Báo cáo nghiên cứu khoa học " KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TÌNH HÌNH NUÔI CÁ VƯỢC Ở VÙNG ĐẦM PHÁ TỈNH THỪA THIÊN HUẾ "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

81
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Định hướng phát triển nuôi trồng thủy sản đến năm 2010 của tỉnh Thừa Thiên Huế là lấy hiệu quả gắn với bảo vệ môi trường, điều chỉnh quy hoạch nuôi trồng thủy sản theo hướng an toàn bền vững, đa dạng hóa đối tượng nuôi, phát triển các đối tượng và phương thức nuôi có khả năng cải thiện môi trường nước. (Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện chương trình nuôi trồng thủy sản 2000-2005 và giải pháp thực hiện đến năm 2010-UBND tỉnh Thừa Thiên Huế). ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " KẾT QUẢ ĐIỀU TRA TÌNH HÌNH NUÔI CÁ VƯỢC Ở VÙNG ĐẦM PHÁ TỈNH THỪA THIÊN HUẾ "

105 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (81). 2010 KHOA HOÏC VAØ ÑÔØI SOÁNG KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRA TÌNH HÌNH NUOÂI CAÙ VÖÔÏC ÔÛ VUØNG ÑAÀM PHAÙ TÆNH THÖØA THIEÂN HUEÁ Tôn Thất Chất, Lê Tất Uyên Châu Nguyễn Thị Thúy Hằng,* Nguyễn Tý** I. Môû ñaàu Ñònh höôùng phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn ñeán naêm 2010 cuûa tænh Thöøa Thieân Hueá laø laáy hieäu quaû gaén vôùi baûo veä moâi tröôøng, ñieàu chænh quy hoaïch nuoâi troàng thuûy saûn theo höôùng an toaøn beàn vöõng, ña daïng hoùa ñoái töôïng nuoâi, phaùt trieån caùc ñoái töôïng vaø phöông thöùc nuoâi coù khaû naêng caûi thieän moâi tröôøng nöôùc. (Baùo caùo ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän chöông trình nuoâi troàng thuûy saûn 2000-2005 vaø giaûi phaùp thöïc hieän ñeán naêm 2010-UBND tænh Thöøa Thieân Hueá). Vì vaäy, vieäc löïa choïn ñoái töôïng thay theá phuø hôïp, ña daïng hoùa ñoái töôïng nuoâi ñang laø vaán ñeà caáp baùch. Caù vöôïc (Lates calcarifer) laø loaøi coù thòt thôm ngon, giaù trò thöông phaåm cao, sinh tröôûng toát ôû caû ba moâi tröôøng nöôùc ngoït, lôï, maën. Caù vöôïc nuoâi trong ao ñaát, trong loàng, trong ñaêng chaén ñeàu cho keát quaû toát. Caù vöôïc laø loaøi caù döõ, trong töï nhieân chuùng saên baét caùc loaøi toâm caù khaùc ñeå laøm thöùc aên; trong nuoâi nhaân taïo sau khi ñöôïc thuaàn hoùa thì coù theå aên thöùc aên laø toâm caù taïp, thöùc aên cheá bieán vaø thöùc aên coâng nghieäp. Gioáng caù vöôïc chuû ñoäng töø nguoàn sinh saûn nhaân taïo, neân vieäc nuoâi caù vöôïc ñaõ trôû neân phoå bieán ôû tænh Thöøa Thieân Hueá vaø nhieàu ñòa phöông khaùc trong nöôùc. Maët khaùc, vôùi thò tröôøng tieâu thuï khaù oån ñònh, nhu caàu xuaát khaåu khaù cao laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån nuoâi ñoái töôïng naøy. Hieän nay, treân ñòa baøn tænh Thöøa Thieân Hueá ñaõ coù nhieàu ñòa phöông nuoâi thöông phaåm caù vöôïc trong ao vaø trong loàng. Vì vaäy, chuùng toâi tieán haønh ñieàu tra, toång keát, ñaùnh giaù caùc moâ hình nuoâi thöông phaåm caù vöôïc ñaõ trieån khai taïi tænh Thöøa Thieân Hueá, ñoàng thôøi xaùc ñònh moâ hình nuoâi phuø hôïp vaø hieäu quaû trong vuøng nöôùc lôï, töø ñoù caûi tieán, nhaân roäng moâ hình naøy ñeán nhieàu vuøng nuoâi ôû ñaàm phaù trong tænh. II. Phöông phaùp ñieàu tra 1. Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu Soá lieäu thöù caáp ñöôïc thu thaäp qua saùch baùo, coâng trình nghieân cöùu, keát quaû coâng boá cuûa caùc taøi lieäu ñöôïc löu tröõ taïi thö vieän quoác gia, thö vieän tænh, thö vieän caùc tröôøng ñaïi hoïc trong vaø ngoaøi tænh Thöøa Thieân Hueá, caùc caù nhaân cuûa caùc ñòa phöông, soá lieäu löu tröõ cuûa caùc cô quan chöùc naêng nhö * Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng laâm Hueá. ** Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Hueá.
