Đề tài nghiên cứu khoa học: Vai trò của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:62

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Vai trò của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch" nhằm thực trạng về vai trò của Đoàn thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch. Một số giải pháp phát huy vai trò của Đoàn thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài nghiên cứu khoa học: Vai trò của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA KHOA HỌC CHÍNH TRỊ BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC TÊN ĐỀ TÀI: VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI TRONG PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19 Mã số đề tài: ĐTSV.2022.23 Giảng viên hướng dẫn : TS. Đặng Đình Tiến Chủ nhiệm đề tài : Nguyễn Văn Hoàng - 1805CTHA Thành viên : Lê Thị Hảo - 2105CTHA : Nguyễn Toàn Tân - 2105CTHA Hà Nội - 2022
MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .............................................................2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................... 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 3 6. Đóng góp mới của đề tài .........................................................................4 7. Cấu trúc của đề tài .................................................................................. 4 CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19 ..................6 1.1. Một số khái niệm cơ bản ..................................................................... 6 1.2. Những tác động của dịch Covid-19 đối với đời sống xã hội hiện nay9 1.3. Vai trò của Đoàn Thanh niên trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 ................................................................................................... 22 Tiểu kết chương 1 ..................................................................................... 25 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VỀ VAI TRÒ CÚA ĐOÀN THANH NIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI TRONG PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19 ............................................................................................26 2.1. Khái quát về Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội ....... 26
2.2. Thực trạng hoạt động của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch Covid-19 .............................................. 29 2.3. Kết quả hoạt động của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch Covid-19 ....................................................38 Tiểu kết chương 2 ..................................................................................... 42 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI TRONG, PHÒNG CHỐNG DỊCH COVID-19 ............................................................43 3.1. Quan điểm và mục tiêu phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 .............................................43 3.2. Một số giải pháp phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ......................................................45 Tiểu kết chương 3 ..................................................................................... 52 PHẦN KẾT LUẬN .........................................................................................53 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 54 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 55
LỜI CẢM ƠN Để thực hiện và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn đến giảng viên hướng dẫn TS. Đặng Đình Tiến đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và chỉ bảo chúng tôi trong suốt quá trình chúng tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài này. Dù đã có nhiều cố gắng, nhưng vì kiến thức chuyên môn còn hạn chế và bản thân chúng tôi còn thiếu nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi rất mong những ý kiến đóng góp từ quý thầy cô và các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
