intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Inrasara - một hồn thơ giàu bản sắc (Qua khảo sát các tập: Tháp nắng, Sinh nhật cây xương rồng, Hành hương em, Lễ tẩy trần tháng Tư)"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
43
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 3. Lê Thị Việt Hà, Inrasara - một hồn thơ giàu bản sắc (Qua khảo sát các tập: Tháp nắng, Sinh nhật cây xương rồng, Hành hương em, Lễ tẩy trần tháng Tư) .

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Inrasara - một hồn thơ giàu bản sắc (Qua khảo sát các tập: Tháp nắng, Sinh nhật cây xương rồng, Hành hương em, Lễ tẩy trần tháng Tư)"

  1. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 4b-2009 Inrasara - mét hån th¬ giµu b¶n s¾c (Qua kh¶o s¸t c¸c tËp: Th¸p n¾ng, Sinh nhËt c©y x−¬ng rång, Hµnh h−¬ng em, LÔ tÈy trÇn th¸ng T−) Lª ThÞ ViÖt H (a) Tãm t¾t. Bµi b¸o ®i s©u vµo nghiªn cøu hÖ thèng ®Ò tµi, ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt th¬ Inrasara vµ nh÷ng ®ãng gãp cña «ng cho th¬ ViÖt nãi chung, th¬ d©n téc thiÓu sè nãi riªng qua c¸c tËp th¬: Th¸p n¾ng, Sinh nhËt c©y x−¬ng rång, Hµnh h−¬ng em vµ LÔ tÈy trÇn th¸ng T−. 1. Inrasara lµ ®øa con cña ngän giã kÞp ng−êi Kinh, nªn rít l¹i, ®uèi søc, lang thang n¬i c¸nh ®ång miÒn Trung nh− nhËn ®Þnh cña Sara. Kh¸c víi c¸c nhá hÑp, cña biÓn kh¬i trïng trïng b·o nhµ th¬ d©n téc thiÓu sè kh¸c, lµ mét thÐt vµ cña ®«i m¾t th¸p Chµm mÊt ngñ ng−êi lµm phª b×nh, Sara ý thøc rÊt râ xanh xao (§øa con cña ®Êt). ¤ng lµ nhµ vÒ ®iÒu nµy. Nhê thÕ, mét mÆt «ng lu«n nghiªn cøu v¨n ho¸ Ch¨m, nhµ phª h−íng ra ngoµi tiÕp thu c¸i míi, mÆt b×nh v¨n häc, nh−ng tr−íc hÕt «ng lµ kh¸c Inrasara lu«n ý thøc r»ng ph¶i gi÷ mét nhµ th¬. Víi hai lÇn ®o¹t gi¶i ®−îc cho th¬ m×nh tiÕng nãi riªng cña th−ëng cña Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam, gi¶i d©n téc Ch¨m ®Çy b¶n s¾c. th−ëng v¨n häc §«ng Nam ¸ vµ nhiÒu Inrasara cã néi lùc th¬ dåi dµo. ¤ng gi¶i th−ëng kh¸c, «ng ®−îc coi lµ mét viÕt b»ng chÝnh t©m thøc Ch¨m víi bao hiÖn t−îng trªn thi ®µn ViÖt víi kh«ng tr¨n trë. Dï viÕt b»ng tiÕng Ch¨m hay Ýt nh÷ng lêi ngîi ca nång nhiÖt. tiÕng ViÖt, dï viÕt theo thÓ lo¹i nµo h¬i Inrasara lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu tËp th¬, thë Ch¨m vÉn lu«n ®Ém ®Çy trong th¬ trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn: Th¸p n¾ng, Sinh «ng, ®Õn nçi d−êng nh− kh«ng cÇn mét nhËt c©y x−¬ng rång, Hµnh h−¬ng em, sù cè g¾ng nµo, nã vÉn trµn ra mét c¸ch LÔ tÈy trÇn th¸ng T−... hån nhiªn, tù nhiªn. H¬i thë Ch¨m hiÓn Kh¸m ph¸ ®êi sèng v¨n ho¸ cña c¸c hiÖn trong ®Ò tµi, c©u ch÷ vµ c¶ giäng d©n téc thiÓu sè, th¬ ViÖt Nam tr−íc ®iÖu th¬. Sara ®· cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh Ngoµi nh÷ng m¶ng ®Ò tµi mµ c¸c víi N«ng Quèc ChÊn, Bµn Tµi §oµn, Y nhµ th¬ kh¸c còng ®Ò cËp tíi, cã thÓ nãi Ph−¬ng... C¸c nhµ th¬ võa nªu ®· thÓ Sara dµnh nhiÒu t©m huyÕt cho nh÷ng hiÖn ®−îc tiÕng nãi riªng cña d©n téc vÊn ®Ò liªn quan ®Õn d©n téc m×nh. Vµ m×nh. Tuy vËy, theo