intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Nguyên lý kết cấu động cơ đốt trong - Chương 4: Hệ thống bôi trơn

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:15

Thêm vào BST
Báo xấu
309
lượt xem 99
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khi động cơ làm việc, có rất nhiều chi tiết trong động cơ có sự tiếp xúc và chuyển động tương đối với nhau. Khi đó, lượng nhiệt sẽ tạo ra giữa các bề mặt và giá trị nhiệt độ này càng lớn đối với những chi tiết trong buồng cháy. Hệ thống bôi trơn trên động cơ đốt trong có nhiệm vụ cung cấp một lượng dầu bôi trơn với áp suất và lưu lượng thích hợp đến các bề mặt của những chi tiết máy có chuyển động tương đối. Mời tham khảo chương 4 để biết thêm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nguyên lý kết cấu động cơ đốt trong - Chương 4: Hệ thống bôi trơn

  1. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn 83
  2. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Chöông 4 HEÄ THOÁNG BOÂI TRÔN I. NHIEÄM VUÏ Khi ñoäng cô laøm vieäc, coù raát nhieàu chi tieát trong ñoäng cô coù söï tieáp xuùc vaø chuyeån ñoäng töông ñoái vôùi nhau. Khi ñoù, löôïng nhieät seõ taïo ra giöõa caùc beà maët vaø giaù trò nhieät ñoä naøy caøng lôùn ñoái vôùi nhöõng chi tieát trong buoàng chaùy. Heä thoáng boâi trôn treân ñoäng cô ñoát trong coù nhieäm vuï cung caáp moät löôïng daàu boâi trôn vôùi aùp suaát vaø löu löôïng thích hôïp ñeán caùc beà maët cuûa nhöõng chi tieát maùy coù chuyeån ñoäng töông ñoái nhaèm: - Laøm giaûm ma saùt cho caùc chi tieát chuyeån ñoäng vaø giuùp caùc chi tieát aên khôùp ñeàu vôùi nhau. - Laøm maùt ñoäng cô. - Röûa saïch beà maët caùc chi tieát. Hình 4.1. Heä thoáng boâi trôn treân ñoäng cô - Giaûm tieáng oàn. 1 – ñöôøng daàu phía treân (boâi trôn caùc coå truïc cam) II. DAÀU LAØM TRÔN VAØ CAÙC ÑAËC 2 – loïc daàu; 3 – ñöôøng daàu chính. 4 – cacte chöùa daàu; TÍNH CÔ BAÛN 5 – ñöôøng daàu ñeán bôm; 6 – bôm daàu. II.1. Coâng duïng cuûa daàu boâi trôn Trong quaù trình ñoäng cô laøm vieäc, daàu nhôøn coù caùc taùc duïng chính sau: Laøm trôn caùc beà maët coù chuyeån ñoäng töông ñoái nhaèm giaûm ma saùt, maøi moøn laøm taêng hieäu - suaát cô giôùi vaø tuoåi thoï cuûa ñoäng cô. Röûa saïch beà maët ma saùt, trong quaù trình laøm vieäc coù caùc vaûy kim loaïi bò troùc ra khoûi beà maët - ma saùt. Nhöõng thaønh phaàn naøy ñöôïc daàu boâi trôn cuoán troâi vaø giöõ laïi trong caùc baàu loïc. Laøm maùt caùc chi tieát, ñaët bieät laø caùc chi tieát chòu nhieät ñoä cao trong quaù trình laøm vieäc - (piston, xylanh, ...). Daàu töø heä thoáng boâi trôn coù nhieät ñoä thaáp ñöôïc ñöa ñeán tieáp xuùc vaø giaûi nhieät cho caùc beà maët coù nhieät ñoä cao hôn. Bao kín khe hôû giöõa caùc chi tieát quan trong nhö piston, xylanh, xeùcmaêng,... - Choáng oâxi hoaù, baûo veä ñöôïc caùc chi tieát do trong daàu boâi trôn coù caùc chaát phuï gia coù khaû - naêng choáng oâxi hoaù beà maët kim loaïi. II.2. Moät soá thoâng soá söû duïng cuûa daàu boâi trôn Chæ soá SAE (Society of Automotive Engineers – Hieäp hoäi kyõ sö oâ toâ Hoa Kyø) ñöôïc ban haønh vaøo thaùng 06 naêm 1989. Chæ soá SAE cho bieát caáp ñoä nhôùt cuûa daàu boâi trôn, goàm coù hai loaïi: 84
