intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Hàm ý của văn hóa các từ chỉ màu sắc cơ bản trong tiếng việt và tiếng hán "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
160
lượt xem 25
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

ở Trung Quốc, trong ngày Tết truyền Ngôn ngữ là tấm g-ơng phản chiếu thống, trọng đại, mọi ng-ời th-ờng thích văn hoá, lịch sử văn hoá của các dân tộc dán câu đối đỏ, dán chữ Phúc đỏ ở hai khác nhau đã ảnh h-ởng trực tiếp tới bên cửa, treo đèn lồng đỏ ở cổng, buổi tối ngôn ngữ, trong đó nổi bật nhất là từ thì thắp nến hồng… Ng-ời Việt Nam vựng. Trong tiếng Hán và tiếng Việt, với tr-ớc kia trong các ngày Tết cũng thích vai trò là hệ thống tín hiệu,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Hàm ý của văn hóa các từ chỉ màu sắc cơ bản trong tiếng việt và tiếng hán "

  1. Hµm ý cña v¨n hãa c¸c tõ … ths. nguyÔn chi lª Häc viÖn Y - D−îc cæ truyÒn ViÖt Nam chóc mõng hoÆc c¸c ngµy lÔ tÕt vui vÎ. ë 1. §Æt vÊn ®Ò Trung Quèc, trong ngµy TÕt truyÒn Ng«n ng÷ lµ tÊm g−¬ng ph¶n chiÕu thèng, träng ®¹i, mäi ng−êi th−êng thÝch v¨n ho¸, lÞch sö v¨n ho¸ cña c¸c d©n téc d¸n c©u ®èi ®á, d¸n ch÷ Phóc ®á ë hai kh¸c nhau ®· ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi bªn cöa, treo ®Ìn lång ®á ë cæng, buæi tèi ng«n ng÷, trong ®ã næi bËt nhÊt lµ tõ th× th¾p nÕn hång… Ng−êi ViÖt Nam vùng. Trong tiÕng H¸n vµ tiÕng ViÖt, víi tr−íc kia trong c¸c ngµy TÕt còng thÝch vai trß lµ hÖ thèng tÝn hiÖu, tõ chØ mµu s¾c thÓ hiÖn ®Æc ®iÓm tri nhËn thÕ giíi d¸n c©u ®èi ®á, ®èt ph¸o hång, uèng s¾c mµu cña d©n téc H¸n vµ d©n téc ViÖt, r−îu hång… Mçi lÇn TÕt ®Õn, “thÞt mì, vµ cã ý nghÜa v¨n ho¸ kh¸c nhau. Bµi d−a hµnh, c©u ®èi ®á” tõ l©u ®· lµ h×nh viÕt nµy tiÕn hµnh ph©n tÝch yÕu tè v¨n ¶nh t−îng tr−ng cho ®êi sèng vËt chÊt vµ ho¸ cña tõ chØ mµu s¾c c¬ b¶n trong tinh thÇn cña con ng−êi ViÖt Nam, xem tiÕng H¸n vµ tiÕng ViÖt, ®ång thêi chØ ra ra ngµy TÕt thËt sù kh«ng thÓ thiÕu nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c ®−îc c©u ®èi ®á. Ng−êi Trung Quèc gäi nhau cña c¸c tõ chØ mµu s¾c ®ã, gãp viÖc kÕt h«n lµ hång hØ sù, cho nªn c« phÇn kh¼ng ®Þnh thªm mét b−íc vÒ mèi d©u th−êng mÆc v¸y ¸o mµu ®á, trªn ®Çu quan hÖ h÷u c¬ gi÷a ng«n ng÷ vµ v¨n ®éi tÊm kh¨n lôa ®á, cßn chó rÓ kho¸c ho¸ nãi chung, mèi quan hÖ gi÷a ng«n kh¨n mµu ®á, tr−íc ngùc cµi b«ng hoa ng÷ - v¨n ho¸ trong tiÕng H¸n vµ tiÕng mµu ®á, ë cæng cã d¸n c©u ®èi song hØ ViÖt nãi riªng. Tõ ®ã, kh«ng ngõng thóc mµu ®á, d¸n ch÷ song hØ mµu ®á, buæi ®Èy vµ t¨ng c−êng sù giao l−u vÒ v¨n tèi ch©m nÕn ®á, kh¸ch quÝ ®−îc ¨n b¸nh ho¸ gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc. bao nh©n ®Ëu ®á, khi ®−a tiÒn mõng 2. M u ®á: hoÆc tÆng quµ c−íi còng th−êng dïng Cho dï ë ViÖt Nam hay ë Trung Quèc, giÊy mµu ®á ®Ó gãi l¹i, thiÕp mêi còng mµu ®á lu«n liªn quan tíi c¸c ho¹t ®éng ®−îc viÕt trªn giÊy mµu ®á. §èi víi ng−êi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 57
