intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 

Báo cáo tốt nghiệp: Thực trạng sản xuất và biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu gạo ra thị trường thế giới

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:35

Thêm vào BST
Báo xấu
102
lượt xem 25
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Gạo là một trong những mặt hàng thuộc nhóm hàng lương thực, được sản xuất và tiêu dùng chủ yếu ở Châu Á. Cũng như các mặt hàng lương thực khác, Chính phủ các nước luôn có chính sách và khuyến khích tăng cung trong nước để đảm bảo an ninh lương thực. Do vậy, khối lượng gạo trao đổi chiếm khoảng 6 – 7% so với sản lượng sản xuất của thế giới. Trong thương mại thế giới, khối lượng và giá trị buôn bán mặt hàng gạo ở mức tương đương với lúa mì và chiếm tỷ trọng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo tốt nghiệp: Thực trạng sản xuất và biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu gạo ra thị trường thế giới

  1. Đề tài “Thực trạng sản xuất và biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu gạo ra thị trường thế giới”
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi më ®Çu G¹o lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thuéc nhãm hµng l­¬ng thùc, ®­îc s¶n xuÊt vµ tiªu dïng chñ yÕu ë Ch©u ¸. Còng nh­ c¸c mÆt hµng l­¬ng thùc kh¸c, ChÝnh phñ c¸c n­íc lu«n cã chÝnh s¸ch vµ khuyÕn khÝch t¨ng cung trong n­íc ®Ó ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc. Do vËy, khèi l­îng g¹o trao ®æi chiÕm kho¶ng 6 – 7% so víi s¶n l­îng s¶n xuÊt cña thÕ giíi. Trong th­¬ng m¹i thÕ giíi, khèi l­îng vµ gi¸ trÞ bu«n b¸n mÆt hµng g¹o ë møc t­¬ng ®­¬ng víi lóa m× vµ chiÕm tû träng nhá so víi tæng gi¸ trÞ th­¬ng m¹i hµng hãa. S¶n xuÊt lóa g¹o ë ViÖt Nam kÓ tõ khi thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, s¶n l­îng lóa g¹o ®· gia t¨ng nhanh chãng. Trong 10 n¨m (1991 – 2001), b×nh qu©n diÖn tÝch t¨ng 1,73%/n¨m, n¨ng suÊt t¨ng 3,2%/n¨m vµ s¶n l­îng t¨ng 5%/n¨m. ViÖt Nam tõ mét n­íc thiÕu l­¬ng thùc trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o hµng ®Çu thÕ giíi, chiÕm kho¶ng 17% l­îng g¹o xuÊt khÈu toµn cÇu. HiÖn nay, theo møc kim ng¹ch xuÊt khÈu, g¹o ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu n¨m 2002 ®¹t 726 triÖu USD, t¨ng h¬n 3 lÇn so víi n¨m 1991 vµ chiÕm 4,4% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu (kÓ c¶ xuÊt khÈu dÇu th«). Tuy nhiªn, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lóa g¹o ë ViÖt Nam vÉn ch­a hoµn toµn lµ mét lùa chän h­íng vÒ xuÊt khÈu. D­ cung g¹o kh«ng ph¶i b¾t nguån tõ yªu cÇu t¨ng c­êng xuÊt khÈu mµ chñ yÕu tõ chÝnh s¸ch an ninh l­¬ng thùc. Do vËy trong s¶n xuÊt lóa g¹o tõ tr­íc ®Õn nay, ViÖt Nam vÉn chñ yÕu chó träng ®Õn n¨ng suÊt mµ Ýt quan t©m ®Õn c¸c gièng g¹o ngon cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao (nh÷ng gièng g¹o th­êng cho n¨ng suÊt thÊp). C¨n cø vµo t×nh h×nh vµ yªu cÇu thùc tiÔn, viÖc khai th¸c triÖt ®Ó h¬n n÷a nh÷ng tiÒm n¨ng to lín cña ®Êt n­íc trong s¶n xuÊt còng nh­ t×m kiÕm c¸ch thøc tiÕp cËn thÞ tr­êng, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn mÆt hµng g¹o cã hiÖu qña tèi ­u lu«n lµ vÊn ®Ò ®ßi hái sù nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt. ChÝnh v× vËy, em ®· chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu g¹o ra thÞ tr­êng thÕ giíi” ®Ó b¶o vÖ luËn v¨n ngµy ra tr­êng. KÕt cÊu luËn v¨n: ngoµi më ®Çu vµ kÕt luËn , chia thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: C¬ së khoa häc cña viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trong thêi gian tíi. 1
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch­¬ng I c¬ së khoa häc cña viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o I. VÞ trÝ cña lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ ViÖt Nam 1. Lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi Theo ®µ ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, nhu cÇu cña con ng­êi ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng. Tuy nhiªn, nhu cÇu vÒ ¨n vµ mÆc vÉn lµ nhu cÇu cÇn thiÕt h¬n c¶, trong ®ã nhu cÇu vÒ ¨n uèng l¹i ®ãng vai trß sè mét trong ®êi sèng hµng ngµy. Bëi vËy, l­¬ng thùc trë thµnh yÕu tè ®­îc chó träng hµng ®Çu. Thùc tÕ trong nhiÒu thËp kû qua, thÕ giíi lu«n quan t©m, lo l¾ng ®Õn vÊn ®Ò l­¬ng thùc nh­ mét ®Ò tµi thêi sù cÊp b¸ch. NhiÒu s¸ch b¸o, nhiÒu tæ chøc vµ c¸ nh©n, nhiÒu cuéc héi th¶o quèc gia vµ quèc tÕ th­êng xuyªn ®Ò cËp ®Õn ch­¬ng tr×nh an ninh l­¬ng thùc quèc gia vµ toµn cÇu. L­¬ng thùc lu«n lµ mèi quan t©m lín cña c¶ nh©n lo¹i, do nguy c¬ n¹n ®ãi nghiªm träng ®ang ®e däa nhiÒu d©n téc. Theo sè liÖu cña Liªn Hîp Quèc, hiÖn nay trªn thÕ giíi cã kho¶ng trªn 800 triªu ng­êi ë nh÷ng n­íc nghÌo, nhÊt lµ ë Ch©u Phi th­êng xuyªn bÞ thiÕu l­¬ng thùc, trong ®ã kho¶ng 200 triÖu lµ trÎ em. Trung b×nh hµng n¨m trªn thÕ giíi cã kho¶ng 13 triÖu trÎ em d­íi 5 tuæi do thiÕu dinh d­ìng tèi thiÓu v× n¹n ®ãi nghiªm träng. Do ®ã, Héi nghÞ Dinh d­ìng Quèc tÕ ®· ®i ®Õn kÕt luËn r»ng: gi¶i quyÕt kÞp thêi vÊn ®Ò l­¬ng thùc lµ trung t©m cña mäi cè g¾ng hiÖn nay ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Theo thèng kª n«ng nghiÖp cña FAO, c¸c lo¹i c©y l­¬ng thùc ®­îc s¶n xuÊt vµ tiªu thô trªn thÕ giíi bao gåm tr­íc hÕt lµ 5 lo¹i cô thÓ: lóa g¹o, lóa m×, ng«, lóa m¹ch vµ kª… Trong ®ã lóa g¹o vµ lóa m× lµ 2 lo¹i ®­îc s¶n xuÊt vµ tiªu dïng nhiÒu nhÊt. Víi nhu cÇu trung b×nh hiÖn nay trªn thÕ giíi cã thÓ duy tr× sù sèng cho kho¶ng 3.008 triÖu ng­êi, chiÕm gÇn 53% d©n sè thÕ giíi. Tuy s¶n l­îng lóa g¹o thÊp h¬n lóa m× mét chót, nh­ng c¨n cø vµo tû lÖ h­ hao trong kh©u thu ho¹ch, l­u th«ng vµ chÕ biÕn, c¨n cø vµo gi¸ trÞ dinh d­ìng cña mçi lo¹i, riªng lóa g¹o ®ang nu«I sèng h¬n mét nöa d©n sè trªn thÕ giíi. GÇn nöa d©n sè cßn l¹i ®­îc ®¶m b¶o b»ng lóa m× vµ c¸c lo¹i l­¬ng thùc kh¸c. §iÒu nµy chØ râ vÞ trÝ cña lóa g¹o trong c¬ cÊu l­¬ng thùc thÕ giíi vµ trong ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ. 2. VÞ trÝ cña lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ n­íc ViÖt Nam ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc cã nghÒ truyÒn thèng trång lóa n­íc cæ x­a nhÊt thÕ giíi. N«ng nghiÖp trång lóa võa ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc quèc gia, võa lµ c¬ së kinh tÕ sèng cßn cña ®Êt n­íc. D©n sè n­íc ta 2