LỜI CAM ĐOAN Chúng tôi xin cam đoan đề tài “Vai trò của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch Covid-19” là đề tài nghiên cứu của chúng tôi trong suốt thời gian qua, số liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài này là hoàn toàn trung thực. Nếu không đúng như đã nêu trên chúng tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về đề tài của mình.
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, thời gian qua, các cấp, các ngành và địa phương trên địa bàn các tỉnh thành đã nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh. Tuổi trẻ của các tỉnh thành cũng có nhiều hoạt động thiết thực trong việc chung tay phòng chống đẩy lùi dịch bệnh Covid-19. Từ khi thực hiện giản cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn nhiều tỉnh thành cho thành lập các chốt kiểm soát dịch Covid -19 tại các khu vực vào địa phận và phân công bố trị lực lượng trực tại các chốt kiểm soát dịch COVID-19. Tham gia cùng các thành viên tổ trực là lực lượng công an, quân sự, cán bộ, công chức, viên chức địa phương, nhân viên y tế, lực lượng dân phố, dân phòng. Ngoài ra còn có các bạn đoàn viên, thanh niên góp phần tham gia hỗ trợ. Khắc ghi lời Bác Hồ dạy thanh niên “Phải không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nên đã có nhiều đoàn viên, thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã tình nguyện tham gia các hoạt động, phần việc phòng, chống dịch. Tham gia hỗ trợ các chốt kiểm dịch như là: đo thân nhiệt, ghi lịch trình di chuyển của người dân, kiểm tra các giấy tờ tùy thân của người dân mỗi khi qua lại các chốt kiểm soát dịch – Covid-19. Trong giai đoạn phòng chống dịch bệnh hiện nay, các bạn đoàn viên, thanh niên luôn là đội ngũ tiên phong trong công tác phòng chống dịch bệnh Covid 19, đặc biệt là các bạn đoàn viên, thanh niên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội, các bạn tuyên truyền người dân thực hiện nghiêm các quy định về phòng chống dịch, như: đeo khẩu trang khi ra nơi công cộng, không tụ tập 1
đông người, hỗ trợ người dân cài đặt Bluezone, quét mã QR và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh. Vì vậy, nhóm tác giả đã chọn đề tài: “Vai trò của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch Covid-19” làm đề tài nghiên cứu của mình. Qua đó đã khơi dậy được sức trẻ, thể hiện vai trò xung kích, tình nguyện nhiệt huyết của lực lượng đoàn viên, thanh niên bằng những việc làm cụ thể, lan tỏa hình ảnh tuổi trẻ luôn tiên phong, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Đoàn thanh niên ngày càng khẳng định được vị thế, vai trò to lớn của mình. Chính vì vậy đã có nhiều bài nghiên cứu về vai trò của đoàn viên, thanh niên phục vụ cho các hoạt động trong các lĩnh vực khác nhau, cụ thể như: Tiểu luận về “Vai trò của đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh”. Bài tiểu luận đã chỉ ra được vai trò của đoàn thanh niên trong giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống của học sinh. Và cũng chỉ ra được những hoạt động của Đoàn trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh. “Vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn” (Đề tài nghiên cứu 2018) - Nguyễn Hồng Thanh. Tác giả đã trình bày hệ thống cơ sở lý luận về vai trò của đoàn thanh niên trong việc đào tạo nghề cho thanh niên nông thông. Tác giả cũng đã nêu ra vai trò, nhiệm vụ của hoạt động trên và dẫn chứng về hoạt động của đoàn thanh niên trong việc đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn. “Đoàn thanh niên với việc xây dựng lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay” (Đề tài nghiên cứu 2004) - TS. Đỗ Ngọc Hà. Tác giả đã xây dựng hệ thống lý luận chặt chẽ về Đoàn thanh niên và Đoàn thanh niên trong 2