  2. nguyÔn chi lª -tr¸i tim hång trung víi §¶ng, cã ViÖt Nam, trong h«n lÔ còng thÝch dïng 心红 （ phÈm chÊt ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, - mµu ®á, c¸c ®å ¨n hái tr−íc ngµy c−íi 权政色红 chÝnh quyÒn ®á, -tuyªn ®Òu ®−îc dïng v¶i ®á phñ lªn. Nh−ng 员传宣色红 truyÒn viªn ®á, -khu c¨n cø thiÕp mêi c−íi hiÖn nay kh«ng nhÊt thiÕt 地据根色红 c¸ch m¹ng, -hång vÖ binh, cßn dïng giÊy mµu ®á ®Ó viÕt, nh−ng tõ 兵卫红 nh÷ng ng−êi võa cã chuyªn m«n tèt, võa “thiÖp hång” ®· lµ danh tõ ®−îc dïng ®Ó cã phÈm chÊt tèt ®−îc gäi lµ 专又红又 chØ thiÕp mêi ®¸m c−íi. (võa hång võa chuyªn Trong tiÕng ViÖt ） Mµu ®á trong ng«n ng÷ H¸n vµ ng«n cßn cã: quª h−¬ng ®á (nghÜa lµ quª ng÷ ViÖt ®Òu t−îng tr−ng cho sù h−ng h−¬ng c¸ch m¹ng, t− t−ëng ®á (nghÜa lµ thÞnh, ph¸t ®¹t, thuËn lîi, thµnh c«ng vµ t− t−ëng c¸ch m¹ng), h¹t gièng ®á trän vÑn trong sù nghiÖp. V× vËy, khi (nghÜa lµ ng−êi võa cã tµi n¨ng võa cã chóc mõng khai tr−¬ng c«ng ty hoÆc cöa phÈm chÊt tèt, ®−îc chó träng ®Ó ph¸t hµng, khai m¹c triÓn l·m hoÆc trong triÓn nh¹c ®á (lµ chØ nh÷ng ca khóc vµ ） nghi lÔ khëi c«ng vµ kh¸nh thµnh c«ng b¶n nh¹c c¸ch m¹ng)… tr×nh, ng−êi ViÖt Nam vµ ng−êi Trung §−¬ng nhiªn trong tiÕng H¸n vµ tiÕng Quèc ®Òu dïng c¸c d¶i lôa ®á ®Ó kÕt ViÖt, mµu ®á còng mang nghÜa trung thµnh c¸c d¶i b¨ng, råi c¾t c¸c d¶i b¨ng tÝnh, vÝ dô nh−: “ ” vµ “ ”. Tõ “ ” 脸红 红脸 红 ®ã. Mµu ®á víi ý nghÜa t−îng tr−ng cho trong “ ” (mÆt hång hµo chØ sù khoÎ 脸红 ） sù “thuËn lîi, thµnh c«ng”, nã cßn hµm m¹nh, sung søc, cho nªn cã côm tõ “红 chøa ý nghÜa “®−îc x· héi ca ngîi, ®−îc ” khu«n mÆt hång hµo; cßn “ （ 面满光 脸 mäi ng−êi yªu quÝ”. NÕu mét ngµy nµo ” ®á mÆt lµ chØ c¸ch miªu t¶ sinh （红 ） ®ã, ng−êi Trung Quèc ®−îc th¨ng quan ®éng vÒ sù xÊu hæ hoÆc tøc giËn. tiÕn chøc, hä sÏ ®−îc coi lµ ”紫发得红“ (”(hång ®¾c ph¸t tö), do vËy mµ trong 3. M u v ng tiÕng H¸n ®· xuÊt hiÖn mét lo¹t nh÷ng Mµu vµng lµ mµu mang b¶n s¾c cña tõ ng÷ ®−îc t¹o nªn tõ “®á”, vÝ dô nh−: d©n téc Trung Hoa. Thêi cæ ®¹i, mµu (®¹i hång nh©n: ng−êi ®−îc mäi 人红大 vµng chøa ®ùng ý nghÜa v¨n ho¸, t−îng ng−êi yªu quý ), (rÊt ®á, rÊt may 红很 tr−ng c¸c vÞ thÇn th¸nh, quyÒn lùc cña m¾n), (h¸t rÊt ®¾t s«), (biÓu 了红唱 红演 nhµ vua, vµ sù t«n quÝ, sïng b¸i, trang diÔn ®−îc mäi ng−êi yªu mÕn), (gÆp 红走 nghiªm. Mµu vµng lµ mµu cña ®Õ v−¬ng, may m¾n), (vËn may, sè ®á) 运红 道红 ng−êi d©n kh«ng ®−îc sö dông. TÊt c¶ (con ®−êng thuËn lîi)… Trong tiÕng ViÖt, nh÷ng ®å vËt cã liªn quan tíi Hoµng ®Õ nÕu ng−êi nµo ®ã gÆp may m¾n th× còng nÕu kh«ng ph¶i dïng mµu vµng ®Ó chÕ nãi lµ sè ®á, vËn ®á. t¹o thµnh th× còng ®−îc nhuém b»ng Trong thêi kú cËn, hiÖn ®¹i, mµu ®á