Báo cáo nghiên cứu khoa học " BỔ SUNG THÀNH PHẦN LOÀI ĐỘNG VẬT ĐÁY Ở HỆ ĐẦM PHÁ TAM GIANG-CẦU HAI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Động vật đáy (Zoobenthos) có đời sống liên quan đến nền đáy. Tùy theo tập tính sinh học, đặc điểm sinh học của nhóm loài mà chúng có các phương thức sống như: sống bám trên giá thể tự nhiên trong thủy vực, đào hang dưới lớp trầm tích đáy hoặc kiếm ăn trên nền đáy.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " BỔ SUNG THÀNH PHẦN LOÀI ĐỘNG VẬT ĐÁY Ở HỆ ĐẦM PHÁ TAM GIANG-CẦU HAI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ "

45 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 MOÂI TRÖÔØNG - SINH THAÙI BOÅ SUNG THAØNH PHAÀN LOAØI ÑOÄNG VAÄT ÑAÙY ÔÛ HEÄ ÑAÀM PHAÙ TAM GIANG-CAÀU HAI, TÆNH THÖØA THIEÂN HUEÁ Võ Văn Phú, Hoàng Đình Trung, Lê Minh Thái* 1. Ñaët vaán ñeà Ñoäng vaät ñaùy (Zoobenthos) coù ñôøi soáng lieân quan ñeán neàn ñaùy. Tuøy theo taäp tính sinh hoïc, ñaëc ñieåm sinh hoïc cuûa nhoùm loaøi maø chuùng coù caùc phöông thöùc soáng nhö: soáng baùm treân giaù theå töï nhieân trong thuûy vöïc, ñaøo hang döôùi lôùp traàm tích ñaùy hoaëc kieám aên treân neàn ñaùy. Ñoäng vaät ñaùy coù aûnh höôûng ít nhieàu tôùi ñôøi soáng caùc thuûy sinh vaät khaùc, qua ñoù cuõng aûnh höôûng giaùn tieáp ñeán ñôøi soáng cuûa con ngöôøi. Ngoaøi ra, ñoäng vaät ñaùy coøn ñöôïc bieát tôùi nhö laø moät nhoùm chæ thò sinh hoïc (Bio indicator) toái öu trong coâng taùc giaùm saùt, quan traéc chaát löôïng nöôùc maët thoâng qua söï coù maët hay vaéng maët cuûa chuùng ôû thuûy vöïc nghieân cöùu. Trong caùc nhoùm ñoäng vaät ñaùy, nhoùm giun Nhieàu tô (Polychaeta) thuoäc ngaønh Giun ñoát (Annelida) coù giaù trò dinh döôõng cao neân laø nguoàn thöùc aên quan troïng cuûa caùc loaøi toâm, cua, caù vaø haûi saûn noùi chung trong caùc vuøng nöôùc lôï ven bôø. Giaùp xaùc (Crustacea), Thaân meàm (Mollusca) coù yù nghóa raát lôùn veà maët sinh thaùi vaø ñôøi soáng con ngöôøi. Chuùng laø thaønh phaàn thöùc aên quan troïng cuûa nhieàu loaøi caù coù giaù trò kinh teá cao vaø ñoái töôïng khai thaùc quan troïng. Ngoaøi ra, caùc loaøi Giaùp xaùc, Thaân meàm coøn laø nhöõng ñoái töôïng nuoâi troàng vaø laø nguoàn thuûy saûn coù giaù trò thöông phaåm cao. Heä ñaàm phaù nöôùc lôï Tam Giang-Caàu Hai (TGCH) naèm ôû toïa ñoä khoaûng 16 14’ - 16042’ ñoä vó baéc vaø 107022’ - 107057’ ñoä kinh ñoâng, keùo daøi treân 68km 0 theo bôø bieån Thöøa Thieân Hueá vôùi dieän tích hôn 22.000ha. Heä ñaàm phaù naøy lôùn nhaát Ñoâng Nam AÙ, tieâu bieåu cho heä thoáng ñaàm phaù ôû Vieät Nam, ñaëc tröng cho vuøng nhieät ñôùi gioù muøa. Quaù trình baøo moøn, röûa troâi muoái khoaùng töø caùc heä sinh thaùi treân caïn, thuûy vöïc nöôùc ngoït noäi ñòa seõ ñöôïc löu chuyeån ra ñaàm phaù, nôi giao löu trao ñoåi nöôùc vôùi heä sinh thaùi bieån, taïo neân vuøng ña sinh thaùi, nguoàn thöùc aên doài daøo cho khu heä ñoäng-thöïc vaät thuûy sinh ôû ñaây. Vì theá, ñaàm phaù laø nôi cung caáp nguoàn lôïi raát lôùn töø khai thaùc vaø nuoâi troàng thuûy saûn, goùp phaàn naâng cao ñôøi soáng cuûa daân cö trong vuøng ñaàm phaù. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ñaàm phaù TGCH ñang ôû trong tình traïng bò khai thaùc quaù möùc daãn ñeán nguoàn lôïi ngaøy caøng suy giaûm, moâi tröôøng sinh thaùi ngaøy caøng suy thoaùi, oâ nhieãm moâi tröôøng ñaõ laøm thay ñoåi tính ña dang sinh hoïc cuûa ñaàm phaù, qua ñoù aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán ñôøi soáng cuûa heä thuûy sinh vaät cuõng nhö sinh keá cuûa coäng ñoàng. Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Hueá. *
46 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 Trong baøi vieát ngaén naøy, chuùng toâi coâng boá keát quaû boå sung thaønh thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH, ñöôïc thu thaäp trong hai naêm 2008 vaø 2009, nhaèm goùp phaàn hoaøn thieän ñaày ñuû danh luïc thaønh phaàn ñoäng vaät ñaùy cuûa toaøn heä ñaàm phaù. 2. Phöông phaùp nghieân cöùu Chuùng toâi tieán haønh thu maãu lieân tuïc trong 2 naêm 2008 vaø 2009. Moãi thaùng chuùng toâi tieán haønh thu maãu 2 laàn vaøo giöõa thaùng vaø cuoái thaùng, sau ñoù ñöa veà phoøng thí nghieäm Taøi nguyeân-Moâi tröôøng, Khoa Sinh hoïc, Tröôøng ÑHKH Hueá ñeå tieán haønh phaân tích maãu. Treân toaøn boä ñaàm phaù choïn 10 ñieåm tieâu bieåu, ñaïi dieän cho caùc laùt caét ñeå laáy maãu, kyù hieäu töø Ñ1 ñeán Ñ10 (baûng 1) Baûng 1. Caùc ñieåm thu thaäp maãu vaät nghieân cöùu Vuøng ñaàm Sam Vuøng ñaàm Caàu Hai Vuøng phaù Tam Giang vaø An Truyeàn Ñieåm thu Vò trí Ñieåm thu Vò trí Ñieåm thu Vò trí Ñ1 Xaõ Quaûng Lôïi Ñ5 Xaõ Phuù Dieân Ñ9 Xaõ Loäc Bình Ñ2 Xaõ Quaûng Phöôùc Ñ6 Xaõ Vinh An Ñ10 Xaõ Vinh Hieàn Ñ3 Thò traán Thuaän An Ñ7 Xaõ Vinh Haø Ñ4 Xaõ Phuù Thuaän Ñ8 Xaõ Loäc An Hình 1. Sô ñoà ñòa ñieåm nghieân cöùu ôû ñaàm phaù Tam Giang-Caàu Hai
47 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 + Söû duïng gaøu ñaùy Petersen, dieän tích 0,025m2, ñeå thu maãu caùc loaøi ñoäng vaät ñaùy coù kích thöôùc nhoû soáng treân neàn ñaùy maø khoâng theå thu maãu baèng caùc duïng cuï thoâng thöôøng. Ngoaøi ra ñeå thu maãu ñöôïc ñaày ñuû hôn, chuùng toâi gôûi caùc bình coù pha saün hoùa chaát ñònh hình formol 4% ñeå nhôø caùc hoä daân cö khai thaùc thuûy saûn treân ñaàm phaù thu thaäp thöôøng xuyeân trong thôøi gian nghieân cöùu. Sau ñoù chuùng toâi thu goùp maãu vaät taïi ngö daân vôùi 2 tuaàn/laàn hoaëc tröïc tieáp thu mua maãu ôû caùc khu vöïc nghieân cöùu hoaëc ôû caùc chôï quanh khu vöïc nghieân cöùu. + Maãu ñöôïc xöû lyù ngay khi ñang coøn töôi, ñònh hình ngay trong dung dòch formol 4%, coù keøm theo nhaõn, ghi roõ teân goïi Vieät Nam, teân ñòa phöông, thôøi gian vaø ñòa ñieåm thu maãu. + Tieán haønh ñònh loaïi baèng phöông phaùp so saùnh hình thaùi