intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: CHAU MA MINORITY PEOPLE’S INDIGENOUS KNOWLEDE OF FOREST RESOURCE USE IN CAT TIEN NATIONAL PARK

Chia sẻ: Linh Ha | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST
Báo xấu
67
lượt xem 9
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Người dân tộc Châu Mạ ở Vườn quốc gia Cát Tiên có một kiến thức bản địa sử dụng tài nguyên rừng mà là một tiềm năng xã hội cho phát triển nông thôn. Từ thế hệ cho các thế hệ, họ đã không chỉ phụ thuộc vào tài nguyên rừng mà còn tổng kết kinh nghiệm ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: CHAU MA MINORITY PEOPLE’S INDIGENOUS KNOWLEDE OF FOREST RESOURCE USE IN CAT TIEN NATIONAL PARK

  1. THOÂNG TIN KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 113 KIEÁN THÖÙC BAÛN ÑÒA VEÀ SÖÛ DUÏNG TAØI NGUYEÂN RÖØNG CUÛA ÑOÀNG BAØO CHAÂU MAÏ VÖÔØN QUOÁÂC GIA CAÙT TIEÂN CHAU MA MINORITY PEOPLE’S INDIGENOUS KNOWLEDE OF FOREST RESOURCE USE IN CAT TIEN NATIONAL PARK Ñinh Thanh Sang (*), Ñinh Quang Dieäp (**) Tröôøng Trung hoïc Noâng Laâm Bình Döông (*) Boä moân Caûnh quan vaø Kyõ thuaät hoa vieân, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.Hoà Chí Minh (**) ÑT: 0650.3736472; E-mail: dinhthanhsangd@yahoo.com ABSTRACT kieán thöùc baûn ñòa veà ngheà thoå caåm cuûa coäng ñoàng ngöôøi Chaâu Maï taïi vöôøn Quoác Gia Caùt Tieân nhaèm Chau Ma minority people in Cat Tien National heä thoáng hoaù kieán thöùc baûn ñòa, phoå bieán roäng Park have an indigenous knowledge of forest trong quaûn lyù taøi nguyeân röøng. resource use which is a social potential for the rural VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP development. From generations to generations, they have not only depended on forest resources but also summed up the experience in non-timber Nghieân cöùu theo phöông phaùp ñònh tính trong forest collection, firewood collection, up-hill nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc noâng thoân vaø tieáp caän nghieân cultivation, low land rice cultivation, wildlife cöùu töø döôùi leân. Caùc coâng cuï chính söû duïng cho hunting and fishing, and indigenous indigo textile nghieân cöùu laø phoûng vaán nhoùm, phoûng vaán caù nhaân; fabrics. So it is necessary to develop and improve chuû yeáu aùp duïng phöông phaùp ñaùnh giaù noâng thoân their indigenous knowledge in the rural coù söï tham gia (PRA). development strategy. Phöông phaùp choïn maãu coù ñònh höôùng, maãu ÑAËT VAÁN ÑEÀ ñaïi dieän cho coäng ñoàng ngöôøi Chaâu Maï soáng ôû vuøng ñeäm vaø vuøng loõi cuûa vöôøn Quoác Gia Caùt Tieân nôi Vôùi dieän tích treân 71.920 ha, vöôøn Quoác Gia coøn nhieàu phong tuïc taäp quaùn truyeàn thoáng. Coäng Caùt Tieân baûo veä moät trong nhöõng dieän tích röøng ñoàng ngöôøi Chaâu Maï chæ soáng hai khu vöïc cuûa vöôøn möa nhieät ñôùi lôùn nhaát coøn laïi ôû Vieät Nam. Ñaây