mµu vµng. VÝ dô nh−: “hoµng bµo” lµ cßn t−îng tr−ng cho c¸ch m¹ng hoÆc gi¸c long bµo cña Thiªn tö, “hoµng viÖt” lµ ngé chÝnh trÞ cao. Do ®ã, trong tiÕng H¸n binh khÝ cña Thiªn tö, “hoµng b¶ng” lµ vµ tiÕng ViÖt ®Òu cã dïng tõ “®á, hång” chiÕu th− cña Thiªn tö, “hoµng m· qu¸i” ®Ó biÓu thÞ c¸c tõ ng÷ cã ý nghÜa ®ã, nh−: lµ ¸o dµnh cho c¸c quan mµ Hoµng ®Õ -cê ®á, -hång qu©n, -khu ®á, 旗红 军红 区红 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 58
  3. Hµm ý cña v¨n hãa c¸c tõ … ®êi Thanh ban tÆng cho c¸c quan v¨n vâ, 黄、象录色黄 、影电色黄、 说小色黄、报 “hoµng èc” lµ xe mµ §Õ v−¬ng cæ ®¹i sö 酒色黄、厅舞色黄、曲歌色黄、乐音色 …. Trong ®ã chØ cã “ dông, “hoµng m«n” lµ dinh quan ®êi H¸n 厅啡咖色黄、吧 色黄 ”cã thÓ dÞch trùc tiÕp sang tiÕng ViÖt dµnh cho Thiªn tö ngù triÒu. B©y giê nãi 乐音 lµ “nh¹c vµng” trong c¸c côm tõ cßn l¹i ®Õn mµu vµng, mäi ng−êi th−êng liªn ， nh÷ng tõ (mµu vµng) l¹i ®−îc diÔn t−áng tíi vµng, bëi v× vµng cã mµu vµng. 色黄 ®¹t b»ng nhiÒu c¸ch nh−:®åi truþ, ®éc Mµu vµng trong tiÕng ViÖt vµ tiÕng H¸n h¹i, sexy, s¾c dôc, cÊp 3, h¹ l−u…, nh−: ®Òu t−îng tr−ng cho sù quÝ b¸u, chÊt -s¸ch b¸o ®åi truþ/®éc h¹i, 刊书色黄 色黄 l−îng cao…, vÝ dô nh−: - ngµy 日金黄 - ho¹ b¸o ®åi truþ/sexy, - 报画 月 金 黄 说 小色黄 vµng, - tuÇn lÔ vµng, - 周金黄 tiÓu thuyÕt ®åi truþ/®éc h¹i, - 说小色黄 th¸ng vµng, - mïa vµng, 节季金黄 时金黄 phim ¶nh ®åi truþ/®éc h¹i/sexy/truþ l¹c - thêi kú hoµng kim. Ngoµi ra, trong 代 - b¨ng ®Üa ®åi truþ/®éc 象录色黄 tiÕng ViÖt cßn cã c¸ch nãi: c¬ héi vµng h¹i/sexy/truþ l¹c, - sµn nh¶y 厅舞色黄 (nghÜa lµ c¬ héi quÝ hiÕm), tÊm lßng vµng truþ l¹c - qu¸n bar truþ l¹c, 吧酒色黄 色 (chØ nh÷ng ng−êi lµm tõ thiÖn, cã tÊm qu¸n cµ phª tr¸ h×nh/ truþ l¹c… 厅啡咖 lßng nh©n ¸i), thiªn sö vµng (chØ lÞch sö §¸ng chó ý lµ “Sæ vµng” trong huy hoµng, rùc rì) b¹n vµng (chØ nh÷ng tiÕngViÖt kh«ng ®−îc dÞch thµnh “ 色黄 ng−êi b¹n th©n, tèt, ch©n thËt)… ” trong tiÕng H¸n. Bëi v× “Sæ vµng” 书 ë Trung Quèc, khi mµu vµng dïng ®Ó chÝnh lµ Danh b¹ ®iÖn tho¹i ®−îc in biÓu thÞ con ng−ßi, nã lµ tiªu chÝ cña vÞ trªn giÊy in mµu vµng, ®©y lµ Danh b¹ thµnh niªn, cña sù non nít, ch−a chÝn ®iÖn tho¹i ®−îc ph©n lo¹i theo c¬ cÊu tæ ch¾n. “ ” dïng ®Ó vÝ víi trÎ nhá, sù non 口黄 chøc cña c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, nít. Trong tiÕng H¸n dïng “ ” ®Ó 儿小口黄 c¸c tæ chøc, c«ng ty, doanh nghiÖp, cöa ch©m biÕm trÎ ng−êi non d¹i, kh«ng biÕt hµng, nhµ hµng…, c¨n cø vµo sù ph©n g×, c¸ch nãi nµy trong tiÕng ViÖt kh«ng cã. lo¹i vÒ cöa hµng thùc phÈm, cöa hµng “ ” chØ cã thÓ dÞch lµ “miÖng cßn 儿小口黄 ®iÖn tö, n¬i vui ch¬i gi¶i trÝ, c«ng ty h¬i s÷a”. hµng kh«ng vµ bÖnh viÖn… ®Ó t×m ra sè ý nghÜa tiªu cùc cña mµu vµng trong ®iÖn tho¹i vµ ®Þa chØ, lµ mét quyÓn s¸ch tiÕng H¸n vµ tiÕng ViÖt lµ kh¸ gièng rÊt h÷u Ých, toµn bé quyÓn s¸ch ®−îc in nhau, ý nghÜa nµy cã nguån gèc tõ n−íc b»ng giÊy mµu