Báo cáo khoa học: Vai trò của phụ nữ nông thôn châu á trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

117
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiện nay, kinh tế châu á l* sự pha trộn giữa những nền kinh tế phát triển với các nền kinh tế chậm phát triển v* thiếu hụt. Mặc dù có sự khác nhau về trình độ phát triển kinh tế nh- vậy nh-ng nhìn chung nông nghiệp vẫn l* một ng*nh kinh tế quan trọng trong châu lục, xoá đói giảm nghèo v* an ninh l-ơng thực vẫn l* vấn đề mang tính chất thời sự. Hầu hết các n-ớc trong khu vực đều đang tiến h*nh công nghiệp hoá - hiện đại hoá, tuy nhiên phần lớn ng-ời nghèo ở các n-ớc đang phát triển sinh sống ở khu vực...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Vai trò của phụ nữ nông thôn châu á trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn

Báo cáo khoa học: Vai trò của phụ nữ nông thôn châu á trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 1, sè 2/2003 Vai trß cña phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Role of Asian rural women in agricultural production and rural development NguyÔn Ph−îng Lª1 Summary Despite having to undertake the hard family work, the Asian rural women still play the key role in production, processing and marketing of agricultural products. Under the context of current industrialization and urbanization in Asian countries, the role of rural women has become increasingly important in generating the agricultural income. However, they usually suffer inferiority in spiritual and physical life. Therefore, rural development programs should pay attention to Asian rural women in order to improve their living standard. Keywords: Asian rural women, agricultrual production, biodiversity, post-harvest, aquaculture, rural development ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, tr×nh ®é v¨n 1. §Æt vÊn ®Ò1 ho¸ v x héi rÊt kh¸c nhau. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c n−íc trong ch©u lôc ® HiÖn nay, kinh tÕ ch©u ¸ l sù pha trén ®¹t ®−îc nh÷ng th nh tùu quan träng trong gi÷a nh÷ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi c¸c chiÕn l−îc b×nh ®¼ng giíi v v× sù tiÕn bé nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn v thiÕu hôt. cña phô n÷ nh−ng míi chØ tËp trung ë khu MÆc dï cã sù kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t vùc th nh thÞ. Phô n÷ n«ng th«n hiÖn nay triÓn kinh tÕ nh− vËy nh−ng nh×n chung vÉn ®ang ph¶i g¸nh trªn vai hai g¸nh nÆng, n«ng nghiÖp vÉn l mét ng nh kinh tÕ ®ã l võa ph¶i tham gia lao ®éng s¶n xuÊt quan träng trong ch©u lôc, xo¸ ®ãi gi¶m ra cña c¶i vËt chÊt, võa l m nhiÖm vô t¸i nghÌo v an ninh l−¬ng thùc vÉn l vÊn ®Ò s¶n xuÊt gia ®×nh. Hä ®ang ph¶i ®−¬ng ®Çu mang tÝnh chÊt thêi sù. HÇu hÕt c¸c n−íc víi nghÌo ®ãi, thiÕu nguån lùc s¶n trong khu vùc ®Òu ®ang tiÕn h nh