Bài giảng Vi sinh vật - Tế bào vi khuẩn

3/11/2017<br /> <br /> TẾ BÀO VI KHUẨN<br /> <br /> VI KHUẨN<br /> • Đơn bào Prokaryote<br /> • Kích thước nhỏ (1 - 10 μm x 0,2 - 10 μm)<br /> • Chỉ có 1 NST duy nhất<br /> Màng tế bào<br /> Thể nhân<br /> <br /> Tế bào chất<br /> <br /> CẤU TRÚC VI KHUẨN<br /> Khác:<br /> - Bào tử<br /> - Hạt<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> Gram dương<br /> <br /> Thể nhân<br /> <br /> Gram âm<br /> <br /> Pili<br /> <br /> •<br /> •<br /> •<br /> <br /> Ribosom<br /> <br /> Peptidoglycan 60-90%<br /> Lipid 1-2%<br /> Acid teichoic<br /> <br /> • Peptidoglycan: thứ yếu<br /> • Lipid: 20%<br /> • Không có acid teichoic<br /> <br /> Tiêm mao<br /> <br /> peptidoglycan<br /> <br /> peptidoglycan<br /> <br /> Nang<br /> Thành tế bào<br /> Plasmid<br /> <br /> Tế bào chất<br /> <br /> Màng tế bào<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> Peptidoglycan<br /> -<br /> <br /> Dây glycan (gồm NAG+NAM) + mucopeptid (4 acid amin).<br /> <br /> -<br /> <br /> Xếp thành nhiều lớp, nối với nhau bằng chuỗi acid amin.<br /> <br /> Màng tế bào<br /> <br /> Màng tế bào<br /> Lipid-polysaccaride<br /> (Lớp màng ngoài)<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> Acid teichoic<br /> - Polyol-phosphat<br /> - Tích điện âm  điều hòa sự di chuyển cation<br /> ra/vào tế bào<br /> - Điều hòa enzym<br /> - Có tính kháng nguyên<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3/11/2017<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> <br /> Màng ngoài của Gram âm<br /> 1. Lipid = lipopolysaccarid (LPS nội độc tố)<br /> <br /> Protein<br /> <br /> Kênh<br /> <br /> Lipid<br /> <br /> LPS<br /> <br /> = lipid A (độc)+ polysaccharid (antigen O)<br /> <br /> Acid<br /> teichoic<br /> <br /> Màng ngoài<br /> <br /> - Lớp đôi<br /> <br /> Lipoprotein<br /> <br /> 2. Protein đặc biệt<br /> <br /> Peptidoglycan<br /> <br /> -<br /> <br /> Lam B, Tsx: tính đặc hiệu cao, nhận phage<br /> <br /> -<br /> <br /> Periplasma<br /> <br /> Omp C,D,F: protein kênh<br /> Omp A: gắn màng ngoài vào peptidoglycan, gắn pili<br /> <br /> Màng<br /> tế bào<br /> <br /> Gram âm<br /> <br /> phái<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> Quy trình nhuộm Gram<br /> <br /> Gram dương<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> - Gram âm: hồng<br /> <br /> Cố định VK<br /> <br /> - Gram dương: tím<br /> <br /> Tím gentian<br /> <br /> Lugol<br /> <br /> Cồn 96<br /> <br /> Hồng<br /> Fushin<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> <br /> THÀNH TẾ BÀO (Cell wall)<br /> - Thể nguyên sinh (protoplast) = VK Gr(+) mất thành tế bào<br /> <br /> Vai trò<br /> <br /> - Thể cầu (spheroplast) = VK Gr(-) mất lớp peptidoglycan<br /> <br /> - Bảo vệ<br /> <br /> - Vi khuẩn dạng L = Thể nguyên sinh/thể cầu tăng trưởng và<br /> <br /> - Giữ hình dạng tế bào<br /> <br /> phân chia được<br /> <br /> - Nhuộm màu  phân loại vi khuẩn<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3/11/2017<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br />  