vµng, cho nªn gäi lµ “Sæ Mü. Tõ thÕ kû 18, ë Mü th−êng dïng vµng”, c¸ch nãi nµy b¾t nguån tõ “Yellow giÊy in mµu vµng ®Ó in Ên nh÷ng s¸ch Pages” trong tiÕng Anh. b¸o, t¹p chÝ sexy, cã néi dung kh«ng 3. M u ®en lµnh m¹nh. Sau khi x©m nhËp vµo Trung Quèc, mµu vµng ®· cã hµm nghÜa Mµu ®en trong thêi cæ ®¹i Trung Quèc biÓu thÞ sù ph¶n ®éng, s¾c dôc, d©m « cã ý nghÜa tÝch cùc, t−îng tr−ng cho sù (Chang JingYu – “Tõ ng÷ tiÕng H¸n vµ t«n quÝ, c−¬ng nghÞ, trang nghiªm. Mµu v¨n ho¸”, 1995). ChÝnh tõ ®ã ®· s¶n sinh ®en lµ mµu chÝnh mµ ®êi H¹ vµ ®êi TÇn ra mét lo¹t tõ ng÷ mµ mµu vµng mang sïng b¸i. Do mµu ®en t−îng tr−ng sù s¾c th¸i tiªu cùc, nh−: trang nghiªm t«n quÝ, cho nªn quan 画色黄、刊书色黄 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 59
  4. nguyÔn chi lª nghÜa “®en tèi”, mµu ®en cßn mang phôc, lÔ phôc, tÕ phôc mµ c¸c c«ng nh÷ng ý nghÜa kh¸c nh− ph¹m ph¸p, lõa khanh hai ®êi H¹ vµ TÇn sö dông ®Òu lµ ®¶o…, nh−: - x· héi ®en (chØ b¨ng mµu ®en. Theo c¸ch nãi cña ng−êi x−a vÒ 会社黑 ®¶ng kh«ng tu©n theo ph¸p luËt), - “ngò ph−¬ng” vµ “ngò hµnh”, tøc lµ ph©n 户黑 h¾c hé (nh÷ng ng−êi kh«ng cã hé khÈu trêi ®Êt thµnh n¨m ph−¬ng vÞ gäi lµ chÝnh thøc), - h¾c xa (nh÷ng « t« mµ §«ng, T©y, Nam, B¾c, Trung; mçi 车黑 ng−êi l¸i kh«ng cã giÊy phÐp l¸i xe). ph−¬ng vÞ t−¬ng ®−¬ng víi mét trong 黑 - h¾c nh©n (chØ nh÷ng ng−êi kh«ng cã ngò hµnh nh−: méc, kim, ho¶, thuû, thæ. 人 hé khÈu), – hµng ®en (chØ nh÷ng 货黑 Ngò ph−¬ng vµ ngò hµnh l¹i ®−îc chia hµng ho¸ ch−a nép thuÕ hoÆc bu«n lËu), thµnh ngò s¾c lµ xanh, tr¾ng, ®á, ®en, - chî ®en (chØ nh÷ng chî b¸n hµng 市黑 vµng. PhÝa B¾c thuéc thuû, mang mµu gi¶ hoÆc n¬i bu«n b¸n ngo¹i hèi, chøng ®en. Mµu ®en l¹i cã ý nghÜa chØ bãng tèi, kho¸n lËu), – danh s¸ch ®en (chØ 单名黑 ®ªm kh«ng cã ®Ìn, kh«ng cã tr¨ng sao, danh s¸ch nh÷ng ng−êi bÞ x· héi cò hoÆc do vËy, mµu ®en cßn chøa ®ùng ý nghÜa chÕ ®é ph¶n ®éng b¾t bí), - ®ång 钱黑 th©m trÇm, thÇn bÝ. tiÒn ®en tèi (chØ nh÷ng ®ång tiÒn cã ®−îc Trong H¸n ng÷ hiÖn ®¹i, nh÷ng tõ tõ nh÷ng thñ ®o¹n phi ph¸p nh− tham «, ng÷ cã chøa víi tõ tè chØ “mµu ®en” phÇn hèi lé….), - tÊm mµn ®en (chØ néi 幕黑 lín ®Òu mang nghÜa tiªu cùc. VÝ dô: t×nh ®en tèi mµ kh«ng thÓ nãi víi ng−êi KhuÊt Nguyªn trong “Cöu ch−¬ng – kh¸c), - h¾c bang (chØ nh÷ng thµnh 帮黑 Hoµi sa” cã nãi: “biÕn b¹ch dÜ h¾c hi, ®¶o viªn cña nh÷ng tËp ®oµn ph¶n ®éng), 走 th−îng vi h¹” (biÕn tr¾ng thµnh ®en, ®¶o – ®i vµo con ®−êng ®en tèi (chØ con 道黑 lén trªn thµnh d−íi), ®©y còng lµ lý do ®−êng trém c¾p, thæ phØ)… mµ ngµy nay chóng ta hay nãi “tr¾ng Mµu ®en trong tiÕng ViÖt còng cã ®en lÉn lén”, KhuÊt Nguyªn m−în “®en” nh÷ng ý nghÜa kh«ng tèt ®Ñp, mµu ®en ®Ó biÓu ®¹t sù ®en tèi cña chÝnh trÞ thêi lµm ng−êi ta liªn t−ëng ®Õn téi ¸c, phi ®¹i mµ «ng ®ang sèng, thiÖn ¸c bÊt ph©n, ph¸p… Trong tiÕng ViÖt ®· xuÊt