intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo "Giao dịch dân sự vô hiệu tương đối và vô hiệu tuyệt đối "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
95
lượt xem 12
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giao dịch dân sự vô hiệu tương đối và vô hiệu tuyệt đối cơ chế quy định toà án xem xét lại tính phù hợp của bảng giá đất mà UBND tỉnh ban hành nếu người khiếu kiện cho rằng bảng giá đất mà UBND tỉnh quy định dùng áp giá là quá thấp so với thực tế giao dịch trên thị trường trong điều kiện bình thường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Giao dịch dân sự vô hiệu tương đối và vô hiệu tuyệt đối "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi TS. Bïi §¨ng HiÕu * G iao dÞch d©n sù l h nh vi ph¸p lÝ cã ý thøc thÓ hiÖn ý chÝ cña c¸c chñ thÓ quan hÖ ph¸p luËt d©n sù nh»m x¸c lËp, thay ®æi dông tr×nh tù v« hiÖu t−¬ng ®èi? Tr−íc hÕt cÇn kh¼ng ®Þnh kh¸i niÖm v« hiÖu tuyÖt ®èi v v« hiÖu t−¬ng ®èi l hai hay chÊm døt quyÒn v nghÜa vô d©n sù. kh¸i niÖm cña ng nh khoa häc luËt d©n sù, Giao dÞch d©n sù l mét trong nh÷ng c¨n cø mang tÝnh lÝ thuyÕt v ch−a ®−îc sö dông quan träng v phæ biÕn nhÊt l m ph¸t sinh trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. quan hÖ ph¸p luËt d©n sù. §Ó giao dÞch d©n Nh−ng hai kh¸i niÖm giao dÞch d©n sù v« sù cã hiÖu lùc ph¸p luËt th× giao dÞch ®ã ph¶i hiÖu tuyÖt ®èi v giao dÞch d©n sù v« hiÖu ®¸p øng ®−îc mét sè c¸c ®iÒu kiÖn do ph¸p t−¬ng ®èi l¹i l hai kh¸i niÖm rÊt quan träng luËt quy ®Þnh. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 131 ®èi víi khoa häc luËt d©n sù. Chóng l c«ng BLDS th× giao dÞch d©n sù ®−îc coi l cã cô kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong viÖc nghiªn hiÖu lùc khi héi ®ñ bèn ®iÒu kiÖn sau: cøu b¶n chÊt cña giao dÞch d©n sù còng nh− “1- Ng−êi tham gia giao dÞch cã n¨ng trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan lùc h nh vi d©n sù; ®Õn thñ tôc tuyªn bè mét giao dÞch d©n sù v« 2- Môc ®Ých v néi dung cña giao dÞch hiÖu. kh«ng tr¸i ph¸p luËt, ®¹o ®øc x héi; Giao dÞch d©n sù bÞ coi l v« hiÖu tuyÖt 3- Ng−êi tham gia giao dÞch ho n to n ®èi trong c¸c tr−êng hîp sau: a) Khi vi ph¹m tù nguyÖn; v o c¸c ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt, tr¸i víi ®¹o 4- H×nh thøc giao dÞch phï hîp víi quy ®øc x héi; b) Khi giao dÞch ®−îc x¸c lËp ®Þnh cña ph¸p luËt”. mét c¸ch gi¶ t¹o nh»m che giÊu giao dÞch VÒ nguyªn t¾c nÕu giao dÞch d©n sù kh¸c; c) Khi h×nh thøc cña giao dÞch kh«ng kh«ng ®¸p øng ®−îc mét trong bèn ®iÒu kiÖn tu©n thñ theo c¸c quy ®Þnh b¾t buéc cña ph¸p nªu trªn th× bÞ coi l v« hiÖu (theo quy ®Þnh luËt; d) Khi giao dÞch cña ph¸p nh©n x¸c lËp t¹i §iÒu 136 BLDS). ThÕ nh−ng trong giíi v−ît ra ngo i lÜnh vùc ho¹t ®éng ®−îc cho c¸c nh nghiªn cøu luËt d©n sù cña ViÖt Nam phÐp, ®¨ng kÝ; ®) Khi giao dÞch ®−îc x¸c lËp hiÖn nay ®ang tån t¹i vÊn ®Ò tranh luËn vÒ bëi ng−êi kh«ng cã n¨ng lùc h nh vi d©n sù tr×nh tù bÞ coi l v« hiÖu cña giao dÞch d©n sù (ch−a ®ñ 6 tuæi); e) Khi giao dÞch ®−îc x¸c khi thiÕu mét trong bèn c¸c ®iÒu kiÖn ®ã: lËp bëi ng−êi mÊt n¨ng lùc h nh vi d©n sù. ThÕ n o l v« hiÖu tuyÖt ®èi hay v« hiÖu Giao dÞch d©n sù bÞ coi l v« hiÖu t−¬ng t−¬ng ®èi? Giao dÞch d©n sù vi ph¹m v o ®èi trong c¸c tr−êng hîp: a) Khi giao dÞch ®iÒu kiÖn n o th× ¸p dông tr×nh tù v« hiÖu * Gi¶ng viªn Khoa t− ph¸p tuyÖt ®èi cßn vi ph¹m ®iÒu kiÖn n o th× bÞ ¸p Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi T¹p chÝ luËt häc - 37