laø Quoác Gia Caùt Tieân laø Caùt Loäc vaø khu vöïc Nam Caùt vuøng ñaát khoâng nhöõng baûo toàn ñöôïc nguoàn gen Tieân (haàu heát ôû aáp 4 - Taø Laøi). Do ñoù, choïn hai nhieàu loaøi ñoäng thöïc vaät quí hieám maø coøn löu giöõ coäng ñoàng ngöôøi Chaâu Maï ôû aáp 4 - Taø Laøi -Taân Phuù nhieàu taäp quaùn quyù baùu vaø giaøu tính nhaân vaên cuûa – Ñoàng Nai, thoân K’it – xaõ Gia Vieãn - huyeän Nam 11 daân toäc anh em cuøng sinh soáng. Qua nhieàu theá Caùt Tieân (khu vöïc Caùt Loäc) - Laâm Ðoàng; trong ñoù heä toàn taïi vaø phaùt trieån gaén lieàn vôùi nuùi röøng, ngöôøi 34 hoä ôû aáp 4 (10,2% soá hoä cuûa aáp) vaø 15 hoä ôû thoân daân nôi ñaây ñaõ tích luyõ ñöôïc nhieàu kinh nghieäm K’it (83,4% soá hoä cuûa thoân), ñoái töôïng phoûng vaán vaø kieán thöùc quyù baùu giuùp hoï toàn taïi vaø thích nghi laø ngöôøi lôùn tuoåi cuûa moãi gia ñình do giaø laøng vaø vôùi caùc ñieàu kieän baát lôïi cuûa töï nhieân. tröôûng thoân giôùi thieäu. Ñòa ñieåm, ñoái töôïng vaø thôøi gian nghieân cöùu Kieán thöùc baûn ñòa coøn ñöôïc goïi laø kieán thöùc truyeàn thoáng hay kieán thöùc ñòa phöông (Hoaøng Xuaân Tyù, 1998). Noù toàn taïi vaø phaùt trieån trong nhöõng hoaøn Vaät lieäu ñieàu tra nghieân cöùu laø laâm saûn ngoaøi caûnh nhaát ñònh ôû moät vuøng ñòa lyù xaùc ñònh vôùi söï goã, luùa nöôùc, luùa raãy ñòa phöông, baép, khoai, ñieàu, ñoùng goùp cuûa moãi thaønh vieân trong coäng ñoàng (Lowise, caùc saûn phaåm vaø coâng cuï deät thoå caåm cuûa ñoàng 1996). Qua nhieàu theá heä soáng döïa vaøo röøng, coäng baøo Chaâu Maï. ñoàng ngöôøi Chaâu Maï soáng ôû vöôøn Quoác Gia Caùt Tieân ñaõ taïo cho mình moät taäp quaùn canh taùc, saên baét, haùi Thôøi gian nghieân cöùu töø 10/ 2005 – 9/ 2006. löôïm vaø ngheà deät thoå caåm truyeàn thoáng. Tuy vaäy, KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU kieán thöùc baûn ñòa trong vieäc söû duïng taøi nguyeân röøng cuûa coäng ñoàng ngöôøi Chaâu Maï laø moät kho taøng kieán Kieán thöùc baûn ñòa trong hoaït ñoäng haùi löôïm thöùc chöa ñöôïc hieåu bieát ñaày ñuû vaø heä thoáng. Muïc tieâu Taäp quaùn haùi löôïm ñöôïc duy trì cho tôùi ngaøy nay. Ñoàng baøo Chaâu Maï coù nhöõng hieåu bieát phong Tìm hieåu caùc hoaït ñoäng trong heä thoáng canh phuù veà ñaëc ñieåm, phaân boá, coâng duïng vaø caùch thöùc taùc nöông raãy, hoaït ñoäng haùi löôïm, taäp quaùn canh cheá bieán caùc laâm saûn ngoaøi goã. Nhöõng hoaït ñoäng taùc luùa nöôùc, kieán thöùc vaø theå cheá trong saên baét, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
