Bài giảng Tin học đại cương - ĐH Thương Mại

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI<br /> <br /> Nội dung môn học<br /> <br /> BỘ MÔN TIN HỌC – KHOA HTTTKT VÀ TM ĐT<br /> <br /> <br /> <br /> Chƣơng 1 - Những khái niệm cơ bản của tin học<br /> <br /> <br /> <br /> Chƣơng 2 - Hệ điều hành<br /> <br /> <br /> <br /> Chƣơng 3 - Hệ soạn thảo văn bản Microsoft Word<br /> <br /> <br /> <br /> Chƣơng 4 - Bảng tính điện tử Microsoft Excel<br /> <br /> <br /> <br /> Chƣơng 5 - Mạng máy tính<br /> <br /> TIN HỌC ĐẠI CƢƠNG<br /> <br /> H<br /> <br /> D<br /> Hà Nội – 2017<br /> <br /> 2<br /> <br /> _T<br /> TM<br /> <br /> M<br /> <br /> CHƢƠNG 1<br /> NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA TIN HỌC<br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> <br /> <br /> [1]. TS Nguyễn Thị Thu Thủy.<br /> cƣơng - nxb Thống kê<br /> <br /> <br /> <br /> [2]. Bùi Thế Tâm – Giáo trình tin học cơ<br /> thông vận tải.<br /> <br /> <br /> <br /> [3]. Hàn Viết Thuận - Giáo trình tin học đại cƣơng<br /> Thống kê.<br /> <br /> <br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử<br /> 1.1.1. Khái niệm chung về thông tin<br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong máy tính điện tử<br /> 1.2. Tin học<br /> 1.2.1. Khái niệm chung về tin học<br /> 1.2.2. Ứng dụng của tin học<br /> 1.3. Máy tính điện tử (MTĐT)<br /> 1.3.1. Quy trình xử lý thông tin bằng máy tính điện tử<br /> 1.3.2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính điện tử<br /> 1.4. Thuật toán và ngôn ngữ lập trình<br /> 1.4.1. Thuật toán<br /> 1.4.2. Chƣơng trình và ngôn ngữ lập trình<br /> 1.4.3. Quy trình giải bài toán trên máy tính điện tử<br /> <br /> Giáo trình Tin học Đại<br /> <br /> [4]. Lê Thanh Dũng – Tin học văn phòng Microsoft Excel<br /> <br /> – NXB Giao<br /> <br /> U<br /> <br /> sở<br /> <br /> – NXB<br /> <br /> 2000 – NXB Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh.<br /> <br /> <br /> [5]. Hoàng Lê Minh - Giáo trình hƣớng dẫn sử dụng mạng<br /> Internet & Intranet – NXB Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử<br /> <br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm chung về thông tin<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đặc điểm của thông tin<br /> <br /> <br /> <br /> Dữ liệu (data)<br /> Ví dụ Dữ liệu<br /> Phân biệt thông tin và dữ liệu<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Văn bản: báo chí, sách vở, …<br /> Hình ảnh: bức ảnh, bản đồ, băng hình,…<br /> Âm thanh: tiếng nói, tiếng chim hót, tiếng đàn,…<br /> Hành động, cử chỉ, …<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> D<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Khái niệm<br /> Ví dụ: Tin tức; bản tin thời tiết,…<br /> Các dạng thông tin:<br /> <br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm chung về thông tin (T)<br /> <br /> Phƣơng tiện mang thông tin: Giấy, gỗ, đá, vải,<br /> băng đĩa từ, trí não,…<br /> <br /> Truyền, xử lý,…<br /> <br /> Thông tin chứa đựng ý nghĩa còn dữ liệu là các sự kiện<br /> không có cấu trúc và không có ý nghĩa nếu chúng<br /> không đƣợc tổ chức và xử lý<br /> <br /> 6<br /> <br /> M<br /> <br /> _T<br /> TM<br /> <br /> H<br /> <br /> 5<br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KN<br /> Các loại hệ đếm thƣờng gặp<br /> <br /> <br /> <br /> Các hệ đếm cơ bản<br /> <br /> <br /> Mã hóa thông tin<br /> <br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Khái niệm<br /> Các kiểu mã hoá thông tin<br /> <br /> <br /> <br /> 7<br /> <br /> U<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hệ đếm<br /> <br /> Hệ thập phân (Decimal System: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,<br /> 8, 9): Con ngƣời sử dụng<br /> Hệ nhị phân (Binary System: 0, 1): Máy tính sử dụng<br /> Hệ bát phân (Octal System: 0,1,2,3,4,5,6,7): Dùng để<br /> kết hợp biểu diễn và tính toán<br /> Hệ mƣời sáu (Hexadecimal System: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6,<br /> 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F): Dùng để viết gọn số nhị phân<br /> (4 số nhị phân ứng với 1 số thập lục phân)<br /> <br /> 8<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ví dụ<br /> Hệ thập phân<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ký hiệu: 0, 1, …, 9<br /> <br /> <br /> <br /> Ví dụ: 132 = 1*102 + 3*101 + 2*100<br /> <br /> Hệ nhị phân<br /> Ký hiệu: 0,1<br /> <br /> <br /> <br /> Cơ số: 2<br /> <br /> <br /> <br /> D<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ví dụ chuyển đổi từ hệ 10 sang hệ 2 với phần<br /> nguyên:<br /> <br /> Cơ số: 10<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> Ví dụ:(101)2 = (1*22 + 0*21 +1*20)10 = (5)10<br /> <br /> cách chuyển mọi số từ các hệ khác nhau về cơ số 10:<br /> <br /> <br /> H<br /> <br /> A = (an-1dn-1 + an-2dn-2 + … + a0d0 + a-1d-1 + a-2d-2 + … + amd-m)10<br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> <br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> <br /> M<br /> <br /> _T<br /> TM<br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> <br /> Mã hóa là phƣơng pháp để biến thông tin dạng<br /> bình thƣờng hàng ngày sang dạng thông tin<br /> không thể hiểu đƣợc nếu nhƣ không có phƣơng<br /> tiện giải mã<br />  Mã hóa là con đƣờng chuyển thông tin thành<br /> dữ liệu (cụ thể ta xét đến dữ liệu lƣu trữ trên<br /> máy tính)<br /> Nguyên tắc chung để mã hóa thông tin:<br /> <br /> U<br /> <br /> Ví dụ chuyển đổi từ hệ 10 sang hệ 2 với phần<br /> thập phân: Chuyển đổi 0.81(10) sang hệ 2:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> <br /> Máy tính hoạt động với các chuyển mạch điện tử hoặc<br /> đóng hoặc mở tƣơng ứng với 1 hay 0<br /> Mọi dữ liệu đƣa vào máy tính đều đƣợc mã hoá thành<br /> số nhị phân<br /> 12<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1.1.2. Biểu diễn thông tin trong MTĐT (T)<br /> <br /> <br /> Bit là các kí số nhị phân; là 0 hay 1, trong máy tính<br /> chúng đƣợc đại diện bởi sự tồn tại hay không một mức<br /> điện thế chuẩn.