Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 4 - Lãi suất.

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

429
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 4 - Lãi suất giới thiệu tới các bạn những nội dung về khái niệm và các loại lãi suất; lãi suất và tỉ suất lợi tức; các nhân tố quyết định lãi suất thị trường (cung cầu trái phiếu và quỹ cho vay, sự thay đổi lãi suất thị trường); cấu trúc rủi ro và cấu trúc kỳ hạn của lãi suất.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính tiền tệ: Chương 4 - Lãi suất.

LÃI SUẤT
Chương 4 LAÕI SUAÁT4 tieát ) 1 Khaùi nieäm vaø caùc loaïi laõi suaát 2 Laõi suaát vaø tæ suaát lôïi töùc • 2.1 Caùc coâng cuï nôï • 2.2 Hieän giaù • 2.3 Tæ suaát lôïi töùc • 3 Caùc nhaân toá quyeát ñònh laõi suaát thị tröôøng • 3.1 Cung caàu traùi phieáu vaø quyõ cho vay • 3.2 Söï thay ñoåi laõi suaát thò tröôøng • 4 Caáu truùc ruûi ro vaø caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát • • Giaûng phaàn 1 , 2 , 3 • Sinh vieân töï tìm hieåu vaø nghieân cöùu phaàn 4
• I. KHÁI NIỆM VÀ CÁC LOẠI LÃI SUẤT • 1. Khái niệm lãi suất - Tiền lãi (interest) là chi phí cho việc sử dụng vốn vay - Lãi suất: ( rate of interest) là tỉ lệ % giữa tiền lãi trên tổng số vốn vay • Lãi suất là giá cả mà người đi vay phải trả cho việc sử dụng tiền của người cho vay. Nói khác đi, lãi suất là số tiền phải trả để thuê mượn vốn trong một khoảng thời gian nhất định. LS được hình thành trên cơ sở thỏa thuận giữa người đi vay & người cho vay với nhiều yếu tố ảnh hưởng như: thời hạn vay, rủi ro tín dụng, chi phí cơ hội…
2- Caùc loaïi laõi suaát : • Trong neàn kinh teá thò tröôøng voán vay chuû yeáu döôùi daïng tieàn teä, do ñoù söùc khoeû cuûa ñoàng tieàn bieåu hieän qua tæ leä laïm phaùt trong töøng thôøi kyø cuõng aûnh höôûng ñeán giaù voán vay laø laõi suaát. • Do ñoù, ngöôøi ñaàu tö thöôøng quan taâm ñeán caù́c loại LS sau: - Laõi suaát danh nghóa(nominal interest rate- NIR) Loaïi laõi suaát naøy ñöôïc nieâm yeát treân baùo chí, nieâm yeát taïi caùc ngaân haøng, treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng khaùc
- Laõi suaát thöïc (real interest rate - RIR) Laø soá laõi maø ngöôøi vay phaûi traû tính theo giaù trò thöïc teá, noùi caùch khaùc ñaây laø loaïi laõi suaát ñöôïc vaän haønh trong khoâng gian vaø thôøi gian maø trong ñoù laïm phaùt ñöôïc giaû söû baèng khoâng. RIR = NIR - tæ leä laïm phaùt Trong ñôøi soáng kinh teá haàu nhö khoâng coù quoác gia naøo duy trì ñöôïc tæ leä laïm phaùt baèng 0 nhö giaû ñònh.ï.
Đặc biệt đối với các ngân hàng để bảo đảm quá trình huy động đạt hiệu quả, nói cáùch khác để RIR luôn > 0 cáùc ngân hàng luôn phải giữ cho NIR> tỉ lệ lạm phát. Đây là điều hoàn toàn không đơn giản nếu ngân hàng áp dụng chính sách lãi suất cố định. Điều này giải thích lý do vì sao, chế độ lãi suất thả nổi đã và đang có xu hướng áp dụng tại hầu hết các NHTM trên thế giới. Phân tích ưu & nhược điểm của lãi suất cố định & lãi suất thả nổi ?
Đối với lãi suất cố định, ngân hàng có sẵn khung lãi suất huy động, điều này giúp ngân hàng có thể tính toán khá chính xác lợi nhuận thu về. Tuy nhiên vấn đề thương lượng về chi phí vốn giữa ngân hàng và khách hàng sẽ bị triệt tiêu hạn chế tính chất linh hoạt của công cụ lãi suất. • Đối với lãi suất thả nổi, ngân hàng có thể điều chỉnh cho phù hợp với sự biến động của môi trường kinh doanh. Trong điều kiện đó, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng sẽ được chọn làm cơ sở để xác định lãi suất ngân hàng
Aùp duïng laõi suaáát thaû noåi toû ra phuø hôïp vôùi nguoàn voán huy ñoäng daøi haïn, maët khaùc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng hôn. Sự đa dạng của thò tröôøng taïo neân nhieàu boä phaän thi tröôøng khác nhau, töø đó các loại LS thị tröôøng seõ phaùt sinh như: LS treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, LS treân thò tröôøng hoái đoái, LS treân thò tröôøng chöùng khoán..