  2. nghiªn cøu - trao ®æi ®−îc x¸c lËp bëi ng−êi ch−a th nh niªn tõ ®ñ nhau. ThÕ nh−ng ®øng trªn ph−¬ng diÖn 6 tuæi cho ®Õn ch−a ®ñ 18 tuæi (cã n¨ng lùc ph©n tÝch lÝ thuyÕt cña luËt d©n sù th× viÖc sö h nh vi d©n sù mét phÇn); b) Khi giao dÞch dông cÆp thuËt ng÷ “v« hiÖu tuyÖt ®èi” v ®−îc x¸c lËp bëi ng−êi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc “v« hiÖu t−¬ng ®èi” sÏ kh«ng chØ giíi h¹n h nh vi d©n sù; c) Khi giao dÞch ®−îc x¸c lËp bëi sù kh¸c biÖt ®ang ph©n tÝch (mÆc nhiªn do bÞ nhÇm lÉn; d) Khi mét bªn chñ thÓ tham v« hiÖu hay kh«ng mÆc nhiªn v« hiÖu) m gia x¸c lËp giao dÞch do bÞ lõa dèi, ®e do¹; e) cßn cho phÐp chóng ta nghiªn cøu b¶n chÊt Khi ng−êi x¸c lËp giao dÞch kh«ng nhËn thøc cña chóng mét c¸ch to n diÖn h¬n. ®−îc h nh vi cña m×nh. 2. Sù kh¸c biÖt vÒ thêi h¹n yªu cÇu Sù ph©n lo¹i nªu trªn cã c¬ së dùa v o tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt chung thÓ hiÖn §èi víi c¸c giao dÞch d©n sù v« hiÖu b¶n chÊt cña hai kh¸i niÖm giao dÞch d©n sù tuyÖt ®èi th× thêi h¹n yªu cÇu to ¸n tuyªn bè v« hiÖu tuyÖt ®èi v v« hiÖu t−¬ng ®èi. giao dÞch v« hiÖu kh«ng bÞ h¹n chÕ cßn ®èi 1. Sù kh¸c biÖt vÒ tr×nh tù v« hiÖu cña víi c¸c giao dÞch d©n sù v« hiÖu t−¬ng ®èi giao dÞch th× thêi hiÖu khëi kiÖn yªu cÇu to ¸n tuyªn Giao dÞch d©n sù v« hiÖu tuyÖt ®èi th× bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu l mét n¨m, kÓ mÆc nhiªn bÞ coi l v« hiÖu cßn ®èi víi c¸c tõ ng y giao dÞch d©n sù ®−îc x¸c lËp.(2) giao dÞch v« hiÖu t−¬ng ®èi th× kh«ng mÆc 3. Sù kh¸c biÖt vÒ hiÖu lùc ph¸p lÝ cña nhiªn v« hiÖu m chØ trë nªn v« hiÖu khi héi giao dÞch ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh: a) Khi cã ®¬n Giao dÞch d©n sù thuéc tr−êng hîp v« yªu cÇu cña ng−êi cã quyÒn v lîi Ých liªn hiÖu tuyÖt ®èi kh«ng cã hiÖu lùc ph¸p lÝ l m quan; b) Cã quyÕt ®Þnh cña to ¸n. ph¸t sinh quyÒn v nghÜa vô c¸c bªn, thËm §©y l sù kh¸c biÖt quan träng nhÊt, chÝ ngay c¶ trong tr−êng hîp khi c¸c bªn ® ®−îc coi l tiªu chÝ h ng ®Çu ®Ó ph©n biÖt tiÕn h nh thùc hiÖn c¸c h nh vi theo néi giao dÞch v« hiÖu thuéc tr−êng hîp v« hiÖu dung cam kÕt. tuyÖt ®èi hay v« hiÖu t−¬ng ®èi khi nghiªn Cßn giao dÞch d©n sù thuéc tr−êng hîp cøu néi dung c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p v« hiÖu t−¬ng ®èi th× ®−îc coi l cã hiÖu lùc luËt. Mét sè t i liÖu ph¸p lÝ ® dùa v o chÝnh ph¸p lÝ cho ®Õn khi n o bÞ tuyªn bè v« hiÖu. sù kh¸c biÖt n y ®Ó x©y dùng nªn kh¸i niÖm Kh¼ng ®Þnh n y tho¹t tiªn cã thÓ bÞ coi l tr¸i v« hiÖu tuyÖt ®èi v v« hiÖu t−¬ng ®èi. víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt khi kho¶n 1 §iÒu Còng chÝnh tõ sù kh¸c biÖt n y m trong 146 BLDS quy ®Þnh giao dÞch d©n sù v« hiÖu mét sè t i liÖu cßn sö dông thªm c¸c thuËt (c¶ tuyÖt ®èi lÉn t−¬ng ®èi) kh«ng l m ph¸t ng÷ kh¸c ®Ó biÓu thÞ sù ph©n lo¹i giao dÞch sinh quyÒn, nghÜa vô d©n sù cña c¸c bªn tõ d©n sù v« hiÖu th nh giao dÞch d©n sù v« thêi ®iÓm x¸c lËp. ThÕ nh−ng kh«ng ph¶i hiÖu ®−¬ng nhiªn v giao dÞch d©n sù v« hiÖu vËy, bëi v×, ®èi víi giao dÞch d©n sù v« hiÖu theo ®Ò nghÞ cña ng−êi cã quyÒn v lîi Ých t−¬ng ®èi, nÕu nh− giao dÞch kh«ng ®−îc coi liªn quan.(1) Nh×n chung, viÖc sö dông hai l cã hiÖu lùc tr−íc khi bÞ tuyªn bè v« hiÖu cÆp thuËt ng÷ ®ã kh«ng cã g× tr¸i ng−îc th× kh«ng thÓ cã bÊt k× mét giao dÞch n o cã 38 - T¹p chÝ luËt häc
