intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo " Các loại tài sản trong luật dân sự Việt Nam "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST
Báo xấu
84
lượt xem 13
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các loại tài sản trong luật dân sự Việt Nam Quy định này nhằm giảm thiểu lợi thế của nhóm người nói trên do có được lợi thế tiềm tàng về thông tin nội bộ và có thể sánh với Điều 16 Luật 1934 của Mỹ (yêu cầu giám đốc và các cán bộ quản lí công ti phát hành phải báo cáo về tỉ lệ sở hữu cổ phần của mình trong công ti và về bất kì sự thay đổi nào trong sở hữu của họ).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Các loại tài sản trong luật dân sự Việt Nam "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi Ths. NguyÔn Minh Oanh * T ài s n là v n trung tâm, c t lõi c a m i quan h xã h i nói chung và quan h pháp lu t nói riêng. Khái ni m tài s n ã thi n hơn n a cách hi u v các lo i tài s n trong lu t dân s Vi t Nam. 1. V t, ti n, gi y t có giá và quy n tài s n ư c c p t r t lâu trong th c ti n cũng Căn c vào i u 163 BLDS năm 2005 như trong khoa h c pháp lí. Tài s n trên th c thì tài s n bao g m v t, ti n, gi y t có giá t t n t i r t nhi u d ng khác nhau, vô và quy n tài s n. ây là cách phân lo i cũng cùng phong phú và a d ng. Tuy nhiên, m i ng th i là cách nh nghĩa tài s n c a B lo i tài s n l i có nh ng c tính khác bi t lu t. Theo quy nh này thì tài s n ư c li t c n thi t ph i có quy ch pháp lí i u ch nh kê khép kín ch t n t i m t trong b n lo i: riêng. Chính vì v y, vi c phân lo i tài s n là V t, ti n, gi y t có giá ho c quy n tài s n. c n thi t không ch có ý nghĩa trong ho t V t là b ph n c a th gi i v t ch t, t n ng l p pháp mà còn có ý nghĩa trong th c t i khách quan mà con ngư i có th c m giác ti n áp d ng pháp lu t. Vi c phân lo i tài s n ư c b ng các giác quan c a mình. V t ch theo quy nh c a B lu t dân s năm 2005 có ý nghĩa khi nó tr thành i tư ng trong t i Ph n th hai, Chương IX t i u 174 n quan h pháp lu t nên n u b ph n c a th i u 181 còn h n h p, chưa ưa ra ư c y gi i v t ch t mà con ngư i không th ki m nh ng lo i tài s n cơ b n nh t nên ã gây soát, chi m h u ư c nó thì cũng ng nghĩa khó khăn cho vi c tìm hi u và áp d ng. Rõ v i vi c con ngư i không th tác ng ư c ràng, m i góc khác nhau, m t s v t, vào nó. Do ó, không khí, gió, mưa thu c v hi n tư ng s ư c nhìn nh n, ánh giá m t v t ch t nhưng không th ư c coi là tài s n cách khác nhau. Do ó, m i tiêu chí khác v m t pháp lí. Hơn n a, là i tư ng trong nhau, tài s n cũng s ư c phân thành các quan h pháp lu t nên v t ph i áp ng ư c lo i c th khác nhau. M i tài s n tiêu chí l i ích c a các bên ch th trong quan h . này s t n t i d ng này nhưng khi ư c Như v y, mu n tr thành v t trong dân s phân lo i theo tiêu chí khác nó s ư c t n ph i tho mãn nh ng i u ki n sau: t i d ng khác. Bài vi t này phân tích v - Là b ph n c a th gi i v t ch t; nh ng lo i tài s n ư c c p trong BLDS - Con ngư i chi m h u ư c; và m t s lo i tài s n cơ b n thư ng ư c s - Mang l i l i ích cho ch th ; d ng trong khoa h c pháp lí, có ý nghĩa i v i lu t dân s t ó làm rõ hơn c tính * Gi ng viên Khoa lu t dân s pháp lí c a t ng lo i nh m góp ph n hoàn Trư ng i h c Lu t Hà N i 14 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009
  2. nghiªn cøu - trao ®æi - Có th ang t n t i ho c s hình thành không b h n ch như vi c nh o t ti n. trong tương lai. C n lưu ý là các lo i gi y t xác nh n Ti n, theo kinh t chính tr h c là v t quy n s h u, quy n s d ng i v i tài s n ngang giá chung ư c s d ng làm thư c o như gi y ch ng nh n quy n s d ng t, giá tr c a các lo i tài s n khác. M t tài s n gi y ch ng nh n quy n s h u nhà, gi y ư c coi là ti n hi n nay khi nó ang có giá ăng kí ô tô, s ti t ki m... không ph i là tr lưu hành trên th c t . V i vi c BLDS gi y t có giá. N u c n ph i xem xét thì ó năm 2005 ã b quy nh ti n thanh toán ch ơn thu n ư c coi là m t v t và thu c ph i là ti n Vi t Nam như quy nh t i s h u c a ngư i ng tên trên gi y t ó. BLDS năm 1995 thì v m t pháp lí ti n có Quy n tài s n theo nh nghĩa t i i u th ư c hi u là n i t ho c ngo i t .