c«ng xuÊt, mï ch÷, bÖnh tËt v kh«ng cã kh¶ nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, tuy nhiªn phÇn n¨ng tiÕp cËn víi thÞ tr−êng n«ng s¶n. lín ng−êi nghÌo ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn sinh sèng ë khu vùc n«ng th«n v Víi ph−¬ng ph¸p chñ yÕu l chuyªn phô thuéc chñ yÕu v o s¶n xuÊt n«ng kh¶o v thu thËp th«ng tin tõ nh÷ng t i nghiÖp hoÆc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n liÒn liÖu ® c«ng bè, b i viÕt n y sÏ tËp trung víi n«ng nghiÖp. xem xÐt vai trß cña phô n÷ ch©u ¸ trong Phô n÷ ch©u ¸ ®ãng vai trß quan träng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v ph¸t triÓn n«ng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v gi¶i quyÕt th«n trªn c¸c khÝa c¹nh chñ yÕu nh− sù an ninh l−¬ng thùc. Nh×n mét c¸ch tæng ®ãng gãp cña hä v o lùc l−îng lao ®éng thÓ, phô n÷ ch©u ¸ ®ang sèng trong nh÷ng nãi chung v lao ®éng n«ng nghiÖp nãi riªng, vai trß cña hä trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt trång trät, ch¨n nu«i… 1 Bé m«n Ph¸t triÓn N«ng th«n, Khoa Kinh tÕ v Ph¸t triÓn N«ng th«n 164
vai trß cña phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ 2. Vai trß cña phô n÷ n«ng th«n Vai trß cña phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ ch©u ¸ trong n«ng nghiÖp v trong n«ng nghiÖp v ph¸t triÓn n«ng th«n ph¸t triÓn n«ng th«n ®−îc thÓ hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh chñ yÕu sau: Th¸ch thøc lín nhÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ë ch©u ¸ hiÖn nay ®ã l : (1) ®¹t 2.1. Sù ®ãng gãp cña phô n÷ v o lùc ®−îc sù b×nh ®¼ng giíi trong n«ng nghiÖp l−îng lao ®éng v céng ®ång n«ng th«n; (2) t¹o c¬ héi Trong hÇu hÕt c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ë khu vùc ch©u ¸, phô n÷ ®Òu chiÕm cho phô n÷ n«ng th«n tham gia v o c¸c ho¹t ®éng xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; v (3) ®¹t mét tû lÖ lín trong lùc l−îng lao ®éng cña ®−îc an ninh l−¬ng thùc. ng nh n«ng nghiÖp. Ên §é cã tíi 89,5% Sè liÖu trong b¶ng 1 cho thÊy sù kh¸c lao ®éng n÷ ë n«ng th«n tham gia s¶n xuÊt nhau vÒ t×nh tr¹ng cña phô n÷ n«ng th«n ë n«ng nghiÖp, tû lÖ n y ë ViÖt Nam l c¸c n−íc ch©u ¸ th«ng qua c¸c chØ sè vÒ 73,0% (fao.org). sù tham gia cña lùc l−îng lao ®éng n÷ ë c¸c n−íc Nam ¸, c¬ héi t×m kiÕm trong ng nh n«ng nghiÖp. ë c¸c n−íc cã viÖc l m trong khu vùc Nh n−íc cã xu chØ sè vÒ ph¸t triÓn con ng−êi (HDI) thÊp h−íng gi¶m xuèng trong nh÷ng n¨m gÇn v trung b×nh th× chØ sè ph¸t triÓn cã tÝnh ®©y, v× thÕ khi lùc l−îng lao ®éng gia t¨ng ®Õn c©n b»ng giíi (GDI) còng ë møc thÊp th× sè ng−êi l m viÖc trong khu vùc kinh tÕ mét c¸ch t−¬ng øng. C¸c n−íc cã chØ sè t− nh©n ng y c ng t¨ng. Trong khi ®ã tû lÖ HDI v GDI cao th× sù tham gia cña lao nam giíi cã viÖc l m ë khu vùc Nh n−íc ®éng n÷ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thÊp