  3. nghiªn cøu - trao ®æi thÓ cã hiÖu lùc trong kho¶ng thêi hiÖu mét ph¸n xö m ®¬n thuÇn chØ l mét trong n¨m cña quyÒn yªu cÇu theo quy ®Þnh t¹i nh÷ng h×nh thøc c«ng nhËn sù v« hiÖu cña kho¶n 1 §iÒu 145 BLDS. ViÖc quy ®Þnh thêi giao dÞch dùa trªn c¸c c¬ së luËt ®Þnh m hiÖu yªu cÇu tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« th«i. Bªn c¹nh ®ã, quyÕt ®Þnh cña to ¸n cßn hiÖu nãi lªn r»ng trong kho¶ng thêi hiÖu ®ã, cã thªm néi dung x¸c ®Þnh râ hËu qu¶ v giao dÞch d©n sù cã hiÖu lùc cho ®Õn khi bÞ c−ìng chÕ c¸c bªn vi ph¹m thùc hiÖn c¸c hËu tuyªn bè v« hiÖu theo quyÕt ®Þnh cña to ¸n qu¶ cña giao dÞch v« hiÖu. Ngo i to ¸n ra cßn khi ® hÕt thêi hiÖu khëi kiÖn th× giao th× c¸c c¬ quan nh n−íc cã thÈm quyÒn dÞch d©n sù sÏ kh«ng bÞ tranh chÊp vÒ hiÖu kh¸c còng cã quyÒn tuyªn bè sù v« hiÖu lùc n÷a. tuyÖt ®èi cña giao dÞch. Kh¼ng ®Þnh n y kh«ng hÒ m©u thuÉn víi §èi víi giao dÞch d©n sù v« hiÖu t−¬ng §iÒu 146 BLDS bëi v× §iÒu 146 BLDS chØ ®èi th× quyÕt ®Þnh cña to ¸n l c¬ së duy chøa nh÷ng quy ®Þnh chung vÒ hËu qu¶ ph¸p nhÊt l m cho giao dÞch trë nªn v« hiÖu. lÝ cña giao dÞch d©n sù v« hiÖu. Theo tinh QuyÕt ®Þnh cña to ¸n mang tÝnh chÊt ph¸n thÇn cña §iÒu 146 BLDS, giao dÞch d©n sù xö. To ¸n tiÕn h nh gi¶i quyÕt vô viÖc khi khi ® bÞ coi l v« hiÖu (bÊt kÓ l v« hiÖu cã ®¬n yªu cÇu cña c¸c bªn (hoÆc cña ®¹i tuyÖt ®èi hay v« hiÖu t−¬ng ®èi) th× nh×n diÖn hîp ph¸p cña hä). Bªn yªu cÇu ph¶i cã chung ®Òu cã hËu qu¶ ph¸p lÝ gièng nhau l nghÜa vô chøng minh tr−íc to c¸c c¬ së cña c¸c bªn kh«i phôc l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu (t×nh yªu cÇu. VÝ dô: NÕu cã ng−êi yªu cÇu to ¸n tr¹ng t¹i thêi ®iÓm tr−íc khi x¸c lËp giao tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu v× lÝ do khi x¸c dÞch), ho n tr¶ l¹i cho nhau nh÷ng t i s¶n ® lËp giao dÞch ® bÞ lõa dèi (hoÆc ®e do¹) th× nhËn ®−îc tõ phÝa bªn kia, nÕu kh«ng ho n bªn yªu cÇu ®ã ph¶i cã nghÜa vô chøng minh tr¶ ®−îc b»ng hiÖn vËt th× ph¶i ho n tr¶ b»ng tr−íc to sù kiÖn lõa dèi (hoÆc ®e däa) m tiÒn. Bªn cã lçi ph¶i båi th−êng thiÖt h¹i nÕu bªn kia g©y ra ®èi víi m×nh. NÕu nh− mét cã thiÖt h¹i x¶y ra cho víi bªn kia. bªn yªu cÇu tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu víi lÝ 4. Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt quyÕt ®Þnh do x¸c lËp giao dÞch trong thêi ®iÓm kh«ng cña to ¸n nhËn thøc ®−îc h nh vi cña m×nh th× to ¸n Trong c¶ hai tr−êng hîp th× to ¸n ®Òu cã buéc bªn yªu cÇu ph¶i chøng minh ®−îc thÓ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu. r»ng t¹i thêi ®iÓm x¸c lËp giao dÞch ®ã hä bÞ ThÕ nh−ng b¶n chÊt cña hai lo¹i quyÕt ®Þnh r¬i v o tr¹ng th¸i kh«ng nhËn thøc ®−îc n y cã sù kh¸c biÖt c¬ b¶n. h nh vi cña m×nh. Dùa trªn nh÷ng minh Giao dÞch d©n sù thuéc tr−êng hîp v« chøng ®ã, to ¸n míi c©n nh¾c ®Ó ra quyÕt hiÖu tuyÖt ®èi bÞ coi l v« hiÖu kh«ng phô ®Þnh giao dÞch cã bÞ coi l v« hiÖu hay thuéc v o quyÕt ®Þnh cña to ¸n. Hay nãi kh«ng. c¸ch kh¸c, nã bÞ v« hiÖu ngay c¶ khi kh«ng 5. Sù kh¸c biÖt vÒ hËu qu¶ ph¸p lÝ cña cã quyÕt ®Þnh cña to ¸n. ChÝnh bëi vËy giao dÞch d©n sù v« hiÖu quyÕt ®Þnh cña to ¸n (nÕu cã) ®èi víi giao Kho¶n 2 §iÒu 146 BLDS quy ®Þnh: dÞch v« hiÖu tuyÖt ®èi kh«ng mang tÝnh chÊt “2 - Khi giao dÞch d©n sù v« hiÖu, th× c¸c T¹p chÝ luËt häc - 39