các hoạt động về xây dựng lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay. Đồng thời, tác giả cũng đã đánh giá được vai trò của đoàn thanh niên trong hoạt động này, và cũng nêu ra được chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hoạt động xây dựng lối sống cho thanh niên hiện nay. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Trên cơ sở thực tiễn về vấn đề dịch Covid-19, đề tài đi sâu phân tích về vai trò của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. 3.2. Nhiệm vụ Một số vấn đề lý luận về vai trò của đoàn thanh niên trong phòng,chống dịch Covid-19. Thực trạng về vai trò của Đoàn thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng,chống dịch Covid-19. Một số giải pháp phát huy vai trò của Đoàn thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng,chống dịch Covid-19. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Vai trò của Đoàn thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: Công tác Đoàn thanh niên tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội + Phạm vi thời gian: từ năm 2020 đến năm 2021 5. Phương pháp nghiên cứu 3
- Đề tài sử dụng quan điểm, các nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và vai trò của Đoàn Thanh niên - Ngoài ra, đề tài còn sử dụng các phương pháp cụ thể như: Phân tích và tổng hợp; Phương pháp lịch sử - logic; phương pháp so sánh; phương pháp phân tích… để giải quyết các vấn đề đặt ra 6. Đóng góp mới của đề tài - Đóng góp về mặt lý luận: Làm rõ một số vấn đề lý luận về thanh niên và vai trò của Đoàn thanh niên trong phòng chống dịch bệnh. Làm rõ được nguyên nhân, thực trạng, vai trò, thành tựu, ý nghĩa của Đoàn Thanh niên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong tham gia công tác phòng, chống dịch Covid-19. Là tài liệu, cơ sở tham khảo, phục vụ công tác phòng chống dịch và nghiên cứu. - Đóng góp về mặt thực tiễn: Là tài liệu, cơ sở tham khảo, phục vụ công tác phòng chống dịch và nghiên cứu. 7. Cấu trúc của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo. Đề tài được chia ra làm 3 chương: Chương 1. Một số vấn lý luận về vai trò của Đoàn Thanh niên trong phòng, chống dịch Covid-19. Chương 2. Thực trạng về vai trò của Đoàn Thanh niên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch Covid-19. Chương 3. Một số giải pháp phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên 4
Trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong phòng, chống dịch Covid-19. 5
CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN TRONG PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm về Thanh niên, Đoàn thanh niên Thanh niên là tương lai của đất nước, là một lực lượng hùng hậu có những đóng góp to lớn và vai trò quan trọng đối với việc phát triển và xây dựng đất nước. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế – xã hội của từng quốc gia và mục đích mà mỗi quốc gia, tổ chức sẽ có quy định, cách xác định khác nhau về độ tuổi thanh niên. Tại Điều 1 Luật Thanh niên 2020 quy định: “Thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi”. Theo đó có thể hiểu thanh niên là những người có độ tuổi từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi, là độ tuổi đang trong quá trình trưởng thành của con người, là những người có sức trẻ, sức khỏe, đầy năng động và nhiệt huyết. Ở Việt Nam, Tháng 3 hằng năm là Tháng Thanh niên. Tháng Thanh niên được tổ chức nhằm phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên để tham gia hoạt động vì lợi ích của cộng đồng, xã hội và vận động tổ chức, cá nhân đầu tư, phát triển thanh niên. Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, xung kích, sáng tạo, đi đầu trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; có vai trò quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên có quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội 6