(1) Tuy 181 BLDS năm 2005 th ng nh t vi t t t là nhiên, ngo i t là lo i tài s n h n ch lưu quy n tr giá ư c b ng ti n và có th thông ch không ư c lưu hành r ng rãi như chuy n giao trong giao d ch dân s , k c ti n Vi t Nam. quy n s h u trí tu . Theo ó thì quy n tài Gi y t có giá là lo i tài s n r t ph bi n s n trư c tiên ph i ư c hi u là x s ư c trong giao lưu dân s hi n nay c bi t là phép c a ch th mang quy n. Quy n ây giao d ch trong các h th ng ngân hàng và chính là m t quy n năng dân s ch quan các t ch c tín d ng khác. Gi y t có giá c a ch th ư c pháp lu t ghi nh n và b o ư c hi u là gi y t tr giá ư c b ng ti n và v . Quy n này ph i tr giá ư c thành ti n chuy n giao ư c trong giao lưu dân s .(2) hay nói cách khác là ph i tương ương v i Gi y t có giá hi n nay t n t i dư i nhi u m t i lư ng v t ch t nh t nh. Quy n tài d ng khác nhau như séc, c phi u, tín phi u, s n thì có r t nhi u nhưng ch nh ng quy n trái phi u, h i phi u, kì phi u, công trái... tài s n nào có th tr thành i tư ng trong Khác v i ti n ch do cơ quan duy nh t là các giao d ch dân s thì m i ư c coi là tài Ngân hàng nhà nư c ban hành thì gi y t có s n t i i u 163 BLDS. Hi n nay, pháp lu t giá có th do r t nhi u cơ quan ban hành như dân s Vi t Nam công nh n m t s quy n tài Chính ph , ngân hàng, kho b c, các công ti s n là tài s n như quy n s d ng t, quy n c ph n...; n u ti n luôn có m nh giá nh t khai thác tài nguyên thiên nhiên, quy n yêu nh th hi n thư c o giá tr c a nh ng lo i c u b i thư ng thi t h i i v i tài s n b tài s n khác, luôn lưu hành không có th i xâm ph m, quy n tài s n phát sinh t quy n h n, không ghi danh thì gi y t có giá có th tác gi , quy n s h u công nghi p, quy n có m nh giá ho c không có m nh giá, có th i v i gi ng cây tr ng, quy n òi n , quy n có th i h n s d ng ho c không có th i h n ư c nh n s ti n b o hi m i v i v t b o s d ng, có th ghi danh ho c không ghi m, quy n tài s n i v i ph n v n góp danh và vi c th c hi n quy n nh o t v s trong doanh nghi p, quy n tài s n phát sinh ph n th c t i v i gi y t có giá cũng t h p ng.(3) T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009 15
  3. nghiªn cøu - trao ®æi ây là cách phân lo i mang nhi u ý công trình xây d ng ó; nghĩa trong lu t dân s cũng như trong các - Các tài s n khác g n li n v i t ai; ngành lu t khác. Trong lu t dân s , có nhi u - Các tài s n khác do pháp lu t quy nh. trư ng h p i tư ng c a quan h không th ng s n là nh ng tài s n không ph i là là ti n ho c gi y t có giá ví d như h p b t ng s n”. ng thuê, h p ng mư n. Hơn n a, khi Cũng gi ng như cách nh nghĩa tài s n, i tư ng c a giao d ch là các lo i tài s n BLDS ã s d ng phương pháp li t kê khác nhau thì phương th c th c hi n cũng s nh nghĩa b t ng s n. Căn c vào quy ư c áp d ng khác nhau (ví d phương th c nh ó thì hi n nay t ai và nh ng tài s n th c hi n nghĩa v giao v t khác v i th c g n li n v i t ai như nhà, công trình xây hi n nghĩa v có i tư ng là ti n, gi y t có d ng, cây c i, tài nguyên... s ư c coi là b t giá và quy n tài s n. i v i ti n khi th c ng s n. Tuy nhiên, ây pháp lu t ã li t hi n ch m s b tính lãi tương ng v i th i kê m ch không li t kê khép kín như i u gian ch m tr còn i v i v t ch có th là 163 BLDS. Do ó, c nh ng tài s n khác do bu c ph i giao v t và/ho c b i thư ng thi t pháp lu t quy nh cũng s ư c coi là b t h i. i v i quy n tài s n thì v n cung ng s n. Ví d như theo quy nh c a Lu t c p thông tin và chuy n giao gi y t là yêu kinh doanh b t ng s n thì quy n s d ng c u b t bu c). Trong lu t hình s , vi c xác t là b t ng s n.(4) nh ư c úng lo i tài s n theo i u 163 Cách phân lo i tài s n thành ng s n và BLDS s có ý nghĩa trong vi c xác nh b t ng s n là cách phân lo i ch y u d a úng m t s t i danh như t i v n chuy n trái vào c tính v t lí c a tài s n là có th di d i phép hàng hoá, ti n t qua biên gi i ( i u ư c hay không th di d i ư c (m t s 154 BLHS năm 1999); t i làm, tàng tr , v n nư c còn d a vào c công d ng c a tài s n chuy n, lưu hành ti n gi , ngân phi u gi , như lu t c a Pháp coi c h t gi ng, máy móc công trái gi ( i u 180); t i làm, tàng tr , nông c ... là b t ng s n). Cách phân lo i v n chuy n, lưu hành séc gi , các gi y t có này là tiêu chí mà h u h t pháp lu t c a các giá gi khác ( i u 181); t i h p pháp hoá nư c trên th gi i u s d ng b i vi c xác ti n, tài s n do ph m t i mà có ( i u 251). l p, th c hi n giao d ch liên quan n hai 2. B t ng s n và ng s n lo i tài s n này r t khác nhau c n ph i có Khái ni m b t ng s n và ng s n ã quy ph m i u ch nh riêng i v i t ng lo i. ư c quy nh t i i u 174 B lu t dân s Theo pháp lu t dân s Vi t Nam, vi c phân năm 2005 như sau: lo i tài s n thành b t ng s n và ng s n “B t ng s n là các tài s n bao g m: có r t nhi u ý nghĩa. Có th li t kê m t s ý - t ai; nghĩa cơ b n sau ây: - Nhà, công trình xây d ng g n li n v i - Xác l p th t c ăng kí i v i tài s n: t ai, k c các tài s n g n li n v i nhà, Theo quy nh t i i u 167 BLDS thì quy n 16 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009
