Báo cáo nghiên cứu khoa học " HÃY LÀM CHO HUẾ XANH HƠN VÀ ĐẸP HƠN "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sinh ra và lớn lên bên dòng sông Hương hiền hòa, biết bao kỷ niệm về Huế ngày ấy đã in sâu vào ký ức tôi. Hẳn bây giờ nhiều người Huế vẫn còn nhớ đến hình ảnh “Thông reo đỉnh Ngự” như còn ẩn hiện đâu đây, một quần thể thông xanh bao phủ cả ngọn núi đứng xa nhìn như một bình phong xanh được cắt tỉa in lên bầu trời và nếu đứng ở đỉnh núi nhìn về thành phố lại thấy một dải lụa xanh mềm mại là dòng sông Hương uốn lượn được bao...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " HÃY LÀM CHO HUẾ XANH HƠN VÀ ĐẸP HƠN "

75 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (85). 2011 MOÂI TRÖÔØNG - SINH THAÙI HAÕY LAØM CHO HUEÁ XANH HÔN VAØ ÑEÏP HÔN Mai Văn Phô* Sinh ra vaø lôùn leân beân doøng soâng Höông hieàn hoøa, bieát bao kyû nieäm veà Hueá ngaøy aáy ñaõ in saâu vaøo kyù öùc toâi. Haún baây giôø nhieàu ngöôøi Hueá vaãn coøn nhôù ñeán hình aûnh “Thoâng reo ñænh Ngöï” nhö coøn aån hieän ñaâu ñaây, moät quaàn theå thoâng xanh bao phuû caû ngoïn nuùi ñöùng xa nhìn nhö moät bình phong xanh ñöôïc caét tæa in leân baàu trôøi vaø neáu ñöùng ôû ñænh nuùi nhìn veà thaønh phoá laïi thaáy moät daûi luïa xanh meàm maïi laø doøng soâng Höông uoán löôïn ñöôïc bao boïc bôûi moät ñöôøng vieàn ñoû saëc sôõ cuûa hoa phöôïng vó nôû roä muøa heø. Thôøi gian troâi ñi, Hueá baây giôø ñöôïc ghi nhaän laø di saûn vaên hoùa mang taàm quoác teá. Hueá, thaønh phoá vöôøn, laø nôi thieân nhieân öu ñaõi veà caûnh vaät, con ngöôøi vaø vaên hoùa. Hueá coøn coù di saûn phi vaät theå laø Nhaõ nhaïc cung ñình vaø baây giôø Hueá ñang vöôn leân thaønh thaønh phoá Festival, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông. Vôùi nhöõng yù nghóa ñoù, baûn thaân toâi voâ cuøng töï haøo veà Hueá vaø töï haøo mình laø ngöôøi con cuûa Hueá, nhöng beân caïnh ñoù vaãn coøn noãi nieàm lo laéng khoân nguoâi! Laø moät caùn boä höu trí ñaõ töøng tham gia giaûng daïy vaø nghieân cöùu veà coû caây, laøm sao khoûi nghó suy veà maøu xanh cho Hueá. Moät soá ñeà taøi veà caây xanh, caây ñöôøng phoá, caây caûnh vaø caây hoa trong laêng taåm chuùng toâi töøng tham gia, tuy ñaõ coù keát quaû nhöng taát caû chæ döøng ôû suy nghó vaø ñeà xuaát maø chöa thöïc söï trôû thaønh hieän thöïc. Trong baøi vieát naøy toâi xin ñöôïc pheùp laïm baøn veà moät soá lónh vöïc lieân quan ñeán maûng caây xanh cuûa Hueá, ñeå theå hieän söï mong muoán chaân thaønh cuûa moät ngöôøi con cuûa Hueá, yeâu Hueá maø chöa laøm ñöôïc gì cho Hueá theâm ñeïp vaø theâm xanh. So vôùi moät soá thaønh phoá trong nöôùc nhö Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Ñaø Laït… thì Hueá laø moät trong soá