intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Vài nét về cải cách nông thôn ở Trung Quốc và Việt Nam 1978 - 2006 "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
84
lượt xem 20
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trung Quốc và Việt Nam đều là hai n-ớc nông nghiệp, dân số nông thôn đông, nông nghiệp chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu tổng sản phẩm xã hội, cải cách và đổi mới đều xuất phát từ nông nghiệp và nông thôn. Việt Nam và Trung Quốc đều thực hiện đổi mới và cải cách nông nghiệp bằng việc thực hiện chế độ khoán, cải cách thể chế thu mua, giá cả nông sản thực phẩm; giải phóng và phát triển sức sản xuất, xây dựng hệ thống thị tr-ờng nông thôn,..và cả hai n-ớc đều gặt hái...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Vài nét về cải cách nông thôn ở Trung Quốc và Việt Nam 1978 - 2006 "

  1. Vµi nÐt vÒ c¶i c¸ch n«ng th«n… ThS. NguyÔn Xu©n C−êng ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc b»ng viÖc thùc hiÖn chÕ ®é kho¸n, c¶i rung Quèc vµ ViÖt Nam ®Òu T c¸ch thÓ chÕ thu mua, gi¸ c¶ n«ng s¶n lµ hai n−íc n«ng nghiÖp, d©n thùc phÈm. §©y chÝnh lµ néi dung cña sè n«ng th«n ®«ng, n«ng giai ®o¹n thø nhÊt trong c¶i c¸ch n«ng nghiÖp chiÕm tû träng cao trong c¬ cÊu th«n ë Trung Quèc vµ ®æi míi n«ng th«n tæng s¶n phÈm x· héi, c¶i c¸ch vµ ®æi ë ViÖt Nam. míi ®Òu xuÊt ph¸t tõ n«ng nghiÖp vµ VÒ chÕ ®é kho¸n. T¹i Trung Quèc, tõ n«ng th«n. ViÖt Nam vµ Trung Quèc n¨m 1978 ®· tiÕn hµnh c¶i c¸ch thÓ chÕ ®Òu thùc hiÖn ®æi míi vµ c¶i c¸ch n«ng kinh tÕ n«ng th«n, thùc hiÖn h×nh thøc nghiÖp b»ng viÖc thùc hiÖn chÕ ®é kho¸n, kho¸n ®Õn hé gia ®×nh. ChÕ ®é kho¸n c¶i c¸ch thÓ chÕ thu mua, gi¸ c¶ n«ng tr¸ch nhiÖm ®· tr¶i qua c¸c b−íc nh− tõ s¶n thùc phÈm; gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn cuèi n¨m 1978 tíi th¸ng 9 n¨m 1980 lµ søc s¶n xuÊt, x©y dùng hÖ thèng thÞ thêi kú thÝ ®iÓm vµ b−íc ®Çu thùc hiÖn tr−êng n«ng th«n,..vµ c¶ hai n−íc ®Òu chÕ ®é kho¸n tr¸ch nhiÖm. B−íc thø hai gÆt h¸i ®−îc nhiÒu thµnh tùu to lín. Tuy tõ th¸ng 10-1980 tíi cuèi n¨m 1981 lµ nhiªn, hiÖn nay n«ng th«n hai n−íc vÉn thêi kú chÕ ®é kho¸n tr¸ch nhiÖm b−íc ®øng tr−íc nhiÒu vÊn ®Ò khã kh¨n th¸ch vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn. Tõ n¨m 1982, thøc. Nh÷ng b−íc t×m tßi trong x©y dùng chÕ ®é kho¸n tr¸ch nhiÖm b−íc vµo thêi n«ng th«n giai ®o¹n míi ë Trung Quèc lµ kú tæng kÕt, æn ®Þnh vµ hoµn thiÖn. §Õn nh÷ng kinh nghiÖm cho chóng ta trong cuèi n¨m 1984 c¶ n−íc cã 5,69 triÖu ®éi qu¸ tr×nh ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, s¶n xuÊt, trong ®ã 99,96% sè ®éi ®· thùc hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. hiÖn kho¸n s¶n ®Õn hé hay kho¸n toµn 1. TiÕn tr×nh c¶i c¸ch n«ng th«n bé ®Õn hé, chiÕm 98,2% sè th«n, 96,3% sè hé, vµ 98,6% ®Êt canh t¸c trong c¶ ViÖt Nam vµ Trung Quèc ®Òu thùc n−íc(1). Nh− vËy, x¸c lËp vµ hoµn thiÖn hiÖn ®æi míi vµ c¶i c¸ch n«ng nghiÖp Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 19
  2. NguyÔn Xu©n C−êng chÕ ®é kho¸n ®· ®¸nh dÊu hoµn thµnh kho¸n lµ 20 n¨m ®èi víi ®Êt canh t¸c, giai ®o¹n thø nhÊt (1978-1984) trong c¶i nu«i trång vµ 50 n¨m ®èi víi ®Êt l©m c¸ch thÓ chÕ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ nghiÖp. QuyÒn së h÷u ®Êt ®ai ë Trung n«ng th«n. Quèc thuéc vÒ tËp thÓ, thêi h¹n kho¸n ®· hai lÇn thay ®æi. Tíi n¨m 2003, T¹i ViÖt Nam, b¾t ®Çu tõ n¨m 1981 Trung Quèc míi c«ng bè LuËt kho¸n ®Êt khi Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng ®−a ra ®ai. chØ thÞ 100 vÒ kho¸n c©y lóa ®Õn nhãm vµ ng−êi lao ®éng. Tõ n¨m 1986, thùc VÒ c¶i c¸ch hÖ thèng l−u th«ng l−¬ng hiÖn kho¸n ruéng ®Êt ®Õn c¸c hé n«ng thùc, ViÖt Nam b¾t ®Çu tõ n¨m 1989 d©n (kho¸n tÊt c¶ c¸c kh©u cho n«ng theo lé tr×nh xãa bá thu mua l−¬ng thùc, d©n). ChÝnh nhê c¸c chñ tr−¬ng trªn, s¶n xo¸ bá hai lo¹i gi¸, c¶i c¸ch c«ng ty l−¬ng xuÊt n«ng nghiÖp ®· b−íc qua khñng thùc. So víi Trung Quèc, b−íc ®i c¶i c¸ch ho¶ng vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn æn ®Þnh. thÕ chÕ l−u th«ng l−¬ng thùc cña ViÖt S¶n l−îng l−¬ng thùc t¨ng qua c¸c n¨m: Nam lín h¬n, môc tiªu râ rµng h¬n, tiÕn n¨m 1985 ®¹t 18,2 triÖu tÊn, n¨m 1986 triÓn t−¬ng ®èi thuËn lîi(3). TÊt nhiªn, ®iÒu ®¹t 18,3 triÖu tÊn, n¨m 1988 ®¹t 19,5 kiÖn vµ bèi c¶nh c¶i c¸ch hÖ thèng l−u triÖu tÊn, tíi n¨m 1990 ®¹t 21,5 triÖu th«ng l−¬ng thùc cña ViÖt Nam kh¸c so tÊn. L−¬ng thùc b×nh quÇn ®Çu ng−êi víi Trung Quèc. TiÒm n¨ng s¶n xuÊt còng t¨ng tõ 304 kg/ng−êi n¨m 1985 lªn l−¬ng thùc cña ViÖt Nam lín, sau mÊy 324/kg ng−êi n¨m 1990. N¨m 1989, ViÖt n¨m thùc hiÖn kho¸n s¶n, ViÖt Nam Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu g¹o víi sè l−îng kh«ng nh÷ng ®· gi¶i quyÕt ®−îc t×nh lín. Tæng gi¸ trÞ n«ng s¶n xuÊt khÈu tr¹ng thiÕu ®ãi mµ cßn ®¹t ®−îc thµnh n¨m 1989 ®¹t 1 tû USD, n¨m 1990 ®¹t tÝch to lín vÒ xuÊt khÈu l−¬ng thùc. 1,14 tû USD, chiÕm 50% tæng gi¸ trÞ Nh− vËy, giai ®o¹n 1986-1989 lµ thêi hµng xuÊt khÈu c¶ n−íc, t¨ng gÊp 5 lÇn kú chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lÝ n«ng nghiÖp so víi n¨m 1986(2). N«ng d©n ViÖt Nam vµ kinh tÕ n«ng th«n ë ViÖt Nam. T¹i cßn ®−îc gi÷ 5% ®Êt ®ai ®Ó s¶n xuÊt c¸ Trung Quèc, nöa cuèi thËp kû 80 thÕ kû thÓ vµ tham gia ho¹t ®éng thÞ tr−êng. XX lµ thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña xÝ Trung Quèc hÇu nh− kh«ng cßn hiÖn nghiÖp h−¬ng trÊn. §©y chÝnh lµ giai t−îng nµy, ®Êt phÇn tr¨m bÞ coi lµ “c¸i ®o¹n thø hai trong c¶i c¸ch n«ng th«n ë ®u«i” cña CNTB vµ ph¶i c¾t bá. Møc ®é Trung Quèc (1985-1991). Tõ n¨m 1985, tËp thÓ ho¸ cña Trung Quèc cao vµ triÖt n«ng nghiÖp n«ng th«n Trung Quèc tiÕp ®Ó. T¹i ViÖt Nam møc ®é tËp thÓ ho¸ tôc ®i s©u vµo c¶i c¸ch, c«ng x· nh©n kh«ng triÖt ®Ó vµ tËp thÓ ho¸ n«ng d©n bÞ gi¶i thÓ, xÝ nghiÖp h−¬ng trÊn nghiÖp chñ yÕu ë miÒn B¾c. N¨m 1993, ph¸t triÓn m¹nh mÏ. N¨m 1978, gi¸ trÞ ViÖt Nam th«ng qua LuËt §Êt ®ai, quy s¶n l−îng xÝ nghiÖp h−¬ng trÊn ®¹t 49,3 ®Þnh râ quyÒn sö dông ®Êt cña n«ng d©n, tû NDT, n¨m 1985 lªn 272,8 tû NDT, tíi së h÷u ®Êt ®ai thuéc vÒ Nhµ n−íc, quyÒn n¨m 1987 gi¸ trÞ s¶n l−îng cña c¸c xÝ sö dông ruéng ®Êt cã thÓ cho thuª, chuyÓn nh−îng,.. quy ®Þnh thêi h¹n nghiÖp h−¬ng trÊn v−ît qua gi¸ trÞ s¶n Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 20
  3. Vµi nÐt vÒ c¶i c¸ch n«ng th«n… l−îng n«ng nghiÖp(4). §Õn n¨m 1988, gi¸ ®é kho¸n; x©y dùng hÖ thèng thÞ tr−êng trÞ s¶n l−îng cña c¸c xÝ nghiÖp h−¬ng n«ng th«n; ph¸t triÓn ngµnh nghÒ ho¸ trÊn ®¹t 499,29 tû NDT, chiÕm 27,4% n«ng nghiÖp; chuyÓn biÕn chøc n¨ng cña tæng gi¸ trÞ s¶n l−îng c«ng nghiÖp toµn chÝnh quyÒn; ®Èy nhanh ®« thÞ ho¸ vµ quèc, sè c«ng nh©n lªn tíi 57 triÖu héi nhËp quèc tÕ n«ng nghiÖp. Cuèi thËp ng−êi. Møc t¨ng tr−ëng b×nh qu©n gi¸ kû 90 thÕ kû XX, ®Çu thÕ kû XXI, vÊn ®Ò trÞ s¶n l−îng cña c¸c xÝ nghiÖp h−¬ng “n«ng nghiÖp, n«ng th«n, n«ng d©n” trë trÊn trong giai ®o¹n 1984-1988 ®¹t thµnh tiªu ®iÓm cña d− luËn x· héi. 38,1%(5). XÝ nghiÖp h−¬ng trÊn kh«ng chØ Th¸ng 3 n¨m 2003, kú häp §¹i héi ®¹i t¨ng nhanh vÒ sè l−îng, ®a d¹ng ho¸ lo¹i biÓu nh©n d©n toµn quèc ®· coi c«ng t¸c h×nh së h÷u, mµ cßn më