intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Phạm tội đối với trẻ em - những vấn đề lí luận và thực tiễn "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

88
lượt xem
8
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Phạm tội đối với trẻ em - những vấn đề lí luận và thực tiễn Doanh nghiệp phải cấp đầy đủ phương tiện bảo vệ cá nhân, phải bảo đảm các phương tiện bảo vệ cá nhân đạt tiêu chuẩn chất lượng và quy cách theo quy định của pháp luật. - Doanh nghiệp phải có trách nhiệm chăm lo sức khoẻ cho người lao động, phải tổ chức khám sức khoẻ khi tuyển dụng và khám sức khoẻ định kì cho người lao động....

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Phạm tội đối với trẻ em - những vấn đề lí luận và thực tiễn "

  1. nghiªn cøu - trao ®æi NguyÔn Hång H¶i * 1. Kh¸i niÖm vÒ h«n nh©n - ë ViÖt Nam, c¸c gi¸o tr×nh d©n luËt d−íi Trong khoa häc ph¸p lÝ nãi chung v khoa chÕ ®é S i Gßn cò ch−a ®−a ra kh¸i niÖm cô häc luËt h«n nh©n v gia ®×nh (HN&G§) nãi thÓ vÒ h«n nh©n m phÇn nhiÒu míi ®−a ra riªng, viÖc ®−a ra kh¸i niÖm ®Çy ®ñ vÒ h«n kh¸i niÖm “gi¸ thó”: “Gi¸ thó (hay h«n thó) l nh©n cã ý nghÜa quan träng. Nã ph¶n ¸nh quan sù phèi hîp cña mét ng−êi ® n «ng v mét ®iÓm chung nhÊt cña Nh n−íc vÒ h«n nh©n; ng−êi ® n b theo thÓ thøc luËt ®Þnh”(4) hoÆc t¹o c¬ së lÝ luËn cho viÖc x¸c ®Þnh b¶n chÊt “gi¸ thó” còng ®−îc hiÓu: “Sù trai g¸i lÊy nhau ph¸p lÝ cña h«n nh©n; x¸c ®Þnh néi dung, ph¹m tr−íc mÆt viªn hé l¹i v ph¸t sinh ra nh÷ng vi ®iÒu chØnh cña c¸c quy ph¹m ph¸p luËt nghÜa vô t−¬ng hç cho hai bªn vÒ ph−¬ng diÖn HN&G§. ®ång c−, trung th nh v t−¬ng trî”.(5) Theo mét Trong thùc tiÔn khoa häc luËt HN&G§ ë sè luËt gia S i Gßn th× kh¸i niÖm “gi¸ thó” bao ViÖt Nam v n−íc ngo i, nhiÒu kh¸i niÖm h«n gåm hai nghÜa: Theo nghÜa thø nhÊt, gi¸ thó l nh©n ® ®−îc c¸c nh l m luËt, c¸c nh nghiªn h nh vi phèi hîp vî chång (kÕt h«n); theo cøu luËt häc ®−a ra. Ch¼ng h¹n: nghÜa thø hai l t×nh tr¹ng cña hai ng−êi ® - ë c¸c n−íc theo hÖ thèng ph¸p luËt Anh - chÝnh thøc lÊy nhau l m vî chång v thêi gian MÜ (Common law), phæ biÕn kh¸i niÖm cæ ®iÓn hai ng−êi ¨n ë víi nhau.(6) §iÒu 3 S¾c luËt sè mang quan niÖm truyÒn thèng vÒ h«n nh©n cña 15/64 ng y 23/7/1964, §iÒu 99 Bé d©n luËt C¬ ®èc gi¸o do Lord Penzance ®−a ra trong 1972 ng y 20/12/1972 cña ChÝnh quyÒn S i ph¸n quyÕt vÒ vô ¸n Hyde v Hyde (1866): Gßn cò quy ®Þnh: “Kh«ng ai ®−îc phÐp t¸i h«n “H«n nh©n l sù liªn kÕt tù nguyÖn suèt ®êi nÕu gi¸ thó tr−íc ch−a ®o¹n tiªu”. Nh− vËy, gi÷a mét ng−êi ® n «ng v mét ng−êi ® n b , ph¶i ch¨ng c¸c kh¸i niÖm “gi¸ thó” ®−îc nªu m kh«ng v× môc ®Ých n o kh¸c”.(1) Ngo i kh¸i trªn ® bao h m c¶ kh¸i niÖm vÒ h«n nh©n? niÖm trªn, hiÖn nay, mét sè luËt gia ë ch©u ©u Trong ph¸p luËt HN&G§ ViÖt Nam hiÖn v MÜ quan niÖm: “H«n nh©n l sù liªn kÕt h nh, kh¸i niÖm h«n nh©n ® ®−îc nh l m ph¸p lÝ gi÷a mét ng−êi nam v mét ng−êi n÷ víi luËt v c¸c nh nghiªn cøu luËt häc quan t©m t− c¸ch l vî chång”(2) hoÆc: “H«n nh©n l h nh h¬n. LuËt HN&G§ n¨m 2000 quy ®Þnh: “H«n vi hoÆc t×nh tr¹ng chung sèng gi÷a mét ng−êi * Gi¶ng viªn Khoa t− ph¸p nam v mét ng−êi n÷ víi t− c¸ch l vî chång”.(3) Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi T¹p chÝ luËt häc - 9