kh¶o s¸t cña Sara còng cã thÓ nãi, ®ã lµ m¶ng ®Ò tµi thµnh trong bµi viÕt Th¬ d©n téc võa ®i võa c«ng xuÊt s¾c nhÊt cña «ng, lµm nªn d− ngñ [2] th× sau nh÷ng nç lùc ®¸ng kÓ, vÞ riªng cña th¬ Sara kh«ng thÓ lÉn víi nh÷ng c©y bót nµy dÇn bÞ hôt h¬i hoÆc ai kh¸c. Trong th¬ «ng, ta b¾t gÆp mét bÞ “Kinh ho¸”. Th¬ hä dÇn xa víi lèi nãi, kh«ng gian v¨n ho¸ Ch¨m rùc rì s¾c c¸ch c¶m cña d©n téc m×nh v× häc Kinh mµu. Êy lµ tiÕng trèng gianang giôc gi· nhiÒu qu¸. Vµ nh− vËy v« h×nh trung, gäi mêi nh÷ng mïa lÔ héi, Êy lµ ®iÖu th¬ cña c¸c nhµ th¬ nµy mét mÆt ®¸nh móa apsara nÝu hån ng−êi, Êy lµ Th¸p mÊt b¶n s¾c, mÆt kh¸c l¹i kh«ng theo . NhËn bµi ngµy 21/10/2009. Söa ch÷a xong 06/11/2009. 21
  2. Inrasara - mét hån th¬ gi u b¶n s¾c, tr. 21-28 Lª ThÞ ViÖt H Chµm víi bao nçi niÒm d©u bÓ, lµ lÔ héi Èn s©u trong t©m hån mçi ng−êi d©n Katª t−ng bõng, lÔ tÈy trÇn linh ViÖt. th¸nh... TÊt c¶ t¹o nªn kh«ng gian nghÖ Kh«ng gian v¨n ho¸ ®Æc tr−ng thuËt th¬ Sara, kh«ng gian v¨n ho¸ Ch¨m còng ®−îc hiÓn hiÖn trong tªn Ch¨m ®Çy huyÒn tho¹i. lµng, tªn s«ng. Dßng s«ng Lu thao thiÕt §äc th¬ Sara thêi k× ®Çu, ®éc gi¶ ch¶y trong th¬ Sara mang chë bao nçi niÒm. S«ng Lu g¾n víi tuæi th¬. S«ng nh− ®−îc ®¾m m×nh trong lÔ héi lµng Lu th¸c lò vµ s«ng Lu båi ®¾p phï sa, Ch¨m. DÉu ®i ®©u vÒ ®©u Katª vÉn lµ s«ng Lu Èn c− miÒn sa m¹c, s«ng Lu rêi n¬i nh÷ng ®øa con Ch¨m lu«n h−íng vÒ bá nguån hµnh tr×nh vÒ phÝa biÓn… quª nhµ mçi mïa lÔ héi. Katª, víi Sara Hµnh tr×nh cña dßng s«ng Êy kh«ng chØ lµ mïa cña kh¸t khao luyÕn ¸i, kh¸t lµ lèi vÒ víi tuæi th¬ cña thi nh©n mµ khao sum häp: cßn lµ hµnh tr×nh gian nan ®i t×m c¸i Mçi th¸ng mçi mïa chê em vÒ ch¼ng ®Ñp, hµnh tr×nh ®Õn víi nghÖ thuËt. ®−îc. Th¸p Chµm lµ mét lo¹i h×nh kiÕn ®µnh mong em vÒ chØ mçi Katª sang tróc ®Æc biÖt cña ng−êi Ch¨m. ViÕt vÒ [Tø tuyÖt buån] nã, ChÕ Lan Viªn vµ V¨n Cao ®· cã Katª ®i vµo th¬ «ng víi rÊt nhiÒu nh÷ng ph¸t hiÖn míi. §Õn Sara, th¸p c¶m thøc: mïi m−a, chuyÕn m−a nång Chµm míi hiÖn lªn víi ®Çy ®ñ diÖn n· Katª, giã Katª... ®Æc biÖt Katª ®i vµo m¹o, s¾c th¸i cña nã. ¤ng viÕt vÒ th¸p t©m c¶m cña Sara cßn bëi sù quyÖn hoµ tõ nhiÒu gãc nh×n kh¸c nhau: tù hµo, cña nhÞp baran−ng, víi tiÕng trèng gia kiªu h·nh víi th¸p n¾ng, ngËm ngïi xa nang, ®iÖu ma m¨ng... tÊt c¶ t¹o nªn sù xãt bëi th¸p hoang, th¸p l¹nh, huyÔn huyÒn nhiÖm vµ mét mµu s¾c riªng cña t−ëng víi th¸p mäc ngang trêi... trong lÔ héi nµy: c¸i nh×n “th¸p Chµm mu«n mÆt”. Cã thÓ Em vÒ nãi, Sara ®· thæi vµo th¸p linh hån n¾ng hanh lèi mßn ng−êi v× vËy nã cã søc ¸m ¶nh l¹ lïng. ®iÖu ®uabuk Th¸p lµ biÓu t−îng cña v¨n ho¸, cña triÒn vai rung rinh mµu thæ cÈm... t©m hån Ch¨m. [Katª míi] ViÕt vÒ quª h−¬ng, nhµ th¬ dµnh LÔ tÈy trÇn còng ®−îc hiÖn lªn qua cho n¬i ch«n rau c¾t rèn cña m×nh th¬ «ng thËt sèng ®éng. H×nh ¶nh n¾ng nh÷ng vÇn th¬ ®Æc biÖt. Kh«ng tông ca g¾n víi thÇy chñ lÔ giµ hiÖn lªn ¸m ¶nh quª h−¬ng nh− lÏ th−êng t×nh cña ng−êi l¹ k×. ®êi: N¾ng ®· khëi ®éng trªn ®åi th¸ng t− Quª h−¬ng kh«ng cã rÆng dõa th¬ Khëi ®éng sím h¬n nhiÒu