Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 3: Tài chính công

Chia sẻ: You You | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

181
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 3 trình bày những kiến thức về tài chính công. Các nội dung chính được trình bày trong chương này gồm có: Khu vực công và tài chính công, ngân sách nhà nước, các định chế ngoài nhân sách, chính sách tài khóa. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 3: Tài chính công

11/9/15 Nội dung 1. Khu vực công và tài chính công Chương III: 2. Ngân sách nhà nước TÀI CHÍNH 3. 4. Các định chế ngoài nhân sách Chính sách tài khóa CÔNG 1. Khu vực công và tài chính công 1. Khu vực công và tài chính công a. Khu vực công b. Tiếp cận tài chính công: Kh u v ực cô n g i. Sự phát triển của tài chính công: ii. Khái niệm: Ch ín h q u y ền Các d o an h n g h iệp / tổ ch ức cô n g Tru n g ươn g Các DN/ tổ ch ức Các DN/ tổ ch ức cô n g tài ch ín h cô n g p h i tài ch ín h Các DN/ tổ ch ức Ch ín h q u y ền cô n g tài ch ín h – đ ịa p h ươn g tiền tệ g ồ m NHTW Các DN/ tổ ch ức cô n g p h i tiền tệ www.th emeg allery .co m Co mp an y Name i. Sự phát triển của tài chính công i. Sự phát triển của tài chính công - Tài chính công cổ điển: Tài chính công không can thiệp, - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động không gây ảnh hưởng đối với mọi hoạt động kinh tế kinh tế xã hội. TẠI SAO ? - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động kinh tế xã hội. www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 1
11/9/15 i. Sự phát triển của tài chính công i. Sự phát triển của tài chính công - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động kinh tế xã hội. TẠI SAO ? kinh tế xã hội. TẠI SAO ? SỰ T Á C ĐỘNG RA B ÊN Vedan xả 5000m3 nước thải thô/ngày xuống sông NGOÀ I CỦA ĐỐ I TƯỢ NG NGOẠI TÁC NÀ Y ĐẾ N L ỢI ÍCH HAY CHI PHÍ CỦ A ĐỐI TƯỢ NG KHÁC Co mp an y Name Co mp an y Name i. Sự phát triển của tài chính công i. Sự phát triển của tài chính công - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động kinh tế xã hội. TẠI SAO ? kinh tế xã hội. TẠI SAO ? - BÀN LUẬN: TIÊM CHỦNG TRẺ EM ? TÍNH KHÔNG CẠNH TRANH TÍNH KHÔNG LOẠI TRỪ VÍ DỤ VỀ LOẠI HÀNG HOÁ KHÁC ? Co mp an y Name Co mp an y Name i. Sự phát triển của tài chính công i. Sự phát triển của tài chính công - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động KHÔNG ĐÓNG kinh tế xã hội. TẠI SAO ? kinh tế xã hội. TẠI SAO ? PHÍ MÀ VẪN SỬ DỤNG DỊCH VỤ THU PHÍ SỬ FREE RIDER DỤNG ĐÈN PROBLEMS ĐƯỜNG Co mp an y Name Co mp an y Name 2
11/9/15 i. Sự phát triển của tài chính công i. Sự phát triển của tài chính công - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động - Tài chính công hiện đại: Nhà nước can thiệp vào hoạt động kinh tế xã hội. TẠI SAO ? kinh tế xã hội. BẰNG CÁCH NÀO ? - THUẾ VÀ TRỢ CẤP - CHỈ THỊ (YÊU CẦU CẮT GIẢM Ô NHIỄM) - ĐIỀU TIẾT (TIÊU CHUẨN CHẤT THẢI, TIÊU CHUẨN KỸ THUẬT) - GIẤY PHÉP XẢ THẢI CÓ CHUYỂN NHƯỢNG. Co mp an y Name Co mp an y Name ii. Khái niệm 2. Ngân sách nhà nước Tài chính công là những hoạt động