<br /> 1 Byte = 8bit<br /> Word (từ nhớ) là đơn vị mà các phần mềm thƣờng sử<br /> dụng trong quá trình khai báo dữ liệu, nó bằng một bội<br /> số bất kỳ của Byte (tùy theo quy ƣớc)<br /> <br /> Một số đơn vị quy đổi lƣợng dữ liệu trong máy<br /> tính:<br /> <br /> Tên gọi<br /> Byte<br /> KiloByte<br /> MegaByte<br /> GigaByte<br /> TetraByte<br /> PetaByte<br /> <br /> D<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bit, Byte, Word:<br /> <br /> <br /> 1.1. Thông tin trong máy tính điện tử(T)<br /> <br /> Giá trị<br /> 8bit<br /> 210B<br /> 220B<br /> 230B<br /> 240B<br /> 250B<br /> <br /> 13<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.2. Tin học<br /> <br /> <br /> M<br /> <br /> _T<br /> TM<br /> <br /> H<br /> <br /> Với độ dài đoạn bit là n  biểu diễn đƣợc 2n<br /> trạng thái khác nhau thông tin khác nhau. Nếu<br /> là biểu diễn số sẽ tƣơng ứng với dải dữ liệu từ 0<br /> – 2n - 1<br /> <br /> Ký hiệu<br /> B<br /> KB<br /> MB<br /> GB<br /> TB<br /> PB<br /> <br /> 1.2. Tin học<br /> <br /> <br /> 1.2.1. Khái niệm chung về tin học<br /> Tin học là một ngành khoa học nghiên cứu các<br /> thành phần của thông tin và các phƣơng pháp để xử<br /> lý thông tin một cách tự động hóa bằng máy tính<br /> điện tử cùng với các phƣơng tiện thông tin liên lạc.<br /> <br /> <br /> <br /> Công nghệ thông tin là tập hợp các phƣơng pháp<br /> khoa học, các phƣơng tiện và công cụ kĩ thuật hiện<br /> đại - chủ yếu là kĩ thuật máy tính và viễn thông nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các<br /> nguồn tài nguyên thông tin trong mọi lĩnh vực hoạt<br /> động của con ngƣời và xã hội.<br /> 15<br /> <br /> <br /> <br /> Đặc trƣng của tin học:<br />  Phần cứng.<br /> Tin học nghiên cứu nhằm nâng cao tốc độ xử lý, tăng<br /> dung lƣợng bộ nhớ, tăng độ tin cậy, giảm thể tích, giảm<br /> năng lƣợng tiêu hao, ...<br />  Phần mềm.<br />  là các chƣơng trình tiện ích phục vụ các nhu cầu của<br /> ngƣời sử dụng.<br /> <br /> U<br /> <br /> <br /> <br /> 1.2.1. Khái niệm chung về tin học (T)<br /> <br /> 16<br /> <br /> 4<br /> <br /> 1.2. Tin học<br /> <br /> <br /> 1.3. Máy tính điện tử (MTĐT) (T)<br /> <br /> 1.2.2. Ứng dụng của Tin học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1.3.1. Quy trình xử lý thông tin bằng MTĐT<br /> <br /> <br /> Giải bài toán quản lý<br /> Soạn thảo, in ấn, lƣu trữ văn bản<br /> Tự động hóa<br /> Xử lý đồ họa, âm thanh,…<br /> Games,…<br /> …<br /> <br /> Quy trình xử lý thông tin<br /> MTĐT<br /> Dữ liệu đƣa vào<br /> <br /> INPUT<br /> Kết quả từ 1 chƣơng trình<br /> <br /> Các chƣơng trình:<br /> -CT Hệ thống<br /> -CT Ứng dụng<br /> <br /> Kết quả<br /> <br /> OUTPUT<br /> <br /> 17<br /> <br /> 18<br /> <br /> M<br /> <br /> _T<br /> TM<br /> <br /> H<br /> <br /> D<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Giải bài toán khoa học, kỹ thuật, kinh tế<br /> <br /> 1.3. Máy tính điện tử (MTĐT) (T)<br /> <br /> 1.3. Máy tính điện tử (MTĐT) (T)<br /> <br />  1.3.2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính điện tử (T)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tiếp cận theo Sơ đồ 1<br /> Bộ nhớ<br /> <br /> Bộ<br /> ra<br /> <br /> Tiếp cận theo Sơ đồ 2<br /> <br /> U<br /> <br /> Thông tin vào<br /> <br /> Bộ<br /> vào<br /> <br /> 1.3.2. Sơ đồ cấu trúc của máy tính điện tử (T)<br /> <br /> <br /> <br /> Thông tin ra<br /> <br /> Bộ lôgic<br /> và số học<br /> <br /> Bộ điều khiển<br /> <br /> Đường tín hiệu thông tin<br /> <br /> Đường tín hiệu điều khiển<br /> <br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> 5<br /> <br />