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp ®Õn nay h¬n 80 triÖu ng­êi, trong ®ã d©n sè ë n«ng th«n chiÕm gÇn 80% vµ lùc l­îng lao ®éng trong nghÒ trång lóa chiÕm 72% lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc. §iÒu ®ã cho thÊy lÜnh vùc n«ng nghiÖp trång lóa thu hót ®¹i bé phËn lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc, ®ãng vai trß rÊt lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Bªn c¹nh ®ã, ­u thÕ lín cña nghÒ trång lóa cßn thÓ hiÖn râ ë diÖn tÝch canh t¸c trong tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp còng nh­ tæng diÖn tÝch trång c©y l­¬ng thùc. Ngµnh trång trät chiÕm 4/5 diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trong khi ®ã lóa gi÷ vÞ trÝ ®éc t«n, gÇn 85% diÖn tÝch l­¬ng thùc. Nh­ vËy bªn c¹nh sù thu hót vÒ nguån lùc con ng­êi th× sù thu hót nguån lùc ®Êt ®ai còng l¹i kh¼ng ®Þnh râ vÞ trÝ cña lóa g¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n nhÊn m¹nh vÞ trÝ cña lóa g¹o ViÖt Nam: lóa g¹o ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò cung cÊp l­¬ng thùc cho c¶ n­íc vµ chi phèi s©u s¾c sù ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n. Tõ ®ã, ChÝnh phñ ®· ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi chung vµ lóa g¹o nãi riªng, nh­: chÝnh s¸ch ®Çu t­ vËt chÊt kü thuËt thÝch ®¸ng vÒ thuû lîi, gièng lóa, th©m canh, qu¶ng canh lóa qua tõng thêi kú. Lóa g¹o ®· ®­îc ®­a vµo 2 trong 3 ch­¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña quèc gia (nh­ v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc th¸ng 12/1986 ®· nªu). Nhê ®ã, tõ n¨m 1989 ®Õn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o ®· kh«ng ngõng t¨ng, mang l¹i nguån thu ngo¹i tÖ lín gãp phÇn kh«ng nhá cho c«ng cuéc ®æi míi vµ x©y dùng ®Êt n­íc. Còng do thùc hiÖn thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh l­¬ng thùc, ViÖt Nam ®· biÕn tõ n­íc nhËp l­¬ng thùc hµng n¨m kho¶ng 1 triÖu tÊn thµnh n­íc xuÊt khÈu 3- 4 triÖu tÊn g¹o hµng n¨m. II. nhu cÇu g¹o cña thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi 1. T×nh h×nh tiªu thô g¹o cña thÕ giíi G¹o lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu, Ýt phô thuéc vµo thu nhËp cña c¸c hé gia ®×nh. Do ®ã, khèi l­îng g¹o tiªu thô chØ t¨ng ë mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn hoÆc kÐm ph¸t triÓn do t¨ng d©n sè vµ møc tiªu dïng g¹o ë c¸c n­íc ®ã cßn thiÕu. Nh×n chung, khèi l­îng tiªu dïng g¹o ®· ë møc b·o hoµ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Theo thèng kª cña Bé N«ng nghiÖp Mü (USDA), møc tiªu thô g¹o toµn cÇu tõ n¨m 1998 – 2002 chØ t¨ng 5,5%, tõ 387,145 triÖu tÊn n¨m 1998/1999 lªn 408,764 triÖu tÊn n¨m 2002/2003, trong ®ã khu vùc B¾c Mü còng t¨ng 1,1%, ch©u Mü La Tinh t¨ng 8,9%, EU t¨ng 5,3%, C¸c n­íc thuéc Liªn X« cò t¨ng 15,2%, Trung §«ng t¨ng 15,7%, B¾c Phi t¨ng 18,7%, c¸c n­íc Ch©u Phi t¨ng 27,1%, Nam ¸ t¨ng 5,9%, c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c t¨ng 3,4%, Ch©u óc gi¶m 14,7%vµ c¸c n­íc thuéc §«ng ¢u gi¶m 2,2%. Theo ®¸nh gi¸ chung, møc tiªu thô g¹o tÝnh theo ®Çu ng­êi trªn thÕ giíi lµ 58% kg/ng­êi/n¨m. T¹i c¸c n­íc ViÔn §«ng, ch©u ¸ hiÖn nay æn 3
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp ®Þnh ë møc 95 kg/ng­êi/n¨m, Trung Quèc lµ 94kg/ng­êi/n¨m, Ên §é lµ 76kg/ng­êi/n¨m, cËn §«ng vµ Ch©u ¸ lµ 20kg/ng­êi/n¨m, Ch©u Phi lµ 17kg/ng­êi/n¨m, Mü La Tinh lµ 26kg/ng­êi/n¨m, Mü lµ 19,7kg/ng­êi/n¨m, Th¸i Lan lµ 106kg/ng­êi/n¨m. G¹o chñ yÕu ®­îc tiªu dïng ë ch©u ¸, chiÕm kho¶ng gÇn 90% l­îng g¹o tiªu thô trªn toµn thÕ giíi, trong ®ã Nam ¸ chiÕm kho¶ng 29%. Tû träng tiªu thô g¹o ë c¸c khu vùc kh¸c t­¬ng ®èi thÊp : ch©u Mü chiÕm kho¶ng 5%, ch©u Phi 4,3%, SNG (Liªn X« cò) vµ §«ng ¢u 0,4%, Trung §«ng 1,7% vµ EU Lµ 0,6%. B¶ng 1: S¶n l­îng g¹o tiªu thô trªn thÕ giíi theo n­íc (quy g¹o xay theo niªn vô) §¬n vÞ: ngµn tÊn Stt C¸c n­íc 1998/99 1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 1 B¨ngladÐt 21.854 23.766 24.958 25.553 26.700 2 Brazil 7.950 8.025 8.050 8.075 8.100 3 Myanmar 9.350 9.500 9.700 9.900 10.100 4 Trung Quèc 133.570 133.763 134.356 134.581 134.800 5 81.154 82.670 75.851 87.831 82.500 Ên §é 6 Indonesia 35.033 35.400 35.887 36.358 36.790 7 Iran 2.775 2.850 2.925 3.000 3.075 8 Ai CËp 2.771 2.856 3.015 3.150 3.275 9 NhËt B¶n 9.100 9.450 9.000 9.000 8.975 10 B¾c TriÒu Tiªn 1.559 2.000 1.837 2.004 1.800 11 Hµn Quèc 5.021 4.986 5.000 5.100 5.100 12 Philippines 8.000 8.400 8.750 8.900 9.105 13 Nam Phi 525 535 550 600 650 14 §µi Loan 1.325 1.315 1.199 1.150 1.150 15 Th¸i Lan 8.900 9.300 9.348 9.767 9.922 16 ViÖt Nam 15.763 16.771 17.250 17.400 17.600 17 EU 2.113 2.190 2.207 2.215 2.225 18 C¸c n­íc kh¸c 36.795 40.888 41.998 42.336 43.051 19 Mü 3.587 3.846 3.676 3.880 3.846 387.145 398.511 395.547 410.800 408.764 Tæng thÕ giíi Nguån : FAS, USDA, th¸ng 5 n¨m 2003 2. T×nh h×nh xuÊt – nhËp khÈu g¹o trªn thÕ giíi 2.1.T×nh h×nh nhËp khÈu g¹o Theo dù b¸o cña USDA(Bé N«ng NghiÖp Hoa Kú), l­îng g¹o nhËp khÈu toµn cÇu n¨m 2003 sÏ ®¹t møc 26,8 triÖu tÊn, gi¶m 5% so víi 28,1 triÖu tÊn n¨m 2002 do nhu cÇu nhËp khÈu tõ nhiÒu n­íc nhËp khÈu chÝnh do s¶n l­îng néi ®Þa t¨ng vµ chÝnh phñ c¸c n­íc khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n­íc b¾ng nhiÒu biÖn ph¸p nh­ trî cÊp, trî gi¸, gi¶m gi¸ vËt t­ n«ng nghiÖp vµ hç trî kü thuËt… 4
