www.MATHVN.com - Toán Học Việt Nam<br />
Bài tập luyện thi Olympic Toán học toàn miền Nam lần thứ XVIII - Dành cho HS lớp 10 chuyên Toán<br />
BÀI TẬP LUYỆN THI OLYMPIC TOÁN HỌC TOÀN MIỀN NAM LẦN THỨ XVIII<br />
Chủ đề: LƯỢNG GIÁC- HÌNH HỌC PHẲNG<br />
( VĂN PHÚ QUỐC- GV. TRƯỜNG ĐH QUẢNG NAM)<br />
1. Giả sử M là điểm nằm trong ABC . Gọi A, B, C lần lượt là hình chiếu của M trên các đường<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
MA<br />
MB<br />
MC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
thẳng BC , CA, AB . Chứng minh rằng: <br />
<br />
<br />
3.<br />
MB MC MC MA MA MB <br />
<br />
HD:<br />
A<br />
<br />
MB MC MB MC <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
sin MAB sin MAC <br />
MA<br />
MA MA<br />
<br />
Ta có:<br />
B'<br />
<br />
C'<br />
M<br />
<br />
= 2sin<br />
Suy ra:<br />
C<br />
<br />
A'<br />
<br />
B<br />
<br />
Chứng minh tương tự ta được:<br />
<br />
<br />
<br />
MAB MAC <br />
MAB MAC <br />
A<br />
.cos<br />
2sin<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
MA<br />
1<br />
<br />
.<br />
MB MC 2sin A<br />
<br />
MB<br />
1<br />
MC<br />
1<br />
<br />
;<br />
<br />
.<br />
MC MA 2 sin B<br />
MA MB 2sin C<br />
<br />
<br />
2<br />
2<br />
2<br />
MA<br />
MB<br />
MC<br />
1<br />
1<br />
<br />
<br />
<br />
1 1<br />
Khi đó: <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
4 sin 2 A sin 2 B sin 2 C<br />
MB MC MC MA MA MB <br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM ta có:<br />
<br />
sin 2<br />
<br />
Ta có bất đẳng thức: sin<br />
Do đó:<br />
<br />
1<br />
A<br />
sin<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
1<br />
B<br />
sin<br />
2<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
A<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
<br />
<br />
sin 2<br />
<br />
B<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
<br />
<br />
sin 2<br />
<br />
C<br />
2<br />
<br />
3.<br />
<br />
<br />
<br />
.<br />
<br />
<br />
<br />
1<br />
3<br />
<br />
sin 2<br />
<br />
A 2B 2C<br />
sin<br />
sin<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
A<br />
B<br />
C 1<br />
sin sin .<br />
2<br />
2<br />
2 8<br />
<br />
<br />
<br />
1<br />
C<br />
sin<br />
2<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
3<br />
3<br />
<br />
2<br />
<br />
1<br />
<br />
8<br />
<br />
2<br />
<br />
12 .<br />
<br />
2<br />
<br />
MA<br />
MB<br />
MC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Vậy <br />
<br />
<br />
3.<br />
MB MC MC MA MA MB <br />
<br />
Dấu "=" xảy ra ABC đều và M là trọng tâm tam giác này.<br />
<br />
Văn Phú Quốc, GV. Trường ĐH Quảng Nam - DĐ: 0934 825 925 -Mail: vpquocdhqn@gmail.com<br />
<br />
www.MATHVN.com<br />
<br />
1<br />
<br />
www.MATHVN.com - Toán Học Việt Nam<br />
Bài tập luyện thi Olympic Toán học toàn miền Nam lần thứ XVIII - Dành cho HS lớp 10 chuyên Toán<br />
2. Cho ABC . Các đường phân giác xuất phát từ A, B, C cắt đường tròn ngoại tiếp ABC tại A, B, C <br />
tương ứng. Chứng minh: AA.BB.CC 16 R 2 r .<br />
HD:<br />
