Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật và thị trường nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất ngô và đậu tương hàng hóa tại một số tỉnh miền núi phía Bắc

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN<br /> VIỆN KHKT NÔNG LÂM NGHIỆP MIỀN NÚI PHÍA BẮC<br /> <br /> BÁO CÁO TỔNG KẾT<br /> KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI THUỘC DỰ ÁN KHOA HỌC<br /> CÔNG NGHỆ NÔNG NGHIỆP VỐN VAY ADB<br /> <br /> Tên đề tài:<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ÁP DỤNG CÁC GIẢI PHÁP KỸ THUẬT VÀ<br /> THỊ TRƯỜNG NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT<br /> NGÔ VÀ ĐẬU TƯƠNG HÀNG HÓA TẠI MỘT SỐ TỈNH<br /> MIỀN NÚI PHÍA BẮC<br /> <br /> Cơ quan chủ quản dự án: Bộ Nông nghiệp và PTNT<br /> Cơ quan chủ trì đề tài: Viện KHKT NLN miề n núi phía Bắc<br /> Chủ nhiệm đề tài: ThS. Nguyễn Quang Tin<br /> Thời gian thực hiện đề tài: 2009 - 2011<br /> <br /> Phú Thọ, 12/2011<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Chủ nhiệm đề tài và nhóm thực hiện xin chân thành cảm ơn:<br /> Các cơ quan chức năng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban quản<br /> lý dự án Khoa học công nghệ nông nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ Chủ nhiệm đề tài<br /> và nhóm thực hiện trong suốt quá trình triển khai thực nghiệm.<br /> Lãnh đạo và các P hòng chức năng của Viện KHKT nông lâm nghiệp miền núi<br /> phía Bắc đã động viên, tạo mọi điều kiện giúp đỡ để Chủ nhiệm và nhóm thực hiện đề<br /> tài hoàn thành các nội dung nghiên cứu.<br /> Trung tâm Nghiên cứu và phát triển hệ thống nông nghiệp - Viện Cây lương<br /> thực cây thực phẩm, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sơn La đã giúp đỡ, phối hợp với<br /> nhóm thực hiện đề tài trong quá trình nghiên cứu.<br /> Lãnh đạo, cán bộ và bà con nông dân các tỉnh Sơn La, Yên Bái và Cao Bằng đã<br /> cộng tác giúp đỡ nhiệt tình nhóm thực hiện đề tài trong quá trình triển khai thực hiện<br /> các thí nghiệm, mô hình tại địa phương.<br /> Các cán bộ, nhân viên Bộ môn Khoa học đất và Sinh thái vùng cao – Viện<br /> KHKT nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc đã nhiệt tình tham gia thực hiện các nội<br /> dung nghiên cứu của đề tài.<br /> Chủ nhiệm đề tài<br /> <br /> Nguyễn Quang Tin<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................................................... 10<br /> II. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI................................................................................................. 12<br /> 2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................................................. 12<br /> 2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................................. 12<br /> III. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƢỚC ............... 12<br /> 3.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới................................................................................. 12<br /> 3.1.1. Các nghiên cứu về canh tác đất dốc bền vững ........................................................ 12<br /> 3.1.2. Thực sản xuất và tiêu thụ ngô và đậu tương trên thế giới....................................... 13<br /> 3.1.2.1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ ngô trên thế giới .......................................... 13<br /> 3.1.2.2. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ đậu tương trên thế giới ................................ 14<br /> 3.1.3. Về sơ chế bảo quản.................................................................................................. 16<br /> 3.2. Tình hình nghiên cứu trong nước................................................................................... 17<br /> 3.2.1.1. Hiện trạng sử dụng đất dốc tại Việt Nam. ..................................................... 17<br /> 3.2.1.2. Các nghiên cứu về canh tác đất dốc bền vững .............................................. 17<br /> 3.2.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ngô tại Việt Nam ..................................................... 19<br /> 3.2.2.1. Tình hình sản xuất ......................................................................................... 19<br /> 3.2.2.2. Tình hình tiêu thụ .......................................................................................... 20<br /> 3.2.3. Tình hình sản xuất và tiêu thụ đậu tương tại Việt Nam........................................... 21<br /> 3.2.3.1. Tình hình sản xuất đậu tương tại Việt Nam .................................................. 21<br /> 3.2.3.2. Tình hình tiêu thụ đậu tương tại Việt Nam ................................................... 22<br /> 3.2.4. Tình hình nghiên cứu về sơ chế bảo quản đậu tương tại Việt Nam ........................ 23<br /> IV. NỘI DUNG, VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................. 25<br /> 4.1. Nội dung nghiên cứu ...................................................................................................... 25<br /> 4.2. Vật liệu nghiên cứu ........................................................................................................ 25<br /> 4.3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................... 26<br /> 4.3.1. Phương pháp thu thập số liệu.................................................................................. 26<br /> 4.3.2. Các chỉ tiêu theo dõi ................................................................................................ 26<br /> 4.3.3. Phương pháp thực hiện các nội dung của đề tài ..................................................... 26<br /> 4.3.4. Địa điểm thực hiện .................................................................................................. 35<br /> 4.3.5. Thời gian thực hiện.................................................................................................. 35<br /> 4.3.6. Quy mô thực hiện của đề tài .................................................................................... 35<br /> 4.3.7. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi..................................................................... 35<br /> 4.3.8. Phương pháp phân tích ........................................................................................... 37<br /> V. KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI .................................................................................... 