Mô hình lãi suất thị trường được xác định theo công thức sau: in = ir + p + rp +lp Trong đó in : LS danh nghĩa ir : LS thực ( không tính đến yếu tố rủi ro) p : tỉ lệ lạm phát dự kiến rp : nhu cầu bù đắ́p rủi ro (do thời hạn đầu tư, khả năng người đi vay bị vỡ nợ …) lp : nhu cầu bù đắ́p tính lỏng (tiền mặt luôn có tính lỏng cao hơn so với các loại tài sản tài chính khác
II- Lãi Suất & Tỉ̉ Suất Lợi Tức ( YIELD ) 1- Giới thiệu mợt sớ các cơng cụ nợ • Xét về mặt kỹ thuật, các công cụ nợ có thể được phân chia thành 4 nhóm: các khoản nợ đơn, trái phiếu chiết khấu, trái phiếu coupon và các khoản nợ thanh toán cố định. Các loại công cụ nợ khác nhau căn bản về thời gian thanh toán (Timing of payments) • - Nợ đơn (Simple loan) • Với khoản nợ đơn, thì khi đi vay người vay nợ đồng ý trả cho người cho vay gồm: tiền gốc cộng với tiền lãi khi đáo hạn. Khi P là tiền gốc và i là lãi suất. FV (Future value) giá trị thanh toán tương lai • FV = P + iP = P(1+ i ).
• Ví dụ: Ngân hàng ACB cung cấp cho công ty A một khoản nợ đơn 10,000 USD với kỳ hạn 1 năm và lãi suất 10%. Sau một năm công ty A phải trả cho Ngân hàng ACB tổng số tiền là : 10.000 + (10% x 10.000) = 11.000 đôla (tiền gốc 10.000 đôla và tiền lãi 1.000 đôla). • - Trái phiếu chiết khấu • Đối với loại trái phiếu chiết khấu, người đi vay trả cho người cho vay một khoản thanh toán đơn bằng đúng mệnh giá của trái phiếu.
. Ví duï, coâng ty A phaùt haønh traùi phieáu chieát khaáu coù thôøi gian moät naêm vôùi meänh giaù laø 10.000 ñoâla. Khi ñoù coâng ty A nhaän ñöôïc soá tieàn vay laø 9.091 ñoâla vaø thanh toaùn 10.000 ñoâla sau moät naêm. Noùi caùch khaùc khi mua traùi phieáu,ngöôøi mua chæ thanh toaùn khoaûn tieàn thaáp hôn so vôùi meänh giaù nhöng khi trái phieáu ñaù́o haïn seõ đöôïc hoaøn traû theo ñuùng meänh giaù cuûa traùi phieáu. Phaàn cheânh leäch giöõa meänh giaù vôùi soá tieàn mua traùi phieáu ñöôïc xem laø tieà̀n laõi maø coâng ty phaùt haønh traùi phieáu ñaõ chieát (tröø) tröôùc cho ngöôøi ñaàu tö
• - Trái phiếu coupon • Phát hành trái phiếu coupon, người đi vay thực hiện thanh toán nhiều lần số tiền lãi theo định kỳ và thanh toán tiền vớn gốc khi đáo hạn. Một trái phiếu coupon phải ghi rõ ngày đáo hạn, mệnh giá, người phát hành (chính phủ, công ty…) và lãi suất coupon. Lãi suất coupon được xác định bằng số tiền thanh toán coupon hàng năm chia cho mệnh giá.