  2. nghiªn cøu - trao ®æi nh©n l quan hÖ gi÷a vî v chång sau khi ® Ph¸p (§iÒu 2 Ch−¬ng 2 phÇn II LuËt h«n nh©n kÕt h«n” (®iÓm 6 §iÒu 8). Cßn theo Tõ ®iÓn Thôy §iÓn n¨m 1987). Tù nguyÖn trong ph¸p gi¶i thÝch thuËt ng÷ luËt häc cña Tr−êng ®¹i luËt ph−¬ng T©y cßn ®ång nghÜa víi tù do tho¶ häc luËt H Néi, h«n nh©n ®−îc hiÓu l : “Sù thuËn, th«ng qua viÖc thõa nhËn chÕ ®é t i s¶n liªn kÕt gi÷a ng−êi nam v ng−êi n÷ dùa trªn −íc ®Þnh trong quan hÖ vî chång, khi c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn ®−îc ph¸p luËt míi ¸p dông nguyªn t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, theo ®iÒu chÕ ®é t i s¶n ph¸p ®Þnh. kiÖn v tr×nh tù nhÊt ®Þnh, nh»m chung sèng Nh l m luËt c¸c n−íc XHCN còng coi víi nhau suèt ®êi v x©y dùng gia ®×nh h¹nh yÕu tè tù nguyÖn trong h«n nh©n l mét trong phóc v ho thuËn”.(7) c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n v Theo chóng t«i, c¸c kh¸i niÖm h«n nh©n gia ®×nh. Tuy nhiªn, hä l¹i x¸c ®Þnh tù nguyÖn nãi trªn mÆc dï cßn chøa ®ùng nh÷ng quan trong h«n nh©n l tù nguyÖn xuÊt ph¸t tõ t×nh ®iÓm kh¸c nhau nh−ng chóng cã hai ®iÓm c¶m gi÷a nam v n÷, vËy nªn hä kh«ng thõa chung l : nhËn chÕ ®é ®¹i diÖn trong kÕt h«n m viÖc kÕt * Nh l m luËt khi ®−a ra kh¸i niÖm h«n h«n ph¶i do chÝnh c¸c bªn nam, n÷ quyÕt ®Þnh. nh©n ®Òu xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ cña h«n nh©n l MÆt kh¸c, môc ®Ých cña h«n nh©n l x©y dùng mét thiÕt chÕ x héi (social institution). gia ®×nh chø kh«ng v× môc ®Ých t¹o lËp, thay * H«n nh©n qua c¸c kh¸i niÖm n y ®Òu ®æi, chÊm døt nghÜa vô d©n sù ®ång thêi ®Ó ph¶n ¸nh n¨m ®Æc ®iÓm c¬ b¶n: tr¸nh nh÷ng tr−êng hîp h«n nh©n dùa trªn sù Thø nhÊt, tÝnh tù nguyÖn trong h«n nh©n. tÝnh to¸n kinh tÕ, ph¸p luËt XHCN kh«ng thõa H«n nh©n l quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nhËn chÕ ®é t i s¶n theo tho¶ thuËn gi÷a vî v nh©n, do ®ã, viÖc thÓ hiÖn ý chÝ −ng thuËn gi÷a chång m chØ thõa nhËn chÕ ®é t i s¶n ph¸p c¸c bªn trong h«n nh©n l mét trong c¸c ®iÒu ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng gi÷a vî kiÖn c¨n b¶n ®Ó h«n nh©n cã hiÖu lùc. HiÖn v chång. nay, ph¸p luËt vÒ HN&G§ cña c¸c n−íc ®Òu Thø hai, tÝnh bÒn v÷ng (tÝnh chÊt suèt ®êi) ghi nhËn kh«ng cã h«n nh©n khi kh«ng cã sù cña h«n nh©n. tù nguyÖn. Cã quan ®iÓm cho r»ng, ®Æc ®iÓm n y chØ Tuy nhiªn, tÝnh tù nguyÖn trong h«n nh©n tån t¹i trong h«n nh©n XHCN. Trªn thùc tÕ ®−îc xem xÐt víi nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. kh«ng ho n to n nh− vËy, ®Æc ®iÓm bÒn v÷ng §èi víi nh l m luËt ë mét sè n−íc ph−¬ng cña h«n nh©n còng ® ®−îc nh l m luËt t− s¶n T©y, tù nguyÖn ë ®©y th−êng g¾n víi tù ®Ò cËp tõ rÊt l©u. Lord Penzance khi ®−a ra nguyÖn trong hîp ®ång. VÝ dô: ¸p dông chÕ ®é kh¸i niÖm h«n nh©n (n¨m 1866) ® kh¼ng ®Þnh ®¹i diÖn trong kÕt h«n, nÕu c¸c bªn nam, n÷ “sù liªn kÕt tù nguyÖn suèt ®êi” cña c¸c bªn kÕt h«n ë ®é tuæi theo luËt ®Þnh b¾t buéc ph¶i trong h«n nh©n. Ph¸p luËt vÒ h«n nh©n cña cã sù ®ång ý cña cha, mÑ hoÆc ng−êi gi¸m hé nhiÒu n−íc t− s¶n còng ghi nhËn ®Æc ®iÓm n y (th−êng ë ®é tuæi ch−a th nh niªn) th× viÖc kÕt (vÝ dô: Theo LuËt h«n nh©n n¨m 1961 cña h«n chØ hîp ph¸p khi cã sù ®ång ý cña nh÷ng Australia, ®Ó viÖc kÕt h«n cã hiÖu lùc ph¸p lÝ, ng−êi n y; §iÒu 148, 149 BLDS Céng ho c¸c bªn kÕt h«n ph¶i cã môc ®Ých chung sèng 10 - T¹p chÝ lu©t häc
  3. nghiªn cøu - trao ®æi suèt ®êi).(8) Thø ba, tÝnh chÊt mét vî mét chång. TÝnh bÒn v÷ng cña h«n nh©n ®−îc c¸c nh Trong xu thÕ tiÕn bé x héi, sù kh¼ng ®Þnh l m luËt ®−a ra xuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¨n nguyªn c¸ nh©n con ng−êi ng y c ng lín, ®¹o ®øc míi kh¸c nhau: Cã thÓ do yÕu tè t«n gi¸o (®¹o C¬ cña con ng−êi kh«ng nh÷ng phñ nhËn kiÓu h«n ®èc coi h«n nh©n l thiÕt chÕ bÊt biÕn g¾n liÒn nh©n mét chång nhiÒu vî hoÆc mét vî nhiÒu víi suèt cuéc ®êi con ng−êi), tÝnh bÊt biÕn h«n chång nh− tr−íc m ®ßi hái t×nh yªu nam, n÷ nh©n theo quan niÖm t«n gi¸o cã thÓ hiÓu theo ph¶i biÓu hiÖn trong mèi quan hÖ thuû chung hai nghÜa: H«n nh©n kh«ng thÓ chÊm døt b»ng mét vî, mét chång. li h«n, do ®ã, cÊm li h«n (quan ®iÓm n y hiÖn VËy nªn, hiÖn nay chÕ ®é mét vî mét nay rÊt Ýt n−íc ¸p dông) v h«n nh©n cã tÝnh chång ® ®−îc ghi nhËn trong hÇu hÕt ph¸p bÒn v÷ng nh−ng vÉn cã thÓ chÊm døt b»ng li luËt HN&G§ cña c¸c n−íc (trõ mét sè n−íc ë h«n (®©y l quan ®iÓm phæ biÕn hiÖn nay). ch©u Phi, Trung CËn §«ng, Trung ¸ do ¶nh TÝnh bÒn v÷ng cña h«n nh©n còng ®−îc ®Æt h−ëng cña yÕu tè t«n gi¸o v phong tôc, tËp ra tõ c¸c vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ - x héi t− b¶n qu¸n vÉn thõa nhËn chÕ ®é ®a thª trong ph¸p (nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, sù ®Ò cao chÕ ®é t− luËt). Ph¸p luËt HN&G§ ViÖt Nam coi mét h÷u v tù do c¸ nh©n...) ® v ®ang ®Èy h«n vî, mét chång l mét trong c¸c nguyªn t¾c nh©n trong x héi t− s¶n r¬i v o t×nh tr¹ng c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n v gia ®×nh khñng ho¶ng (h«n nh©n bÒn v÷ng ®−îc thay XHCN v l mét trong c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thõa thÕ b»ng “h«n nh©n thö”, t×nh tr¹ng li h«n tr n nhËn viÖc kÕt h«n hîp ph¸p (§iÒu 2 v lan...). T×nh h×nh ®ã ® yªu cÇu c¸c nh l m kho¶n 1 §iÒu 9 LuËt HN&G§ ViÖt Nam luËt (®Æc biÖt, ë c¸c n−íc ph−¬ng T©y) ph¶i n¨m 2000); quan t©m v ®Ò cao h¬n n÷a tÝnh bÒn v÷ng cña Thø t−, h«n nh©n chØ tån t¹i gi÷a nh÷ng h«n nh©n. ng−êi kh¸c nhau vÒ giíi tÝnh. Quan niÖm phæ biÕn nhÊt vÒ tÝnh bÒn v÷ng Thùc chÊt v ý nghÜa cña h«n nh©n l môc cña h«n nh©n (®Æc biÖt ë c¸c n−íc XHCN) l ®Ých x©y dùng gia ®×nh, thÓ hiÖn trong viÖc do h«n nh©n ®−îc x©y dùng trªn yÕu tè t×nh sinh ®Î, nu«i d−ìng v gi¸o dôc con c¸i, ®¸p c¶m gi÷a c¸c chñ thÓ v h«n nh©n cã môc ®Ých øng lÉn nhau nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt v tinh l x©y dùng gia ®×nh (gia ®×nh th−êng b¾t ®Çu thÇn trong cuéc sèng h ng ng