Báo cáo Tổng quan về áp dụng tiếp cận hệ sinh thái vào các khu đất ngập nước tại Việt Nam

Tổng quan về Áp dụng Tiếp cận<br /> Hệ sinh thái vào các khu đất ngập nước<br /> tại Việt Nam<br /> Hà Nội, ngày 9 - 11 tháng 1 năm 2008<br /> <br /> TỔ CHỨC BẢO TỒN<br /> THIÊN NHIÊN QUỐC TẾ<br /> VĂN PHÒNG TẠI VIỆT NAM<br /> Villa 44/4 Vạn Bảo<br /> Hà Nội, Việt Nam<br /> ĐT: 04-37261575<br /> Fax: 04-37261561<br /> www.iucn.org.vn<br /> <br /> TỔ CHỨC BẢO TỒN THIÊN NHIÊN Quốc tế TẠI VIỆT NAM<br /> <br /> Việc quy định về các thực thể địa lý và<br /> trình bày các tư liệu trong ấn phẩm<br /> này không phản ánh bất cứ quan<br /> điểm nào của IUCN về tư cách pháp<br /> lý của bất cứ quốc gia, lãnh thổ hay<br /> khu vực nào và các cơ quan có thẩm<br /> quyền của họ, cũng như không phản<br /> ánh bất cứ quan điểm nào của IUCN<br /> về phân định ranh giới của các quốc<br /> gia, lãnh thổ hay khu vực đó. Các<br /> quan điểm trình bày trong ấn phẩm<br /> này không nhất thiết phản ánh các<br /> quan điểm của IUCN và các tổ chức<br /> đối tác.<br /> <br /> Cơ quan xuất bản:<br /> Văn phòng Quốc gia IUCN tại<br /> Việt Nam<br /> <br /> Ấn phẩm này được xuất bản với sự hỗ<br /> trợ bởi DEFRA (Bộ Môi trường, Lương<br /> thực và Nông thôn) Anh Quốc,<br /> JNCC (Ủy ban Bảo tồn Thiên nhiên)<br /> Anh Quốc, CEM (Ủy ban Quản lý<br /> Hệ sinh thái) IUCN, Gland, Thụy Sỹ,<br /> Văn phòng IUCN tại Việt Nam. Các<br /> quan điểm trình bày trong ấn phẩm<br /> này không nhất thiết phản ánh các<br /> quan điểm của DEFRA, JNCC, CEM<br /> hoặc IUCN.<br /> <br /> Các tổ chức hoặc cá nhân không<br /> được phép tài bản ấn phẩm này để<br /> kinh doanh hoặc vì bất kỳ mục đích<br /> thương mại nào mà không được sự<br /> đồng ý của trước bằng văn bản của<br /> IUCN.<br /> <br /> Bản quyền:<br /> © 2009 IUCN, Tổ chức Bảo tồn Thiên<br /> nhiên Quốc tế<br /> Nguồn tư liệu:<br /> Các tổ chức hoặc cá nhân có thể tái<br /> bản ấn phẩm này vì mục đích giáo<br /> dục hoặc phi lợi nhuận mà không cần<br /> sự đồng ý trước bằng văn bản của<br /> IUCN, nhưng phải ghi rõ nguồn gốc.<br /> <br /> Trích dẫn:<br /> Ts. Gill Shepherd và Ông Lý Minh<br /> Đăng - Biên tập (2009). Áp dụng Tiếp<br /> cận Hệ sinh thái vào các vùng đất<br /> ngập nước tại Việt Nam. Hà Nội, IUCN<br /> Việt Nam<br /> <br /> ISBN number: 978-2- 8317-1187-4<br /> Ảnh bìa:<br /> Ông Nguyễn Hữu Thiện (Trường Đại<br /> học Cần Thơ)<br /> <br /> Tổng quan về Áp dụng Tiếp cận<br /> Hệ sinh thái vào các khu đất ngập nước<br /> tại Việt Nam<br /> TS. Gill Shepherd và Ông Lý Minh Đăng<br /> <br /> Thiết kế và in:<br /> Luck House Graphics<br /> Xuất bản:<br /> Văn phòng IUCN tại Việt Nam<br /> Ấn phẩm có tại:<br /> Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế<br /> Villa 44/4, Phố Vạn Bảo,<br /> Hà Nội, Việt Nam<br /> Tel: 04-37261575<br /> Fax: 04-37261561<br /> office@iucn.org.vn<br /> http://www.iucn.org.vn<br /> <br /> Hà Nội<br /> 9 - 11 tháng 1 năm 2008<br /> <br /> Lời Cảm ơn<br /> Hội thảo này là kết quả công sức của nhiều người trong một thời gian dài. Trước hết, hội thảo bắt<br /> nguồn từ kinh nghiệm của cán bộ làm Chương trình Đa dạng Sinh học Đất ngập nước vùng sông<br /> Mê kông (MWBP) tại vườn quốc gia Tràm Chim, đồng bằng sông Mê-kông. Cụ thể là Ông Martin Van<br /> Der Schans (Cán bộ Chuyên môn IUCN) và Ông Nguyễn Hữu Thiện (Trường Đại học Cần thơ) tại vườn<br /> quốc gia Tràm Chim, Ông Huỳnh Thế Phiên (Giám đốc, vườn quốc gia Tràm Chim), và giám đốc dự án<br /> MWBP Ông Peter – John Meynell.<br /> Một phần trong các hoạt động này là tổ chức hai hội thảo đánh giá giá trị Tiếp cận Hệ sinh thái trong<br /> các khu bảo tồn ở vùng Đồng bằng sông Mê-kông. Hai hội thảo này được phối hợp tổ chức giữa<br /> Cục Bảo vệ Môi trường, nay gọi là Tổng cục Môi trường (VEPA), Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế<br /> (IUCN), Chương trình Đa dạng Sinh học Đất ngập nước vùng sông Mê-kông (MWBP), và trường Đại học<br /> Cần Thơ dưới sự hướng dẫn của Ts. Dương Văn Ni.<br /> Chúng ta đều thấy rõ còn nhiều vấn đề tranh cãi ở cấp quốc gia, trong quá trình đó nguồn vốn hỗ trợ<br /> cho hoạt động này đã được huy động từ nhiều nguồn, từ phía Hà Nội có Tổng cục Môi trường (VEPA),<br /> từ phía Luân Đôn có Bộ Môi trường, Lương thực và Nông thôn Anh Quốc (DEFRA), và Uỷ ban Bảo tồn<br /> Thiên nhiên Anh Quốc (JNCC). Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) tại Việt Nam cũng tham gia<br /> đóng góp cho hoạt động này.<br /> Chúng tôi chân thành cám ơn những bên đối tác đã cung cấp nguồn vốn, kiến thức và thời gian để hội<br /> thảo được tổ chức thành công, và chúng tôi đặc biệt muốn gửi lời cám ơn tới những đồng nghiệp từ<br /> VEPA, Bộ TN & MT và Cục Kiểm lâm, Bộ NN & PTNT – Bà Lê Thanh Bình, Bà Phạm Đinh Việt Hồng, Ông<br /> Nguyễn Hữu Dũng và Bà Nguyễn Thị Thu Thủy - đã phối hợp tổ chức hội thảo này.<br /> Chúng tôi cũng gửi lời cám ơn tới Ông Nguyễn Đức Tú – cán bộ Tổ chức Birdlife International tại<br /> Việt Nam với tư cách là hỗ trợ thảo luận trong hội thảo. Chúng tôi đặc biệt gửi lời cám ơn tới Ts. Gill<br /> Shepherd, tư vấn cấp cao về Tiếp cận Sinh thái, ủy ban Quản lý Hệ sinh thái IUCN cho sự tham gia<br /> tích cực và tư vấn kỹ thuật.<br /> Cuối cùng, chúng tôi xin gửi lời cám ơn tới nhân viên văn phòng IUCN tại Hà Nội, bao gồm Ông<br /> Lý Minh Đăng, cán bộ chương trình đất ngập nước và tài nguyên nước, Ông Trịnh Ngọc Tuyến, cán bộ<br /> hỗ trợ chương trình, Ông Vũ Văn Triệu, trưởng đại diện, và Ts. Katherine Warner, Giám đốc nhóm quốc<br /> gia - Việt Nam, Lào, Campuchia, Ông Lê Quang Sơn, trưởng phòng hành chính, và Bà Đoàn Nga, trưởng<br /> phòng tài chính cho những đóng góp của họ khi tổ chức hội thảo này.