  2. THOÂNG TIN KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 114 haùi löôïm luoân gaén lieàn vôùi ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa ñoàng baøo Chaâu Maï. Theo kinh nghieäm thì thu haùi hoï nhö: kieám cuûi, laáy maêng, rau röøng, ñoït maây, öôi trong khoaûng töø thaùng 3 ñeán thaùng 5 vaø ñònh khai thaùc öôi, tre nöùa, song maây, ... kì 3-4 naêm khai thaùc moät laàn. Tröôùc kia, vieäc khai thaùc öôi chuû yeáu baèng caùch haùi traùi, nhöng nay do 100% soá hoä ñeàu vaøo röøng laáy cuûi cho gia ñình söû aùp löïc taêng daân soá ngöôøi ta chaët caây ñeå thu haùi. duïng. Ngöôøi daân ôû ñaây söû duïng guøi ñeå ñem cuûi veà Neáu tình traïng thu haùi nhö vaäy cöù tieáp dieãn seõ thì nhaø. Trung bình 20kg cuûi/ guøi vaø cöù 2-3 ngaøy hoï ñi seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán coâng taùc baûo toàn thieân laáy cuûi moät laàn. Coù hai hình thöùc laáy cuûi laø chaët haï nhieân vaø phaùt trieån beàn vöõng noâng thoân. Phaûi caám caây ñöùng vaø thu löôïm cuûi. Ñòa ñieåm laáy cuûi laø nöông chaët haï caây vaø caønh moãi khi khai thaùc, ñoàng thôøi raãy, vuøng ñeäm vaø ngay caû vuøng loõi cuûa vöôøn quoác ngöôøi khai thaùc phaûi coù traùch nhieäm troàng vaøi caây gia. Vì vaäy, caàn nghieâm caám trieät ñeå vieäc chaët haï trong moät muøa khai thaùc. caây ñang soáng ñeå laøm cuûi, khuyeán khích ngöôøi daân troàng ñieàu xen canh vaø taän duïng nguoàn caønh khoâ Tre nöùa laø vaät lieäu raát quan troïng trong ñôøi caây ñieàu laøm cuûi ñoát. soáng ñoàng baøo Chaâu Maï. Vieäc khai thaùc dieãn ra quanh naêm vaø khoaûng 90% ngöôøi daân ôû ñaây tham gia khai thaùc. Ñaëc bieät loà oâ (Bambusa procera) vaø Nguoàn thöïc phaåm raát quan troïng trong cuoäc mum (Gigantochloa sp.) laø hai loaøi tre ñöôïc söû duïng soáng cuûa khoaûng 95% ñoàng baøo Chaâu Maï laø maêng. Maêng ñöôïc khai thaùc chuû yeáu töø hai loaïi tre laø loà oâ nhieàu nhaát do coù nhieàu coâng duïng vaø ñoä beàn cuûa (Bambusa procera) vaø mum (Gigantochloa sp.). chuùng. Ngoâi nhaø saøn truyeàn thoáng cuûa ñoàng baøo ôû Muøa haùi maêng laø töø thaùng 6 ñeán thaùng 10 haøng ñaây chuû yeáu laøm töø loà oâ vaø mum nhôø vaøo tính beàn, naêm. Tröôùc ñaây, haùi maêng chæ ñeå gia ñình söû duïng deûo cuûa caùc loaïi tre naøy. Hôn theá nöõa, chuùng ñöôïc trong taát caû caùc böõa aên. Nhöng hieän nay, maêng trôû duøng nhieàu ñeå xaây döïng chuoàng traïi, haøng raøo, thaønh haøng hoaù quan troïng taêng thu nhaäp cuûa gia giöôøng, baøn, gheá.... vaø laøm coâng cuï saûn xuaát nhö ñình. Ñòa ñieåm laáy maêng laø röøng troàng 327 vaø trong caùn dao, caùn rìu, caùn xaø baùch, caùn xaø gaït, thang vöôøn quoác gia Caùt Tieân. Hoaït ñoäng naøy aûnh höôûng leo, soït, gioû, chaát ñoát ñeå ñun naáu. Tre nöùa coøn gaén raát lôùn ñeán vieäc taùi sinh cuûa röøng tre vaø gaây haïi vôùi ñôøi soáng vaên hoaù cuûa ngöôøi Chaâu Maï vì chuùng moâi tröôøng soáng cuûa ñoäng vaät röøng. Ñeå giaûm aùp ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát caùc vaät duïng nhö khung löïc khai thaùc maêng, caàn coù caùc bieän phaùp xöû phaït deät thoå caåm, caàn caâu caù, caàn uoáng röôïu caàn, oáng thích ñaùng, ñoàng thôøi moãi gia ñình caàn trieån khai ñieáu, oáng saùo, oáng