intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: ", Dẫn liệu ban đầu về chất lượng nước và thành phần loài vi tảo bộ Chlorococcales ở hồ Vị Xuyên - Nam Định"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

78
lượt xem
5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 3. Lê Thị Thuý Hà, Đỗ Thị Thêu, Dẫn liệu ban đầu về chất lượng nước và thành phần loài vi tảo bộ Chlorococcales ở hồ Vị Xuyên - Nam Định.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: ", Dẫn liệu ban đầu về chất lượng nước và thành phần loài vi tảo bộ Chlorococcales ở hồ Vị Xuyên - Nam Định"

  1. DÉn liÖu ban ®Çu vÒ chÊt l−îng n−íc v ..., Tr. 18-22 L. T. T. H , §. T. Thªu DÉn liÖu ban ®Çu vÒ chÊt l−îng n−íc vµ thµnh phÇn loµi vi t¶o bé Chlorococcales ë hå vÞ xuyªn - nam ®Þnh Lª ThÞ Thuý H , §ç ThÞ Thªu (a) (b) Tãm t¾t. Ph©n tÝch c¸c mÉu vi t¶o vµ mÉu n−íc thu ë hå VÞ Xuyªn (Nam §Þnh) qua 2 ®ît nghiªn cøu (th¸ng 10 vµ th¸ng 12 n¨m 2006) kÕt qu¶ cho thÊy: hÇu hÕt c¸c chØ tiªu thuû lý, thuû ho¸ (pH, DO, NO3- …) ®Òu n»m trong giíi h¹n A, riªng COD n»m trong giíi h¹n B theo TCVN 5942 – 1995. Chóng t«i còng ®· x¸c ®Þnh ®−îc 33 loµi vµ d−íi loµi t¶o Lôc bé Chlorococcales. ¦u thÕ thuéc vÒ c¸c chi Scenedesmus: 18 loµi vµ d−íi loµi, Pediastrum: 7 vµ Crucigenia cã 4 loµi. I. §Æt vÊn ®Ò Chlorococcales lµ bé quan träng cña ngµnh t¶o Lôc (Chlorophyta) cã kho¶ng 215 chi, 1000 loµi [11], chóng ph¸t triÓn m¹nh ë c¸c thuû vùc d¹ng ao, hå vµ hå chøa. NhiÒu ®¹i diÖn cña bé Chlorococcales cã vai trß rÊt lín ®èi víi tù nhiªn, mét sè ®èi t−îng ®· ®−îc nu«i trång nh− Chlorella, Scenedesmus…, chÝnh v× vËy mµ chóng ®· thu hót ®−îc sù quan t©m nghiªn cøu cña nhiÒu nhµ khoa häc trªn thÕ giíi còng nh− ë ViÖt Nam: Philipose M.T (1967) [6], Ergashev A.E (1979) [2], Hegawaeld E. (1990) [5], NguyÔn V¨n Tuyªn (1980, 2003) [9,10], D−¬ng §øc TiÕn (1982) [7], Vâ Hµnh (1983, 1995) [3,4], D−¬ng §øc TiÕn, Vâ Hµnh (1997) [8]… HiÖn nay cïng víi sù ®« thÞ ho¸ vµ gia t¨ng d©n sè dÉn ®Õn c¸c hå ë c¸c thµnh phè lín bÞ « nhiÔm, lµm mÊt mü quan ®« thÞ vµ ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe cña ng−êi d©n, tuy nhiªn viÖc nghiªn cøu chÊt l−îng n−íc vµ vi t¶o míi tËp trung ë mét sè n¬i nh− Hµ Néi, Vinh…, ë hå VÞ Xuyªn trong c«ng viªn VÞ Xuyªn (thµnh phè Nam §Þnh) ch−a ®−îc t¸c gi¶ nµo ®Ò cËp ®Õn. Bµi viÕt nµy nh»m giíi thiÖu mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ chÊt l−îng n−íc vµ thµnh phÇn loµi bé Chlorococcales trong n¨m 2006 - 2007. II. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu MÉu vi t¶o vµ mÉu n−íc ®−îc thu t¹i 5 ®iÓm cña hå VÞ Xuyªn - Nam §Þnh theo 2 ®ît (§ît I: th¸ng 10 – 2006, §ît II: th¸ng 12 - 2006). C¸c mÉu t¶o ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng ®−îc thu b»ng l−íi vít thùc vËt næi No75 vµ cè ®Þnh b»ng dung dÞch formol 4%. MÉu t¶o ®−îc quan s¸t, vÏ h×nh vµ chôp ¶nh d−íi kÝnh hiÓn vi hai m¾t cã ®é phãng ®¹i 400-600 lÇn. §Ó ®Þnh danh c¸c loµi vi t¶o, chóng t«i dùa