réng ph¹m vi “tam n«ng” lµ träng ®iÓm cña c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh víi nhiÒu ngµnh kinh tÕ. Th¸ng 11-2003, §CS vµ Quèc nghÒ c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, th−¬ng vô viÖn Trung Quèc ®−a ra QuyÕt ®Þnh nghiÖp, dÞch vô. vÒ mét sè vÊn ®Ò hoµn thiÖn kinh tÕ thÞ Cuèi thËp kû 80 ®Çu thËp kû 90 thÕ tr−êng XHCN, trong ®ã bao gåm mét sè kû XX, ë n«ng th«n Trung Quèc xuÊt néi dung quan träng nh−: §i s©u c¶i hiÖn c¸c tæ chøc kÕt hîp gi÷a n«ng hé víi c¸ch n«ng th«n, hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh c«ng ty, hoÆc n«ng hé víi tËp thÓ, n«ng tÕ n«ng th«n: hoµn thiÖn chÕ ®é ruéng hé cïng víi c¸c tæ chøc kinh tÕ v.v..tiÕn ®Êt n«ng th«n, kiÖn toµn dÞch vô x· héi hµnh liªn kÕt s¶n xuÊt, tiªu thô, kÕt hîp ho¸ n«ng nghiÖp, ®i s©u c¶i c¸ch chÕ ®é gi÷a n«ng nghiÖp - c«ng nghiÖp vµ thuÕ phÝ ë n«ng th«n, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn th−¬ng nghiÖp, kÕt nèi c¸c kh©u thµnh chuyÓn dÞch viÖc lµm vµ lao ®éng d«i d− mét d©y chuyÒn. §©y chÝnh lµ qu¸ tr×nh ë n«ng th«n. Th¸ng 1-2006, Trung −¬ng ngµnh nghÒ ho¸ n«ng nghiÖp. N¨m 1997, §CS vµ Quèc vô viÖn Trung Quèc Trung Quèc cã 11834 tæ chøc kinh doanh ®· ®−a ra “ý kiÕn vÒ thóc ®Èy x©y dùng ngµnh nghÒ ho¸ n«ng nghiÖp. Sù ph¸t n«ng th«n míi XHCN” (V¨n kiÖn sè 1- triÓn cña c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp 2006); th¸ng 3-2006, §¹i héi ®¹i biÓu ®· gãp phÇn quan träng, t¹o ®éng lùc nh©n d©n toµn Trung Quèc ®· th«ng qua ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ n«ng “C−¬ng yÕu quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ th«n. C¶i c¸ch n«ng th«n b−íc vµo giai x· héi 5 n¨m lÇn thø XI (C−¬ng yÕu), ®o¹n x©y dùng thÕ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng nhÊn m¹nh viÖc x©y dùng n«ng th«n míi XHCN. XHCN. §¹i héi XIV cña §CS Trung Quèc T¹i ViÖt Nam, ®Çu thËp kû 90 thÕ kû (n¨m 1992) nªu ra môc tiªu x©y dùng XX, ViÖt Nam ®Ò ra chñ tr−¬ng ®Èy thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN, tiÕp m¹nh ph¸t triÓn hµng ho¸ vµ h−íng tíi tôc ®i s©u c¶i c¸ch, t¨ng c−êng më cöa. xuÊt khÈu. §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn C¶i c¸ch n«ng nghiÖp n«ng th«n tiÕp tôc thø VII (n¨m 1991) cña §CS ViÖt Nam ®i s©u víi viÖc æn ®Þnh vµ hoµn thiÖn chÕ ®· x¸c ®Þnh viÖc ph¸t triÓn toµn diÖn Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 21
  4. NguyÔn Xu©n C−êng kinh tÕ n«ng th«n g¾n víi c«ng nghiÖp n«ng nghiÖp n«ng th«n. Héi nghÞ vµ x©y dùng n«ng th«n. S¶n xuÊt l−¬ng Trung −¬ng 5 kho¸ IX (2002) ®· x¸c thùc t¨ng tõ 21,5 triÖu tÊn n¨m 1990 ®Þnh quan ®iÓm, môc tiªu vµ néi dung t¨ng lªn 27,5 triÖu tÊn n¨m 1995, l−¬ng cña ®Èy nhanh CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n: “−u tiªn ph¸t triÓn thùc b×nh qu©n ®Çu ng−êi còng t¨ng lªn 372 kg n¨m 1995. Nh÷ng n¨m 1991- lùc l−îng s¶n xuÊt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu 1995 ®· xuÊt hiÖn mét sè m« h×nh tæ kinh tÕ n«ng nghiÖp, n«ng th«n; ph¸t chøc s¶n xuÊt kiÓu míi nh− kinh tÕ huy nguån lùc con ng−êi; thóc ®Èy trang tr¹i, tæ hîp t¸c tù nguyÖn, hîp t¸c chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ g¾n víi thÞ x· kiÓu míi. Tíi n¨m 1994, cã 60% sè tr−êng; ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng x· cã ®iÖn, 86,4% sè x· cã ®−êng « t« ®Õn th«n bÒn v÷ng,..ph¸t huy tiÒm n¨ng trung t©m x·, 98% cã tr−êng cÊp I, 76% cã cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ; kÕt hîp tr−êng cÊp II, 92% cã tr¹m x¸, 49,3% sè chÆt chÏ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vµ x· cã tr¹m biÕn thÕ(6). Nh÷ng n¨m 1996- x· héi,..”