  4. nghiªn cøu - trao ®æi bªn kh«i phôc l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu, ho n to ¸n cã thÓ ¸p dông mét trong c¶ ba tr¶ cho nhau nh÷ng g× ® nhËn; nÕu kh«ng ph−¬ng thøc nªu trªn (hoÆc ho n tr¶ song ho n tr¶ ®−îc b»ng hiÖn vËt, th× ph¶i ho n ph−¬ng hoÆc ho n tr¶ ®¬n ph−¬ng cho mét tr¶ b»ng tiÒn. Bªn cã lçi g©y thiÖt h¹i ph¶i bªn v tÞch thu ®èi víi bªn kia hoÆc tÞch thu båi th−êng. to n bé ®èi víi c¶ hai bªn). Tuú tõng tr−êng hîp, xÐt theo tÝnh chÊt 6. Sù kh¸c biÖt vÒ ý nghÜa cña viÖc cña giao dÞch v« hiÖu, t i s¶n giao dÞch v tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu tuyÖt hoa lîi, lîi tøc thu ®−îc cã thÓ bÞ tÞch thu ®èi v giao dÞch d©n sù v« hiÖu t−¬ng ®èi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt”. §iÒu 136 BLDS quy ®Þnh: “Giao dÞch Tuú theo tõng tr−êng hîp vi ph¹m cô thÓ d©n sù kh«ng cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn m to ¸n cã thÓ buéc c¸c bªn g¸nh chÞu hËu ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 131 cña Bé luËt n y, qu¶ theo mét trong ba ph−¬ng thøc kh¸c th× v« hiÖu”. ViÖc tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu nhau: 1) Ho n tr¶ song ph−¬ng: C¸c bªn ®Òu trong c¶ hai tr−êng hîp ®Òu cã ý nghÜa ®Ó ¸p ph¶i ho n tr¶ cho nhau nh÷ng g× ® nhËn dông chÕ t i cÇn thiÕt v o tõng giao dÞch cô ®−îc tõ bªn kia; 2) Ho n tr¶ ®¬n ph−¬ng: thÓ khi giao dÞch ®ã vi ph¹m v o bÊt cø ®iÒu Mét bªn ®−îc ho n tr¶ l¹i t i s¶n giao dÞch kiÖn n o t¹i §iÒu 131 BLDS. cßn t i s¶n giao dÞch thuéc bªn kia (bªn vi Nh−ng ngo i ý nghÜa ®ã, ®èi víi riªng ph¹m) th× bÞ tÞch thu sung c«ng quü; 3) TÞch giao dÞch v« hiÖu t−¬ng ®èi viÖc yªu cÇu to thu to n bé: Mäi t i s¶n giao dÞch cña c¶ hai ¸n tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu cßn l mét bªn vi ph¹m ®Òu bÞ tÞch thu sung c«ng quü. trong nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn d©n sù ChÕ t i n y th−êng ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c quan träng. Thùc tÕ xÐt xö t¹i c¸c n−íc cho quan hÖ d©n sù trong c¸c vô ¸n h×nh sù. thÊy c¸c vô viÖc liªn quan ®Õn viÖc kiÖn yªu §èi víi c¸c giao dÞch d©n sù v« hiÖu cÇu tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu (thuéc t−¬ng ®èi th× to ¸n chØ ¸p dông mét trong tr−êng hîp v« hiÖu t−¬ng ®èi) cã xu h−íng hai ph−¬ng thøc l hoÆc ho n tr¶ song ng y mét gia t¨ng. §iÒu ®ã cho thÊy biÖn ph−¬ng hoÆc ho n tr¶ ®¬n ph−¬ng. Ph−¬ng ph¸p b¶o vÖ quyÒn d©n sù d−íi h×nh thøc thøc ho n tr¶ song ph−¬ng th−êng ®−îc ¸p kiÖn yªu cÇu tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu tá ra dông ®èi víi c¸c tr−êng hîp giao dÞch v« l biÖn ph¸p rÊt h÷u hiÖu. hiÖu do ng−êi ch−a th nh niªn, ng−êi mÊt Tõ nh÷ng sù kh¸c biÖt c¬ b¶n mang tÝnh n¨ng lùc h nh vi d©n sù, ng−êi bÞ h¹n chÕ lÝ thuyÕt gi÷a v« hiÖu tuyÖt ®èi v v« hiÖu n¨ng lùc h nh vi d©n sù x¸c lËp, thùc hiÖn; t−¬ng ®èi võa nªu trªn, cho thÊy cã tån t¹i do bÞ nhÇm lÉn; do ng−êi x¸c lËp kh«ng nhËn mét sè c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt liªn quan thøc ®−îc h nh vi cña m×nh. Cßn ph−¬ng ®Õn c¸c quy ®Þnh cña BLDS vÒ giao dÞch d©n thøc ho n tr¶ ®¬n ph−¬ng th× th−êng ®−îc ¸p sù v« hiÖu. Trong khu«n khæ b i b¸o n y, chØ dông ®èi víi giao dÞch d©n sù v« hiÖu do bÞ xin nªu lªn ba vÊn ®Ò chÝnh sau: lõa dèi, ®e do¹.(3) - VÊn ®Ò ®iÒu kiÖn vÒ n¨ng lùc chñ thÓ §èi víi giao dÞch d©n sù v« hiÖu tuyÖt cña c¸c c¸ nh©n khi tham gia giao dÞch d©n ®èi th× tuú theo tõng tr−êng hîp cô thÓ m sù. 40 - T¹p chÝ luËt häc
