intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Những quy định về phòng vệ chính đáng về tình thế cấp thiết trong Bộ luật hình sự Nhật Bản và Trung Quốc"

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

163
lượt xem
17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Những quy định về phòng vệ chính đáng về tình thế cấp thiết trong Bộ luật hình sự Nhật Bản và Trung Quốc Điều 35 Nghị định số 61/2009/NĐ-CP và khoản 1 Mục II Thông tư số 03/2009/TT-BTP ngày 30/9/2009 của Bộ tư pháp hướng dẫn thực hiện một số quy định của Nghị định số 61/2009/NĐ-CP quy định về quyền yêu cầu thi hành án. Theo

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Những quy định về phòng vệ chính đáng về tình thế cấp thiết trong Bộ luật hình sự Nhật Bản và Trung Quốc"

  1. nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi Nh÷ng quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®¸ng vµ t×nh thÕ cÊp thiÕt trong bé luËt h×nh sù nhËt b¶n vµ trung quèc Hoµng V¨n Hïng * B é luËt h×nh sù (BLHS) NhËt B¶n ®−îc ban h nh n¨m 1907 v ® ®−îc söa ®æi, bæ sung 11 lÇn v o c¸c n¨m: cña con ng−êi). C¸c quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®¸ng trong luËt h×nh sù cña c¸c n−íc ban h nh sau, bªn c¹nh quyÒn c¸ 1921, 1941, 1947, 1953, 1954, 1955, nh©n cßn chó ý ®Õn gi¸ trÞ x héi cña t×nh 1960, 1964, 1980, 1987, 1991. tiÕt n y. Phßng vÖ chÝnh ®¸ng v t×nh thÕ cÊp Theo BLHS NhËt B¶n, ng−êi cã h nh thiÕt ®−îc quy ®Þnh t¹i ch−¬ng: Nh÷ng vi v−ît qu¸ giíi h¹n phßng vÖ chÝnh ®¸ng h nh vi kh«ng cÊu th nh téi ph¹m. §iÒu cã thÓ bÞ ¸p dông h×nh ph¹t. Tuy nhiªn, 36 BLHS NhËt B¶n quy ®Þnh vÒ phßng vÖ h×nh ph¹t cã thÓ ®−îc gi¶m hoÆc miÔn chÝnh ®¸ng nh− sau: c¨n cø v o c¸c t×nh huèng cô thÓ cña “1. Mét h nh vi ®−îc thùc hiÖn mét ho n c¶nh phßng vÖ. c¸ch cÇn thiÕt (kh«ng thÓ tr¸nh khái viÖc Bªn c¹nh phßng vÖ chÝnh ®¸ng, §iÒu thùc hiÖn) ®Ó chèng l¹i sù vi ph¹m ph¸p 37 BLHS NhËt B¶n quy ®Þnh vÒ t×nh thÕ luËt nguy hiÓm nh»m b¶o vÖ c¸c quyÒn, cÊp thiÕt nh− sau: lîi Ých cña m×nh hoÆc cña ng−êi kh¸c th× “1. Mét h nh vi ®−îc thùc hiÖn mét kh«ng bÞ xö ph¹t. c¸ch cÇn thiÕt (kh«ng thÓ tr¸nh khái viÖc thùc hiÖn) ®Ó ng¨n ngõa mèi nguy hiÓm 2. §èi víi mét h nh vi v−ît qu¸ giíi ®èi víi tÝnh m¹ng, th©n thÓ, tù do hoÆc t i h¹n tù vÖ chÝnh ®¸ng cã thÓ gi¶m hoÆc s¶n cña m×nh hoÆc cña ng−êi kh¸c th× miÔn h×nh ph¹t c¨n cø v o c¸c t×nh huèng kh«ng bÞ xö ph¹t khi thiÖt h¹i do h nh vi cô thÓ”(1). ®ã g©y ra kh«ng v−ît qu¸ thiÖt h¹i cÇn Phßng vÖ chÝnh ®¸ng theo luËt h×nh sù ng¨n ngõa. NhËt B¶n l h nh vi cÇn thiÕt v× mét mÆt 2. C¸c quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 trªn ®©y nã chèng l¹i vi