Báo cáo nghiên cứu khoa học " TÍCH HỢP GIÁO DỤC VỀ BIỂN VÀ HẢI ĐẢO VÀO CÁC MÔN HỌC TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khái quát về biển Đông Với diện tích 3.477 triệu km2, biển Đông là biển rộng thứ hai trong các biển của Thái Bình Dương. Đây là một biển kín, phía đông và đông nam được bao bọc bởi các vòng cung đảo, thông với Thái Bình Dương bằng nhiều eo biển. Vùng biển nước ta trên biển Đông rộng 1 triệu km2, gấp hơn 3 lần diện tích đất liền; đường bờ biển dài 3.260km kéo dài từ Móng Cái đến Hà Tiên, có 28 tỉnh thành giáp biển. Có thể nói rằng Việt Nam là một nước...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " TÍCH HỢP GIÁO DỤC VỀ BIỂN VÀ HẢI ĐẢO VÀO CÁC MÔN HỌC TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG "

39 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 TÍCH HÔÏP GIAÙO DUÏC VEÀ BIEÅN VAØ HAÛI ÑAÛO VAØO CAÙC MOÂN HOÏC TRONG NHAØ TRÖÔØNG PHOÅ THOÂNG Nguyễn Đức Vũ* I. Khaùi quaùt veà bieån Ñoâng Vôùi dieän tích 3.477 trieäu km2, bieån Ñoâng laø bieån roäng thöù hai trong caùc bieån cuûa Thaùi Bình Döông. Ñaây laø moät bieån kín, phía ñoâng vaø ñoâng nam ñöôïc bao boïc bôûi caùc voøng cung ñaûo, thoâng vôùi Thaùi Bình Döông baèng nhieàu eo bieån. Vuøng bieån nöôùc ta treân bieån Ñoâng roäng 1 trieäu km2, gaáp hôn 3 laàn dieän tích ñaát lieàn; ñöôøng bôø bieån daøi 3.260km keùo daøi töø Moùng Caùi ñeán Haø Tieân, coù 28 tænh thaønh giaùp bieån. Coù theå noùi raèng Vieät Nam laø moät nöôùc coù tính bieån. Vuøng bieån nöôùc ta goàm caùc boä phaän: noäi thuûy, laõnh haûi, vuøng tieáp giaùp laõnh haûi, vuøng ñaëc quyeàn veà kinh teá, vuøng theàm luïc ñòa. Thuoäc vuøng bieån nöôùc ta coù khoaûng 3.000 hoøn ñaûo lôùn nhoû. Coù nhöõng ñaûo ñoâng daân nhö Caùi Baàu, Caùt Baø, Lyù Sôn, Phuù Quyù, Phuù Quoác; coù nhöõng ñaûo cuïm laïi thaønh quaàn ñaûo: Vaân Ñoàn, Coâ Toâ, Caùt Baø, quaàn ñaûo Hoaøng Sa, quaàn ñaûo Tröôøng Sa, quaàn ñaûo Coân Ñaûo (coøn goïi laø quaàn ñaûo Coân Sôn), quaàn ñaûo Nam Du, quaàn ñaûo Thoå Chu... Caùc ñaûo vaø quaàn ñaûo taïo thaønh heä thoáng tieàn tieâu baûo veä ñaát lieàn, heä thoáng caên cöù ñeå nöôùc ta tieán ra bieån vaø ñaïi döông khai thaùc coù hieäu quaû caùc nguoàn lôïi vuøng bieån, haûi ñaûo vaø theàm luïc ñòa. Vieäc khaúng ñònh chuû quyeàn cuûa nöôùc ta ñoái vôùi caùc ñaûo vaø quaàn ñaûo coù yù nghóa laø cô sôû ñeå khaúng ñònh chuû quyeàn cuûa nöôùc ta ñoái vôùi vuøng bieån vaø theàm luïc ñòa quanh ñaûo. Bieån nöôùc ta coù nhieàu thuaän lôïi ñeå phaùt trieån toång hôïp caùc ngaønh kinh teá. Sinh vaät bieån phong phuù, giaøu thaønh phaàn loaøi, nhieàu loaøi coù giaù trò