  3. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Loaïi ñôn caáp : laø loaïi chæ coù moät chæ soá ñoä nhôùt, ví duï : SAE-40, SAE-50, SAE-10W, SAE- - 20W. Loaïi coù chöõ W (winter) duøng cho muøa ñoâng, döïa treân cô sôû ñoä nhôùt ôû nhieät ñoä thaáp nhaát (ñoäng cô khôûi ñoäng töø -30 ÷ -50oC. Caùc caáp ñoä nhôùt khoâng coù chöõ W, döïa treân chæ soá ñoä nhôùt ôû 100oC. Loaïi ña caáp : laø loaïi coù hai chæ soá ñoä nhôùt nhö SAE-20W/50, SAE-10W/40. Chaúng haïn - SAE-20W/50 coù nghóa, ôû nhieät ñoä thaáp coù caáp ñoä nhôùt gioáng nhö loaïi ñôn caáp SAE-20W coøn ôû nhieät ñoä cao coù caáp ñoä nhôùt cuøng vôùi loaïi ñôn caáp SAE-50. Chæ soá API (American Petroleum Institute – Vieän hoaù daàu Hoa Kyø). Chæ soá API cho bieát caáp haïng chaát löôïng nhôùt theo chuûng loaïi ñoäng cô, goàm coù hai loaïi. Daàu chuyeân duøng : laø loaïi chæ duøng cho moät trong hai loaïi ñoäng cô laø xaêng hoaëc Diesel. - Ví duï : API-SH – duøng cho ñoäng cô xaêng (S – Spark Ignition). API-CI – duøng cho ñoäng cô Diesel (C – Compression). Chæ soá thöù hai chæ caáp chaát löôïng taêng daàn theo thöù töï chöõ caùi. Daàu ña duøng : laø loaïi daàu boâi trôn duøng cho caû ñoäng cô xaêng vaø ñoäng cô Diesel. - Ví duï : API-SG/CD – coù nghóa laø duøng cho ñoäng cô xaêng vôùi caáp chaát löôïng G, coøn duøng cho ñoäng cô Diesel vôùi caáp chaát löôïng D. Chæ soá S hay C, chæ soá naøo vieát tröôùc coù nghóa öu tieân söû duïng cho ñoäng cô ñoù. II.3. Caùc ñaëc tính cô baûn cuûa daàu boâi trôn II.3.1. Ñaëc tính veà ñoä nhôùt nhieät ñoä Moät ñaëc tính xaáu cuûa daàu goác khoaùng laø ñoä nhôùt thay ñoåi theo nhieät ñoä, ñoä nhôùt taêng khi nhieät ñoä giaûm vaø trôû neân loaõng hôn khi nhieät ñoä taêng. Ñeå ñoäng cô coù theå hoaït ñoäng trong khoaûng nhieät ñoä roäng nhö hieän nay thì ñaëc tính treân cuûa daàu caàn phaûi thay ñoåi ngöôïc laïi, cuï theå: - ÔÛ nhieät ñoä thaáp, daàu boâi trôn caàn phaûi ñuû loaõng ñeå giuùp ñoäng cô deã khôûi ñoäng vaø ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu veà boâi trôn. - ÔÛ nhieät ñoä cao ñoä nhôùt cuûa daàu boâi trôn cuõng khoâng ñöôïc quaù loaõng ñeå ñaùp öùng toát nhu caàu boâi trôn vaø baûo veä ñoäng cô. II.3.2. Ñaëc tính choáng maøi moøn Khaû naêng choáng maøi moøn cuûa caùc loaïi daàu boâi trôn laø moät tính naêng raát quan troïng. Trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa maùy moùc caùc chi tieát maùy coù söï ma saùt vaø hieän töôïng maøi moøn laø khoâng theå traùnh khoûi. Daàu nhôøn coù tính naêng baûo veä caùc beà maët cuûa chi tieát maùy choáng laïi söï maøi moøn vaø haïn cheá taùc haïi cuûa maøi moøn tôùi möùc toái ña. II.3.3. Giaûm ma saùt vaø taêng tính kinh teá nhieân lieäu Nhöõng toån thaát veà maët ma saùt cuûa caùc boä phaän cô khí thöôøng laøm giaûm ñi 25% coâng suaát ñoäng cô, trong ñoù 1/2 thuoäc veà cô caáu nhoùm piston vaø moät phaàn raát lôùn ôû cô caáu daãn ñoäng supap. Khoaûng 2/3 nhöõng toån thaát ma saùt xuaát hieän döôùi daïng boâi trôn thuûy ñoäng coøn laïi laø hình thöùc ma saùt khoâ vaø ma saùt trung gian. Vieäc cheá taïo ra nhöõng loaïi daàu boâi trôn coù ñaëc tính giaûm ma saùt vaø taêng tính kinh teá nhieân lieäu laø yeáu toá quan troïng cuûa daàu boâi trôn ñoäng cô. 85
  4. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn II.3.4. Choáng oâxi hoùa beà maët Khi ñoäng cô hoaït ñoäng: nhieät ñoä vaø caùc oxít trong khí chaùy laø hai yeáu toá laøm giaûm phaåm chaát cuûa daàu boâi trôn. Trong vai troø laø moät chaát laøm nguoäi, nhöõng chaát boâi trôn khoâng nhöõng laáy nhieät ñi töø quaù trình ma saùt cuûa ñoäng cô vaø quaù trình chaùy maø coøn chòu ñöôïc nhöõng nhieät ñoä raát cao trong khu vöïc buoàng chaùy ñoäng cô. Hieän töôïng naøy laøm thay ñoåi tính chaát daàu boâi trôn vaø hình thaønh nhöõng axít höõu cô laøm daàu trôû neân ñaäm ñaëc hôn vaø laøm taêng maøi moøn. Khi söï oxi hoùa caøng taêng thì quaù trình laõo hoùa cuûa daàu dieãn ra caøng nhanh. Nhöõng loaïi daàu boâi trôn ñoäng cô hieän nay choáng oxi hoùa