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp Còng theo dù b¸o trªn, niªn vô 2002/2003, s¶n l­îng g¹o nhËp khÈu toµn cÇu ­íc tÝnh kho¶ng 26,334 triÖu tÊn. Nhu cÇu nhËp khÈu g¹o chñ yÕu lµ ë c¸c n­íc Ch©u Phi, Trung §«ng vµ Ch©u ¸, trong ®ã nhËp khÈu g¹o ë c¸c n­íc Ch©u Phi vµ Trung §«ng chiÕm ®Õn 42% tæng l­îng g¹o nhËp khÈu toµn cÇu. Trong khi ®ã, Ch©u ¸ s¶n xuÊt ®Õn trªn 90% l­îng g¹o trªn thÕ giíi nh­ng chØ nhËp khÈu kho¶ng 34% tæng l­îng g¹o nhËp khÈu toµn cÇu. Trong n¨m 2003, s¶n l­îng g¹o nhËp khÈu cña Iran, Banglades, EU, Arapsaudi, Trung Quèc, Nga sÏ t¨ng, c¸c n­íc Indonesia, Ir¾c, Senegal vµ Brazil gi¶m. Theo thèng kª cña USDA, n­íc nhËp khÈu g¹o lín nhÊt thÕ giíi lµ Indonesia víi møc nhËp khÈu lµ 3,5 triÖu tÊn niªn vô 2002/2003, thø hai lµ Nigeria nhËp khÈu 1,5 triÖu tÊn tiÕp ®Õn lµ Philipin lµ 1,2 triÖu tÊn, Ir¾c 1,1 triÖu tÊn, Iran 1 triÖu tÊn vµ Trung Quèc 1 triÖu tÊn. Trung Quèc dù tÝnh sÏ nhËp khÈu kho¶ng 300.000 tÊn g¹o trong n¨m 2003, t¨ng 7,5 ngµn tÊn so víi n¨m 2002. PhÇn lín g¹o nhËp khÈu cña Trung Quèc lµ lo¹i g¹o th¬m cña Th¸i Lan ®Ó tiªu dïng cho ng­êi cã thu nhËp cao cña thµnh phè. Theo cam kÕt víi WTO, Trung Quèc ¸p dông h¹n ng¹ch thuÕ quan ®èi víi mÆt hµng g¹o. ThuÕ nhËp khÈu trong h¹n ng¹ch t­¬ng ®èi thÊp, 1% ®èi víi hµng th«, kh«ng qu¸ 10% ®èi víi g¹o xay x¸t, thuÕ ngoµi h¹n ng¹ch lµ 80%, sau ®ã gi¶m xuèng 40% vµo n¨m 2004. Theo USDA, Trung §«ng nhËp khÈu kho¶ng 4,71 triÖu tÊn g¹o t¨ng 11% so víi n¨m 2002. Khu vùc nµy hµng n¨m nhËp khÈu kho¶ng 2/3 l­îng g¹o tiªu dïng cña m×nh do khu vùc nµy rÊt khã më réng s¶n xuÊt. §©y lµ thÞ tr­êng lín nhÊt thÕ giíi vÒ c¸c lo¹i g¹o chÊt l­îng cao nh­ g¹o ph¬i mét phÇn, g¹o h¹t dµi cao cÊp, basmati. C¸c n­íc Iran, Ir¾c, ArapSaudi lµ nh÷ng n­íc nhËp khÈu lín nhÊt, cßn c¸c n­íc nh­ Thæ NhÜ Kú, Jordani nhËp khÈu Ýt h¬n chñ yÕu lµ lo¹i g¹o Japonica. Dù b¸o nhËp khÈu g¹o cña khu vùc CËn Sahara vµ Nam Phi lµ 6,2 triÖu tÊn trong n¨m 2003 gi¶m 3% so víi n¨m 2002 vµ gi¶m 4% so víi møc kû lôc n¨m 2001 lµ 6,4 triÖu tÊn. NhËp khÈu cña Ch©u Mü La Tinh vµ Caribe lµ 2,75 triÖu tÊn n¨m 2003, gi¶m chót Ýt so víi n¨m 2002. T×nh h×nh nhËp khÈu cña khu vùc nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo hiÖn t­îng thêi tiÕt, ®ã lµ El Nino, n¨m 1998 l­îng g¹o nhËp khÈu cña khu vùc ®¹t møc kû lôc lµ 3,65 triÖu tÊn. 5
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp B¶ng 2: NhËp khÈu g¹o thÕ giíi theo n­íc (quy g¹o xay) §¬n vÞ: ngh×n tÊn 1999 2000 2001 2002 2003 Bangladesh 1.220 638 402 311 500 Brazil 781 700 673 548 1.000 Canada 248 250 262 237 250 Trung Quèc 178 278 267 305 300 C«l«mbia 38 60 163 31 75 Cèt®ivoa 600 450 654 700 650 Cuba 431 415 481 538 600 Ghana 125 186 368 350 250 Guinea 300 275 325 300 300 Haiti 235 245 250 305 300 Honduras 75 80 96 103 80 In®«nªsia 3.729 1.500 1.500 3.500 3.500 Iran 1313 1.100 765 964 1.000 Ir¾c 779 1.247 959 1.178 1.100 NhËt 633 656 680 616 650 TriÒu Tiªn 159 400 537 654 300 Hµn Quèc 137 151 99 148 150 Malysia 617 596 633 480 500 Mªhic« 342 415 388 530 550 Nigªria 950 1.250 1.906 1.822 1.500 Nicaragua 88 60 117 106 75 Pªru 116 86 62 33 40 Philippin 1.000 900 1.175 1.180 1.200 Nga 580 400 247 406 350 Arap xª ót 750 992 1.053 938 950 Sªnªgal 621 589 874 858 750 Singapore 421 354 444 358 375 Nam Phi 514 523 572 800 650 Syria 200 150 172 204 150 Thæ NhÜ Kú 321 309 231 342 250 Uzbªkistan 40 30 142 65 100 75 75 75 80 80 C¸c tiÓu v­¬ng quèc ¶ rËp thèng nhÊt Yªmen 217 210 202 210 250 EU 784 852 923 875 875 §«ng ¢u 361 343 381 364 379 Mü 358 308 413 419 390 Tæng thÕ giíi 24.941 22.846 24.442 27.922 26.334 Nguån: FAS, USDA, th¸ng 5 n¨m 2003 2.2. T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o trªn thÕ giíi S¶n l­îng thãc n¨m 2002 gi¶m sÏ lµm gi¶m cung xuÊt khÈu cña Ên §é vµ óc trong n¨m 2003. Do ®ã, søc Ðp c¹nh tranh gi¶m ®i tõ Ên §é sÏ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña Th¸i Lan vµ ViÖt Nam t¨ng lªn. XuÊt khÈu còng cã triÓn väng t¨ng lªn tõ Ai CËp, Pakixtan vµ Mü, trong khi xuÊt khÈu cña Trung Quèc duy tr× ë møc 2,25 triÖu tÊn n¨m 2003. 6
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp B¶ng 3: xuÊt khÈu g¹o cña thÕ giíi (quy g¹o xay) §¬n vÞ: Ngh×n tÊn 1999 2000 2001 2002 2003 674 32 363 233 200 ¸c hen ti na 667 617 618 360 300 óc Myanmar 57 159 670 1.002 600 Trung Quèc 2.708 2.951 1.847 1.963 2.250 Ai CËp 320 500 705 473 500 Guyana 252 167 175 150 175 2.752 1.449 1.936 6.650 4.000 Ên §é Pakistan 1.838 2.026 2.417 1.603 1.400 Th¸i Lan 6.679 6.549 7.521 7.245 7.500 Uruguay 681 642 806 526 650 ViÖt Nam 4.555 3.370 3.528 3.245 4000 EU 348 308 264 350 475 C¸c n­íc kh¸c 766 929 1.051 831 734 Mü 2.644 2.847 2.541 3.291 3.550 Tæng thÕ giíi 24.941 22.846 24.442 27.922 26.334 Nguån: FAS, USDA, th¸ng 5 n¨m 2003 Theo USDA, xuÊt khÈu g¹o toµn ®¹t 24,9 triÖu tÊn n¨m 1999, 22,8 triÖu tÊn n¨m 2000, 24,4 triÖu tÊn n¨m 2001, 27,9 triÖu tÊn n¨m 2002 vµ ­íc ®¹t 26,3 triÖu tÊn n¨m 2003. 2.3 DiÔn biÕn gi¸ g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi Trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, gi¸ g¹o ®· liªn tôc sôt gi¶m tõ n¨m 1998 vµ lu«n duy tr× ë møc thÊp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Theo sè liÖu cña FAO, diÔn biÕn gi¸ xuÊt khÈu cña mét sè lo¹i g¹o chÝnh trong giai ®o¹n 1998 – th¸ng 3/2003, nh­ sau: Theo sè liÖu vÒ chØ sè gi¸ cña FAO, gi¸ xuÊt khÈu cña hÇu hÕt c¸c lo¹i g¹o ®Òu gi¶m trªn 25% so víi møc gi¸ trung b×nh cña c¸c n¨m 1998 – 2000, trong ®ã g¹o Japonica cã chØ sè gi¸ gi¶m lín nhÊt, 34% trong giai ®o¹n 2000 – 3/2003. MÆc dï ®· cã dÊu hiÖu cho thÊy gi¸ g¹o trªn thÞ tr­êng b¾t ®Çu phôc håi, nh­ng triÓn väng gi¸ g¹o trong thêi gian tíi vÉn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè khã x¸c ®Þnh nh­ diÔn biÕn chÝnh trÞ ë Trung §«ng, nhu cÇu vµ chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña c¸c n­íc Ch©u Phi… MÆt kh¸c, nhu cÇu nhËp khÈu trong n¨m 2003 cã xu h­íng gi¶m ®i tõ nhiÒu n­íc nhËp khÈu chÝnh nh­ Indonesia, Philippin, Iran… sÏ lµ nh÷ng yÕu tè lµm c¶n trë gi¸ g¹o t¨ng trë l¹i trong thêi gian tíi. 7
