Báo cáo " Trợ động từ avoir và être trong tiếng pháp xét dưới góc độ ngữ nghĩa và một số hệ quả sư phạm "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

69
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong tiếng Pháp, thời là một phạm trù ngữ pháp, nó bắt buộc ph.i được biểu đạt bằng một dạng thức nhất định của động từ. Các dạng thức động từ được phân bổ thành hai nhóm đối xứng nhau: nhóm các dạng thức đơn và nhóm các dạng thức kép. Thí dụ: Il chante. Il sort. Il a chanté. Il est sorti. tiếng pháp. Gi.i thích sao cho hợp lí và không mang tính áp đặt máy móc như thường thấy trong các sách ngữ pháp tiếng Pháp truyền thống? ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Trợ động từ avoir và être trong tiếng pháp xét dưới góc độ ngữ nghĩa và một số hệ quả sư phạm "

Trî ®éng tõ avoir vµ ªtre trong tiÕng ph¸p xÐt d−íi gãc ®é ng÷ nghÜa vµ mét sè hÖ qu¶ s− ph¹m Vò ThÞ Ng©n 1. §Æt vÊn ®Ò tiÕng ph¸p. Gi¶i thÝch sao cho hîp lÝ vµ kh«ng mang tÝnh ¸p ®Æt m¸y mãc nh− Trong tiÕng Ph¸p, thêi lµ mét ph¹m trï th−êng thÊy trong c¸c s¸ch ng÷ ph¸p tiÕng ng÷ ph¸p, nã b¾t buéc ph¶i ®−îc biÓu ®¹t Ph¸p truyÒn thèng? b»ng mét d¹ng thøc nhÊt ®Þnh cña ®éng tõ. C¸c d¹ng thøc ®éng tõ ®−îc ph©n bæ Nh»m gãp phÇn gi¶i ®¸p c¸c v−íng thµnh hai nhãm ®èi xøng nhau: nhãm m¾c nªu trªn, gióp cho viÖc d¹y vµ häc c¸c d¹ng thøc ®¬n vµ nhãm c¸c d¹ng thøc tiÕng Ph¸p ®−îc tèt h¬n, trong khu«n khæ kÐp. ThÝ dô: cña bµi b¸o nµy, chóng t«i sÏ ph©n tÝch vai trß cña ªtre vµ avoir trong viÖc t¹o nªn sù Il chante. Il a chantÐ. kh¸c biÖt vÒ ý nghÜa gi÷a nh÷ng c©u ë thêi Il sort. Il est sorti. qu¸ khø kÐp. Ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh lµ C¸c d¹ng thøc kÐp ®−îc cÊu t¹o víi trî xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn xÐt chung vÒ ®éng tõ avoir hoÆc ªtre. Tuy nhiªn, ng−êi hµnh chøc cña chóng khi lµ c¸c ®éng tõ ta còng nhËn thÊy cã sù ph©n bæ kh«ng b×nh th−êng. ®ång ®Òu gi÷a hai trî ®éng tõ. Theo T¸c gi¶ Danielle Leemann (1994), cã kho¶ng 30 2. §éng tõ ªtre ®éng tõ kh«ng ph¶n th©n chia víi ªtre trªn Lµ ®éng tõ thuéc lo¹i hÖ tõ (copule), tæng sè gÇn 10000 ®éng tõ trong tiÕng ªtre cã mét sè nghÜa sau: Ph¸p, tøc lµ chØ chiÕm kho¶ng 0,3% vµ cã (1) ChØ sù tån t¹i: Je pense donc je suis kho¶ng 60 ®éng tõ chia víi c¶ hai trî ®éng (T«i suy nghÜ tøc lµ t«i tån t¹i) tõ, tøc lµ chiÕm kho¶ng 0,6%. (2) ChØ sù së h÷u: Ce livre est au Ng−êi ViÖt Nam häc tiÕng Ph¸p th−êng professeur (QuyÓn s¸ch nµy lµ cña thÇy gi¸o) ®· rÊt lóng tóng khi ph¶i chia ®éng tõ ë (3) ChØ sù ®Þnh vÞ: Paul est dans le c¸c thêi kh¸c nhau, l¹i cµng lóng tóng h¬n jardin (Paul ®ang ë trong v−ên) khi ph¶i lùa chän cho ®óng trî ®éng tõ trong tr−êng hîp b¾t buéc ph¶i chia ®éng Theo