raát toát baèng vieäc söû duïng phuï gia vaø caùc chaát toång hôïp. II.3.5. Keùo daøi tuoåi thoï cuûa daàu boâi trôn Caøng ngaøy, vieäc thieát keá saûn xuaát ñoäng cô caøng ñöôïc hoaøn thieän vôùi nhöõng tính naêng vöôït troäi. Keùo theo ñoù laø nhöõng ñoøi hoûi veà nhöõng loaïi daàu boâi trôn vôùi tính naêng toát ñeå keùo daøi tuoåi thoï ñoäng cô. Hieän nay, nhöõng nhaø saûn xuaát daàu nhôøn ñang coá gaéng gia taêng khoaûng thôøi gian giöõa hai laàn thay daàu töø 6 thaùng (töông ñöông vôùi vaän haønh 10.000km) ñeán 12 thaùng (töông ñöông 20.000km) vaø coù theå keùo daøi ñeán 22 thaùng (töông ñöông 30.000km). II.3.6. Khaû naêng choáng taïo boït Söï coù maët cuûa theå khí trong quaù trình boâi trôn: töø nhieân lieäu, nöôùc, khoâng khí,... luoân coù haïi tôùi söï boâi trôn cuûa ñoäng cô. Thaäm chí trong nhöõng tyû leä raát nhoû, moät löôïng daàu boâi trôn bò soâi leân vaø boác hôi chính hôi naøy taïo thaønh aùp suaát neùn daàu ngöôïc trôû laïi vaø keát quaû laøm cho daàu di chuyeån khoù khaên daãn ñeán maát coâng suaát ñoäng cô. Nguyeân nhaân do nhieät ñoä ñoäng cô vaø caùc khoái löôïng chuyeån ñoäng quay gia taêng toác ñoä laøm khuaáy daàu vaø sinh boït daàu. Ñeå oån ñònh vaø giaûm taïo boït thì söï coù maët cuûa nhöõng chaát hoaït hoùa vaø nhöõng chaát taåy röûa laø heát söùc caàn thieát. Nhöõng loaïi daàu hieän nay xuaát hieän treân thò tröôøng ñeàu coù khaû naêng choáng taïo boït raát toát. II.3.7. Giaûm khaû naêng taïo nhuõ töông Nhuõ töông ñöôïc hình thaønh do söï hieän dieän cuûa nuôùc vaø hôi nöôùc trong daàu nhôøn. Ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng loaïi daàu coù chöùa phuï gia. Söï coù maët cuûa nhöõng chaát taåy röûa, chaát phaân taùn seõ laøm oån ñònh laïi chaát löôïng daàu khi bò taïo nhuõ. Khi nhuõ töông ñöôïc taïo ra, nöôùc seõ phaùt sinh laøm kim loaïi bò oxi hoùa. Ngoaøi ra, noù coøn keát hôïp vôùi muoäi than treân buoàng ñoát hình thaønh moät hoãn hôïp laøm giaûm khaû naêng boâi trôn cuûa daàu daãn ñeán giaûm hieäu suaát ñoäng cô. Nhöõng loaïi daàu boâi trôn hieän nay ñaõ ñöôïc caûi tieán ñeå giaûm bôùt xu höôùng taïo nhuõ töông keát hôïp vôùi vieäc caûi tieán heä thoáng thoâng hôi ñoäng cô. III. CAÙC LOAÏI HEÄ THOÁNG BOÂI TRÔN III.1. Boâi trôn baèng vung toùe Nguyeân lyù laøm vieäc (hình 4.2) Daàu boâi trôn chöùa trong caùc-te, khi ñoäng cô laøm vieäc, caùc gaàu naèm ôû ñaàu to cuûa thanh truyeàn seõ muùc daàu boâi trôn vaø laøm vaêng tung toeù vaøo hoäp truïc khuyûu, taïo neân caùc haït coù kích thöôùc raát nhoû. Caùc gioït daàu ñoïng laïi treân beà maët caùc chi tieát, boâi trôn cho caùc chi tieát naøy sau ñoù chaûy laïi xuoáng maùng roài laïi ñöôïc caùc gaàu muùc leân. 86
  5. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Heä thoáng boâi trôn naøy coù keát caáu ñôn giaûn, tuy nhieân ñoái vôùi ñoäng cô coù nhieàu chi tieát thì hieäu quaû boâi trôn keùm do khoù ñöa moät löôïng daàu caàn thieát ñeán caùc beà maët phöùc taïp. Chính vì vaäy, heä thoáng boâi trôn naøy ít thoâng duïng chæ thích hôïp cho caùc ñoäng cô coâng suaát nhoû. 2 III.2. Boâi trôn baèng daàu pha trong 1 nhieân lieäu Phöông phaùp naøy ñöôïc duøng cho 3 nhöõng ñoäng cô xaêng 2 kyø. Trong tröôøng hôïp naøy, daàu boâi trôn troän laãn nhieân lieäu (xaêng) theo tæ leä 1/15 ñeán 1/25 theå tích vaø ngöôøi ta 4 roùt daàu vaøo bình nhieân lieäu. - Tæ leä daàu nhôøn cao seõ sinh ra a) b) nhieàu muoäi than ñoùng baùm vaøo Hình 4.2. Sô ñoà nguyeân lyù cuûa heä thoáng boâi trôn ñænh piston, bougie, buoàng ñoát. baèng vung toeù vaø baèng daàu pha trong nhieân lieäu. - Tæ leä daàu nhôøn thaáp seõ daãn ñeán 1 – caùc raõnh daãn daàu, 2 – hoäp truïc khuyûu boâi trôn keùm, ma saùt lôùn, sinh ra 3 – caùc-te, 4 – gaøu taùt daàu. nhieät lôùn, piston deã bò boù keït trong xylanh. Trong quaù trình ñoäng cô laøm vieäc, caùc haït daàu boâi trôn ñöôïc caáp cuøng vôùi nhieân lieäu vaøo xylanh vaø caùc-te, ôû ñaây caùc haït daàu ñoïng laïi treân nhöõng beà maët coâng taùc cuûa caùc chi tieát. Maët khaùc, daàu nhôøn coøn theo caùc raõnh daàu vaøo caùc beà maët aáy. Daàu boâi trôn ñaõ söû duïng ñöôïc bao boïc bôûi hoãn hôïp nhieân lieäu vaø bò cuoán huùt vaøo buoàng ñoát, ôû ñoù daàu boâi trôn cuõng chaùy nhö nhieân lieäu vaø theo khí thải ra ngoaøi. Heä thoáng boâi trôn baèng baèng daàu pha trong nhieân lieäu (hình 4.1b) ña soá söû duïng cho ñoäng cô hai kyø. III.3. Boâi trôn cöôõng böùc Haàu heát caùc ñoäng cô hieän nay ñeàu duøng phöông phaùp boâi trôn cöôõng böùc. Ñaây laø phöông phaùp boâi trôn hoaøn thieän nhaát, daàu boâi trôn ñöôïc ñöa ñeán beà maët laøm vieäc cuûa caùc chi tieát. Ñaëc ñieåm chuû yeáu cuûa heä thoáng naøy laø caùc chi tieát quan troïng ñeàu ñöôïc boâi trôn ñaày ñuû baèng löu löôïng vaø aùp suaát daàu thích hôïp do bôm daàu cung caáp. Heä thoáng boâi trôn cöôõng böùc chia ra laøm 2 loaïi: - Heä thoáng boâi trôn caùc-te öôùt. - Heä thoáng boâi trôn caùc-te khoâ. III.3.1. Heä thoáng boâi trôn caùc-te öôùt Sô ñoà nguyeân lyù heä thoáng boâi trôn caùc-te öôùt ñöôïc theå hieän treân (hình 4.3). Goïi ñaây laø heä thoáng boâi trôn caùc-te öôùt bôûi toaøn boä löôïng daàu boâi trôn ñöôïc chöùa trong caùc-te cuûa ñoäng cô. Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa heä thoáng boâi trôn cöôõng böùc duøng caùc-te öôùt 87
  6. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Hình 4.3. Heä thoáng boâi trôn caùc-te öôùt. 1. Caùc-te daàu 9. Ñöôøng daàu boâi trôn truïc khuyûu 2. Phao huùt daàu 10. Ñöôøng daàu boâi trôn truïc cam 3. Bôm 11. Baàu loïc tinh 4. Van an toaøn bôm daàu 12. Keùt laøm maùt daàu 5. Baàu loïc thoâ 13. Van khoáng cheá löu löôïng daàu qua keùt laøm maùt 6. Van an toaøn loïc daàu 14. Ñoàng hoà baùo nhieät ñoä daàu 7. Ñoàng hoà baùo aùp suaát daàu 15. Naép roùt daàu 8. Ñöôøng daàu chính 16. Que (thöôùc) thaêm daàu. Bôm daàu ñöôïc daãn ñoäng töø truïc cam hoaëc truïc khuyûu. Daàu trong caùc-te 1 ñöôïc huùt vaøo bôm qua phao huùt daàu 2. Phao 2 coù löôùi chaén ñeå loïc sô boä nhöõng taïp chaát coù kích thöôùc lôùn. Ngoaøi ra phao coù khôùp tuøy ñoäng neân luoân noåi treân maët thoaùng ñeå huùt ñöôïc daàu, keå caû khi ñoäng cô nghieâng. Sau khi qua bôm, daàu coù aùp suaát cao (saáp sæ 10 kG/cm2) chia thaønh hai nhaùnh. Moät nhaùnh ñeán keùt 12 ñeå laøm maùt roài veà caùc-te. Nhaùnh coøn laïi qua baàu loïc thoâ 5 ñeán ñöôøng daàu chính 8. Töø ñöôøng daàu chính, daàu theo ñöôøng nhaùnh 9 ñi boâi trôn truïc khuyûu sau ñoù ñeán boâi trôn ñaàu to thanh truyeàn, choát piston vaø theo ñöôøng daàu 10 ñi boâi trôn truïc cam,... Cuõng töø ñöôøng daàu chính moät löôïng daàu khoaûng 15  20% löu löôïng daàu chính ñeán baàu loïc tinh 11. taïi ñaây nhöõng phaàn töû taïp chaát nhoû ñöôïc giöõ laïi neân daàu ñöôïc loïc raát saïch. Sau khi ra khoûi loïc tinh aùp suaát nhoû daàu ñöôïc chaûy veà caùc-te 1. Van an toaøn 4 coù taùc duïng traû daàu veà phiaù tröôùc bôm khi ñoäng cô laøm vieäc ôû toác ñoä cao. Baûo ñaûm aùp suaát daàu trong heä thoáng khoâng ñoåi ôû moïi toác ñoä laøm vieäc cuûa ñoäng cô. Khi baàu loïc thoâ 5 bò taéc, van an toaøn 6 cuûa baàu loïc thoâ seõ môû, daàu boâi trôn vaãn leân ñöôïc ñöôøng oáng chính. Baûo ñaûm cung caáp löôïng daàu ñaày ñuû ñeå boâi trôn caùc beà maët ma saùt. Khi nhieät ñoä quaù cao (khoaõng 80C) do ñoä nhôùt giaûm, van khoáng cheá löu löôïng 13 seõ ñoùng hoaøn toaøn ñeå daàu qua keùt laøm maùt roài trôû veà caùc-te. 88