tieâu, kheøn baàu...Moät coâng duïng troàng tre xung quanh ranh giôùi ñaát cuûa mình nhaèm khaùc cuûa tre lieân quan ñeán moät neùt vaên hoaù ñaëc baûo veä hoa maøu vaø coù nguoàn maêng cho gia ñình söû saéc cuûa ngöôøi baûn ñòa laø naáu côm trong oáng tre loà duïng. oâ, ñaây laø truyeàn thoáng xa xöa cuûa toå tieân hoï ñeå laïi, nay coøn xuaát hieän trong caùc dòp leã hoäi. Taøi nguyeân Rau röøng vaø ñoït maây luoân coù maët trong böõa tre nöùa coù vai troø heát söùc quan troïng vôùi ñoàng baøo côm haøng ngaøy cuûa ñoàng baøo Chaâu Maï. Qua nhieàu Chaâu Maï, neáu khai thaùc quaù möùc seõ caïn kieät röøng theá heä, hoï ñaõ ñuùc keát vaø truyeàn cho nhau nhöõng tre vaø aûnh höôûng ñeán phaùt trieån beàn vöõng noâng loaøi thöïc vaät coù theå aên ñöôïc, thuôøng thì söû duïng laù, thoân. quaû vaø ngay caû thaân ñeå laøm thöïc phaåm. Laù beùp (bieâp) laø nguyeân lieäu chính duøng ñeå naáu canh cuûa Song maây cuõng gaén lieàn vôùi cuoäc soáng ngöôøi ñoàng baøo. Ñaëc bieät, hoï coù kinh nghieäm tìm laù “bieâp Chaâu Maï töø ngaøn xöa. Song maây quen thuoäc ñeán nhau” coù vò ngoït nhö boät ngoït ñeå naáu canh. Song möùc hoï coù theå nhaän bieát caùc loaøi maây khaùc nhau, song vôùi rau röøng thì ngöôøi Chaâu Maï söû duïng ñoït ñaëc ñieåm phaân boá vaø ngay caû möùc ñoä thaønh thuïc, maây trong böõa aên haøng ngaøy. Caùc loaïi maây ñöôïc coâng duïng cuûa töøng loaøi. Theo kinh nghieäm cuûa baø con ôû ñaây duøng ñoït nhö moät moùn aên öa thích laø: hoï thì nhöõng nôi cao raùo, röøng coù ñoä che phuû cao maây ñoït ñaéng (Pletocomia sp, Pletocomiopis laø nôi thích hôïp cho caùc loaøi maây, nhöng chieám öu geminflorus) , song boät (Calamus poilanei ) vaø maây theá laø song boät, song xanh, maây ñoû vaø maây tu. Hoï raû. Ngoaøi ra, quaû cuûa moät soá loaïi maây sau ngöôøi nhaän ra nhöõng loaïi maây coù ñoït aên ñöôïc nhö maây daân ôû ñaây cuõng duøng ñeå aên nhö: maây heøo (Calamus ñoït ñaéng, song boät, maây caùt, maây raû. Ñaëc bieät maây pseudoscutellaris ), maâ y caù t ( Deamonorops ñoït ñaéng coù vò ñaéng ñöôïc ñoàng baøo öa thích trong pierreanus). Neáu tình traïng khai thaùc rau röøng vaø caùc böõa aên. Hôn theá nöõa, moät kinh nghieäm ñöôïc ñoït maây tieáp dieãn nhö vaäy seõ caïn kieät nguoàn taøi löu truyeàn qua nhieàu theá heä trong vieäc nhaän ra nguyeân röøng. Vì vaäy, moãi ngöôøi khai thaùc phaûi töï tuoåi thaønh thuïc cuûa maây ñeå khai thaùc laø nhìn caây giaùc troàng theâm maây vaøo muøa möa, troàng rau ôû maây chæ coøn laù ôû ñoït, thaân ruïng laù vaø coù maøu ñoû vöôøn hoä taïo nguoàn thöïc phaåm cuõng nhö taêng thu naâu, vaøng, traéng hoaëc xanh. Nhôø vaäy maø hoï bieát nhaäp cho gia ñình. ñöôïc thôøi ñieåm khai thaùc song maây. Caùc loaïi maây thöôøng ñöôc khai thaùc ñeå laøm guøi laø song boät, maây Haït öôi (Scaphium macropodium) laø moät laâm chæ, maây tu, maây caùt, maây ñoït ñaéng, maây ruoät gaø, saûn ngoaøi goã mang laïi thu nhaäp quan troïng cho maây raû. Ngaøy nay, ñoàng baøo ôû ñaây khai thaùc caùc Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
