Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Cải tiến các hệ thống canh tác kết hợp truyền thống (VAC) – Hướng sinh kế mới đối với nông dân nghèo ven biển "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

74
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Qũy đất canh tác tại khu vực Bắc Trung bộ ngày càng thu hẹp, nguồn lợi tự nhiên bị khai thác quá mức. Đa dạng hóa nguồn thu nhập cho cộng đồng thông qua mô hình VAC là giải pháp chính cho cả địa phương và cơ quan quản lý. Do đó, chiến lược của chính phủ là tập trung nguồn lực nhằm giảm bớt áp lực lên nguồn lợi thông qua việc lựa chọn sinh kế phù hợp. Dự án này là một hướng tiếp cận phù hợp nhằm gia tăng thu nhập cho các cộng đồng ven biển thông qua việc tận...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Cải tiến các hệ thống canh tác kết hợp truyền thống (VAC) – Hướng sinh kế mới đối với nông dân nghèo ven biển "

Ministry of Agriculture & Rural Development Chương trình Hợp tác Nông nghiệp và Phát triển nông thôn BÁO CÁO TIỀN ĐỘ DỰ ÁN 027/07VIE: Cải tiến các hệ thống canh tác kết hợp truyền thống (VAC) – Hướng sinh kế mới đối với nông dân nghèo ven biển Báo cáo 6 tháng lần thứ nhất 05/01/2008 - 05/07/2008 1
Mục lục 1. Thông tin cơ quan thực hiện ........................................................................................... 2 2. Tóm tắt dự án ................................................................................................................... 3 3. Tóm tắt hoạt động ............................................................................................................ 3 4. Giới thiệu và tổng quan ................................................................................................... 3 5. Quá trình hoạt động......................................................................................................... 4 5.1 Các kết quả tiêu biểu ...........................................................................................................4 5.2 Lợi ích đối với các hộ cá thể................................................................................................4 5.3 Xây dựng năng lực...............................................................................................................5 5.4 Quảng bá thông tin ..............................................................................................................5 5.5 Quản lý dự án.......................................................................................................................5 6. Báo cáo các vấn đề tiêu biểu ........................................................................................... 5 6.1 Môi trường ...........................................................................................................................5 6.2 Giới và các vấn đề xã hội.....................................................................................................5 7. Kết quả thực thi và sự ổn định ........................................................................................ 5 7.1 Một số khó khăn, trở ngại...................................................................................................5 7.2 Các lựa chọn thay thế ..........................................................................................................5 7.3 Tính ổn định/bền vững ........................................................................................................6 8. Các công việc quan trọng tiếp theo ................................................................................. 6 9. Kết luận ............................................................................................................................ 6 1