  4. nghiªn cøu - trao ®æi s h u i v i b t ng s n ư c ăng kí tư ng không ph i là b t ng s n thì a theo quy nh c a BLDS và pháp lu t v i m th c hi n nghĩa v là nơi cư trú c a ăng kí b t ng s n còn quy n s h u i ngư i có quy n. v i ng s n không ph i ăng kí tr trư ng - Xác nh căn c xác l p quy n s h u: h p pháp lu t có quy nh khác. Ví d n u v t vô ch , v t không xác nh - Xác nh th i i m chuy n giao quy n ư c ai là ch s h u là ng s n s thu c s h u i v i tài s n: Kho n 1 i u 168 s h u c a ngư i phát hi n còn n u v t là BLDS quy nh vi c chuy n giao quy n s b t ng s n s thu c s h u nhà nư c ( i u h u i v i b t ng s n có hi u l c k t 239 BLDS). Ho c theo i u 247 BLDS thì th i i m ăng kí quy n s h u, tr trư ng m t ngư i chi m h u, ư c l i v tài s n h p pháp lu t có quy nh khác. Còn kho n không có căn c pháp lu t nhưng ngay tình, 2 quy nh vi c chuy n quy n s h u i v i liên t c công khai trong th i h n 10 năm i ng s n có hi u l c k t th i i m ng v i ng s n, ba mươi năm i v i b t ng s n ư c chuy n giao tr trư ng h p pháp s n thì tr thành ch s h u tài s n ó, k t lu t có quy nh khác. th i i m b t u chi m h u. - Xác nh ư c các quy n năng c a ch - Xác nh hình th c c a h p ng: Theo th quy n i v i t ng lo i tài s n nh t nh: quy nh t i i u 467 thì h p ng t ng cho i v i b t ng s n do c tính v t lí c a b t ng s n ph i ư c l p thành văn b n có nó là khó có th di d i nên vi c th c hi n công ch ng, ch ng th c ho c ph i ăng kí các quy n năng c a quy n s h u i v i n u theo quy nh c a pháp lu t b t ng s n lo i tài s n này s g p nh ng h n ch nh t ph i ăng kí quy n s h u. Ho c theo quy nh. Chính b i v y, pháp lu t ã ghi nh n nh t i i u 459 thì vi c mua bán u giá cho các ch th có nh ng quy n năng nh t b t ng s n ph i ư c l p thành văn b n có nh i v i tài s n c a ngư i khác b t công ch ng, ch ng th c ho c ph i ư c ng s n có th khai thác ư c công d ng ăng kí n u pháp lu t có quy nh... m t cách t t nh t như quy n s d ng h n - Là căn c xác nh th i h n, th i ch b t ng s n li n k (t i u 273 n hi u và các th t c khác: Ví d th i h n i u 278 BLDS). thông báo công khai tài s n bán u giá - Xác nh a i m th c hi n nghĩa v ch m nh t là b y ngày i v i ng s n, ba i v i các giao d ch có i tư ng là b t mươi ngày i v i b t ng s n ( i u 457); ng s n trong trư ng h p các bên không có th i h n chu c l i i v i tài s n ã bán tho thu n. Theo quy nh t i i u 284 trong h p ng mua bán có chu c l i i v i BLDS thì trong trư ng h p các bên không ng s n là m t năm và i v i b t ng s n có tho thu n khác thì a i m th c hi n là năm năm ( i u 462); vi c bán u giá b t nghĩa v là nơi có b t ng s n n u i ng s n ư c th c hi n t i nơi có b t ng tư ng c a nghĩa v là b t ng s n. N u i s n, sau khi có thông báo v vi c bán u giá T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009 17
  5. nghiªn cøu - trao ®æi b t ng s n, nh ng ngư i mu n mua ph i vì tài s n s là tài s n g c so v i v i tài s n ăng kí mua và ph i n p m t kho n ti n t này nhưng nó l i tr thành hoa l i ho c l i trư c ( i u 459)... t c c a tài s n khác. Ví d con ng a có th là - Xác nh phương th c ki n dân s : hoa l i ư c sinh ra t con ng a m nhưng Theo i u 257, 258 BLDS thì i u ki n l i là tài s n g c khi nó sinh ra ng a con. ch s h u ho c ngư i chi m h u h p pháp - C n phân bi t hoa l i, l i t c v i m t có quy n yêu c u ki n òi l i tài s n i v i b ph n c a tài s n: Ch khi tài s n ư c ng s n và b t ng s n là khác nhau. Do tách kh i tài s n g c nó m i ư c coi là hoa ó, n u không áp d ng ư c phương th c l i, l i t c c a tài s n ó còn n u nó v n g n ki n òi l i tài s n thì ch th s ph i áp li n v i tài s n g c thì nó ư c coi là m t b d ng phương th c ki n khác như ki n yêu ph n không th tách r i c a tài s n ó. Ví d c u b i thư ng thi t h i. hoa qu v n trên cây, con bê con v n trong - Xác nh toà án có th m quy n gi i b ng con bò m ... quy t tranh ch p dân s : Theo i u 35 B - C n phân