Báo cáo nghiên cứu khoa học " XÂY DỰNG BẢN ĐỒ SỐ HỆ THỐNG CÂY XANH VEN BỜ SÔNG HƯƠNG "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

82
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiện nay, hai bờ sông Hương đã được quy hoạch và trồng cây xanh, tuy nhiên một số khu vực gần khu dân cư hoặc các hộ kinh doanh lại chưa được quan tâm đúng mức. Tình trạng này dẫn đến ô nhiễm sông cục bộ, lòng sông bị bồi đắp, hoặc cây xanh bị phá hoại, một số vùng để cỏ dại lấn chiếm, không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp của dòng sông mà còn làm suy giảm các giá trị về môi trường và văn hóa mà cây xanh mang lại cho thành phố Huế....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " XÂY DỰNG BẢN ĐỒ SỐ HỆ THỐNG CÂY XANH VEN BỜ SÔNG HƯƠNG "

53 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 KHOA HOÏC VAØ ÑÔØI SOÁNG XAÂY DÖÏNG BAÛN ÑOÀ SOÁ HEÄ THOÁNG CAÂY XANH VEN BÔØ SOÂNG HÖÔNG Phạm Thành, Trương Thị Cát Tường, Vũ Thị Quỳnh Trang* I. Môû ñaàu Hieän nay, hai bôø soâng Höông ñaõ ñöôïc quy hoaïch vaø troàng caây xanh, tuy nhieân moät soá khu vöïc gaàn khu daân cö hoaëc caùc hoä kinh doanh laïi chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc. Tình traïng naøy daãn ñeán oâ nhieãm soâng cuïc boä, loøng soâng bò boài ñaép, hoaëc caây xanh bò phaù hoaïi, moät soá vuøng ñeå coû daïi laán chieám, khoâng chæ aûnh höôûng ñeán veû ñeïp cuûa doøng soâng maø coøn laøm suy giaûm caùc giaù trò veà moâi tröôøng vaø vaên hoùa maø caây xanh mang laïi cho thaønh phoá Hueá. Chính vì vaäy, vieäc thöôøng xuyeân caäp nhaät thoâng tin veà caây xanh vaø quy hoaïch laïi ven bôø soâng Höông noùi rieâng vaø cuûa caû thaønh phoá noùi chung laø moät coâng vieäc caáp thieát ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù moâi tröôøng ñoâ thò. Vieäc ñieàu tra theo phöông phaùp truyeàn thoáng thöôøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cuûa coâng taùc quaûn lyù do söï chaäm treã vaø toán keùm. Hieän nay, ngöôøi ta ñaõ öùng duïng coâng ngheä vieãn thaùm vôùi caùc aûnh kyõ thuaät soá coù ñoä phaân giaûi cao, cuøng vôùi söï hoã trôï cuûa GIS vaø maùy ñònh vò GPS trong coâng taùc ñieàu tra, nhaèm naâng cao hieäu quaû cho vieäc thu thaäp thoâng tin veà caây xanh vaø höõu ích cho coâng taùc quaûn lyù, quy hoaïch moâi tröôøng ñoâ thò. Trong phaïm vi baøi baùo naøy, chuùng toâi thoâng baùo moät soá keát quaû nghieân cöùu böôùc ñaàu veà söû duïng coâng cuï phaàn meàm Mapinfo vaø maùy GPS ñeå xaây döïng baûn ñoà soá hoùa heä thoáng caây xanh ven bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh, thaønh phoá Hueá. II. Noäi dung vaø phöông phaùp nghieân cöùu 1. Noäi dung nghieân cöùu - Hieän traïng chuûng loaïi, maøu saéc, hình daùng cuûa heä thoáng caây xanh ôû hai bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh. - Xaây döïng baûn ñoà soá heä thoáng caây xanh ôû hai bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh. 2. Phöông phaùp nghieân cöùu - Ñieàu tra chuûng loaïi Giaùm ñònh teân loaøi döïa theo taøi lieäu Caây coû Vieät Nam cuûa Phaïm Hoaøng Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Hueá. *