1. Thông tin cơ quan thực hiện Cải tiến các hệ thống canh tác kết hợp truyền Tên dự án thống (VAC) - hướng sinh kế mới đối với nông dân nghèo ven biển Cơ quan đại diện tại Việt Nam Trung tâm Quan trắc Cảnh báo Môi trường và Dịch bệnh Thủy sản (CEDMA) Mr. Mai Văn Tài (Giám đốc) Lãnh đạo dự án Mr. Mai Văn Hạ (Quản đốc) Cơ quan phối hợp tại Úc Viện Nghiên cứu Muresk - Khoa khoa học và Kỹ thuật – Đại học Công nghệ Curtin (CUT) Tiến sỹ. Ravi Fotedar (Trưởng đại diện) Các cá nhân tham gia phía Úc Tiến sỹ Jane Fewtrell (Chuyên gia môi trường) Ông Simon Longbottom (Chuyên gia NTTS) 08/01/ 2008 Thời điểm bắt đầu 01/2010 Thời điểm kết thúc 02/2010 Xét duyệt dự án 6 tháng (lần thứ nhất) Chu kỳ báo cáo Địa chỉ liên lạc với người có trách nhiệm Tại Úc: Trường đại diện Tiến sỹ Ravi Fotedar +61 8 92664508 Tên: Điện thoại: Giám đốc chương trình hợp +61 8 92664422 Chức vụ: Fax: tác quốc tế, Phó giáo sư Viện Nghiên cứu Muresk, r.fotedar@curtin.edu.au Cơ quan: Email: CUT Tại Úc: Các thủ tục hành chính Tiến sỹ Ravi Fotedar +61 8 92664508 Tên: Điện thoại: Giám đốc chương trình hợp tác +61 8 92664422 Chức vụ: Fax: quốc tế, Phó giáo sư Viện Nghiên cứu Muresk, CUT r.fotedar@curtin.edu.au Cơ quan: Email: Tại Việt Nam Mai Văn Hạ 0988089305 Tên: Điện thoại: Nghiên cứu viên 0241840241 Chức vụ: Fax: Trung tâm Quan trắc Cảnh báo Môi mvha@ria1.org Cơ quan: Email: trường và Dịch bệnh Thủy sản (CEDMA) 2
2. Tóm tắt dự án Qũy đất canh tác tại khu vực Bắc Trung bộ ngày càng thu hẹp, nguồn lợi tự nhiên bị khai thác quá mức. Đa dạng hóa nguồn thu nhập cho cộng đồng thông qua mô hình VAC là giải pháp chính cho cả địa phương và cơ quan quản lý. Do đó, chiến lược của chính phủ là tập trung nguồn lực nhằm giảm bớt áp lực lên nguồn lợi thông qua việc lựa chọn sinh kế phù hợp. Dự án này là một hướng tiếp cận phù hợp nhằm gia tăng thu nhập cho các cộng đồng ven biển thông qua việc tận dụng những ưu thế và nguồn lợi sẵn có. Ngoài ra dự án cũng mong muốn đóng góp tích cực vào công cuộc xóa đói giảm nghèo cũng như thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam, đồng thời phù hợp với mục tiêu chiến lược của chương trình CARD. Cho đến nay, việc khảo sát đã thực hiện tại 2 trong 6 tỉnh vùng dự án nhằm thu thập các thông tin kinh tế xã hội của các hộ canh tác VAC truyền thống. Cùng với chuyên gia phía Úc, các cán bộ thuộc Trung tâm Quan trắc cảnh báo Môi trường và Dich bệnh trong nuôi trồng thủy sản (CEDMA) đã đưa ra đề xuất cải tiến cho hệ thống canh tác VAC truyền thống và các vấn đề môi trường liên quan. Việc lựa chọn địa điểm xây dựng mô hình và các loài nuôi cho mô hình VAC cải tiến đã được hoàn tất. Những cải tiến hệ thống canh tác đã được nghiên cứu thực hiện và đang tiến hành xây dựng mô hình VAC cải tiến. 3. Tóm tắt hoạt động Mục tiêu chung của dự án 027/07VIE “Cải tiến hệ thống canh tác kết hợp truyền thống (VAC) - một hướng sinh kế mới cho nông dân nghèo ven biển” là nhằm nâng cao thu nhập dựa trên những sinh kế phù hợp đối với nông dân nghèo các tỉnh miền Trung. Mục tiêu này đạt được thông qua việc nâng cao năng suất của các hệ thống canh tác hiện tại đồng thời cải thiện việc quản lý chất lượng môi trường nước qua đó làm giảm nhẹ các tác động