theo caùc khoùa ñònh loaïi löôõng phaân laø: Ñònh loaïi ñoäng vaät khoâng xöông soáng (ÑVKXS) nöôùc ngoït Baéc Vieät Nam cuûa Ñaëng Ngoïc Thanh, Thaùi Traàn Baùi, Phaïm Vaên Mieân (1980); Ñònh loaïi caùc nhoùm ÑVKXS nöôùc ngoït thöôøng gaëp ôû Vieät Nam cuûa Nguyeãn Xuaân Quyùnh (2001); Ñoäng vaät chí Vieät Nam, phaàn Giaùp xaùc nöôùc ngoït, Taäp 5; The non-marine aquatic Mollusca of Thailand cuûa Rolf A. M. Brandt (1974). Chuùng toâi söû duïng caùc taøi lieäu treân ñeå phaân loaïi töø boä, hoï, tôùi loaøi theo khoùa ñònh loaïi löôõng phaân. Maãu sau khi ñònh loaïi, ñöôïc löu giöõ ôû phoøng thí nghieäm Taøi nguyeân-Moâi tröôøng, Khoa Sinh, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Hueá. 3. Keát quaû nghieân cöùu 3.1. Caáu truùc thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy (Zoobenthos) ôû ñaàm phaù TGCH, tænh Thöøa Thieân Hueá Qua keát quaû nghieân cöùu vaø phaân tích ñònh loaïi, ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 76 loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH thuoäc 57 gioáng, 37 hoï, 5 boä, 5 lôùp thuoäc 3 ngaønh: Giun ñoát (Annelida), Chaân khôùp (Arthropoda) vaø Thaân meàm (Mollusca). Caáu truùc thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH chuû yeáu taäp trung ôû 3 nhoùm: Giun Nhieàu tô (Polychaeta), Giaùp xaùc (Crustacea) vaø Thaân meàm (Mollusca). Trong thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH, nhoùm Thaân meàm (Mollusca) coù soá löôïng loaøi cao nhaát vôùi 27 loaøi (chieám 35,52% toång soá loaøi), tieáp ñeán laø nhoùm Giaùp xaùc (Crustacea) vôùi 26 loaøi (chieám 34,21%) vaø cuoái cuøng laø nhoùm giun Nhieàu tô (Polychaeta) coù soá löôïng loaøi thaáp nhaát vôùi 23 loaøi (chieám 30,27%) cuûa khu heä ñoäng vaät ñaùy ñaàm phaù. Baûng 2. Caáu truùc khu heä ñoäng vaät ñaùy ôû phaù TGCH Nhoùm ñoäng vaät Soá hoï Soá gioáng Soá loaøi Tyû leä % soá loaøi Giun Nhieàu tô (Polychaeta) 10 18 23 30,27 Giaùp xaùc (Crustacea) 14 19 26 34,21 Thaân meàm (Mollusca) 13 20 27 35,52 Toång coäng 37 57 76 100 Baûng 3. Caáu truùc caùc baäc taxon cuûa heä ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH
48 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 Gioáng Loaøi STT Hoï Soá löôïng Tyû leä % Soá löôïng Tyû leä % 1 Chrysopetalidae 1 1,75 1 1,31 2 Eunicidae 5 8,77 5 6,57 3 Glyceridae 1 1,75 1 1,31 4 Hesionidae 1 1,75 1 1,31 5 Nephthydidae 1 1,75 3 3,94 6 Nereidae 4 7,01 7 9,21 7 Opheliidae 1 1,75 1 1,31 8 Sabellidae 1 1,75 1 1,31 9 Spionidae 2 3,50 2 2,63 10 Terebellidae 1 1,75 1 1,31 11 Corbiculidae 2 3,50 4 5,26 12 Mactridae 1 1,75 1 1,31 13 Mytilidae 3 5,26 3 3,94 14 Ostreidae 1 1,75 4 5,26 15 Psammobiidae 1 1,75 1 1,31 16 Solennidae 1 1,75 1 1,31 17 Unionidae 1 1,75 1 1,31 18 Veneridae 3 5,26 4 5,26 19 Arcidae 1 1,75 2 2,63 20 Neritidae 1 1,75 1 1,31 21 Potamididae 2 3,50 2 2,63 22 Thiaridae 1 1,75 1 1,31 23 Ampullariidae 2 