Lipid<br /> <br /> - Dày 70 – 100 Å<br /> <br /> - Gồm phospholipid, cholesterol và glycolipid<br /> <br /> - Gồm<br /> <br /> - Có 2 đầu, xếp 2 hàng<br /> <br /> - Lớp đôi lipid<br /> <br /> - Tính linh động<br /> <br /> - Protein (nội, ngoại)<br /> <br /> Đầu<br /> thân nước<br /> <br /> - Carbohydrat<br /> <br /> Đuôi<br /> kị nước<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br />  Protein<br /> Protein gắn 1 phần<br /> <br /> Protein xuyên màng<br /> <br /> Protein tự do<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br />  Vai trò<br /> - Tính thấm chọn lọc  trao đổi chất<br /> <br /> Cholesterol<br /> <br /> - Phân bào<br /> - Bảo vệ<br /> - Biến hình  di động, ẩm bào, thực bào<br /> - Nhận thông tin, nhận diện tế bào<br /> - Chức năng miễn dịch<br /> Glycolipid<br /> <br /> Glycolipid<br /> <br /> Phospholipid<br /> <br /> Protein gắn protein xuyên màng<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br />  Trao đổi chất<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br />  Trao đổi chất<br /> Thực bào<br /> <br /> Ẩm bào<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3/11/2017<br /> <br /> MÀNG TẾ BÀO (Plasma membrane)<br />  Mesosome<br /> <br /> TẾ BÀO CHẤT (Cytoplasma)<br /> - Cấu trúc dạng keo, 80% là nước<br /> - Hầu như không chứa bào quan<br /> - Nơi diễn ra các quá trình chuyển hóa, trao đổi<br /> chất, phản ứng sinh hóa…<br /> <br /> RIBOSOM<br /> - Ribosom 70S = tiểu đơn vị 50S và 30S<br /> - Tiểu đơn vị = rARN + protein<br /> - Nằm tự do trong tế bào chất<br /> <br /> THỂ NHÂN (Nucleoid region)<br /> - Nhân nguyên thủy = nhân không có màng nhân =<br /> vùng tế bào chất chứa NST<br /> - Chứa 1 NST duy nhất<br /> - ADN chuỗi kép, dạng vòng<br /> <br /> - Vai trò: tham gia tổng hợp protein<br /> <br /> NANG (Capsule)- GLYCOCALIX<br /> -<br /> <br /> Nang: có cấu trúc dạng<br /> keo nằm ngoài vi khuẩn<br /> Bản chất: polysaccharide<br /> hoặc protein<br /> Vai trò: bảo vệ, ngăn mất<br /> nước, dinh dưỡng<br /> <br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> Glycocalix: cấu trúc sợi<br /> lỏng lẻo hơn nang, nằm<br /> ngoài vi khuẩn<br /> Bản chất: như nang<br /> Vai trò: giúp VK bám dính<br /> vào tế bào chủ<br /> <br /> TIÊM MAO (Flagellum)<br /> - Sợi rất nhỏ, dài<br /> - Là kháng nguyên H<br /> - Cấu tạo bởi protein sợi (flagellin) có tính đàn hồi<br /> - Vai trò: di động<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3/11/2017<br /> <br /> TIÊM MAO (Flagellum)<br /> <br /> TIÊM MAO (Flagellum)<br /> <br /> - Gồm: đơn mao, đa<br /> mao chùm, lưỡng<br /> mao, chu mao<br /> <br /> PILI<br /> - Sợi nhỏ, ngắn hơn tiêm mao<br /> - Gồm<br /> <br /> PILI<br /> Sự tiếp hợp<br /> <br /> + Pili phái: tham gia sự tiếp hợp giữa vi khuẩn<br /> + Pili thường: ngắn và lớn hơn pili phái, đóng<br /> vai trò trong sự bám dính của vi khuẩn<br /> <br /> PLASMID<br /> - DNA nằm ngoài thể nhân<br /> <br /> PLASMID<br /> Plasmid F (Yếu tố phái F)<br /> <br /> - Sao chép độc lập, có thể sát nhập thể nhân<br /> <br /> Quá trình tiếp hợp<br /> <br /> 5<br /> <br />