Bài giảng Sinh lý học: Sinh lý hệ tiêu hóa - BS. Trần Ngọc Thanh

Chia sẻ: AndromedaShun _AndromedaShun | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Sinh lý học: Sinh lý hệ tiêu hóa - BS. Trần Ngọc Thanh có nội dung trình bày đại cương về ống tiêu hóa, đại cương về tuyến tiêu hóa; hoạt động cơ học và hoạt động bài tiết của miệng; chức năng của thực quản, hoạt động cơ học và hoạt động bài tiết của dạ dày;... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Sinh lý học: Sinh lý hệ tiêu hóa - BS. Trần Ngọc Thanh

SINH LÝ HỆ TIÊU HÓA BS. Trần Ngọc Thanh BM. Sinh lý học – ĐHYK Phạm Ngọc Thạch
1. Đại cương • Ống tiêu hóa: • Miệng • Thực quản • Dạ dày • Ruột non • Ruột già • Tuyến tiêu hóa: • Tuyến nước bọt • Tuyến tiêu hóa dọc theo ống tiêu hóa • Gan và túi mật • Tụy
Chức năng chính của hệ tiêu hóa: • Tiếp nhận thức ăn • Biến đổi thức ăn • Hấp thu chất dinh dưỡng cho cơ thể Các hoạt động chính của hệ tiêu hóa: • Chức năng cơ học: làm nhỏ và đẩy thức ăn đi • Chức năng bài tiết: làm tiêu hóa thức ăn • Chức năng hấp thu: đưa từ lòng ruột vào máu
2. Miệng • Là nơi tiếp nhận thức ăn • Hoạt động cơ học: – Hoạt động nhai: nhờ bộ răng cắt, xé, trộn thức ăn – Hoạt động nuốt: nhờ lưỡi đẩy ra sau hầu • Hoạt động bài tiết: – Nhờ 3 đôi tuyến nước bọt – Thành phần gồm: nước, dịch nhầy, men tiêu tinh bột (amylase) và một ít men khác. – Giúp làm mềm thức ăn và làm trơn đường tiêu hóa
2. Miệng CHÚ Ý: • Nhai là vừa là một hoạt động phản xạ, vừa là một cử động tự ý. Cơ nhai do dây V chi phối • Nuốt có 3 giai đoạn – Giai đoạn miệng: cử động có ý thức – Giai đoạn hầu: phản xạ không điều kiện – Giai đoạn thực quản: phản xạ không điều kiện
CHÚ Ý: • Khi nuốt, lưỡi gà, thanh quản, nắp thanh môn và các cơ thành hầu sẽ làm cho thức ăn chỉ di chuyển vào thực quản mà không đi vào đường hô hấp.
3. Thực quản • Động tác nuốt làm hình thành nên sóng nhu động thực quản • Phần trên và tại chỗ thức ăn, cơ thực quản co lại • Phần dưới chỗ thức ăn, cơ thực quản giãn ra • Tốc độ di chuyển tùy vào thức ăn lỏng hay đặc • Sóng nhu động làm mở tâm vị và đưa thức ăn vào dạ dày
3. Thực quản Sóng nhu động thực quản
3. Dạ dày
3. Dạ dày • Hoạt động cơ học: – Tâm vị mở ra đón thức ăn. – Thức ăn vào dạ dày làm giảm độ axit, làm đóng tâm vị lại. – Thân vị hình thành nên sóng co bóp thức ăn, đánh nhỏ và trộn đều thức ăn với dịch vị; đưa thức ăn vào hang vị – Môn vị mở ra mỗi khi có sóng nhu động lan đến và chỉ cho những thức ăn đã được đánh nhỏ mới thoát qua
3. Dạ dày • Hoạt động bài tiết: – Dịch tiết của dạ dày gọi là dịch vị – Dịch vị được nhào trộn với thức ăn tạo thành vị trấp – Dịch vị tinh khiết là chất lỏng trong suốt, không màu, quánh, pH gần bằng 1. – Các yếu tố do dạ dày tiết bao gồm: các men tiêu hóa, HCl, yếu tố nội tại, chất nhầy, bicarbonate và các muối khoáng – Ngoài ra, dạ dày còn tiết một số chất vào máu.
3. Dạ dày • Thành phần bài tiết của dạ dày – Men tiêu hóa: pepsinogen, men sữa, lipase. Giúp ly giải protein, sữa và một số lipid. – HCl: giúp sát khuẩn, hoạt hóa pepsinogen thành pepsin, tiêu hóa bước đầu, tham gia cơ chế đóng mở môn vị và tâm vị. – Yếu tố nội tại: giúp hấp thu vitamin B12 – Chất nhầy: bảo vệ niêm mạc dạ dày – Bicarbonate và muối khoáng
3. Dạ dày • Hoạt động hấp thu: – Rượu – Một ít nước
4. Ruột non • Hoạt động cơ học: – Cử động co thắt: do lớp cơ vòng thực hiện, giúp trộn dịch tiêu hóa với thức ăn – Cử động quả lắc: do lớp cơ dọc thực hiện, giúp trộn dịch tiêu hóa với thức ăn – Cử động nhu động: do sóng làn truyền từ dạ dày xuống, giúp đẩy thức ăn đi – Cử động phản nhu động: ngược với nhu động, làm kéo dài thời gian tiêu hóa tại ruột
4. Ruột non • Hoạt động bài tiết: 3 nguồn – Dịch tụy: do các tế bào tụy ngoại tiết tiết ra – Dịch mật: do gan tổng hợp, trữ tại túi mật và tiết từ túi mật – Dịch ruột: do các tuyến ruột và tế bào niêm mạc ruột tiết ra.
4a. Dịch tụy • Là chất lỏng trong suốt, không màu, pH=7,8-8,4 • Dịch tụy bao gồm – Các men tiêu hóa protid – Các men tiêu hóa lipid – Các men tiêu hóa glucid – NaHCO3 • Dịch tụy được điều hòa bài tiết bởi – Thần kinh X (gây tăng tiết) – Secretin (từ niêm mạc ruột non) (gây tăng tiết) – Pancretoenzym (CCK) (protid và lipid đã tiêu hóa ở đầu ruột non) (gây tăng tiết)
4a. Dịch tụy • Các men tiêu hóa protid – Trypsinogen: sẽ được dịch ruột hoạt hóa thành trypsin – Chymotrypsinogen: sẽ được môi trường kiềm hoạt hóa thành chymotrypsin – Procarboxypolypeptidase: sẽ được trypsin hoạt hóa thành carboxypolypeptidase
4a. Dịch tụy • Các men tiêu hóa lipid – Lipase – Phospholipase – Cholesterol esterase • Các men tiêu hóa glucid – Amylase – Maltase
4b. Dịch mật • Là chất lỏng, có màu tùy thuộc vào độ đặc và thành phần sắc tố chứa trong nó (từ xanh đến vàng); pH=7-7,7 • Dịch mật bao gồm: – Muối mật: giúp hấp thu lipid, vitamin ADEK, chống lên men thối. – Sắc tố mật (bilirubin): nhuộm vàng – Các chất khác
4c. Dịch ruột • Là chất lỏng, có độ quánh cao và đục vì có chứa các tế bào bị bong tróc và mảnh vỡ tế bào. • Dịch ruột bao gồm: – Nhóm men tiêu hóa protid – Nhóm men tiêu hóa lipid – Nhóm men tiêu hóa glucid – Phosphatase kiềm: phân giải phosphate – Enterokinase: hoạt hóa trypsinogen thành trypsin