ph¹m ph¸p luËt, mÆt kh¸c kh«ng ¸p dông ®èi víi ng−êi cã nhiÖm vô nã b¶o vÖ quyÒn v lîi Ých cña c«ng d©n ®Æc biÖt theo nghÒ nghiÖp hoÆc chuyªn v x héi. Khi quy ®Þnh vÒ phßng vÖ m«n”(2). chÝnh ®¸ng, BLHS NhËt B¶n nhÊn m¹nh Môc ®Ých cña quy ®Þnh trªn vÒ t×nh quyÒn c¸ nh©n cña con ng−êi. Nã cã thÓ thÕ cÊp thiÕt trong BLHS l ng¨n ngõa l quyÒn c¸ nh©n cña ng−êi bÞ h nh vi vi mèi nguy hiÓm ®ang x¶y ra. Mèi nguy ph¹m ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i còng cã thÓ hiÓm n y ®e däa g©y thiÖt h¹i ®Õn tÝnh l quyÒn c¸ nh©n cña ng−êi kh¸c. m¹ng, th©n thÓ, tù do, t i s¶n cña c«ng BLHS NhËt B¶n ®−îc x©y dùng c¸ch d©n hoÆc cña nh n−íc. ChØ ®−îc coi l ®©y gÇn 100 n¨m, nã mang dÊu Ên cña nh÷ng quy ®Þnh ®Çu tiªn vÒ phßng vÖ * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa t− ph¸p chÝnh ®¸ng (phßng vÖ l quyÒn c¸ nh©n Tr−êng §¹i häc luËt H Néi. t¹p chÝ luËt häc - 43
  2. nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi ho¹t ®éng trong t×nh thÕ cÊp thiÕt khi viÖc vi kÓ trªn ®−îc coi l hîp ph¸p v× nã g©y thiÖt h¹i l biÖn ph¸p cuèi cïng ®Ó mang l¹i lîi Ých cho x héi, chèng l¹i vi ng¨n ngõa mèi nguy hiÓm v thiÖt h¹i ph¹m ph¸p luËt v ng¨n chÆn nguy c¬. g©y ra kh«ng v−ît qu¸ thiÖt h¹i cÇn ng¨n BLHS Trung Quèc ®−îc §¹i héi ®¹i ngõa. biÓu nh©n d©n to n quèc th«ng qua ng y Kho¶n 2 §iÒu 37 BLHS NhËt B¶n x¸c 01/7/1979 v ®−îc bæ sung, söa ®æi ng y ®Þnh: Quy ®Þnh vÒ t×nh thÕ cÊp thiÕt 14/3/1997. Trong PhÇn chung, Ch−¬ng 2, kh«ng ¸p dông ®èi víi ng−êi cã nhiÖm vô §iÒu 20 cã quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®Æc biÖt theo nghÒ nghiÖp hoÆc chuyªn ®¸ng nh− sau: m«n. §©y l nh÷ng ng−êi m nghÒ “Ng−êi thùc hiÖn h nh vi trong t×nh nghiÖp cña hä x¸c ®Þnh hä cã nghÜa vô tr¹ng phßng vÖ chÝnh ®¸ng b¶o vÖ c¸c lîi ng¨n ngõa c¸c nguån nguy hiÓm. §èi víi Ých cña x héi, b¶o vÖ tÝnh m¹ng v c¸c hä th× kh«ng thÓ v× lo sî bÞ g©y thiÖt h¹i quyÒn lîi kh¸c cña m×nh hoÆc cña ng−êi ®Õn t i s¶n, søc kháe hoÆc quyÒn tù do kh¸c tr¸nh nh÷ng h nh vi tr¸i ph¸p luËt th©n thÓ hoÆc thËm chÝ ®Õn tÝnh m¹ng m ®ang x©m ph¹m nh÷ng lîi Ých nãi trªn th× tho¸i th¸c kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô nghÒ nghiÖp cña b¶n th©n m×nh. §ã l nh÷ng kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. nghÒ nh−: Phßng ch¸y, ch÷a ch¸y, kh¾c NÕu h nh vi phßng vÖ chÝnh ®¸ng phôc thiÖt h¹i do thiªn tai g©y ra v v−ît qu¸ giíi h¹n cÇn thiÕt, g©y thiÖt h¹i nh÷ng nghÒ mang tÝnh chÊt cøu hé ng−êi qu¸ lín th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh hoÆc t i s¶n khi l©m n¹n. sù. Nh−ng cã thÓ tïy theo t×nh tiÕt m Néi dung trªn cña quy ®Þnh vÒ t×nh ®−îc h−ëng h×nh ph¹t d−íi møc tèi