  7. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Heä thoáng bôi trôn caùc-te öôùt coù ñieåm haïn cheá laø do daàu boâi trôn chöùa heát trong caùc-te, neân caùc-te saâu vaø laøm taêng chieàu cao ñoäng cô. Daàu boâi trôn tieáp xuùc vôùi khí chaùy neân giaûm tuoåi thoï cuûa daàu. III.3.2. Heä thoáng boâi trôn caùc-te khoâ Sô ñoà heä thoáng boâi trôn caùc-te khoâ ñöôïc theå hieän treân hình 4.4. Heä thoáng naøy khaùc vôùi heä thoáng boâi trôn caùc-te öôùt ôû choã, coù hai bôm 2 laøm nhieäm vuï chuyeån daàu sau khi bôi trôn rôi xuoáng caùc-te, töø caùc-te qua keùt laøm maùt 13 ra thuøng chöùa 3 beân ngoaøi caùc-te ñoäng cô. Töø ñaây daàu ñöôïc bôm vaän chuyeån ñi boâi trôn gioáng nhö ôû heä thoáng caùc-te öôùt. Hình 4.4. Heä thoáng boâi trôn caùc-te khoâ. 1. Caùc-te 8. Ñöôøng daàu chính 2. Bôm chuyeån 9. Ñöôøng daàu boâi trôn truïc khuyûu 3. Thuøng daàu 10. Ñöôøng daàu boâi trôn truïc cam 4. Löôùi loïc sô boä 11. Baàu loïc tinh 5. Bôm daàu ñi boâi trôn 12. Ñoàng hoà baùo nhieät ñoä daàu (nhieät keá) 6. Baàu loïc daàu 13. Keùt laøm maùt daàu. 7. Ñoàng hoà baùo aùp suaát daàu Heä thoáng naøy khaéc phuïc nhöôïc ñieåm cuûa heä thoáng bôi trôn caùc-te öôùt. Do thuøng daàu 3 ñöôïc ñaët beân ngoaøi neân caùc-te khoâng saâu, laøm giaûm chieàu cao ñoäng cô vaø tuoåi thoï daàu boâi trôn cao hôn. Tuy nhieân heä thoáng phöùc taïp vì coù theâm caùc bôm chuyeån vaø caùc boä phaän ñeå daãn ñoäng chuùng. 89
  8. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn IV. KEÁT CAÁU MOÄT SOÁ BOÄ PHAÄN CHÍNH IV.1. Maïch daàu laøm trôn ñoäng cô xaêng – Diesel Caùc piston vaø xylanh Caùc baùnh raêng daãn ñoäng Caùc thanh truyeàn Con ñoäi vaø caùc chi tieát Truïc khuyûu Caùc moû cam Caùc coå truïc cam Naép maùy Van maïch taét Loïc tinh Bôm nhôùt Loïc thoâ Caùc-te chöùa daàu Hình 4.5. Sô ñoà khoái maïch daàu boâi trôn treân ñoäng cô xaêng vaø Diesel. IV.2. Bôm daàu Ñeå taïo aùp suaát cao vôùi löu löôïng daàu thích hôïp boâi trôn cho caùc chi tieát chuyeån ñoäng, ngöôøi ta thöôøng duøng bôm baùnh raêng, bôm phieán gaït,... IV.2.1. Bôm baùnh raêng aên khôùp ngoaøi Baùnh raêng chuû ñoäng 4 ñöôïc daãn ñoäng töø truïc khuyûu hay truïc cam. Khi caëp baùnh raêng quay, daàu boâi trôn töø ñöôøng daàu aùp suaát thaáp ñöôïc luøa sang ñöôøng daàu aùp suaát cao theo chieàu muõi teân. Ñeå traùnh hieän töôïng cheøn daàu giöõa caùc raêng khi vaøo khôùp, treân maët daàu cuûa naép bôm coù phay raõnh giaûm aùp 3. Van an toaøn goàm loø xo 10 vaø bi caàu 11. Khi aùp suaát treân ñöôøng ra vöôït quaù giaù trò cho pheùp, aùp löïc daàu thaéng söùc caêng loø xo môû bi caàu 11 ñeå taïo ra doøng daàu chaûy ngöôïc veà ñöôøng daàu aùp suaát thaáp. 90
  9. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn 1. Thaân bôm 2. Baùnh raêng bò ñoäng 3. Raõnh giaûm aùp 4. Baùnh raêng chuû ñoäng 5. Ñöôøng daàu ra 6. Ñöôøng daàu vaøo 7. Ñeäm laøm kín 8. Naép van ñieàu chænh 9. Taám ñeäm ñieàu chænh 10. Loø xo 11. Van bi Hình 4.6. Bôm daàu baùnh raêng aên khôùp ngoaøi. IV.2.2 Bôm baùnh raêng aên khôùp trong Sô ñoà nguyeân lyù ñöôïc theå hieän treân (hình 4.7). Baùnh raêng chuû ñoäng (1) ñöôïc daãn ñoäng bôûi truïc khuyûu. Khi baùnh raêng chuû ñoäng quay, noù seõ laøm baùnh raêng bò ñoäng (2) quay theo, nhôùt seõ ñöôïc huùt töø caùc-te vaøo bôm vaø sau ñoù nhôùt seõ ñöôïc ñöa ñeán loïc tinh. Loaïi bôm baùnh raêng aên khôùp trong thöôøng duøng cho ñoäng cô oâ toâ du lòch do yeâu caàu keát caáu goïn nheï. 2 1. Baùnh raêng chuû ñoäng 3 2. Baùnh raêng bò ñoäng 3. Vaønh khuyeát. 