caùc thaønh phoá ñöôïc xaây döïng sôùm. Ñöôïc saùp nhaäp vaøo Ñaïi Vieät töø naêm 1306, sau ñoù trôû thaønh thuû phuû döôùi thôøi chuùa Nguyeãn (1558-1774), roài trôû thaønh kinh ñoâ döôùi thôøi Taây Sôn, qua thôøi nhaø Nguyeãn (1802-1945), traûi qua hôn 700 naêm vôùi nhieàu thay ñoåi nhöng baûn saéc cuûa Hueá vaãn coøn khaù nguyeân veïn qua con ngöôøi hoaëc thô vaên cuûa Hueá. Hueá tuy nhoû nhöng xinh xaén, traàm maëc, dòu daøng vaø laéng ñoïng, cho neân cuõng caàn löu yù ñeán tính chaát naøy trong khi troàng caây xanh vaø caây caûnh ôû ñaây sao cho vöøa mang neùt ñaëc tröng cuûa ñaát Hueá vaø cuûa tính caùch con ngöôøi Hueá. Tröôùc ñaây coù moät soá ñòa ñieåm ôû Hueá ñaõ troàng moät soá caây ñaëc tröng vaø ñaõ ñi vaøo vaên thô cuûa Hueá: “Vaên Thaùnh troàng Thoâng, Voõ Thaùnh troàng Baøng. Ngoù voâ Xaõ Taéc hai haøng Muø u”. Caây Muø u hay coøn goïi laø Nam mai - hoa traéng, nhuïy vaøng, höông thôm - thôøi aáy ñöôïc troàng khaù nhieàu trong caùc ñöôøng phoá cuûa Thaønh Noäi nhö ñöôøng OÂng Ích Khieâm töø cöûa Thöôïng Töù leân ñeán cöûa Ngaên, ñöôøng tröôùc tröôøng Haøm Nghi (nay laø ñöôøng 23 thaùng 8) nay haàu nhö khoâng coøn nöõa. Chæ coù Thoâng vaø Baøng ñaõ ñöôïc troàng laïi ôû Voõ Thaùnh vaø Vaên Thaùnh vì nôi ñaây ñang ñöôïc truøng tu vaø toân taïo. * Cöïu giaûng vieân Khoa Sinh hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Hueá.
76 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (85). 2011 Con ñöôøng ñeïp nhaát thôøi hoïc troø cuûa chuùng toâi laø ñöôøng Leâ Lôïi, haàu heát hai leà ñöôøng ñöôïc troàng caây Long naõo - thaân caây caèn coãi, laù nhoû boùng, thöôøng toûa muøi höông long naõo vaø laøm saïch khoâng khí - chính vì vaäy maø chuùng toâi nghó raèng neân chaêng chuùng ta thay theá nhöõng caây Long naõo bò hö haïi qua luït baõo, boäng ruoät ngaõ ñoå baèng chính loaøi Long naõo chöù khoâng troàng thay caùc loaøi khaùc nhö Baèng laêng, Phöôïng vó hoaëc caùc loaøi deã troàng khaùc laøm maát veû ñeïp voán coù cuûa con ñöôøng. Hôn theá nöõa, khi troàng neân duøng caây coù ñoä lôùn nhaát ñònh veà ñöôøng kính vaø ñoä cao ñeå khoûi thaáy söï “treû hoùa” khoâng caân xöùng. Ñöôøng Ñoáng Ña tröôùc ñaây thöôøng goïi laø ñöôøng Haøng Ñoaùc (caây Coï daàu) nhöng qua thôøi gian caây ñaõ bò taøn luïi nhieàu, nay cuõng ñaõ ñöôïc thay theá tuy chæ môùi phaùt trieån giai ñoaïn ñaàu. Ñöôøng Lyù Thöôøng Kieät giôø ñaây ñaõ ñöôïc môû roäng saïch ñeïp vaø ñöôïc troàng caùc caây Hoàng kyø côõ lôùn caû hai beân leà ñöôøng, coù caây ñaõ baét ñaàu ra hoa. Chuùng toâi vaãn öôùc ao laøm sao treân væa heø cuûa moät vaøi con ñöôøng phoá Hueá troàng hai haøng caây, ôû giöõa laø loái ñi boä nhö quy hoaïch cuûa moät soá thaønh phoá mieàn Ñoâng Nam Boä hieän