kinh teá cao; moät soá loaøi quyù hieám, caàn phaûi baûo veä ñaëc bieät. Ngoaøi nguoàn lôïi caù, toâm, cua, möïc... bieån nöôùc ta coøn coù nhieàu ñaëc saûn khaùc nhö ñoài moài, vích, haûi saâm, baøo ngö, soø huyeát...; coù nhieàu loaøi chim bieån, toå yeán (yeán saøo) laø maët haøng xuaát khaåu coù giaù trò cao. Caùc ngö tröôøng troïng ñieåm: Quaûng Ninh, Haûi Phoøng, Ninh Thuaän, Bình Thuaän, Baø Ròa - Vuõng Taøu, Caø Mau, Kieân Giang, quaàn ñaûo Hoaøng Sa vaø quaàn ñaûo Tröôøng Sa, Taøi nguyeân khoaùng saûn, daàu moû vaø khí ñoát ôû bieån nöôùc ta phong phuù. Nguoàn muoái voâ taän, doïc bôø bieån nhieàu vuøng coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå saûn xuaát muoái, nhaát laø ôû duyeân haûi Nam Trung Boä. Doïc bieån coù nhieàu sa khoaùng vôùi tröõ löôïng coâng nghieäp: oxit titan, caùt traéng (nguyeân lieäu quyù ñeå laøm thuûy tinh, pha leâ). Vuøng theàm luïc ñòa coù caùc tích tuï daàu, khí, vôùi nhieàu moû tieáp tuïc ñöôïc phaùt hieän, thaêm doø vaø khai thaùc, ñaëc bieät ôû theàm luïc ñòa phía nam. Vuøng bieån nöôùc ta naèm gaàn caùc tuyeán haøng haûi quoác teá treân bieån Ñoâng. Doïc bôø bieån coù nhieàu vuïng bieån kín thuaän lôïi cho vieäc xaây döïng caùc caûng nöôùc saâu, nhieàu cöûa soâng thuaän lôïi cho xaây döïng caûng. * PGS, TS, Khoa Ñòa lyù, Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Hueá.
40 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 Bieån nöôùc ta coù nhieàu ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån du lòch bieån-ñaûo: nhieàu baõi taém roäng, phong caûnh ñeïp, khí haäu toát thuaän lôïi cho phaùt trieån du lòch vaø an döôõng; nhieàu hoaït ñoäng du lòch theå thao döôùi nöôùc coù theå phaùt trieån. Loaïi hình du lòch bieån-ñaûo ñang thu huùt nhieàu du khaùch. Tuy nhieân, nhöõng khoù khaên do bieån ñöa ñeán cuõng khaù lôùn. Haøng naêm trung bình coù 3 ñeán 4 côn baõo tröïc tieáp töø bieån Ñoâng ñoå vaøo nöôùc ta, gaây nhieàu thieät haïi naëng neà cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng. Saït lôû bôø bieån xaûy ra nhieàu ôû daûi bôø bieån Trung Boä. Naïn caùt bay, caùt chaûy laán chieám ruoäng vöôøn, laøng maïc vaø laøm hoang hoùa ñaát ñai phoå bieán ôû nhieàu vuøng ven bieån mieàn Trung. Vôùi lôïi theá veà taøi nguyeân, phaùt trieån toång hôïp kinh teá bieån laø moät trong nhöõng chieán löôïc phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi quan troïng cuûa nöôùc ta, ñaëc bieät trong thôøi kyø hoäi nhaäp quoác teá vaø toaøn caàu hoùa hieän nay. Ngoaøi ra, bieån Ñoâng laø bieån chung giöõa Vieät Nam vaø nhieàu nöôùc laùng gieàng, neân caàn coù söï hieåu bieát veà