1 Hình 4.7. Bôm baùnh raêng aên khôùp trong. IV.2.3. Bôm phieán tröôït (Bôm caùnh gaït) Sô ñoà keát caáu nhö (hình 4.8). Roâto 5 laép leäch taâm vôùi thaân bôm 1, treân thaân roâto coù raõnh laép caùc phieán tröôït 3. Khi roâto quay, do löïc ly taâm vaø löïc eùp cuûa loø xo 7, phieán tröôït 3 luoân tyø saùt vaøo beà maët cuûa voû bôm 1 taïo thaønh caùc khoâng gian kín vaø do ñoù luøa daàu töø ñöôøng daàu coù aùp suaát thaáp 2 sang ñöôøng daàu coù aùp suaát cao 4. 91
  10. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn 1. Thaân bôm. 2. Ñöôøng daàu vaøo. 3. Caùnh gaït. 4. Ñöôøng daàu ra. 5. Roâto. 6. T ruïc daãn ñoäng. 7. Loøxo. Hình 4.8. Bôm caùnh gaït. Bôm phieán tröôït coù öu ñieåm: Ñôn giaûn, nhoû goïn nhöng coù nhöôïc ñieåm laø maøi moøn beà maët tieáp xuùc giöõa phieán tröôït vaø thaân bôm raát nhanh. IV.3. Loïc daàu Theo chaát löôïng loïc coù hai loaïi: Baàu loïc thoâ vaø baàu loïc tinh Baàu loïc thoâ: Thöôøng laép tröïc tieáp treân ñöôøng daàu ñi boâi trôn neân löu löôïng daàu phaûi ñi qua loïc raát lôùn. Loõi loïc goàm nhöõng taám kim loaïi, ñaët caùch nhau baèng nhöõng taám ñeäm trung gian (daøy 0,09 ÷ 0,1 mm) laép treân moät truïc chung. Khi chaûy qua caùc khe, daàu nhôøn ñöôïc laøm saïch heát nhöõng chaát baån lôùn. Loïc thoâ loïc ñöôïc caën baån coù kích thöôùc lôùn hôn 0,03 mm. (hình 4.9) 1 8 2 9 3 10 11 12 4 5 6 13 14 7 Hình 4.9. Keát caáu cuûa bình loïc thoâ. 1 – naép van thoaùt; 2 – loø xo van thoaùt; 3 – bi; 4 – thaân bình loïc; 5 – truïc cuûa caùc taám laøm saïch; 6 – coác laéng; 7 – nuùt xaû; 8 – tay quay truïc trung taâm cuûa boä phaän loïc; 9-taám loïc; 10-taám trung gian; 11-taám laøm saïch; 12 – taám ñeäm giöõa thaân bình loïc vaø coác laéng; 13 – truïc giöõa; 14 – truïc trung taâm cuûa boä phaän loïc. 92
  11. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Baàu loïc tinh: Coù theå loïc ñöôïc caùc taïp chaát coù ñöôøng kính raát nhoû (ñeán 0,1 m). Do ñoù söùc caûn cuûa loïc tinh raát lôùn neân phaûi laép theo maïch reõ vaø löôïng daàu phaân nhaùnh qua loïc tinh khoâng quaù 20% löôïng daàu cuûa toaøn maïch. Daàu sau khi qua loïc tinh thöôøng trôû veà caùc-te. 3 4 5 6 7 15 8 16 9 17 10 11 12 2 1 14 13 Hình 4.10. Keát caáu bình loïc tinh. 1 – nuùt xaû; 2 – boä phaän loïc; 3 – oáng daãn daàu vaøo; 4 – naép bình loïc; 5 – buloâng; 6 – loø xo; 7 – taám ñeäm cuûa naép; 8 – thaân; 9 – taám loïc; 10 – taám ñeäm cuûa boä phaän loïc; 11 – truïc trung gian; 12 – thanh eùp; 13 – loã thoaùt cuûa boä phaän loïc; 14 – oáng thoaùt; 15 – quai saùch cuûa boä phaän loïc; 16 – naép cuûa boä phaän loïc; 17 – thanh eùp. ÔÛ giöõa taám loïc vaø taám ñeäm coù loã ñeå laép truïc roãng (11). Moät boä phaän goàm 28 ÷ 32 taám loïc vaø taám ñeäm xeáp xen keõ nhau. Taïp chaát ñöôïc giöõ laïi ôû caùc taám loïc vaø taám ñeäm naøy coøn daàu saïch thaám qua loã nhoû ôû truïc roãng ( = 1,6 mm) vaø ra oáng thoaùt roài traû veà caùc te. Khi khe hôû giöõa taám loïc vaø taám ñeäm ñaõ baùm ñaày taïp chaát, phaûi suùc röûa hoaëc thay loõi loïc môùi. Theo keát caáu chia ra: Baàu loïc cô khí, baàu loïc ly taâm, baàu loïc töø tính. Baàu loïc cô khí a/ Baàu loïc thaám (thöôøng duøng cho baàu loïc thoâ) Baàu loïc thaám söû duïng roäng raõi cho ñoäng cô ñoát trong. Nguyeân lyù laøm vieäc: Daàu coù aùp suaát cao ñöôïc thaám qua caùc khe hôû nhoû cuûa phaàn töû loïc. Caùc taïp chaát coù kích Hình 4.11. Baàu loïc thaám duøng löôùi loïc. thöôùc lôùn hôn kích thöôùc khe hôû ñöôïc 1. Thaân baàu loïc 4. Ñöôøng daàu ra giöõ laïi, vì vaäy daàu ñöôïc loïc saïch. Baàu 2. Ñöôøng daàu vaøo 5. Phaàn töû loïc loïc thaám coù nhieàu daïng keát caáu phaàn töû loïc khaùc nhau. 3. Naém baàu loïc 6. Löôùi cuûa phaàn töû loïc. 93