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp 3. Dù b¸o triÓn väng thÞ tr­êng g¹o tíi n¨m 2010 3.1 TriÓn väng tiªu thô Theo dù b¸o cña USDA, tæng møc tiªu thô g¹o cña thÕ giíi ®Õn n¨m 2010 lµ 439.324 ngµn tÊn. Tèc ®é t¨ng tr­ëng tiªu thô g¹o b×nh qu©n tõ nay ®Õn n¨m 2010 lµ 0,9%/n¨m, trong ®ã sè l­îng g¹o dïng lµm thùc phÈm lµ 399.023 ngµn tÊn, sö dông lµm thùc phÈm víi møc ®é t¨ng b×nh qu©n lµ 1%/n¨m. Dù b¸o tiªu thô g¹o theo nhãm n­íc: tæng møc tiªu thô cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sÏ t¨ng kho¶ng 1%/n¨m vµ t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn chØ t¨ng 0,5%/n¨m. Dù b¸o tiªu thô g¹o theo môc ®Ých sö dông: tiªu dïng g¹o nh­ thùc phÈm t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn sÏ t¨ng b×nh qu©n 1,1%/n¨m cßn t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ 0,3%/n¨m. NÕu xÐt vÒ c¬ cÊu tiªu thô theo ®Çu ng­êi th× Myanmar cã møc tiªu thô theo ®Çu ng­êi cao nhÊt ®¹t 183,8kg/ng­êi/n¨m vµo n¨m 2010, tiÕp ®Õn lµ Campuchia víi 166kg/ng­êi/n¨m, thø 3 lµ Indonesia lµ 158kg/ng­êi/n¨m. 3.2 TriÓn väng bu«n b¸n g¹o trªn thÞ tr­êng thÕ giíi Theo dù b¸o míi nhÊt cña Bé N«ng NghiÖp Mü (USDA), bu«n b¸n g¹o toµn cÇu dù b¸o sÏ t¨ng b×nh qu©n 2,4%/n¨m trong giai ®o¹n 2003 – 2012. Tíi n¨m 2012, bu«n b¸n g¹o dù b¸o sÏ ®¹t trªn 33 triÖu tÊn, t¨ng 25% so víi møc kû lôc ®¹t trong n¨m 1998. *NhËp khÈu: G¹o h¹t dµi (Indica) sÏ chiÕm tû träng lín trong tæng l­îng giao dÞch g¹o toµn cÇu. C¸c n­íc nhËp khÈu g¹o chñ yÕu lµ c¸c n­íc Ch©u ¸, Trung §«ng, CËn Sahara Ch©u Phi vµ Mü La Tinh, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn Indonesia, iran, ir¾c, Philippin vµ ArËp-xª-ót sÏ vÉn lµ nh÷ng n­íc nhËp khÈu g¹o h¹t dµi chñ yÕu. *XuÊt khÈu: Th¸i Lan vµ ViÖt Nam, hai n­íc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu g¹o h¹t dµi, dù b¸o sÏ chiÕm kho¶ng 44% trong tæng l­îng g¹o xuÊt khÈu toµn c©ï. N¨ng suÊt t¨ng trong khi møc tiªu thô b×nh qu©n ®Çu ng­êi trªn thÞ tr­êng néi ®Þa cã xu h­íng gi¶m ®i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nguån cung xuÊt khÈu cña hai n­íc nµy. Ên §é vÉn duy tr× lµ n­íc xuÊt khÈu g¹o lín tõ gi÷a thËp niªn 90 mÆc dï g¹o xuÊt khÈu cña Ên §é chñ yÕu lµ g¹o h¹t dµi chÊt l­îng thÊp, gao cao cÊp basmati chØ chiÕm mét tû träng nhá trong tæng l­îng xuÊt khÈu g¹o cña n­íc nµy. XuÊt khÈu g¹o cña Trung Quèc – n­íc ®øng thø 5 thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o – chØ t¨ng nhÑ trong nh÷ng n¨m tíi do Trung Quèc chuyÓn tõ s¶n xuÊt g¹o cÊp thÊp sang c¸c lo¹i g¹o cã chÊt l­îng cao nh­ng n¨ng suÊt thÊp 8
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng lªn vÒ lo¹i g¹o nµy tõ thÞ tr­êng néi ®Þa còng nh­ thÞ tr­êng xuÊt khÈu. MÆc dï nguån thu tõ xuÊt khÈu g¹o chiÕm vÞ trÝ quan träng trong nguån thu ngo¹i tÖ cña Pakixtan, nh­ng nh÷ng khã kh¨n vÒ nguån n­íc t­íi còng nh­ c¬ së h¹ tÇng ng¨n c¶n Paxkitan t¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o, lµm l­îng xuÊt khÈu cña n­íc nµy, sau khi t¨ng nhÑ, l¹i gi¶m xuèng møc 2,4 triÖu tÊn, t­¬ng ®­¬ng víi møc xuÊt khÈu n¨m 2000.. III. Sù cÇn thiÕt ph¶I xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 1. Lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o 1.1 §iÒu kiÖn ®Êt ®ai §Êt ®ai lµ t­ liÖu s¶n xuÊt quan träng hµng ®Çu cña canh t¸c lóa g¹o. §é ph× nhiªu cña ®Êt chi phèi s©u s¾c kh¶ n¨ng th©m canh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.. Tæng diÖn tÝch tù nhiªn c¶ n­íc cã trªn 33,1 triÖu ha, trong ®ã ®Êt giµnh ®Ó trång lóa kho¶ng 4,3 triÖu ha, chiÕm trªn 13% diÖn tÝch ®Êt c¶ n­íc, b×nh qu©n ®Êt theo ®Çu ng­êi cña n­íc ta tuy thÊp nh­ng quü ®Êt cã kh¶ n¨ng trång lóa l¹i chiÕm tû lÖ cao trong ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp. Theo kh¶o s¸t cña ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ n«ng nghiÖp thuéc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, ®Êt cã kh¶ n¨ng n«ng nghiÖp n­íc ta cã trªn 10 triÖu ha, trong ®ã ®Êt cã kh¶ n¨ng trång lóa lµ 8,5 triÖu ha. Nh­ vËy tµi nguyªn ®Êt ®ai cña n­íc ta cã lîi thÕ ®ång thêi cho c¶ h­íng th©m canh vµ qu¶ng canh nh»m t¨ng nhanh s¶n l­îng lóa. 1.2 KhÝ hËu Tµi nguyªn khÝ hËu ®ãng vai trß quan träng trong hÖ sinh th¸i, cung cÊp nguån n¨ng l­îng vµ c¸c yÕu tè kh¸c nh­ ®é Èm vµ giã m­a. KhÝ hËu cña n­íc ta cã ®iÒu kiÖn lý t­ëng ®èi víi c©y lóa do cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c yÕu tè trªn. Nghiªn cøu c¸c yÕu tè vÒ ®IÒu kiÖn sinh th¸I cho thÊy râ thªm, kh«ng ph¶i v« cí mµ c©y lóa lµ c©y b¶n ®Þa cña ViÖt Nam víi lÞch sö nhiÒu ngµn n¨m cua nghÒ trång lóa. §Æc biÖt ë 2 vùa lóa chÝnh (§ång b»ng Nam Bé vµ §ång b»ng B¾c Bé), cã chÕ ®é th©m canh vµ lu©n canh tèi ­u ®Ó khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng lîi thÕ ®ã. 1.3. N­íc t­íi tiªu TµI nguyªn n­íc rÊt dåi dµo còng lµ mét lîi thÕ næi bËt cña nghÒ trång lóa ë ViÖt Nam. Sè ngµy m­a lý t­ëng 120-140 ngµy/n¨m ë hai ®ång b»ng lín kh«ng chØ cung cÊp cho lóa nguån n­¬c trêi quý gi¸ mµ cßn ®ång thêi båi bæ cho lóa nguån ph©n ®¹m thiªn nhiªn dÔ hÊp thô nhÊt mµ n­íc vµ ®¹m nh©n t¹o kh«ng thÓ so s¸nh. Cïng víi n­íc m­a trêi, dßng ch¶y mÆt cßn s¶n sinh trªn l·nh thæ n­íc ta kho¶ng 300 tØ m n­íc. Ngoµi ra, hÖ thèng thuû lîi n­íc ta, víi 10% ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®Çu t­ hµng n¨m ®· ®¹t ®­îc thµnh qña b­íc ®Çu ®¸ng mõng. Cã thÓ nãi, n­íc, nguån tµi s¶n thiªn nhiªn vèn quý gi¸, céng thªm sù chó träng ph¸t thuû lîi h¬n n÷a cña Nhµ 9
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp n­íc trong thêi gian qua, lµ yÕu tè rÊt c¬ b¶n thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o t¨ng m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 1.4 . Nh©n lùc YÕu tè nh©n lùc kh«ng chØ cã ­u thÕ lín vÒ sè l­îng nh©n lùc mµ cßn cã ­u thÕ lín vÒ chÊt l­îng, vÒ sù tinh th«ng, am hiÓu nghÒ trång lóa. LÞch sö s¶n xuÊt lóa cña ViÖt Nam ®· tr¶i qua h¬n 6000 n¨m kÓ tõ th­ë céng ®ång nguyªn thuû ng­êi ViÖt cho ®Õn khi ra ®êi nhµ n­íc V¨n Lang vµ cho tíi nay, ®· ®­îc c¸c thÕ hÖ ®óc rót vµ ®Ó l¹i nhiÒu tri thøc, kinh nghiÖm quÝ b¸u. Kho tµng kinh nghiÖm ®ã thùc sù lµ mét lîi thÕ ®Æc biÖt, nã cho phÐp khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng lîi thÕ th«ng th­êng cña c¸c tµI s¶n thiªn nhiªn nh­ tµI s¶n ®Êt, tµi s¶n n­íc, tµI s¶n khÝ hËu. 1.5. §Þa lý vµ c¶ng khÈu HÇu hÕt khèi l­îng g¹o trong bu«n b¸n quèc tÕ bÊy l©u th­êng ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn. So víi c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i quèc tÕ b»ng ®­êng s¾t, ®­êng hµng kh«ng, vËn t¶i biÓn quèc tÕ th­êng ®¶m b¶o tiÖn lîi, th«ng dông v× cã møc c­íc phÝ rÎ h¬n. Do vËy, riªng ph­¬ng thøc nµy ®· chiÕm kho¶ng trªn 80% bu«n b¸n quèc tÕ. ViÖt Nam cã vÞ trÝ giao th«ng ®­êng biÓn rÊt thuËn lîi. HÖ thèng c¶ng biÓn ViÖt Nam nãi chung ®Òu n»m gÇn s¸t ®­êng hµng h¶i quèc tÕ vµ cã thÓ hµnh tr×nh theo tÊt c¶ c¸c tuyÕn ®i §«ng B¾c ¸, §«ng Nam ¸, Th¸i B×nh D­¬ng, Trung CËn §«ng, Ch©u ¢u, Ch©u Mü… Tõ c¶ng Sµi Gßn ®Õn ®­êng hµng h¶I quèc tÕ th­êng chØ hÕt 3 giê hµnh tr×nh víi 40 h¶i lý. Tõ c¶ng Sµi Gßn, nÕu xuÊt khÈu g¹o ®i Singapore th­êng hÕt 2 ngµy hµnh tr×nh, NhËt: 6 ngµy,Indonesia: 3 ngµy, Hµn Quèc: 5 ngµy, Hång K«ng : 1 ngµy, Ph¸p: 25 ngµy, Hµ Lan: 34 ngµy, Anh: 35 ngµy, Mü (Los Angelss): 25 ngµy. Tãm l¹i, ViÖt Nam cã nhiÒu lîi thÕ c¬ b¶n trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu g¹o ®èi víi ViÖt Nam Bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ vÒ tiÒm n¨ng trong s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt lóa g¹o ®Ó xuÊt khÈu, th× sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu g¹o ®èi víi ViÖt Nam cã thÓ qui tô vµo nh÷ng lÏ c¬ b¶n sau ®©y: 2.1 TÝch luü vèn cho sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n­íc Môc tiªu chñ yÕu sù nghiÖp ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta hiÖn nay lµ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Do vËy, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nãi chung lµ ®ßi hái cÊp b¸ch nh»m t¨ng ngo¹i tÖ, gi¶i quyÕt vèn cho c«ng nghiÖp hãa. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, lóa g¹o ®· ®ét ph¸ v­¬n lªn ®Ó gi÷ vÞ trÝ mÆt hµng xuÊt khÈu lín cña n­íc ta. Trong suèt 13 n¨m qua (1991 – 2003), riªng kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o ®· ®¹t trªn 8 tû USD… Con sè ®ã ®· nãi râ sù cÇn thiÕt cña viÖc xuÊt khÈu g¹o ®èi víi c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ cña ®Êt n­íc. 10
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp Ngoµi ra h­íng ®· ®Æt ra lµ 3 ch­¬ng tr×nh kinh tÕ – ch­¬ng tr×nh l­¬ng thùc thùc phÈm, ch­¬ng tr×nh xuÊt khÈu, ch­¬ng tr×nh hµng tiªu dïng ®­îc ®Ò ra tõ §¹i héi 6 ph¶i cã sù kÕt hîp chÆt chÏ nh»m h­íng c«ng nghiÖp hãa, n«ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®êi sèng ng­êi d©n n©ng cao tr­íc hÕt lµ vÒ ¨n. §©y lµ chiÕn l­îc nh»m ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn con ng­êi X· héi chñ nghÜa. 2.2 C¶i thiÖn ®êi sèng, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh©n d©n §èi víi mçi quèc gia, viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ néi dung lín thuéc chiÕn l­îc ph¸t triÓn con ng­êi ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c chiÕn l­îc kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc. D©n sè n­íc ta víi 80% d©n sè tËp trung ë n«ng th«n, phÇn lín sinh sèng b»ng s¶n xuÊt lóa g¹o vµ trång c©y l­¬ng thùc. Trong khi ®ã, ®êi sèng ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ. §êi sèng cña ng­êi n«ng d©n cßn thÊp, xÐt c¶ vÒ møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi, ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ c¬ së h¹ tÇng v..v… Víi t×nh tr¹ng ®ã th× viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt lóa g¹o vµ xuÊt khÈu g¹o ®Ó n©ng cao thu nhËp cho n«ng d©n gãp phÇn x©y dùng n«ng th«n ngµy mét giµu m¹nh lµ ®iÒu thËt sù cÇn thiÕt. 2.3 Ph¸t huy lîi thÕ trong n­íc S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ c¬ b¶n nh­ lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu, n­íc t­íi tiªu, nguån nh©n lùc, vÞ trÝ ®Þa lý vµ c¶ng khÈu. Mét chiÕn l­îc ®óng ®¾n nhÊt ph¶i lµ chiÕn l­îc khai th¸c triÖt ®Ó nhÊt c¸c lîi thÕ. ChÝnh nh÷ng lîi thÕ ®ã ®· lµm cho s¶n l­îng lóa t¨ng ®Òu ®Æn trong nh÷ng n¨m qua. Qua nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n ®· nªu ë trªn, chóng ta thÊy râ sù cÇn thiÕt ph¶i xuÊt khÈu g¹o còng nh­ tÝnh ®óng ®¾n cña ®Þnh h­íng xuÊt khÈu g¹o lµ tÊt lÏ dÜ ngÉu. 2.4 Kh¾c phôc c¸c hËu qña cña thêi gian chiÕn tranh ®Ó l¹i N­íc ta ph¶i ®èi mÆt víi cuéc chiÕn tranh ¸c liÖt vµ kÐo dµi chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü. Suèt 30 n¨m cã chiÕn tranh, ®Êt n­íc bÞ chia c¾t vµ chiÕm ®ãng, §¶ng vµ ChÝnh phñ ta kh«ng cã ®IÒu kiÖn l·nh ®¹o toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¶ n­íc thèng nhÊt. §iÒu kiÖn khÝ hËu thiªn nhiªn thuËn lîi vµ ®Êt ®ai mµu mì ë nhiÒu vïng ch­a khai ph¸ ®Æt ra nhiÖm vô biÕn §BSCL vµ nhiÒu vïng kh¸c cña ®Êt n­íc thµnh vïng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó thùc hiÖn 3 ch­¬ng tr×nh kinh tÕ, æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n. §©y lµ chiÕn l­îc quan träng “n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu” cña nh÷ng n¨m 70 - ®Çu 90, lÊy n«ng nghiÖp lµ c¬ së ban ®Çu t¹o vèn cho c«ng nghiÖp hãa. 11
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch­¬ng II Thùc tr¹ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cña viÖt nam trong thêi gian qua. I. T×nh h×nh s¶n xuÊt trong n­íc 1. T×nh h×nh vµ triÓn väng s¶n xuÊt Trong giai ®o¹n 1992 – 1997, diÖn tÝch trång lóa t¨ng b×nh qu©n 1,85%, n¨ng suÊt t¨ng b×nh qu©n 3,10%/n¨m vµ s¶n l­îng t¨ng b×nh qu©n 4,97%/n¨m. Trong giai ®o¹n tiÕp theo (1997 – 2002), mÆc dï diÖn tÝch trång lóa chØ t¨ng 1,05%/n¨m, nh­ng do n¨ng suÊt t¨ng cao h¬n so víi giai ®o¹n tr­íc, ®¹t 3,25%/n¨m, nªn s¶n l­îng lóa c¶ n¨m vÉn ®¹t tèc ®é t¨ng 4,3%/n¨m. B¶ng 4 cho thÊy c¸c sè liÖu cô thÓ vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng lóa qua c¸c n¨m. Nh­ vËy, trong giai ®o¹n 1992 – 1997, kho¶ng trªn 60% møc t¨ng tr­ëng s¶n l­îng lóa lµ do t¨ng n¨ng suÊt vµ trong giai ®o¹n 1997 – 2002 lµ kho¶ng 75%. B¶ng 4: T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam N¨m DiÖn tÝch lóa c¶ N¨ng suÊt S¶n l­îng n¨m 1000 ha % t¨ng T¹/ha % t¨ng 1000 tÊn % t¨ng 1991 6.302,8 31,1 19.621,9 1992 6.475,3 102,7 33,3 107,1 21.590,4 110,0 1993 6.559,4 101,3 34,8 104,4 22.836,5 105,8 1994 6.598,6 100,6 35,7 102,4 23.528,2 103,0 1995 6.765,6 102,5 36,9 103,4 24.963,7 106,1 1996 7.003,8 103,5 37,7 102,1 26.396,6 105,7 1997 7.099,7 101,4 38,8 102,8 27.523,9 104,3 1998 7.362,7 103,7 39,6 102,1 29.145,5 105,9 1999 7.648,1 103,9 41,0 103,6 31.393,8 107,7 2000 7.665,4 100,2 42,4 103,3 32.529,4 103,6 2001 7.484,2 97,6 42,7 100,6 31.970,0 98,3 2002 7.485,0 100,0 45,5 106,6 34.000,0 106,4 Nguån: Tæng côc Thèng kª N¨m 2002, s¶n l­îng lóa cña ViÖt Nam ®· ®¹t 34 triÖu tÊn, t¨ng 15,2 triÖu tÊn (80% so víi n¨m 1989, ®¹t tèc ®é t¨ng 6,43%/n¨m). Trong khi ®o, tèc ®é t¨ng d©n sè cña ViÖt Nam cïng thêi kú chØ lµ 1,9%/n¨m, nªn s¶n l­în l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng tõ 324,4kg/ng­êi n¨m 1990 lªn 12