thiÓu thÕ cÊp thiÕt trong BLHS NhËt B¶n thÓ hoÆc ®−îc miÔn h×nh ph¹t”(3). hiÖn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ho¹t ®éng trong Nh÷ng h nh vi ®Ó tù vÖ, ®èi phã víi t×nh thÕ cÊp thiÕt: Nã cã thÓ l quyÒn cña bän téi ph¹m ®ang h nh hung, giÕt ng−êi, mäi ng−êi trong x héi, mÆt kh¸c nã l¹i l c−íp cña, hiÕp d©m, b¾t cãc hoÆc g©y nghÜa vô ®èi víi mét sè ng−êi cã tr¸ch nguy h¹i cho ng−êi kh¸c, g©y th−¬ng nhiÖm ®Æc biÖt. vong kh«ng bÞ coi l phßng vÖ qu¸ ®¸ng Khi quy ®Þnh vÒ t×nh thÕ cÊp thiÕt, nªn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. BLHS NhËt B¶n kh«ng x¸c ®Þnh tr¸ch §iÒu ®Æc biÖt trong quy ®Þnh trªn vÒ nhiÖm h×nh sù ®èi víi tr−êng hîp v−ît phßng vÖ chÝnh ®¸ng l nh l m luËt x¸c qu¸ yªu cÇu cña t×nh thÕ cÊp thiÕt. C¸c ®Þnh râ tÝnh chÊt cña h nh vi tÊn c«ng. quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®¸ng v t×nh H nh vi tÊn c«ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i l thÕ cÊp thiÕt l nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh h nh vi ph¹m téi. Nã còng cã thÓ l h nh chÊt cho phÐp trong luËt h×nh sù NhËt vi vi ph¹m ph¸p luËt nãi chung ®ang x©m B¶n. §iÒu n y ®−îc kh¼ng ®Þnh t¹i §iÒu ph¹m ®Õn lîi Ých cña x héi, tÝnh m¹ng v 36 BLHS NhËt B¶n vÒ nh÷ng h nh vi hîp c¸c quyÒn lîi kh¸c cña ng−êi phßng vÖ ph¸p nh− sau: hoÆc cña ng−êi kh¸c. Qua quy ®Þnh n y “Mét h nh vi ®−îc thùc hiÖn c¨n cø c¸c néi dung ®Ó kh¼ng ®Þnh h nh vi v o luËt hoÆc ph¸p lÖnh hoÆc theo ®uæi phßng vÖ l hîp ph¸p, cÇn thiÕt v cã Ých viÖc kinh doanh hîp ph¸p th× kh«ng bÞ xö cho x héi ®−îc x¸c ®Þnh râ. ph¹t”. Khi quy ®Þnh nh÷ng lîi Ých cÇn b¶o vÖ Mét trong nh÷ng lÝ do ®Ó nh÷ng h nh tr−íc sù tÊn c«ng tr¸i ph¸p luËt, lîi Ých x 44 - t¹p chÝ luËt häc
  3. nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi héi ®−îc ®Æt ra ®Çu tiªn. Qua ®ã thÓ hiÖn Quèc ® x¸c ®Þnh ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn tinh thÇn c¬ b¶n cña nh l m luËt khi quy c¬ b¶n cña t×nh thÕ cÊp thiÕt. §©y l ho n ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh ®¸ng. Ngo i ra, c¶nh cã tÝnh chÊt bÊt ®¾c dÜ ph¶i g©y thiÖt c¸c lîi Ých kh¸c l c¸c lîi Ých c¸ nh©n h¹i cho c¸c lîi Ých ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ. còng ®−îc nh¾c ®Õn nh−ng nã ®−îc ®Æt §ã l lîi Ých x héi, lîi Ých cña b¶n th©n sau lîi Ých x héi. ng−êi ho¹t ®éng trong t×nh thÕ cÊp thiÕt §iÒu luËt quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh hoÆc lîi Ých cña ng−êi kh¸c. BÊt ®¾c dÜ ®¸ng trong BLHS Trung Quèc kh¼ng ®Þnh cßn cã nghÜa l viÖc g©y thiÖt h¹i trong râ h nh vi phßng vÖ chÝnh ®¸ng kh«ng bÞ t×nh thÕ cÊp thiÕt l biÖn ph¸p cuèi cïng truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Tr¸ch