  12. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Baàu loïc thaám duøng löôùi loïc baèng ñoàng: (hình 4.11) thöôøng duøng treân ñoäng cô taøu thuûy vaø ñoäng cô tónh taïi. Loõi loïc goàm caùc khung loïc 5 boïc baèng löôùi ñoàng eùp saùt treân truïc cuûa baàu loïc. Löôùi ñoàng deät raát daøy coù theå loïc saïch taïp c`haát coù kích thöôùc nhoû hôn 0,2mm. Baàu loïc thaám duøng taám kim loaïi: (hình 4.12) loõi loïc goàm coù caùc phieán kim loaïi daäp 5 (daày khoaõng 0,3  0,35 mm) vaø 7 saép xeáp xen keõ nhau taïo thaønh khe loïc coù kích thöôùc baèng chieàu daøy cuûa phieán caùch 7 (0,07  0,08 mm). Caùc phieán gaït caën 6 coù cuøng chieàu daøy vôùi phieán caùch 7 vaø ñöôïc laép vôùi nhau treân moät truïc coá ñònh treân naép baàu loïc. Coøn caùc taám 5 vaø 7 ñöôïc laép treân truïc 8 coù tieát dieän vuoâng vaø coù tay vaën neân coù theå xoay ñöôïc. Daàu baån theo ñöôøng ñöôøng daàu 4 vaøo baàu loïc, ñi qua caùc khe hôû giöõa caùc taám 5 ñeå laïi caùc caën baån coù kích thöôùc lôùn hôn khe hôû roài ñi theo ñöôøng daàu 2 ñeå boâi trôn. Hình 4.12. Baàu loïc thaám duøng taám kim loaïi. 1. Naép baàu loïc 5. Phieán loïc 2. Ñöôøng daàu ra 6. Phieán gaït 3. Thaân baàu loïc 7. Phieán caùch 4. Ñöôøng daàu ra Baàu loïc thaám duøng loõi loïc baèng giaáy, len, daï: (hình 4.13) loõi loïc 3 goàm caùc voøng daï eùp chaët vôùi nhau. Daàu sau khi thaám qua loõi loïc daï seõ chui qua caùc loã treân truïc theo ñöôøng daàu ra 5. Baàu loïc thaám coù khaû naêng loïc toát, loïc raát saïch, keát caáu ñôn giaûn nhöng thôøi gian söû duïng ngaén. 1. Thaân baàu loïc 2. Ñöôøng daàu vaøo 3. Loõi loïc baèng daï 4. Naép baàu loïc 5. Ñöôøng daàu ra 6. Truïc baàu loïc. Hình 4.13. Baàu loïc thaám duøng laøm loïc tinh. 94
  13. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn b/ Baàu loïc ly taâm (hình 4.14) Nguyeân lyù laøm vieäc: Daàu coù aùp suaát cao theo ñöôøng 3 vaøo roâto 7 cuûa baàu loïc. Roâto ñöôïc laép treân voøng bi ñôõ 6 vaø treân roâto coù caùc loã phun 11. Daàu trong roâto khi phun qua loã phun 11 taïo ra ngaãu löïc laøm quay roâto (ñaït 5.000  6.000 voøng/phuùt), sau ñoù chaûy veà caùc-te theo ñöôøng 2. Döôùi taùc duïng cuûa phaûn löïc, roâto bò naâng leân vaø tyø vaøo vít ñieàu chænh 9. Do ma saùt vôùi beà maët trong cuûa roâto neân daàu cuõng quay theo. Caën baån trong daàu coù tyû troïng cao hôn daàu seõ vaêng ra xa saùt vaùch roâto neân daàu caøng gaàn taâm roâto caøng saïch. Daàu saïch theo ñöôøng oáng 10 ñeán ñöôøng daàu 5 ñi boâi trôn. Tuøy theo caùch laép baàu loïc ly taâm ngöôøi ta phaân bieät baàu loïc ly taâm toaøn phaàn vaø baàu loïc ly taâm baùn phaàn. 1. Thaân baàu loïc 2. Ñöôøng daàu veà caùc-te 3. Ñöôøng daàu vaøo loïc 4. Van an toaøn 5. Ñöôøng daàu ñi boâi trôn 6. Voøng bi ñôõ 7. Roâto 8. Naép baàu loïc 9. Vít ñieàu chænh 10. OÁng laáy daàu saïch 11. Loã phun. Hình 4.14. Baàu loïc ly taâm. Baàu loïc ly taâm toaøn phaàn: Baàu loïc ñöôïc laép noái tieáp treân maïch daàu. Toaøn boä löôïng daàu do bôm cung caáp ñeàu ñi qua loïc. Hình 4.14 laø baàu loïc ly taâm toaøn phaàn, baàu loïc ly taâm toaøn phaàn trong tröôøng hôïp naøy ñoùng vai troø laø baàu loïc thoâ. Baàu loïc ly taâm baùn phaàn khoâng coù ñöôøng daàu ñi boâi trôn. Daàu ñi boâi trôn heä thoáng do baàu loïc rieâng cung caáp. Chæ coù khoaõng 10  15% löu löôïng do bôm cung caáp ñi qua baàu loïc ly taâm baùn phaàn, ñöôïc loïc saïch roài veà