54 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 Hoä [2] vaø keá thöøa caùc coâng trình nghieân cöùu tröôùc ñaây veà caây xanh Hueá. - Ñieàu tra ñaëc ñieåm sinh tröôûng vaø phaân boá cuûa caây xanh Caây xanh ñöôïc tieán haønh ñònh vò vò trí khoâng gian baèng maùy ñònh vò GPS Garmin. Chæ tieâu chieàu cao caây ñöôïc ño baèng thöôùc ño ñoä cao keát hôïp phöông phaùp öôùc löôïng. Chæ tieâu chu vi (C1,3) ñöôïc ño baèng thöôùc daây ôû ñoä cao 1,3 meùt. Ñoái vôùi caùc caây con môùi troàng thì ño ôû ñoaïn giöõa thaân. - Laäp baûn ñoà soá hoùa caây xanh Taïo baûn ñoà neàn khu vöïc quanh soâng Höông baèng caùch boùc taùch laáy lôùp döõ lieäu thuûy vaên vaø lôùp giao thoâng töø baûn ñoà neàn tænh Thöøa Thieân Hueá naêm 2006 tyû leä 1/50.000 vaø heä toïa ñoä VN 2000. Sau ñoù chuyeån vò trí töøng caây xanh leân baûn ñoà neàn vaø taïo cô sôû döõ lieäu veà ñaëc ñieåm töøng caây thoâng qua caùc coâng cuï trong phaàn meàm Mapinfo. Quaù trình naøy ñöôïc toùm taét thoâng qua sô ñoà sau: Sô ñoà quaù trình laäp baûn ñoà soá caây xanh ven bôø soâng Höông Thu thaäp soá lieäu Döõ lieäu thuoäc tính Döõ lieäu khoâng gian Teân loaøi - - Toïa ñoä caây xanh Chieàu cao vuùt ngoïn - - Lôùp thuûy vaên Ñöôøng kính D1,3 - Ñöôøng kính taùn - Lôùp giao thoâng - - Phaåm chaát caâ y Lieân keát döõ lieäu khoâng gian vaø döõ lieäu thuoäc tính baèng Mapinfo Baûn ñoà soá hoùa caây xanh Caùc döõ lieäu thuoäc tính thu thaäp ñöôïc seõ nhaäp vaøo file Excel theo töøng loaøi caây cuï theå. Caùc file naøy sau ñoù ñöôïc nhaäp theâm thoâng tin veà toïa ñoä ñòa lyù X, Y vaø ñöa vaøo Mapinfo ñeå theå hieän leân baûn ñoà neàn. Caùc chæ tieâu veà caây xanh ñöôïc theå hieän bao goàm: Baûng 1: Caáu truùc döõ lieäu thuoäc tính caây xanh
55 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 STT Caùc chæ tieâu Teân tröôøng Loaïi döõ lieäu Ñoä roäng Ñôn vò 1 Teân loaøi Ten_cay Char 40 - 2 Chu vi caây C1,3 Chu_vi Decimal 15 cm 3 Ñöôøng kính D1,3 Duong_kinh Decimal 15 cm 4 Chieàu cao vuùt ngoïn Chieu_cao Decimal 15 m 5 Ñöôøng kính taùn Duong_kinh_tan Decimal 15 m 6 Phaåm chaát caây Pham_chat Char 40 - 3. Giôùi haïn nghieân cöùu - Veà chieàu daøi: Ven bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh. - Veà chieàu roäng: + Phía baéc soâng Höông: Töø soâng ñeán meùp ñöôøng quoác loä 1A, ñöôøng Chi Laêng, ñöôøng Kim Long vaø ñöôøng Nguyeãn Phuùc Nguyeân. + Phía nam soâng Höông: Töø soâng ñeán meùp ñöôøng Leâ Lôïi, ñöôøng Buøi Thò Xuaân, ñöôøng Nguyeãn Sinh Cung. III. Keát quaû nghieân cöùu 1. Hieän traïng chuûng loaïi, maøu saéc, hình daùng cuûa heä thoáng caây xanh ôû hai bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh 1.1. Hieän traïng chuûng loaïi Caây xanh phaân boá ven hai bôø soâng Höông töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh coù 3.277 caây thuoäc 72 loaøi trong 31 hoï khaùc nhau. Nhö vaäy, so vôùi coâng trình nghieân cöùu cuûa Ñoã Xuaân Caåm veà caây xanh Hueá [1], caây xanh ôû ven bôø soâng Höông töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh chieám khoaûng 41,14% trong toång soá 175 loaøi, vaø chieám 68,88% trong toång soá 45 hoï. Nôi ñaây taäp trung lôùn nhaát veà thaønh phaàn loaøi caây xanh cuûa caû thaønh phoá Hueá. ÔÛ ñaây khoâng chæ coù nhöõng loaøi caây baûn ñòa maø coøn coù caùc loaøi caây ñeïp, quyù ñöôïc ñem veà troàng. Caây xanh ôû caùc coâng vieân doïc hai bôø soâng Höông ña soá ñaõ coù saün töø thôøi Phaùp thuoäc, nhöng ñeán nay phaàn caây xanh ñaõ ñöôïc quy hoaïch laïi, moät soá caây ñöôïc giöõ laïi, vaø moät soá caây ñöôïc boå sung troàng theâm. Moät soá caây xanh môùi ñöôïc ñem vaøo troàng trong nhöõng naêm gaàn ñaây, ví duï nhö Chuoâng vaøng, Ngoâ ñoàng, Cau buïng, Tuøng baùch taùn, Gaïo, OÂ moâi, Boà hoøn, Truùc ñaøo… vaø moät soá caây do ngöôøi daân töï troàng nhö ôû coâng vieân Kim Long (Kheá, Vuù söõa…). 1.2. Veà maøu saéc Cuõng gioáng nhö heä thoáng caây xanh Hueá, caây xanh ven bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh coù ñuû caùc gam maøu chính ñöôïc taïo ra bôûi nhöõng loaøi ñaëc tröng: - Maøu xanh: töø xanh thaãm ñeán xanh nhaït, bao goàm nhöõng loaøi mang