  5. nghiªn cøu - trao ®æi Kho¶n 1 §iÒu 140 BLDS quy ®Þnh: “Khi lËp ph¶i bÞ coi l v« hiÖu tuyÖt ®èi. Bëi v×, giao dÞch d©n sù do ng−êi ch−a th nh niªn, nÕu nh− coi chóng l v« hiÖu t−¬ng ®èi th× sÏ ng−êi mÊt n¨ng lùc h nh vi d©n sù hoÆc dÉn tíi viÖc sÏ tån t¹i nh÷ng tr−êng hîp giao ng−êi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc h nh vi d©n sù x¸c dÞch do nh÷ng ng−êi ®ã x¸c lËp m vÉn cã lËp, thùc hiÖn, th× theo yªu cÇu cña ng−êi ®¹i hiÖu lùc v nh− vËy l tr¸i víi tinh thÇn cña diÖn cho ng−êi ®ã, to ¸n tuyªn bè giao dÞch quy ®Þnh t¹i c¸c §iÒu 23 v kho¶n 2 §iÒu 24 ®ã v« hiÖu, nÕu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt BLDS. giao dÞch n y ph¶i do ng−êi ®¹i diÖn cña hä Cßn c¸c tr−êng hîp giao dÞch d©n sù do x¸c lËp, thùc hiÖn”. c¸c c¸ nh©n thuéc nhãm thø hai x¸c lËp bÞ v« ViÖc c¸ nh©n kh«ng ®ñ n¨ng lùc chñ thÓ hiÖu t−¬ng ®èi l ho n to n chÝnh x¸c, hîp lÝ. bao gåm nhiÒu tr−êng hîp kh¸c nhau nh− Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 22 v kho¶n 2 §iÒu ng−êi kh«ng cã n¨ng lùc h nh vi d©n sù 25 BLDS th× nh÷ng ng−êi thuéc nhãm thø (ch−a ®ñ 6 tuæi), ng−êi cã n¨ng lùc h nh vi hai n y vÉn ®−îc phÐp x¸c lËp c¸c giao dÞch d©n sù mét phÇn (tõ ®ñ 6 tuæi cho ®Õn ch−a d©n sù nh−ng víi ®iÒu kiÖn l ph¶i chÞu sù ®ñ 18 tuæi), ng−êi mÊt n¨ng lùc d©n sù v gi¸m s¸t, ®ång ý cña ng−êi ®¹i diÖn cho hä. ng−êi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc d©n sù. Gi÷a Khi nh÷ng ng−êi n y x¸c lËp giao dÞch d©n chóng cã nh÷ng sù kh¸c biÖt rÊt c¬ b¶n. Bëi sù m kh«ng ®−îc sù ®ång ý cña ng−êi ®¹i vËy viÖc quy ®Þnh c¸c tr−êng hîp ®ã v o diÖn th× ng−êi ®¹i diÖn cã quyÒn yªu cÇu to chung mét ®iÒu luËt l kh«ng hîp lÝ. ¸n tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu. Cßn nÕu Cã thÓ ph©n biÖt c¸c tr−êng hîp c¸ nh©n ng−êi ®¹i diÖn biÕt m kh«ng ph¶n ®èi, kh«ng ®ñ n¨ng lùc chñ thÓ tham gia v o c¸c kh«ng yªu cÇu to ¸n tuyªn bè v« hiÖu th× giao dÞch d©n sù ra th nh hai nhãm. Nhãm giao dÞch vÉn mÆc nhiªn cã hiÖu lùc. §iÒu ®ã thø nhÊt bao gåm nh÷ng ng−êi kh«ng cã ho n to n phï hîp víi b¶n chÊt cña giao dÞch n¨ng lùc h nh vi d©n sù (ch−a ®ñ 6 tuæi) v d©n sù v« hiÖu t−¬ng ®èi. nh÷ng ng−êi bÞ mÊt n¨ng lùc h nh vi d©n sù. - VÊn ®Ò n¨ng lùc chñ thÓ cña ph¸p nh©n Nhãm thø hai bao gåm nh÷ng ng−êi cã n¨ng khi tham gia v o quan hÖ giao dÞch d©n sù. lùc h nh vi d©n sù mét phÇn (tõ ®ñ 6 tuæi cho Kho¶n 1 §iÒu 131 BLDS quy ®Þnh: ®Õn ch−a ®ñ 18 tuæi) v nh÷ng ng−êi bÞ h¹n “Ng−êi tham gia giao dÞch d©n sù cã n¨ng chÕ n¨ng lùc h nh vi d©n sù. lùc h nh vi d©n sù”. Kh¸i niÖm “ng−êi” ë C¸c c¸ nh©n thuéc nhãm thø nhÊt kh«ng ®©y ®−îc hiÓu chung cho c¶ c¸ nh©n lÉn ph¸p ®−îc phÐp x¸c lËp c¸c giao dÞch d©n sù (theo nh©n v c¸c chñ thÓ kh¸c. ThÕ nh−ng khi quy quy ®Þnh cña §iÒu 23 v kho¶n 2 §iÒu 24 ®Þnh c¸c tr−êng hîp giao dÞch d©n sù v« hiÖu BLDS). Mäi giao dÞch d©n sù v× lîi Ých cña do vi ph¹m ®iÒu kiÖn vÒ chñ thÓ cña giao nh÷ng ng−êi n y ®Òu ph¶i do ng−êi ®¹i diÖn dÞch th× BLDS chØ ®Ò cËp c¸c tr−êng hîp chñ x¸c lËp, thùc hiÖn. Nh÷ng ng−êi n y kh«ng thÓ l c¸ nh©n chø kh«ng hÒ ®Ò cËp c¸c thÓ trë th nh mét bªn chñ thÓ cña giao dÞch tr−êng hîp ph¸p nh©n vi ph¹m ®iÒu kiÖn chñ d©n sù ®−îc. ChÝnh tõ quy ®Þnh n y cña ph¸p thÓ. VËy c¸c giao dÞch d©n sù do ph¸p nh©n luËt m giao dÞch do nh÷ng ng−êi n y x¸c x¸c lËp m kh«ng phï hîp víi môc ®Ých v T¹p chÝ luËt häc - 41