vµo c¸c tµi liÖu [2, 5, 6, 8]. HÖ thèng danh lôc t¶o sau khi ®· ®−îc ®Þnh lo¹i ®−îc s¾p xÕp theo Van den Hoek vµ céng sù, 1995 [11]. T¹i hiÖn tr−êng, ®o ngay nhiÖt ®é n−íc, ®é trong vµ pH, cè ®Þnh mÉu x¸c ®Þnh oxy hoµ tan. Thu mÉu n−íc ®Ó ph©n tÝch c¸c chØ tiªu thuû lý, thuû ho¸. C¸c mÉu n−íc ®−îc ph©n tÝch theo tµi liÖu [1 ], cô thÓ: - Oxy hßa tan (DO) ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p Winkler. - COD ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p kalipermanganat. - Hµm l−îng c¸c muèi dinh d−ìng nitrat (NO3-), photphat (PO43-) vµ s¾t tæng sè (FeTS): ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p so mµu. NhËn bµi ngµy 29/9/2008. Söa ch÷a xong 15/11/2008. 18
  2. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3A-2008 tr−êng §¹i häc Vinh III. KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. ChÊt l−îng n−íc KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c chØ tiªu thuû lý, thuû ho¸ ë hå VÞ Xuyªn, Nam §Þnh cho thÊy (b¶ng 1): NhiÖt ®é n−íc ë 2 ®ît thu mÉu cã sù chªnh lÖch kh¸ lín, ®ît 1 trung b×nh lµ 25,80C, cßn ®ît 2: 19,60C do ë ®ît 2 thêi ®iÓm thu mÉu vµo mïa ®«ng. §é trong ë ®ît I thÊp h¬n ®ît II, trung b×nh lµ 42,0 cm vµ 45,8 cm. B¶ng 1: KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c chØ tiªu thñy lý, thñy hãa ë hå VÞ Xuyªn - Nam §Þnh §ît nghiªn cøu TCVN ChØ tiªu 5942-1995 (kÕt qu¶ trung b×nh) §ît I §ît II A B (th¸ng 10/2006) (th¸ng 12/2006) NhiÖt ®é n−íc (0C) 25,8 19,6 §é trong (cm) 42,0 45,8 PH 7,15 7,07 6- 8,5 5,5-9 DO (mgO2/l) 6,37 6,57 6 2 COD (mgO2/l) 15,47 11,00 10 35 NO3 - N (mg/l) 0,19 0,05 10 15 PO4 - P (mg/l) 0,16 0,12 Fets (mg/l) 0,015 0,024 §é pH, DO, COD, hµm l−îng NO3-, hµm l−îng PO43-, hµm l−îng FeTS gi¶m tõ ®ît I sang ®ît II, riªng chØ sè DO t¨ng tõ ®ît I sang ®ît II. Nh×n chung c¸c chØ tiªu ph©n tÝch ®Òu n»m trong giíi h¹n A theo TCVN 5942 –1995, trõ COD lµ trong giíi h¹n B. 3.2. Thµnh phÇn loµi Qua ph©n tÝch c¸c mÉu ®Þnh tÝnh thu ®−îc chóng t«i ®· ®Þnh danh ®−îc 33 loµi vµ d−íi loµi t¶o bé Chlorococcales thuéc 7 chi, 5 hä (b¶ng 2). Trong sè 5 hä ®· x¸c ®Þnh ®−îc th× hä Scenedesmaceae lµ hä cã sè l−îng loµi lín nhÊt 23 loµi vµ d−íi loµi, chiÕm 69,7% tæng sè loµi ®· x¸c ®inh ®−îc. TiÕp ®Õn lµ hä Hydrodictyaceae mÆc dï chØ víi mét chi nh−ng cã 7 loµi vµ d−íi loµi (21,2% ), c¸c hä Chlorosacinaceae, hä Coelastraceae, Ankistrodesmaceae mçi hä míi gÆp 1 chi, 1 loµi hoÆc 1 thø (chiÕm 0,03%). B¶ng 2. Danh lôc thµnh phÇn loµi vµ d−íi loµi t¶o Lôc bé Chlorococcales ë hå VÞ Xuyªn - Nam §Þnh §ît thu mÉu TT Tªn Taxon I II Hä Ankistrodesmaceae Ankistrodesmus longissimus (Lemm.) Wille var. acurilaris 1 + (Chod.) Brunnth. Hä Chlorosarcinaceae 2 Chlorosphaera angulosa (Corda.) Klebs. + 19