hiÖn mét x· héi víi nh÷ng thÕ lùc ®en tèi. hµng lo¹t nh÷ng tõ mang ý nghÜa tiªu MÆt kh¸c, mµu ®en cßn cã ý nghÜa lµ tµ cùc cã liªn quan tíi mµu ®en, nh−: ®ªm ¸c, kh«ng may m¾n. §©y cã thÓ lµ do ®en, chî ®en, danh s¸ch ®en, tim ®en, ¶nh h−ëng cña t− t−ëng PhËt gi¸o. tÊm mµn ®en … Mµu ®en trong tiÕng Trong thuËt ng÷ PhËt gi¸o, “tr¾ng ®en” ViÖt cßn cã ý nghÜa lµ ®en ®ñi, kh«ng cã tªn gäi kh¸c lµ “thiÖn ¸c”. “Ngµy h¾c may m¾n, nh−: ngµy ®en ®ñi, sè ®en/vËn ®¹o” lµ ngµy kh«ng may m¾n. Mµu ®en ®en, quÜ ®en… l¹i cßn cã ý nghÜa tiªu cùc kh¸c, t−îng tr−ng cho sù ®en tèi, c¸i chÕt, sù nham 4. M u tr¾ng hiÓm, khñng bè. Nh÷ng phÇn tö ph¹m ë Trung Quèc vµ ViÖt Nam, mµu ph¸p cÊu kÕt víi nhau ®Ó g©y téi ¸c gäi tr¾ng t−îng tr−ng cho sù thuÇn khiÕt vµ lµ “ - nh©n vËt h¾c ®¹o”, ng−êi 物人道黑 trong tr¾ng. D©n téc M«ng Cæ - Trung thao tóng nh÷ng ©m m−u gäi lµ “ - 手黑 Quèc ®· göi g¾m nh÷ng t©m nguyÖn tèt h¾c thñ”, t©m ®Þa nham hiÓm, ®éc ¸c gäi ®Ñp vµo mµu tr¾ng. Hä yªu thÝch mµu lµ “ - h¾c tim - tim ®en”. Vµ tõ ý 心黑 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 60
  5. Hµm ý cña v¨n hãa c¸c tõ … tr¾ng, cho r»ng mµu tr¾ng t−îng tr−ng nµo ®ã mµ ch−a ®−îc khai th¸c, nghiªn cøu. cho sù thuÇn khiÕt vµ may m¾n. Hä gäi nh÷ng con ng−êi l−¬ng thiÖn lµ nh÷ng Thêi cæ ®¹i Trung Quèc, gäi nh÷ng ng−êi trong s¸ng. Trong tiÕng ViÖt còng ng−êi kh«ng cã c«ng danh lµ “ - b¹ch 丁白 cã nh÷ng lèi nãi nh− “trÎ em nh− tê giÊy ®inh”, “ - b¹ch th©n”; nhµ ë cña 身白 tr¾ng”, cã nghÜa lµ trÎ em trong s¸ng, nh÷ng ng−êi ®i thi mµ ch−a cã c«ng ng©y th¬, v« t−, hoÆc nãi “t©m hån trong danh ®−îc gäi lµ “ - b¹ch èc”. Trong 屋白 s¸ng” lµ chØ nh÷ng t©m hån ch−a bÞ tiÕng H¸n, nghÜa ph¸i sinh cña ch÷ b¹ch nhiÔm nh÷ng ¶nh h−ëng xÊu cña x· héi. lu«n biÓu thÞ nghÜa tiªu cùc nh− khinh Mµu tr¾ng gièng nh− tuyÕt vµ nh÷ng th−êng, kh«ng gi¸ trÞ. VÝ dô: “ - b¹ch 塔白 viªn ngäc, do vËy ng−êi x−a th−êng dïng th¸p – th¸p bá kh«ng”, “ - tr¾ng m¾t”, 眼白 mµu tr¾ng t−îng tr−ng cho sù cao “ – ¨n kh«ng”, “ - nhÊt cïng 吃白 白二穷一 th−îng, tao nh· nh− “ - b¹ch h¹c”, nhÞ b¹ch – c«ng n«ng nghiÖp kh«ng ph¸t 鹤白 “ - b¹ch c©u (ngùa non cã l«ng mµu triÓn, tr×nh ®é v¨n ho¸ khoa häc thÊp 驹白 tr¾ng)” trong quan niÖm truyÒn thèng sù kÐm”… Tõ “ - tr¾ng” trong tiÕng H¸n 白 may m¾n, sù thËt thµ, ngay th¼ng ®−îc còng cã nghÜa lµ v« dông, kh«ng cã hiÖu thÓ hiÖn qua mµu tr¾ng còng cã ý nghÜa qu¶, nh− - uæng c«ng ®i (®· ®i, 走白 lµ râ rµng, minh b¹ch, do vËy “ - nh−ng kh«ng ®¹t ®−îc môc ®Ých), – 白大相真 说白 ch©n t−íng ®¹i b¹ch - lé râ ch©n t−íng”, uæng c«ng nãi (®· nãi, nh−ng kh«ng cã “ - bÊt b¹ch chi oan - nçi oan t¸c dông), - tèn c«ng tèn søc, 冤之白 不 气 力费白 kh«ng thÓ gi·i bµy” lµm cho ng−êi kh¸c uæng c«ng (tiªu hao søc lùc v« Ých). Tõ thÊp thám, lo l¾ng. Thµnh ng÷ tiÕng “tr¾ng” trong tiÕng ViÖt kh«ng cã