  3. THOÂNG TIN KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 115 loaïi maây naøy ñeå baùn cho caùc doanh nghieäp cheá cho chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng noâng thoân, caàn bieán haøng thuû coâng myõ ngheä. Do vaäy nguoàn maây coù söï hoã trôï veà kyõ thuaät, gioáng coù naêng suaát cao taïi vöôøn Quoác Gia Caùt Tieân ngaøy caøng caïn kieät. thoâng qua caùc traïm khuyeán noâng. Taäp quaùn canh taùc luùa nöôùc Vì vaây, caùc laâm tröôøng caàn coù keá hoaïch khai thaùc hôp lí, toå chöùc troàng vaø kinh doanh röøng tre. Ñòa phöông neân phaùt trieån caùc ngaønh ngheà thuû Ñòa baøn cö truù doïc theo löu vöïc soâng Ñoàng Nai, coâng myõ ngheä coù nguyeân lieäu töø maây tre phuïc vuï ngöôøi Chaâu Maï ôû vöôøn quoác gia Caùt Tieân cuõng coù khaùch du lòch sinh thaùi trong vöôøn Quoác Gia Caùt taäp quaùn laâu ñôøi canh taùc luùa nöôùc. Ñaàu vuï, nöôùc Tieân. ñöôïc daãn vaøo ruoäng ñeå laøm meàm ñaát, sau ñoù cuoác vaø san baèng maët ruoäng. Coâng cuï bang ñaát laø taám Kieán thöùc baûn ñòa trong canh taùc nöông raãy vaùn khoaûng 2m coù hai ngöôøi keùo vaø moät ngöôøi ñi sau ñieàu khieån taám vaùn leân cao hay xuoáng thaáp Tröôùc ñaây, nguoàn löông thöïc chuû yeáu cuûa ñoàng theo maët ruoäng. Ngaøy nay thì chæ moät ngöôøi duøng baøo Chaâu Maï nhôø vaøo canh taùc raãy. Ñaây laø hình thöùc traâu ñeå laøm coâng vieäc naøy. Bang ñaát xong, nöôùc du canh, lôïi duïng ñoä phì cuûa lôùp ñaát döôùi taùn röøng ñöôïc thaùo ra ñeå phôi ñaát trong nöõa thaùng. Sau ñoù nguyeân sinh. Sau ñaây laø moâ hình canh taùc nöông raãy tieán haønh gieo luùa theo phöông thöùc truyeàn thoáng: truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Chaâu Maï (Sôû ñoà 1) moät ngöôøi ñi tröôùc caàm hai coïc nhoïn coù bòt saét thoït loã, hai ngöôøi ñi sau gieo luùa. Hoï cuõng khoâng Kinh nghieäm choïn raãy cuûa hoï laø nôi coù röøng giaø coù thoùi quen boùn phaân cho ruoäng naøy. vôùi nhieàu caây taïp, toát nhaát laø gaàn nguoàn nöôùc; traùnh nôi coù caây hoï daàu vaø tre nöùa vì ñaát ôû ñoù xaáu. Tröôùc Taäp quaùn canh taùc luùa nöôùc cuûa ngöôøi Chaâu khi doïn ñaát hoï coù taäp tuïc cuùng thaàn noâng, sau khi thu Maï khoâng coù hieäu quaû kinh teá cao vì khoâng aùp hoaïch thì cuùng thoå ñòa. Duïng cuï phaùt raãy laø röïa, rìu, duïng caùc bieän phaùp khoa hoïc kyõ thuaät cuõng nhö xaø gaït vaø duøng coïc nhoïn ñeå choïc loå gieo haït. Vôùi toán nhieàu coâng. Vì vaäy, traïm khuyeán noâng ôû ñòa chöông trình taùi ñònh canh ñònh cö naêm 1982, tình phöông neân toå chöùc hoäi thaûo, höôùng daãn ñoàng baøo traïng du canh du cö cuûa ñoàng baøo giaûm haún. Hieän caûi tieán phöông thöùc saûn xuaát, ñaàu tö phaân boùn