56 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 hoa nhoû, maøu hoa nhaït, luoân ñeå cho maøu laù laøm phoâng neàn chuû ñaïo nhö Xaø cöø, Muoàng nguû, Long naõo, Nhoäi, Sau sau, Me, Nhaõn, Si, Sanh, Ña ñeà... - Maøu vaøng: nhieàu loaøi caây goã cho hoa maøu vaøng saëc sôõ nhö Lim seùt, Lim vang, Muoàng vaøng, Muoàng ñen, Muoàng hoaøng yeán... Maøu vaøng cuûa caùc loaøi caây naøy cuõng theå hieän thaønh nhieàu toâng ñaäm nhaït khaùc nhau, khaù thích hôïp vôùi vieäc taïo phoâng neàn cho thaûm thöïc vaät trong caùc coâng vieân. - Maøu ñoû: ñaëc tröng laø maøu hoa Phöôïng vó. Ñaây laø moät maøu khaù quen thuoäc khoâng chæ rieâng vôùi Hueá, maø caû vôùi nhieàu ñoâ thò Vieät Nam vaø cuõng laø moät saéc maøu kyû nieäm cuûa nhieàu theá heä hoïc troø. Bôûi leõ, coù quaù nhieàu saân tröôøng treân khaép ñaát nöôùc Vieät Nam hieän nay hay chí ít cuõng ñaõ töøng moät thôøi ñöôïc phuû boùng bôûi caây Phöôïng vó. - Maøu tím: ñaëc tröng laø maøu hoa Baèng laêng. So vôùi nhieàu loaøi caây khaùc, Baèng laêng laø loaøi ñeán vôùi Hueá khaù muoän, chæ trong voøng vaøi thaäp nieân trôû laïi ñaây. Tuy theá, noù ñaõ sôùm chieám ñöôïc vò trí quan troïng trong heä thoáng caây ven bôø soâng Höông, bôûi leõ noù cho maøu hoa tím khaù gôïi caûm vaø cuõng laø maøu töôïng tröng töông ñoái cho Hueá. Maøu tím hoa Baèng laêng nay ñaõ toâ theâm veû thô moäng cho soâng Höông, laøm ñaém say khoâng bieát bao löõ khaùch khi ñeán Hueá. Ngoaøi nhöõng gam maøu chính ñoù, coøn moät soá loaøi cho hoa maøu hoàng nhö Giaû anh ñaøo, Muoàng hoa ñaøo, OÂ moâi, Muoàng nguû...; maøu ñoû cam nhö So ño cam (Hoàng kyø), Vaøng anh...; maøu traéng nhö Giaû boà keát (Boà keát taây, Soùng raéng, Hôïp hoan)... cuõng ñaõ goùp phaàn toâ ñieåm cho khoâng gian Hueá theâm thô moäng vaø ña daïng. Nhìn chung thì theá, nhöng laøm sao ñeå phoái trí caùc gam maøu phuø hôïp vôùi ven bôø soâng Höông thô moäng, thì môùi phaùt huy heát ñöôïc veû ñeïp toång theå cuûa caûnh quan. 1.3. Veà kieåu daùng Coù ñuû daïng voøm laù, kieåu thaân, ñuû ñeå con ngöôøi toân taïo caûnh saéc phuø hôïp vôùi töøng kieåu kieán truùc ñoâ thò. Töø nhöõng loaøi caây thaân coät söøng söõng taïo veû uy nghieâm nhö Cau buïng, Thoát noát, Coï daàu, Laù tro... ñeán nhöõng loaøi caây goã caønh nhaùnh röôøm raø, voøm laù ñuû daïng, thaáp cao ñuû côõ, tuoåi thoï lôùn nhö Xaø cöø, Long naõo, Ña ñeà, Muoàng nguû, Sau sau... Nhö vaäy, söï ña daïng cuûa caây xanh veà thaønh phaàn loaøi, veà kieåu daùng, maøu saéc ñaõ taïo cho ñoâi bôø soâng Höông söï soáng ñoäng, ña saéc thaùi. Coù theå noùi nôi ñaây nhö laø moät vöôøn söu taäp thöïc vaät khoâng chæ cuûa rieâng thaønh phoá Hueá maø caû tænh Thöøa Thieân Hueá. 2. Xaây döïng baûn ñoà soá heä thoáng caây xanh ven bôø soâng Höông töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh Caùc coâng trình nghieân cöùu veà caây xanh Hueá tröôùc ñaây nhö cuûa taùc giaû Ñoã Xuaân Caåm chæ nghieân cöùu veà hieän traïng chuûng loaïi, maøu saéc, hình daùng chöù chöa xaây döïng baûn ñoà soá hoùa heä thoáng caây xanh nhaèm hoã trôï coâng taùc chaêm