của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội, là nơi để thanh niên có điều kiện để cống hiến, trưởng thành, là môi trường đoàn kết thân ái, mọi người có thể chia sẻ tâm tư, tình cảm, nguyện vọng chính đáng, trên cơ sở đó giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. 1.1.2. Khái niệm về dịch bệnh, phòng chống dịch bệnh Covid-19 Dịch bệnh là sự lây lan nhanh chóng của một bệnh truyền nhiễm với số lượng lớn những người bị nhiễm trong một cộng đồng hoặc một khu vực trong vòng một thời gian ngắn, thường là hai tuần hoặc ít hơn. Dịch bệnh truyền nhiễm thường được gây ra bởi một số yếu tố trong đó có một sự thay đổi trong sinh thái của số lượng vật chủ (ví dụ như sự gia tăng hoặc tăng mật độ của một loài vector), một sự thay đổi di truyền trong các ổ mầm bệnh hoặc bắt đầu của một tác nhân gây bệnh mới nổi (do sự biến đổi các tác nhân gây bệnh hoặc vật chủ). Nói chung, dịch bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch vật chủ hoặc là một tác nhân gây bệnh mới xuất hiện hoặc một mầm bệnh mới nổi đột nhiên giảm xuống dưới đó được tìm thấy trong trạng thái cân bằng đặc hữu và ngưỡng truyền được vượt quá. Một dịch bệnh có thể được giới hạn trong một không gian; Tuy nhiên, nếu nó lây lan sang các quốc gia hoặc châu lục khác và ảnh hưởng đến số lượng lớn người dân người dân mắ bệnh, nó có thể được gọi là một đại dịch. Các tuyên bố về một dịch bệnh thường đòi hỏi dựa trên cơ sở về số lượng hay tỷ lệ mới mắc của một bệnh; Dịch bệnh xảy ra do các bệnh nhất định, chẳng hạn như cúm, được định nghĩa là gia tăng đáng kể các trường hợp 7
bị nhiễm, cũng được xác định dựa trên cơ sở này. Vài trường hợp của một bệnh rất hiếm có thể phân loại là một dịch bệnh, còn những trường hợp của các bệnh phổ biến như cảm lạnh thông thường không được coi là dịch bệnh. Như vậy, dịch bệnh là sự xuất hiện bệnh truyền nhiễm với số người mắc bệnh vượt quá số người mắc bệnh dự tính bình thường trong một khoảng thời gian xác định ở một khu vực nhất định. Tuy vậy, khái niệm về dịch ngày nay không chỉ giới hạn trong các bệnh truyền nhiễm nữa. Các bệnh ung thư phổi, tai nạn giao thông, tác dụng có hại của thuốc như thalidomide ma túy cũng có thể là những bệnh dịch, mà tác nhân gây bệnh không phải là vi sinh vật. Hiện nay chúng ta phải đối mặt với các bệnh truyền nhiễm, nhưng trong tương lai không xa chúng ta lại phải đương đầu với những vụ dịch của các bệnh không nhiễm trùng đang xảy ra ở các nước phát triển. Dịch bệnh Covid-19 (bệnh vi-rút corona 2019) là một bệnh do vi-rút có tên SARS-CoV-2 gây ra và được phát hiện vào tháng 12 năm 2019 ở Vũ Hán, Trung Quốc. Căn bệnh này rất dễ lây lan và đã nhanh chóng lan ra khắp thế giới. COVID-19 thường gây ra các triệu chứng hô hấp, có thể cảm thấy giống như cảm lạnh, cúm hoặc viêm phổi. COVID-19 có thể tấn công không chỉ phổi và hệ hô hấp của quý vị. Các bộ phận khác của cơ thể con người cũng có thể bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này. COVID-19 do vi-rút có tên là SARS-CoV 2 gây ra. Nó là một phần của họ vi-rút corona, bao gồm các loại vi-rút phổ biến gây ra nhiều loại bệnh từ cảm thông thường hoặc viêm phế quản đến các bệnh nghiêm trọng hơn (nhưng hiếm gặp hơn) như hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS) và Hội Chứng Hô Hấp Trung Đông (MERS). 8
Kể từ sau chiến tranh thế giới thứ II, đại dịch Covid – 19 được coi như là thảm họa mang lại thiệt hại nặng nề nhất cho nhân loại. Sau hơn 1 năm kể từ thời điểm Covid – 19 bùng lên tại Trung Quốc, dịch bệnh vẫn có những biến đổi khôn lường, tiếp tục gia tăng và ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân trên toàn thế giới. Tính đến ngày 22/07/2021, theo thống kê của Bộ Y tế: Trên toàn thế giới có 1992.848.761 ca nhiễm, 4.142.2770 ca tử vong. Có 5 quốc gia hiện đứng đỉnh dịch Covid-19 theo thứ tự lần lượt là Hoa Kỳ, Ấn Độ, Brazil, Nga, Pháp. Tại Việt Nam, số ca nhiễm hiện tại là 57.566 ca nhiễm, 245 ca tử vong. Virus Covid-19 đe dọa nghiêm trọng sức khỏe của người nhiễm, biến chứng của Covid-19 cực kỳ nguy hiểm, không chỉ ảnh hưởng tới hệ hô hấp mà còn làm nhiễm độc các cơ quan nội tạng khác. Theo các dữ liễu phân tích, biến chứng nguy hiểm và phổ biến