nay. Qua ñaây chuùng toâi ñeà nghò vôùi Coâng ty Coâng vieân caây xanh khi troàng vaø thay theá caây treân ñöôøng phoá neân coù söï quy hoaïch tuøy vaøo tính chaát töøng con ñöôøng chöù khoâng neân troàng xen nhöõng loaøi ñang coù. Vaán ñeà ñaùng baøn nhaát laø hai beân bôø soâng Höông, neân troàng caây nhö theá naøo cho ñeïp caû doøng soâng laãn bôø soâng? Sau khi giaûi toûa nhaø daân töø caàu Baïch Hoå leân ñeán chuøa Thieân Muï (phía baéc soâng Höông), theo chuùng toâi neân tröng caàu yù kieán cuûa caùc nhaø thieát keá ñoâ thò, caùc kieán truùc sö, caùc hoïa só, caùc nhaø nghieân cöùu Hueá ñeå coù moät caùi nhìn toång theå trong vieäc laäp döï aùn troàng caây hai beân bôø soâng Höông. Caùi ñeïp cuûa bôø soâng ôû ñaây ngoaøi nhöõng baõi coû xanh, nhöõng boàn hoa ñeïp caàn coù theâm nhöõng beán nöôùc mang phong caùch kieán truùc Hueá ñeå thuyeàn chôû du khaùch gheù beán nghæ hay ñeå ngaém caûnh soâng vaøo ñeâm traêng. Nhö vaäy caàn coù nhöõng caây coå thuï uoán mình beân doøng soâng moät caùch töï nhieân maø phoå bieán laø caùc caây Sung, Sanh, Cöøa ôû ñaâu cuõng coù. Hieän nay ñoaïn töø Phu Vaên Laâu leân ñeán caàu Baïch Hoå ñaõ ñöôïc Coâng ty Coâng vieân caây xanh troàng caây nhöng theo chuùng toâi laø hôi daøy, caàn tæa bôùt, ñeå cho thoâng thoaùng hôn, du khaùch ñi treân ñöôøng vaãn coù theå nhìn thaáy roõ doøng soâng vaø thuyeàn beø qua laïi, hoaëc ôû döôùi soâng nhìn leân vaãn thaáy ñöôïc böùc thaønh coå vaø caùc cöûa thaønh. Hueá coøn ñöôïc meänh danh laø thaønh phoá vöôøn, nhöng hieän nay ñaõ coù nhieàu ñoåi thay so vôùi tröôùc. Nhöõng ngaøy ñaàu xaây döïng kinh ñoâ, ngoaøi noäi thaønh ra coøn coù nhieàu phuû ñeä cuûa quan laïi vuøng ngoaïi thaønh vôùi caùc vöôøn xöa thoaùng roäng, boá trí haøi hoøa, nay chæ coøn löu laïi raát ít. Nhöõng caùi ñeïp cuûa vöôøn xöa coøn laïi laø coång vaøo baèng gaïch vaø hai haøng Cheø taøu caét tæa caån thaän, beân caïnh ñoù laø nhöõng haøng Cau, haøng Chuoái ñöôïc boá trí ñuùng yù nghóa “Chuoái sau, Cau tröôùc” hoaëc laø vöôøn caûnh thì “Ñoâng (troàng) Ñaøo, taây Lieãu, nam Taùo, baéc Hoøe”; hoaëc chæ boán muøa thì coù Mai - Lan - Cuùc - Truùc; Vaïn thoï, Maãu ñôn. Giôø ñaây, daân soá phaùt trieån, toác ñoä ñoâ thò hoùa ngaøy caøng taêng nhanh, caùc vöôøn xöa bò chia nhoû ñeå xaây nhaø, xaây bieät thöï, laøm maát ñi neùt ñeïp vöôøn xöa vaø vöôøn nay thì laïi quaù nhoû, trôû thaønh vöôøn taïp chieám tyû leä nhieàu hôn. Beân caïnh nhöõng con ñöôøng nhöïa noùng naûy muøa heø, laïi döïng leân nhöõng haøng raøo beâ toâng cöûa saét laøm taêng veû cöùng coûi, thaäm chí coù nôi coøn laøm cho ngöôøi nhìn khoù chòu vì veû thoâ keäch cuûa noù. Ñeå laøm giaûm bôùt nhöõng daùng veû ñoù, chuùng toâi ñaõ coù moät soá yù kieán nhoû trong baøi “Caùc loaøi