thu chi tiền tệ của Nhà nước a. Khái niệm NSNN: nhằm thực hiện các chức năng nhiệm vụ của Nhà nước trong b. Thu NSNN: việc cung cấp hàng hóa – dịch vụ công cho xã hội c. Chi NSNN: Lưu ý: TCNN bao gồm: TC công và TC doanh nghiệp NN d. Cân đối thu chi NSNN: + TC công: hoạt động không vì mục đích lợi nhuận mà vì mục đích xã hội, cung cấp hàng hóa dịch vụ cho xã hội. + TCDNNN: hoạt động vì mục đích lợi nhuận, cung cấp cho xã hội hàng hóa thông thường. www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name a. Khái niệm NSNN a. Khái niệm NSNN ĐK ra đời của NSNN: NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ĐK cần: sự tồn tại của nhà nước THU NSNN CHI NSNN ĐK đủ: nền kinh tế hàng hóa tiền tệ phát triển đến mức tiền tệ được dùng làm công cụ chủ yếu trong thu và chi của NSNN. 1. Thu từ Thuế 1. Chi đầu tư phát triển ⇒NSNN là quỹ tiền tệ của nhà nước 2. Thu từ Phí và lệ phí 2. Chi thường xuyên ⇒NSNN là bảng cân đối thu chi tiền tệ của nhà nước trong 1 3. Thu từ Nợ vay 3. Chi trả nợ vay khoảng thời gian nhất định. CÂN ĐỐI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 3
11/9/15 a. Khái niệm NSNN a. Khái niệm NSNN Lưu ý: - NSNN là kế hoạch tài chính của NN NSNN - NSNN là 1 đạo luật tài chính do quốc hội quy định, thông qua các khoản thu, chi tài chính của NN được thực hiện dưới 1 niên khóa NSTU NSĐP Bản chất của NSNN: NS TỈNH - Hình thức: thu thuế -> quỹ tiền tệ của NN -> chi trợ cấp xã TP THU ỘC TƯ hội NS CÁC CẤP THU ỘC TỈNH - Nội dung: là các quan hệ phân phối giữa NN và các chủ thể. NS THỊ TRẤN – XÃ - PHƯỜNG www.th emeg allery .co m Co mp an y Name b. Thu NSNN b. Thu NSNN i. Thu thuế: i. Thu thuế: ii. Thu lệ phí và phí: Thuế là 1 khoản đóng góp bắt buộc cho NN do luật định đối với các pháp nhân và thể nhân nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu của iii. Vay nợ của chính phủ: NN Đặc trưng: - Tính luật định - Tính cưỡng chế - Tính không hoàn trả trực tiếp Bản chất: Là một hình thức phân phối lại nguồn tài chính của xã hội hình thành nên NSNN. www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name b. Thu NSNN b. Thu NSNN * Xét về mục đích và mức độ ảnh hưởng đối với nền kinh tế - i. Thu thuế: xã hội Phân loại: Thuế có ba tác dụng lớn: - Theo tính chất chuyển dịch điều tiết: thuế trực thu, thuế gián - Tạo nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước. thu - Ðiều chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản lý và - Theo đối tượng tính thuế: thuế đánh vào hàng hóa – dịch vụ định hướng phát triển kinh tế. đang luân chuyển; thuế đánh vào tài sản; thuế đánh vào thu nhập bằng tiền. - Ðảm bảo sự bình đẳng giữa những chủ thể kinh doanh và công bằng xã hội. Thuế suất: Là mức thuế được ấn định trên đối tượng tính thuế. Có 3 loại thuế suất: TS cố định tuyệt đối; TS tỷ lệ cố định; TS lũy tiến www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 4