đến môi trường trong quá trình canh tác. Cho đến nay, các kết quả của dự án đã thu được bao gồm thiết kế bộ câu hỏi nhằm đánh giá và tìm hiểu các biện pháp canh tác VAC tại các tỉnh được lựa chọn, lựa chọn các hộ/trang trại tham gia vào chương trình, lựa chọn các loài nuôi phù hợp có giá trị cao, chuyển giao công nghệ đến các cán bộ CEDMA và khuyến ngư cấp tỉnh, thiết kế và cải tiến các hệ thống sản xuất hiện có. Việc xây dựng các hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn tại Nghệ An và Quảng Trị đã được khởi công. Phương thức quản lý môi trường cho mô hình trình diễn đã được soạn thảo. Hai hội thảo đầu bờ đã được tổ chức cho những đối tượng tiềm năng tại Nghệ An và Quảng Trị. Hội thảo thứ nhất được tổ chức với sự tham gia của 21 người bao gồm nông dân và cán bộ khuyến nông cấp xã. Hội thảo thứ hai được tổ chức với sự tham gia của 23 người gồm cả các cán bộ khuyến nông cấp huyện. Các thiết bị, dụng cụ văn phòng và phòng thí nghiệm đã được mua hoặc đặt mua. 4. Giới thiệu và tổng quan Dự án này nhằm nâng cao tính hiệu quả của mô hình VAC truyền thống trong khi đó giảm thiểu các tác động đến môi trường thông qua việc áp dụng những công nghệ hiện có và những loài nuôi có giá trị cao hơn. Những mục tiêu bao gồm: i) Phân tích hiện trạng kinh tế và các biện pháp canh tác của các hộ nông dân (gồm NTTS, làm vườn, chăn nuôi) nhằm xác định những thuận lợi và khó khăn cho việc áp dụng mô hình VAC cải tiến. ii) Xây dựng các hướng dẫn VAC cải tiến phù hợp, các chỉ dẫn đối với nuôi trồng thủy sản hộ gia đình tại Bắc Trung bộ 3
iii) Xây dựng năng lực ứng dụng mô hình VAC cải tiến cho những người tham gia vào chuỗi phân phối sản phẩm trên thị trường nhất là những hộ sản xuất quy mô nhỏ. Mục tiêu 1 đã được hoàn thành Theo khung chương trình, các giải pháp thực hiện bao gồm thu thập các thông tin về VAC trong và ngoài nước, thiết kế bảng câu hỏi và phỏng vấn các hộ nông dân hiện đang sử dụng mô hình VAC truyền thống, lựa chọn 2 - 3 hộ hoặc trang trại tham gia xây dựng mô hình trình diễn cho hệ thống VAC cải tiến; sơ thảo kế hoạch hành động đối với mô hình trình diễn bao gồm lựa chọn loài nuôi phù hợp có giá trị kinh tế cao và thân thiện với môi trường. Có thể khẳng định rằng, những hộ được lựa chọn tham gia vào mô hình của dự án là những hộ có điều kiện và tính chất VAC đại diện cho khu vực/vùng nghiên cứu. Các hoạt động của mục tiêu (ii) hiện đang bắt đầu 5. Quá trình hoạt động 5.1 Các kết quả tiêu biểu Các kết quả chính trong giai đoạn báo cáo gồm: i) Ký hợp đồng cung cấp tài chính ii) Tiến hành chuyến khảo sát đầu tiên tại Việt Nam của chuyên gia phía Úc (Ravi Fotedar và Jane Fewtrell) - Thăm các mô hình VAC hiện đang áp dụng tại Nghệ An và Quảng Trị, và lựa chọn một số mô hình tham gia dự án iii) Lập kế hoạch giám sát môi trường cho các mô hình tham gia iv) Xây dựng bộ câu hỏi lấy thông tin từ các hộ tham gia trình diễn v) Thực hiện phỏng vấn theo bộ câu hỏi vi) Chuyến công tác thứ 2 của chuyên gia (Ravi Fotedar) - Lựa chọn các trang trại để xây dựng mô hình trình diễn - Lựa chọn loài nuôi cho mỗi mô hình cụ thể - Cập nhật thông tin về kỹ thuật nuôi cho các cán bộ CEDMA và khuyến nông địa phương vii) Hoàn thiện thiết kế hệ thống nuôi cho 3 mô hình trình diễn (Phụ lục 3). viii) Tiến hành 02 cuộc hội thảo tại thực địa có sự tham gia của nông dân nghèo thuộc khu vực nghiên cứu tại Nghệ An (huyện Quỳnh Lưu) và Quảng Trị (Huyện Triệu Phong). 5.2 Lợi ích đối với các hộ cá thể Tại thời điểm này, lợi ích mang lại cho các hộ mong đợi đã đạt được đúng như khung hoạch định trong mục 2.2 của đề cương dự án. Lợi ích cụ thể sẽ được định lượng, xác định trong suốt năm thứ 2 của dự án. Hiện nay lợi ích hiện hữu là kiến thức về mô hình VAC cải tiến trên quy mô nông hộ được chuyển giao thông qua 2 cuộc hội thảo tại 2 tỉnh điểm. 4