77 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (85). 2011 hoa leo ôû Hueá” vôùi ñeà nghò duøng caùc loaøi hoa leo phuû leân caùc maûng töôøng beâ toâng, caùc daõy töôøng saét taïo caûm giaùc xanh maùt hôn, dòu daøng trong muøa heø noùng böùc cuûa Hueá. Moät vaán ñeà maø maûng xanh cuûa thaønh phoá Hueá khoâng theå thieáu ñöôïc, ñoù laø caàn phaûi quan taâm nhieàu hôn nöõa ñeán caây xanh trong quaàn theå di saûn vaên hoùa Hueá - Ñaïi Noäi vaø caùc laêng vua trieàu Nguyeãn, chuøa chieàn... Tröôùc heát chuùng toâi xin ñeà caäp ñeán maøu xanh cuûa Ñaïi Noäi - nôi ngaøy xöa ñaày hoa thôm coû laï, nôi gôïi ra bao töù thô hay. Khi xaây döïng kinh ñoâ Hueá thì nhieàu caây quyù ñöôïc mang töø nhieàu vuøng khaùc nhau cuûa ñaát nöôùc veà troàng taïi ñaây. Ngoaøi ra, söù thaàn caùc nöôùc laân bang coøn ñöa nhieàu loaøi caây hieám quyù ñeán bieáu taëng, nhö caây “Haéc leä chi” chaúng haïn, coù nguoàn goác töø Trung Quoác. Nhöõng caây quyù ñoù ñaõ ñöôïc vua Minh Maïng choïn löïa cho khaéc vaøo caùc ñænh ñoàng ñaët tröôùc Theá Mieáu: Nghi Ñænh khaéc hoa Haûi ñöôøng; Cao Ñænh - hoa Töû vi; Duï Ñænh - caây hoa Leâ vaø hoa Caån; Anh Ñænh hoa Mai khoâi (hoa Hoàng); Huyeàn Ñænh - caây hoa Ngoïc lan; Tuyeân Ñænh - hoa Soùi traéng (Keâ cöôùc); Chöông Ñænh - hoa Laøi; Thuaàn Ñænh - hoa Thuïc quyø. Theo Traàn Ñình Sôn trong baøi “Taûn maïn Phuù Xuaân” ñaõ ghi nhaän gaàn 70 loaøi caây, hoa trong vaên thô cuûa caùc vua trieàu Nguyeãn coøn löu laïi. Ngay trong caùc vöôøn Ngöï nhö vöôøn Thieäu Phöông, cung Tröôøng Sinh, vöôøn Thö Quang, trong thô vaên ôû laêng Minh Maïng, laêng Töï Ñöùc, cuõng coù hôn 40 loaøi caây, thaäm chí coù nhieàu loaøi coù nguoàn goác töø phöông Taây maø hieän nay khoâng coøn nöõa. Chuùng toâi thieát nghó raèng vieäc phuïc hoài vaø toân taïo caùc loaøi caây, hoa caûnh trong Ñaïi Noäi hieän nay laø moät vaán ñeà raát caáp thieát. Chuùng ta coù caùc hình aûnh cuõ cuûa caùc ñieän, ñeàn, caùc nôi ôû cuûa vua chuùa, cung nöõ, caùc loaøi caây ñaõ ñöôïc troàng chung quanh caùc ñieän, ñeàn ñoù cuõng nhö vöôøn Ngöï uyeån vaãn coøn daáu tích hoaëc ñöôïc ghi laïi trong söû saùch, ñoù laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc phuïc hoài vaø toân taïo hieän nay, nhö caùc loaøi hoa vaø caây caûnh ñöôïc khaéc vaøo Cöûu Ñænh thì neân phuïc hoài ngay vì nhöõng loaøi naøy vaãn coøn coù maët taïi thaønh phoá Hueá. Moät soá loaøi coù theå goïi laø ñaëc höõu ñòa phöông nhö Sen baùch dieäp, Sen Tònh Taâm laø nhöõng loaøi ñaõ ñöôïc vua quan trieàu Nguyeãn choïn löïa töø laâu ñeå troàng trong hoà Tònh Taâm vaø troàng taïi caùc beå caïn trong caùc phuû ñeä thì neân gìn giöõ, khoâng cho lai gioáng maø phaûi thuaàn gioáng