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp 372kg/ng­êi n¨m 1995 vµ 435kg/ng­êi n¨m 2002, nh­ng møc s¶n l­îng b×nh qu©n cao nhÊt ®¹t ®­îc vµo n¨m 2000 lµ 455kg/ng­êi. 2. ThÞ tr­êng lóa, g¹o ViÖt Nam 2.1 S¶n xuÊt vµ cung øng lóa, g¹o Tham gia vµo s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam cã tíi 70% sè hé c¶ n­íc, hay 84% sè hé ë khu vùc n«ng th«n. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt ph©n bè réng, qui m« nhá vµ yªu cÇu ®¶m b¶o tiªu dïng l­¬ng thùc trong c¸c hé gia ®×nh, nªn tû lÖ sè hé cã b¸n lóa chØ chiÕm kho¶ng 60%. NÕu xÐt theo vïng s¶n xuÊt, th× §BSCL cã tû lÖ sè hé b¸n lóa chiÕm kho¶ng 76% (cao nhÊt trong c¶ n­íc). 2.2 Tiªu dïng vµ mua lóa, g¹o ChØ cã kho¶ng 98% sè hé gia ®×nh ë khu vùc thµnh thÞ vµ3/4 sè hé gia ®×nh ë khu vùc n«ng th«n ph¶i mua g¹o trªn thÞ tr­êng. Trong khu vùc n«ng th«n, th× §BSCL cã tû lÖ sè hé mua g¹o cao nhÊt, chiÕm kho¶ng 89%. NÕu xÐt theo nhãm thu nhËp, th× trong nhãm hé giµu, tû lÖ sè hé mua g¹o trªn thÞ tr­êng cao h¬n so víi nhãm thu nhËp thÊp. B×nh qu©n l­îng g¹o mua trong mét n¨m cña mét hé gia ®×nh lµ trªn 300kg, b×nh qu©n cao nhÊt lµ ë vïng §BSCL (350kg/hé/n¨m) vµ thÊp nhÊt lµ ë vïng §BSH (100kg/hé/n¨m). II. T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 1. T×nh h×nh xuÊt khÈu Tõ n¨m 1989 ®Õn nay, 14 n¨m liªn tôc, ViÖt Nam ®­îc xem lµ mét thÕ lùc chñ yÕu trªn thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi víi sè l­îng vµ chÊt l­îng ngµy cµng t¨ng. Trong giai ®o¹n (1992 – 1997), xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam t¨ng b×nh qu©n 12,94%/n¨m vÒ l­îng vµ 15,80%/n¨m vÒ trÞ gi¸. MÆc dï trong giai ®o¹n gÇn ®©y (1997 – 2002), xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ®· cã dÊu hiÖu t¨ng chËm l¹i. §iÒu nµy cã nguyªn nh©n tõ sù suy gi¶m gi¸ chung trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, n¨m 1999 ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu 4,5 triÖu tÊn g¹o, víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t 1,025 tû USD, so víi n¨m 1989, l­îng t¨ng gÊp 3,2 lÇn vµ gi¸ xuÊt khÈu b×nh qu©n t¨ng 1,11 lÇn vµ gi¸ trÞ t¨ng gÊp 3,53 lÇn. N¨m 2000, xuÊt khÈu 3,5 triÖu tÊn, do khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ gi¶m, n¨m 2001 xuÊt 3,7 triÖu tÊn vµ n¨m 2002 xuÊt 3,2 triÖu tÊn. N¨m 2003 cã thÓ ®¹t gÇn 4 triÖu tÊn mÆc dï gÆp mét sè khã kh¨n thiªn tai h¹n h¸n. Dù tr÷ l­¬ng thùc quèc gia thùc hiÖn ®Çy ®ñ lµm cho an toµn l­¬ng thùc ®­îc b¶o ®¶m. 13
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp B¶ng 5: T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam 1991 – 2003 Kim ngh¹ch GÝa b×nh qu©n S¶n l­îng g¹o N¨m xuÊt khÈu 1 tÊn (1000 kg) (TriÖu USD) (USD) 1991 1033 234 227 1992 1946 418 215 1993 1722 362 210 1994 1983 424 214 1995 1988 530 267 1996 3003 855 285 1997 3575 870 243 1998 3730 1024 275 1999 4508 1025 227 2000 3476 672 192 2001 3729 619 165 2002 3240 726 224 Dù b¸o 3700 780 234 2003 Nguån : Niªn gi¸m Thèng kª ViÖt Nam TÝnh chung 14 n¨m, n­íc ta ®· cung cÊp cho thÞ tr­êng g¹o thÕ giíi gÇn 40 triÖu tÊn, b×nh qu©n 2,70 triÖu tÊn/n¨m vµ tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu g¹o ®¹t trªn 8 tû USD, b×nh qu©n 572 triÖu USD/n¨m. N¨m 2003, mÆc dï thÞ tr­êng Ir¾c cã biÕn ®éng, nh­ng c¸c thÞ tr­êng míi ®· më ra nh­ Iran, Lib¨ng, Xi-ri, Ch©u Phi, xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam vÉn ë møc cao. KÕ ho¹ch xuÊt khÈu 3,2 triÖu tÊn g¹o n¨m 2003 ®· hoµn toµn cã thÓ ®¹t hoÆc v­ît tíi gÇn 4 triÖu tÊn. Bªn c¹nh sù t¨ng tr­ëng vÒ khèi l­îng g¹o, chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng ngµy cµng ®­îc n©ng cao. ChÊt l­îng g¹o ngon vµ chÊt l­îng chÕ biÕn (ph©n theo tû lÖ tÊm) ®¹t chØ tiªu ®Ò ra. Trong nh÷ng n¨m ®Çu xuÊt khÈu g¹o, tû lÖ g¹o chÊt l­îng trung b×nh, víi tû lÖ tÊm cao trªn 25% chiÕm ®Õn 80 – 90%, nªn søc c¹nh tranh kÐm, gi¸ c¶ thÊp. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc xay s¸t, ®¸nh bãng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Trang thiÕt bÞ míi, c«ng nghÖ míi ®i ®«i víi t¹o gièng lóa ®· t¹o ®IÒu kiÖn xuÊt khÈu g¹o 5% tÊm t¨ng lªn râ rÖt nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng gi¸ b¸n trung b×nh lªn ®ang kÓ. 14
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp B¶ng 6: Tû lÖ mét sè lo¹i g¹o xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam Lo¹i ThÞ phÇn% 25% tÊm 37,90 5% tÊm 26,56 15% tÊm 15,50 10% tÊm 13,11 TÊm 5,30 NÕp vµ g¹o th¬m 1,46 C¸c lo¹i kh¸c 1,17 Nguån: Niªn gi¸m Thèng kª ViÖt Nam Gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng ®­îc t¨ng dÇn cïng víi xu h­íng t¨ng cña chÊt l­îng g¹o vµ quan hÖ cung – cÇu cña thÞ tr­êng lóa g¹o thÕ giíi. Gi¸ g¹o xuÊt khÈu b×nh qu©n 4 n¨m 1995 – 1998 lµ 269 USD/tÊn, t¨ng 61 USD/tÊn so víi gi¸ b×nh qu©n 6 n¨m tr­íc ®ã (1989 – 1994). Kho¶ng c¸ch gi÷a gi¸ g¹o ViÖt Nam víi gi¸ g¹o Th¸i Lan ®· gi¶m dÇn: tõ 40 – 55 USD/tÊn nh÷ng n¨m 1989 – 1994 xuèng 20 – 25 USD/tÊn nh÷ng n¨m 1995 – 2000. Nh×n chung, gi¸ g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn nay vÉn cßn thÊp so víi mÆt b»ng chung cña thÕ giíi. 2. C¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ThÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc më réng. N¨m 1991, g¹o ViÖt Nam míi xuÊt khÈu sang trªn 20 n­íc, b­íc sang n¨m 1993 – 1994 t¨ng lªn trªn 50 n­íc, vµ hiÖn nay ®· xuÊt khÈu ®Õn trªn 80 n­íc vµ cã mÆt ë c¶ 5 ch©u lôc. Trong ®ã, thÞ tr­êng nhËp khÈu chÝnh cña g¹o ViÖt Nam lµ c¸c n­íc Ch©u ¸ víi 29 n­íc, Ch©u ¢u 29 n­íc, Ch©u Mü 17 n­íc, Ch©u Phi 16 n­íc va Ch©u §¹i D­¬ng 3 n­íc. Trong ®ã, Ch©u ¸ vµ Ch©u Phi lµ 2 thÞ tr­êng nhËp khÈu g¹o lín nhÊt cña ViÖt Nam. Giai ®o¹n 1991 – 2000 hai thÞ tr­êng µy chiÕm tû lÖ t­¬ng øng lµ 58,8% va 18,8%. C¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu víi l­îng lín vµ æn ®Þnh la Philippine, In®«nªsia, Malaysia, Ir¾c. C¸c n­íc Singapore, Thuþ Sü, Hµ Lan vµ Mü nhËp khÈu g¹o cña ta chñ yÕu lµ ®Ó t¸i xuÊt. 3. Mét sè n­íc nhËp khÈu g¹o lín cña ViÖt Nam Indonesia: Trong 5 n¨m trë l¹i ®©y, In®«nªsia ®· nhËp khÈu g¹o cña Th¸i Lan, ViÖt Nam, Mü, Myanma vµ §µi Loan. ChÝnh phñ Indonesia chñ yÕu nhËp khÈu g¹o 25% tÊm. N¨m 1999 nhËp 1804 ngµn tÊn (40%) vµ 2001 chØ cßn 350 ngµn tÊn (14%), n¨m 2002 lµ 744,0 ngµn tÊn. Philippine: Hµng n¨m, g¹o ViÖt Nam chiÕm 40 – 60% tæng l­îng g¹o nhËp khÈu cña n­íc nµy.N¨m 2000, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Philippine 15