. Ngµy 28-6-2005, Thñ t−íng 2000, s¶n xuÊt l−¬ng thùc ph¸t triÓn toµn ChÝnh phñ ®· ra chØ thÞ 24/2005/CT- diÖn, t¨ng tr−ëng nhanh vµ v−ît xa môc Ttg vÒ tiÕp tôc ®Èy m¹nh thùc hiÖn nghÞ quyÕt tw 5 kho¸ IX. tiªu ®Ò ra. N¨m 2000, s¶n l−îng l−¬ng thùc quy thãc ®¹t 35,64 triÖu tÊn v−ît 11- 2 . Th nh tùu v h¹n chÕ 18% so víi môc tiªu ®Ò ra. L−îng l−¬ng S ù ph¸t triÓn cña kinh tÕ-x· héi thùc b×nh qu©n ®Çu ng−êi còng t¨ng tõ n«ng th«n Trung Quèc vµ ViÖt Nam 357 kg lªn 455kg n¨m 2000. nh÷ng n¨m qua cho thÊy. C«ng cuéc Héi nghÞ Trung −¬ng 5 kho¸ VII c¶i c¸ch, ®æi míi n«ng th«n ë Trung cña §CS ViÖt Nam (1993) ®· ra NghÞ Quèc vµ ViÖt Nam ®Òu giµnh ®−îc quyÕt vÒ tiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn nh÷ng thµnh tùu to lín vµ cã ý nghÜa kinh tÕ-x· héi n«ng th«n. § ¹i héi lÞch sö, t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho viÖc §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII (1996) ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, ®· x¸c ®Þnh néi dung, gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®¹i ho¸ cña hai n−íc. hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ B¶ng GDP n«ng th«n Trung Quèc(7) vµ ViÖt Nam(8) Khu vùc I (%) Khu vùc II (%) Khu vùc III (%) N¨m Trung Quèc ViÖt Nam Trung Quèc ViÖt Nam Trung Quèc ViÖt Nam 1997 48,5 70,8 44,5 15,5 7,0 13,7 1998 40,5 70,3 47,2 15,9 12.3 13,8 1999 37,0 70,2 49,6 16,1 13,4 13,7 2000 35,3 70,0 50,4 16,4 14,3 13,6 2005 32,6 52,6 14,8 2006 29,6 54,8 15,6 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 22
  5. Vµi nÐt vÒ c¶i c¸ch n«ng th«n… T¹i Trung Quèc, trong c¬ cÊu GDP chÕ biÕn ®¹t 563 triÖu USD, v−ît kim n¨m 1978, tæng gi¸ trÞ s¶n l−îng c«ng ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª, cao su, b»ng nghiÖp chiÕm 75,2%, tæng gi¸ trÞ s¶n 78% mÆt hµng g¹o. C¬ cÊu n«ng s¶n l−îng n«ng nghiÖp ®¹t 24,8%. N¨m 1993 xuÊt khÈu còng chuyÓn tõ xuÊt nguyªn tû träng c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp liÖu th«, s¬ chÕ sang s¶n phÈm chÕ biÕn, trong GDP lÇn l−ît lµ 82,85%:17,2%. chÊt l−îng vµ søc c¹nh tranh t¨ng dÇn. N¨m 1978, tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp lµ N¨m 2003, 86% sè x·, 77% sè th«n cã 70,5%, n¨m 1993 chiÕm 57,4%, trong khi ®iÖn, 99,9% sè x· cã tr−êng tiÓu häc, n¨m 1978 c− d©n n«ng th«n chiÕm 82,1%, 84,5% sè x· cã tr−êng trung häc c¬ së, ®Õn n¨m 1993 c− d©n n«ng th«n chiÕm 8,7% sè x· cã tr−êng phæ th«ng trung 71,86%, n¨m 2006 c− d©n n«ng th«n häc. Thu nhËp vµ ®êi sèng cña c− d©n chiÕm 56,1% (9). n«ng th«n ®−îc c¶i thiÖn. Thu nhËp cña n«ng hé t¨ng tõ 225 ngh×n ®ång n¨m T¹i ViÖt Nam, c¬ cÊu kinh tÕ n«ng 1999 t¨ng lªn 275 ngh×n ®ång n¨m 2002. th«n chuyÓn dÞch theo h−íng CNH, Tû lÖ hé nghÌo ë n«ng th«n gi¶m tõ H§H. Tû träng gi¸ trÞ c«ng nghiÖp, dÞch 15,6% n¨m 1999 xuèng 11,9% n¨m 2002 vô trong GDP n«ng th«n tõ 9,8% vµ vµ 11% n¨m 2003. 10,2% n¨m 1990 t¨ng lªn 16,4% vµ 13,8% n¨m 2000. Tõ n¨m 1995-2000, Qua ®èi chiÕu chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp liªn tôc ®−îc mïa, s¶n ngµnh kinh tÕ gi÷a Trung Quèc vµ ViÖt l−îng l−¬ng thùc b×nh qu©n t¨ng 1,3 Nam nãi chung, kinh tÕ n«ng nghiÖp nãi triÖu tÊn/n¨m. C«ng nghiÖp n«ng th«n riªng, chóng ta cã thÓ thÊy c¬ cÊu n«ng vµ ngµnh nghÒ dÞch vô phi n«ng nghiÖp nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n Trung Quèc tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ më réng, c¸c lµng chuyÓn ®æi nhanh. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nghÒ ®−îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn. Tíi trªn lµ nhê Trung Quèc ®· gi¶i phãng vµ cuèi n¨m 2000, c¶ n−íc cã 1450 lµng ph¸t triÓn tèt søc s¶n xuÊt ë n«ng th«n, nghÒ, trong ®ã cã 900 lµng nghÒ truyÒn phèi hîp c¸c nguån lùc trong n−íc, kÕt thèng, thu hót h¬n 10 triÖu lao ®éng, hîp gi÷a c¶i c¸ch më cöa, thóc ®Èy ph¸t chiÕm 29% lùc l−îng lao ®éng n«ng triÓn c«ng nghiÖp nãi chung vµ c«ng th«n(9). N¨m 2002-2003, c¬ cÊu kinh tÕ nghiÖp n«ng th«n nãi riªng. Tõ n¨m vµ lao ®éng n«ng th«n ®· chuyÓn dÞch 1987, gi¸ trÞ c«ng nghiÖp cña xÝ nghiÖp theo h−íng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trªn h−¬ng trÊn ®· v−ît qua tæng gi¸ trÞ cña c¶ n−íc. Tû träng n«ng nghiÖp gi¶m dÇn, ngµnh n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô t¨ng dÇn th«n ®· trë thµnh trô cét cña kinh tÕ trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt. §Õn n¨m n«ng th«n. §ång thêi, kinh doanh 2003, trªn ®Þa bµn n«ng th«n cã kho¶ng ngµnh nghÒ ho¸, ®a d¹ng ho¸ n«ng 24.000 c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh c¸c nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ hîp t¸c n«ng lo¹i ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp. S¶n th«n còng cã b−íc ph¸t triÓn míi, qu¸ xuÊt n«ng l©m nghiÖp vµ thuû s¶n ph¸t tr×nh ®« thÞ ho¸ n«ng th«n còng cã b−íc triÓn theo h−íng kinh tÕ hµng ho¸, g¾n víi thÞ tr−êng. N¨m 2003, s¶n phÈm gç tiÕn triÓn tèt. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 23
  6. NguyÔn Xu©n C−êng Qua ®©y cã thÓ thÊy, Trung Quèc Cho ®Õn nay, kinh tÕ n«ng th«n vÒ c¬ ®· gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn tèt søc s¶n b¶n vÉn lµ n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt ph©n xuÊt ë n«ng th«n, phèi hîp tèt c¸c nguån t¸n, quy m« nhá, kü thuËt canh t¸c l¹c lùc gi÷a c¸c ngµnh vµ c¸c vïng, phèi hîp hËu. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸ gi÷a c¶i c¸ch trªn ph¹m vi toµn quèc víi t¨ng chËm, chÊt l−îng vµ gi¸ n«ng s¶n c¶i c¸ch ë n«ng th«n. Më cöa c¸c tØnh vÉn cßn kÐm søc c¹nh tranh. Tû suÊt thµnh phè duyªn h¶i miÒn §«ng, më cöa hµng ho¸ vµ thu nhËp cña n«ng d©n cßn c¸c tØnh däc theo c¸c s«ng lín vµ më cöa thÊp vµ t¨ng chËm. Ngµnh nghÒ dÞch vô c¸c tØnh ven biªn giíi, thùc hiÖn mét sè phi n«ng nghiÖp n«ng th«n vÉn trong tØnh giµu cã tr−íc, thµnh thÞ giµu cã t×nh tr¹ng lóng tóng, thiÕu ®Þnh h−íng tr−íc ®Ó cã ®iÒu kiÖn quay trë l¹i l«i kÐo ph¸t triÓn, ch−a t¹o ra thÞ tr−êng ®Ó thu n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp. ViÖc c¸c tØnh hót lao ®éng. Kinh tÕ tËp thÓ, chñ yÕu lµ miÒn §«ng giµu cã lªn tr−íc còng gãp c¸c hîp t¸c x· ch−a cã chuyÓn biÕn râ phÇn lµm chuyÓn dÞch ngµnh nghÒ vµ c¬ nÐt, ch−a tho¸t khái t×nh tr¹ng yÕu kÐm. cÊu lao ®éng cña c¸c tØnh miÒn Trung, Doanh nghiÖp t− nh©n quy m« nhá bÐ, miÒn T©y vµ ®Æc biÖt lµ khu vùc n«ng chñ yÕu lµ dÞch vô vµ chØ ph¸t triÓn th«n. m¹nh ë ven ®« thÞ, hoÆc ë n¬i cã kÕt cÊu h¹ tÇng t−¬ng ®èi ph¸t triÓn(12). H¹n chÕ v khã kh¨n §êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c− - T¹i ViÖt Nam, c¬ cÊu n«ng nghiÖp d©n n«ng th«n nhiÒu vïng cßn khã kh¨n, chuyÓn dÞch chËm. N¨m 2000, tû träng chÊt l−îng nguån nh©n lùc thÊp, lao ch¨n nu«i míi chiÕm 17,1% gi¸ trÞ s¶n ®éng d− thõa nhiÒu. Thu nhËp b×nh xuÊt n«ng nghiÖp, kh«ng ®¹t môc tiªu qu©n c− d©n n«ng th«n t¨ng chËm, h¬n tíi n¨m 2000 ®−a tû träng ngµnh ch¨n 90% hé nghÌo cña c¶ n−íc tËp trung ë nu«i lªn 20%. C¬ cÊu néi bé ngµnh n«ng khu vùc n«ng th«n. §êi sèng cña c− d©n nghiÖp chuyÓn dÞch chËm ®· lµm