57 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 soùc, baûo veä, quaûn lyù heä thoáng caây xanh Hueá [1]. Beân caïnh ñoù, vieäc öùng duïng coâng cuï GIS ñeå laäp baûn ñoà soá hoùa caây xanh cuûa taùc giaû Ñoã Thò Vieät Höông chæ nghieân cöùu ôû khu vöïc Ñaïi Noäi [3]. Trong khi ñoù khu vöïc ven bôø soâng Höông ña daïng veà thaønh phaàn loaøi, laïi thöôøng xuyeân chòu nhöõng toån thöông vaø bieán ñoäng do caùc taùc ñoäng baát lôïi cuûa thieân nhieân vaø con ngöôøi thì chöa ñöôïc quan taâm. Vì vaäy, vieäc xaây döïng baûn ñoà soá taïi khu vöïc ven bôø soâng Höông, ñieån hình laø ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh raát caàn thieát cho coâng taùc chaêm soùc, baûo veä, ñaùnh giaù söï bieán ñoäng, quy hoaïch caây xanh. Töø cô sôû ñoù, chuùng toâi ñaõ thaønh laäp ñöôïc baûn ñoà soá hoùa vôùi 3.277 caây xanh ven bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh, coù theå ñöôïc bieåu dieãn nhö sau. Hình 1. Baûn ñoà soá hoùa caây xanh hai bôø soâng Höông, thaønh phoá Hueá Vieäc caäp nhaät vò trí caây xanh ñöôïc thöïc hieän baèng maùy ñònh vò GPS, do ñoù sau khi soá hoùa leân baûn ñoà, cho pheùp ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc vò trí cuûa caây xanh ñoù trong thöïc ñòa. Nhôø vaäy maø coâng taùc quaûn lyù caây xanh ñöôïc thöïc hieän moät caùch chính xaùc vaø thuaän lôïi hôn. Sau khi trình baøy caùc döõ lieäu khoâng gian, ta thöïc hieän lieân keát vôùi caùc döõ lieäu thuoäc tính, thoâng qua phaàn meàm Mapinfo. Coâng vieäc naøy giuùp ta giaùm saùt moät caùch hieäu quaû caùc ñaëc ñieåm cuûa caây xanh trong thôøi ñieåm hieän taïi. Khi coù moät söï thay ñoåi naøo ñoù, ta cuõng coù theå chænh söûa deã daøng. Baûn ñoà naøy giuùp ta coù theå quaûn lyù, giaùm saùt caây xanh ñoâ thò ñöôïc toång quaùt vaø chaët cheõ hôn. Sau quaù trình xöû lyù, caùc döõ lieäu thuoäc tính vaø döõ lieäu khoâng gian ñöôïc lieân keát vôùi nhau thoâng qua baûn ñoà soá hoùa caây xanh. Baûn ñoà ñoù ñöôïc theå hieän nhö sau. Sau khi lieân keát xong, ta coù theå kieåm tra ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa moät caây naøo ñoù
58 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 trong baûn ñoà chæ baèng moät cuù nhaáp chuoät, treân baûn seõ theå hieän caùc ñaëc ñieåm cuûa caây nhö teân loaøi, vò trí ñòa lyù cuûa noù ngoaøi thöïc ñòa, chieàu cao, ñöôøng kính, phaåm chaát cuûa caây. Ngoaøi ra, baûn ñoà naøy coøn thieát laäp leänh lieân keát vôùi döõ lieäu aûnh. Khi nhaáp vaøo teân moät loaøi caây baát kyø trong baûng ñöôïc lieät keâ ôû goùc traùi phía treân baûn ñoà, laäp töùc seõ lieân keát Hình 2: Söï lieân keát giöõa döõ lieäu khoâng gian ñeán moät file ñöa ra hình vaø döõ lieäu thuoäc tính. aûnh minh hoïa cho loaøi caây ñoù, keøm theo thoâng tin veà caùc ñaëc ñieåm hình thaùi, sinh lyù ñaëc tröng cuûa loaøi. Nhö vaäy, chuùng toâi ñaõ xaây döïng ñöôïc moät baûn ñoà soá hoùa vôùi döõ lieäu thoâng tin khaù ñaày ñuû veà caây xanh, maø chuû yeáu laø caùc loaøi thöïc vaät thaân goã ôû khu vöïc ven bôø soâng Höông ñoaïn töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh thuoäc thaønh phoá Hueá. IV. Keát luaän vaø kieán nghò Hình 3: Söï lieân keát giöõa baûn ñoà vôùi aûnh minh hoïa.