cao h¬n nhiÒu so víi phô n÷. §iÒu ®ã cho h¬n v ng−îc l¹i. thÊy r»ng phô n÷ ® ®ãng gãp v o lùc B¶ng 1. C¸c chØ sè vÒ sù ph¸t triÓn con ng−êi v sù tham gia cña phô n÷ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë c¸c n−íc ch©u ¸ XÕp h¹ng XÕp h¹ng Tû lÖ lao ®éng n÷ Tû lÖ lao ®éng Tû lÖ lao ®éng gia Tªn n−íc HDI GDI trong s¶n xuÊt n«ng cã tr¶ ®×nh kh«ng ®−îc 1996 1996 nghiÖp (%) 1994 l−¬ng (%) 1990 tr¶ l−¬ng(%) 1990 Bangladesh 143 116 65 5 6 Bhutan 159 - 95 - - Cambodia 156 - 75 - - Trung Quèc 108 79 74 - - Ên §é 135 103 78 - - NhËt B¶n 3 12 - - - Nepal 151 124 97 - - Philippines 95 70 34 30 53 H n Quèc 29 31 31 27 87 Sri Lanka 89 62 50 18 59 Th¸i Lan 52 33 64 27 64 ViÖt Nam 121 91 57 …. …. Nguån: UNDP, 1995 165
NguyÔn Ph−îng Lª l−îng nghÌo ®ãi cña thÕ giíi mét c¸ch Indonesia v Philippines n¬i m s¶n xuÊt kh«ng c©n ®èi. Nh÷ng phô n÷ nghÌo ®ãi n«ng nghiÖp l ng nh kinh tÕ chñ yÕu th× n y ® ph¶i kÐo d i thêi gian l m viÖc cña phô n÷ lu«n ®¶m nhËn hÇu hÕt c¸c c«ng m×nh kÓ c¶ ë nh v bªn ngo i ®Ó kiÕm ®ñ viÖc nÆng nhäc trong s¶n xuÊt lóa nh−: tiÒn nu«i sèng gia ®×nh. TÝnh kÐm hiÖu l m ®Êt, gieo cÊy, bãn ph©n, l m cá, t−íi qu¶ cña ng nh n«ng nghiÖp ® khiÕn cho n−íc, thu ho¹ch v c¸c ho¹t ®éng sau thu ho¹ch (UNICEF). ë Bhutan, trõ kh©u c y nã trë th nh ng nh cuèi cïng trong qu¸ tr×nh lùa chän, t×m kiÕm viÖc l m ë nhiÒu bõa, phô n÷ ®¶m nhËn hÇu hÕt c¸c kh©u n−íc trªn thÕ giíi v do ®ã ® t¹o ra sù cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ngo i “phô n÷ ho¸” trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ra hä cßn kiÕm tiÒn b»ng c¸c ho¹t ®éng (theo UN/ESCAP 1995). Qu¸ tr×nh “phô b¸n s¶n phÈm v ®i l m thuª. Ngo i ra, n÷ ho¸” trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã xu phô n÷ n«ng th«n cßn ch¨n nu«i gia sóc, h−íng gia t¨ng ë c¸c n−íc cã c«ng nghiÖp gia cÇm ®Ó c¶i thiÖn chÊt l−îng dinh n«ng th«n ph¸t triÓn, ®ång thêi ph¸t triÓn d−ìng v n©ng cao thu nhËp cho gia ®×nh. c¸c doanh nghiÖp võa v nhá ë th nh phè ë ch©u ¸ nghÒ l m v−ên còng rÊt ph¸t thÞ x ® thu hót mét l−îng lín nh÷ng lao triÓn, cïng víi nghÒ ch¨n nu«i v s¶n xuÊt ®éng trÎ khoÎ l nam giíi tõ khu vùc n«ng n«ng s¶n, nghÒ n y ® gãp phÇn quan nghiÖp, qu¸ tr×nh n y diÔn ra m¹nh mÏ ë träng v o viÖc gi¶i quyÕt nhu cÇu l−¬ng c¸c n−íc nh− Bangladesh, Trung Quèc, Ên thùc - thùc phÈm cho hé gia ®×nh. §èi víi §é v mét sè vïng n«ng th«n cña ViÖt nghÒ l m v−ên ng−êi ta còng thÊy r»ng Nam. phô n÷ th−êng trång v ch¨m sãc rau, qu¶ nhiÒu h¬n nam giíi. 2.2. Phô n÷ n«ng th«n víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v ph¸t triÓn c¸c hÖ 2.3. Phô n÷ n«ng th«n víi ®a d¹ng sinh thèng canh t¸c häc Phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ ®ãng vai trß Trong thêi gian gÇn ®©y ® cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ vai trß cña giíi