bieån Ñoâng noùi chung vaø vuøng bieån nöôùc ta noùi rieâng. Moãi coâng daân Vieät Nam ñeàu coù boån phaän baûo veä vuøng bieån vaø haûi ñaûo cuûa ñaát nöôùc, cho hoâm nay vaø cho caùc theá heä mai sau. II. Muïc tieâu, noäi dung, nguyeân taéc, chieán löôïc vaø phöông phaùp giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong tröôøng phoå thoâng Muïc tieâu giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo laø laøm cho ngöôøi hoïc coù nhöõng nhaän thöùc veà bieån vaø haûi ñaûo; taïo cho hoïc sinh coù yù thöùc, thaùi ñoä ñoái vôùi vuøng bieån (laø moät boä phaän laõnh thoå cuûa toå quoác), taøi nguyeân, moâi tröôøng bieån, thieân tai vaø caùch phoøng choáng; trang bò caùc kyõ naêng tuyeân truyeàn, thoâng tin, truyeàn ñaït nhöõng hieåu bieát veà bieån cuûa nöôùc ta trong cuoäc soáng haøng ngaøy, kyõ naêng baûo veä taøi nguyeân vaø moâi tröôøng bieån, kyõ naêng öùng phoù vôùi thieân tai. Keát quaû laø hoïc sinh coù ñöôïc yù thöùc traùch nhieäm vôùi bieån vaø taøi nguyeân, moâi tröôøng bieån vaø bieát coù caùc haønh ñoäng thích hôïp ñeå giuùp moïi ngöôøi xung quanh hieåu bieát theâm veà bieån, coù yù thöùc baûo veä vuøng bieån cuûa toå quoác, phaùt trieån toång hôïp vuøng bieån theo höôùng beàn vöõng. Noäi dung giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo coù nhieàu, nhöng quan troïng nhaát laø chuû quyeàn veà vuøng bieån nöôùc ta, Coâng öôùc cuûa Lieân Hieäp Quoác veà Luaät Bieån, söï hôïp taùc cuûa caùc quoác gia coù vuøng bieån treân bieån Ñoâng, phaùt trieån toång hôïp kinh teá bieån, baûo veä taøi nguyeân, moâi tröôøng bieån vaø haûi ñaûo, öùng phoù vôùi thieân tai do bieån gaây neân. Giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong nhaø tröôøng tuy raát caàn thieát, nhöng phaûi ñaûm baûo caùc nguyeân taéc: khoâng bieán baøi hoïc thaønh baøi tuyeân truyeàn veà bieån, nhaát laø trong caùc moân hoïc coù noäi dung gaàn guõi nhö ñòa lyù, vaên hoïc, lòch söû; khoâng daøn traûi, traøn lan tuøy tieän, maø chæ taäp trung vaøo caùc noäi dung nhaát ñònh; tieán haønh caû ôû noäi khoùa laãn ngoaïi khoùa; ñeà cao vai troø chuû ñoäng, tích cöïc, saùng taïo cuûa hoïc sinh trong quaù trình giaùo duïc veà bieån vaø haûi ñaûo. Chieán löôïc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo laø nhaèm gôïi môû tình caûm vôùi bieån, yù thöùc traùch nhieäm coâng daân ôû moãi hoïc sinh veà baûo veä chuû quyeàn laõnh thoå ñaát nöôùc vaø tuyeân truyeàn veà bieån trong gia ñình, trong coäng ñoàng, yù thöùc veà khai thaùc taøi nguyeân bieån trong phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi theo höôùng phaùt trieån beàn vöõng.