vì chaát löôïng ñaëc bieät cuûa chuùng. Hieän traïng moät soá loaøi caây trong caùc laêng taåm caàn ñöôïc thay theá, chænh trang ñeå phuø hôïp vôùi tính chaát cung ñình. Chuùng toâi ñaõ thöïc hieän ñeà taøi “Nghieân cöùu hieän traïng caùc loaøi hoa vaø caây caûnh trong caùc laêng vua trieàu Nguyeãn’’ vôùi keát quaû thoáng keâ ñöôïc 278 loaøi. Ñieàu ñaùng noùi laø coù moät soá loaøi töï phaùt hoaëc caùc loaøi caây aên quaû ñöôïc troàng khoâng phuø hôïp neân caàn phaûi loaïi boû. Caùc loaøi môùi nhaäp nhö Keo laù traøm, Keo tai töôïng khoâng theå troàng vaøo ñaây ñöôïc maø coù theå taêng cöôøng troàng Thoâng chung quanh caùc laêng thì thích hôïp hôn. Laêng Töï Ñöùc tröôùc ñaây caùc boàn hoa coù troàng nhieàu caây hoa Ñuoâi coâng hoa ñoû hieän nay bò luïi taøn caàn ñöôïc phuïc hoài. Töø thöïc teá vaø nhöõng yù kieán neâu treân chuùng toâi thieát nghó trong moät chöøng möïc nhaát ñònh, chuùng ta caàn boå sung theâm caùc loaøi hoa vaø caây caûnh ôû Hueá ñeå cho Hueá xanh hôn vaø ñeïp hôn. Chuùng toâi ñeà xuaát 50 loaøi caây hoa, caây caûnh sau ñaây coù khaû naêng phaùt trieån toát ôû Hueá ñeå troàng trong nhöõng
78 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (85). 2011 ñòa ñieåm khaùc nhau nhö ôû Ñaïi Noäi, laêng taåm, ñöôøng phoá, coâng vieân vaø ñaëc bieät caàn löu yù ñoä lôùn vaø thaønh phaàn loaøi cho töøng con ñöôøng cuï theå, khoâng troàng xen, taïo söï thieáu ñoàng boä vaø thaåm myõ. 1. Caùc loaøi caây troàng trong Ñaïi Noäi vaø caùc laêng: Ngoïc lan hoa to, Haûi ñöôøng, Töû vi, Leâ, Löïu, Soùi, Daâm buït, Laøi, Ngaâu, Töû tieâu, Thieân lyù, Vaïn thoï, Maãu ñôn, Traø mi, Phuø dung, Söù traéng, Söù ñoû, Nguyeät quyù, Sen baùch dieäp, Moäc hoa, Truùc quaân töû, Ñuoâi coâng hoa ñoû. 2. Caùc loaøi caây boå sung cho ñöôøng phoá vaø coâng vieân: Phöôïng tím, Phöôïng vaøng, Phöôïng vó, Boø caïp nöôùc, Hoàng kyø, Ngoïc lan vaøng, Ngoïc lan
79 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (85). 2011 traéng, Me, Saáu, Chaø laø Canary, Cheïo tía, Giaùng höông maét chim, Muø u, Nhaõn, Vaûi, Seán... 3. Caùc loaøi hoa leo: Ñaêng tieâu, Hoa toûi, Raïng ñoâng, Ñaäu bieác, Huyønh anh, Caùt ñaèng hoa to, Thieân moân ñoâng, Ngoïc nöõ, Moùng coïp xanh, Gaác, Tigoân, Thieân lyù. (Xem danh luïc). DANH LUÏC CAÙC LOAØI CAÂY XANH, CAÂY CAÛNH ÑEÀ NGHÒ TAÊNG CÖÔØNG CHO HEÄ THOÁNG CAÂY XANH THAØNH PHOÁ HUEÁ 1. Caùc loaøi caây troàng trong Ñaïi Noäi vaø caùc laêng TT Teân phoå thoâng Teân khoa hoïc Hoï Hibiscus rosa - sinensis L. 1. Boâng caån (Daâm buït) Malvaceae Plumbago indica L. 2. Ñuoâi coâng hoa ñoû Plumbaginaceae Camellia amplexicaulis (Pitard) Cohen-Stuart 3. Haûi ñöôøng Theaceae Jasminum sambac (L.) Ait 4. Hoa laøi (Nhaøi) Oleaceae Pyrus communis