3,50 2 2,63 24 Corophiidae 3 5,26 4 5,26 25 Gammaridae 1 1,75 1 1,31 26 Haustoriidae 1 1,75 1 1,31 27 Ischyroceridae 1 1,75 1 1,31 28 Bodotriidae 1 1,75 1 1,31 29 Potamidae 1 1,75 1 1,31 30 Portunidae 2 3,50 5 6,57 31 Grapsidae 1 1,75 1 1,31 32 Penaeidae 2 3,50 5 6,57 33 Alpheidae 1 1,75 1 1,31 34 Palaemonidae 2 3,50 2 2,63 35 Anthuridae 1 1,75 1 1,31 36 Corallanidae 1 1,75 1 1,31 37 Apseudidae 1 1,75 1 1,75 Toång soá 57 100,00 76 100,00 3.2. Danh luïc thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy (Zoobenthos) boå
49 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 Hình 2. Bieåu ñoà tyû leä (%) thaønh phaàn loaøi caùc nhoùm ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù Tam Giang- Caàu Hai. sung môùi cho ñaàm phaù TGCH, tænh Thöøa Thieân Hueá Vôùi keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi khi ñoái chieáu vôùi keát quaû tröôùc ñaây [Nguyeãn Vaên Hueä, Leâ Coâng Tuaán, 2007] [2], ñaõ phaùt hieän theâm 22 loaøi môùi (chieám 28,94% toång soá loaøi) boå sung cho khu heä ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH. Ngoaøi 22 taxon baäc loaøi coøn coù 13 taxon baäc gioáng (chieám 22,86% toång soá gioáng), 7 taxon baäc hoï (chieám 18,92% toång soá hoï) laø hoï Toâm he (Penaeidae), hoï Toâm goõ moõ (Alpheidae), hoï Toâm caøng (Palaemonidae), hoï Cua bôi (Portunidae), hoï Cua ñoàng (Grapsidae), hoï Arcidae, hoï OÁc nhoài (Ampullariidae) ñöôïc ghi nhaän laø môùi cho khu heä ñaàm phaù TGCH. Trong thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy boå sung cho vuøng nghieân cöùu, chuû yeáu taäp trung ôû ngaønh Chaân khôùp (Arthropoda), lôùp Giaùp xaùc (Crustacea), boä Möôøi chaân (Decapoda) vôùi 13 loaøi (chieám 59,09% toång soá loaøi) boå sung môùi. Ngaønh Thaân meàm (Mollusca) coù 9 loaøi ñöôïc ghi nhaän môùi cho danh luïc thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH, trong ñoù lôùp Hai maûnh voû (Bivalvia) coù 6 loaøi (chieám 27,27%) vaø lôùp Chaân buïng (Gastropoda) coù 3 loaøi (chieám 13,64%) trong toång soá loaøi môùi. Baûng 4. Danh luïc caùc hoï, gioáng, loaøi boå sung môùi cho khu heä ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH. STT Teân loaøi Teân Vieät Nam (1) (2) (3) NGAØNH CHAÂN KHÔÙP - ARTHROPODA LÔÙP GIAÙP XAÙC - CRUSTACEA BOÄ MÖÔØI CHAÂN - DECAPODA I Hoï Penaeidae Hoï Toâm he (1) Gioáng Toâm he Penaeus Penaeus monodon Fabricius,1798 1 Toâm suù P. merguiensis de Haan,1888 2 Toâm theû /Toâm baïc P. semisulcatus (De Haan, 1850) 3 Toâm raèn Gioáng Toâm raûo Metapenaeus (2) Metapenaeus ensis (De Haan, 1850) 4 Toâm raûo ñaát Hoï Toâm goõ moõ Alpheidae II Gioáng Alpheus (3) Alpheus spp. 5 Toâm goõ moõ Hoï Toâm caøng - Palaemonidae III Gioáng Macrobrachium (4) Macrobrachium nipponense (De Haan, 1849) 6 Toâm caøng Palaemonetes tonkinensis (Sollaud, 1914) 7 Toâm gaïo (1) (2) (3)