  6. nghiªn cøu - trao ®æi ph¹m vi ho¹t ®éng ®−îc phÐp cña m×nh th× tranh luËn trong giíi c¸c nh nghiªn cøu luËt cã bÞ coi l v« hiÖu hay kh«ng? NÕu bÞ v« d©n sù, ch−a ®¹t ®−îc sù thèng nhÊt chung hiÖu th× v« hiÖu tuyÖt ®èi hay v« hiÖu t−¬ng vÒ quan ®iÓm. VÊn ®Ò c ng trë nªn phøc t¹p ®èi? h¬n n÷a khi ph¸p luËt mét sè n−íc dÇn Kho¶n 1 §iÒu 96 BLDS quy ®Þnh: “N¨ng chuyÓn sang c«ng nhËn c¶ hai lo¹i n¨ng lùc lùc ph¸p luËt d©n sù cña ph¸p nh©n l kh¶ ph¸p luËt cña ph¸p nh©n l n¨ng lùc ph¸p n¨ng cña ph¸p nh©n cã c¸c quyÒn, nghÜa vô luËt chuyªn biÖt v n¨ng lùc ph¸p luËt chung d©n sù phï hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng cña (khi ph¸p nh©n ®−îc ®¨ng kÝ tÊt c¶ mäi ho¹t m×nh. Ph¸p nh©n ph¶i ho¹t ®éng ®óng môc ®éng kinh doanh m ph¸p luËt kh«ng ng¨n ®Ých; khi thay ®æi môc ®Ých ho¹t ®éng, th× cÊm, chØ trõ mét sè Ýt nh÷ng ho¹t ®éng yªu ph¶i xin phÐp, ®¨ng kÝ t¹i c¬ quan nh n−íc cÇu giÊy phÐp ®Æc biÖt riªng nh− ho¹t ®éng cã thÈm quyÒn”. Quy ®Þnh n y mang tÝnh b¾t b¸n ®Êu gi¸, ho¹t ®éng ng©n h ng, ho¹t ®éng buéc nhÊt qu¸n, thÓ hiÖn tÝch chÊt chuyªn tæ chøc thÞ tr−êng chøng kho¸n...). biÖt trong n¨ng lùc ph¸p luËt cña ph¸p nh©n. ViÖc xÐt xem tr−êng hîp n y l v« hiÖu Mçi ph¸p nh©n cã môc ®Ých v ph¹m vi ho¹t tuyÖt ®èi hay t−¬ng ®èi phô thuéc rÊt nhiÒu ®éng riªng cña m×nh. V× vËy, giao dÞch d©n v o ®Æc ®iÓm hÖ thèng ph¸p luËt cña tõng sù do ph¸p nh©n x¸c lËp m kh«ng phï hîp quèc gia, còng nh− phô thuéc v o thùc tiÔn víi môc ®Ých ho¹t ®éng, v−ît qu¸ ph¹m vi cña quan hÖ giao dÞch d©n sù t¹i mçi quèc ho¹t ®éng cña ph¸p nh©n còng bÞ coi l v« gia. VÝ dô nh− ph¸p luËt cña Liªn bang Nga hiÖu. Ph¸p luËt d©n sù cña mét sè n−íc cã coi tr−êng hîp n y thuéc v« hiÖu t−¬ng ®èi. nh÷ng quy ®Þnh rÊt cô thÓ vÒ ®iÒu n y. VÝ dô: §iÒu 173 BLDS Liªn bang Nga quy ®Þnh: §iÒu 116 BLDS v th−¬ng m¹i Th¸i Lan quy “Giao dÞch do ph¸p nh©n x¸c lËp kh«ng phï ®Þnh: “Mét h nh vi ph¸p lÝ kh«ng tu©n theo hîp víi môc ®Ých ho¹t ®éng ghi trong lÝ lÞch nh÷ng yªu cÇu vÒ kh¶ n¨ng (capacity) cña cña ph¸p nh©n, hoÆc do ph¸p nh©n x¸c lËp thÓ nh©n, ph¸p nh©n th× cã thÓ bÞ v« hiÖu”.(4) m kh«ng cã giÊy phÐp ho¹t ®éng trong lÜnh Bé luËt d©n sù cña Liªn bang Nga còng quy vùc ®ã, th× cã thÓ bÞ to ¸n tuyªn bè v« hiÖu ®Þnh c¸c giao dÞch d©n sù cña ph¸p nh©n theo ®¬n kiÖn cña chÝnh ph¸p nh©n, cña v−ît ra khái ph¹m vi n¨ng lùc ph¸p luËt cña th nh viªn ph¸p nh©n, hoÆc cña c¬ quan nh m×nh ®Òu cã thÓ bÞ coi l v« hiÖu.(5) n−íc cã thÈm quyÒn kiÓm tra gi¸m s¸t, nÕu Trong BLDS cña ViÖt Nam kh«ng hÒ cã nh− chøng minh ®−îc r»ng bªn ®èi t¸c cña ®iÒu luËt n o quy ®Þnh cho tr−êng hîp giao giao dÞch ® biÕt tr−íc hoÆc cÇn ph¶i biÕt dÞch d©n sù cña ph¸p nh©n v−ît qu¸ môc ®Ých ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh. tr−íc r»ng viÖc x¸c lËp giao dÞch l kh«ng C©u hái ®−îc ®Æt ra l ®èi víi c¸c giao hîp ph¸p”. Quy ®Þnh n y thÓ hiÖn râ quan dÞch cña ph¸p nh©n kh«ng phï hîp víi môc ®iÓm cña c¸c nh lËp ph¸p Liªn bang Nga ®Ých v ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh th× bÞ v« coi giao dÞch d©n sù v« hiÖu do ph¸p nh©n hiÖu d−íi h×nh thøc v« hiÖu tuyÖt ®èi hay v« x¸c lËp v−ît qu¸ môc ®Ých v ph¹m vi ho¹t hiÖu t−¬ng ®èi? VÊn ®Ò n y cßn ®ang g©y ®éng cña m×nh l thuéc v« hiÖu t−¬ng ®èi. 42 - T¹p chÝ luËt häc