trong ph¸t chñ chèt trong lÜnh vùc ®a d¹ng sinh häc, triÓn hÖ thèng canh t¸c (kÓ c¶ nam giíi v hä ®−îc xem nh− nh÷ng ng−êi lùa chän phô n÷). Qua nghiªn cøu cho thÊy, ë ch©u h¹t gièng, qu¶n lý ®a d¹ng sinh häc trong ¸ c¶ nam giíi v phô n÷ ®Òu tham gia v o v−ên nh v l ng−êi g×n gi÷ kiÕn thøc b¶n ®Þa vÒ c¸c lo¹i c©y thùc phÈm v c©y thuèc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh−ng vai trß giíi (lo¹i trång v hoang d¹i) v c¸c s¶n phÈm thay ®æi theo vïng v theo c¸c ®iÒu kiÖn tõ rõng. Th«ng qua ho¹t ®éng trång trät v n«ng - sinh th¸i, theo kiÓu hÖ canh t¸c, t×m kiÕm thøc ¨n, phô n÷ n«ng th«n l theo mèi liªn kÕt gi÷a trång trät v ch¨n nh÷ng ng−êi b¶o vÖ v qu¶n lý ®a d¹ng nu«i v tuú theo c¬ héi t×m kiÕm viÖc l m sinh häc khu vùc ch©u ¸. ë ViÖt Nam, ë khu vùc phi n«ng nghiÖp. MÆc dï cã sù kh¸c nhau nh− vËy nh−ng hÇu hÕt nh÷ng phô n÷ cã vai trß hÕt søc quan träng trong ng−êi phô n÷ ®Òu cã vai trß quan träng ho¹t ®éng g×n gi÷ nh÷ng kiÕn thøc vÒ c©y trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu l−¬ng thùc - trång b¶n ®Þa. Ch¼ng h¹n ë Ba V× - H T©y thùc phÈm cho gia ®×nh kh«ng chØ b»ng phô n÷ l ng−êi gieo trång, thu l−îm v ho¹t ®éng s¶n xuÊt v chÕ biÕn s¶n phÈm chÕ biÕn nh÷ng c©y thuèc nam cã t¸c dông m cßn th«ng qua ho¹t ®éng tiªu thô s¶n ch÷a bÖnh rÊt tèt, trong khi ®ã nam giíi phÈm trªn c¸c thÞ tr−êng phi chÝnh thèng. hÇu nh− kh«ng tham gia v o nh÷ng ho¹t ë c¸c n−íc ViÖt Nam, L o, Campuchia ®éng n y (Bïi ThÞ Minh TiÖp, 2000). 166
vai trß cña phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ chÕ biÕn h¹t c©y cã dÇu ë Trung Quèc, röa 2.4. Phô n÷ n«ng th«n víi nghÒ nu«i v c¾t l¸t rau qu¶ ®Ó ®ãng hép ë Ên §é v trång thuû s¶n C¸ v c¸c s¶n phÈm tõ c¸ l mét phÇn mét sè n−íc kh¸c, ph¬i (sÊy) c¸ ë Sri trong to n bé khÈu phÇn ¨n cña ng−êi d©n Lanka, l m møt kim chi ë H n Quèc, v ë nhiÒu n−íc v còng l mét ng nh kinh tÕ ®ãng hép c¸ ngõ ®Ó xuÊt khÈu ë Th¸i Lan. quan träng ë mét sè n−íc trong khu vùc. Ngo i ra, trong h ng triÖu n«ng hé ë ch©u ¸, viÖc chÕ biÕn thùc phÈm phôc vô cho Phô n÷ n«ng th«n tham gia v o c¶ hai khu vùc ®ã l ch¨n nu«i c¸ theo kiÓu thñ c«ng nhu cÇu tiªu dïng cña hé còng thuéc vÒ v chÕ biÕn thuû h¶i s¶n ë c¸c xÝ nghiÖp phô n÷. Ng y nay, c¸c n−íc trong khu c«ng nghiÖp. B»ng ho¹t ®éng cña m×nh vùc ®ang ®« thÞ ho¸ víi tèc ®é nhanh nªn trong ng nh thuû s¶n phô n÷ kh«ng chØ nhu cÇu tiÒu dïng s¶n phÈm ® chÕ biÕn gãp phÇn l m t¨ng thu nhËp cho gia ®×nh còng ng y c ng t¨ng, chÝnh v× vËy cÇn cã m cßn l m t¨ng thªm nguån thu ngo¹i tÖ nhiÒu phô n÷ l m viÖc trong lÜnh vùc sau cho ®Êt n−íc. thu ho¹ch h¬n. Song song víi ho¹t ®éng ë Ên §é v L o, phô n÷ ®¸nh b¾t t«m chÕ biÕn thùc phÈm theo tiªu chuÈn chÝnh c¸ n−íc ngät b»ng l−íi, cßn ë Philippines thøc, phô n÷ cßn l nh÷ng ng−êi s¬ chÕ th× phô n÷ ®¸nh c¸ b»ng xuång ë nh÷ng thùc phÈm, b¸n