50 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 IV Hoï Portunidae Hoï Cua bôi Gioáng Portunus (5) Portunus pelagius (Linnaeus, 1766) 8 Gheï xanh P. sanguinolentus (Herbst, 1796) 9 Gheï 3 chaám P. trituberculatus (Myer,1876) 10 Gheï ñoám Gioáng Scylla (6) Scylla serrata (Forsskal, 1775). 11 Cua xanh Scylla paramamosain (Estampador, 1949) 12 Cua buøn V Hoï Grapsidae Hoï Cua ñoàng Gioáng Varuna (7) Varuna litterata (Fabricius,1798) 13 Raïm beø NGAØNH THAÂN MEÀM - MOLLUSCA LÔÙP HAI MAÛNH VOÛ - BIVALVIA VI ** Hoï Corbiculidae Hoï Heán Gioáng Corbicula (8)** Corbicula subsulcata Clessin 14 Trìa VII** Hoï Mytilidae Hoï Veïm Gioáng Perna (9) Perna viridis (Linnaeus, 1758) 15 Veïm xanh Hoï Veneridae VIII** Gioáng Meretrix (10)** Meretrix lyrata 16 Nghieâu Gioáng Paphia (11) Paphia undulata (Born, 1778) 17 Nghieâu luïa Hoï Arcidae IX Gioáng Anadara (12) Anadara granosa (Linnaeus, 1758) 18 Soø huyeát A. subcrenata (Lischke, 1869) 19 Soø loâng LÔÙP CHAÂN BUÏNG - GASTROPODA Hoï Potamididae X** Gioáng Cerithidea (13) Cerithidea sinensis (Gmelin) 20 OÁc muùt XI Hoï Ampullariidae Hoï OÁc nhoài Gioáng Pomacea (14) Pomacea canaliculata (Lamarck, 1822) 21 OÁc böôu vaøng Gioáng Pila (15) Pila polita (Deshayes, 1830) 22 OÁc nhoài Ghi chuù: ** Caùc hoï vaø gioáng khoâng boå sung 3.3. Moät soá loaøi ñoäng vaät ñaùy coù giaù trò kinh teá Caùc loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù TGCH coù yù nghóa raát lôùn veà maët sinh thaùi, taïo söï caân baèng sinh hoïc trong thuûy vöïc thoâng qua moái quan heä dinh döôõng ôû chuoãi thöùc aên vaø löôùi thöùc aên, maët khaùc moät soá loaøi coøn coù giaù trò veà kinh teá quan troïng. Caùc loaøi thuoäc nhoùm Giaùp xaùc (Crustacae) coù kích thöôùc lôùn ñöôïc khai thaùc laøm thöïc phaåm. Trong soá giaùp xaùc ñöôïc duøng laøm thöïc phaåm coù giaù trò kinh teá cao cuûa nhaân daân ñòa phöông quanh vuøng ñaàm phaù phaûi keå tôùi caùc ñaïi dieän: Toâm suù (Penaeus monodon Fabricius, 1798), Toâm theû (Penaeus merguiensis de Haan, 1888), Toâm raûo ñaát (Metapenaeus ensis De Haan, 1850)… Beân caïnh ñoù coøn coù Cua xanh (Scylla serrata Forsskal,
51 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 1775), Gheï xanh (Portunus Pelagius Linnaeus, 1766), Gheï 3 chaám (Portunus sanguinolentus Herbst, 1796), Gheï ñoám (Portunus trituberculatus Myer, 1876)… haøng naêm cuõng cho saûn löôïng khai thaùc cao. Ngoaøi caùc loaøi Giaùp xaùc (Crustacea), Thaân meàm hai maûnh voû (Bivalvia) nhö Veïm xanh (Perna viridis Linnaeus, 1758), Soø huyeát (Anadara granosa Linnaeus, 1758), Soø loâng (Anadara subcrenata Lischke, 1869)… coù giaù trò thöïc phaåm cao ñöôïc chuù troïng khai thaùc thì caùc loaøi trai oác, heán cuõng ñöôïc ngöôøi daân thöôøng xuyeân söû duïng laøm thöùc aên nhö Heán (Corbicula bocourti, C. baudoni), OÁc nhoài (Pila polita Deshayes, 1830), OÁc böôu vaøng (Pomacea canaliculata Lamarck, 1822)… Ñaây laø nguoàn thöïc phaåm