bi t hoa l i, l i t c v i s n lu t t t ng dân s năm 2004 thì toà án có ph m: Ch ư c g i là hoa l i, l i t c nh ng th m quy n gi i quy t tranh ch p dân s là tài s n sinh ra t tài s n g c mà không làm toà án nơi có b t ng s n ó. gi m sút, nh hư ng n tr ng thái ban u 3. Tài s n g c và hoa l i, l i t c c a tài s n g c. Trong trư ng h p thu D a vào ngu n g c và cách th c hình ư c m t l i ích v t ch t c a tài s n mà tài thành tài s n mà tài s n có th ư c phân s n g c b gi m sút không th tái t o b ng thành tài s n g c và hoa l i, l i t c. cách khai thác kh năng sinh s n c a tài s n Tài s n g c ư c hi u là tài s n khi s g c ho c ch có th tái t o b ng cách l p l i d ng, khai thác công d ng thì sinh ra l i ích chu kì u tư nh m khôi ph c tr ng thái ban v t ch t nh t nh. u c a tài s n g c thì l i ích v t ch t thu Hoa l i là s n v t t nhiên mà tài s n ư c g i là s n ph m ch không ph i hoa mang l i như con bê con do con bò ra, l i. Ví d : Cây tr ng trên t thì cây ư c hoa qu thu ho ch t cây c i... L i t c là các thu ho ch là s n ph m ch không ph i hoa kho n l i thu ư c t vi c khai thác tài s n l i. Qu c a cây ư c thu ho ch l i ư c coi mà không ph i là do tài s n t sinh ra ví d là hoa l i. như ti n lãi, ti n thuê nhà... Như v y, c hoa Vi c phân lo i tài s n thành tài s n g c l i và l i t c u là nh ng tài s n sinh ra t và hoa l i, l i t c có ý nghĩa pháp lí trong vi c khai thác, s d ng tài s n g c. m t s trư ng h p nh t nh: Khi xem xét tài s n là hoa l i, l i t c hay - Có ý nghĩa trong vi c xác nh ch s tài s n g c chúng ta c n lưu ý m t s i m h u c a tài s n: V nguyên t c thì hoa l i s sau ây: thu c ch s h u c a tài s n, l i t c s thu c - C n ph i s d ng phương pháp so sánh v ngư i có quy n s d ng h p pháp tài s n 18 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009
  6. nghiªn cøu - trao ®æi ó. Do ó, khi thuê, mư n tài s n thì hoa l i - Xác nh th i i m phát sinh, chuy n thu c ch s h u c a tài s n, l i t c thu c v giao quy n s h u: i v i tài s n có ăng ngư i s d ng tài s n ó. kí quy n s h u thì theo quy nh c a pháp - Xác nh trong m t s trư ng h p lu t quy n s h u ch phát sinh khi hoàn ngư i chi m h u tài s n g c ch ư c hư ng thành th t c ăng kí, không ph thu c vào hoa l i sinh ra t tài s n mà không ư c khai tài s n ó là ng s n hay b t ng s n thác công d ng c a tài s n thu l i t c, ví ( i u 439 BLDS). d như trư ng h p chi m h u h p pháp gia - Xác nh phương th c ki n dân s : súc, gia c m th t l c thì ngư i chi m h u i v i ng s n là tài s n ph i ăng kí ư c hư ng m t n a s gia súc ho c toàn b quy n s h u thì ch th có quy n ki n òi s gia c m ư c sinh ra ( i u 242, 243 l i tài s n t ngư i chi m h u ngay tình tr BLDS); trư ng h p c m gi tài s n trong trư ng h p ngư i ó có ư c tài s n ó h p ng song v thì bên c m gi tài s n có thông qua bán u giá ho c v i ngư i mà quy n thu hoa l i t tài s n c m gi và ư c theo b n án, quy t nh c a cơ quan nhà dùng bù tr nghĩa v ( i u 416 BLDS). nư c có th m quy n là ch s h u c a tài 4. Tài s n có ăng kí quy n s h u, tài s n nhưng sau ó ngư i này không ph i là s n không ăng kí quy n s h u ch s h u tài s n do b n án, quy t nh b Căn c vào giá tr c a tài s n, vai trò và hu , s a ( i u 258 BLDS). Còn i v i tài ý nghĩa c a tài s n i v i chính tr , kinh t , s n là ng s n không ph i ăng kí quy n s an ninh, qu c phòng, qu n lí nhà nư c mà h u thì ch th có quy n òi l i t ngư i pháp lu t có quy nh v vi c ăng kí quy n s h u i v i m t s tài s n nh t nh. Tài chi m h u ngay tình trong trư ng h p ngư i s n có ăng kí quy n s h u là tài s n mà chi m h u ngay tình có ư c tài s n này pháp lu t quy nh b t bu c ph i ăng kí, thông qua h p ng không có n bù v i n u không ăng kí s không ư c công ngư i không có quy n nh o t tài s n; nh n quy n s h u i v i tài s n ó. Tài trong trư ng h p h p ng này là h p ng s n có ăng kí quy n s h u hi n nay như có n bù thì ch s h u có quy n òi l i nhà, máy bay, tàu bi n, ô tô, súng săn, súng ng s n n u ng s n ó b l y c p, b m t th thao... Tài s n không ăng kí quy n s ho c trư ng h p khác b chi m o t ngoài ý h u là tài s n mà theo quy nh c a pháp chí c a ch s h u ( i u 257 BLDS). lu t không bu c ph i ăng kí t i cơ quan - Xác nh hình th c c a h p ng: nhà nư c có th m quy n. Theo quy nh c a i u 467 BLDS thì t ng Vi c phân lo i tài s n thành tài s n có cho b t ng s n ph i ư c l p thành văn ăng kí quy n s h u và tài s n không ăng b n có công ch ng, ch ng th c ho c ph i kí quy n s h u có nh ng ý nghĩa cơ b n ăng kí, n u theo quy nh c a pháp lu t b t sau ây: ng s n ph i ăng kí quy n s h u. T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009 19