của Covid-19 ở người bệnh là viêm phổi cấp. Khi phổi của người bệnh bị tổn thương nghiêm trọng bởi những cuộc tấn công của virus sẽ làm tích tụ dịch trong túi khí, cản trở oxy vào máu và bộ phận khác của cơ thể, dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tử vong. Với mức độ nguy hiểm như vậy, chúng ta cần phải có biện pháp phòng chống dịch bệnh. Để phòng chống được cần phải hiểu rõ được về phòng, chống dịch bệnh là gì? Phòng chống dịch bệnh là việc xây dựng và thực hiện các biện pháp nhằm hạn chế sự lây lan, phát triển của các bệnh truyền nhiễm đảm bảo an toàn đối với sức khoẻ của nhân dân và sự tăng trưởng kinh tế xã hội trong cộng đồng dân cư… 1.2. Những tác động của dịch Covid-19 đối với đời sống xã hội hiện nay 9
1.2.1. Tác động của dịch Covid-19 đối với ngành giáo dục Dịch bệnh Covid-19 gây khó khăn và thiệt hại đến mọi phương tiện của lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên những tác động của đại dịch cũng được xem là một cơ hội để đổi mới ngành trong tình hình mới. Sự gián đoạn do đại dịch COVID-19 gây ra ảnh hưởng đến mọi quốc gia, giàu và nghèo, với những thách thức bổ sung đối với học sinh, sinh viên từ các dân tộc thiểu số. Ở những quốc gia mà Internet chưa phổ biến và băng thông thấp, cơ hội học tập trực tuyến rất hạn chế. Các trường học, cao đẳng và đại học ở các quốc gia có thu nhập thấp phải vật lộn để cung cấp các khóa học đào tạo từ xa chất lượng cao do thiếu các học giả và nguồn lực có kinh nghiệm. Ngừng hoạt động và chuyển sang giáo dục trực tuyến: Các quốc gia và trường học không chuẩn bị cho sự thay đổi ở cùng một mức độ. Các trường đại học và cao đẳng ở các nước đang phát triển gặp khó khăn nghiêm trọng về cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truy cập Internet. Ảnh hưởng đến sinh viên: Sự gián đoạn gây ra bởi việc đóng cửa đột ngột các khu học xá và quá trình chuyển đổi nhanh chóng sang giáo dục trực tuyến đã làm gián đoạn cuộc sống của sinh viên trên toàn cầu. Học sinh thiểu số bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề; các em phải đối mặt với khó khăn về tài chính, khó khăn về kết nối và suy sụp tinh thần. Đánh giá và thi: Nhiều cơ sở giáo dục đại học phải vật lộn với những lựa chọn khó khăn cho các bài thi đánh giá trực tuyến và gia tăng nguy cơ gian lận. Các trường đại học đối mặt với những thách thức của COVID-19: Một điểm tích cực là sự hưởng ứng hào phóng của các trường đại học trên toàn thế giới, đóng góp kiến thức khoa học và nguồn lực của họ để chống lại đại dịch. 10
Các trường đại học phát triển các xét nghiệm COVID-19 nhanh hơn và rẻ hơn, quyên góp thiết bị dư thừa để giúp các bệnh viện và sản xuất vật tư y tế, thiết bị khử trùng và thuốc. Diễn biến phức tạp và kéo dài của dịch COVID-19 đã tác động không nhỏ tới ngành Giáo dục. Thực hiện chỉ đạo chung của Đảng, Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã luôn chủ động, linh hoạt trong việc ứng phó, triển khai các hoạt động dạy và học nhằm đảm bảo thực hiện mục tiêu kép, “tạm dừng đến trường, không dừng việc học”. Ngay từ đầu năm học 2021-2022, Bộ Giáo dục và Đạo tào đã huy động toàn ngành tập trung công tác chuẩn bị các điều kiện cho năm học mới và tổ chức khai giảng với nhiều hình thức và kịch bản khác nhau. Bộ ban hành các Chỉ thị, Công văn và các văn bản hướng dẫn các cơ sở giáo dục thực hiện nhiệm vụ năm học đảm bảo thực hiện mục tiêu kép vừa phòng, chống dịch COVID-19, vừa tổ chức hoàn thành nhiệm vụ năm học; tạo điều kiện hỗ trợ chuyển trường, tiếp nhận học sinh vào học tại các cơ sở giáo dục do không kịp trở về địa phương hoặc nơi cư trú; điều chỉnh tổ chức hoạt động giáo dục theo hướng tập trung dạy và học nội dung cốt lõi các môn học trong điều kiện phòng, chống COVID-19; hướng dẫn địa phương chủ động linh hoạt chuyển đổi giữa dạy học trực tiếp và dạy học trực tuyến, trên truyền hình; duy trì dạy học trực tuyến, dạy học trên truyền hình để hỗ trợ dạy học trực tiếp. Bộ cũng đã tổ chức hướng dẫn, tập huấn tăng cường năng lực dạy học trực tuyến cho giáo viên cốt cán của các môn học/hoạt động giáo dục, trên cơ sở đó, Bộ GDĐT đã chỉ đạo các Sở GDĐT đã triển khai tập huấn đại trà cho giáo viên tại địa phương; chỉ đạo, tổ chức xây dựng, lựa chọn hệ thống bài giảng đảm bảo chất lượng để tổ chức dạy học trực tuyến và phát sóng trên truyền hình theo môn học, cấp học để các cơ sở giáo dục tổ chức cho học sinh 11