thÕ kØ tr−íc . méng cña ca dao Khi biÓn cßn ch−a thøc giÊc Quª h−¬ng kh«ng cã c¸nh cß xa, kh«n [LÔ tÈy trÇn th¸ng T−] . cã b¶n t×nh ca th«n d· ViÕt vÒ lÔ héi, Sara kh«ng r¬i vµo kÓ M©y tr¾ng. Mæt trêi. Giã trïng d−¬ng. lÓ. Kh«ng khÝ cña nã ®−îc t¹o dùng . §Êt. §¸… b»ng niÒm ®am mª v« cïng víi nÐt ®Ñp [Tr−êng ca quª h−¬ng] v¨n ho¸ truyÒn thèng. ¤ng ®· truyÒn Sara viÕt vÒ quª m×nh víi nh÷ng ®−îc cho ng−êi ®äc niÒm hµo høng vµ vÇn th¬ trÜu nÆng nçi buån. ¤ng nãi lªn say mª, bëi nh÷ng vÇn th¬ «ng ®· ch¹m hiÖn thùc xãt xa vÒ mét miÒn quª nghÌo ®−îc vµo câi miÒn s©u th¼m, linh thiªng 22
  3. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 4b-2009 ®ãi, kh¾c nghiÖt. Lµ quª h−¬ng «ng ®ã C¶m thøc vÒ con ng−êi trong th¬ víi bèn mïa c¸t tr¾ng hanh hao, lµ biÓn Inrasara mang mét dÊu Ên riªng ®Ëm kh¬i trïng trïng b·o thÐt. Lµ Phan nÐt. §ã lµ con ng−êi tha h−¬ng. Tha Rang chø kh«ng ®©u kh¸c, kh«ng thÓ h−¬ng trë thµnh nçi ¸m ¶nh cña con kh¸c. §ã lµ ®Þnh phËn, ®Þnh mÖnh ng−êi thêi hiÖn ®¹i. Rêi bá quª h−¬ng kh«ng thÓ ®æi thay... Nh−ng kh«ng v× b−íc ch©n l·ng du nhäc nh»n n¬i xø thÕ mµ t×nh yªu ®èi víi quª h−¬ng Ýt ®i ng−êi: Rêi bá ruéng ®ång quen thuéc, ngän trong lßng cña nh÷ng ®øa con tha . h−¬ng Êy. Quª h−¬ng, trªn hÕt lµ n¬i ®åi th©n th−¬ng vÉy gäi b−íc ch©n l·ng du trë vÒ. Quª Dong buåm vµo h¶i ®¶o mï kh¬i bÊt h−¬ng lu«n lµ nçi niÒm canh c¸nh nhí . tr¾c mong: Ng−êi thuû thñ giµ kh«ng chë vÒ mïa H«m nay vÒ víi n−íc m¾t ch¶y dµi . vµng thu ho¹ch Em nh×n quª h−¬ng, quª h−¬ng nh×n ChØ thÊy bay l¶ trªn c¸nh buåm . em thÇm lÆng . kho¶ng n¾ng khoan dung Trªn vÇng tr¸n chê ®îi ®· h»n s©u. [Ngô ng«n viÕt cho m×nh] . Im lÆng Trë vÒ, sau bao nhiªu n¨m b−íc (Ng«n ng÷ thµnh thõa n¬i xø c« ®¬n) ch©n trë nªn xa l¹, hÉng hôt ngay trªn [Tr−êng ca quª h−¬ng] chÝnh m¶nh ®Êt yªu th−¬ng cña m×nh : ViÕt vÒ nh÷ng g−¬ng mÆt Ch¨m, Hai m−¬i n¨m canh t¸c miÒn tha h−¬ng cuéc sèng Ch¨m, th¬ Sara cã nhiÒu ph¸t Trë l¹i quª nhµ mïa ®· v·n... hiÖn. ¤ng nghiÖm ra r»ng nÐt b¶n s¾c Ngµy mai Ch¨m lµ chÞu ch¬i ngay c¶ trong ®au Cßn ai tha h−¬ng bôi bÆm... khæ. §ã lµ anh §¹m - ng−êi th¬ tÊp tÓnh [S«ng Lu vµ t«i] ®i bu«n, lËn l−ng Ýt n¾ng quª lµm vèn, ThÕ nh−ng tha h−¬ng mµ kh«ng trë lµ Trµ Viga víi g−¬ng mÆt ®Æc thï thµnh tha nh©n. Quª h−¬ng vÉn cã søc Ch¨m, lµ Trµ ma Hani víi ®iÖu móa nÝu kÐo l¹ k× nh÷ng b−íc l·ng du: say ng−êi... Ngay nh÷ng cuéc ®êi kh«ng Tha h−¬ng bao nhiªu n¨m vÉn nhÞp cã c¶ tªn tuæi cho riªng m×nh nh− . ®Ò huÒ nh÷ng ng−êi chÞ Changkleng hay [§ªm Chµm] nh÷ng ng−êi mÑ Hamu Chauk còng §ã lµ nh÷ng con ng−êi tha h−¬ng thÕ... Tªn hä lÉn vµo tªn lµng, tªn xãm ngay trªn chÝnh quª h−¬ng, thiÓu sè hay tªn cña quª h−¬ng. Vµ c¶ nh÷ng ngay gi÷a lßng thiÓu sè.... nh−ng ®iÓm nÐt vÏ tù ho¹ vÒ b¶n th©n, Sara vÉn dõng ch©n cuèi cïng trong t©m thøc hä thËt ®éc ®¸o vµ ®Ém ®Çy chÊt Ch¨m. vÉn lµ vÒ, ®Òu b−íc vÒ pl©y. Kh«ng chØ bëi h×nh hµi cña ®«i m¾t Cã thÓ nãi, h×nh t−îng con ng−êi th¸p Chµm mÊt ngñ xanh xao mµ cßn tha h−¬ng kh«ng míi nh−ng ®−îc Sara bëi nh÷ng ®iÒu ®· lµm nªn b¶n s¾c: chó ý t« ®Ëm trong giai ®o¹n s¸ng t¸c Mª Heidegger, tin khóc nh¹c dÕ mÌn nµy. H×nh ¶nh bµn ch©n, con ®−êng trë ch©n trô tÝnh kh«ng, ch©n b¸m ®êi thµnh nçi ¸m ¶nh day døt kh«ng ngu«i . th−êng trong th¬ «ng. §ã lµ nh÷ng vÕt ch©n yªu lêi d©n d· quª mïa, thÝch c¶ trÇm, lµ nh÷ng gãt giµy nÖn vµo hÎm . tr−êng siªu thùc phè, lµ bµn ch©n ch−a quªn gèc r¹ [T«i ch¼ng cã g× trÇm träng l¾m] mang mang. §i kÌm víi nã lµ h×nh ¶nh 23
  4. Inrasara - mét hån th¬ gi u b¶n s¾c, tr. 21-28 Lª ThÞ ViÖt H §«i khi sau cuéc ch¬i (B) con ®−êng: con ®−êng löa thiªng, con T«i chÕt trong hoµi nhí (T) ®−êng b¨ng qua nh÷ng buæi chiÒu thêi ®¹i, con ®−êng mÞt mïng b·o lèc, lµ con [Hoµi c¶m] ®−êng vÉn trÇm väng gäi. Con ®−êng bÕ T×nh c¶m tha thiÕt kÕt hîp víi ®é t¾c, con ®−êng vÉy gäi, con ®−êng mßn... nhuÇn nhÞ trong thanh ©m cña ng«n tÊt c¶ ®Òu g¾n víi nh÷ng chiªm nghiÖm ng÷ gióp ta hiÓu thÊu t©n tr¹ng cña thi s©u s¾c cña nhµ th¬ vÒ cuéc sèng vµ sÜ. C¶m xóc trong nh÷ng c©u th¬ ngò nghÖ thuËt. ng«n th−êng ®−îc dån nÐn. Mçi khæ th¬ Tuy nhiªn, t©m thøc Ch¨m trong cã xu thÕ trän vÑn vÒ ý. §iÒu ®ã cho s¸ng t¸c cña Sara kh«ng chØ dõng l¹i ë thÊy sù tµi hoa trong c¸ch dông ng«n vµ ®Ò tµi, c¶m høng mµ nã cßn lµ sù kÕt t¹o ©m h−ëng cho th¬ cña Inrasara, bëi tinh v¨n ho¸ Ch¨m. Do ph¹m vi bµi viÕt sè tõ trong mét c©u, mét dßng Ýt nªn nªn chóng t«i xin ®−îc tr×nh bµy ®iÒu nh÷ng bµi th¬ theo kiÓu ngò ng«n cña nµy trong mét dÞp kh¸c. «ng th−êng khoÎ kho¾n, r¾n rái”[5]. Th¬ tø tuyÖt cña Inrasara võa 2. Víi hÖ thèng ®Ò tµi vµ néi dung quen, võa l¹. ¤ng nç lùc lµm míi mét tr÷ t×nh ®ã, Inrasara lùa chän cho m×nh thÓ th¬ ®· cò, tù do ho¸ mét thÓ th¬ vèn mét h×nh thøc thÓ hiÖn phï hîp, truyÒn dÜ gß bã, thæi vµo cho nã mét søc sèng t¶i ®−îc mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt ®iÒu míi. §ã lµ Glang Anak ®−îc më réng mµ «ng ®Þnh nãi. Theo thèng kª cña biªn ®é: NguyÔn ThÞ Xu©n Quúnh, “trong 5 tËp Glang Anak tuæi th¬ t«i ®· thuéc th¬ cña m×nh, Sara chñ yÕu sö dông thÓ Råi qua mÊy mïa hoang, t«i ®äc l¹i th¬ tù do (100 bµi/ 138 bµi), ngoµi ra . tr¨m lÇn cßn sö dông th¬ lôc b¸t 3 bµi, ngò ng«n VÉn thÊy m×nh cø quÈn quanh ®êi chËt 4 bµi, th¬ v¨n xu«i 4 bµi, th¬ tø tuyÖt 8 TËp th¬ máng gÇy l¹i më tíi mªnh bµi” [4]. . Nh÷ng bµi th¬ lôc b¸t cña Sara m«ng. chiÕm sè l−îng kh«ng nhiÒu nh−ng ®¹t [Glang Anak] ®Õn ®é nhuÇn nhuyÔn. Thö søc víi thÓ Xa vµ gÇn, Tø tuyÖt buån cßn ®−îc th¬ nµy, Inrasara thÓ hiÖn sù ®iªu níi thªm sè l−îng c©u th¬, t¹o cho th¬ luyÖn trong gieo vÇn, ng¾t nhÞp: sù phãng kho¸ng, thÝch hîp víi viÖc VÒ ®©y rõng nói bao dong diÔn t¶ t©m hån con ng−êi vµ nh÷ng suy Th¸p trong nÐt cæ em trong d¸ng hiÒn t− nÆng trÜu cña thêi ®¹i míi: [Em] Em cø tr¸ch anh m·i triÕt lÝ xa trong ThÓ th¬ n¨m ch÷ ®−îc Inrasara vËn khi m¾t mÑ buån gÇn dông linh ho¹t, cÊu tø chÆt chÏ, tinh [Xa vµ gÇn] gän. ë thÓ th¬ nµy, «ng “th−êng ng¾t Tø th¬ míi l¹, ng«n ng÷ kh«ng cßn cÇu k×, kh«ng bÞ lÖ thuéc nÝu kÐo bëi mét khæ bèn c©u theo truyÒn thèng vÇn luËt, nh÷ng