chËm n«ng th«n vÉn cßn khã kh¨n, 78,6% sè qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ hé n«ng th«n vÉn lÊy nguån thu nhËp n«ng th«n vµ c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n nãi chÝnh tõ n«ng nghiÖp, chØ cã 21,4% sè chung. Kinh tÕ n«ng th«n vÉn nÆng vÒ hé cã nguån thu nhËp chÝnh tõ c¸c ho¹t n«ng nghiÖp (chiÕm 65%), trong n«ng ®éng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. C¬ cÊu thu nghiÖp nÆng vÒ trång trät (78%), c©y lóa tõ s¶n xuÊt kinh doanh cña n«ng th«n vÉn ®ãng vai trß chñ yÕu trong c¬ cÊu chñ yÕu vÉn tõ n«ng nghiÖp (75,6%), c©y trång, tû träng gi¸ trÞ ch¨n nu«i chØ c«ng nghiÖp chØ cã 13,8%, dÞch vô chiÕm 23%. C¬ cÊu lao ®éng n«ng th«n 10,6%(13). §êi sèng v¨n ho¸ chËm ®−îc chuyÓn dÞch chËm, c¬ b¶n vÉn lµ thuÇn c¶i thiÖn, tÖ n¹n x· héi, « nhiÔm m«i n«ng (n¨m 2001 lao ®éng n«ng nghiÖp lµ tr−êng ë nhiÒu vïng cã xu h−íng gia 63,5%, n¨m 2004 chiÕm 58,7% tæng sè t¨ng. lao ®éng x· héi)(11). Tèc ®é chuyÓn dÞch - C«ng nghiÖp n«ng th«n cña ViÖt c¬ cÊu kinh tÕ vµ lao ®éng n«ng nghiÖp Nam ph¸t triÓn chËm, tû träng trong n«ng th«n vÉn cßn chËm, kh«ng ®Òu. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 24
  7. Vµi nÐt vÒ c¶i c¸ch n«ng th«n… t¨ng lªn 27,6% vµ gÇn ®©y n¨m 2001 lµ tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm n«ng th«n thÊp, 37,7%, n¨m 2002 lµ 39,1%. MÆt kh¸c, ch−a trë thµnh trô cét cña kinh tÕ n«ng c¸c ®« thÞ chñ yÕu tËp trung ë duyªn h¶i th«n. Qu¸ tr×nh chuyÓn sang n«ng miÒn §«ng, ven c¸c s«ng lín, møc ®« thÞ nghiÖp hµng ho¸ ph¸t triÓn kh«ng ®Òu, ho¸ ®¹t gÇn 40%, cßn c¸c vïng miÒn T©y trong khi c¸c tØnh Nam Bé vµ T©y møc ®é ®« thÞ ho¸ thËm chÝ kh«ng v−ît Nguyªn chuyÓn nhanh sang s¶n xuÊt qua 30%. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¬ cÊu nhÞ hµng ho¸, tû suÊt hµng ho¸ cao th× c¸c nguyªn, ®Èy nhanh ph¸t triÓn kinh tÕ- tØnh miÒn Trung vµ miÒn B¾c l¹i diÔn ra x· héi n«ng th«n. Trung Quèc ®É ®Ò ra chËm, nhiÒu vïng vÉn duy tr× ph−¬ng chñ tr−¬ng x©y dùng n«ng th«n xhcn thøc tù cung, tù cÊp. trong giai ®o¹n míi. T¹i Trung Quèc, vÊn ®Ò c¬ cÊu nhÞ nguyªn thµnh thÞ-n«ng th«n(14) t−¬ng ®èi 3. TriÓn väng c¶i c¸ch n«ng th«n nghiÖm träng, lµ trë ng¹i ®Ó gi¶i quyÕt Trung Quèc v nh÷ng gîi më ®èi víi vÊn ®Ò n«ng th«n vµ n«ng d©n ë Trung ViÖt Nam Quèc. Chªnh lÖch thµnh thÞ vµ n«ng Héi nghÞ Trung −¬ng 5 kho¸ XVI th«n theo xu h−íng ngµy cµng më réng, ®· th«ng qua “KiÕn nghÞ cña Trung −¬ng chªnh lÖch qua nhiÒu ph−¬ng diÖn nh− §CS Trung Quèc vÒ chÕ ®Þnh quy ho¹ch thu nhËp, tiªu dïng, phóc lîi x· héi, ®êi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 5 n¨m lÇn thø sèng v¨n ho¸,.. §Æc biÖt lµ sè lao ®éng XI (KiÕn nghÞ) ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô x©y d«i d− ë n«ng th«n cßn nhiÒu, lao ®éng dùng n«ng th«n míi XHCN. Th¸ng 1- n«ng nghiÖp cßn ®«ng. Møc ®é ®« thÞ ho¸ 2006, Trung −¬ng §CS vµ Quèc vô viÖn chËm h¬n so víi møc ®é c«ng nghiÖp ho¸. Trung Quèc ®· ®−a ra “ý kiÕn vÒ thóc Quan hÖ gi÷a c«ng nghiÖp-n«ng nghiÖp, ®Èy x©y dùng n«ng th«n míi XHCN” thµnh thÞ vµ n«ng th«n mÊt c©n ®èi vµ (V¨n kiÖn sè 1-2006); th¸ng 3-2006, §¹i kh«ng hµi hoµ. C¬ cÊu ngµnh nghÒ m©u héi ®¹i biÓu nh©n d©n toµn Trung Quèc thuÉn, ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®· th«ng qua “C−¬ng yÕu quy ho¹ch ph¸t n«ng th«n ph¸t triÓn chËm, chuyÓn ho¸ triÓn kinh tÕ x· héi 5 n¨m lÇn thø XI gia c«ng n«ng s¶n chËm, gi¸ trÞ ngµnh (C−¬ng yÕu), nhÊn m¹nh viÖc x©y dùng nu«i trång cßn thÊp. Ngoµi ra, chªnh n«ng th«n míi XHCN. X©y dùng n«ng lÖch gi÷a miÒn §«ng vµ miÒn