41 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 Ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù, phöông phaùp giaùo duïc traùnh aùp ñaët moät chieàu, chuù troïng nhieàu vaøo caùc phöông phaùp giaùo duïc ñeà cao chuû theå nhaän thöùc cuûa hoïc sinh. Giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo ñöa vaøo nhaø tröôøng coù theå baèng nhieàu con ñöôøng khaùc nhau: coù baøi, muïc rieâng veà bieån vaø haûi ñaûo, loàng gheùp vaøo nhöõng noäi dung baøi hoïc lieân quan, lieân heä noäi dung daïy hoïc vôùi bieån vaø haûi ñaûo ñeå tieán haønh giaùo duïc. Trong moät soá moân hoïc ôû nhaø tröôøng ñaõ coù noäi dung veà bieån hoaëc lieân quan tröïc tieáp ñeán bieån (chaúng haïn moân Ñòa lyù, Ngöõ vaên, Sinh hoïc, Lòch söû ôû THCS vaø THPT; moân Ñòa lyù, Lòch söû, Tieáng Vieät ôû Tieåu hoïc). Tuy nhieân, nhieàu moân hoïc hieän nay ít coù noäi dung gaàn guõi vôùi bieån vaø haûi ñaûo. Vì vaäy, thoâng qua caùc hoaït ñoäng ngoaøi giôø ñeå giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo laø moät trong nhöõng ñònh höôùng caàn quan taâm trong giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo ôû nhaø tröôøng caùc caáp hieän nay. Trong chöông trình THPT hieän nay, coù moân Hoaït ñoäng ngoaøi giôø vaø Hoaït ñoäng höôùng nghieäp, coù theå ñöa moät soá noäi dung giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo thích hôïp vaøo hai moân hoïc naøy. III. Hình thöùc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo ôû tröôøng phoå thoâng 1. Thoâng qua caùc moân hoïc trong nhaø tröôøng, tieán haønh giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo Trong nhaø tröôøng hieän nay, coù nhieàu moân hoïc coù noäi dung lieân quan tröïc tieáp hoaëc gaàn guõi vôùi bieån vaø haûi ñaûo, thoâng qua caùc moân hoïc trong nhaø tröôøng (caû noäi khoùa laãn ngoaïi khoùa) coù theå tieán haønh giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo cho hoïc sinh. Vieäc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong caùc moân hoïc ñöôïc tieán haønh theo phöông thöùc khai thaùc nhöõng noäi dung coù lieân quan ñeán bieån vaø haûi ñaûo trong töøng moân hoïc, chöù khoâng phaûi ñöa theâm noäi dung vaøo chöông trình, vaøo baøi hoïc boä moân. Vì vaäy, khoâng laøm naëng theâm chöông trình, khoâng sôï “quaù taûi”. Ví duï, noäi dung veà bieån vaø haûi ñaûo Vieät Nam ñöôïc ñeà caäp ñeán trong chöông trình moân Ñòa lyù THCS vaø THPT nhö sau: Lôùp Möùc ñoä noäi dung hoïc veà bieån vaø haûi ñaûo 8 - Bieát dieän tích; trình baøy ñöôïc moät soá ñaëc ñieåm cuûa bieån Ñoâng vaø vuøng bieån nöôùc ta. - Bieát nöôùc ta coù nguoàn taøi nguyeân bieån phong phuù, ña daïng; moät soá thieân tai thöôøng xaûy ra treân vuøng bieån nöôùc ta ; söï caàn thieát phaûi baûo veä moâi tröôøng bieån. - Neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa bôø bieån vaø theàm luïc ñòa Vieät Nam. - Neâu ñöôïc ñaëc ñieåm khí haäu cuûa vuøng bieån nöôùc ta. - Naém ñöôïc kieåu heä sinh thaùi röøng ngaäp maën ôû ven bieån nöôùc ta vaø giaù trò cuûa chuùng, nguyeân nhaân cuûa söï suy giaûm vaø söï caàn thieát phaûi baûo veä röøng ngaäp maën ôû Vieät Nam. - Söû duïng baûn ñoà khu vöïc Ñoâng Nam AÙ, baûn ñoà Töï nhieân Vieät Nam ñeå xaùc ñònh vò trí, giôùi haïn, phaïm vi laõnh thoå, nhaän xeùt hình daïng, laõnh thoå vaø neâu moät soá ñaëc ñieåm cuûa bieån Vieät Nam. 9 - Bieát ñöôïc caùc ñaûo, quaàn ñaûo lôùn: teân, vò trí. - Phaân tích ñöôïc yù nghóa kinh teá cuûa bieån, ñaûo ñoái vôùi vieäc phaùt trieån kinh teá, an ninh, quoác phoøng. - Trình baøy caùc hoaït ñoäng khai thaùc taøi nguyeân bieån, ñaûo vaø phaùt trieån toång hôïp kinh teá bieån. - Xaùc ñònh ñöôïc vò trí, phaïm vi vuøng bieån Vieät Nam. - Phaân tích baûn ñoà, sô ñoà, soá lieäu thoáng keâ ñeå nhaän bieát tieàm naêng kinh teá cuûa caùc ñaûo, quaàn ñaûo cuûa Vieät Nam, tình hình phaùt trieån cuûa ngaønh daàu khí.