106 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (81). 2010 Sôû Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân, Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng, Trung taâm Khuyeán noâng laâm ngö, Phoøng Noâng nghieäp cuûa caùc huyeän thuoäc tænh Thöøa Thieân Hueá... Soá lieäu sô caáp ñöôïc thu thaäp baèng phieáu ñieàu tra ôû 4 huyeän Quaûng Ñieàn, Phuù Vang, Höông Traø vaø Phuù Loäc, tænh Thöøa Thieân Hueá (30 phieáu/huyeän; n=120). 2. Thôøi gian thöïc hieän: Naêm 2009. 3. Noäi dung ñieàu tra: Hieän traïng nuoâi (toång dieän tích ao nuoâi, soá löôïng loàng nuoâi, saûn löôïng, naêng suaát, haïch toaùn kinh teá, thò tröôøng tieâu thuï...), hieän traïng kyõ thuaät (dieän tích ao, ñoä saâu, maät ñoä nuoâi, thöùc aên, kyõ thuaät chaêm soùc quaûn lyù ao, loàng nuoâi) vaø ñieàu tra dòch teã hoïc moät soá beänh thöôøng gaëp ôû caù vöôïc nuoâi taïi Thöøa Thieân Hueá. 4. Xöû lyù keát quaû ñieàu tra: Phaàn meàm SPSS 14.0 Windows Evaluation version vaø Excel. III. Keát quaû ñieàu tra 1. Tình hình nuoâi caù vöôïc ôû Thöøa Thieân Hueá Hai naêm trôû laïi ñaây, soá löôïng ngöôøi nuoâi caù vöôïc ôû tænh Thöøa Thieân Hueá taêng nhanh. Tuy nhieân, cuøng vôùi vieäc môû roäng vuøng nuoâi vaø taêng maät ñoä nuoâi, dòch beänh vaø taùc haïi cuûa noù luoân laø vaán ñeà caàn ñöôïc giaûi quyeát. ÔÛ tænh Thöøa Thieân Hueá, ngöôøi daân ñaõ böôùc ñaàu nuoâi caù vöôïc ôû moät soá ñòa phöông thuoäc khu vöïc caùc xaõ phía baéc phaù (Ñieàn Höông, Ñieàn Haûi, Phong Chöông, Phong Haûi, Quaûng Coâng, Haûi Döông) vôùi hai hình thöùc nuoâi chuû yeáu laø nuoâi ao vaø nuoâi loàng. Caùc ao nuoâi taïi ñòa phöông coù dieän tích trung bình töø 1.000-3.000m2, maät ñoä nuoâi 1-3 con/m2, kích côõ gioáng thaû nuoâi 1-3 cm/con. Löôïng caù gioáng ñöôïc mua chuû yeáu töø Nha Trang. Ña soá caùc ao nuoâi caù vöôïc taïi xaõ Quaûng Coâng, huyeän Quaûng Ñieàn laø caùc ao ñöôïc chuyeån töø ao nuoâi toâm sang. Ngöôøi daân ôû tænh Thöøa Thieân Hueá chuû yeáu nuoâi 1 vuï caù vöôïc/naêm vôùi thôøi gian nuoâi töø 7-10 thaùng. Vôùi löôïng thöùc aên caù taïp, cho aên 2 laàn/ngaøy, ngöôøi nuoâi coù theå chuû ñoäng trong vieäc tìm nguoàn thöùc aên cung caáp cho ao nuoâi. Do caù vöôïc môùi ñöôïc nuoâi vaøi naêm gaàn ñaây neân chöa thaáy dòch beänh xuaát hieän trong quaù trình nuoâi, ñaây laø ñieåm thuaän lôïi cho baø con ngö daân trong vieäc thöïc hieän chuyeån ñoåi töø ao nuoâi toâm suù sang ao nuoâi caù vöôïc coù hieäu quaû cao (Keát quaû ñieàu tra naêm 2009). Töø naêm 2006, Trung taâm Khuyeán ngö tænh ñöôïc söï taøi trôï cuûa Chöông trình phaùt trieån noâng thoân Thöøa Thieân Hueá ñaõ trieån khai moät soá moâ hình nuoâi caù vöôïc trong ao ñaát, nuoâi caù vöôïc nöôùc ngoït taïi Phong Chöông, Ñieàn Höông, Ñieàn Hoøa, Ñieàn Haûi huyeän Phong Ñieàn. Taïi xaõ Haûi Döông, huyeän Höông Traø ñaõ tieán haønh nuoâi caù vöôïc trong loàng ôû vuøng nöôùc lôï mang tính chaát töï phaùt (khoaûng 100 loàng nuoâi). Trong ñoù, moâ hình nuoâi caù vöôïc trong ao ñaát taïi Phong Ñieàn, Quaûng Ñieàn ñaït troïng löôïng trung bình 500-600g/ con, tyû leä soáng ñaït 70% vôùi thôøi gian nuoâi töø 6-8 thaùng. (Keát quaû ñieàu tra nhanh vaø Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng cuûa Trung taâm Khuyeán noâng, khuyeán laâm naêm 2008).
107 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (81). 2010 Do giaù trò kinh teá cao, thôøi gian qua, ngöôøi daân ôû vuøng ñaàm phaù tænh Thöøa Thieân Hueá ñaõ töï phaùt nuoâi caù vöôïc treân dieän roäng vôùi thöùc aên phoå bieán laø caù töôi. Cuoái vuï, sau khi tính toaùn caùc chi phí cho con gioáng, thöùc aên, voâi, hoùa chaát, thuoác... ngöôøi daân ñeàu coù laõi. 2. Tình hình nuoâi caù vöôïc taïi caùc khu vöïc ñieàu tra a. Dieän tích nuoâi vaø loaïi hình nuoâi Hình 1. Dieän tích nuoâi caù vöôïc trong ao ñaát Hình 2. Loaïi hình nuoâi caù vöôïc töø naêm 2005 ñeán 2009 Qua Hình 1, ta thaáy ngöôøi daân caùc huyeän ñöôïc ñieàu tra chæ môùi baét ñaàu nuoâi caù vöôïc trong ao ñaát töø naêm 2005 vaø dieän tích nuoâi ngaøy caøng taêng. Naêm 2006, dieän tích nuoâi môùi chæ 1,1ha ñeán naêm 2009 taêng leân 10,45ha. Dieän tích nuoâi taêng maïnh trong 2 naêm 2007 vaø 2008. Hình 2 cho thaáy, 100% soá hoä ñöôïc ñieàu tra taïi Höông Traø nuoâi caù vöôïc trong loàng; taïi Quaûng Ñieàn, soá hoä nuoâi caù vöôïc trong ao chieám (96,3%), nuoâi trong loàng chæ chieám 3,7%. Söï cheânh leäch veà tyû leä giöõa nuoâi ao vaø loàng ôû caùc huyeän do thoùi quen hoaëc ñieàu kieän nuoâi quy ñònh nhö ao hoà, maët nöôùc... b. Nguoàn goác gioáng, kích côõ gioáng vaø maät ñoä thaû gioáng Keát quaû ñieàu tra cho thaáy, nguoàn gioáng caù vöôïc ñöôïc caùc hoä nuoâi söû duïng töø nguoàn gioáng nhaân taïo ôû Nha Trang. Baûng 1. Maät ñoä thaû gioáng caù vöôïc Naêm 2008 Naêm 2009 Ao Loàng Ao Loàng Maät ñoä Tyû leä Maät ñoä Tyû leä Maät ñoä Tyû leä Maät ñoä Tyû leä (con/m2) (%) (con/m3) (%) (con/m2) (%) (con/m3) (%)