y. V× vËy, h«n tõ h«n nh©n, tõ quan hÖ vî chång vÒ t×nh c¶m nh©n l sù liªn kÕt gi÷a nh÷ng ng−êi kh¸c giíi m ph¸t sinh c¸c quan hÖ gi÷a cha mÑ v con, tÝnh l ®Æc ®iÓm võa mang tÝnh tù nhiªn võa quan hÖ gi÷a anh, chÞ, em...), ®ã l nh÷ng ®iÒu mang tÝnh x héi. §Ó b¶o ®¶m môc ®Ých cña kiÖn ®¶m b¶o cho sù liªn kÕt h¹nh phóc, bÒn h«n nh©n ®−îc thùc hiÖn; ®ång thêi, ®Ó b¶o vÖ v÷ng trong h«n nh©n. yÕu tè ®¹o ®øc truyÒn thèng v tÝnh tù nhiªn Ph¸p luËt HN&G§ ViÖt Nam lu«n coi trong h«n nh©n, ph¸p luËt cña ®a sè c¸c n−íc träng ®Æc ®iÓm trªn cña h«n nh©n, v× truyÒn trªn thÕ giíi ®Òu cÊm kÕt h«n gi÷a nh÷ng thèng gia ®×nh ViÖt Nam v xuÊt ph¸t tõ vai ng−êi cïng giíi tÝnh (ViÖt Nam quy ®Þnh t¹i trß h«n nh©n l c¬ së x©y dùng gia ®×nh no Êm, kho¶n 5 §iÒu 10 LuËt HN&G§ n¨m 2000). b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc. Trong ®ã, mét sè n−íc coi h nh vi kÕt h«n T¹p chÝ luËt häc - 11
  4. nghiªn cøu - trao ®æi gi÷a nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh l téi ph¹m. tôc, tËp qu¸n trong quy ®Þnh vÒ h«n nh©n ë Tuy nhiªn, hiÖn nay do xuÊt ph¸t tõ nhiÒu mçi quèc gia. Cã n−íc kh«ng thõa nhËn sù nguyªn nh©n, ®Æc biÖt do qu¸ coi träng quyÒn b×nh ®¼ng trong h«n nh©n (c¸c n−íc Håi gi¸o tù do c¸ nh©n, cã n−íc ® thõa nhËn h«n nh©n ë Trung §«ng, ch©u Phi v Trung ¸). Ph¸p cña nh÷ng ng−êi cïng giíi (LuËt h«n nh©n söa luËt HN&G§ c¸c n−íc ph−¬ng T©y thõa nhËn ®æi cña H Lan cã hiÖu lùc tõ ng y 1/4/2001 b×nh ®¼ng trong h«n nh©n nh−ng ®ã chØ l sù ® cho phÐp nh÷ng ng−êi cïng giíi tÝnh kÕt b×nh ®¼ng vÒ h×nh thøc. Cã nh nghiªn cøu h«n víi nhau...). ViÖc thõa nhËn h«n nh©n cho r»ng: “Quan ®iÓm së h÷u thùc chÊt kh«ng ®ång giíi ë nh÷ng n−íc n y ® gÆp sù ph¶n hÒ thay ®æi: Ng−êi n y coi ng−êi kia thuéc së ®èi cña d− luËn réng r i trªn thÕ giíi. h÷u cña m×nh v ng−îc l¹i. V sù trïng hîp Thø n¨m, tÝnh chÞu sù quy ®Þnh cña ph¸p luËt. c¸c ý nguyÖn cña ®«i bªn tho¹t nh×n cã vÎ L thiÕt chÕ x héi, h«n nh©n cã vai trß l nh− xuÊt ph¸t tõ t×nh yªu, tõ niÒm say mª, c¬ së x©y dùng gia ®×nh - tÕ b o cña x héi. nh−ng trong thùc tÕ cã thÓ chØ l ph¶n x¹ ®èi §iÒu ®ã kh«ng chØ cã ý nghÜa riªng t− m cßn víi truyÒn thèng cò, khi m ng−êi vî kh«ng cã ý nghÜa x héi. ViÖc ph¸t sinh tån t¹i v ®−îc phÐp cã ý thøc riªng, cã ý kiÕn kh¸c víi chÊm døt h«n nh©n ®Òu cã nh÷ng ¶nh h−ëng ng−êi chång”.(9) tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn c¸c quan hÖ gia ®×nh D−íi chÕ ®é XHCN, b×nh ®¼ng cã thÓ ®−îc (trong nhiÒu tr−êng hîp h«n nh©n cã ¶nh coi l ®Æc ®iÓm cña h«n nh©n XHCN. Bëi v×, h−ëng mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh). V× vËy, nh l m luËt x¸c ®Þnh vî chång b×nh ®¼ng l còng nh− c¸c thiÕt chÕ x héi kh¸c, h«n nh©n mét trong c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ tiÕn bé x héi ph¶i chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt. Ph¸p v l nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chÕ ®é h«n nh©n luËt HN&G§ c¸c n−íc ®Òu cã c¸c quy ®Þnh v gia ®×nh XHCN. Néi dung b×nh ®¼ng do chÆt chÏ vÒ kÕt h«n, quyÒn