ý H¸n cã c©u “ - thanh b¹ch v« hµ nghÜa nµy. Do ®ã khi chuyÓn dÞch nh÷ng 瑕无白清 - thuÇn khiÕt, trong s¸ng”, “ - tõ nµy tõ tiÕng H¸n sang tiÕng ViÖt 玉如白纯 thuÇn b¹ch nh− ngäc - thuÇn khiÕt nh− ng−êi ta kh«ng thÓ t×m ®−îc sù t−¬ng ngäc”, “ - b¹ch y tu sÜ - nh÷ng øng tuyÖt ®èi vÒ c¶ h×nh th¸i ng«n ng÷ 士修衣白 nhµ tu sÜ mÆc ¸o tr¾ng, thÓ hiÖn sù trong vµ v¨n ho¸. VÝ dô: “ ” (uæng 趟一 了走白 s¸ng, thuÇn khiÕt”… Ng−êi Trung quèc c«ng mét chuyÕn ®i), “ ” 说 白 是也 说 他 跟 hiÖn nay gäi y t¸ lµ “ - nh÷ng (nãi víi anh ta còng nh− kh«ng (v« Ých)), 士战衣白 chiÕn sÜ ¸o tr¾ng ”. “ ” (phÝ c«ng uæng søc/ mÊt toi søc 力费白 lùc / c«ng cèc). Nh×n tõ ®Æc tÝnh vËt lý, mµu tr¾ng b¶n th©n lµ v« s¾c, nã gièng nh− ë tr¹ng Theo quan ®iÓm vÒ mµu s¾c cña hai th¸i nguyªn s¬, ch−a tõng ®−îc tiÕp xóc, n−íc Trung Quèc vµ ViÖt Nam, mµu ®em l¹i cho chóng ta c¶m gi¸c cña sù b¾t tr¾ng chØ sù cÊm kþ. Trong ngò ph−¬ng ®Çu, tõ tr−íc ®Õn nay ch−a cã, nh÷ng cæ ®¹i Trung Quèc, phÝa T©y lµ b¹ch hæ, ®iÓm tr¾ng trªn b¶n ®å lµ biÓu thÞ nh÷ng phÝa T©y lµ h×nh thiªn s¸t thÇn, chñ vÒ n¬i mµ con ng−êi ch−a biÕt ®Õn, hoÆc ®iÒu s¸t chi thu (mïa thu lµ mïa tiªu ch−a tõng tr¶i qua th¸m hiÓm ®Þa lý. Do ®iÒu, s¸t tö), do vËy, thêi cæ ®¹i th−êng vËy, trong tiÕng H¸n dïng “ - chç trõng ph¹t nh÷ng ng−êi bÊt nghÜa, xö tö 白空 trèng” ®Ó nãi vÒ mét lÜnh vùc khoa häc ph¹m nh©n vµo mïa thu. Cho nªn mµu Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 61
  6. nguyÔn chi lª b¶o vÖ m×nh, dùa vµo ®ã ®Ó sinh tån; tr¾ng lµ biÓu hiÖn cña sù kh« kiÖt, mµu nh−ng ®ång thêi, mµu xanh còng ®· b¶o kh«ng sinh khÝ, kh«ng sù sèng, t−îng vÖ kÎ thï cña con ng−êi vµ nh÷ng loµi tr−ng cho c¸i chÕt vµ ®iÒm xÊu. Tõ x−a ®éng vËt ¨n thÞt hung ¸c kh¸c. Con ®Õn nay, mµu tr¾ng lµ mµu ¸o tang cña ng−êi ë ®©y chØ nh÷ng ng−êi tô tËp trong ng−êi Trung Quèc vµ ng−êi ViÖt Nam. rõng nói, lÊy cña c¶i cña ng−êi giµu gióp Trong tiÕng H¸n, “ ” lµ c¸ch nãi kh¸c 事白 ®ì ng−êi nghÌo, gäi lµ “h¶o h¸n rõng vÒ viÖc tang lÔ. Ng−êi th©n bÞ chÕt, gia xanh”. “Rõng xanh” còng lµ n¬i mµ bän ®×nh, dßng hä cña ng−êi ®ã ph¶i mÆc ¸o thæ phØ ®· chiÕm nói rõng ®Ó x−ng tang mµu tr¾ng, ¸o tr¾ng mµ con ch¸u v−¬ng, chÆn ®−êng c−íp bãc, quÊy rèi ®êi sau mÆc cßn gäi lµ “ ” ¸o tang , （ 服孝 ） nh©n d©n. Thêi cæ ®¹i Trung Quèc, mµu khi ®−a thi hµi ®i mai t¸ng cã gi−¬ng cê xanh tõng cã ý nghÜa liªn t−ëng biÓu thÞ tr¾ng, r¾c tiÒn giÊy mµu tr¾ng. sù “nhá bÐ, h¹ tiÖn”. §iÒu nµy cã liªn Ngoµi ra, mµu tr¾ng trong tiÕng H¸n quan tíi qui ®Þnh vÒ trang phôc cña chÕ vµ trong tiÕng ViÖt ®Òu chøa ®ùng ý ®é quan l¹i thêi x−a. Mµu xanh lµ ®Æc nghÜa tiªu cùc nh− hñ b¹i, sa ®o¹, thèi tr−ng trang phôc cña quan l¹i cÊp thÊp n¸t, ph¶n ®éng… Víi ý nghÜa nµy, mµu thêi cæ ®¹i, vÝ dô nh−: n« dÞch cña ®êi tr¾ng ng−îc l¹i h¼n víi mµu ®á, cho nªn nhµ H¸n sö dông kh¨n ®éi ®Çu mµu nh÷ng sù viÖc mang tÝnh c¸ch m¹ng, xanh. Sau ®êi nhµ Nguyªn tÊt c¶ kü n÷ ng−êi ta sö dông mµu ®á, cßn nh÷ng sù ®Òu ph¶i quÊn kh¨n ®éi ®Çu mµu xanh. viÖc ph¶n ®éng th× ng−êi ta th−êng dïng VÒ sau cßn ph¸t triÓn thµnh nghÜa “c¾m mµu tr¾ng, nh−: - khñng bè 怖恐色白 sõng. Khi ng−êi vî ®i ngo¹i t×nh, ng−êi tr¾ng chØ nh÷ng chÝnh s¸ch trÊn ¸p （ chång xÊu hæ ®Õn møc kh«ng thÓ ngÈng cña ph¸i ph¶n ®éng ®èi víi chiÕn sÜ c¸ch mÆt lªn ®−îc, v× thÕ gäi lµ ®éi “mò mµu m¹ng , - qu©n tr¾ng (chØ qu©n 军白 ） xanh”. chÝnh phñ ph¶n ®éng)…. Trong tiÕng H¸n hiÖn ®¹i vµ tiÕng Do mµu tr¾ng khiÕn ng−êi ta liªn ViÖt hiÖn ®¹i, mµu xanh t−îng tr−ng cho t−ëng ®Õn sù ®¬n thuÇn, kh«ng tiªm mïa xu©n vµ søc sèng, cã thÓ lµ bëi v× nhiÔm…, cho nªn ch÷ “b¹ch” trong tiÕng trong nh÷ng ngµy ®«ng gi¸ l¹nh, mµu ViÖt cßn cã nghÜa lµ “kh«ng cã”, vÝ dô xanh cña c©y cèi gÇn nh− ®· bÞ biÕn mÊt. nh−: tr¾ng tay (kh«ng cã tµi s¶n, tiÒn Khi mïa xu©n ®Õn, mµu xanh nh− bõng cña), tr¾ng ¸n (v« téi), thøc tr¾ng (c¶ tØnh, nã thÓ hiÖn sù sèng l¹i sinh s«i. ®ªm kh«ng ngñ), bá phiÕu tr¾ng (khi bá Mµu xanh lµ mµu s¾c cña mÇm non, c©y phiÕu kh«ng lùa chän ai c¶). cá. D−êng nh− tÊt c¶ mÇm non thùc vËt 5. M u xanh trong thÕ giíi thiªn nhiªn ®Òu lµ mµu xanh. Mµu xanh cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp Trong v¨n ho¸ truyÒn thèng Trung tíi sù sèng vµ sù sinh tr−ëng. Kinh Quèc, mµu xanh cã hai ý nghÜa. Mµu nghiÖm cña ng−êi x−a cho thÊy, chØ cã xanh kh«ng chØ biÓu thÞ sù nghÜa hiÖp, léc non mäc lªn trªn mÆt ®Êt, th× sù sinh mµ nã cßn biÓu thÞ tµ ¸c. Bëi v× con ng−êi tån cña con ng−êi míi ®−îc ®¶m b¶o. trong thêi ®¹i s¬ khai vµ trong qu¸ tr×nh ChÝnh v× vËy, mµu xanh ®· trë thµnh sù sèng sau nµy th−êng m−în mµu xanh ®Ó Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 62
  7. Hµm ý cña v¨n hãa c¸c tõ … t−îng tr−ng cho niÒm tin, hi väng vµ sù tiÕng H¸n vµ tiÕng ViÖt, cã thÓ thÊy râ, sèng cña rÊt nhiÒu d©n téc. Mµu xanh tõ chØ mµu s¾c trong tiÕng H¸n vµ tiÕng cßn t−îng tr−ng cho søc sèng, sinh khÝ, ViÖt cã ph¹m vi øng dông kh¸ réng r·i nh−: - tuæi trÎ, tuæi xanh, thanh niªn trong ng«n ng÷, c¸c tÇng nghÜa cña 年青 tuæi trÎ còng gièng nh− c©y tïng, c©y chóng kh¸ ®a d¹ng phong phó. NghÜa （ b¸ch khoÎ m¹nh, trµn ®Çy søc sèng , ph¸i sinh vµ nghÜa t−îng tr−ng cña c¸c 青） - tuæi thanh xu©n, tuæi xu©n ( thêi tõ chØ mµu s¾c nµy ®−îc t¹o ra trªn c¬ së 春 thanh xu©n søc trÎ cña con ng−êi còng tÝnh chung trong v¨n ho¸ vµ sinh lý cña gièng nh− mïa xu©n trµn trÒ nhùa sèng). tõng d©n téc, nh−ng ®ång thêi còng Mµu xanh t−îng tr−ng cho c©y cèi, nh−: mang mµu s¾c riªng biÖt, ®éc ®¸o cña “ ” (lôc s¾c c«ng tr×nh) trong tõng d©n téc ®ã. Khi häc tõ chØ mµu s¾c 程工色绿 tiÕng H¸n chØ c«ng tr×nh chèng giã chèng trong tiÕng H¸n vµ tiÕng ViÖt, chóng ta c¸t b»ng c¸ch