dßng th¬ tu«n ch¶y nh−ng còng cã khi t¸ch hai c©u thµnh c¶m xóc, tù nhiªn, hån nhiªn. mét khæ. Nhµ th¬ gi÷ nguyªn ®Æc ®iÓm Tuy nhiªn, së tr−êng cña Inrasara n¨m ch÷ mét dßng cïng víi nghÖ thuËt cã lÏ lµ ë th¬ tù do. ë ®ã «ng tha hå c©n ®èi thanh ®iÖu hµi hoµ, nhÞp nhµng tung ph¸ víi nh÷ng ý t−ëng “mªnh bëi sù h« øng b»ng tr¾c : §«i khi gi÷a phè vui (B) m«ng” cña m×nh. Sara yªu ©m vang cña T«i th−¬ng vÒ pl©y cò (T) lêi vµ ®Æc biÖt chó träng nh¹c ®iÖu: 24
  5. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 4b-2009 ... T«i ®i §anh thÐp, ch¾c nÞch, døt kho¸t khi lÇm lôi lÇn theo bê kÝ øc bµy tá th¸i ®é: ph¸c th¶o gi¸o ®−êng em th¸nh linh. Qu¸ khø: dÊu than, t−¬ng lai dÊu hái Bá l¹i sau l−ng nh÷ng ng«i lµng mÖt may m¾n kh«ng lµ g¸nh nÆng cña ai . nhoµi . cho ai hµng c©y ®¬n ®iÖu, lèi cá rò buån cø hÕt m×nh trong hiÖn t¹i t«i [Th¸i ®é] ngän giã, ngän ®åi vµ ngän bÊc Khi lµ nhÞp dån dËp hèi h¶ trong ®i… hoan ca: [Hµnh h−¬ng em] em vÒ/n¾ng hanh lèi mßn/®iÖu Tr−êng ca lµ thÓ lo¹i quen thuéc ®uabuk/triÒn vai rung rinh mµu thæ cña th¬ chèng MÜ, viÖc Inrasara ®Õn víi cÈm... thÓ lo¹i dµi h¬i nµy gióp ta hiÓu thªm [Katª míi] mét ph−¬ng diÖn tµi n¨ng nghÖ thuËt ViÖc sö dông ng«n ng÷ th¬ rÊt ®−îc cña «ng. Ph¶i cã mét vèn sèng phong Sara chó träng trong qu¸ tr×nh s¸ng phó, mét h¬i th¬ dµo d¹t míi cã thÓ t¸c. ¤ng cho r»ng: “Th¬ cã thay h×nh ®æi thµnh c«ng víi thÓ lo¹i nµy. Tr−êng ca d¹ng bao lÇn hay lang thang l¹c b−íc Quª h−¬ng 400 c©u ®−îc Tróc Th«ng ®Õn ch©n trêi nµo ®i n÷a, nã còng ph¶i ®¸nh gi¸ “lµ mét trong nh÷ng tr−êng ca trë vÒ n¬i nã xuÊt ph¸t trong ng«i nhµ hay nhÊt cña th¬ ViÖt hiÖn ®¹i”. ë ®ã tõ cña nã: ng«n ng÷”[2]. KÓ vÒ c«ng viÖc ng÷ tu«n ®æ dÔ dµng nh− suèi nguån... lµm th¬ cña m×nh, «ng hÐ lé: “Th−êng Nh÷ng c©u th¬ giµu mµu s¾c tù sù, lèi th× t«i b¾t ®Çu mét bµi th¬ qua gîi høng v¾t dßng, ng¾t nhÞp tù do. VÝ dô: tõ ch÷. T«i thÊy mét ch÷ hay n¾m lÊy Quª h−¬ng buån. Quª h−¬ng yªu th−¬ng nã, t×m tø vµ h×nh ¶nh råi khi b¾t ®−îc Quª h−¬ng em lò trÎ con ch¬i bÈn nhÞp th× bµi th¬ trµo ra”[4]. Nh− thÕ víi Nh÷ng bµ mÑ gÇy cßm, cô giµ r©u tr¾ng Inrasara, ng«n ng÷ cã vai trß dÉn d¾t, Nh÷ng c« g¸i quª g¸nh nÆng ¸o vai sên kh¬i nguån s¸ng t¹o cÊu tø vµ h×nh [Quª h−¬ng] ¶nh, nhÞp ®iÖu th¬. Tù cho m×nh lµ “NhÞp ®iÖu lµ n¨ng l−îng c¬ b¶n cña ®øng gi÷a ®−êng biªn gi÷a hai nÒn v¨n c©u th¬”. Th¬ Inrasara rÊt chó träng ho¸ ViÖt - Ch¨m, ng«n ng÷ th¬ Sara lµ c¸ch ng¾t nhÞp. §ã lµ nhÞp khoan thai sù ®iÒu hoµ, dung hîp hai m¹ch nguån trong th¬ lôc b¸t, nhÞp r¾n rái cña thÓ v¨n ho¸ Êy. Riªng vÒ tiÕng ViÖt, th¬ «ng ngò ng«n, nhÞp linh ho¹t cña th¬ tù do. nhuÇn nhuyÔn ®iªu luyÖn mµ kh«ng §iÒu c¬ b¶n t¹o nhÞp lµ ë c¸ch gieo vÇn ph¶i nhµ th¬ ng−êi Kinh thµnh danh vµ ng¾t nhÞp. NhÞp bªn ngoµi vµ c¶ nhÞp nµo còng cã thÓ lµm ®−îc. Ng«n ng÷ th¬ bªn trong t©m hån. Khi chËm r·i víi «ng phong phó, ®a d¹ng. §ã lµ líp ng«n nh÷ng lêi t©m sù: ng÷ Ch¨m trong ®êi sèng sinh ho¹t T«i, ®øa con cña ngän giã lang thang h»ng ngµy nh− pl©y, klu, katª, ariya, ka