Áp dụng định lý Ptolemy cho tứ giác ABAC ta có:<br />
<br />
A<br />
<br />
AA.BC AB. AC AC. AB hay aAA cAC cAB .<br />
<br />
<br />
Do AA là tia phân giác BAC nên A là điểm chính giữa của cung BC .<br />
Suy ra: aAA b c AC b c 2 R sin<br />
C<br />
<br />
B<br />
<br />
AA <br />
<br />
A'<br />
<br />
2R b c <br />
a<br />
<br />
Chứng minh tương tự ta được: BB <br />
Khi đó: AA.BB.CC <br />
Do r 4 R sin<br />
<br />
sin<br />
<br />
2R a c <br />
b<br />
<br />
8 R3 b c a c a b <br />
abc<br />
<br />
A<br />
( theo định lý sin)<br />
2<br />
<br />
A<br />
.<br />
2<br />
<br />
sin<br />
<br />
B<br />
2<br />
<br />
sin<br />
<br />
2R a b <br />
<br />
A<br />
B<br />
C<br />
sin sin<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
; CC <br />
<br />
c<br />
<br />
sin<br />
<br />
C<br />
.<br />
2<br />
<br />
A<br />
B<br />
C<br />
sin sin và b c a c a b 8abc nên AA.BB.CC 16 R 2 r .<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
3. Cho ABC thỏa ma mb mc <br />
sau xảy ra: ma <br />
<br />
3<br />
a b c . Chứng minh rằng ít nhất một trong ba bất đẳng thức<br />
2<br />
<br />
3<br />
3<br />
3<br />
a, mb <br />
b, mc <br />
.<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
HD:<br />
A<br />
<br />
Theo giả thiết: ma mb mc <br />
<br />
3<br />
3<br />
3<br />
a<br />
b<br />
c<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
(1)<br />
2<br />
<br />
3 3 2 3 <br />
Đã biết: m m m <br />
2 a 2 b 2 c (2)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
2<br />
a<br />
<br />
B<br />
<br />
2<br />
c<br />
<br />
C<br />
<br />
Từ (1) và (2) suy ra: ma mb mb mc mc ma <br />
<br />
3<br />
3<br />
3<br />
3<br />
3<br />
3<br />
a<br />
b<br />
b<br />
c<br />
c<br />
a<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
Bình phương hai vế của (3) ta được: ma mb mc <br />
Từ (1), (3) và (4) suy ra:<br />
<br />
2<br />
b<br />
<br />
3<br />
3<br />
3<br />
a.<br />
b.<br />
c<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
(3)<br />
<br />
(4)<br />
<br />
3<br />
3<br />
3<br />
a,<br />
b,<br />
c là 3 nghiệm của một phương trình bậc 3.<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
Văn Phú Quốc, GV. Trường ĐH Quảng Nam - DĐ: 0934 825 925 -Mail: vpquocdhqn@gmail.com<br />
<br />
www.MATHVN.com<br />
<br />
2<br />
<br />
www.MATHVN.com - Toán Học Việt Nam<br />
Bài tập luyện thi Olympic Toán học toàn miền Nam lần thứ XVIII - Dành cho HS lớp 10 chuyên Toán<br />
3<br />
3<br />
3<br />
Giả sử a b c <br />
a<br />
b<br />
c.<br />
2<br />
2<br />
2<br />
Ta có kết quả quen thuộc sau: mc mb ma .<br />
<br />
3<br />
b.<br />
2<br />
<br />
Từ các nhận xét trên dễ dàng suy ra: mb <br />
<br />
4. Cho ABC có 3 góc nhọn với trực tâm H . Gọi diện tích các tam giác HAB, HBC , HCA lần lượt là:<br />
S1 , S 2 , S3 . Chứng minh rằng ABC đều <br />
<br />
2 S1 S 2 S3 <br />
27<br />
<br />
<br />
<br />
R<br />
.<br />
r<br />
<br />
HD:<br />
Ta có:<br />
<br />
A<br />
<br />
3<br />
<br />
8 S1 S 2 S3 <br />
1 S1 S2 S2 S3 S3 S1 <br />
<br />
<br />
<br />
27 S1 S2 S3<br />