<br /> Chúng tôi cũng xin ghi nhận và chân thành cám ơn Bà Caroline Edgar, văn phòng IUCN tại Thụy Sỹ đã<br /> hỗ trợ về mặt thủ tục tài chính cho việc dịch tài liệu. Xin cám ơn Bà Nguyễn Thuỳ Anh, Bà Alison Lapp<br /> và Ông Jake Brunner, văn phòng IUCN tại Hà Nội đã tham gia hiệu đính cho báo cáo.<br /> <br /> Mục lục<br /> <br /> Lời Cảm ơn <br /> Chương 4: Các bài học từ quản lý rừng ở Việt Nam trong thập niên qua và<br /> <br /> Danh mục các chữ viết tắt <br /> Chương 1: Thông tin chung và Phương pháp luận của hội thảo <br /> <br /> <br /> <br /> Chương 2: Tổng quan về Áp dụng Tiếp cận Hệ sinh thái<br /> <br /> <br /> <br /> 50<br /> <br /> 1. Giới thiệu <br /> <br /> 1<br /> <br /> khả năng áp dụng trong quản lý đất ngập nước<br /> <br /> 50<br /> <br /> 2. Địa điểm Nghiên cứu <br /> <br /> 50<br /> <br /> 3. Phân tích So sánh <br /> <br /> 66<br /> <br /> vào các khu đất ngập nước tại Việt Nam <br /> <br /> <br /> <br /> Gill Shepherd - Ủy ban Quản lý Hệ sinh thái IUCN <br /> <br /> <br /> <br /> 3<br /> <br /> 1. Giới thiệu <br /> <br /> 3<br /> <br /> 4. Kết luận <br /> <br /> 74<br /> <br /> 2. Tiếp cận hệ sinh thái: điểm gì mới trong cách tiếp cận này? <br /> <br /> <br /> <br /> 3<br /> <br /> 5. Tài liệu tham khảo <br /> <br /> 77<br /> <br /> 3. Cách tiếp cận Hệ sinh thái: những thách thức <br /> <br /> 4 <br /> <br /> 4. Kinh nghiệm từ các bài học về khu bảo tồn <br /> <br /> 5<br /> <br /> <br /> <br /> Phụ lục 2. Danh sách khách mời<br /> <br /> 5. Kinh nghiệm từ các bài học về khu bảo tồn đất ngập nước<br /> và khu đất ngập nước tự do sử dụng<br /> <br /> <br /> <br /> 6. Kết luận từ các nghiên cứu tổng hợp về rừng và đất ngập nước <br /> <br /> 8<br /> <br /> <br /> <br /> 11<br /> <br /> 7. Thảo luận của hội thảo dựa trên các báo cáo trình bày <br /> <br /> 12<br /> <br /> 8. Những vấn đề chính được chuẩn bị trong ngày hội thảo thứ ba<br /> dựa trên nội dung thảo luận của ngày hội thảo thứ nhất và những giải pháp 16<br /> 9. Các bước tiếp theo <br /> <br /> Phụ lục 1. Chương trình<br /> <br /> <br /> <br /> 19<br /> <br /> Trương Văn Tuyển – Trường Đại học Nông Lâm Huế <br /> <br /> 21<br /> <br /> 1. Giới thiệu: <br /> <br /> 21<br /> <br /> 2. Giới thiệu các vùng đất ngập nước nghiên cứu <br /> <br /> 22<br /> <br /> 3. Quản lý hệ sinh thái đất ngập nước <br /> <br /> 26<br /> <br /> 4. Kết luận <br /> <br /> 37<br /> <br /> 5. Tài liệu tham khảo <br /> <br /> 48 <br /> <br /> Chương 3: Quản lý Hệ sinh thái Đất ngập nước:<br /> Nghiên cứu điểm tại Việt Nam<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 78<br /> <br /> <br /> <br /> 81<br /> <br /> <br /> <br /> 87<br /> <br /> Phụ lục 3: Năm bước của IUCN CEM để áp dụng<br /> Tiếp cận Hệ sinh thái<br /> <br />