  7. nghiªn cøu - trao ®æi Tuy nhiªn, sù v« hiÖu t−¬ng ®èi ë ®©y còng ph¶i chøng minh c¸c c«ng viÖc ®ã kh«ng vi cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng. Th«ng th−êng ph¹m ph¸p luËt ®¨ng kÝ kinh doanh. NÕu trong thùc tÕ c¸c giao dÞch n y chØ bÞ tuyªn chøng minh ®−îc th× hîp ®ång kinh tÕ ®ã bè v« hiÖu khi bªn ®èi t¸c ® biÕt hoÆc cÇn míi kh«ng bÞ coi l v« hiÖu. ph¶i biÕt tõ tr−íc r»ng ph¸p nh©n ®ã x¸c lËp - VÊn ®Ò c¸c tr−êng hîp v« hiÖu do vi giao dÞch v−ît qu¸ ph¹m vi ho¹t ®éng cña ph¹m ®iÒu kiÖn vÒ h×nh thøc cña giao dÞch m×nh. Cßn nÕu nh− bªn ®èi t¸c kh«ng biÕt v d©n sù. kh«ng thÓ biÕt ®−îc ®iÒu ®ã th× thÓ theo VÊn ®Ò n y còng ®ang l ®èi t−îng cña nguyÖn väng cña bªn ®èi t¸c m giao dÞch cuéc tranh luËn s«i næi trong giíi luËt häc d©n sù vÉn cã thÓ ®−îc coi l cã hiÖu lùc. ViÖt Nam. Nguyªn nh©n cña cuéc tranh luËn §iÒu n y nh»m môc ®Ých b¶o vÖ quyÒn lîi xuÊt ph¸t tõ quy ®Þnh t¹i §iÒu 139 BLDS vÒ cña bªn ®èi t¸c ngay t×nh, buéc bªn ph¸p giao dÞch d©n sù v« hiÖu do kh«ng tu©n thñ nh©n vi ph¹m vÉn ph¶i chÞu sù r ng buéc c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc. §iÒu 139 BLDS nghÜa vô theo giao dÞch ®èi víi bªn ®èi t¸c. quy ®Þnh: “Trong tr−êng hîp ph¸p luËt quy Theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt ®Þnh giao dÞch d©n sù v« hiÖu, nÕu kh«ng Nam th× c¸c tr−êng hîp giao dÞch d©n sù v« ®−îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n, kh«ng ®−îc hiÖu do ph¸p nh©n x¸c lËp v−ît qu¸ môc ®Ých C«ng chøng nh n−íc chøng nhËn, kh«ng v ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh ®−îc suy ®−îc chøng thùc, ®¨ng kÝ hoÆc cho phÐp, th× diÔn l v« hiÖu tuyÖt ®èi. Theo nguyªn t¾c theo yªu cÇu cña mét hoÆc c¸c bªn, To ¸n, chung ®èi víi c¸c giao dÞch d©n sù v« hiÖu, c¬ quan nh n−íc cã thÈm quyÒn kh¸c quyÕt nÕu nh− ph¸p luËt kh«ng thÓ hiÖn râ quan ®Þnh buéc c¸c bªn thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ ®iÓm cho ®ã l v« hiÖu t−¬ng ®èi th× giao h×nh thøc cña giao dÞch trong mét thêi h¹n; dÞch ®ã ph¶i bÞ coi l v« hiÖu tuyÖt ®èi. C¸c qu¸ thêi h¹n ®ã m kh«ng thùc hiÖn, th× giao quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh vÒ hîp ®ång kinh tÕ dÞch v« hiÖu. Bªn cã lçi l m cho giao dÞch v« cho thÊy r»ng c¸c hîp ®ång kinh tÕ cña ph¸p hiÖu ph¶i båi th−êng thiÖt h¹i”. nh©n x¸c lËp v−ît qu¸ môc ®Ých v ph¹m vi Trªn thùc tÕ ®ang tån t¹i hai quan ®iÓm ho¹t ®éng cña m×nh th× bÞ ®−¬ng nhiªn v« tr¸i ng−îc nhau vÒ vÊn ®Ò n y. Quan ®iÓm hiÖu kh«ng phô thuéc v o quyÕt ®Þnh cña to thø nhÊt cho r»ng ®©y thuéc tr−êng hîp giao ¸n còng nh− kh«ng phô thuéc v o viÖc c¸c dÞch d©n sù v« hiÖu t−¬ng ®èi bëi nh÷ng lÝ bªn cña hîp ®ång cã yªu cÇu hay kh«ng. do: 1) Giao dÞch v« hiÖu “theo yªu cÇu cña Tr−íc ®©y, Th«ng t− sè 108/TT-PC ng y mét hoÆc c¸c bªn”; 2) Giao dÞch chØ bÞ coi l 19/5/1990 vÒ h−íng dÉn kÝ kÕt v thùc hiÖn v« hiÖu khi qu¸ thêi h¹n to ¸n buéc thùc hîp ®ång kinh tÕ cña Träng t i kinh tÕ Nh hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc m c¸c bªn n−íc cßn quy ®Þnh cô thÓ h¬n tr−êng hîp vÉn kh«ng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ®ã. LÝ do mét bªn kÝ kÕt hîp ®ång kinh tÕ ®Ó thùc hiÖn thø nhÊt l kh«ng hîp lÝ, bëi v× “yªu cÇu cña mét c«ng viÖc kh«ng thuéc ho¹t ®éng s¶n mét hoÆc c¸c bªn” ë ®©y kh«ng ph¶i l yªu xuÊt, kinh doanh m m×nh ® ®¨ng kÝ th× cÇu to ¸n tuyªn bè giao dÞch d©n sù v« hiÖu T¹p chÝ luËt häc - 43