S1S 2 S3 <br />
3<br />
<br />
<br />
B'<br />
C'<br />
H<br />
<br />
<br />
B<br />
<br />
S1 S 2 S2 S3 S3 S1<br />
.<br />
.<br />
S3<br />
S1<br />
S3<br />
<br />
3<br />
<br />
( bất đẳng thức AM-GM).<br />
<br />
C<br />
<br />
A'<br />
<br />
Gọi A, B, C lần lượt là các chân đường cao.<br />
Ta có:<br />
<br />
<br />
S1 S 2 HB HB HA sin HAB<br />
1<br />
cos B<br />
.<br />
<br />
<br />
.<br />
<br />
.<br />
<br />
<br />
<br />
S3<br />
HB HA HB sin HBA sin HAC cos A cos C<br />
<br />
Chứng minh tương tự ta được:<br />
<br />
Khi đó:<br />
<br />
S2 S3<br />
cos C<br />
<br />
;<br />
S1<br />
cos A cos B<br />
<br />
S3 S1<br />
cos A<br />
<br />
.<br />
S2<br />
cos B cos C<br />
<br />
S1 S 2 S 2 S3 S3 S1<br />
1<br />
8<br />
.<br />
.<br />
<br />
<br />
S3<br />
S1<br />
S3<br />
cos A cos B cos C cos A cos B cos B cos C cos C cos A <br />
<br />
1<br />
<br />
<br />
sin<br />
<br />
A<br />
B<br />
C<br />
sin sin<br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
<br />
4R<br />
.<br />
r<br />
<br />
S S 2 S3<br />
Dấu "=" xảy ra 1<br />
ABC đều.<br />
A B C<br />
<br />
5. Gọi A, B, C là 3 góc của ABC . Chứng minh rằng:<br />
<br />
3<br />
<br />
2 A <br />
2 B <br />
2 C <br />
<br />
1 cos<br />
1 cos 1 cos<br />
1 <br />
2 <br />
2 <br />
2 <br />
4 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
3 3<br />
<br />
.<br />
<br />
Văn Phú Quốc, GV. Trường ĐH Quảng Nam - DĐ: 0934 825 925 -Mail: vpquocdhqn@gmail.com<br />
<br />
www.MATHVN.com<br />
<br />
3<br />
<br />
www.MATHVN.com - Toán Học Việt Nam<br />
Bài tập luyện thi Olympic Toán học toàn miền Nam lần thứ XVIII - Dành cho HS lớp 10 chuyên Toán<br />
HD:<br />
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM ta có:<br />
1 <br />
B<br />
C<br />
<br />
2 A <br />
2 B <br />
2 C <br />
2 A<br />
cos 2 cos 2 <br />
1 cos<br />
1 cos<br />
1 cos<br />
<br />
3 cos<br />
2 <br />
2 <br />
2 27 <br />
2<br />
2<br />
2<br />
<br />
<br />
Đã biết: cos 2<br />
<br />
3<br />
<br />
(1)<br />
<br />
A<br />
B<br />
C 9<br />
cos 2 cos 2 <br />
2<br />
2<br />
2 4<br />
<br />
(2)<br />
3<br />
<br />
A <br />
B <br />
C 1 <br />
9 3<br />
<br />
Từ (1) và (2) suy ra: 1 cos 2 1 cos 2 1 cos 2 3 1 <br />
2 <br />
2 <br />
2 27 <br />
4 4<br />
<br />
<br />
3<br />
3 <br />
3<br />
Áp dụng bất đẳng thức Bernouli ta có: 1 1 3.<br />
1 <br />
<br />
4<br />
4 <br />
4 <br />
<br />
<br />
<br />
3<br />
<br />
(3)<br />
<br />
<br />
3<br />
3 <br />
1 1 <br />
<br />
4 <br />
4 <br />
<br />
<br />
<br />
A <br />
B <br />
C <br />
3<br />
<br />
Từ (3) và (4) suy ra: 1 cos 2 1 cos 2 1 cos 2 1 <br />
<br />
2 <br />
2 <br />
2 <br />
4 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
6. Cho ABC . Chứng minh rằng: ma mb mc <br />
<br />
3<br />
<br />
3 3<br />
<br />
(4)<br />
<br />
3 3<br />
<br />
.<br />
<br />
9R<br />
.<br />
2<br />
<br />
HD:<br />
Đã biết: sin 2 A sin 2 B sin 2 C <br />
<br />
A<br />
<br />
9<br />
.<br />
4<br />
<br />
Áp dụng bất đẳng thức Cauchy-Schwarz ta có:<br />
2<br />