vaø nay, tình trang du canh khoâng coøn nöõa do söï quaûn lí thuoác tröø saâu thích hôp; giôùi thieäu hay hoã trôï baø chaët cheõ ñaát röøng cuûa vöôøn quoác gia Caùt Tieân. Do ñoù, con gioáng luùa môùi coù naêng suaát cao; caûi taïo, naâng hoï ñaõ chuyeån sang thaâm canh luùa nöôùc vaø troàng xen caáp heä thoáng thuyû lôïi. canh raãy. Caùc raãy ñieàu ñaõ vaø ñang ñöôïc phaùt trieån Kieán thöùc vaø theå cheá trong saên baét raát maïnh bôûi deã chaêm soùc vaø coù hieäu quaû kinh teá cao. Baép, khoai thöôøng ñöôïc troàng xen vôùi ñieàu vaøo muøa möa. Vieäc troàng xen caây löông thöïc chaám döùt sau Thöïc phaåm caù, thòt haøng ngaøy cuûa ñoàng baøo ôû naêm thöù 3 khi caây ñieàu kheùp taùn. ñaây chuû yeáu laø ñaùnh baét töø töï nhieân. Tröôùc ñaây, ñoàng baøo Chaâu Maï chuû yeáu duøng cung teân ñeå saên Nhö vaäy, ñeå duy trì vaø phaùt trieån kieán thöùc veà baén, moãi laàn ñi saên goàm moät nhoùm vaøi ngöôøi. Ngaøy canh taùc nöông raãy cuûa ngöôøi Chaâu Maï phuïc vuï nay, hoï duøng baãy ñeå baét thuù, vôùi caùc loaïi baãy nhö Phaùt, ñoát vaø Choïn ñaát raãy doïn raãy Caây troàng: Boû hoùa luùa raãy, nhieàu naêm Röøng Thu hoaïch Choïc loã baép, khoai, boû haït ôùt, ñu ñuû. Laøm coû, troàng daëm Thôøi kyø boû hoaù: Thôøi gian canh taùc: 1-2 khoaûng 10 naêm n a êm Sô ñoà 1. Moâ hình canh taùc nöông raãy truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Chaâu Maï Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
  4. THOÂNG TIN KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 116 baãy troøng chaân, baãy thoøng loïng coå, baãy keïp. Hoï moät taäp quaùn canh taùc, saên baét, haùi löôïm vaø ngheà bieát roõ taäp tính cuûa caùc loaøi ñoäng vaät nhö nôi uoáng deät thoå caåm truyeàn thoáng. Tuy laø böôùc ñaàu nghieân nöôùc, nôi kieám aên, nôi nguû vaø muøa sinh ñeû cuûa cöùu tri thöùc baûn ñòa cuûa ngöôøi Chaâu Maï trong vieäc chuùng. Thòt thuù saên seõ ñöôïc chia nhau vaø sinh hoaït söû duïng taøi nguyeân röøng, song chuùng toâi coù moät soá aên uoáng taäp theå. Hieän nay, thuù röøng ñaõ trôû thaønh keát luaän sau: haøng hoaù coù giaù trò cao neân khi saên ñöôïc hoï thöôøng baùn. Nhöng do soá löôïng thuù ngaøy caøng caïn kieät vaø Kinh nghieäm laâu daøi cuûa ñoàng baøo Chaâu Maï söï baûo veä nghieâm ngaët cuûa kieåm laâm cuõng nhö trong vieäc khai thaùc, söû duïng vaø saên baét moät soá chính quyeàn ñòa phöông neân vieäc saên baét ñoäng vaät laâm saûn coù giaù trò ñaõ ñöôïc ñeà caäp tôùi. röøng dieãn ra raát ít. Vì vaäy, thay vì ñi saên thì ña soá ngöôøi daân ñi baét vaø taùt caù ôû caùc khe suoái gaàn nôi Heä thoáng canh taùc luùa nöôùc, nöông raãy truyeàn hoï sinh soáng cuõng nhö trong vuøng loõi vöôøn quoác thoáng vôùi qui trình choïn raãy, ñoát doïn, gieo haït, gia Caùt Tieân ñeå cho gia ñình söû duïng haøng ngaøy, noâng lòch döïa treân caùc luaät tuïc truyeàn thoáng cuûa ñoàng