  7. nghiªn cøu - trao ®æi 5. Tài s n c m lưu thông, h n ch lưu l i, l i t c thu ư c s b t ch thu sung qu thông, t do lưu thông nhà nư c. Còn i v i tài s n h n ch lưu Căn c vào ch pháp lí i v i tài thông thì khi xác l p giao d ch các bên ph i s n, ngư i ta phân chia tài s n thành ba lo i: tuân th ch t ch v i u ki n giao d ch, n u Tài s n c m lưu thông, tài s n h n ch lưu pháp lu t có quy nh ph i ăng kí ho c xin thông và tài s n t do lưu thông. phép thì các bên ph i tuân theo th t c ó. - Tài s n c m lưu thông là tài s n mà vì 6. Tài s n hi n có, tài s n hình thành l i ích c a nó i v i n n kinh t qu c dân, trong tương lai an ninh qu c phòng, l i ích qu c gia mà Nhà Có th nói khái ni m tài s n hi n có và nư c c m giao d ch như vũ khí quân d ng, tài s n hình thành trong tương lai ch ư c ma tuý, ch t phóng x , ng v t quý hi m… pháp lu t dân s c p trong ph n liên quan - Tài s n h n ch lưu thông là tài s n khi n giao d ch b o m m c dù c lí lu n và d ch chuy n trong giao d ch dân s nh t thi t th c ti n u th a nh n r ng lo i tài s n này ph i tuân theo nh ng quy nh riêng c a có th tr thành i tư ng c a nhi u lo i pháp lu t. Trong m t s trư ng h p ph i giao d ch như h p ng mua bán, trao i, ư cs ng ý, cho phép c a cơ quan nhà t ng cho, cho thuê… nư c có th m quy n. Ví d vũ khí th thao, Căn c vào th i i m hình thành tài s n thanh toán b ng ngo i t v i s lư ng l n… và th i i m xác l p quy n s h u cho ch - Tài s n t do lưu thông là nh ng tài s n s h u, tài s n ư c phân lo i thành tài s n mà không có quy nh nào c a pháp lu t h n hi n có và tài s n hình thành trong tương lai. ch vi c d ch chuy n i v i tài s n ó. N u Tài s n hi n có là tài s n ã t n t i vào có s d ch chuy n thì các ch th không c n th i i m hi n t i và ã ư c xác l p quy n ph i xin phép. H u h t các tài s n t n t i trên s h u cho ch s h u c a tài s n ó. Ví d th c t hi n nay u là tài s n t do lưu nhà ã ư c xây, dây chuy n s n xu t ã thông như xe máy, ti vi, t l nh, lương th c, ư c l p ráp hoàn thi n. th c ph m… Tài s n hình thành trong tương lai ư c Vi c xác nh úng lo i tài s n này cũng hi u là tài s n chưa t n t i ho c chưa hình có ý nghĩa r t l n trong vi c xác nh hi u thành ng b vào th i i m xem xét l c pháp lí c a giao d ch dân s , c th : Tài (thư ng là th i i m xác l p nghĩa v ho c s n c m lưu thông không th tr thành i giao d ch ư c giao k t) nhưng ch c ch n s tư ng trong giao d ch dân s . Chính vì v y, có ho c ư c hình thành trong tương lai ví n u các bên v n xác l p nh ng giao d ch này d ti n lương s ư c hư ng, v mùa s thì giao d ch ó s là giao d ch vô hi u tuy t ư c thu ho ch, tàu ang ư c óng, nhà, i do có n i dung vi ph m i u c m c a công trình xây d ng ang hình thành theo h pháp lu t; và khi ó tài s n giao d ch, hoa sơ, d án, thi t k b n v thi công và ti n 20 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009
  8. nghiªn cøu - trao ®æi c th ... Ngoài ra, tài s n hình thành trong tài s n s có trong tương lai bu c các bên tương lai còn bao g m c tài s n ã ư c ph i bàn giao nh ng gi y t ch ng minh hình thành t i th i i m giao k t giao d ch mình là ngư i có quy n s h u i v i tài nhưng sau th i i m giao k t giao d ch tài s n s hình thành trong tương lai ó. s n ó m i thu c s h u c a các bên,(5) ví d 7. Tài s n chung, tài s n riêng như tài s n có ư c do mua bán, trao i, Căn c vào s lư ng ch s h u i v i t ng cho, cho vay, th a k nhưng chưa hoàn tài s n mà tài s n có th ư c phân chia thành th t c chuy n giao quy n s h u. thành tài s n chung và tài s n riêng. Vi c xác nh ư c úng tài s n hi n có Tài s n riêng là tài s n c a m t ch s và tài s n hình thành trong tương lai có m t h u i v i tài s n thu c s h u h p pháp s ý nghĩa nh t nh: c a mình. Ch s h u ây có th là cá nhân Xác nh i tư ng ư c phép giao d ch: ho c các ch th khác như Nhà nư c, h p Ch nh ng tài s n hi n có ho c nh ng tài s n tác xã, t ch c chính tr , chính tr xã h i... hình thành trong tương lai ư c xác nh Tài s n chung là tài s n c a nhi u ch s trên m i có th tr thành i tư ng c a giao h u i v i tài s n. S h u c a các ch s d ch còn nh ng