11/9/15 b. Thu NSNN b. Thu NSNN i. Thu thuế: i. Thu thuế: TS cố định tuyệt đối TS lũy tiến Ví dụ: Thuế môn bài Ví dụ: Thuế Thu nhập cá nhân Phần thu nhập tính thuế/năm Thuế suất Bậc thuế Mức thuế Môn Bậc thuế Vốn Đăng ký (triệu đồng) (%) Môn bài bài cả năm 1 Đến 60 5 Bậc 1 Trên 10 tỷ 3.000.000 2 Trên 60 đến 120 10 Bậc 2 Từ 5 tỷ đến 10 tỷ 2.000.000 3 Trên 120 đến 216 15 Bậc 3 Từ 2 tỷ đến dưới 5 tỷ 1.500.000 4 Trên 216 đến 384 20 Bậc 4 Dưới 2 tỷ 1.000.000 5 Trên 384 đến 624 25 6 Trên 624 đến 960 30 www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 7 www.th emeg allery .co m Trên 960 Co mp an y Name 35 b. Thu NSNN b. Thu NSNN Tiêu chí Thuế Phí ii. Thu lệ phí và phí: - Tạo nguồn thu ngân sách Đã cung cấp dịch vụ, Lệ phí: là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải nộp khi được cơ nên cần thu hồi vốn Lý do thu quan nhà nước hoặc tổ chức được ủy quyền phục vụ công việc – Thiết lập công bằng xã đầu tư và chi phí quản hội lý quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật – Định hướng tiêu dùng Tầm quan Thuế có tầm quan trọng Phí có tầm quan trọng Phí: là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả khi được 1 tổ trọng cao hơn phí thấp hơn chức, cá nhân khác cung cấp dịch vụ. Chính phủ, Bộ Tài Chủ thể ban Quốc hội hoặc Uỷ ban chính và các cơ quan hành Thường vụ Quốc hội nhà nước khác theo thẩm quyền Tính ổn định thấp hơn, Có tính ổn định cao, ít Tính ổn định có thể thay đổi nhanh thay đổi chóng Nhà nước hoặc các tổ Chủ thể có Chỉ có nhà nước mới có chức, cá nhân cung quyền thu quyền thu thuế cấp dịch vụ hoặc được uỷ quyền www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name b. Thu NSNN c. Chi NSNN iii. Vay nợ của chính phủ: i. Chi đầu tư phát triển: Để bù đáp thiếu hụt NSNN và đáp ứng yêu cầu đầu tư phát triển ii. Chi thường xuyên: kinh tế, NN thực hiện vốn bằng vay nợ. iii. Chi trả nợ gốc tiền do chính phủ vay: - Vay nợ trong nước: + Tín phiếu kho bạc + Trái phiếu kho bạc + Trái phiếu đầu tư - Vay nợ nước ngoài: + Vay hỗ trợ phát triển chính thức (ODA): ODA không hoàn lại, ODA vay ưu đãi, ODA vay hỗn hợp. + Vay thương mại nước ngoài của chính phủ www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 5
11/9/15 c. Chi NSNN c. Chi NSNN i. Chi đầu tư phát triển: ii. Chi thường xuyên: - Chi đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng KT – XH (cầu - Chi sự nghiệp kinh tế (sự nghiệp giao thông, sự nghiệp nông đường, công trình thủy lợi, …) nghiệp, …) - Chi đầu tư và hỗ trợ vốn cho các DNNN - Chi sự nghiệp văn hóa xã hội - Chi góp vốn cổ phần, góp vốn liên doanh - Chi hoạt động của các cơ quan nhà nước (Quốc hội, VP chủ tịch nước, VP chính phủ, các bộ, UBND các cấp, các ban - Chi cho quỹ hỗ trợ đầu tư quốc gia ngành) - Chi dự trữ NN - Chi hoạt động của ĐCSVN, MTTQVN,… -… - Chi QP, AN, trật tự an toàn xã hội. - Chi thường xuyên khác (chi trả lãi tiền NN vay, …) www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name d. Cân đối thu chi NSNN 3. Các định chế ngoài NS Nguyên tắc cân đối NSNN Việt Nam (Luật NSNN Việt Nam) - Quỹ dự trữ nhà nước (SGK trang 191) - Các quỹ hỗ trợ nhà nước Bội chi NSNN tác động xấu hay tốt đến kinh tế xã hội tùy thuộc + Quỹ bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vào cơ cấu chi của NSNN Biện pháp