108 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (81). 2010 Ñoái vôùi nuoâi loàng, maät ñoä
109 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (81). 2010 27%, naêng suaát 2.500kg/ha) chieám 8%. Naêng suaát naøy baèng naêng suaát trung bình khaù cuûa caùc hoä nuoâi caù vöôïc cuûa Nha Trang, tænh Khaùnh Hoøa (Baùo caùo Sôû NNPTNT Khaùnh Hoøa naêm 2009). Nhö vaäy, caùc hoä ngö daân tænh Thöøa Thieân Hueá ñaõ tích luõy moät soá kinh nghieäm nuoâi caù vöôïc, trình ñoä nuoâi, naêng suaát vaø saûn löôïng (tính chung treân caùc loaïi hình nuoâi) ñeàu taêng theo thôøi gian töø 2006-2009 (Soá lieäu ñieàu tra naêm 2009). Khi xem xeùt hieäu quaû saûn xuaát töø nuoâi troàng thuûy saûn cuûa caùc hoä ñieàu tra, lôïi nhuaän thu ñöôïc trong vuï nuoâi 2008-2009 ñöôïc trình baøy ôû baûng 3. Baûng 3. Lôïi nhuaän thu ñöôïc trong vuï nuoâi 2008-2009 Tyû leä(%) Möùc ñoä laõi (trieäu ñoàng/ha) 2008 2009 Laõi roøng > 30 23 27 10 < Laõi roøng < 20 71 51 Hoøa voán 6 10 Loã < 5 0 12 Tyû leä hoä daân bò thua loã taêng leân 12%, tuy nhieân soá hoä daân laõi treân 30 trieäu ñoàng/ha taêng. Nguyeân nhaân naøy laø do söï baáp beânh cuûa giaù caû treân thò tröôøng, nhöõng hoä thua loã thöôøng laø nhöõng hoä bò eùp giaù (giaù baùn thaáp 80%; trong khi ñoù thöùc aên töï cheá vaø thöùc aên coâng nghieäp chæ chieám
110 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (81). 2010 aùp duïng. Vieäc taäp huaán cho ngöôøi daân coù thoùi quen söû duïng thöùc aên coâng nghieäp keát hôïp vôùi thöùc aên töôi vaø tieán tôùi söû duïng thöùc aên coâng nghieäp cho ngheà nuoâi caù vöôïc laø vaán ñeà caàn höôùng tôùi 2. Kieán nghò Taêng cöôøng tuyeân truyeàn vaän ñoäng, taäp huaán kyõ thuaät cho ngöôøi daân, coù nhöõng giaûi phaùp cheá taøi hôïp lyù (nhö quy ñònh maät ñoä toái ña, lòch thôøi vuï….) ñeå phaùt trieån beàn vöõng vieäc nuoâi caù vöôïc treân vuøng ñaàm phaù. AÙp duïng moâ hình caûi tieán söû duïng keát hôïp thöùc aên coâng nghieäp vôùi thöùc aên töôi coù saün ôû ñòa phöông nhaèm khaéc phuïc nhöõng haïn cheá veà moâi tröôøng, taêng hieäu quaû kinh teá cho ngö daân. Nhu caàu con gioáng cao trong moät vaøi naêm tôùi, vì vaäy vieäc cho caù vöôïc sinh saûn nhaân taïo, taïo ra nguoàn gioáng taïi choã ñeå phuïc vuï cho caùc hoä nuoâi laø raát caàn thieát. TTC-LTUC-NTTH-NT TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Toân Thaát Chaát. Kyõ thuaät nuoâi caù bieån. Trung taâm Phaùt trieån Noâng thoân - Tröôøng Ñaïi hoïc 1. Noâng laâm Hueá, 2005. Toân Thaát Chaát. Kyõ thuaät nuoâi haûi saûn. Khoa Thuûy saûn, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng laâm Hueá, 2007. 