học tập phù hợp với kế hoạch dạy học của địa phương. Phối hợp với Đài truyền hình Việt Nam và Đài truyền hình Nhân dân tổ chức sản xuất bài giảng và phát sóng trên truyền hình, trong đó ưu tiên cho lớp 1, lớp 2 là những đối tượng khó thực hiện việc học trực tuyến. Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, gần 2 năm qua, giáo dục và đào tạo là lĩnh vực chịu ảnh hưởng rất nặng nề bởi dịch Covid-19, nhất là việc bảo đảm chất lượng dạy và học, cũng như việc thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết 29 của Đảng. Trong bối cảnh dịch bệnh, kế hoạch năm học bị đứt đoạn, chương trình và nội dung giáo dục phải thay đổi theo hướng chỉ còn phần cốt lõi. Gần 20 triệu học sinh, sinh viên không được tới trường trong một thời gian rất dài. Trên 7 vạn sinh viên không thể ra trường đúng hạn, ảnh hưởng tới việc cung cấp nguồn nhân lực. Việc học tập trực tuyến trong điều kiện hạ tầng không đồng bộ, hạn chế, bất cập giữa các địa phương, nhà trường... gây ra nhiều hệ lụy và ảnh hưởng tiêu cực cho các nhà trường, gia đình. Thực tế này khiến số đông học sinh, sinh viên căng thẳng, mệt mỏi, thày cô áp lực, phụ huynh bức xúc, xã hội lo lắng... Vì vậy, ngành giáo dục và đào tạo đã chỉ đạo các nhà trường nêu cao tinh thần trách nhiệm với nghề, khắc phục khó khăn trước mắt, tất cả vì học sinh thân yêu; đồng thời, thường xuyên động viên đội ngũ các thày cô giáo, các bậc phụ huynh và học sinh, sinh viên chủ đồng tiếp cận, tiếp thu, ứng phó, tổ chức giáo dục và đào tạo trong điều kiện bình thường mới. Dịch bệnh đang dần được kiểm soát hiệu quả, những vẫn còn nhiều nguy cơ tiếp diễn, ngành giáo dục vẫn còn những khó khăn, đứng trước nhiều thách thức và sẽ tập trung mọi nguồn lực, năng lực để khắc phục, hạn chế tác 12
động, ảnh hưởng đến các điều kiện dạy và học. Cho rằng hậu quả do dịch bệnh gây ra là lâu dài và khó khắc phục trong một sớm một chiều, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết ngành giáo dục đã triển khai đánh giá ảnh hưởng của dịch bệnh, bước đầu có những con số và chỉ số về tác động tiêu cực, có điều đã nhìn thấy ngay và đã thấy, nhưng cũng có những điều còn ảnh hưởng lâu dài chưa đo đếm được. Đặc biệt là những lỗ hổng về kiến thức, những tác động tâm lý, tinh thần, tình cảm của học sinh. Theo Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội, từ đầu năm 2020, dịch COVID-19 đã có nhiều tác động tiêu cực đến ngành giáo dục. Trẻ em mầm non, học sinh, sinh viên đã phải tạm dừng đến trường trong nhiều tháng liên tiếp. Nhiều giáo viên, trẻ em, học sinh bị nhiễm COVID-19. Nhiều nhiệm vụ quan trọng của ngành không thể tiến hành theo đúng kế hoạch. Giáo dục mầm non bị gián đoạn trong thời gian dài, ảnh hưởng nhiều đến nền nếp, thói quen, chế độ sinh hoạt theo độ tuổi của khoảng 4 triệu trẻ em, nhất là ở các khu đô thị, địa phương có khu công nghiệp. Đối với trẻ 5 tuổi, việc chuẩn bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để sẵn sàng vào lớp 1 theo Chương trình giáo dục mầm non 5 tuổi còn hạn chế, gây khó khăn khi học chương trình lớp 1 ở tiểu học của trẻ. Việc tổ chức hoạt động giáo dục mầm non theo hình thức trực tuyến rất khó thực hiện trong thực tế, chưa phù hợp và bảo đảm công bằng trong tiếp cận với trẻ em, nhất là trẻ em 5 tuổi, trẻ em ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, trẻ em ở gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt, các cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập thiếu kinh phí để chi trả cho giáo viên, nhân viên và duy trì hoạt động; một số cơ sở có nguy cơ bị đóng cửa. Nhiều giáo viên mầm non bị mất việc làm, gặp nhiều khó khăn. Mới đây, hàng trăm trường mầm non dân lập, tư thục tại TP Hồ Chí 13