42 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 12 - Trình baøy vò trí ñòa lyù, phaïm vi vuøng bieån nöôùc ta... Phaân tích ñöôïc aûnh höôûng cuûa vò trí ñòa lyù keà bieån vôùi töï nhieân, kinh teá-xaõ hoäi vaø quoác phoøng. - Trình baøy ñöôïc caùc ñaëc ñieåm cô baûn nhaát cuûa bieån Ñoâng coù aûnh höôûng ñeán thieân nhieân Vieät Nam. - Phaân tích ñöôïc aûnh höôûng cuûa bieån Ñoâng ñoái vôùi thieân nhieân Vieät Nam, theå hieän ôû caùc ñaëc ñieåm veà khí haäu, ñòa hình bôø bieån, caûnh quan, taøi nguyeân thieân nhieân vaø thieân tai. - Söû duïng baûn ñoà Töï nhieân Vieät Nam ñeå trình baøy caùc ñaëc ñieåm cô baûn cuûa bieån Ñoâng. - Hieåu vuøng bieån Vieät Nam, caùc ñaûo vaø quaàn ñaûo laø moät boä phaän quan troïng ôû nöôùc ta. Ñaây laø nôi coù nhieàu taøi nguyeân, coù vò trí quan troïng trong an ninh, quoác phoøng, caàn phaûi baûo veä. - Trình baøy ñöôïc tình hình vaø bieän phaùp phaùt trieån kinh teá cuûa vuøng bieån Vieät Nam, caùc ñaûo vaø quaàn ñaûo. - Vai troø cuûa bieån vaø haûi ñaûo trong caùc vuøng kinh teá giaùp bieån vaø ba vuøng kinh teá troïng ñieåm. - Söû duïng baûn ñoà ñeå xaùc ñònh vò trí, phaïm vi laõnh haûi cuûa vuøng bieån Vieät Nam, caùc ñaûo vaø quaàn ñaûo chính cuûa nöôùc ta. Nhìn chung, caùc noäi dung naøy ñaõ bao quaùt veà ñaëc ñieåm töï nhieân vaø taøi nguyeân thieân nhieân, tình hình phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi ôû vuøng bieån Vieät Nam; yù nghóa cuûa bieån ñoái vôùi töï nhieân, kinh teá-xaõ hoäi, an ninh, quoác phoøng nöôùc ta. Nhöõng noäi dung naøy phuø hôïp vôùi moân Ñòa lyù trong nhaø tröôøng. Caùc noäi dung khaùc nhö veû ñeïp cuûa bieån, tình caûm ñoái vôùi bieån, lòch söû chinh phuïc vaø phaùt trieån vuøng bieån cuûa toå quoác, Coâng öôùc cuûa Lieân Hôïp Quoác veà Luaät Bieån naêm 1982... ñöôïc tích hôïp vaøo noäi dung cuûa caùc moân hoïc khaùc ôû phoå thoâng. Phaïm vi vaø möùc ñoä ñöa noäi dung veà bieån vaø haûi ñaûo vaøo caùc moân hoïc ñaûm baûo tính phoå thoâng, tính vöøa söùc, tính heä thoáng... Thoâng qua caùc noäi dung ñöa vaøo nhöõng moân hoïc thích hôïp ôû tröôøng phoå thoâng, hoïc sinh seõ coù ñöôïc heä thoáng kieán thöùc nhieàu maët veà bieån Vieät Nam. Thoâng qua nhöõng noäi dung naøy, giaùo vieân tieán haønh giaùo duïc veà bieån vaø haûi ñaûo. Vieäc khai thaùc caùc noäi dung coù lieân quan ñeán bieån vaø haûi ñaûo trong baøi hoïc ñeå tieán haønh giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo cho hoïc sinh ñöôïc tieán haønh baèng caùc phöông phaùp khaùc nhau. Trong ñoù coù theå söû duïng moät soá phöông phaùp coù hieäu quaû nhö thuyeát trình vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa hoïc sinh, ñaøm thoaïi gôïi môû, khaûo saùt, ñieàu tra, thaûo luaän, tranh luaän, ñoäng naõo, baùo caùo, ñoùng vai, giaûi quyeát vaán ñeà, döï aùn. Ñaây laø nhöõng phöông phaùp ñeà cao hoaït ñoäng nhaän thöùc cuûa hoïc sinh trong hoïc taäp, khuyeán khích söï saùng taïo cuûa hoïc sinh trong hoïc taäp. 2. Thoâng qua hoaït