cã thÓ ng¨n ngõa ®−îc nguån nguy hiÓm nhiÖm h×nh sù chØ ®Æt ra khi h nh vi ®èi víi c¸c lîi Ých cña x héi hoÆc cña phßng vÖ chÝnh ®¸ng v−ît qu¸ giíi h¹n c«ng d©n. VÒ tr¸ch nhiÖm h×nh sù, ®iÒu luËt quy cÇn thiÕt, g©y thiÖt h¹i qu¸ lín. Tr¸ch ®Þnh viÖc g©y thiÖt h¹i trong ph¹m vi cÇn nhiÖm h×nh sù cña ng−êi cã h nh vi thiÕt th× kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm phßng vÖ chÝnh ®¸ng v−ît qu¸ giíi h¹n h×nh sù. Nã còng gi¸n tiÕp x¸c ®Þnh h nh cÇn thiÕt ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø v o c¸c vi g©y thiÖt h¹i n y kh«ng ph¶i l téi t×nh tiÕt thùc tÕ cña vô ¸n. Trong tr−êng ph¹m m l cÇn thiÕt, hîp ph¸p v cã Ých hîp ®Æc biÖt, ng−êi cã h nh vi phßng vÖ cho x héi. Tr¸i l¹i, nÕu viÖc g©y thiÖt h¹i chÝnh ®¸ng v−ît qu¸ giíi h¹n cÇn thiÕt cã trong t×nh thÕ cÊp thiÕt m v−ît qu¸ yªu thÓ ®−îc h−ëng h×nh ph¹t d−íi møc tèi cÇu cÇn thiÕt v qu¸ lín th× ng−êi g©y thiÓu hoÆc ®−îc miÔn h×nh ph¹t. thiÖt h¹i ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Ngo i quy ®Þnh vÒ phßng vÖ chÝnh Tuy nhiªn, dùa v o c¸c t×nh tiÕt cô thÓ ®¸ng, BLHS Trung Quèc cßn quy ®Þnh vÒ cña ho n c¶nh m t×nh thÕ cÊp thiÕt x¶y t×nh thÕ cÊp thiÕt t¹i §iÒu 21 nh− sau: ra, h×nh ph¹t ®èi víi hä cã thÓ ®−îc x¸c “Ng−êi bÊt ®¾c dÜ ph¶i thùc hiÖn ®Þnh d−íi møc tèi thiÓu hoÆc ®−îc miÔn h nh vi trong t×nh thÕ cÊp thiÕt v× muèn ho n to n. tr¸nh nguy c¬ ®ang ®e däa c¸c lîi Ých x Còng nh− BLHS NhËt B¶n, BLHS Trung Quèc quy ®Þnh ®iÒu luËt t×nh thÕ héi, tÝnh m¹ng v c¸c lîi Ých kh¸c cña cÊp thiÕt kh«ng ®−îc ¸p dông ®èi víi m×nh hoÆc cña ng−êi kh¸c th× kh«ng ph¶i ng−êi thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm c«ng vô ®Æc chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. biÖt. §èi víi nh÷ng ng−êi n y kh«ng thÓ NÕu v−ît qu¸ yªu cÇu cña t×nh thÕ dùa v o sù nguy hiÓm ®èi víi tÝnh m¹ng, cÊp thiÕt, g©y thiÖt h¹i qu¸ lín th× ng−êi søc kháe hoÆc thËm chÝ ®èi víi t i s¶n m cã h nh vi ®ã ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô xuÊt ph¸t tõ sù. Nh−ng cã thÓ tïy theo t×nh tiÕt m nhiÖm vô ®Æc biÖt cña m×nh./. ®−îc h−ëng h×nh ph¹t d−íi møc tèi thiÓu (1),(2).Xem: Bé luËt h×nh sù NhËt B¶n, T i liÖu tham hoÆc ®−îc miÔn h×nh ph¹t. kh¶o cña Ban dù th¶o Bé luËt h×nh sù. Bé t− ph¸p, Quy ®Þnh cña kho¶n 1 ®iÒu luËt n y H.1994, tr.15. kh«ng ®−îc ¸p dông ®èi víi ng−êi thùc (3),(4).Xem: Bé luËt h×nh sù CHND Trung Hoa, T i liÖu tham kh¶o cña Ban dù th¶o Bé luËt h×nh sù Bé t− hiÖn nh÷ng tr¸ch nhiÖm c«ng vô ®Æc biÖt” ph¸p, H.1998, tr.3, 4. (4) . Quy ®Þnh trªn ®©y cña BLHS Trung t¹p chÝ luËt häc - 45
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
8=>2