  8. nghiªn cøu - trao ®æi m l yªu cÇu cho phÐp c¸c bªn cã thÓ söa thÓ do c¸c bªn tù tho¶ thuËn. §iÒu 139 BLDS ch÷a nh÷ng sai ph¹m vÒ h×nh thøc cña giao chØ quy ®Þnh giao dÞch v« hiÖu khi vi ph¹m dÞch, ho n thiÖn c¸c thñ tôc vÒ h×nh thøc m c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt m th«i. VËy cßn ph¸p luËt quy ®Þnh nh»m môc ®Ých l m cho c¸c tr−êng hîp vi ph¹m tho¶ thuËn gi÷a c¸c giao dÞch trë nªn cã hiÖu lùc. Tõ ®ã suy ra lÝ bªn vÒ h×nh thøc cña giao dÞch th× sao? VÝ dô do thø hai còng kh«ng mang tÝnh thuyÕt tr−êng hîp cô thÓ l mÆc dï ph¸p luËt kh«ng phôc. Bëi lÏ, khi hÕt thêi h¹n ®ã m c¸c bªn quy ®Þnh nh−ng hai bªn cña hîp ®ång ® tù kh«ng thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc tho¶ thuËn víi nhau ¸p dông h×nh thøc v¨n th× khi ®ã giao dÞch vÉn bÞ coi l v« hiÖu (chø b¶n cã c«ng chøng, chøng thùc. ThÕ nh−ng kh«ng ®−îc hiÓu l chØ khi ®ã giao dÞch míi sau ®ã mét bªn tõ chèi kh«ng chÞu thùc hiÖn v« hiÖu), c¸c bªn ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô viÖc c«ng chøng hîp ®ång, mÆc dï phÝa bªn l hËu qu¶ cña giao dÞch v« hiÖu. kia ® thùc hiÖn xong to n bé hoÆc mét phÇn Quan ®iÓm thø hai mang tÝnh ®óng ®¾n nghÜa vô cña m×nh trong hîp ®ång. VËy giao h¬n cho r»ng giao dÞch d©n sù v« hiÖu do vi dÞch hîp ®ång ®ã cã bÞ v« hiÖu hay kh«ng? ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc l thuéc Nh− ® ph©n tÝch t¹i phÇn trªn, kh¸i niÖm v« tr−êng hîp v« hiÖu tuyÖt ®èi. Bëi lÏ, c¸c hiÖu cña giao dÞch vÒ thùc chÊt l chÕ t i tr−êng hîp giao dÞch ph¶i tu©n thñ theo h×nh ph¸p lÝ buéc c¸c chñ thÓ ph¶i g¸nh chÞu khi thøc nhÊt ®Þnh ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh rÊt cô vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®iÒu thÓ v mang tÝnh chÊt b¾t buéc ®èi víi c¸c kiÖn cã hiÖu lùc cña giao dÞch d©n sù. ChÝnh bªn cña giao dÞch. Còng chÝnh v× tÝnh chÊt v« bëi vËy, viÖc tuyªn bè giao dÞch v« hiÖu hiÖu tuyÖt ®èi m ph¸p luËt kh«ng h¹n chÕ kh«ng ®−îc ¸p dông trong tr−êng hîp n y, thêi gian yªu cÇu to ¸n tuyªn bè giao dÞch khi yªu cÇu vÒ h×nh thøc kh«ng do ph¸p luËt v« hiÖu (kho¶n 2 §iÒu 145 BLDS) cßn ®èi quy ®Þnh m chØ do c¸c bªn tù tho¶ thuËn. víi c¸c tr−êng hîp v« hiÖu t−¬ng ®èi th× thêi Theo quy ®Þnh t¹i môc 2 kho¶n 1 §iÒu 400 h¹n khëi kiÖn ®−îc quy ®Þnh l 1 n¨m BLDS th× “Khi c¸c bªn tho¶ thuËn giao kÕt (kho¶n 1 §iÒu 145 BLDS). Kho¶n 5 §iÒu hîp ®ång b»ng h×nh thøc nhÊt ®Þnh, th× hîp 403 BLDS kh¼ng ®Þnh thªm mét lÇn n÷a ®ång ®−îc coi l ® giao kÕt khi ® tu©n theo quan ®iÓm n y khi quy ®Þnh ®èi víi c¸c hîp h×nh thøc ®ã”. Nh− vËy, nÕu c¸c bªn ch−a ®ång ph¶i cã chøng nhËn cña c«ng chøng thùc hiÖn c¸c yªu cÇu vÒ h×nh thøc nh− ® nh n−íc, chøng thùc, ®¨ng kÝ hoÆc xin phÐp tho¶ thuËn th× hîp ®ång ch−a ®−îc giao kÕt./. th× chØ cã hiÖu lùc tõ thêi ®iÓm ®−îc chøng nhËn, chøng thùc, ®¨ng kÝ hoÆc cho phÐp. (1).Xem: Cuèn B×nh luËn khoa häc mét sè vÊn ®Ò c¬ §iÒu ®ã cã nghÜa l khi c¸c bªn ch−a thùc b¶n cña BLDS. ViÖn nghiªn cøu khoa häc ph¸p lÝ, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia. 1997, tr. 72. hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ h×nh thøc v¨n b¶n cã (2).Xem: §iÒu 145 BLDS. c«ng chøng, chøng nhËn, chøng thùc hoÆc (3).Xem: Kho¶n 2 §iÒu 142 BLDS. ®¨ng kÝ th× hîp ®ång ch−a cã hiÖu lùc ph¸p (4).Xem: Cuèn BLDS v th−¬ng m¹i Th¸i Lan, Nxb. luËt. ChÝnh trÞ quèc gia 1995, tr. 34. H×nh thøc cña giao dÞch d©n sù kh«ng (5).Xem: §iÒu 173 BLDS Liªn bang Nga ®−îc th«ng nh÷ng ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh m cßn cã qua ng y 21/10/1994. 44 - T¹p chÝ luËt häc
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2430 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2