L. 5. Leâ Rosaceae Punica granatum L. 6. Löïu (Thaïch löïu) Punicaceae Ixora coccinea L. 7. Maãu ñôn (Trang ñoû) Rubiaceae Osmanthus fragrans (Thunb.) Lour. 8. Hoa moäc Oleaceae Magnolia grandiflora L. 9. Ngoïc lan hoa to Magnoliaceae (Ñaïi ngoïc lan, Sen ñaát) Aglaia odorata Lour. 10. Ngaâu (Hoa ngaâu) Meliaceae Murraya paniculata (L.) Jack 11. Nguyeät quyù Rutaceae Hibiscus mutabilis L. 12. Phuø dung Malvaceae Nelumbo nucifera var. nanum Hort 13. Sen baùch dieäp Nelumbonaceae Chloranthus spicatus Makino 14. Soùi (Hoa soùi, Keâ cöôùc) Chloranthaceae Plumeria rubra L. 15. Söù ñoû Apocynaceae Plumeria obtusa L. 16. Söù traéng Apocynaceae Telosma cordata (Burm.f). Merr 17. Thieân lyù (Hoa lyù) Asclepiadaceae Camellia japonica L. 18. Traø mi Theaceae Bambusa ventricosa M.C. Clure 19. Truùc quaân töû Poaceae Michelia figo (Lour.) Spreng 20. Töû tieâu (Lan tieâu) Magnoliaceae Lagestroemia indica L. 21. Töû vi (Töôøng vi) Lythraceae Tagetes erecta L. 22. Vaïn thoï Asteraceae 2. Caùc loaøi caây boå sung cho ñöôøng phoá vaø coâng vieân TT Teân phoå thoâng Teân khoa hoïc Hoï Cassia fistula L. 1. Boø caïp nöôùc Caesalpiniaceae Phoenix canariensis Hort 2. Chaø laø Canary Arecaceae Engelhardtia roxburgiana Wall 3. Cheïo tía Juglandaceae Pterocarpus indicus Willd. 4. Giaùng höông maét chim Fabaceae Spathodea campanulata P. Bauv. 5. Hoàng kyø Bignoniaceae Tamarindus indica L. 6. Me Fabaceae Calophyllum inophyllum L. 7. Muø u Clusiaceae Michelia alba L. 8. Ngoïc lan hoa traéng Magnoliaceae Cananga odorata Hook. f. & Thoms 9. Ngoïc lan taây Annonaceae (Ngoïc lan vaøng) Dimocarpus longan Lour. 10. Nhaõn Sapindaceae Delonix regia Raf. 11. Phöôïng vó ñoû Caesalpiniaceae Delonix regia Raf. var.? 12. Phöôïng vó vaøng Caesalpiniaceae Jacaranda mimosifolia D.Don 13. Phöôïng tím Bignoniaceae Dracontomelum duperianum Pierre 14. Saáu Anacardiaceae Shorea roxburgii C.Don 15. Seán (Seán ñoû) Dipterocarpaceae Litchi chinensis Sonn 16. Vaûi Sapindaceae
80 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (85). 2011 3. Caùc loaøi hoa leo TT Teân phoå thoâng Teân khoa hoïc Hoï Thunbergia grandiflora Roxb. 1. Caùt ñaèng hoa to Acanthaceae (Daây boâng xanh) Abrus precatorius L. 2. Daây Cam thaûo Fabaceae (Daây chi chi) Campsis grandiflora (Thunb.) Schum. 3. Ñaêng tieâu Bignoniaceae Clitoria ternatea L. 4. Ñaäu bieác Fabaceae Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng. 5. Gaác Cucurbitaceae Pachyptera hymenaea (DC.) Gentry 6. Hoa toûi (AÙnh hoàng) Bignoniaceae Allamanda cathartica L. 7. Huyønh anh Apocynaceae Strongylodon macrobitrys L. 8. Moùng coïp xanh Fabaceae Clerodendron thomsonae Balf. 9. Ngoïc nöõ Verbenaceae Pyrostegia venusta (Ker-Gawl) Miers 10. Raïng ñoâng