2. Toân Thaát Chaát. Baùo caùo ñieàu tra tình hình nuoâi troàng thuûy saûn taïi Thöøa Thieân Hueá, 2009. 3. Khoa Thuûy saûn, Tröôøng Ñaïi hoïc Caàn Thô. Sinh hoïc vaø kyõ thuaät nuoâi caù cheõm (Lates calcarifer, 4. Bloch), Caàn Thô, 2003. UBND tænh Thöøa Thieân Hueá. Baùo caùo ñaùnh giaù keát quaû thöïc hieän chöông trình nuoâi troàng thuûy 5. saûn 2000-2005 vaø giaûi phaùp thöïc hieän ñeán naêm 2010. UBND xaõ Quaûng Coâng, huyeän Quaûng Ñieàn. Baùo caùo toång keát tình hình nuoâi troàng thuûy saûn 6. naêm 2007, 2008, 2009. UBND thò traán Thuaän An, huyeän Phuù Vang. Baùo caùo toång keát tình hình nuoâi troàng thuûy saûn 7. naêm 2008, 2009. TOÙM TAÉT Ngheà nuoâi caù vöôïc ôû tænh Thöøa Thieân Hueá hieän ñang phaùt trieån. Keát quaû ñieàu tra 120 hoä ôû caùc huyeän Quaûng Ñieàn, Höông Traø, Phuù Vang, Phuù Loäc vaøo naêm 2009 cho thaáy: Soá hoä tham gia nuoâi coù laõi chieám 80-90%, hoä laõi treân 30 trieäu ñoàng/ha chieám 20-30%. Moâ hình nuoâi caù vöôïc baèng thöùc aên töôi ñöôïc ña soá ngöôøi daân aùp duïng (80%). Caù vöôïc ñöôïc nuoâi döôùi hai loaïi hình nuoâi ao vaø nuoâi loàng. Huyeän Höông Traø vaø Phuù Vang chuû yeáu phaùt trieån loaïi hình nuoâi loàng, Quaûng Ñieàn thì phaùt trieån loaïi hình nuoâi ao. Phöông thöùc nuoâi chuû yeáu laø nuoâi ñôn, maät ñoä 1 con/m2 vôùi nuoâi ao vaø 15-20 con/m3 vôùi nuoâi loàng. ABSTRACT SURVEY RESULTS FOR THE SITUATION OF SEABASS (Lates calcarifer) CULTURE IN LAGOONS OF THÖØA THIEÂN HUEÁ PROVINCE The culture of seabass (Lates calcarifer) is being expanded in Thöøa Thieân Hueá province. The survey on 120 households in Quaûng Ñieàn, Höông Traø, Phuù Vang and Phuù Loäc districts in 2009 reveals that 80-90% of households succeeded to get a profit, and 20-30% households gained the profit of more than 30 million VND/ha. 80% of households applied the culture of seabass using trash fish feed with two types of culture: pond culture and cage culture. In Höông Traø and Phuù Vang districts, the dominant type of culture was cage culture while in Quaûng Ñieàn district, it was pond culture. The monoculture was mainly adopted with the stocking density of 1 unit of seabass/ m2 and 10-15 units/m3 in a pond and a cage, respectively.