59 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (79). 2010 1. Keát luaän - Qua khaûo saùt heä thoáng caây xanh ven bôø soâng Höông töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 72 loaøi thuoäc 31 hoï. - Ñaõ xaây döïng ñöôïc baûn ñoà soá heä thoáng caây xanh ven bôø soâng Höông töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh goàm 3.277 caây. - Baûn ñoà soá heä thoáng caây xanh seõ giuùp caùc cô quan chöùc naêng thuaän lôïi hôn trong vieäc quaûn lyù heä thoáng caây xanh trong khu vöïc naøy nhö kieåm tra, giaùm saùt caây xanh veà soá löôïng, chaát löôïng, söï bieán ñoäng cuûa chuùng, cuõng nhö trong vieäc quy hoaïch laïi caây xanh khu vöïc ven bôø soâng Höông. Ñoàng thôøi ñaây laø kho tö lieäu ñeå tra cöùu, nghieân cöùu thöïc vaät noùi chung vaø caây xanh ñöôøng phoá noùi rieâng. 2. Kieán nghò Nhaân roäng vieäc xaây döïng baûn ñoà soá hoùa caây xanh toaøn boä khu vöïc thaønh phoá Hueá, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho coâng taùc chaêm soùc, baûo veä, quy hoaïch caây xanh ñoâ thò, taïo thaønh caùc cô sôû döõ lieäu ñeå tra cöùu, nghieân cöùu veà caây xanh Hueá. PT-TTCT-VTQT TAØI LIEÄU THAM KHAÛO CHÍNH 1. Ñoã Xuaân Caåm (2008), “Caây xanh thaønh phoá Hueá”. Taäp san Nghieân cöùu Hueá, tr. 190-214, taäp saùu naêm 2008. 2. Phaïm Hoaøng Hoä (1999, 2000), Caây coû Vieät Nam. Nhaø xuaát baûn Treû, TP Hoà Chí Minh. 3. Ñoã Thò Vieät Höông (2004), “Quaûn lyù heä thoáng caây xanh khu vöïc Ñaïi Noäi, thaønh phoá Hueá baèng coâng ngheä GIS”. Ñeà taøi nghieân cöùu caáp tröôøng, Ñaïi hoïc Khoa hoïc Hueá. TOÙM TAÉT Heä thoáng caây xanh taïi khu vöïc nghieân cöùu ña daïng veà thaønh phaàn loaøi, maøu saéc, hình daùng. Keát quaû ñieàu tra cho thaáy heä thoáng caây xanh ven bôø soâng Höông töø chuøa Thieân Muï ñeán caàu Chôï Dinh ñaõ xaùc ñònh ñöôïc 72 loaøi thuoäc 31 hoï. Thoâng qua vieäc söû duïng phaàn meàm Mapinfo vaø maùy ñònh vò GPS, nhoùm taùc giaû ñaõ xaây döïng ñöôïc baûn ñoà soá heä thoáng caây xanh vôùi 3.277 caù theå, goùp phaàn phuïc vuï, trôï giuùp cho coâng taùc quaûn lyù, quy hoaïch caây xanh ñoâ thò. ABSTRACT CONSTRUCT PLANT SYSTEM DIGITAL MAP IN HÖÔNG RIVERSIDE Höông riverside plant system was diverse about species composition, color, shape and distributed. The survey results shower the plant system in Höông riverside from Thieân Muï pagoda to Chôï Dinh bridge included 72 plant species belong to 31 families. By using Mapinfo software tool and GPS technology, we constructed plant system digital map with 3.277 individuals, contribute service assistance for the management, plant system project.