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp 370 ngµn tÊn (trªn thùc tÕ lµ 530 ngµn tÊn v× mét sè c«ng ty n­íc ngoµi nhËp khÈu g¹o cña ViÖt Nam råi xuÊt sang ®©y). Malaysia: NhËp khÈu g¹o cña Th¸i Lan, ViÖt Nam, Trung Quèc, Myanma, Mü, Ên §é, víi gi¸ trÞ 36,52 triÖu USD. Singapore: N¨m 1999, ®· nhËp khÈu 112 ngµn tÊn g¹o cña ViÖt Nam, n¨m 2000 lµ 221 ngµn tÊn, 260 ngµn tÊn trong n¨m 2001 vµ 97,36 ngµn tÊn n¨m 2002. Irac: Hµng n¨m, Ir¾c nhËp khÈu g¹o chñ yÕu tõ ViÖt Nam lo¹i g¹o 5% tÊm – kho¶ng 500 ngµn tÊn, ®©y lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu g¹o cña ViÖt Nam t­¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã gi¸ trÞ cao song còng gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ t×nh h×nh chÝnh trÞ kh«ng æn ®Þnh (n¨m 2002, Ir¾c nhËp cña ViÖt Nam 876,37 ngµn tÊn g¹o, víi trÞ gi¸ 276,17 triÖu USD). Ngoµi c¸c n­íc kÓ trªn g¹o ViÖt Nam cßn xuÊt khÈu sang c¸c n­íc kh¸c ë Ch©u ¢u, kÓ c¶ xuÊt khÈu sang Trung Quèc qua ®­êng tiÓu ng¹ch biªn giíi. Do g¹o cã tiÒm n¨ng nªn th¸ng 10/2003 ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· gióp nh©n d©n Ir¾c kh¾c phôc khã kh¨n do Mü g©y chiÕn vµ chiÕm ®ãng 5000 tÊn g¹o. Tõ n­íc nhËn viÖn trî tr­íc ®©y, ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn thµnh n­íc gióp, hç trî n­íc kh¸c trong ho¹n n¹n theo ch­¬ng tr×nh cña Liªn Hîp Quèc. 4. Dù b¸o xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam trong thêi gian tíi ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu c¬ héi t¨ng s¶n l­îng vµ chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu. NÕu ViÖt Nam tËn dông ®­îc c¬ héi nhu cÇu thÞ tr­êng t¨ng lªn (trong khi c¸c n­íc cã tiÒm n¨ng c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o nh­ Myanma, Pakistan vµ Camphuchia cßn ®ang chËm h¬n trong n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ t×m c¸ch më réng thÞ tr­êng), ®ång thêi, t¨ng c­êng cã hiÖu qña ¸p dông c¸c kü thuËt míi trong s¶n xuÊt ®i ®«i víi c¶i thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ ph­¬ng thøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ®uæi kÞp Th¸i Lan, Trung Quèc vµ Ên ®é trong c¹nh tranh xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ tr­êng míi më, ViÖt Nam sÏ cã thÓ më réng xuÊt khÈu trªn c¶ hai thÞ tr­êng g¹o phÈm cÊp cao vµ chÊt l­îng g¹o trung b×nh. Víi xu thÕ phat triÓn cña ®Êt n­íc, t­¬ng quan víi t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ c¸c n­íc c¹nh tranh xuÊt khÈu cã thÓ nhËn ®Þnh chung: ViÖt Nam vÉn lµ mét trong c¸c n­íc cã nhiÒu kh¶ n¨ng vµ n»m trong 4 n­íc xuÊt khÈu g¹o lín nhÊt trªn thÕ giíi trong vßng 10 n¨m tíi. Dù b¸o, trong bèi c¶nh c¹nh tranh b¸m ®uæi m¹nh mÏ gi÷a c¸c n­íc, t¨ng thªm thÞ phÇn xuÊt khÈu trong thêi gian tíi lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi ViÖt Nam. Mét sè nhµ kinh tÕ cho r»ng, tiÕp tôc gi÷ ®­îc thÞ phÇn nh­ hiÖn nay ë c¸c khu vùc thÞ tr­êng nhËp khÈu g¹o cña ViÖt Nam lµ kh¶ n¨ng diÔn ra cao nhÊt, theo ®ã, xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam sÏ ®¹t 4,61 triÖu tÊn/n¨m trong thêi kú 2001 – 2005 vµ 16
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp 5,42 triÖu tÊn/n¨m trong thêi kú 2006 – 2010 ThÞ tr­êng quan träng cña g¹o ViÖt Nam vÉn lµ Ch©u Phi, hµng n¨m cã thÓ xuÊt vµo 1,9 – 2,7 triÖu tÊn g¹o, Ch©u ¸ lµ 1,3 – 1,5 triÖu tÊn, tiÕp theo lµ khu vùc Mü La Tinh vµ Caribª cã thÓ xuÊt vµo mçi n¨m 0,5 – 0,9 triÖu tÊn. B¶ng 7: Dù b¸o thÞ tr­êng xuÊt khÈu g¹o ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 - 2010 §¬n vÞ: Ngh×n tÊn ThÞ tr­êng 2001 – 2005 2006 – 2010 1.570 1.490 Ch©u ¸ Ch©u Phi 2.190 2.730 620 880 Mü La Tinh  Caribª Khu vùc cßn l¹i 230 320 Tæng 4.610 5.420 Nguån: Nghiªn cøu kinh tÕ sè 284 III. Nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña g¹o xuÊt khÈu ViÖt Nam 1.ChÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu ChÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®· ®­îc c¶I thiÖn t­¬ng ®èi Ên t­îng trong h¬n mét thËp kû qua. Tèc ®é t¨ng xuÊt khÈu g¹o 5% tÊm ®· t¨ng nhanh h¬n so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu chung vµ hiÖn ®· chiÕm 26,56% tæng l­îng g¹o xuÊt khÈu. §©y lµ kÕt qña cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ c¶I tiÕn c«ng nghÖ trong kh©u chÕ biÕn vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan. Tuy nhiªn, nh×n chung chÊt l­îng g¹o xuÊt khÈu vÉn cßn ë møc thÊp nªn ¶nh h­ëng lín ®Õn gi¸ b¸n vµ thÞ tr­êng trong xuÊt khÈu. 2.YÕu tè mïa vô trong xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam Do tÝnh mïa vô cña s¶n xuÊt lóa, nªn xuÊt khÈu g¹o còng mang ®Ëm tÝnh mïa vô. Thêi ®iÓm tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 9 lµ kho¶ng thêi gian xuÊt khÈu g¹o chñ yÕu cña ViÖt Nam (cïng víi thêi ®IÓm thu ho¹ch §«ng Xu©n vµ HÌ Thu). §ång thêi, kho¶ng thêi gian th¸ng 1, th¸ng 2 lµ thêi ®iÓm xuÊt khÈu g¹o thÊp nhÊt cña ViÖt Nam. 3. Gi¸ c¶ (gi¸ trong n­íc vµ gi¸ xu©t khÈu) Chi phÝ s¶n xuÊt lóa ë ViÖt Nam cã lîi thÕ h¬n nhiÒu so víi Th¸i Lan: chi phÝ lao ®éng b»ng 1/3, tû lÖ diÖn tÝch ®­îc t­íi gÊp 2 lÇn, hÖ sè quay vßng ®Êt gÊp 1,33 lÇn, n¨ng suÊt gÊp 1,5 lÇn, c¸c chØ tiªu liªn quan vÒ gi¸ vËt t­ ®Çu vµo b»ng 50% - 80% chi phÝ cña Th¸i Lan. Do vËy chi phÝ s¶n xuÊt lóa g¹o cña ViÖt Nam b×nh qu©n tõ 90 – 110 USD/tÊn, ®Æc biÖt vô §«ng Xu©n 2002 gi¸ thµnh s¶n xuÊt lóa ë §ång b»ng s«ng Cöu Long chØ cã 920 – 17