tài s n các ch th nghĩ r ng h u i v i tài s n chung có th t n t i dư i nó có th s có trong tương lai mà không có hình th c s h u chung h p nh t ho c s căn c xác nh nó ch c ch n s có thì h u chung theo ph n. không ư c coi là i tư ng c a b t kì giao Vi c xác nh ư c tài s n riêng hay tài d ch cũng như quan h nghĩa v nào. i u s n chung có ý nghĩa trong vi c xác nh 282 BLDS có quy nh i tư ng c a nghĩa ư c các quy n năng c a ch s h u, quy n v dân s ph i ư c xác nh c th và theo ưu tiên c a ch th cũng như xác nh hi u quy nh t i i u 411 BLDS thì trong trư ng l c c a các giao d ch dân s : h p ngay t khi kí k t, h p ng có i - Trong vi c th c hi n các quy n năng tư ng không th th c hi n ư c vì lí do c a quy n s h u: i v i tài s n riêng thì khách quan thì h p ng này b vô hi u. ch s h u có toàn quy n chi m h u, s Xác nh hình th c, th t c xác l p: Vào d ng nh o t tài s n c a mình theo quy th i i m xem xét thì tài s n hình thành nh c a pháp lu t. Còn i v i tài s n trong tương lai chưa t n t i, chưa hoàn thi n thu c s h u chung c a nhi u ch s h u ho c ch s h u chưa ư c xác l p quy n s thì vi c th c hi n các quy n năng c a quy n h u. Chính vì v y, v tính ch t, vào th i s h u i v i m i lo i s h u chung là i m hi n t i thì quy n s h u c a ngư i s khác nhau. i v i s h u chung theo ph n h u i v i tài s n s hình thành trong tương thì m i ch s h u chung có quy n, nghĩa lai th c ch t là quy n tài s n. Do ó, vi c v i v i tài s n chung tương ng v i ph n xác l p giao d ch liên quan n i tư ng là quy n s h u c a mình, tr trư ng h p có T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009 21
  9. nghiªn cøu - trao ®æi tho thu n khác. i v i tài s n chung h p ch s h u. nh t thì các bên u có quy n ngang nhau Tài s n xác nh ch s h u là tài s n i v i tài s n chung nên khi th c hi n các vào th i i m xem xét có ch s h u i quy n năng c a quy n s h u các bên ph i v i tài s n ó. tho thu n ho c theo quy nh c a pháp lu t Tài s n vô ch là tài s n mà vào th i ho c theo t p quán. i m xem xét thì ch s h u ã t b - Trong vi c xác nh hi u l c c a giao quy n s h u c a mình i v i tài s n ó d ch: Vì tài s n chung khi ưa vào giao d ch và chưa có ai ư c xác l p quy n s h u c n ph i có s th ng nh t ý chí c a các ch i v i tài s n ó. s h u chung nên n u không tho mãn i u Tài s n không xác nh ư c ai là ch s ki n này thì giao d ch s không phát sinh h u là tài s n mà vào th i i m xem xét không hi u l c. Ví d th ch p, mua bán tài s n xác nh ư c ch s h u và cũng không có chung c a v ch ng mà không có s ng ý căn c ch ng minh r ng ch s h u ã t b c a m t bên v ho c ch ng thì giao d ch s quy n s h u i v i tài s n ó. vô hi u. Hi n nay, trong BLDS Vi t Nam không - Xác nh quy n ưu tiên cho các ch c p các lo i tài s n k trên mà cách phân th : i u 223 BLDS quy nh: “Trong lo i này ch ư c hi u gián ti p thông qua trư ng h p m t ch s h u chung bán ph n các quy nh v v t vô ch , v t không xác quy n s h u c a mình thì ch s h u chung nh ư c ai là ch s h u. Chính vì v y mà khác có quy n ưu tiên mua... Trong trư ng hi n nay, BLDS ch quy nh xác l p quy n h p bán ph n quy n s h u mà có vi ph m s h u i v i v t vô ch , v t không xác v quy n ưu tiên mua thì trong th i h n ba nh ư c ai là ch s h u, v t ánh rơi, b tháng, k t ngày phát hi n có s vi ph m v quên chôn gi u, chìm m... mà không xác quy n ưu tiên mua, ch s h u chung theo nh i v i tài s n nói chung ( i u 239, ph n trong s các ch s h u chung có 240, 241... BLDS). Quy nh ó ã d n n quy n yêu c u toà án chuy n sang cho mình nh ng cách hi u khác nhau như sau: Trong quy n và nghĩa v c a ngư i mua, bên có l i trư ng h p ti n, gi y t có giá ho c quy n gây thi t h i ph i b i thư ng thi t h i.” tài s n mà ch s h u t b quy n s h u 8. Tài s n xác nh ư c ch s h u, c a mình ho c không xác nh ư c ai là tài s n vô ch , tài s n không xác nh ch s h u thì ngư i phát hi n có th ư c ư c ai là ch s h u xác l p quy n s h u theo các i u lu t trên Căn c vào m i liên h gi a i tư ng hay không? Hay i v i nh ng lo i tài s n v i ch th quy n, tài s n ư c phân thành ó s thu c s h u nhà nư c? Có th nói, tài s n xác nh ư c ch s h u, tài s n v t vô ch , v t không xác nh ư c ai là vô ch , tài s n không xác nh ư c ai là ch s h u là m t lo i tài s n và trong 22 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009
