Bài giảng Nhập môn Tài chính công: Chương 4 - PGS.TS. Sử Đình Thành

Chia sẻ: Nn Nn | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:71

Thêm vào BST

Báo xấu

136
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng chương 4 trình bày các vấn đề liên quan đến ngoại tác phát sinh của tài chính công và chính sách công. Các nội dung chính được trình bày trong chương này gồm có: Lý thuyết ngoại tác, khu vực công giải quyết vấn đề ngoại tác, phân biệt cách tiếp cận giá và số lượng,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Nhập môn Tài chính công: Chương 4 - PGS.TS. Sử Đình Thành

Ngoại g ạ tác TÀI CHÍNH CÔNG VÀ CHÍNH SÁCH CÔNG 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 1
Dẫn nhập Ngoại tác phát sinh bất ấ cứ khi nào hành ộ g của một động ộ đối tác làm cho đối tác khác xấu đi hoặc tốt hơn, nhưng đối tác ban đầu không gánh chịu chi phí hoặc nhận lợi ích của việc làm đó. => Phản ảnh thất ấ bại của thị trường=> hành độngg của chính p phủ g gópp p phần cải thiện p phúc lợi xã hội. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 2
Dẫn nhập Ngoại tác có thểể là tích cực hoặc tiêu cực : Mưa a xít, khí hậu nóng lên toàn cầu, ô nhiễm… tất cả là ngoại tác tiêu cực . Nghiên cứu và phát triển (R&D) hoặc hỏi một câu hỏi tốt là ngoại tác tích cực . 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 3
Dẫn nhập Xem xét khí hậu nóng lên toàn cầu - một ví dụ về ngoại tác tiêu cực. Nhiều nhà khoa học cho rằng ằ khuynh hướng nóng lên được gây bởi con g người, đó là sử dụng g khí đốt thiên nhiên ((fossil fuels). Những loại khí đốt như than, than dầu, dầu gas … thải ra chất carbon dioxide. Chất này giữ hơi nóng mặt ặ trời ời trong không khô khí trái ái đất đấ . Hình 1 cho thấy y khuynh y hướng g nóng g lên trongg 1 thể kỷ qua. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 4
Hình 1 Global Average Temperature Over Time 58.5 58 erature Global averrage tempe 57.5 57 56.5 G 56 1880 0 1890 0 1900 0 1910 0 1920 0 1930 0 1940 0 1950 0 1960 0 1970 0 1980 0 1990 0 2000 0 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 5 Year
Dẫn nhập Mặc dù khuynh hướng khí hậu nóng dần ầ có ảnh hưởng tiêu cực đến toàn xã hội, kết quả phân phối khác nhau . Nhiều vùng của Mỹ, khí hậu nóng lên sẽ cải thiện kết ế quả nông nghiệp và chất ấ lượng cuộc sống ố . Ở Bangladesh, thấp hơn mặt nước biển, nhiều vùng quê bị lụt khi lụt khi mực nước biển gia tăng. Nếu bạn ạ qquan tâm đến Bangladesh, g , thì bạn ạ khẳngg định thất bại thị trường mà nẩy sinh từ ngoại tác. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 6
LÝ THUYẾT NGOẠI TÁC Ngoạii tác á có ó thể hể vừa ừ là tích í h cực vàà tiêu i cực, có ó thể : Xảy ra khía cạnh cầu (ngoại tác cầu) hoặc Xảy y ra khía cạnh ạ cungg ((ngoại g ạ tác sản xuất)) . 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 7
LÝ THUYẾT NGOẠI TÁC Ngoại N i tác á sản ả xuất ấ tiêu iê cực (negative ( i production d i externality) là khi sản xuất của một công ty làm giảm đi tình trạng/thỏa dụng của người khác mà công ty đó không bồi thường. Ngoại tác tiêu dùng tiêu cực (negative consumption externality) là khi tiêu dùng của cá nhân làm giảm đi tình trạng /thỏa dụng của người khác mà cá nhân đó không bồi thường. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 8
Kinh tế học ngoại tác sản xuất tiêu cực Để hiểu hiể trường ờ hợp h ngoạii tác á sản ả xuất ấ tiêu iê cực, hãy hã xem xét ví dụ sau: Một công Mộ ô ty thép hé tối ối đa đ hóa hó lợi l i nhuận=> h ậ sản ả phẩm hẩ phụh của nó (chất bùn) đổ vào dòng sông. Những người đánh cá bị tổn hại bởi hành động này: cá chết lợi nhuận của họ giảm xuống… Đây là ngoại tác sản xuất tiêu cực, cực bởi vì: Dòng sông của những người đánh cá bị tác động ngược. ngược Nhưng họ không được bồi thường cho sự tổn hại này. Hình 2 minh họa. họa 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 9