thôøi phôi khoâ ñeå aên daàn. coäng ñoàng Chaâu Maï. Ñeå giaûm bôùt hoaït ñoäng saên baét thuù röøng vaø khai Ngheà deät thoå caåm laø tri thöùc truyeàn thoáng cuûa thaùc caïn kieät nguoàn taøi nguyeân caù trong thieân nhieân, coäng ñoàng Chaâu Maï. Tuy vaäy, xu höôùng phaùt trieån ngoaøi coâng taùc baûo veä röøng, chuùng ta caàn laäp caùc cuûa xaõ hoäi ñaõ laøm xoùi moøn kieán thöùc baûn ñòa naøy döï aùn phaùt trieån chaên nuoâi, nuoâi troàng thuyû saûn moät caùch ñaùng keå. nhaèm naâng cao thu nhaäp, naâng cao chaát löôïng cuoäc Ñeà nghò soáng cho ñoàng baøo Chaâu Maï, ñoàng thôøi ñaûm baûo ñöôïc muïc tieâu baûo toàn ñoäng vaät hoang daõ cuûa vöôøn quoác gia Caùt Tieân. Vôùi suï phaùt trieån cuûa kinh teá xaõ hoäi vaø coâng taùc baûo toàn ôû vöôøn Quoác Gia Caùt Tieân, moät soá kieán Kieán thöùc baûn ñòa veà ngheà deät thoå caåm thöùc baûn ñòa raát quyù giaù ngaøy nay ñaõ trôû neân khoâng phuø hôïp; caàn nghieân cöùu caûi tieán nhaèm ñem laïi Deät thoå caåm laø ngheà truyeàn thoáng cuûa ngöôøi hieäu quaû kinh teá cao hôn. Döïa vaøo tri thöùc baûn ñòa Chaâu Maï. Lao ñoäng cuûa ngheà naøy laø nöõ vì thích ñeå phaùt trieån saûn xuaát nhöng khoâng laøm giaûm tính hôïp vôùi ñoâi tay kheùo leùo cuûa hoï. Xöa kia, vôùi cuoäc ña daïng vaø beàn vöõng cuûa heä sinh thaùi. Ñieàu ñoù ñoøi soáng töï cung töï caáp, nguyeân lieäu deät thoå caåm laáy hoûi söï keát hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa maët tích cöïc töø boâng vaûi do hoï troàng, coøn chaát nhuoäm thì laáy töø cuûa kieán thöùc baûn ñòa vaø nhöõng tieán boä khoa hoïc thaân, laù, voû cuûa caùc loaïi caây röøng. Vaø nhöõng saûn kyõ thuaät. phaåm hoï laøm ra nhö aùo, vaùy, khaên, meàn chuû yeáu cho gia ñình söû duïng. Ñaëc bieät, caùc saûn phaåm naøy Töø nhöõng kinh nghieäm truyeàn thoáng cuûa ñoàng gaén lieàn vôùi moät neùt vaên hoaù ñaëc saéc cuûa ñoàng baøo baøo Chaâu Maï trong vieäc söû duïng taøi nguyeân röøng Chaâu Maï ñoù laø laøm cuûa hoài moân cho con gaùi ñi laáy neân xaây döïng nhöõng quy öôùc nhaát ñònh veà baûo veä choàng. Ngaøy nay, trang phuïc cuûa hoï cuõng gioáng röøng, söû duïng röøng. Caùc quy öôùc naøy ñöôïc thoâng nhö ngöôøi Kinh, do ñoù ngheà deät thoå caåm bò mai qua daân baûn vaø boå sung; vieäc chaáp haønh quy öôùc laø moät. Naêm 2001, vôùi döï aùn “khoâi phuïc ngheà deät söï töï nguyeän treân cô sôû truyeàn thoáng coäng ñoàng. thoå caåm truyeàn thoáng’’ taïi nhaø vaên hoaù caùc daân toäc xaõ Taø Laøi ñaõ goùp phaàn khoâi phuïc vaø baûo toàn tri Ñaåy nhanh vieäc khoâi phuïc laøng ngheà deät thoå thöùc truyeàn thoáng ngheà deät thoå caåm. Nguoàn nguyeân caåm truyeàn thoáng, ñoàng thôøi tìm thò tröôøng tieâu lieäu chæ maøu phuïc vuï cho deät thoå caåm ñöôïc mua töø thuï cho caùc saûn phaåm naøy seõ taän duïng lao ñoäng Ñaø Laït, hoï khoâng coøn duøng nguoàn nguyeân lieäu cheá nhaøn roãi, taêng