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp 1000 ®ång/kg, trong khi chi phÝ cña Th¸i Lan lµ 120 – 150 USD/tÊn (tû gi¸ 35bat/USD). Tuy nhiªn, chªnh lÖch gi÷a gi¸ g¹o trong n­íc vµ gi¸ giao t¹i c¶ng l¹i kh¸ lín do chi phÝ dÞch vô xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam cao. §iÒu ®ã xuÊt ph¸t tõ sù yÕu kÐm cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, vËn t¶i, bèc dì. Chi phÝ bèc dì xÕp hµng vµ chi phÝ t¹i c¶ng Sµi Gßn cao chiÕm 1,6% gi¸ xuÊt khÈu, ë Th¸i Lan chi phÝ nµy b»ng 1/2 ViÖt Nam, tèc ®é bèc dì chËm so víi Th¸i Lan 6 lÇn, lµm tèn thªm 6000/ngµy. MÆt kh¸c, theo kÕt qña ®iÒu tra ViÖn C«ng nghÖ sau thu ho¹ch vµ tæng côc thèng kª 1995 cho thÊy tæn thÊt sau thu ho¹ch ë n­íc ta cao: ë kh©u thu ho¹ch lµ 1,3 – 1,7%, vËn chuyÓn lµ 1,2 – 1,5%, ®Ëp tuèt lµ 1,4 – 1,8%, ph¬i sÊy lµ 1,9 – 2,1%, b¶o qu¶n 3,0 – 3,4%, xay x¸t chÕ biÕn lµ 4,1 –4,5%. MÆt kh¸c, tæng tæn thÊt lªn ®Õn 12 – 15%, ®ång nghÜa víi gi¸ thµnh bÞ ®Èy lªn t­¬ng ®­¬ng. Bªn c¹nh nh÷ng yÕu kÐm cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng lµm t¨ng chi phÝ dÞch vô xuÊt khÈu, mèi quan hÖ gi÷a gi¸ trong n­íc vµ gi¸ giao t¹i cangr nµy cßn lµ mét tham sè ph¶n ¸nh tÝnh hiÖu qña thÊp cña hÖ thèng marketing lóa g¹o. 4. Bao gãi, quy c¸ch, mÉu m· s¶n phÈm xuÊt khÈu Mét sè yªu cÇu c¬ b¶n vÒ g¹o xuÊt khÈu: chiÒu dµi h¹t g¹o ®¹t 7mm, tû lÖ chiÒu dµi/chiÒu réng lín h¬n, h¹t g¹o ph¶i trong, ®iÓm b¹c bông cho phÐp tõ 0 – 1mm vµ mét sè tiªu chuÈn kh¸c nh­: tû lÖ tÊm, tû lÖ h¹t hÈm, h¹t ®á, tû lÖ b¹c bông, tû lÖ thãc, ®é bãng v..v… Tuy nhiªn, g¹o ViÖt Nam hÇu nh­ ch­a ®¸p øng c¸c yªu cÇu trªn. Ngoµi c¸c yÕu tè ®­îc nªu trªn, th× bao b× xuÊt khÈu ViÖt Nam còng ch­a ®¶m b¶o yªu cÇu: chÊt l­îng bao b× kh«ng ®Òu, mËt ®é sîi thÊp, ®é bÒn sîi thÊp, ®­êng kh©u hai bªn láng lÎo, ®ãng miÖng ch­a ch¾c ch¾n nªn khi vËn chuyÓn rÊt dÔ bÞ vì vµ khã b¶o qu¶n. TÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n trªn khiÕn cho g¹o ViÖt Nam kh«ng ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ mÉu m· cña thÞ tr­êng, lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña lóa g¹o ViÖt Nam so víi Th¸i Lan vµ Mü. 5. TiÕp cËn tÝn dông xuÊt khÈu Nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc tiÕp cËn tÝn dông cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam hiÖn nay ®­îc xem nh­ mét trë ng¹i quan träng nhÊt trong viÖc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña c¸c nhµ xuÊt khÈu chñ yÕu. C¸c c¬ quan cung cÊp tÝn dông chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam lµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam, Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam vµ Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. C¸c c¬ quan nµy chØ cÊp tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp sau khi ®· cã hîp ®ång xuÊt khÈu. V× vËy, nÕu kh«ng ®­îc cÊp tÝn dông kÞp thêi, nhµ xuÊt khÈu sÏ kh«ng thÓ mua ®­îc g¹o xuÊt khÈu theo hîp ®ång vµ cã thÓ cßn bÞ ph¹p do kh«ng 18
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. LuËn v¨n tèt nghiÖp thùc hiÖn ®óng hîp ®ång. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë §NB vµ §BSCL ®Òu cho r»ng tiÕp cËn tÝn dông hiÖn nay cßn nhiÒu h¹n chÕ, th«ng th­êng Ng©n hµng chØ ®¸p øng ®­îc 1/3 nhu cÇu vay cña doanh nghiÖp. 6. KiÓm tra chÊt l­îng tr­íc khi xuÊt khÈu C¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu (®èi víi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ phi n«ng nghiÖp) quan träng nhÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ VINACONTROL. §èi víi mÆt hµng g¹o xuÊt khÈu, VINACONTROL kiÓm tra tíi 95% tæng l­îng g¹o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Quy tr×nh kiÓm tra cña VINACONTROL gåm 3 b­íc: (1) kiÓm tra chÊt l­îng g¹o trong kho cña nhµ xuÊt khÈu; (2) kiÓm tra chÊt l­îng g¹o t¹i n¬i xÕp hµng chê xuÊt khÈu; (3) kiÓm tra chÊt l­îng g¹o tr­íc khi giao hµng, chi phÝ kiÓm tra chÊt l­îng g¹o lµ 0,3USD/tÊn. 7. VËn chuyÓn tµu biÓn VËn chuyÓn g¹o xuÊt khÈu lµ dÞch vô ®¾t ®á ë ViÖt Nam do thiÕt bÞ c¶ng l¹c hËu, n¨ng lùc bèc xÕp thÊp, lÖ phÝ c¶ng cao vµ n¨ng lùc vËn t¶i thÊp… Do n¨ng lùc vËn t¶i biÓn thÊp, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu sö dông ph­¬ng thøc xuÊt khÈu FOB (sö dông tµu vËn t¶i n­íc ngoµi), chØ cã nh÷ng l« hµng xuÊt khÈu theo ký kÕt cña ChÝnh phñ míi sö dông tµu cña c¸c c«ng ty tµu biÓn trong n­íc. Trong sè c¸c c¶ng biÓn cña ViÖt Nam th× l­îng g¹o xuÊt khÈu th«ng qua c¶ng Sµi Gßn chiÕm tíi 70%. §iÒu nµy kh«ng chØ xuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ gÇn gòi cña c¶ng víi nguån hµng xuÊt khÈu chÝnh, mµ cßn tõ møc c­íc phÝ vËn t¶i biÓn tõ c¶ng Sµi Gßn th­êng thÊp h¬n c¶ng H¶i Phßng vµ c¶ng §µ N½ng. Tuy nhiªn, møc phÝ c¶ng cña c¶ng Sµi Gßn l¹i cao h¬n. 8. Ho¹t ®éng tiÕp cËn thÞ tr­êng PhÇn lín quan hÖ giao dÞch bu«n b¸n g¹o th­êng ®­îc ng­êi mua n­íc ngoµi hoÆc lµ trùc tiÕp, hoÆc lµ th«ng qua c¬ quan ChÝnh phñ. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ch­a chñ ®éng t×m kiÕm thÞ tr­êng: ch­a cã ®­îc c¸c h¬p ®ång lín æn ®Þnh. C¸c hîp ®ång chñ yÕu lµ c¸c hîp ®ång ChÝnh phñ chiÕm 1/2 l­îng g¹o xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng cña HiÖp héi XuÊt nhËp khÈu l­¬ng thùc ViÖt Nam trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ gi¸ c¶, thÞ tr­êng ch­a cã hiÖu qña. MÆt kh¸c, do g¹o lµ nguån an ninh l­¬ng thùc quèc gia nªn Nhµ n­íc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu b»ng viÖc cÊp QUOTA nªn c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng chñ ®éng trong viÖc ký hîp ®ång. C¸c ho¹t ®éng hç trî xóc tiÕn xuÊt khÈu g¹o còng ch­a ®­îc quan t©m ®Çy ®ñ, ch­a tËn dông ®­îc c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin, v¨n phßng ®¹i diÖn, c¬ quan tham t¸n, ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi … ®Ó tæ chøc tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ g¹o ViÖt Nam ®Õn ng­êi tiªu dïng. §èi víi thÞ tr­êng cã nhu cÇu 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1468 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2