SMC = PMC + Price MD S=PMC of steel TheThe yellow steeltriangle firm sets is the consumer PMB=PMC andto producer find The its firmoptimal steel socially overproduces level of privately p surplus yp optimal p at Q 1p profit . society from production society’s iss at viewpoint viewpoint. Q2, the p2 This maximizing Theframework marginal damageoutput, does notQ1. of SMC and SMB. intersection curve capture (MD)therepresents harm donethe to The red triangle is the fishery’s theThe fishery, harm however. per unit. cost is deadweight loss from the social marginal p1 private i production d i llevel. l the sum of PMC and MD, and represents the cost to society. MD D = PMB = SMB 0 Q2 Q1 QSTEEL Hình 2 N Ngoại i tác tá sản ả xuất ất tiêu tiê cực ự 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 10
Kinh tế học ngoại tác sản xuất tiêu cực Sản xuất ấ tối ố ưu của công ty thép : PMB = PMC C Điều này tương ứng Q1 và P1. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 11
Kinh tế học ngoại tác sản xuất tiêu cực Công ty thép thải ra ô nhiễm ễ gây tổn ổ hại đến ế g người những g đánh cá. Điều này ypphản ảnh q qua đường tổn thất biên (MD). Một cách lý tưởng, tưởng người đánh cá muốn: MD− > 0 MD Tương T ứ là ngừng ứng ừ sản ả xuất ất thép. thé Đây Đâ không khô phải là điều mà công ty thép muốn. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 12
Kinh tế học ngoại tác sản xuất tiêu cực Khi có ngoại tác, chi phí xã hội biên (SMC) g gồm chi p phí sản xuất và chi p phí làm tổn hại ạ người đánh cá: SMC = PMC + MD Khi đó, số lượng thép tối ưu xã hội Q2 và P2, được xác định: SMC = SMB 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 13
Kinh tế học ọ ngoại g ạ tác sản xuất tiêu cực ự Với mức số ố lượng tối ố ưu xã hội yêu cầu ầ sản ợ g thép xuất sản lượng p ít hơn. Khi đó,, công g ty y thép và thị trường thép sẽ trở nên bị thiệt: Bằng hình vẽ, vẽ tam giác trong ở giữa PMB/SMB và PMC từ Q2 đến Q1. Trái lại, tổn ổ thất ấ đối ố với người đánh cá lại giảm xuống: g g Bằng hình vẽ, nằm ở dưới MD từ Q2 đến Q1. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 14
Kinh tế học ngoại tác sản xuất tiêu cực Mức tổn ổ thất ấ xã hội từ mức sản xuất ấ gốc ố Q1 giảm xuống g g Minh họa bằng hình vẽ chính là tam giác giữa SMC và SMB từ Q2 đến Q1 Lưu ý rằng SMB bằng PMB. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 15
Ngoại tác tiêu dùng tiêu cực Hãy xem xét ví dụ: Một người hút thuốc trong nhà hàng. Hút thuốc ảnh hưởng đến bạn về việc thưởng thức bửa tiệc ở nhà hàng . Trong trường hợp này, tiêu dùng một hàng hóa làm giảm tình trạng của người khác. Hình 3 minh chứng điều này 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 16
Price of S=PMC=SMC cigarettes The The yellow smoker triangle setsis the surplus PMB=PMC to thetosmokers find his privately p ((and pproducers) y optimal p )q quantity at Q1. y The ThisThe MD of cigarettes, framework curve social does Q represents marginal 1.benefit is not the capture nonsmoker’s the the harmharm difference done per to PMB between The red triangle is the non-smokers, pack of cigarettes. however. and MD. deadweight loss from the p1 The The socially smokerprivate optimalproduction consumeslevel of level. too manysmoking cigarettes is at Q2,society’s from the MD p2 intersection viewpoint viewpoint. of SMC and SMBSMB. D=PMB D PMB SMB=PMB-MD 0 Q2 Q1 QCIGARETTES Hình 3 N Ngoại i tác tá tiêu tiê dùng dù tiêu tiê cực ự 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 17
Ngoại tác tiêu dùng tiêu cực Số ố lượng tối ố ưu của người hút thuốc ố lá: PMB = PMC Tương ứng Q1 và P1, thặng dư giống như trước . 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 18
Ngoại tác tiêu dùng tiêu cực Tiêu dùng của người hút thuốc ố lá gây tổn ổ g khác (p thất cho các khách hàng (patrons). ) Khách hàng muốn : MD− > 0 Điều này nghĩa là không hút thuốc lá. Nhưng thực Nh th tế được đ quyết ết định đị h bởi người ời hút thuốc lá. 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 19
Ngoại tác tiêu dùng tiêu cực Lợi ích biên xã hội (SMB): bao gồm ồ lợi ích ự tiếp trực p đối người g hút thuốc lá trừ đi tổn thất gián tiếp đối với các khách hàng: SMB = PMB − MD Số lượng tối ưu xã hội Q2 và P2: SMC = SMB 4/4/2010 Ngoại tác - Tài chính công 20