thu nhaäp cho ngöôøi daân. bieán tröïc tieáp töø caây röøng . Cuøng vôùi söï phaùt trieån du lòch sinh thaùi ôû vöôøn quoác gia Caùt Tieân, caùc saûn Tieáp tuïc nghieân cöùu saâu kieán thöùc baûn ñòa cuûa phaåm deät thoå caåm seõ coù tieàm naêng ñeå phaùt trieån. ngöôøi Chaâu Maï trong vieäc söû duïng taøi nguyeân röøng. Thuùc ñaåy vieäc khoâi phuïc laøng ngheà truyeàn thoáng Chuùng ta phaûi bieát döïa vaøo nhöõng giaù trò truyeàn seõ taän duïng lao ñoäng nhaøn roãi, taêng thu nhaäp cho thoáng vaø phaùt huy theá maïnh cuûa chuùng, ñoàng thôøi nguôøi daân; ñieàu ñoù mang laïi moät hieäu quaû raát lôùn ñieàu chænh nhöõng baát hôïp lyù. Ñieàu ñoù coù yù nghóa trong vieäc giaûm naïn phaù röøng. raát lôùn trong vieäc baûo toàn ñöôïc baûn saéc vaên hoaù ngöôøi Chaâu Maï vaø naâng cao ñöôïc ñôøi soáng kinh teá KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ cuûa coäng ñoàng daân cö ñòa phöông. Thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa tri thöùc baûn ñòa nhö vaäy, khi hoaïch Keát luaän ñònh chính saùch phaùt trieån noâng thoân noùi chung, vöôøn Quoác Gia Caùt Tieân noùi rieâng chuùng ta caàn Coäng ñoàng ngöôøi Chaâu Maï soáng ôû vöôøn Quoác chuù troïng ñeán nguoàn löïc xaõ hoäi naøy. Gia Caùt Tieân qua nhieàu theá heä ñaõ taïo cho mình Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
  5. THOÂNG TIN KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 117 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Gerhard Zitzmann, 1999. M ultiple use and livelihood strategies in Mopane Woodland . Boä khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng, 2001. Höôùng Technische university Dresden. daãn veà coâng öôùc ña daïng sinh hoïc, Boä khoa hoïc IIRR, 1994. Recording and using indigenous coâng ngheä vaø moâi tröôøng, Haø Noäi. knowledge: a manual. Nguyeãn Thò Lan Phöông, 2005. Tri thöùc baûn ñòa cuûa ngöôø Maï S’Tieâng trong söû duïng vaø quaûn lyù taøi Javier Beltraùn, Adrian Phillips, 2000. Indigenous nguyeân thieân nhieân thöôïng nguoàn soâng Ñoàng Nai.. and traditional people and protected areas. Principles, guidelines and case studies. World Keát quaû nghieân cöùu ñeà aùn VNRP. Taäp 6, NXB Noâng Nghieäp Haø Noäi . Commission on protected areas, Best Practice Protected area guidelines series No. 4. IUCN . UBND xaõ Taø Laøi, 2003. Keá hoaïch haønh ñoäng xaõ The World Conservation Union. Taø Laøi 2003. William Jackson, Nguyen Van San, Harry Van der Dinh Thanh Sang, 2006. Interactions between local Linde, 1999. Sustainable utilisation of non-timber people and protected areas; a case study of Cat forest products, project-Vietnam. Report of the Tien Biosphere Reserve, Vietnam. Master thesis, Internal Review. Technische University Dresden, Germany. Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1244 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
9=>0