  3. DÉn liÖu ban ®Çu vÒ chÊt l−îng n−íc v ..., Tr. 18-22 L. T. T. H , §. T. Thªu §ît thu mÉu TT Tªn Taxon I II Hä Coelastraceae 3 Coelastrum reticulatum (Dang.) Senn. + Hä Hydrodictyaceae 4 Pediastrum boryanum (Turp.) Menegh. var. boryanum + 5 P. duplex Meyen var. duplex +++ ++ ++ 6 P. duplex Meyen var. gracillium W. et G. S. West ++ 7 P. duplex Meyen var. reticulatum Lagerh. + 8 P. simplex (Meyen) Lemm. var. duodenarium (Bailey) Rabenh. ++ + 9 P. simplex (Meyen) Lemm. var. simplex + 10 P. tetras (Ehr.) Ralfs var. tetraodon (Corda.) Hansg. ++ ++ Hä Scenedesmaceae 11 Astinastrum hantzchii Lagerh. var. hantzchii + + 12 Crucigenia apiculata (Lemm.) Schmiddle + 13 Crucigenia crucifera (Wolle) Collins + + 14 Crucigenia tetrapedia (Kirchn.) W. G. S West + + 15 Crucigenia sp. + 16 Scenedesmus acuminatus (Lagerh.) Chod. var. acuminatus ++ + 17 S. acuminatus (Lagerh.) Chod. var. biseratus Reinsch ++ + S. acuminatus (Lagerh.) Chod. var. maximus (Uherk.) 18 + Ergashev 19 S. bernardii G. M. Smith + S. bicaudatus (Hansg.) Chod. var. skabitschevskii (Skabitsch.) 20 +++ ++ Ergashev 21 S. bijugatus (Turp.) Kuetz. var. bijugatus + 22 S. denticulatus Lagerh var. denticulatus ++ 23 S. denticulatus Lagerh var. linearis Hansg + + 24 S. dimophus (Turpin) Kuetz. + 25 S. obliquus (Turp.) Kuetz. var. alternans Christjuk + 26 S. obliquus (Turp.) Kuetz. var. obliquus + 27 S. hortobagyi (Hortob.) Ergashev + S. quadricauda (Turp.) Breb. var. granulata (Hortob.) 28 + + Ergashev 29 S. quadricauda (Turp.) Breb. var. quadricauda + + 30 S. quadricauda (Turp.) Breb. var. westii G. M. Smith + + 31 S. tropicus Crow + + 32 Scenedesmus sp1. + 33 Scenedesmus sp2. + Ghi chó: GÆp nhiÒu: +++, th−êng gÆp: ++, gÆp Ýt: + 20
  4. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 3A-2008 tr−êng §¹i häc Vinh XÐt sù ®a d¹ng vÒ møc ®é chi kÕt qu¶ cho thÊy: trong sè 7 chi x¸c ®Þnh ®−îc th× cã 3 chi chñ ®¹o lµ Scenedesmus (18 loµi vµ d−íi loµi, chiÕm 54,5% tæng sè loµi ®· x¸c ®Þnh ®−îc), thø ®Õn lµ Pediastrum (7 loµi vµ d−íi loµi – 21,2% ) vµ chi Crucigenia cã 4 loµi (chiÕm 12,1%). C¸c chi cßn l¹i mçi chi chØ cã 1 loµi (hoÆc 1 thø) chiÕm 0,03% tæng sè loµi gÆp. §ã lµ c¸c chi: Ankistrodesmus, Chlorosphaera, Actinastrum, Coelastrum. Trong sè c¸c c¸c taxon ®· ph¸t hiÖn ®−îc, c¸c loµi vµ d−íi loµi cã tÇn sè gÆp nhiÒu nhÊt lµ: Pediastrum duplex Meyen. var. duplex, Pediastrum duplex Meyen. var. gracillium W. et G. S. West, Pediastrum tetras var. tetraodon (Corda.) Hansg, Scenedesmus bicaudatus (Hansg.) Chod. var. Skabitschevskii (Skabitsch.) Ergashev. XÐt sù ph©n bè cña t¶o lôc bé Chlorococcales theo c¸c ®ît thu mÉu, kÕt qu¶ cho thÊy: ®ît I ®· ph¸t hiÖn ®−îc 28 taxon bËc loµi vµ d−íi loµi, sè loµi gÆp ë ®ît II lµ 20, theo chóng t«i ®iÒu nµy thÓ hiÖn mèi liªn quan chÆt chÏ víi c¸c yÕu tè m«i tr−êng, ®Æc biÖt lµ nhiÖt ®é. ë ®ît I, nhiÖt ®é m«i tr−êng n−íc lµ 25,80C, thÝch hîp cho sù ph¸t triÓn cña vi t¶o bé Chlorococcales, cßn ®ît II nhiÖt ®é m«i tr−êng n−íc gi¶m xuèng 19,60C sè l−îng loµi gÆp Ýt h¬n. Sè loµi gÆp chung gi÷a 2 ®ît lµ 15, hÖ sè t−¬ng ®ång Sorenxen (S) lµ 0,63. S gÇn tíi 1 nªn thµnh phÇn loµi gi÷a 2 ®ît kh¸c nhau kh«ng nhiÒu. III. KÕt luËn 1. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch thuû lý, thuû ho¸ ë hå VÞ Xuyªn nh− pH, DO, NO3- … ®Òu n»m trong giíi h¹n A, riªng COD n»m trong giíi h¹n B theo TCVN 5942 – 1995. 2. §· x¸c ®Þnh ®−îc 33 loµi vµ d−íi loµi t¶o Lôc bé Chlorococcales ë hå VÞ Xuyªn - Nam §Þnh, chóng thuéc 7 chi, 5 hä. Trong ®ã hä Scenedesmaceae chiÕm −u thÕ vÒ thµnh phÇn loµi (23 loµi vµ d−íi loµi), hä Hydrodictyaceae (7 loµi vµ d−íi loµi), c¸c chi chñ ®¹o thuéc vÒ: Scenedesmus (18 loµi vµ d−íi loµi), Pediastrum (7 loµi vµ d−íi loµi) vµ Crucigenia (4 loµi). 3. Sè loµi gÆp trong ®ît I lµ 28 loµi vµ d−íi loµi, cao h¬n so víi ®ît II lµ 20 loµi vµ d−íi loµi, hÖ sè t−¬ng ®ång S = 0,63. T i liÖu tham kh¶o [1] American Public Health Association, Standard methods for examination of water and wastewater, Sixteenth edition, 1985. [2] Ergashev A. E, Kho¸ ®Þnh lo¹i bé Protococcales vïng Trung ¸, NXB ”Fan”, Taskent, 2 tËp (tiÕng Nga), 1979. [3] Vâ Hµnh, Thùc vËt næi ë hå KÎ Gç (NghÖ- TÜnh), Tãm t¾t luËn ¸n Phã tiÕn sÜ Sinh häc, Kisinhov., 1983 (tiÕng Nga). [4] Vâ Hµnh, Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu bé t¶o nguyªn cÇu Protococcales ë mét sè thñy vùc B¾c Tr−êng S¬n, TuyÓn tËp c«ng tr×nh nghiªn cøu cña Héi th¶o khoa häc ®a d¹ng B¾c Tr−êng S¬n (lÇn thø nhÊt), NXB Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi, 1995. 21
  5. DÉn liÖu ban ®Çu vÒ chÊt l−îng n−íc v ..., Tr. 18-22 L. T. T. H , §. T. Thªu [5] Hegawaald E. et all, Studies on the genus Scenedesmus Meyen, Berlin- Stuttgart, 1990, 500 pp. [6] Philipose M. T., Chlorococcales, Indian Council of Agricultural Resarch, New Dilhi, 1967, 325 pp. [7] D−¬ng §øc TiÕn, Khu hÖ t¶o c¸c thuû vùc n−íc ngät néi ®Þa ViÖt Nam,Tãm t¾t luËn ¸n TiÕn sÜ Khoa häc Sinh häc, Taskent, 1982 (tiÕng Nga). [8] D−¬ng §øc TiÕn, Vâ Hµnh, T¶o n−íc ngät ViÖt Nam, Ph©n lo¹i t¶o lôc bé Chlorococcales, NXB N«ng NghiÖp, 1997, 503 trang. [9] NguyÔn V¨n Tuyªn, Khu hÖ t¶o n−íc ngät miÒn B¾c ViÖt Nam, LuËn ¸n phã tiÕn sÜ Sinh häc, Tr−êng §¹i häc Tæng hîp Hµ Néi, 1980. [10] NguyÔn V¨n Tuyªn, §a d¹ng sinh häc t¶o trong c¸c thñy vùc n−íc ngät ViÖt Nam, TriÓn väng vµ thö th¸ch, NXB N«ng nghiÖp thµnh phè Hå ChÝ Minh, 2003. [11] Van den Hoek C., Mann D G., Jahas M. H., Algae. Introduction to phycology. Cambridge University Press, 1995, 625 pp. Summary Primary data of water quality and order Chlorococcales in Vi Xuyen Lake, Nam Dinh City Based on the analysis of water and microalgae samples collected in two- research times (October and December, 2006) in Vi Xuyen Lake Nam Dinh Province, the results showed that: pH, DO, NO3-, .... are in A limit, except COD in B limit of TCVN 5942- 1995. We also indentified 33 species and subspecies The dominant genera are Scenedesmus: 18 species & subspecies, Pediastrum: 7 species and Crucigenia: 4 species. (a) Khoa Sinh häc, tr−êng §¹i häc Vinh (b) Líp 44B, Khoa Sinh häc, tr−êng §¹i häc Vinh. 22
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2