ñoäng ngoaïi khoùa ñeå tieán haønh giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo Ngoaïi khoùa laø hình thöùc toå chöùc daïy hoïc ngoaøi lôùp, khoâng quy ñònh baét buoäc trong chöông trình, hoaït ñoäng döïa treân söï töï nguyeän tham gia cuûa moät soá hay soá ñoâng hoïc sinh coù höùng thuù, yeâu thích vaán ñeà caàn tìm hieåu vaø ham muoán tìm toøi, saùng taïo caùc noäi dung hoïc taäp boä moân, döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân. Hoaït ñoäng ngoaïi khoùa ñöôïc phaân bieät vôùi caùc hình thöùc toå chöùc daïy hoïc khaùc bôûi nhöõng neùt chuû yeáu sau: laø hoaït ñoäng ngoaøi giôø hoïc treân lôùp, khoâng ñöôïc quy ñònh trong chöông trình noäi khoùa; laø hoaït ñoäng töï nguyeän cuûa caù nhaân hay nhoùm hoïc sinh coù cuøng höùng thuù, sôû thích, moái quan taâm veà moät vaán ñeà naøo ñoù cuûa noäi dung hoïc taäp; giaùo vieân khoâng tröïc tieáp hoaït ñoäng cuøng hoïc sinh, nhöng phaûi laø ngöôøi höôùng daãn, toå chöùc,
43 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 tö vaán vaø coù theå trong nhieàu tröôøng hôïp caàn thieát coøn laø ngöôøi chæ ñaïo, ñieàu khieån caùc hoaït ñoäng ngoaøi giôø hoïc cuûa hoïc sinh. Noäi dung hoaït ñoäng ngoaïi khoùa thöôøng lieân quan vôùi noäi dung hoïc taäp trong chöông trình vaø phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh cuûa ñòa phöông vaø ñaëc ñieåm cuûa caùc em tham gia hoaït ñoäng; khoâng toå chöùc kieåm tra, ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng ngoaïi khoùa vôùi caùc hình thöùc töông töï treân lôùp hoïc. Hoaït ñoäng ngoaïi khoùa ôû tröôøng phoå thoâng coù moät vò trí raát quan troïng, ñaëc bieät ñoái vôùi giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo. Ñaây laø moät trong nhöõng con ñöôøng ñeå hoïc sinh boå sung, môû roäng theâm nhöõng kieán thöùc caàn thieát cho mình, hieåu bieát theâm thieân nhieân, con ngöôøi ôû ñòa phöông mình, khaùm phaù theâm nhöõng kieán thöùc thöïc teá caàn thieát veà bieån vaø haûi ñaûo. Hoaït ñoäng ngoaïi khoùa goùp phaàn taêng cöôøng höùng thuù hoïc taäp boä moân vaø giaùo duïc loøng yeâu thieân nhieân, queâ höông, ñaát nöôùc, khaùm phaù nhöõng veû ñeïp vaø söï giaøu coù cuûa bieån vaø haûi ñaûo Vieät Nam. Caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa vôùi nhieàu hình thöùc phong phuù, dieãn ra ôû nhieàu ñòa ñieåm khaùc nhau, ñoøi hoûi caùc caùch thöùc hoaït ñoäng khaùc nhau seõ reøn luyeän cho caùc em ñöùc tính thích nghi, chuû ñoäng, naêng ñoäng, taäp döôït hoaït ñoäng vaø reøn luyeän kyõ naêng nghieân cöùu, giaùo duïc tình yeâu thieân nhieân, yeâu ñaát nöôùc, yeâu queâ höông, yeâu lao ñoäng... Thoâng qua ñoù, giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo seõ coù raát nhieàu thuaän lôïi. Caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa ôû tröôøng phoå thoâng raát ña daïng. Moãi loaïi coù noäi dung rieâng, ñöôïc ñaëc tröng bôûi phöông phaùp tieán haønh vaø caùch thöùc toå chöùc thích hôïp. Nhaèm muïc tieâu giaùo duïc veà bieån