Bignoniaceae Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr. 11. Thieân moân ñoâng Asparagaceae (Liliaceae) Antygonon leptopus Hook et Arn 12. Ti goân Polygonaceae Chuùng toâi nghó vieäc troàng caây caûnh tuy khoâng ñôn giaûn nhöng vaãn coù theå laøm ngay ñöôïc. Chuùng ta neân maïnh daïn tieán haønh, vaän ñoäng nhaân daân cuøng laøm, cuøng baûo veä, ñeå trong moät töông lai khoâng xa chaéc chaén thaønh phoá Hueá seõ coù nhieàu maøu xanh maùt dòu, nhieàu maøu hoa ña daïng trong caû boán muøa treân ñöôøng phoá, trong coâng vieân, vaø ñaëc bieät ôû nhöõng nôi ñöôïc du khaùch tham quan haøng ngaøy nhö Ñaïi Noäi vaø caùc laêng vua trieàu Nguyeãn, caùc chuøa hoaëc caùc vöôøn caây cuûa Hueá. MVP TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Phaïm Hoaøng Hoä (1991-1993). Caây coû Vieät Nam, taäp 1-3, Nxb Montreal. 1. Traàn Hôïp (1998). Caây xanh vaø caây caûnh Saøi Goøn - Thaønh phoá Hoà Chí Minh, Nxb Noâng nghieäp. 2. 3. Mai Vaên Phoâ (2000). “Tính ña daïng veà thaønh phaàn loaøi hoa vaø caây caûnh ôû thaønh phoá Hueá”, Taïp chí Sinh hoïc, taäp 22(3b): 26-30. Mai Vaên Phoâ (2005). “Caùc loaøi hoa leo ôû Hueá”, Taïp chí Nghieân cöùu vaø Phaùt trieån, Sôû Khoa 4. hoïc vaø Coâng ngheä Thöøa Thieân Hueá, soá 3 (51): 88-91. Mai Vaên Phoâ, Nguyeãn Vieät Thaéng, Leâ Taát Uyeân Chaâu (2005). “Daãn lieäu veà thaønh phaàn loaøi 5. thöïc vaät coù hoa ôû laêng Minh Maïng vaø laêng Töï Ñöùc, tænh Thöøa Thieân Hueá”, Taïp chí Khoa hoïc, Ñaïi hoïc Hueá, soá 29: 27-83. Traàn Ñình Sôn, Hoaøng Anh, 2001. Phuù Xuaân höông saéc, Nxb Treû, TP Hoà Chí Minh. 6. Trung taâm Nghieân cöùu Taøi nguyeân-Moâi tröôøng, Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi (2001-2005). Danh 7. luïc caùc loaøi thöïc vaät Vieät Nam, taäp 1, 2, 3, Nxb Noâng nghieäp, Haø Noäi. TOÙM TAÉT Caên cöù vaøo hieän traïng caây xanh cuûa Hueá trong giai ñoaïn hieän nay, vôùi mong muoán laøm cho thaønh phoá Hueá ngaøy caøng xanh hôn vaø ñeïp hôn, taùc giaû ñaõ ñeà xuaát boå sung 50 loaøi caây hoa vaø caây caûnh laø nhöõng loaøi thöïc vaät baûn ñòa, nhöõng loaøi coù yù nghóa ñoái vôùi vieäc phuïc hoài, toân taïo caùc di tích vaên hoùa-lòch söû vaø caùc loaøi hoa leo ñeå che phuû bôùt moät soá maûng beâ toâng thieáu myõ quan trong thaønh phoá Hueá. ABSTRACT LET’S MAKE HUEÁ CITY GREENER AND MORE BEAUTIFUL Based on the current state of green trees in Hueá city, and with the desire of making Hueá city greener and more beautiful, the author proposes an addition of 50 kinds of flowering and ornamental trees, which is significant to the restoration and embellishment of cultural and historical relics. The author also proposes various kinds of flowering vines to cover some ugly walls in Hueá city.