38<br /> 5.1. Kết quả nghiên cứu khoa học......................................................................................... 38<br /> <br /> 2<br /> <br /> 5.1.1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ ngô và đậu tương hàng hóa tại một số tỉnh miền núi<br /> phía Bắc ............................................................................................................................. 38<br /> 5.1.1.1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ ngô .............................................................. 38<br /> 5.1.1.2. Tình hình sản xuất tiêu thụ đậu tương tại Cao Bằng ..................................... 50<br /> 5.1.2. Kết quả nghiên cứu áp dụng các kỹ thuật thâm canh tổng hợp trong sản xuất ngô và<br /> đậu tương bền vững trên đất dốc ....................................................................................... 52<br /> 5.1.2.1. Kết quả nghiên cứu áp dụng các kỹ thuật thâm canh tổng hợp trong sản xuất<br /> ngô bền vững trên đất dốc .......................................................................................... 52<br /> 5.1.2.1.1. Kết quả thử nghiệm đánh giá một số giống ngô triển vọng vụ Xuân hè<br /> năm 2009................................................................................................................ 52<br /> 5.1.2.1.2. Kết quả thử nghiệm các biện pháp kỹ thuật thâm canh tổng hợp trong<br /> sản xuất ngô bền vững trên đất dốc........................................................................ 55<br /> 5.1.2.2. Kết quả thử nghiệm các biện pháp kỹ thuật thâm canh tổng hợp trong sản<br /> xuất đậu tương bền vững tại Cao Bằng vụ Hè thu năm 2009..................................... 63<br /> 5.1.2.2.1. Kết quả khảo nghiệm, lựa chọn một số giống đậu tương tại Cao Bằng vụ<br /> Hè thu năm 2009 .................................................................................................... 63<br /> 5.1.2.2.2. Kết quả thử nghiệm một số biện pháp kỹ thuật canh tác đậu tương bền<br /> vững tại Cao Bằng vụ Hè thu năm 2009 .................................................................... 65<br /> 5.1.3. Nghiên cứu áp dụng các kỹ thuật sơ chế nông sản, đặc biệt trong mùa thu hoạch<br /> nhằm nâng cao giá trị hàng hóa cho cây ngô và cây đậu tương ...................................... 70<br /> 5.1.3.1. Nghiên cứu áp dụng các kỹ thuật sơ chế nông sản, đặc biệt trong mùa thu<br /> hoạch nhằm nâng cao giá trị hàng hóa cho cây ngô ................................................... 70<br /> 5.1.3.2. Nghiên cứu áp dụng các kỹ thuật sơ chế nông sản, đặc biệt trong mùa thu<br /> hoạch nhằm nâng cao giá trị hàng hóa cho cây đậu tương ......................................... 75<br /> 5.1.4. Kết quả nghiên cứu áp dụng các giải pháp về thị trường nhằm thúc đẩy hoạt động<br /> tiêu thụ nông sản trên địa bàn một số tỉnh MNPB ............................................................ 78<br /> 5.1.4.1. Mục đích của thiết lập thông tin .................................................................... 78<br /> 5.1.4.2. Kết quả thành lập mạng lưới hoạt động thông tin thị trường tại Sơn La, Yên<br /> Bái và Cao Bằng ......................................................................................................... 79<br /> 5.1.5. Kết quả xây dựng mô hình áp dụng các giải pháp kỹ thuật và thị trường nhằm nâng<br /> cao hiệu quả sản xuất ngô và đậu tương hàng hóa tại một số tỉnh miền núi phía Bắc ...... 86<br /> 5.1.5.1. Mô hình áp dụng các giải pháp kỹ thuật canh tác ngô và đậu tương bền vững<br /> .................................................................................................................................... 86<br /> 5.1.5.2. Mô hình áp dụng các kỹ thuật sơ chế ngô và đậu tương hàng hóa và bảo quản<br /> sau thu hoạch .............................................................................................................. 91<br /> 5.1.5.3. Kết quả xây dựng mô hình các giải pháp thị trường trong tiêu thụ ngô và đậu<br /> tương hàng hóa ........................................................................................................... 94<br /> 5.2. Tổng hợp các sản phẩm của đề tài ................................................................................. 96<br /> 5.2.1. Các sản phẩm khoa học ........................................................................................... 96<br /> 5.2.2. Kết quả đào tạo/tập huấn cho cán bộ hoặc nông dân .............................................. 97<br /> 5.3. Đánh giá tác động kết quả nghiên cứu ........................................................................... 97<br /> <br /> 3<br /> <br /> 5.3.1. Hiệu quả môi trường ............................................................................................... 97<br /> 5.3.2. Hiệu quả kinh tế - xã hội ......................................................................................... 98<br /> 5.4. Tổ chức thực hiện và sử dụng kinh phí .......................................................................... 99<br /> 5.4.1. Tổ chức thực hiện .................................................................................................... 99<br /> 5.4.2. Sử dụng kinh phí (từ 2009 – 2011) ........................................................................ 101<br /> VI. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................................................ 102<br /> 6.1. Kết luận ........................................................................................................................ 102<br /> 6.1.1. Kết quả điều tra đánh giá hiện trạng sản xuất ngô và đậu tương hàng hóa tại các<br /> tỉnh miền núi phía Bắc..................................................................................................... 102<br /> 6.1.2. Kết quả nghiên cứu các giải pháp kỹ thuật ........................................................... 102<br /> 6.1.3. Kết quả xây dựng các mô hình áp dụng các giải pháp kỹ thuật và thị trường...... 103<br /> 6.1.4. Kết quả tập huấn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật ..................................................... 103<br /> 6.2. Đề nghị ......................................................................................................................... 103<br /> 6.2.1. Về giống ................................................................................................................. 103<br /> 6.2.2. Về giải pháp kỹ thuật ............................................................................................. 104<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................... 105<br /> PHỤ LỤC .............................................................................................................................. 107<br /> <br /> 4<br /> <br />