c¸nh ®ång miÒn Trung nhá hÑp.. m¨ng, baran−ng, xaranai... Víi líp tõ [§øa con cña ®Êt] nµy, Sara ®· lµm giµu cã thªm vèn tõ Khi t¾c nghÑn, tøc t−ëi víi nh÷ng cña th¬ ViÖt. §ã cßn lµ líp “ng«n ng÷ nçi ®au kh«ng nãi ®−îc thµnh lêi: b¸c häc” sang träng ®−îc «ng dïng khi T¾t ngän löa cuèi cïng nãi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò lín lao cña lÞch sö T¾t t¸m m−¬i n¨m miÖt mµi ®êi ®Êt hay nh÷ng vÊn ®Ò linh thiªng nh−: suy Cha ®i... t−ëng, triÒu ®¹i, ®Þnh mÖnh, linh hån, [DÊu ch©n trÇm] 25
  6. Inrasara - mét hån th¬ gi u b¶n s¾c, tr. 21-28 Lª ThÞ ViÖt H binh ®ao, gi¸o ®−êng, th¸nh linh... §ã quªn, em kh«ng cßn nhí, vµ råi mét ngµy... anh kh«ng d¸m nghÜ ®Õn... Tø còng cßn lµ thø ng«n ng÷ gîi c¶m, gîi th¬ triÓn khai tõ niÒm dù c¶m cña nh©n h×nh vµ tinh tÕ tµi hoa víi nh÷ng kÕt hîp tõ rÊt míi: th©m canh ®êi; niÖm vËt tr÷ t×nh vÒ mét nçi buån kh«ng ph¶i khóc kinh kh«n ngoµi lÒ ®au khæ; nçi trong hiÖn t¹i, kh«ng ph¶i ®· x¶y ra mµ mÑ bê tr−a vai n¾ng trÜu gÇy... Ng«n lµ nçi buån øng tr−íc. Ph¶ng phÊt suèt bµi th¬ lµ mét nçi buån. Nçi buån v× ng÷ d−íi bµn tay Sara tµi hoa khiÕn tÊt c¶ ®Òu sèng dËy, cã hån: cha th©n trÇn mét sù ra ®i kÐo theo sù rêi xa nh÷ng g× quÇn quËt cuèc n¾ng; ph¸c th¶o gi¸o th©n thuéc nhÊt, kÐo theo sù l·ng quªn ®−êng em th¸nh linh; nh÷ng m«i h«n nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ d©n téc, kÐo theo ch¸y mµu nho chÝn... sù t¾t lÞm høng th¬ dµo d¹t trong anh. Nh÷ng thi liÖu: c¸i Ch¹ng gÇy, klu, Cïng víi viÖc lùa chän h×nh ¶nh lµ Pl©y, arya, kam¨ng, Katª, thæ cÈm... t¹o viÖc sö dông tµi t×nh c¸c biÖn ph¸p tu kh«ng gian v¨n ho¸ Ch¨m rùc rì s¾c tõ khiÕn cho nh÷ng c©u th¬ cña «ng mµu nh−ng g¾n víi linh c¶m buån. giµu søc biÓu c¶m, ®a tÇng ®a nghÜa... H×nh ¶nh th¬ gi¶n dÞ, gÇn gòi nh−ng BiÖn ph¸p ®iÖp tõ, ®iÖp cÊu tróc ®−îc ®Çy ¸m ¶nh. §ã lµ h×nh ¶nh ng−êi cha sö dông th−êng xuyªn ®em ®Õn cho trong lao ®éng khã nhäc- biÓu t−îng rùc ng−êi ®äc nh÷ng ¸m ¶nh kh«ng døt vÒ rì cña quª h−¬ng: ®èi t−îng ®−îc nãi ®Õn. ë tr−êng ca quª Cha th©n trÇn quÇn quËt cuèc n¾ng... h−¬ng ®iÖp khóc quª h−¬ng lÆp ®i lÆp HiÖn lªn trong t©m trÝ ng−êi ®äc lµ l¹i nh− mét nèt nhÊn. Bªn c¹nh ®ã lèi c¶nh ng−êi cha cÇn mÉn víi c«ng viÖc so s¸nh còng ®−îc vËn dông tµi hoa. Sù cuèc ®Êt d−íi n¾ng Phan Rang. H×nh vËt qua nghÖ thuËt so s¸nh cña «ng ¶nh th¬ ®−îc khóc x¹ b»ng t×nh yªu hiÖn lªn râ nÐt, ¸nh lªn vÎ ®Ñp nhiÒu th−¬ng, tr©n quý v« ngÇn cña con ®èi chiÒu. Sö dông h×nh ¶nh th¬ ¸m gîi trë víi ng−êi cha nªn xóc ®éng. C©u th¬ gîi ®i, trë l¹i nhiÒu lÇn ®Ó t¹o Ên t−îng, t¹o sù tr«i ch¶y cña thêi gian, gîi nh÷ng phong c¸ch còng lµ mét ®iÓm næi bËt suy t−ëng miªn man trong t©m hån chñ trong s¸ng t¸c cña Sara. thÓ tr÷ t×nh. Cha g¾n liÒn víi lêi ru tuæi Thµnh tùu th¬ Sara giai ®o¹n ®Çu th¬ con, lêi ru r−ng r−ng hai ®Çu vâng, phong phó, ®a d¹ng, kÕt tinh ë nhiÒu lêi ru trÜu nÆng nçi lo con èm, lêi ru bµi th¬ ®éc ®¸o nh− Th¸p n¾ng, Quª nhäc nh»n thæn thøc nçi lo mÊt mïa. h−¬ng, Hµnh h−¬ng em, Ngô ng«n cña Giät m−a