vaø haûi ñaûo, coù theå tieán haønh caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa nhö: ñoá vui veà bieån vaø haûi ñaûo, caâu laïc boä bieån, thi tìm hieåu veà bieån vaø haûi ñaûo, thi huøng bieän coù noäi dung veà bieån vaø haûi ñaûo... Caùc hoaït ñoäng naøy ñöôïc thöïc hieän ngoaøi giôø, coù söï phoái hôïp vôùi caùc toå chöùc Ñoaøn, Ñoäi, Hoäi hoïc sinh... trong nhaø tröôøng seõ thu ñöôïc nhieàu hieäu quaû thieát thöïc. IV. Moät soá giaûi phaùp taêng cöôøng giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo ôû tröôøng phoå thoâng hieän nay 1. Naâng cao nhaän thöùc cuûa giaùo vieân veà bieån, haûi ñaûo vaø giaùo duïc veà bieån, haûi ñaûo Giaùo vieân laø nhaân toá ñoùng vai troø quyeát ñònh ñeán thaønh coâng cuûa coâng taùc giaùo duïc trong caùc tröôøng hoïc. Tuy nhieân, cô hoäi tieáp caän cuûa giaùo vieân ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng thoâng tin veà bieån vaø haûi ñaûo coøn chöa ñöôïc nhieàu. Toång cuïc Bieån vaø Haûi ñaûo Vieät Nam neân coù bieän phaùp cuï theå ñöa nhöõng vaán ñeà phoå thoâng caàn thieát veà bieån vaø haûi ñaûo vaøo nhaø tröôøng, thoâng qua chöông trình, noäi dung saùch giaùo khoa vaø caùc hoaït ñoäng giaùo duïc trong nhaø tröôøng. Baèng caùch laøm ñoù, coâng taùc boài döôõng vaø töï boài döôõng veà bieån vaø haûi ñaûo cuûa ngöôøi daïy ñöôïc thöïc hieän, töø ñoù taùc ñoäng ñeán nhaän thöùc cuûa ngöôøi hoïc. 2. Taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù, chæ ñaïo veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo Bieån vaø haûi ñaûo laø moät lónh vöïc coù tính lieân ngaønh raát lôùn, neân caàn hình thaønh moät heä thoáng toå chöùc quaûn lyù vaø chæ ñaïo coâng taùc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong nhaø tröôøng töø caáp Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo (GD&ÑT) ñeán maïng löôùi caùc tröôøng hoïc cuï theå, coù söï phoái hôïp theo chieàu ngang vôùi caùc caáp quaûn lyù töông öùng cuûa Boä GD&ÑT vaø Boä Ngoaïi giao, Toång cuïc Bieån vaø
44 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 Haûi ñaûo Vieät Nam. Ñeå vieäc quaûn lyù ñi vaøo heä thoáng, caàn phaûi ban haønh caùc vaên baûn höôùng daãn vaø chæ ñaïo trieån khai thöïc hieän caùc nhieäm vuï, noäi dung giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo ôû caùc caáp, baäc hoïc, gaén coâng taùc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo vôùi giaùo duïc moâi tröôøng. Xaây döïng vaø ban haønh caùc quy cheá, cheá ñoä khen thöôûng vaø ñaõi ngoä thoûa ñaùng cho caùc caùn boä quaûn lyù, giaûng vieân, giaùo vieân coù thaønh tích veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo. 3. Taêng cöôøng caùc nguoàn löïc cho giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong caùc tröôøng hoïc, taêng cöôøng phoái hôïp nhaø tröôøng vaø coäng ñoàng trong coâng taùc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo - Huy ñoäng kinh phí cho giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo, ñaûm baûo nhu caàu