v nghÜa vô cña vî ph¸p luËt quy ®Þnh trªn c¶ quan hÖ vÒ nh©n chång vÒ chÊm døt h«n nh©n. LuËt HN&G§ th©n v quan hÖ vÒ t i s¶n gi÷a vî v chång. ViÖt Nam n¨m 2000 quy ®Þnh vÊn ®Ò kÕt h«n §iÒu quan träng h¬n, nh n−íc XHCN t¹o bao gåm ®iÒu kiÖn kÕt h«n, nghi thøc kÕt ®iÒu kiÖn vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x héi h«n, huû kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt t¹i Ch−¬ng II v c¬ chÕ ph¸p luËt ®Ó b×nh ®¼ng trong h«n tõ §iÒu 9 -17; quy ®Þnh c¸c quyÒn v nghÜa nh©n ®−îc thùc hiÖn trªn thùc tÕ. vô gi÷a vî v chång t¹i Ch−¬ng III tõ §iÒu Tãm l¹i, trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña x 18 - 33 v quy ®Þnh vÊn ®Ò li h«n t¹i Ch−¬ng héi hiÖn nay, kh¸i niÖm h«n nh©n m nh l m X tõ §iÒu 85 - 99. luËt c¸c n−íc ®−a ra ® tiÕp cËn nhau h¬n. Tuy Ngo i n¨m ®Æc ®iÓm trªn, cã quan ®iÓm nhiªn, h«n nh©n l hiÖn t−îng x héi, chÞu ¶nh cho r»ng h«n nh©n cßn cã ®Æc ®iÓm b×nh ®¼ng. h−ëng s©u s¾c b¶n chÊt giai cÊp, t«n gi¸o, Theo quan ®iÓm cña chóng t«i, b×nh ®¼ng phong tôc, tËp qu¸n nªn néi dung c¸c ®Æc ®iÓm kh«ng ph¶i l ®Æc ®iÓm chung cho h«n nh©n ë cña h«n nh©n ë c¸c n−íc cã ®iÒu kiÖn chÝnh c¸c n−íc cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x héi kh¸c trÞ, kinh tÕ, x héi kh¸c nhau l kh¸c nhau. nhau. “B×nh ®¼ng” l ®Æc ®iÓm ph¶n ¸nh râ nÐt C¨n cø v o c¸c quy ®Þnh vÒ h«n nh©n trong nhÊt b¶n chÊt giai cÊp, yÕu tè t«n gi¸o, phong LuËt HN&G§ ViÖt Nam n¨m 2000, chóng ta 12 - T¹p chÝ lu©t häc
  5. nghiªn cøu - trao ®æi cã thÓ hiÓu h«n nh©n theo ph¸p luËt HN&G§ ë c¸c n−íc XHCN v ViÖt Nam quan ViÖt Nam l sù liªn kÕt tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, niÖm chÝnh thèng cho r»ng: H«n nh©n kh«ng theo quy ®Þnh ph¸p luËt gi÷a mét ng−êi ® n ph¶i l hîp ®ång m l sù liªn kÕt ®Æc biÖt «ng v mét ng−êi ® n b , nh»m chung sèng gi÷a ng−êi ® n «ng v ng−êi ® n b . Sù liªn suèt ®êi víi t− c¸ch l vî chång, v× môc ®Ých kÕt n y kh«ng phô thuéc v o tÝnh to¸n vËt chÊt x©y dùng gia ®×nh no Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, m ®−îc dùa trªn c¬ së t×nh yªu th−¬ng, quý h¹nh phóc v bÒn v÷ng. träng, b×nh ®¼ng v tù nguyÖn gi÷a vî v 2. B¶n chÊt ph¸p lÝ cña h«n nh©n chång. Ngo i ra, môc ®Ých cña h«n nh©n l B¶n chÊt ph¸p lÝ cña h«n nh©n l hîp ®ång x©y dùng mèi quan hÖ bÒn v÷ng, ®¶m b¶o tho¶ hay l thiÕt chÕ ph¸p luËt hiÖn vÉn cßn nhiÒu ý m n nhu cÇu tinh thÇn v vËt chÊt chÊt cña ®«i kiÕn kh¸c nhau. bªn, sinh ®Î v gi¸o dôc con c¸i.(12) ë c¸c n−íc theo theo hÖ thèng ph¸p luËt Theo chóng t«i, ®Ó x¸c ®Þnh h«n nh©n l common law (®Æc biÖt ë MÜ) tån t¹i quan niÖm thiÕt chÕ ph¸p luËt hay l hîp ®ång d©n sù, cÇn phæ biÕn: H«n nh©n l lo¹i hîp ®ång d©n sù bëi xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau: v× h«n nh©n chÝnh l sù tho¶ thuËn gi÷a ng−êi * Thø nhÊt, cã sù kh¸c nhau gi÷a môc ®Ých ® n «ng v ng−êi ® n b ®Ó thiÕt lËp quan hÖ giao kÕt hîp ®ång v môc ®Ých kÕt h«n. ph¸p lÝ v l m ph¸t sinh v thùc hiÖn c¸c quyÒn, Theo ph¸p luËt vÒ hîp ®ång, sù tho¶ thuËn nghÜa vô ®èi víi nhau.