trång c©y g©y rõng, hay kh«ng chØ ph¶i chó ý hµng lo¹t sù kh¸c nh− “c¸ch m¹ng xanh” trong tiÕng ViÖt, biÖt vÒ h×nh thøc kh«ng t−¬ng ®ång gi÷a liªn quan tíi cuéc c¸ch m¹ng trång c©y hai ng«n ng÷, mµ cµng cÇn ph¶i ®i s©u g©y rõng, “khñng ho¶ng xanh” cã nghÜa ph©n tÝch tõ gãc ®é v¨n ho¸, ®Ó cµng lµ nguy c¬ thiÕu c©y xanh… hiÓu s©u s¾c h¬n n÷a phong tôc tËp Trung Quèc vµ ViÖt Nam còng gièng qu¸n, ®iÓn cè lÞch sö, nghÖ thuËt t«n nh− c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi, dïng gi¸o… cña hai n−íc Trung Quèc vµ ViÖt ®Ìn ®−êng biÓu thÞ tÝn hiÖu giao th«ng, Nam, hiÓu mét c¸ch chÝnh x¸c néi hµm mµu xanh biÓu thÞ ®−îc phÐp ®i. Trong v¨n ho¸ kh¸c nhau cña ng«n ng÷, tõ ®ã ng«n ng÷ còng cã c¸ch nãi “ ” - “bËt n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ vÒ n¨ng lùc 灯绿开 ®Ìn xanh” víi ý nghÜa cÊp trªn t¹o ®iÒu lý gi¶i vµ n¨ng lùc biÓu ®¹t ng«n ng÷. kiÖn thuËn lîi hoÆc níi réng h¹n chÕ cho cÊp d−íi. Trong tiÕng H¸n, mµu xanh ®−îc dïng ®Ó h×nh dung hoÆc vÝ von thùc vËt Tµi liÖu tham kh¶o vµ m«i tr−êng tù nhiªn ch−a bÞ « nhiÔm, nh− “ – rau xanh” vµ “ - 菜蔬色绿 品食色绿 [1] 1995 院言语，词语， ， thùc phÈm xanh”. Trong tiÕng ViÖt, mµu [2] 2002 2 ， 院语，词色颜色颜论， ，蒋 xanh còng ®−îc dïng víi c¸c nghÜa trªn, 139-142 nh−ng víi hai côm tõ “ ” vµ “ 菜蔬色绿 色 [3] 1990 育，言语， ，邢 ”biÓu ®¹t t−¬ng ®−¬ng trong 品食色绿 [4] 1988 3 言语，联词色， ， tiÕng ViÖt ®−îc gäi lµ “rau s¹ch” vµ “thùc [5] §µo Th¶n, 1993, HÖ thèng m· sè tõ phÈm s¹ch”. Tuy c¸ch dïng tõ cã kh¸c chØ mµu s¾c trong tiÕng ViÖt T¹p chÝ ng«n ， nhau, nh−ng gi÷a “xanh” vµ “s¹ch” còng ng÷, sè 2. cã mèi liªn hÖ nhÊt ®Þnh. [6] NguyÔn Thanh Hµ, 1995, HÖ thèng tõ chØ mµu s¾c trong tiÕng ViÖt (LuËn v¨n th¹c 6. Lêi kÕt sÜ). Th«ng qua viÖc ph©n tÝch, ®èi chiÕu [7] NguyÔn Nh− ý, chñ biªn, 1998, §¹i c¸c tõ ng÷ chØ mµu s¾c c¬ b¶n trong tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, NXB v¨n ho¸-th«ng tin. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 63
  8. nguyÔn chi lª Abstract: Language is the mirror of the culture. Every nation has its own history and culture which have direct influence on the different cultural meaning of the vocabulary. As a symbol system, the vocabulary of color have different use, cultural value and meaning in Chinese and Vietnamese languages. According to the analysis of the cultural meaning of the basic vocabulary of color in these two languages, and the deep understanding of the cultural informations of these vocabularies taking on, we can make the transcultural conversation proceeding effectively, accelerate, reinforce the communication and combination between the two countries gradually Nghiªn cøu Trung Quèc sè 6(94) - 2009 64
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2069 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2