2<br />
ma mb mc 3 ma mb mc2 3.<br />
<br />
B<br />
<br />
C<br />
<br />
3 2<br />
a b2 c2 <br />
4<br />
<br />
9 R 2 sin 2 A sin 2 B sin 2 C 9 R 2 .<br />
7. Chứng minh rằng: MA2 MB 2 MC 2 <br />
<br />
9 9R<br />
<br />
.<br />
4<br />
2<br />
<br />
a 2 b 2 c 2 <br />
, , , 0 , M ABC .<br />
<br />
<br />
HD:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Dựng điểm I ABC sao cho: IA IB IC 0 IM MA IM MB IM MC 0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
I M MA MB MC I M <br />
MA <br />
MB <br />
MC <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Đặt x <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
, y<br />
, z<br />
.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Văn Phú Quốc, GV. Trường ĐH Quảng Nam - DĐ: 0934 825 925 -Mail: vpquocdhqn@gmail.com<br />
<br />
www.MATHVN.com<br />
<br />
4<br />
<br />
www.MATHVN.com - Toán Học Việt Nam<br />
Bài tập luyện thi Olympic Toán học toàn miền Nam lần thứ XVIII - Dành cho HS lớp 10 chuyên Toán<br />
Khi đó:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
IM xMA yMB MC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
IM 2 x 2 MA2 y 2 MB 2 z 2 MC 2 2 xyMAMB 2 yzMBMC 2 zxMAMC<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
= x 2 MA2 y 2 MB 2 z 2 MC 2 xy MA2 MB 2 AB 2 yz MB 2 MC 2 BC 2 zx MC 2 MA2 AC 2 <br />
Do IM 2 0 nên suy ra được điều phải chứng minh.<br />
Dấu "=" xảy ra M I .<br />
8. Cho ABC . Chứng minh rằng: ma .mb .mc p ra .rb .rc .r<br />
HD:<br />
Ta có: S pr p a ra p b rb p c rc .<br />
Suy ra: S 4 p p a p b p c ra .rb .rc .r S 2 ra .rb .rc .r S ra .rb .rc .r<br />
2<br />
a<br />
<br />
Mặt khác: m <br />
<br />
2 b2 c 2 a 2<br />
4<br />
<br />
b c <br />
<br />
<br />
2<br />
<br />
a2<br />
<br />
4<br />
<br />
Tương tự chứng minh được: mb <br />
<br />
<br />
<br />
b c a b c a p<br />
<br />
p p b ; mc <br />
<br />
4<br />
<br />
(1)<br />
<br />
p a ma <br />
<br />
p p a .<br />
<br />
p p c .<br />
<br />
Suy ra: ma mb mc p p p a p b p c pS<br />
<br />
(2)<br />
<br />
Từ (1) và (2) suy ra: ma .mb .mc p ra .rb .rc .r .<br />
9. Cho ABC . Chứng minh rằng:<br />
<br />
1 1 9 3<br />
<br />
.<br />
R r 2p<br />
<br />
HD: Ta có: abc 4 R.S 4 Rrp .<br />
3<br />
<br />
3<br />
<br />
Áp dụng bất đẳng thức AM-GM ta có: 2 p a b c 27 abc 27.4 Rrp p 2 <br />
<br />
27<br />
Rr (1)<br />
2<br />
<br />
3<br />
<br />
Mà r <br />
<br />
S<br />
<br />
p<br />
<br />
p p a p b p c <br />
<br />
Suy ra: p 3 3r<br />
<br />
p<br />
<br />
p a p b p c <br />
p<br />
<br />
3<br />
p<br />
<br />
<br />
<br />
p<br />
3 3<br />
<br />
<br />
<br />
(2) .<br />
<br />
Từ (1) và (2) ta được: p 3 <br />
<br />
81 3 2<br />
1<br />
3 3<br />
Rr 3<br />
<br />
.<br />
2<br />
2<br />
4 Rr<br />
2p<br />
<br />
Lại áp dụng bất đẳng thức AM-GM ta có:<br />
<br />
1 1 1 1<br />
1<br />
1<br />
9 3<br />
<br />
33<br />
<br />
2<br />
R r R 2r 2r<br />
4 Rr<br />
2p<br />
<br />
Văn Phú Quốc, GV. Trường ĐH Quảng Nam - DĐ: 0934 825 925 -Mail: vpquocdhqn@gmail.com<br />
<br />
www.MATHVN.com<br />
<br />
5<br />
<br />