Minh đã gửi đơn kêu cứu tới Thủ tướng Chính phủ do những tác động của dịch COVID-19 trong hai năm qua. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao vấn đề này cho Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra các giải pháp và chính sách để hỗ trợ các trường mầm non, thư thục trong đại dịch và hậu COVID-19. Bên cạnh đó, Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội cũng đánh giá, việc triển khai học tập trực tuyến do đại dịch COVID-19 đã tác động lớn đến chất lượng học tập của học sinh. Mặc dù nhiều học sinh đã khá thích ứng với việc học qua truyền hình, internet. Tuy nhiên, hình thức trực tuyến chủ yếu phù hợp với học sinh trung học cơ sở, THPT ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội thuận lợi. Đối với học sinh cấp tiểu học (nhất là lớp 1) và học sinh ở vùng nông thôn, miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, hình thức học trực tuyến còn gặp nhiều thách thức, khó triển khai hoặc triển khai không hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu do cơ sở vật chất (đường truyền, trang thiết bị hỗ trợ học tập trực tuyến...) không đáp ứng, nhiều gia đình không đủ điều kiện mua sắm trang thiết bị học tập cho con em; khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của một số giáo viên và việc giám sát, hỗ trợ con em học trực tuyến của cha mẹ học sinh nhìn chung còn hạn chế. Phương thức dạy học qua truyền hình phù hợp hơn với học sinh cấp tiểu học, chi phí thấp, không gây áp lực cho gia đình học sinh nhưng hạn chế về khả năng tương tác, ảnh hưởng tới chất lượng dạy học. Ở nhiều địa phương, việc dạy và học trên truyền hình, qua internet chưa thực sự hiệu quả. Hoạt động của các cơ sở giáo dục ngoài công lập bị ảnh hưởng lớn. Một số cơ sở giáo dục tổ chức dạy trực tuyến nhưng nguồn thu từ học phí không đủ trang trải chi phí; nhiều trung tâm ngoại ngữ, tin học phải đóng cửa hoặc giải thể. 14
Số lượt người tham gia học tập các chương trình giáo dục thường xuyên giảm. Các địa phương được chủ động lựa chọn phương thức xét tuyển hoặc thi tuyển vào THPT tùy vào tình hình thực tế nhưng đa số còn lúng túng trong lựa chọn thi tuyển hoặc xét tuyển, hoặc kết hợp cả hai phương thức. Chất lượng và công bằng của kỳ thi vào các lớp đầu cấp khó đạt yêu cầu; việc phân luồng sang đào tạo nghề gặp nhiều khó khăn. Kỳ thi tốt nghiệp THPT được tổ chức trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến hết sức phức tạp. Ngành giáo dục và đào tạo đã chỉ đạo tổ chức kỳ thi thành 2 đợt phù hợp với tình hình thực tế của các địa phương. Các địa phương chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 tại các điểm thi; có giải pháp hỗ trợ tối đa cho thí sinh, đảm bảo không để thí sinh nào vì hoàn cảnh khó khăn mà không đến dự thi; xem xét đặc cách xét công nhận tốt nghiệp cho các thí sinh đủ điều kiện dự thi đợt 2 nhưng không thể dự thi do bị ảnh hưởng của dịch COVID-19 và có nguyện vọng. Phổ điểm từng môn thi (theo đợt thi và địa phương) và phổ điểm các tổ hợp xét tuyển truyền thống được phân tích chi tiết và thông tin công khai. Dịch bệnh cũng đã ảnh hưởng tới chất lượng và tiến độ thực hiện Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Công tác tổ chức biên soạn, thẩm định sách giáo khoa, tài liệu giáo dục địa phương và Chương trình đào tạo (đào tạo lại) giáo viên phổ thông bị chậm tiến độ. Thời lượng học lý thuyết, học thực hành, học thực nghiệm, trải nghiệm thực tế, thí nghiệm chưa bảo đảm. Việc xây dựng, cải tạo các công trình, mua sắm trang thiết bị phục vụ gặp nhiều khó khăn. Một số hoạt động quản lý, quản trị như công tác thanh tra, kiểm tra, khảo thí và kiểm định chất lượng phải tổ chức trực tiếp ở cơ sở giáo dục không thực hiện được trong điều kiện giãn cách xã hội. 15