Trung, th«n míi XHCN ®−îc xem lµ nç lùc míi miÒn T©y, gi÷a n«ng th«n miÒn §«ng víi cña Trung Quèc trong t×m kiÕm gi¶i n«ng th«n miÒn T©y Trung Quèc. Møc ph¸p ®Èy nhanh c¶i c¸ch n«ng th«n, gi¶i ®é ®« thÞ ho¸ cña Trung Quèc chËm h¬n quyÕt vÊn ®Ò tam n«ng. so víi tèc ®é c«ng nghiÖp ho¸, vµ ngµnh X©y dùng n«ng th«n míi cã néi dung: dÞch vô ph¸t triÓn chËm ®· kh«ng t¹o “s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®êi sèng sung tóc, ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn dÞch sè lao ®éng th«n lµng v¨n minh, th«n x· gän gµng, n«ng nghiÖp sang phi n«ng nghiÖp. qu¶n lÝ d©n chñ ”. X©y dùng n«ng th«n Møc ®é ®« thÞ ho¸ 17,9% n¨m 1978 t¨ng míi lÇn nµy ®−îc ®−a ra trong bèi c¶nh lªn 23,01% n¨m 1984, ®Õn n¨m 1992 Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 25
  8. NguyÔn Xu©n C−êng míi, tøc Trung Quèc ®ang ë trong giai quan hÖ gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, ®o¹n cã kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp sÏ dÉn tíi c«ng nghiÖp nu«i n«ng nghiÖp, thµnh thÞ sù tôt hËu cña n«ng th«n, tiÕn tr×nh hç trî n«ng th«n. Thùc hiÖn ph−¬ng hiÖn ®¹i ho¸ bÞ trë ng¹i. Ph¶i ®−a ph¸t ch©m “cho nhiÒu, lÊy Ýt, lµm sèng ®éng”. triÓn n«ng th«n vµo tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i Dïng quan ®iÓm ph¸t triÓn phèi hîp ho¸, lµm cho x©y dùng n«ng th«n míi xhcn ®−îc thóc ®Èy ®ång bé cïng c«ng thµnh thÞ n«ng th«n ®Ó x©y dùng n«ng th«n míi, x©y dùng n«ng d©n kiÓu míi. nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸, ®Ó hµng tr¨m Coi x©y dùng n«ng th«n míi XHCN lµ triÖu n«ng d©n ®−îc h−ëng thµnh cña kh©u quan träng trong x©y dùng hiÖn cña hiÖn ®¹i ho¸. Thñ t−íng Trung Quèc ®¹i ho¸ XHCN cña Trung Quèc, xuÊt ¤n Gia B¶o ph¸t biÓu, x©y dùng n«ng ph¸t tõ cao ®é toµn côc x©y dùng hiÖn th«n míi XHCN lµ nhiÖm vô lÞch sö to ®¹i ho¸ XHCN, thÝch øng víi ®ßi hái lín trong tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ XHCN cña Trung Quèc(17). ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tr−íc t×nh h×nh míi(15). Nh− vËy, chóng ta cã thÓ thÊy, Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch n«ng th«n Trung x©y dùng n«ng th«n míi XHCN cã néi Quèc cho thÊy nh÷ng nh©n tè vµ bµi häc dung míi, t− duy míi, ph−¬ng ch©m míi, kinh nghiÖm quý nh−: Mét lµ, kh«ng chiÕn l−îc míi vµ con ®−êng míi. ngõng n©ng cao nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò - X©y dùng n«ng th«n míi XHCN lµ n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ n«ng d©n, coi biÖn ph¸p quan träng qu¸n triÖt thùc vÊn ®Ò n«ng d©n lµ vÊn ®Ò h¹t nh©n, hiÖn quan niÖm ph¸t triÓn khoa häc. ph¶i t«n träng quyÒn lîi cña n«ng d©n, Mét néi dung quan träng cña quan niÖm n«ng d©n ph¶i ®−îc h−ëng c¸c thµnh ph¸t triÓn khoa häc lµ ph¸t triÓn toµn qu¶ cña c¶i c¸ch vµ më cöa. Hai lµ, gi¶i diÖn, hµi hoµ vµ bÒn v÷ng gi÷a kinh tÕ phãng vµ ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt x· héi. x· héi, ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn hµi hoµ Ph¸t huy −u thÕ cña mçi ®Þa ph−¬ng, kÕt n«ng th«n thµnh thÞ. Chñ tÞch Trung hîp nguån lùc vïng miÒn, nguån lùc Quèc Hå CÈm §µo coi x©y dùng n«ng trong vµ ngoµi n−íc, g¾n ph¸t triÓn kinh th«n míi XHCN lµ c«ng tr×nh lßng d©n, tÕ-x· héi n«ng th«n víi tiÕn tr×nh x©y mang l¹i lîi Ých cho qu¶ng ®¹i quÇn dùng hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, tÝch cùc chñ chóng nh©n d©n(16). ®éng héi nhËp quèc tÕ. Ba lµ, n©ng cao nhËn thøc vµ tËp trung gi¶i quyÕt vÊn - X©y dùng n«ng th«n míi XHCN lµ ®Ò c¬ cÊu nhÞ nguyªn, sù ph©n c¸ch ®ßi hái tÊt yÕu b¶o ®¶m x©y dùng hiÖn thµnh thÞ-n«ng th«n, quan hÖ kh«ng hµi ®¹i ho¸ Trung Quèc tiÕn hµnh thuËn lîi. hoµ gi÷a c«ng nghiÖp-n«ng nghiÖp. Thùc Xö lÝ tèt quan hÖ gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng hiÖn chiÕn l−îc ph¸t triÓn phèi hîp c«ng th«n, c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp sÏ lµm nghiÖp-n«ng nghiÖp, thµnh thÞ-n«ng cho kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn nhanh th«n. Bèn lµ, chó träng gi¶i quyÕt c¸c chãng vµ sím b−íc vµo hµng ngò c¸c vÊn ®Ò x· héi, ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch lao n−íc hiÖn ®¹i ho¸, nÕu kh«ng xö lÝ tèt Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 26
  9. Vµi nÐt vÒ c¶i c¸ch n«ng th«n… ®éng n«ng nghiÖp sang lao ®éng phi 4. Mao Dôc C−¬ng(2001): T×m hiÓu diÔn n«ng nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt biÕn n«ng nghiÖp Trung Quèc, Nxb V¨n vµ tinh thÇn cho c− d©n n«ng th«n. Gi¶i hiÕn KHXH, B¾c Kinh, tr.270. quyÕt kÞp thêi nh÷ng khóc m¾c cña n«ng 5. L©m ThiÖn VÜ (2003): ChiÕn l−îc ®iÒu d©n, x©y dùng ng−êi n«ng d©n kiÓu míi. chØnh c¬ cÊu kinh tÕ Trung Quèc , Nxb N¨m lµ, ph¸t huy vai trß tÝch cùc cña KHXH Trung Quèc, B¾c Kinh, tr.498. chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®Þa ph−¬ng trong 6. NguyÔn Sinh Cóc (2003): N«ng ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam thêi kú ®æi míi, th«n. Quy ph¹m vµ ph¸t huy vai trß cña Nxb Thèng kª, Hµ Néi, tr.31. c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi trong 7. Së nghiªn cøu ph¸t triÓn n«ng th«n ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi n«ng th«n. ViÖn KHXH Trung Quèc (2007): S¸ch §ång thêi, ph¸t huy truyÒn thèng v¨n xanh - Ph©n tÝch vµ dù b¸o t×nh h×nh kinh ho¸ tèt ®Ñp trong x©y dùng th«n lµng tÕ n«ng th«n Trung Quèc n¨m 2006-2007, giµu m¹nh vµ v¨n minh. §Æc biÖt, kinh Nxb V¨n hiÕn KHXH Trung Quèc, tr.84. nghiÖm cña Trung Quèc trong chuyÓn 8. NguyÔn Sinh Cóc (2003): N«ng dÞch c¬ cÊu nhÞ nguyªn thµnh thÞ n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam thêi kú ®æi míi, th«n, ph¸t triÓn phèi hîp gi÷a c«ng s¸ch ®· dÉn, tr.42. nghiÖp-n«ng nghiÖp, thµnh thÞ-n«ng 9.http://www.stats.gov.cn/tjgb/ndtjgb/qg th«n lµ nh÷ng kinh nghiÖm quý ®èi víi ndtjgb/t20070228_402387821.htm ViÖt Nam, khi chóng ta ®ang ®Èy 10. NguyÔn Sinh Cóc (2003): N«ng nhanh tiÕn tr×nh CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam thêi kú ®æi míi, nghiÖp n«ng th«n. s¸ch ®· dÉn, tr.42. 11. B¸o Nh©n d©n, ngµy 28-7-2005. 12. B¸o Nh©n d©n, ngµy 28-7-2005. 13. NguyÔn Sinh Cóc: CNH, H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n sau 2 n¨m thùc hiÖn nghÞ quyÕt tw 5 kho¸ 9. Chó thÝch: 14. NguyÔn Xu©n C−êng (2006): C¬ cÊu nhÞ nguyªn thµnh thÞ n«ng th«n ë Trung 1. NguyÔn §¨ng Thµnh (1994): C¶i Quèc, T¹p chÝ Nghiªn cøu Trung Quèc, sè c¸ch n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n Trung 6. Quèc, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, trang 27. 15. Kinh tÕ nhËt b¸o Trung Quèc, ngµy 2. NguyÔn Sinh Cóc (2003): N«ng 16-11-2005. nghiÖp n«ng th«n ViÖt Nam thêi kú ®æi 16.http://news.xinhuanet.com/politics/2 míi, Nxb Thèng kª, Hµ Néi, trang 17. 006-01/26/content_4105463.htm 3. B× Qu©n (2002): Nghiªn cøu so s¸nh 17. Nh©n d©n nhËt b¸o Trung Quèc, thÓ chÕ kinh tÕ Trung-ViÖt, Nxb §¹i häc ngµy 23-2-2006. H¹ M«n, H¹ M«n, tr 138. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4(74)-2007 27
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2073 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2