quan troïng cung caáp protein trong ñôøi soáng dinh döôõng haøng ngaøy cuûa coäng ñoàng cö daân quanh vuøng ñaàm phaù. Baûng 5. Moät soá loaøi ñoäng vaät ñaùy coù giaù trò kinh teá cao ôû ñaàm phaù TGCH. Stt Teân loaøi Vuøng phaân boá Giaù trò Giaùp xaùc möôøi chaân Roäng Thöïc phaåm, (Decapoda) xuaát khaåu Cua xanh (Scylla serrata) 1 Gheï hoa (Portunus pelagicus) 2 Cöûa Thuaän An, cöûa Tö Hieàn, Thuûy Tuù Thöïc phaåm Gheï 3 chaám (P. sanguilentus) 3 Cöûa Thuaän An, cöûa Tö Hieàn, Thuûy Tuù Thöïc phaåm Toâm suù (Penaeus monodon) 4 Roäng Thöïc phaåm, xuaát khaåu Toâm baïc (P. merguiensis) 5 Roäng Thöïc phaåm, xuaát khaåu Toâm raèn (P.semisulcatus) 6 Roäng Thöïc phaåm, xuaát khaåu Toâm ñaát (Metapenaeus ensis) 7 Roäng Thöïc phaåm Hai maûnh voû (Bivalvia) Khu vöïc Thuaän An, Hoøa Duaân, An Xuaân Thöïc phaåm 8 Trìa môõ (Meretrix meretrix) 9 Trìa Tam Giang (Corbicula sp) Cöûa soâng OÂ Laâu, soâng Truoài Thöïc phaåm 10 Veïm xanh (Perna viridis) Cöûa Thuaän An, cöûa Tö Hieàn Thöïc phaåm 4. Keát luaän vaø ñeà nghò 4.1. Keát luaän - Ñaõ boå sung môùi 22 loaøi (chieám 28,94% toång soá loaøi), 13 gioáng (chieám 22,86% toång soá gioáng), 7 hoï (chieám 18,92% toång soá hoï) cho khu heä ñoäng vaät ñaùy ôû phaù TGCH. Trong ñoù, nhoùm Giaùp xaùc (Crustacea) coù 5 hoï, 8 gioáng vaø 13 loaøi (chieám 59,09% toång soá loaøi) môùi boå sung cho khu heä; nhoùm Thaân meàm (Mollusca) coù 2 hoï, 6 gioáng vaø 9 loaøi (chieám 40,91% toång soá loaøi) môùi boå sung cho ñaàm phaù TGCH. - Heä ñaàm phaù TGCH coù giaù trò lôùn veà sinh thaùi, kinh teá vaø xaõ hoäi, ñoùng vai troø quan troïng trong sinh keá cuûa nhieàu coäng ñoàng cö daân quanh ñaàm phaù vaø trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá cuûa tænh Thöøa Thieân Hueá. Tuy nhieân, trong nhöõng naêm qua, vieäc quaûn lyù vaø söû duïng nguoàn taøi nguyeân ñaàm phaù coøn nhöõng baát caäp, vieäc khai thaùc thuûy saûn theo höôùng taän thu, taän dieät,
52 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 moâi tröôøng ñaàm phaù bò oâ nhieãm ñaõ laøm suy giaûm tính ña daïng sinh hoïc vaø caïn kieät nguoàn taøi nguyeân sinh vaät cuûa ñaàm phaù. 4.2. Ñeà nghò - Caàn coù nhöõng nghieân cöùu veà söï bieán ñoäng soá löôïng loaøi vaø saûn löôïng ñoäng vaät ñaùy ôû TGCH theo thôøi gian, khoâng gian trong naêm ñeå coù nhöõng chieán löôïc khai thaùc, söû duïng beàn vöõng nguoàn lôïi ñaàm phaù. - Caàn nghieân cöùu caùc ñaëc ñieåm sinh thaùi, sinh hoïc moät soá loaøi ñoäng vaät ñaùy coù giaù trò kinh teá ñeå nuoâi thaû goùp phaàn phaùt trieån kinh teá khu vöïc quanh vuøng ñaàm phaù. VVP-HÑT-LMT TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Nguyeãn Vaên Chung, Ñaëng Ngoïc Thanh, Phaïm Vaên Döï, Toâm Bieån. Ñoäng vaät chí Vieät Nam. Trung 1. taâm Khoa hoïc Töï nhieân vaø Coâng ngheä Quoác gia-Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Haø Noäi, 2000. 