xử lý bội chi NSNN: + Quỹ đầu tư phát triển địa phương - Phấn đấu tăng thu - Bảo hiểm xã hội - Giảm chi, đặc biệt là những khoản chi chưa thật cần thiết - Tranh thủ vay nợ trong và ngoài nước - Phát hành tiền (CP vay của NHTW) www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name IV. Chính sách tài khóa a. Khái niệm chính sách tài khóa a. Khái niệm: Chính sách tài khóa là việc sử dụng ngân sách nhà nước để tác b. Chính sách tài khóa và tổng cầu xã hội: động vào nền kinh tế c. Chính sách tài khóa – công cụ quản lý KT vĩ mô: - Chính sách tài khóa thắt chặt (thu hẹp) khi thu lớn hơn chi d. Các tranh luận về chính sách tài khóa: - Chính sách tài khóa nới lỏng (mở rộng) khi thu nhỏ hơn chi. www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 6
11/9/15 a. Khái niệm chính sách tài khóa b. Chính sách tài khóa và tổng cầu xã hội Tư tưởng của Keynes là nếu cần, chính phủ có thể chi tiêu ngân i. Tổng cầu xã hội và số nhân chi tiêu: sách mạnh đến mức dẫn tới thâm hụt cả ngân sách nhà nước để AE = C + I + G + (X – M) (1) kích thích tổng cầu. = AEo + mpcY (với mpc là thiên hướng tiêu dùng biên) Để biện pháp kích cầu có hiệu quả thì việc thực hiện nó phải đảm bảo: đúng lúc, trúng đích và vừa đủ. mpc là tỷ lệ thay đổi tiêu dùng so với thay đổi thu nhập • Đúng lúc tức là phải thực hiện kích cầu ngay khi các doanh Trong đk thị trường cạnh tranh: tổng cung = tổng cầu nghiệp chưa thu hẹp sản xuất và các hộ gia đình chưa thu hẹp tiêu dùng. Trong đk thị trường hoàn hảo: tổng cầu = chi tiêu xã hội • Trúng đích tức là hướng tới những chủ thể kinh tế nào có xu tổng cung = tổng thu nhập XH hướng thay đổi hành vi tiêu dùng nhanh hơn => Y = AE • Vừa đủ tức là gói kích cầu sẽ hết hiệu lực khi nền kinh tế đã trở => Y = AEo + mpcY nên tốt hơn. => Y = (1/(1-mpc)) x AEo www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name b. Chính sách tài khóa và tổng cầu xã hội c. Chính sách tài khóa – công cụ quản lý vĩ mô ii. Chính sách tài khóa và tổng cầu xã hội: - Chính sách tài khóa mở rộng làm gia tăng nhu cầu hàng hóa và dịch vụ à giá cả và sản lượng tăng à thay đổi trạng thái chu - Chính phủ có thể làm thay đổi tổng cầu theo chính sách thắt kỳ kinh tế chặt hay mở rộng. - Chính sách tài khóa thắt chặt giúp kìm hãm tốc độ tăng trưởng - Chính sách tài khóa cũng làm thay đổi thành phần của tổng nóng và kiểm soát lạm phát. cầu. - Trong nền kinh tế mở, chính sách tài khóa cũng tác động đến tỷ giá hối đoái và cán cân thương mại. www.th emeg allery .co m Co mp an y Name www.th emeg allery .co m Co mp an y Name d. Các tranh luận về chính sách tài khóa - Chính sách tài khóa không nhất thiết tự động để đóng vai trò ổn định hóa chu kỳ kinh tế - Trong quá trình tác động đến sản lượng dài hạn, chính sách tài khóa ảnh hưởng đến tỷ lệ tiết kiệm của quốc gia - Chình sách tài khóa làm thay đổi gánh năng thuế tương lai - Bên cạnh ảnh hưởng đến tổng cầu và tiết kiệm, chính sách tài khóa cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế bằng việc thay đổi các động cơ hay hành vi. www.th emeg allery .co m Co mp an y Name 7