(10) l yÕu tè b¾t buéc ph¶i cã, tuy nhiªn ®ã míi Bªn c¹nh quan ®iÓm trªn, nhiÒu luËt gia chØ l ®iÒu kiÖn cÇn chø ch−a ®ñ ®Ó hîp ®ång ph−¬ng T©y (phæ biÕn ë c¸c n−íc theo hÖ cã hiÖu lùc. §Ó hîp ®ång cã hiÖu lùc, sù tho¶ thèng ph¸p luËt th nh v¨n) h«n nh©n bao h m thuËn cña c¸c bªn ph¶i l m ph¸t sinh, thay ®æi hai nghÜa: H nh vi ph¸p lÝ l m ph¸t sinh quan hoÆc chÊm døt quyÒn v nghÜa vô d©n sù. Trong hÖ vî chång (kÕt h«n) v t×nh tr¹ng ph¸p lÝ cña h«n nh©n cã sù tho¶ thuËn nh−ng tho¶ thuËn ®ã vî chång sau khi kÕt h«n. Tõ ®ã, cã quan ®iÓm kh«ng ph¶i l tho¶ thuËn nh− trong hîp ®ång. chiÕt chung cho r»ng: B¶n chÊt cña h«n nh©n V× môc ®Ých cña c¸c bªn kÕt h«n kh«ng ph¶i ®Ó t¹o lËp, thay ®æi hay chÊm døt mét nghÜa vô d©n võa l mét hîp ®ång võa l mét thiÕt chÕ ph¸p sù n o m chØ mong muèn lËp gia ®×nh. luËt (cã t i liÖu dïng l ®Þnh chÕ ph¸p luËt).(11) ChÝnh v× cã môc ®Ých kh¸c nhau nªn Theo quan ®iÓm n y th× h«n nh©n l hîp ®ång trong hîp ®ång ngo i viÖc tu©n thñ c¸c ®iÒu nÕu xem xÐt trªn khÝa c¹nh thø nhÊt cña kh¸i kiÖn do luËt ®Þnh, c¸c bªn cßn ph¶i tu©n thñ niÖm h«n nh©n - h nh vi l m ph¸t sinh quan hÖ c¸c ®iÒu kiÖn do hä ® tho¶ thuËn . Cßn trong h«n nh©n ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c tù do tho¶ h«n nh©n, c¸c bªn kÕt h«n ph¶i tu©n thñ chÆt thuËn gi÷a hai bªn nam v n÷. H«n nh©n l chÏ c¸c ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh, c¸c thiÕt chÕ ph¸p luËt nÕu xem xÐt ë khÝa c¹nh ®iÒu kiÖn do c¸c bªn tho¶ thuËn ra kh«ng cã thø hai cña kh¸i niÖm h«n nh©n - T×nh tr¹ng gi¸ trÞ vÒ mÆt ph¸p lÝ. ph¸p lÝ sau khi kÕt h«n, quan hÖ gi÷a vî v MÆt kh¸c, th−êng ph¸p luËt vÒ hîp ®ång chång còng nh− viÖc chÊm døt h«n nh©n ph¶i kh«ng quy ®Þnh cô thÓ quyÒn v nghÜa vô cña chÞu sù quy ®Þnh chÆt chÏ cña ph¸p luËt. c¸c bªn trong hîp ®ång m do c¸c bªn tù tho¶ T¹p chÝ luËt häc - 13
  6. nghiªn cøu - trao ®æi thuËn; trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång c¸c (thùc hiÖn t¹i nh thê) v nghi thøc d©n sù bªn còng cã thÓ tho¶ thuËn thay ®æi quyÒn v (thùc hiÖn t¹i c¬ quan nh n−íc cã thÈm nghÜa vô cña mçi bªn. Cßn trong h«n nh©n, quyÒn). Cã n−íc chØ thõa nhËn nghi thøc d©n ph¸p luËt l¹i quy ®Þnh rÊt cô thÓ c¸c quyÒn v sù (LuËt HN&G§ ViÖt Nam n¨m 2000; BLDS nghÜa vô cña vî chång vÒ nh©n th©n v t i s¶n. Céng ho Ph¸p, LuËt h«n nh©n n−íc CHND Vî chång ph¶i tu©n thñ sù quy ®Þnh cña ph¸p Trung Hoa...). Cã n−íc l¹i thõa nhËn c¶ nghi luËt, kh«ng thÓ b»ng nh÷ng tho¶ thuËn cña m×nh thøc t«n gi¸o v nghi thøc d©n sù (LuËt h«n l m thay ®æi c¸c quyÒn nghÜa vô ph¸p lÝ ®ã. nh©n n¨m 1961 cña Australia, LuËt h«n nh©n n¨m * Thø hai, ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ n¨ng lùc 1987 cña Thôy §iÓn, LuËt h«n nh©n cña Italia...). kÕt h«n kh¸c víi quy ®Þnh vÒ n¨ng lùc giao kÕt Cã n−íc chØ thõa nhËn nghi thøc t«n gi¸o (LuËt hîp ®ång. h«n nh©n cña T©y Ban Nha...). N¨ng lùc giao kÕt hîp ®ång chñ yÕu ®−îc ChÝnh v× viÖc kÕt h«n ph¶i ®−îc tiÕn h nh x¸c ®Þnh trªn hai ®iÒu kiÖn: §é tuæi v kh¶ theo nh÷ng nghi thøc ®Æc biÖt