Giaû söû moät traùi phieáu ñöôïc phaùt haønh vôùi meänh giaù P, thôøi haïn 10 naêm, LS haøng naêm laø i Khi đoù + Tieàn laõi đöôïc traû đònh kyø haøng naêm = Pi + Đeán ngaøy ñaùo haïn, ngöôøi phát haønh trái phieáu phaûi thanh toaùn cho ngöôøi mua = P + Pi Loaïi coâng cuï nôï naøy thöôøng gaây aùp löïc cho ngöôøi ñi vay ôû thôøi đieåm đáo haïn . - Nợ vay thanh toán coá ñònh Hình thöùc naøy thöôøng đöôïc caùc NHTM aùp duïng khi cho vay daøi haïn. Nhaèm giảm bôùt nhöõng khoù khaên taøi chính cho ngöôøi ñi vay, ôû moãi kyø ( thaùng, quyù, naêm ) soá tieàn phaûi traû bao goàm: nôï goác & laõi vay đöôïc áp dụng theo 2 cách . :
Cách 1 Nôï goác seõ traû daàn ( phaân boå ñeàu ) ôû moãi kyø haïn tieàn laõi ( tính theo soá dö nôï hoaëc theo nôï goác ñaõ hoaøn traû) Caùch 2 Nôï goác & laõi vay ñöôïc phaân boå ñeàu cho caùc kyø haïn 2- Hieän giaù ( PV : present value ) Do coù söï khaùc nhau veà thôøi gian cuûa caùc coâng cuï nôï, neân seõ raát khoù khaên trong vieäc so saùnh möùc thu nhaäp cuûa chuùng. Vì theá, chuùng ta phaûi duøng phöông phaùp hieän giaù Khaùi nieäm hieän giaù cho pheùp chuùng ta giaûi thích taïi sao moät ñoâla nhaän ñöôïc hoâm nay coù giaù trò lôùn hôn moät ñoâla nhaän ñöôïc trong töông lai (moät ñoâla hoâm nay coù theå ñöôïc ñaàu tö ñeå kieám lôøi)
Neáu goïi FV ( future value ) laø giaù trò thanh toaùn töông lai, I laø laõi suaát ñeán kyø thanh toaùn thì coâng thöùc tính hieän giaù theo moâ hình giaûn ñơn ( traû goác & laõi moät laàn khi ñaùo haïn ) là : FV= PV + PVi = PV ( 1+i ) hay FV PV = (1+i) Neáu coù nhieàu kyø haïn thanh toaùn (n) thì PV đöôïc tính theo coâng thöùc : FV1 + FV2 +…+ FVn PV = 1+i ) (1+ i) (1+i )
3- Tỷ suất lợi tức ( Yield) Khác với lãi suất chỉ tiêu này thường được vận dụng để̉ xác định hiệu quả vốn đầu tư khi kinh doanh chứng khoán hay các dạng tài sản tài chính có thể chuyển nhượng trên TTTC Trước khi nghiên cứu tỉ suất lợi tức cần xét đến các chỉ tiêu sau : + Lợi suất danh nghĩa ( Nominal Yield ) là lãi suất cố định mà nhà phát hành đã xác định khi phát hành trái phiế́u Ví dụ : Công ty A phát hành trái phiếu mệnh giá $1000, LS 10% , công ty sẽ trả cho người mua trái phiếu $100 năm ̣
+ Lôïi suaát hieän haønh (Current yield) theå hieän hieäu quaû̉ voán ñaà̀u tö, ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc : LS hieän haønh = tieàn laõi(C) chi phí ñaàu tö (P) Ví dụ : Moät traùi phieáu coù meänh giaù $1000, LS 10 % nhöng ngöôøi ñaàu tö ñaõ̃ mua ñöôïc vối giaù́ $ 800 ( thaáp hôn meänh giaù) vì vaäy LS hieän haønh cuaû Traùi phieáu laø: $100 = 12,5% > Lãi suất danh nghĩa $800
+ Tỉ suất lợi tức ( yield - to - maturity hay rate of return) Đây là chỉ tiêu xác định ̣ tỉ lệ lợi nhuận mà nhà đầu tư sẽ nhậän được nếu giữ các công cụ đấu tư dài hạn như trái phiếu cho đến ngày đáo hạn Do giá trái phiếu có thể tăng, giảm trên thị trường nên LS danh nghĩa hay LS hiện hành không đo lường hết hiệu quả của vốn đầu tư. Vì vậy đâây là một chỉ tiêu quan trọng thường được vận dụng trong thực tế Phương pháp tính : PP 1: người đầu tư sử dụng một bảng tính sẵn thường gọi là cuốn sách cơ bản ( basis book )
PP 2 : dựa trên công thức tổng quát sau: R = C + Pt+1 - Pt Pt Pt Trong đó, R là tỉ suất lôï tức C tiền lãi ( tính theo LS danh nghĩa ) Pt là giá của trái phiếu ở thời điểm t Pt+1 là giá của trái phiếu ở thời điểm t+1 Giaû söû một traùi phieáu coù meänh giaù laø $1.000, laõi suaát coupon laø 8%. Ông A mua với giá $ 1000 . Sau moät naêm, oâng ta baùn traùi phieáu vôùi giaù $1100 thì tyû suaát lôïi töùc (R) traùi phieáu laø: 80 + 1100 - 1000 R= = 18 % 1000 1000