kh«n vîi buån ®Çy hay giät ®Êt, C¸i nh×n ngo¸i l¹i... Tuy nhiªn, må h«i, giät n−íc m¾t thÇm lÆng cña tiªu biÓu h¬n c¶ cho phong c¸ch Sara ng−êi cha? VËy mµ em sÏ quªn, nì thêi k× ®Çu, theo chóng t«i, lµ bµi th¬ Nçi quªn? Lêi th¬ víi c©u hái gîi nh¾c kÝn buån øng tr−íc. ë ®ã ta b¾t gÆp mét tø ®¸o mµ thÊm thÝa. C¸ch kÕt hîp tõ míi th¬ quen mµ l¹. Quen ë nçi buån xa em, t¹o nªn c¸ch diÔn ®¹t ®Çy ¸m ¶nh. Cã nçi buån em quªn... Nçi buån Êy th¼m thÓ nãi, ®©y lµ nh÷ng vÇn th¬ tµi hoa s©u ®Õn nçi h¬i th¬ anh t¾t lÞm. L¹ ë nhÊt khi viÕt vÒ ng−êi cha trong v¨n chç nçi buån ch−a x¶y ra. Êy lµ buån häc ViÖt Nam. øng tr−íc, buån dù b¸o sù kh¸c biÖt cña Nçi buån øng tr−íc cßn lµ nçi lo hån th¬ qu¸ nh¹y c¶m vµ ®a mang. l¾ng vÒ sù l·ng quªn nh÷ng gi¸ trÞ v¨n Bµi th¬ chia lµm 4 khæ kh«ng c©n ho¸ tinh thÇn cña líp trÎ h«m nay. Quªn c©u arya, ®iÖu ma m¨ng vèn nu«i xøng dù b¸o vÒ mét ngµy em ®i, em 26
  7. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 4b-2009 Víi th¬ d©n téc thiÓu sè, Inrasara em lín vµ em quªn m×nh lµ Ch¨m... C©u th¬ nh− mét lêi tr¸ch mãc nhÑ t¹o ®−îc giäng riªng ®éc ®¸o, v−ît qua nhµng: khái sù ng« nghª, ngäng nghÞu gi¶ vê Em quªn m×nh lµ Ch¨m nh−ng vÉn gi÷ ®−îc b¶n s¾c, kh«ng bÞ nh− quªn m×nh ch−a cã giÊy khai sinh Kinh ho¸. TiÕng th¬ «ng lay tØnh nÒn Lèi so s¸nh ®éc ®¸o nh»m kh¼ng th¬ d©n téc thiÓu sè ®ang võa ®i võa ®Þnh v÷ng ch¾c nguån m¹ch v¨n ho¸ ngñ. ë lÜnh vùc nµy thµnh tùu th¬ «ng d©n téc lµ dßng s÷a nu«i em lín. BiÕt tri ®em l¹i sù tù tin cho th¬ d©n téc thiÓu ©n lµ thø lµm nªn gi¸ trÞ con ng−êi. sè trong viÖc hoµ nhËp vµo dßng chung Th¬ Sara che ch¾n tõ vßng xa vßng cña th¬ ViÖt. réng, lo tr−íc c¶ nçi buån ch−a kÞp ®Õn, §èi víi th¬ ViÖt, Sara kh«ng nh÷ng ®ãn ®Çu nã. ChØ cã tr¸i tim thuéc vÒ lµm phong phó thªm hÖ thèng ®Ò tµi mµ Ch¨m, thøc ®Ëp vÜnh viÔn v× Ch¨m míi h¬n hÕt cßn gãp phÇn më ra mét h−íng cã thÓ viÕt nh÷ng vÇn th¬ ch©n thùc vµ míi trong quan niÖm vÒ th¬. Th¬ kh«ng thÊm thÝa ®Õn thÕ. ®©u xa x«i mµ hiÖn diÖn ngay ë cuéc C©u th¬ tù do nhÞp linh ho¹t håi sèng xung quanh m×nh. Sara nh×n ®©u hoµn theo c¶m xóc. Bèn khæ th¬ kÕt cÊu ®iÖp nh»m l¸y l¹i nçi buån. Nh−ng ë còng ra th¬, còng nhÆt ®−îc ý t−ëng cho mçi khæ th¬ nçi buån l¹i ®−îc n©ng lªn th¬. Th¬ xuÊt ph¸t ngay tõ cuéc sèng mét cÊp ®é míi, cao h¬n, s©u h¬n. Th¬ xung quanh nÕu anh sèng ®ñ ®Çy víi anh gäi hôt h¬i ë khæ th¬ ®Çu råi ®au nã. §Æc biÖt ®ãng gãp cña Sara ë giai ®ín thÊt väng ®Õn tËn cïng khiÕn h¬i ®o¹n nµy lµ nç lùc tÊn c«ng vµo hÖ th¬ anh t¾t lÞm ë khæ cuèi. §ã lµ qu¸ thèng thi ph¸p cò, ®em ®Õn cho ng−êi tr×nh tiÕn triÓn cña c¶m xóc. Khæ th¬ ®äc mét c¸i nh×n ®a diÖn h¬n vÒ th¬ vµ cuèi chØ cßn l¹i ba c©u th¬ ng¾n diÔn t¶ gãp phÇn h×nh thµnh hÖ thèng thi ph¸p rÊt thµnh c«ng nh÷ng nç lùc cuèi cïng míi. Th¬ cã con ®−êng ®i riªng cña nã, cña chñ thÓ tr−íc khi h¬i th¬ t¾t lÞm. ®ã lµ con ®−êng cña s¸ng t¹o nghÖ H×nh thøc v¾t dßng th¬ gãp phÇn cho sù thuËt, kh«ng bÞ lÖ thuéc bëi lÜnh vùc biÓu ®¹t ý th¬ trªn trë nªn s©u s¾c. kh¸c. Cïng víi