trªn nªn trong n¨ng nhËn thøc cña chñ thÓ. N¨ng lùc kÕt h«n qu¸ tr×nh thùc hiÖn thñ tôc kÕt h«n, c¸ nh©n ngo i ®iÒu kiÖn ®é tuæi v n¨ng lùc nhËn thøc hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn vÒ ®¨ng kÝ kÕt cßn ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c h«n cã thÓ ph¸t hiÖn v tõ chèi viÖc kÕt h«n kh«ng cã trong ph¸p luËt vÒ hîp ®ång nh− sau: nÕu mét hoÆc hai bªn xin ®¨ng kÝ kÕt h«n vi - C¸c bªn kÕt h«n ph¶i kh¸c nhau vÒ giíi ph¹m c¸c ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo luËt ®Þnh. tÝnh (LuËt HN&G§ ViÖt Nam n¨m 2000, * Thø t−, ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ huû kÕt BLDS cña Céng ho Ph¸p, LuËt h«n nh©n n¨m h«n tr¸i ph¸p luËt kh¸c víi c¸c quy ®Þnh vÒ 1961 cña Australia, LuËt h«n nh©n CHND huû hîp ®ång. Trung Hoa...). C¨n cø ®Ó hñy kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt v c¨n - C¸c bªn kÕt h«n kh«ng ®ång thêi tån t¹i cø hñy hîp ®ång l kh¸c nhau. Hîp ®ång bÞ nhiÒu quan hÖ h«n nh©n - ®iÒu kiÖn mét vî huû khi cã mét trong hai c¨n cø: C¸c bªn vi mét chång (LuËt HN&G§ ViÖt Nam n¨m ph¹m ®iÒu kiÖn do luËt ®Þnh hoÆc c¸c bªn vi 2000, BLDS Céng ho Ph¸p, LuËt h«n nh©n ph¹m ®iÒu kiÖn do tho¶ thuËn. Cßn viÖc kÕt Thuþ §iÓn n¨m 1987, LuËt h«n nh©n cña h«n sÏ bÞ hñy khi vi ph¹m mét trong c¸c ®iÒu Australia n¨m 1961...) kiÖn kÕt h«n theo luËt ®Þnh. - C¸c bªn kÕt h«n kh«ng cã quan hÖ hä Khi ph¸t hiÖn hîp ®ång cã dÊu hiÖu vi h ng th©n thuéc trong ph¹m vi luËt ®Þnh. §©y ph¹m ph¸p luËt hoÆc ®¹o ®øc x héi th× hîp l ®iÒu kiÖn ®−îc quy ®Þnh ë tÊt c¶ c¸c n−íc. ®ång lu«n bÞ huû bá v c¸c bªn trë l¹i t×nh * Thø ba, viÖc kÕt h«n ®−îc thùc hiÖn theo tr¹ng ban ®Çu tr−íc khi giao kÕt hîp ®ång. nh÷ng nghi thøc ®Æc biÖt kh«ng cã trong ph¸p Cßn trong h«n nh©n, nÕu viÖc kÕt h«n l tr¸i luËt vÒ hîp ®ång. ph¸p luËt th× viÖc huû bá viÖc kÕt h«n ®ã cßn Ph¸p luËt cña tÊt c¶ c¸c n−íc ®Òu quy ®Þnh ph¶i ®−îc xem xÐt trªn rÊt nhiÒu gãc ®é, ®Æc ®Ó h«n nh©n cã gi¸ trÞ ph¸p lÝ, viÖc kÕt h«n biÖt cã tÝnh to¸n ®Õn lîi Ých cña gia ®×nh m cã ph¶i ®−îc tiÕn h nh theo c¸c nghi thøc quy thÓ kh«ng huû bá viÖc kÕt h«n. MÆt kh¸c, nÕu ®Þnh trong ph¸p luËt. HiÖn nay, cã hai nghi viÖc kÕt h«n bÞ huû, trong nhiÒu tr−êng hîp thøc kÕt h«n phæ biÕn: Nghi thøc t«n gi¸o c¸c bªn kh«ng thÓ trë l¹i t×nh tr¹ng ban ®Çu 14 - T¹p chÝ lu©t häc
  7. nghiªn cøu - trao ®æi nh− tr−íc khi kÕt h«n, bëi hä cßn cã nghÜa vô kiÖn vÒ li h«n chø kh«ng ph¶i l c¨n cø l m v quyÒn liªn quan ®Õn nhau (vÝ dô: QuyÒn v chÊm døt h«n nh©n b»ng li h«n. Ph¸p luËt ®¶m nghÜa vô ®èi víi con chung vÉn cßn sau khi b¶o quyÒn tù do li h«n cña vî chång nh−ng sù viÖc kÕt h«n bÞ huû). tho¶ thuËn cña hai vî chång vÉn cã thÓ bÞ to VÒ thñ tôc, viÖc huû bá hîp ®ång d©n sù ¸n b¸c yªu cÇu, nÕu sù thuËn t×nh li h«n kh«ng cã thÓ theo tho¶ thuËn hoÆc theo quyÕt ®Þnh xuÊt ph¸t tõ lîi Ých chung cña gia ®×nh. cña c¬ quan nh n−íc cã thÈm quyÒn. ViÖc Víi nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n nãi trªn, huû kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt kh«ng theo tho¶ theo chóng t«i, kh«ng thÓ ®ång nhÊt h«n nh©n thuËn gi÷a c¸c bªn hoÆc kh«ng do mét bªn víi hîp ®ång d©n sù m nªn x¸c ®Þnh nã l ®¬n ph−¬ng ®×nh chØ thùc hiÖn hoÆc huû bá thiÕt chÕ ph¸p luËt th× phï hîp víi thùc tiÔn v viÖc kÕt h«n nh− trong hîp ®ång m viÖc ®ã lÝ luËn h¬n. Tuy nhiªn, ®©y chØ l mét trong sè ph¶i diÔn ra theo thñ tôc tè tông t¹i to ¸n. c¸c quan ®iÓm vÒ vÊn ®Ò n y, rÊt mong cã sù Ng−êi khëi kiÖn kh«ng chØ l mét trong hai trao ®æi ý kiÕn cña ®ång nghiÖp v c¸c b¹n./. bªn kÕt h«n tr¸i ph¸p luËt (th−êng hä chØ cã quyÒn khëi kiÖn yªu cÇu huû h«n nh©n khi bÞ (1).Xem P. M . Promley. Family law. 5th edition. London lõa dèi hoÆc bÞ c−ìng Ðp kÕt h«n (§iÒu 15 Butterworth. 1976, tr.15. (2).Xem: Leonard & Elias. Berkely. Family law LuËt HN&G§ ViÖt Nam n¨m 2000, §iÒu 180 Dictionary. Cali. Nolo 1990. BLDS Céng ho Ph¸p...) m cßn cã thÓ do c¸c (3).Xem: Dictionary of law - Third edition. Petter collin c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c thùc hiÖn (§iÒu publishing. 2000. 15 LuËt HN&G§ ViÖt Nam n¨m 2000, §iÒu (4).Xem: NguyÔn Quang Quýnh - “D©n luËt”. QuyÓn 1 182, 184, 191 BLDS Céng ho Ph¸p....). ViÖc Bé v¨n ho¸ gi¸o dôc. ViÖn ®¹i häc CÇn Th¬ xuÊt kÕt h«n chØ bÞ coi l tr¸i ph¸p luËt v bÞ huû bá b¶n.1968, tr..239. khi cã b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cña to ¸n ® cã (5).Xem: Vò V¨n MÉu v Lª §×nh Ch©n - “Danh tõ v hiÖu lùc ph¸p luËt tuyªn bè vÒ viÖc ®ã. t i liÖu D©n luËt v HiÕn luËt”. Tñ s¸ch ®¹i häc S i * Thø n¨m, c¸c quy ®Þnh vÒ chÊm døt h«n Gßn1968, tr. 100. nh©n b»ng li h«n kh¸c víi quy ®Þnh vÒ chÊm (6).Xem: S®d 4, tr. 239. (7).Xem: “Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ luËt häc” - døt hîp ®ång. Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi. Nxb. C«ng an nh©n Hîp ®ång cã thÓ chÊm døt do c¸c bªn d©n1999, tr.148 . trong hîp ®ång tho¶ thuËn hoÆc do ý chÝ ®¬n (8).Xem: Kaye Healey. Marriage, The Spinney Press ph−¬ng cña mét bªn m kh«ng cÇn cã ph¸n Australia 1996, tr. 4. quyÕt cña to ¸n. Trong khi ®ã, quan hÖ h«n (9).Xem: Szilagy Vilmos - “H«n nh©n trong t−¬ng lai”, nh©n chØ chÊm døt khi cã b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh Nxb. Phô n÷ 1995, tr. 31 - 32. cña to ¸n xö cho li h«n hoÆc c«ng nhËn thuËn (10).Xem: American Bar association. You and Law. t×nh li h«n (ph¸p luËt cña nh÷ng n−íc thõa Publication international, Ltd.1990 v S®d 1 nhËn h«n nh©n l hîp ®ång còng ghi nhËn quy (11).Xem: S®d 1 v NguyÔn quang Quýnh - “D©n luËt”. ®Þnh n y). Sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn trong hîp QuyÓn I. ViÖn ®¹i häc CÇn Th¬. 1967, tr. 239 - 241. ®ång l ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó chÊm døt hîp (12).Xem: Gi¸o tr×nh LuËt HN&G§ - Tr−êng §¹i häc ®ång, cßn trong h«n nh©n, sù ®ång thuËn chÊm LuËt H Néi.2002, tr. 14 - 16. døt h«n nh©n cña vî chång (thuËn t×nh li h«n) chØ l mét trong c¸c sù kiÖn l m ph¸t sinh viÖc T¹p chÝ luËt häc - 15
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2