víi gi¸ rÎ nh»m phôc vô vïng n−íc lî ven biÓn (FAO,1987). Xem cho nhu cÇu tiªu dïng cña tÇng líp d©n c¬ xÐt vai trß cña phô n÷ ë vïng vÞnh Bengal, cã thu nhËp thÊp. Madhu (1989) ® x¸c ®Þnh ®−îc tÝnh ®a 2.6. Phô n÷ víi vai trß l chñ hé d¹ng cña lao ®éng n÷ trong nghÒ thuû s¶n MÆc dï vÉn cßn rÊt nhiÒu ý kiÕn kh¸c nh− sau: ″ngo i vai trß l vî, l mÑ, l nhau vÒ vÊn ®Ò chñ hé n÷ song ph¶i thõa ng−êi qu¶n lý gia ®×nh (nh÷ng c«ng viÖc nhËn mét thùc tÕ l chñ hé n÷ chiÕm mét ® l«i cuèn hä suèt tõ sang sím ®Õn tèi) sè l−îng ®¸ng kÓ ë khu vùc ch©u ¸. nh÷ng ng− d©n n÷ cßn tham gia v o thÞ Mencher v Joan (1993) cho r»ng ë vïng tr−êng c¸ víi vai trß cña nh÷ng ng−êi b¸n b¸n lôc ®Þa cña Ên §é phô n÷ nãi chung lÎ, ng−êi b¸n ®Êu gi¸ hoÆc c¸c ®¹i lý b¸n bu«n; hä ®an v söa ch÷a l−íi; thu l−îm v n÷ chñ hé nãi riªng cã vai trß quyÕt trøng t«m v c¸ tõ d−íi n−íc ®Ó b¸n cho ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña n«ng hé. nh÷ng n«ng d©n nu«i c¸; ngo i ra hä cßn Khi m sù di c− cña lùc l−îng nam giíi l nh÷ng c«ng nh©n chÕ biÕn t«m, ph¬i v ra khái khu vùc n«ng nghiÖp v n«ng th«n −íp c¸, chÕ biÕn ra h ng lo¹t c¸c s¶n phÈm ng y c ng gia t¨ng do hä t×m kiÕm ®−îc tõ c¸”. viÖc l ë n−íc ngo i v khu vùc th nh thÞ th× vai trß cña ng−êi phô n÷ c ng trë nªn 2.5. Phô n÷ víi c¸c ho¹t ®éng sau thu ho¹ch quan träng h¬n. Phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ cã vai trß HiÖn nay, t×nh tr¹ng nam giíi vïng quan träng trong c¸c ho¹t ®éng sau thu n«ng th«n cña c¸c n−íc Th¸i Lan, ho¹ch cña hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm: tõ c©y Philippines, Ên §é v ViÖt Nam, ra th nh trång l m l−¬ng thùc, thùc phÈm cña hé phè l m viÖc ng y c ng t¨ng ® khiÕn cho ®Õn c©y h ng ho¸, tõ s¶n phÈm thu ho¹ch phô n÷ ph¶i g¸nh v¸c thªm c¸c c«ng viÖc ë v−ên ®Õn s¶n phÈm tõ biÓn. Ho¹t ®éng nÆng nhäc cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp v cña phô n÷ trong lÜnh vùc n y rÊt ®a d¹ng c¸c ng nh nghÒ kh¸c. ë Trung Quèc, phô nh−: xay x¸t lóa g¹o ë Indonesia, l m n÷ cã thÓ võa l n«ng d©n, võa l chñ c¸c b¸nh ë Nepal v ViÖt Nam, th¸i m¨ng tre xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng do ®Ó ng©m dÊm v ®ãng hép ë NhËt B¶n, 167
NguyÔn Ph−îng Lª gia ®×nh nh−ng phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ chÝnh phñ cã mét ch−¬ng tr×nh di chuyÓn nguån lùc lao ®éng trong n−íc nh»m ®¸p vÉn ®ãng vai trß quan träng trong c¸c ho¹t øng nhu cÇu lao ®éng cho qu¸ tr×nh ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn v tiªu thô s¶n chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ (Croll,1995). ë phÈm n«ng nghiÖp. Bangladesh, nh÷ng ng−êi ® n «ng kh«ng Trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn cã ®Êt ®i t×m kiÕm viÖc l m ë th nh phè v ®¹i ho¸ ®ang diÔn ra ë kh¾p c¸c n−íc ch©u ¸, vai trß cña phô n÷ n«ng th«n ng y c ng ®Ó l¹i to n bé c«ng viÖc gia ®×nh cho ng−êi phô n÷. Do ®ã, ph©n tÝch vÒ sù vÊt trë nªn quan träng h¬n trong viÖc t¹o thu v¶ cña nh÷ng chñ hé n÷ ë n«ng th«n nhËp tõ n«ng nghiÖp cña hé. Tuy nhiªn, (trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ kh¸c nhau) phô n÷ n«ng th«n còng l nh÷ng ng−êi sÏ gióp cho chÝnh phñ cã nh÷ng ch−¬ng chÞu nhiÒu thiÖt thßi c¶ vÒ vËt chÊt v tinh tr×nh can thiÖp phï hîp. thÇn, v× thÕ hä cÇn ph¶i nhËn ®−îc sù quan Nãi chung, ®Þnh kiÕn cña x héi vÒ phô t©m, hç trî cña c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n÷ ® ng¨n c¶n hä tiÕp cËn víi nh÷ng c¬ “v× sù tiÕn bé cña phô n÷”, gióp cho hä trë héi ph¸t triÓn kinh tÕ. Singh (1993) cho th nh nh÷ng ng−êi chñ thùc sù cña x héi. r»ng: “ë Ên §é, mÆc dï chÝnh s¸ch cña Nh n−íc x¸c ®Þnh nh÷ng n÷ chñ hé l T i liÖu tham kh¶o nhãm môc tiªu ®Æc biÖt cña ch−¬ng tr×nh Croll, Elizabeth (1995), Rural migration in hç trî ph¸t triÓn, song trªn thùc tÕ chÝnh rural development in the evolving market s¸ch n y vÉn kh«ng ®−îc biÕn th nh h nh economy, UNDP, New York. ®éng ë cÊp bang v cÊp ®Þa ph−¬ng”. FAO (1987), Women in Fisheries, Rome. 2.7. Phô n÷ n«ng th«n víi nÒn n«ng FAO (1998), Rural women and Food security: nghiÖp h ng ho¸ current situation and perspectives, Rome. Sù ®ãng gãp cña phô n÷ ch©u ¸ trong FAO, Sustainable Development Department, fao.org/sd/women_index. ng nh s¶n xuÊt lóa ® cã sù thay ®æi râ Madhu, S. R. (1989), Fisher women of bay of rÖt, phô n÷ c¸c n−íc Ên §é, Th¸i Lan v Bengal, Nagaicalm Quarterly. ViÖt Nam kh«ng chØ tham gia v o s¶n xuÊt Mencher, Joan P. (1993), Female-headed, lóa trªn ®ång ruéng m hä cßn l lùc female-supported households in India: who l−îng quan träng trong xuÊt khÈu lóa g¹o are and what are their survival strategies. cña c¸c n−íc n y. Lao ®éng n÷ trong Singh, Andrea Menefe (1993), Defining and ng nh chÌ, c phª v cao su còng t−¬ng tù, targetting female-headed households for hä kh«ng nh÷ng gãp phÇn thóc ®Èy s¶n development assistance in South Asia. xuÊt ph¸t triÓn m cßn l m t¨ng thu nhËp Bïi ThÞ Minh TiÖp (2000), Vai trß cña phô n÷ cña ng nh nãi chung v cña hé nãi riªng. Dao trong ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh t¹i b¶n Yªn S¬n - Ba V× - H T©y, LuËn v¨n ChÝnh phô n÷ chø kh«ng ph¶i ai kh¸c ® thùc tËp tèt nghiÖp, §¹i häc N«ng nghiÖp I thùc hiÖn th nh c«ng c«ng cuéc chuyÓn - H Néi. nÒn n«ng nghiÖp tõ s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc UN/ESCAP (1995), Improving the access of sang s¶n xuÊt h ng ho¸ ë c¸c n−íc ®ang women to formal credit and financial ph¸t triÓn thuéc khu vùc ch©u ¸. institution windows of opportunity, New York, United Nations. 3. KÕt luËn UNICEF, Empowering women: experiences in East Asia and the Pacific. MÆc dï ph¶i g¸nh v¸c nh÷ng c«ng viÖc 168
vai trß cña phô n÷ n«ng th«n ch©u ¸ 169