2. Nguyeãn Vaên Hueä, Leâ Coâng Tuaán. “Nghieân cöùu thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy (Zoobenthos) ôû khu heä ñaàm phaù Tam Giang-Caàu Hai, tænh Thöøa Thieân Hueá”. Taïp chí Khoa hoïc, Ñaïi hoïc Hueá, soá 39, 2007. Nguyeãn Xuaân Quyùnh. Ñònh loaïi caùc nhoùm ñoäng vaät khoâng xöông soáng nöôùc ngoït thöôøng gaëp 3. ôû Vieät Nam. Nxb Ñaïi hoïc Quoác gia, Haø Noäi, 2001. Ñaëng Ngoïc Thanh, Thaùi Traàn Baùi, Phaïm Vaên Mieân. Ñònh loaïi ñoäng vaät khoâng xöông soáng 4. nöôùc ngoït Baéc Vieät Nam. Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Haø Noäi, 1980. Ñaëng Ngoïc Thanh, Hoà Thanh Haûi. Ñoäng vaät chí Vieät Nam, phaàn Giaùp xaùc nöôùc ngoït - taäp 5, 5. Nxb Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, Haø Noäi, 2001. 6. Ñaëng Ngoïc Thanh, Hoà Thanh Haûi, Döông Ngoïc Cöôøng, “Thaønh phaàn loaøi hoï OÁc nhoài - Ampullaridae Gray, 1824 ôû Vieät Nam”. Taïp chí Sinh hoïc, Haø Noäi, taäp 25, soá 4, 2003. Ñaëng Ngoïc Thanh, Hoà Thanh Haûi, Döông Ngoïc Cöôøng, “Hoï OÁc vaën (Viviparidae - Gastropoda) 7. ôû Vieät Nam”. Taïp chí Sinh hoïc, taäp 26, soá 2, Haø Noäi, 2004. Rolf A. M. Brandt. The non - marine aquatic Mollusca of Thailand, 1974. 8. TOÙM TAÉT Ñaàm phaù Tam Giang-Caàu Hai thuoäc vaøo heä ñaàm phaù lôùn nhaát ôû Ñoâng Nam AÙ, tieâu bieåu cho heä thoáng ñaàm phaù ôû Vieät Nam, ñaëc tröng cho vuøng nhieät ñôùi gioù muøa. Heä laø vuøng coù giaù trò nhieàu maët veà kinh teá - xaõ hoäi, lòch söû - vaên hoaù, ñaëc bieät veà sinh thaùi vaø moâi tröôøng. Chuùng toâi ñaõ tieán haønh thu thaäp, phaân tích maãu vaät lieân tuïc trong hai naêm 2008 vaø 2009, ñònh loaïi ñöôïc 76 loaøi thuoäc 57 gioáng, 37 hoï vaø 5 boä ñoäng vaät ñaùy (Zoobenthos) cuûa heä ñaàm phaù Tam Giang-Caàu Hai. Trong thaønh phaàn loaøi ñoäng vaät ñaùy ôû ñaàm phaù Tam Giang-Caàu Hai, nhoùm Thaân meàm (Mollusca) coù soá löôïng loaøi cao nhaát vôùi 27 loaøi (chieám 35,52% toång soá loaøi), tieáp ñeán laø nhoùm Giaùp xaùc (Crustacea) vôùi 26 loaøi (chieám 34,21%) vaø cuoái cuøng laø nhoùm giun Nhieàu tô (Polychaeta) coù soá löôïng loaøi thaáp nhaát vôùi 23 loaøi (chieám 30,27 %) cuûa khu heä ñoäng vaät ñaùy ñaàm phaù. Ñaõ phaùt hieän theâm 22 loaøi môùi boå sung cho khu heä ñoäng vaät ñaùy ôû vuøng nghieân cöùu. ABSTRACT SUPPLEMENTARY DATA ON ZOOBENTHOS IN TAM GIANG-CAÀU HAI LAGOON, THÖØA THIEÂN HUEÁ PROVINCE Base on the analysis of the composition of zoobenthic samples collected in Tam Giang-Caàu Hai lagoon, Thöøa Thieân Hueá province from 2008 to 2009; 76 species zoobenthic are identified. The results showed that a total of zoobenthic belonging 57 genus, 37 families and 5 orders. From them, the Mollusca were the most abundant with 27 species and occupied 35,52%. Specially, among the determined taxa, 22 species, 13 genera and 7 families were new record to the Tam Giang-Caàu Hai lagoon, Thöøa Thieân Hueá province.