taøi chính caàn thieát cho caùc hoaït ñoäng giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong caùc nhaø tröôøng. - Bieân soaïn vaø phaùt haønh roäng raõi caùc taøi lieäu phuïc vuï giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo ñeán taän töøng giaùo vieân vaø hoïc sinh trong caùc tröôøng hoïc. - Nhöõng tröôøng hoïc ôû vuøng bieån, caàn coù söï phoái hôïp chaët cheõ vôùi ñòa phöông vaø coäng ñoàng daân cö veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo, moãi tröôøng phaûi töï mình xaây döïng trôû thaønh moät trung taâm haït nhaân veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo taïi ñòa phöông. 4. Taêng cöôøng coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo, xaõ hoäi hoùa caùc ñeà taøi nghieân cöùu khoa hoïc coâng ngheä veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo, toå chöùc caùc hoäi thaûo khoa hoïc veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo coù söï tham gia cuûa caùc tröôøng hoïc - Toå chöùc nghieân cöùu khoa hoïc, goùp phaàn vaøo bieân soaïn chöông trình, saùch vaø taøi lieäu tham khaûo veà bieån vaø haûi ñaûo, taøi lieäu höôùng daãn veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo. - Trieån khai caùc döï aùn khoa hoïc coâng ngheä, ñöa caùc keát quaû nghieân cöùu vaøo thöïc tieãn giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo. - Tieán haønh moät caùch roäng raõi caùc hoäi thaûo taäp huaán boài döôõng giaùo vieân caùc caáp veà giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo. NÑV TOÙM TAÉT Muïc tieâu cuûa vieäc giaùo duïc bieån vaø haûi ñaûo trong nhaø tröôøng phoå thoâng hieän nay laø nhaèm trang bò kieán thöùc cho hoïc sinh veà moät boä phaän laõnh thoå roäng lôùn cuûa toå quoác. Keát quaû laø hoïc sinh coù ñöôïc yù thöùc traùch nhieäm vôùi bieån vaø taøi nguyeân moâi tröôøng bieån, bieát coù caùc haønh ñoäng thích hôïp ñeå giuùp moïi ngöôøi chung quanh hieåu bieát theâm veà bieån, coù yù thöùc baûo veä vuøng bieån cuûa toå quoác, phaùt trieån toång hôïp vuøng bieån theo höôùng beàn vöõng. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu ñoù, phöông phaùp giaùo duïc traùnh aùp ñaët moät chieàu, caàn chuù troïng nhieàu vaøo caùc phöông phaùp giaùo duïc ñeà cao chuû theå nhaän thöùc cuûa hoïc sinh. ABSTRACT INCLUSION OF EDUCATION ON THE SEA AND ISLANDS IN CURRICULUM OF HIGH SCHOOL The objectives of lessons regarding the sea and islands in the high school are to provide the students knowledge of a large part of our national territory. The targets aimed at are to build up in them a sense of reponsibility towards the sea and the relevant resources, capability to give more information to others around them about our sea and and help raise in them a sense of responsibility to protect the marine territory of the nation as well as to develop this territorial part on a sustainable basis. To achieve those targets, our educational methods should put great emphasis on the students’ consciousness of the matter.