caùc-te. Baàu loïc ly taâm baùn phaàn ñoùng vai troø loïc tinh. Öu ñieåm: Do khoâng duøng loõi loïc neân khi baûo döôõng khoâng phaûi thay caùc phaàn töû loïc. - Khaû naêng loïc toát hôn nhieàu so vôùi loïc thaám duøng loõi loïc. - Tính naêng loïc ít phuï thuoäc vaøo möùc ñoä caën baån baùm trong baàu loïc. - c/ Baàu loïc töø tính ÔÛ loaïi baàu loïc naøy thöôøng nuùt thao daàu ôû ñaùy caùc-te coù gaén moät thanh nam chaâm vónh cöûu goïi laø boä loïc töø tính. Do hieäu quaû loïc maït saét cuûa nam chaâm raát cao neân loaïi loïc naøy ñöôïc söû duïng khaù roäng raõi. 95
  14. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn IV.4. Caùc ñoàng hoà cuûa heä thoáng boâi trôn IV.4.1. Ñoàng hoà ño nhieät ñoä (nhieät keá) Ñoàng hoà ño nhieät ñoä duøng ñeå ño nhieät ñoä cuûa daàu trong heä thoáng boâi trôn. 5 4 3 2 1 98 10 76 Hình 4.15. Ñoàng hoà ño nhieät ñoä. 1 – boä phaän thu nhieät; 2 – oáng daãn; 3 – boä phaän ño; 4 – kim; 5 – maët soá; 6 – voû ñoàng thau; 7 – daây theùp quaán; 8 – ñai oác; 9 – naép; 10 – oáng cuûa boä phaän thu nhieät. Nguyeân lyù laøm vieäc: Khi nhieät ñoä daàu taêng: oáng (10) noùng leân, moâi chaát beân trong boác hôi laøm cho aùp suaát trong oáng (2) taêng ñoàng hoà laøm vieäc, kim ñoàng hoà chæ nhieät ñoä töông öùng. Khi nhieät ñoä daàu giaûm: moâi ñaõ boác hôi ngöng tuï laïi daàn laøm cho aùp suaát trong oáng (2) giaûm, kim ñoàng hoà seõ quay veà vò trí chæ nhieät ñoä thaáp. Ñoäng cô laøm vieäc toát nhaát khi nhieät ñoä cuûa daàu boâi trôn khoaûng 850C. IV.4.2. Ñoàng hoà ño aùp suaát daàu (aùp keá) 1 2 4 5 3 6 7 8 Hình 4.16. Ñoàng hoà ño aùp suaát daàu. 1 – maët soá; 2 – kim; 3 – baùnh raêng; 4 – loø xo ; 5 – oáng; 6 – quaït raêng; 7 – thanh keùo; 8 – oáng noái. 96
  15. Chöông 4 – Heä thoáng boâi trôn Ñoàng hoà ño aùp suaát daàu duøng ñeå baùo aùp suaát daàu boâi trôn trong ñöôøng oáng chính. Trong moät soá tröôøng hôïp, noù coøn giuùp cho ngöôøi ñieàu khieån ñaùnh giaù möùc ñoä maøi moøn cuûa ñoäng cô. Ñoàng hoà ño aùp suaát kieåu loø xo oáng thöôøng ñöôïc duøng nhieàu nhaát hieän nay. Chi tieát chính cuûa ñoàng hoà laø oáng ñaøn hoài (5), moät ñaàu oáng ñöôïc haøn vaøo oáng noái (8), xuyeân qua moät loã; qua loã naøy, daàu töø heä thoáng caàn kieåm tra ñi vaøo loø xo oáng. Ñaàu thöù hai noái vôùi thanh keùo (7), qua cô caáu truyeàn ñoäng, thanh (7) laøm quay kim (2) cuûa ñoàng hoà. Treân ña soá caùc ñoäng cô hieän nay, ngöôøi ta duøng caûm bieán ñeå ño aùp suaát daàu. Thieát bò seõ hieän thò treân ñoàng hoà moät caùch chính xaùc. Sô ñoà nguyeân lyù theå hieän treân (hình 4.17). Ñoàng hoà hieån thò Ñoàng hoà hieån thò Khoaù ñieän Caûm bieán aùp suaát daàu Caûm bieán aùp suaát daàu Daây mayso Accu Maøng AÙp suaát daàu thaáp AÙp suaát daàu cao Hình 4.17. Sô ñoà nguyeân lyù ño aùp suaát daàu baèng caûm bieán. IV.5. Ñeøn baùo nguy Ñeøn baùo aùp suaát daàu duøng ñeå baùo traïng thaùi khoâng bình thöôøng (aùp suaát daàu thaáp) baèng vieäc baät saùng ñeøn baùo. Ñeøn Khoaù ñieän baùo 2 3 1 Coâng taéc aùp suaát daàu (tieáp ñieåm ñoùng) AÙp suaát daàu thaáp Hình 4.18. Ñeøn baùo nguy aùp suaát daàu. 1 – coâng taéc aùp suaát daàu; 2 – baûng ñoàng hoà taploâ; 3 – ñeøn baùo aùp suaát daàu. Nguyeân lyù laøm vieäc: moät coâng taéc aùp suaát daàu (caûm bieán) trong oáng daãn daàu seõ theo doõi traïng thaùi cuûa aùp suaát daàu vaø baùo hieäu cho taøi xeá treân baûng ñoàng hoà taploâ neáu aùp suaát daàu khoâng taêng leân sau khi ñoäng cô ñaõ khôûi ñoäng. ------------------------ 97
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2431 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2