  10. nghiªn cøu - trao ®æi trư ng h p này các tài s n khác vô ch , công vi c ph i th c hi n cùng m t lúc. không xác nh ư c ch s h u cũng mang Trong trư ng h p nhi u ngư i cùng ph i b n ch t gi ng như v y. Do ó, i v i lo i th c hi n nghĩa v không phân chia ư c thì tài s n khác cũng nên áp d ng quy nh này h ph i th c hi n nghĩa v cùng m t lúc”. làm căn c xác l p quy n s h u cho ngư i V y n u i tư ng c a nghĩa v không ph i phát hi n ư c. Chính vì v y, trong th i là v t mà là các tài s n khác thì trong trư ng gian t i, n u BLDS ư c s a i b sung thì h p này có ư c xem xét là nghĩa v dân s nh ng quy nh ó cũng c n ph i ư c xem phân chia ư c theo ph n hay không? N u xét, s a i cho phù h p. câu tr l i là không thì nghĩa v ó có luôn 9. Tài s n chia ư c, tài s n không ư c hi u là nghĩa v dân s không phân chia ư c chia ư c theo ph n và n u có nhi u ch th BLDS Vi t Nam hi n nay ch phân lo i nghĩa v thì các ch th ó ph i th c hi n v t thành v t chia ư c và v t không chia nghĩa v cùng m t lúc hay không? Vi c ư c mà không xem xét vi c chia ư c hay BLDS nh nghĩa c hai lo i nghĩa v này và không chia ư c i v i các lo i tài s n khác không dùng phương pháp lo i tr d n n có như gi y t có giá và quy n tài s n. Chính vì lo i nghĩa v không th x p vào lo i này v y khi c n ph i phân chia nh ng tài s n ó ho c lo i kia. i u này d n n s không s d n n câu h i là có c n ph i bán i và thu n l i cho các ch th trong khi th c hi n tính thành ti n chia hay không? Trên th c nghĩa v n u nghĩa v ây là nghĩa v tr t thì trong trư ng h p này n u chia ư c ti n hay giao gi y t có giá. b ng tài s n ó thì toà án s phân chia luôn Như v y, BLDS Vi t Nam trong th i ch không nh t thi t ph i bán chia (ví d , gian t i cũng c n xem xét n cách phân chia quy n s d ng t có di n tích l n). lo i tài s n này. Theo tác gi thì trong Hơn n a, trong BLDS t i i u 300 có trư ng h p này, tài s n chia ư c có th quy nh v th c hi n nghĩa v dân s phân ư c hi u là nh ng v t khi chia thành nhi u chia ư c theo ph n như sau: “Nghĩa v dân ph n nh v n gi nguyên ư c hình dáng, s phân chia ư c theo ph n là nghĩa v mà tính năng s d ng ban u ho c là nh ng tài i tư ng c a nghĩa v là v t chia ư c s n khác mà khi c n chia thì có th chia ho c công vi c có th chia thành nhi u ph n ư c b ng chính tài s n ó mà không c n tr th c hi n. Bên có nghĩa v có th th c giá thành ti n chia. hi n t ng ph n nghĩa v tr trư ng h p có 10. Tài s n h u hình, tài s n vô hình tho thu n khác”. i u 301 quy nh: Tài s n h u hình và tài s n vô hình là hai “Nghĩa v dân s không phân chia ư c khái ni m ư c nh c n r t nhi u trong theo ph n là nghĩa v mà i tư ng c a khoa h c pháp lí cũng như trong th c ti n. nghĩa v là v t không chia ư c ho c là Tuy nhiên, nh ng khái ni m này cũng chưa T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009 23
  11. nghiªn cøu - trao ®æi ư c c p chính th c trong BLDS Vi t các y u t vô hình c a s n nghi p thương Nam. Căn c phân chia hai lo i tài s n m i... và không coi quy n vô hình là m t này là d a vào tr ng thái t n t i c a tài s n quy n i v t hay quy n i nhân”.(6) Tuy trên th c t có hi n h u hay không. nhiên, theo tác gi , ã là quy n tài s n thì Tài s n h u hình ư c hi u là nh ng tài u là tài s n vô hình dù quy n ó có ư c s n t n t i dư i d ng v t ch t c th mà con tác ng nên v t hay không vì b n thân ngư i có th dùng các giác quan nh n bi t quy n ã ư c hi u là nh ng x s không ư c ho c dùng ơn v cân ong o m thu c th gi i v t ch t và con ngư i không ư c. Do ó ngay c nh ng tài s n con th c m giác ư c. Quy n tài s n có th ngư i không nhìn th y ư c như năng ư c x p vào i v t ho c i nhân là tuỳ lư ng, sóng phát thanh truy n hình cũng v n thu c vào cách th c th c hi n quy n năng ư c coi là tài s n h u hình b i con ngư i tho mãn nhu c u c a ch th mang quy n. v n c m giác ư c nó b ng các giác quan Quy n i v t hi n nay không nên ch hi u khác c a con ngư i và v n xác nh ư c nó theo nghĩa h n h p là ph i tác ng nên m t b ng các ơn v o lư ng. v t c th mà quy n i v t hi n nay có th Tài s n vô hình ư c hi u là tài s n mà ư c hi u còn g n li n v i nh ng tài s n vô con ngư i không th dùng giác quan th y hình khác. Ví d , quy n s d ng t, quy n ư c và không th dùng i lư ng tính. tài s n phát sinh t quy n tác gi , quy n s Xét theo nghĩa r ng thì tài s n vô hình hi n h u công nghi p, quy n i v i gi ng cây nay chính là các quy n tài s n. Tuy nhiên, tr ng, quy n