5.3 Xây dựng năng lực Sáng kiến về xây dựng năng lực được thực hiện tại CEDMA. Sự chuyển giao công nghệ về nuôi tuần hoàn, sử dụng dinh dưỡng quay vòng trong các thành phần của mô hình VAC và các chương trình quan trắc môi trường đã được thực hiện thành công. 5.4 Quảng bá thông tin Các tài liệu khuyến ngư bao gồm sách hướng dẫn VAC cải tiến, posters và tờ rơi đang được chuẩn bị. 5.5 Quản lý dự án Công tác quản lý dự án đã đáp ứng yếu cầu, tiến hành nhịp nhàng và không có trở ngại nào đáng kể. 6. Báo cáo các vấn đề tiêu biểu 6.1 Môi trường Đề cương quan trắc, giám sát các tác động môi trường do mô hình cải tiến gây ra đã được thiết lập (Phụ lục 1). 6.2 Giới và các vấn đề xã hội Cân bằng giới trong cuộc hội thảo lần 1 cho nông dân và khuyến nông cấp xã là hợp lý (14 nữ: 9 Nam), tuy nhiên tại cuộc hội thảo lần 2 tại Quảng Trị tỉ lệ mất cân bằng về giới đã xảy ra, nam giới chiếm đa số (tỉ lệ giữa Nam và Nữ là 17:2) 7. Kết quả thực thi và sự ổn định 7.1 Một số khó khăn, trở ngại Hai sự thay đổi cần thiết bao gồm: lùi ngày tiến hành dự án và thay đổi giảm số lượng mô hình trình diễn. Việc lùi ngày tiến hành dự án do việc thay đổi thời gian ký kết hợp đồng Tiếp theo đó, khi xem xét việc lựa chọn các trang trại có sự tham gia của các chuyên gia phía Úc vào tháng 3 năm 2008, theo đó việc tiến hành xây dựng 10 mô hình trình diễn là không khả thi, từ đó cuộc họp xem xét tổng hợp các khía cạnh đã quyết định tập trung vào một số mô hình trình diễn và số mô hình được giảm xuống còn 3 mô hình 7.2 Các lựa chọn thay thế Có một vấn đề phát sinh đã được giải quyết và các lựa chọn thay thế đã được áp dụng như trong diễn giải tại phần 7.1. 5
7.3 Tính ổn định/bền vững Mục tiêu chính của dự án là nhằm phát triển kinh tế cho các hộ hiện đang sử dụng mô hình VAC truyền thống. Mục tiêu này đạt được thông qua việc nâng cao năng suất, từ đó thu nhập của hộ nuôi được tăng lên theo hướng ổn định và thân thiện với môi trường. Mô hình VAC cải tiến nhằm giảm thiếu các tác động môi trường xung quanh và đa dạng hóa sản phẩm. Từ đó, dịch bệnh và các rủi ro về sản xuất cũng như thị trường được giảm thiểu. Điều này sẽ có tác động tích cực đến mục tiêu bền vững của dự án. 8. Các công việc quan trọng tiếp theo Các hoạt động của dự án trong 6 tháng tới là: (1) Thu thập, đối chiếu và phân tích dữ liệu từ bảng câu hỏi và các phỏng vấn đối với những người tham gia hội thảo. Những nông dân này là đối tượng tiềm năng trong áp dụng mô hình VAC cải tiến do dự án đưa ra. (2) Tiếp tục hoàn thiện việc xây dựng mô hình VAC cải tiến tại Nghệ An và Quảng Trị (3) Thả nuôi các loài đã lựa chọn vào hệ thống nuôi tuần hoàn của VAC cải tiến. (4) Thiết lập các phương thức giám sát và quan trắc môi trường, thu thập các số liệu liên quan về chất lượng nước trong và xung quanh hệ VAC cải tiến. (5) Tổ chức tập huấn về mô hình VAC cải tiến cho các hộ nuôi và cán bộ khuyến nông. (6) Thực hiện thăm quan trao đối chéo giữa những nông dân tham gia dự án của Quảng Trị và Nghệ An. (7) Đào tạo kỹ thuật cho 2 cán bộ phía Việt Nam tại Úc. 9. Kết luận Quá trình thực hiện theo đúng tiến độ và đã đạt được các mục tiêu đề ra. 6