c¸c nhµ th¬ c¸ch t©n, c¸i Tãm l¹i, ta thÊy bµi th¬ ®−îc triÓn nh×n vÒ th¬ cña Sara gióp th¬ ViÖt khai b»ng mét nçi buån dù b¸o. §ã ph¶i tho¸t khái sù loay hoay tr−íc ®ã v× bÕ ch¨ng lµ c¸i cí ®Ó thi sÜ béc b¹ch t×nh t¾c ®Ò tµi, t¹o c¬ héi më réng tÇm nh×n yªu tha thiÕt ®èi víi nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ®Ó hoµ nhËp vµo dßng chung cña v¨n ho¸ d©n téc m×nh - c¸i n«i, nguån m¹ch häc khu vùc vµ thÕ giíi. nu«i d−ìng hån th¬ «ng. ThÓ th¬ tù do nhÞp linh ho¹t, cã vÇn nh−ng kh«ng cßn Tuy nhiªn, ë chÆng s¸ng t¸c nµy, lÖ thuéc vµo nã, m¹ch c¶m xóc tu«n ®æ th¬ Inrasara vÉn cßn cã nh÷ng dÌ dÆt tù nhiªn. Inrasara cã kh¶ n¨ng lÆn s©u trong c¸ch t©n. S¸ng t¸c cña «ng vÉn vµo ®êi sèng d©n téc ®Ó kh¸m ph¸ ra muèn t¹o sù th¨ng b»ng gi÷a th¬ chÝnh nh÷ng bÝ Èn chÊt chøa trong ®ã. §ã lµ thèng vµ th¬ tù do ®Ó t×m ®éc gi¶ vµ dÔ ®iÒu lµm nªn søc m¹nh, lµm nªn néi lùc ®−îc ®ång c¶m. Chän c¸ch ®i vµo nçi cña th¬ «ng. niÒm cña d©n téc, chän c¸ch diÔn ®¹t 3. Nh×n l¹i chÆng ®Çu s¸ng t¸c cña gÇn gòi vµ phÇn nµo chiÒu theo qu¸n Sara, ta thÊy ®ãng gãp cña «ng thÓ hiÖn tÝnh cña ng−êi tiÕp nhËn lµ b−íc ®i cÇn trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn: thiÕt cña mét c©y bót ngay tõ ®Çu ®· 27
  8. Inrasara - mét hån th¬ gi u b¶n s¾c, tr. 21-28 Lª ThÞ ViÖt H tiÒm tµng kh¶ n¨ng ®i xa. §ã lµ nh÷ng ®−êng, chÆng ®Þnh h×nh phong c¸ch theo khuynh h−íng “hËu l·ng m¹n”. b−íc ®i v÷ng ch¾c lµm nÒn t¶ng cho Sang chÆng míi, th¬ «ng cã nhiÒu c¸ch nh÷ng tung ph¸ vÒ sau. t©n t¸o b¹o, tuy nhiªn ng−êi ®äc vÉn Nh− vËy nh÷ng thµnh tùu th¬ Sara t×m thÊy ë ®ã mét phong c¸ch Sara nhÊt qua c¸c tËp Th¸p n¾ng, Sinh nhËt c©y qu¸n nh−ng lu«n miÖt mµi kiÕm t×m c¸i x−¬ng rång, Hµnh h−¬ng em, LÔ tÈy míi, tiÕn dÇn vÒ phÝa hËu hiÖn ®¹i. trÇn th¸ng T− ®¸nh dÊu mét chÆng T i liÖu tham kh¶o [1] Inrasara, Ch−a ®ñ c« ®¬n cho s¸ng t¹o, tiÓu luËn, NXB V¨n NghÖ, TP. HCM, 2006. [2] Inrasara, Song tho¹i víi c¸i míi, tiÓu luËn, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2008. [3] Bïi V¨n Nguyªn, Hµ Minh §øc, Th¬ ca ViÖt Nam h×nh thøc vµ thÓ lo¹i, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2003. [4] NguyÔn ThÞ Xu©n Quúnh, Th¬ Inrasara, LuËn v¨n th¹c sÜ Ng÷ v¨n, Tr−êng §¹i häc §µ L¹t. [5]Tróc Th«ng, §äc Th¸p n¾ng cña Inrasara, B¸o V¨n nghÖ (27), Hµ Néi, 1998. Summary Inrasara - a poetry inspiration with typical styles (An investigation into Sunny tower, Cactus’s birthday, Pilgrimage to you, The April welcome feast) The article focused on the system of poetic topics, Insara’ poetry artistic features and his contributions to Vietnamese poetry in general and ethnic minorities’ poetry in particular in poem volumes: Th¸p n¾ng (Sunny tower), Sinh nhËt c©y x−¬ng rång (Cactus’s birthday), Hµnh h−¬ng em (Pilgrimage to you) and LÔ tÈy trÇn th¸ng T− (The April welcome feast). (a) Cao häc 15, chuyªn ng nh lÝ luËn V¨n häc, tr−êng §¹i häc Vinh. 28
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1247 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2