khai thác tài nguyên thiên trên th c t , nh c n tài s n vô hình ngư i nhiên, quy n i v i ph n v n góp trong ta thư ng hay nghĩ n tài s n trí tu . Như doanh nghi p là quy n i v t còn quy n òi v y, theo nghĩa h p thì tài s n vô hình ư c n , quy n yêu c u b i thư ng thi t h i i hi u là các quy n tài s n phát sinh t quy n v i tài s n, quy n nh n ti n b o hi m là s h u trí tu như quy n tài s n i v i quy n i nhân. quy n tác gi , quy n s h u công nghi p, Vi c phân lo i tài s n thành h u hình và quy n i v i gi ng cây tr ng. vô hình s giúp ích cho vi c xác nh quy n Có ý ki n cho r ng quy n tài s n có th năng cũng như cách th c th c hi n quy n phân thành quy n tài s n vô hình và quy n năng c a ch th i v i tài s n. B i l vi c tài s n h u hình. Theo ó thì “quy n vô hình chi m h u, s d ng cũng như nh o t i ư c hi u là nh ng quy n không có i v i tài s n vô hình không th gi ng như i tư ng ư c nh n bi t như là m t v t c th v i tài s n h u hình. N u như i v i tài s n mà cũng không tương ng v i nghĩa v tài h u hình ch s h u ho c ngư i khác có th s n c a b t kì m t ngư i nào ví d như chi m h u th c t , có th s d ng khai quy n tác gi , quy n s h u công nghi p, thác công d ng c a tài s n thì i v i tài s n 24 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009
  12. nghiªn cøu - trao ®æi vô hình, ch th quy n ch có th chi m h u, M R NG THÀNH VIÊN VÀ DÂN CH s d ng và nh o t tài s n v m t pháp lí HOÁ NH M... (ti p theo trang 9) mà thôi. Hơn n a, i v i tài s n vô hình, (bao g m năm nư c là Th y S , Costa Rica, vi c nh giá là r t khó khăn và có nhi u Jordan, Liechtenstein và Singapore) ã ưa khác bi t hơn so v i tài s n h u hình. Chính ra 19 xu t c i ti n th t c ho t ng c a vì v y vi c ban hành các văn b n pháp lu t ho t ng c a H BA. Theo ó, H i ng quy nh v v n này s gi i quy t ư c c n t ch c nhi u hơn các cu c h p báo và nhi u v n trong Lu t dân s như xác nh các cu c h p công khai; xem xét nh ng cách thi t h i khi có hành vi xâm ph m n lo i th c thu hút s tr giúp t Ban thư kí, tài s n vô hình này; tính giá tr c a tài s n nhóm làm vi c, các chuyên gia, các nhà ho t chia; xác nh giá tr th c hi n vi c trao ng chính sách và các t ch c phi chính ph i, mua bán, bù tr nghĩa v … (NGOs); H i ng tư v n thư ng xuyên và Trên ây là m t s lo i tài s n cơ b n k p th i các qu c gia thành viên và c các ư c quy nh ho c c n thi t ư c quy nh qu c gia không là thành viên H BA, coi ó b i lu t dân s . Ngoài ra, tài s n còn ư c như là th t c ho t ng chính th c c a phân thành nhi u lo i khác nhau như tài s n H BA. Nh ng quy t nh c n s th c hi n là tư li u s n xu t, tư li u tiêu dùng; tài s n c a t t c các thành viên thì H BA ph i xem có th t, tài s n o; tài s n c nh, tài s n lưu xét ý ki n c a t t c các thành viên và m ng; tài s n công, tài s n tư; tài s n tài b o r ng ó là ý ki n và nguy n v ng c a h , có tính n kh năng th c hi n quy t nh chính, tài s n phi tài chính... Tuy nhiên, ư c tính n trong quá trình ra quy t nh. nh ng cách phân lo i này không có nhi u ý Chương trình và k t qu c a các cu c h p nghĩa trong lu t dân s nên không ư c c n công b k p th i và công khai hơn n a, c p trong ph m vi bài vi t này./. các báo cáo c a H BA cũng c n có nhi u (1). Có quan i m cho r ng ngo i t không ph i là phân tích và lu n gi i cho cơ s c a các ti n. Tìm c TS. Bùi ăng Hi u, “Ti n - m t lo i tài quy t nh, nh t là trong trư ng h p s d ng s n trong quan h pháp lu t dân s ”, T p chí lu t quy n ph quy t. h c s 1/2005. Khác v i vi c m r ng thành viên, c i (2).Xem: Kho n 9, i u 3 Ngh nh c a Chính ph ti n th t c làm vi c c a H BA d t ư c s 163/2006/N -CP ngày 29/12/2006 v giao d ch b o m. hơn b i nó không yêu c u s s a i Hi n (3).Xem: i u 322 BLDS năm 2005. chương LHQ và có th ư c th c hi n b i (4).Xem: i u 6 Lu t kinh doanh b t ng s n. quy t nh c a H BA. Do ó, trong khi ch (5).Xem: Kho n 2 i u 6 Ngh nh c a Chính ph s i quy t nh v c i t thành ph n, H BA 163/2006/N -CP ngày 29/12/2006 v giao d ch b o m. c n c i ti n quy trình làm vi c công vi c (6).Xem: Nguy n Ng c i n, “Nghiên c u v tài s n trong lu t dân s Vi t Nam”, Nxb. Tr thành ph H tr nên d ti p c n và công khai hơn i v i Chí Minh, 2000, tr. 30-36. t t c các nư c thành viên./. T¹p chÝ luËt häc sè 1/2009 25
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2068 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2