J. Damourette et E. Pinchon tõ ë d¹ng thøc kÐp. V× vËy trong giao tiÕp (1930), ªtre t¹o lËp mèi quan hÖ “®ång hä th−êng m¾c c¸c lçi nh− * nous avons nhÊt” (relation d’identitÐ) gi÷a hai thùc thÓ parti en voyage / * hier soir, J′ ai sorti hoÆc gi÷a mét thùc thÓ vµ mét tÝnh chÊt avec mes amis. nµo ®ã. Cã lÏ chÝnh ®Æc tÝnh nµy lµ nguån gèc c¸ch dïng ªtre lµm trî ®éng tõ, ®ång VÊn ®Ò ®Æt ra lµ t¹i sao tiÕng Ph¸p cÇn thêi lµm ¶nh h−ëng ®Õn nghÜa ng÷ ph¸p ®Õn hai trî ®éng tõ ®Ó cÊu t¹o d¹ng thøc cña thêi qu¸ khø kÐp. VËy ®Æc tÝnh cña kÐp? T¹i sao mét sè ®éng tõ cã thÓ chia mèi quan hÖ ®ång nhÊt mµ ®éng tõ nµy ®−îc cïng víi c¶ hai trî ®éng tõ? Khi nµo thiÕt lËp nªn lµ g×? th× dïng trî ®éng tõ nµy mµ kh«ng dïng trî ®éng tõ kia? §ã lµ nh÷ng c©u hái mµ Tr−íc hÕt ®éng tõ nµy thiÕt lËp mèi ng−êi häc th−êng ®Æt ra cho gi¸o viªn d¹y quan hÖ kh¨ng khÝt gi÷a chñ ng÷ (viÕt t¾t
lµ Co) vµ c¸i mµ ng÷ ph¸p truyÒn thèng tét cïng, hµnh ®éng sÏ chuyÓn sang tr¹ng th¸i. Bëi vËy chóng cÇn trî ®éng tõ ªtre. gäi lµ thuéc tõ (attribut) (viÕt t¾t lµ Y). Do ®Æc tÝnh nªu trªn cña ªtre, c¸c qu¸ khø Chóng cïng cã chung mét qui chiÕu, ch¼ng h¹n trong c©u: Luc est mÐdecin (Luc lµ b¸c ph©n tõ cña c¸c ®éng tõ cÊu t¹o víi trî sÜ) th× Luc vµ mÐdecin chØ qui vÒ mét ®éng tõ nµy ®−îc coi nh− mét tr¹ng th¸i ng−êi; ng−êi ®ã cã tªn lµ Luc vµ ng−êi ®ã lµ biÓu thÞ mét thuéc tÝnh cña chñ ng÷. Nãi Paul est sorti th× sorti biÓu thÞ tr¹ng th¸i b¸c sÜ. “ë ngoµi” mét n¬i nµo ®ã cña Paul, tøc lµ Cã thÓ nãi quan hÖ gi÷a Co vµ Y lµ mèi anh ta v¾ng mÆt ë ®Þa ®iÓm ®ã. Tr¹ng th¸i quan hÖ phô thuéc v× Y lu«n mang c¸c nµy ®−îc ®Þnh vÞ ë thêi ®iÓm xÈy ra ph¸t “dÊu vÕt” cña Co: nã hîp gièng, hîp sè víi ng«n (ký hiÖu lµ To) v× ªtre chia ë thêi Co, thÝ dô tÝnh tõ mignon ph¶i ®−îc dïng ë hiÖn t¹i ®Ó cÊu t¹o thêi qu¸ khø kÐp cña gièng c¸i, sè nhiÒu trong c©u Ces filles sont tiÕng Ph¸p. mignonnes (c¸c c« g¸i nµy ®Òu rÊt xinh x¾n) Do vËy, víi trî ®éng tõ ªtre, chÝnh Mèi quan hÖ phô thuéc nµy cßn biÓu tr¹ng th¸i kÕt qu¶ cña hµnh ®éng ë thêi thÞ ë chç Y cã thÓ chØ lµ mét trong c¸c ®iÓm ph¸t ng«n To lµ c¸i mµ ng−êi ta thuéc tÝnh cña Co. Nãi Luc est intelligent muèn nhÊn m¹nh vµ t¹o nªn nÐt ®Æc tr−ng (Luc lµ ng−êi th«ng minh) th× tÊt c¶ mäi ng÷ nghÜa cña c¸c ®éng tõ cÊu t¹o thêi qu¸ ng−êi ®Òu hiÓu sù th«ng minh cã thÓ kh«ng khø kÐp víi trî ®éng tõ nµy. ph¶i lµ ®Æc tÝnh duy nhÊt cña Luc. Tuy nhiªn, nhê vµo ®Æc tÝnh nµy mµ Co ®−îc 3. §éng tõ avoir nhËn diÖn, ®−îc x¸c ®Þnh. Nh− vËy, Co, Lµ mét ®éng tõ cã cÊu tróc ngo¹i ®éng trong mèi quan hÖ víi Y do ªtre x¸c lËp (verbe transitif), avoir lu«n cÇn cã ng÷ nªn, ®−îc x¸c ®Þnh bëi Y vµ trong chõng ®o¹n danh tõ ®i sau nã lµm chøc n¨ng mµ mùc nµo ®ã bÞ h¹n ®Þnh bëi Y vµ kh«ng cã ng÷ ph¸p truyÒn thèng gäi lµ “bæ ng÷ ®èi vai trß ®éc lËp. Chóng cã sù liªn kÕt kh¨ng t−îng trùc tiÕp” (chóng t«i ký hiÖu lµ C1). khÝt, phô thuéc vµo nhau, h¹n ®Þnh lÉn Mèi quan hÖ mµ avoir thiÕt lËp nªn gi÷a nhau, c¸i nä x¸c ®Þnh cho c¸i kia. Cã thÓ Co vµ C1 cã b¶n chÊt kh¸c h¼n mèi quan nãi ®©y lµ mèi quan hÖ néi t¹i hÖ mµ ªtre thiÕt lËp gi÷a Co vµ Y. (intrinsÌque) do ªtre thiÕt lËp gi÷a Co vµ Y. §ã còng chÝnh lµ ®Æc tÝnh cña mèi quan hÖ NÕu quan s¸t c¸c c©u cã avoir lµm vÞ gäi lµ ®ång nhÊt. §Æc ®iÓm hµnh chøc trªn ng÷, vÝ dô: Paul a une moto (Paul cã c¸i xe cña ªtre cã ¶nh h−ëng s©u s¾c ®Õn ý nghÜa m« t«), ta thÊy C1 (moto) kh«ng mang dÊu ng÷ ph¸p cña c¸c ®éng tõ cã cÊu t¹o d¹ng vÕt cña Co (Paul). H¬n n÷a, Co vµ C1 thøc kÐp víi ªtre trong vai trß lµm trî ®éng kh«ng cã chung mét qui chiÕu v× chóng lµ tõ. Trong tiÕng Ph¸p, chØ cã mét sè l−îng Ýt hai kh¸ch thÓ kh¸c lo¹i vµ kh«ng phô ái c¸c ®éng tõ cã cÊu t¹o d¹ng thøc kÐp víi thuéc g× vµo nhau, c¶ vÒ mÆt h×nh thøc lÉn ªtre. §ã lµ c¸c ®éng tõ nh− aller, accourir, néi dung ng÷ nghÜa. Khi ®−îc liªn kÕt víi arriver, devenir, venir, rester, entrer, sortir, nhau th«ng qua avoir, mèi liªn kÕt nµy mourir, naitre dÐcÐder, monter, descendre, ®−îc x¸c ®Þnh lµ mèi quan hÖ “ngo¹i biªn” parvenir... TÊt c¶ nh÷ng ®éng tõ nµy ®Òu (relation d’extÐrioritÐ) v× C1 lµ mét kh¸ch cã chung mét ®Æc ®iÓm lµ biÓu thÞ nh÷ng thÓ hoµn toµn ®éc lËp víi Co. biÕn ®éng tøc th×, mét khi ®¹t tíi giíi h¹n
ph¸t ng«n To. Nh− vËy, víi avoir, c¸i næi Theo Culioli (1990), cã thÓ coi mèi quan hÖ gi÷a hai kh¸ch thÓ kh¸c biÖt nh− mét tréi h¬n c¶ chÝnh lµ hµnh ®éng hoÆc sù kiÖn xÈy ra ë thêi ®iÓm ti. mèi quan hÖ ®Þnh vÞ trong ®ã mét kh¸ch thÓ lµ c¸i ®Þnh vÞ (le repÌre) cßn kh¸ch thÓ Tãm l¹i, trong vai trß lµ trî ®éng tõ, kia lµ c¸i ®−îc ®Þnh vÞ (le repÐrÐ). Nh− vËy ªtre vµ avoir cã t¸c ®éng kh¸c nhau ®Õn còng cã thÓ coi mèi quan hÖ mµ avoir x¸c nghÜa ng÷ ph¸p cña thêi qu¸ khø kÐp. C¸c lËp nªn gi÷a Co vµ C1 lµ mèi quan hÖ ®Þnh ®éng tõ chia ë thêi qu¸ khø kÐp víi ªtre vÞ trong ®ã Co gi÷ vai trß c¸i ®Þnh vÞ cßn th−êng mang ý nghÜa mét tr¹ng th¸i hoµn C1 lµ c¸i ®−îc ®Þnh vÞ bëi Co. Lµ tõ mèc, thµnh ë To, cßn c¸c ®éng tõ cÊu t¹o thêi Co cã vai trß ®éc lËp víi C1. Cßn C1 chØ qu¸ khø kÐp víi avoir l¹i mang ý nghÜa ®−îc nhËn d¹ng lµ c¸i ®−îc ®Þnh vÞ trong mét ho¹t ®éng hay mét hµnh ®éng ®· kÕt mèi quan hÖ ngo¹i biªn víi Co do avoir x¸c thóc ë thêi ®iÓm ti kh¸c víi To. Sù kh¸c lËp nªn. biÖt vÒ nghÜa nµy cµng râ nÐt khi mét ®éng ChÝnh nÐt ®Æc tr−ng nµy lµ c¬ së gi¸ trÞ tõ cã thÓ kÕt hîp ®−îc víi mét trong hai trî cña avoir trong vai trß lµm trî ®éng tõ. Nã ®éng tõ. còng thiÕt lËp mèi quan hÖ ngo¹i biªn gi÷a 4. §éng tõ cã cÊu t¹o d¹ng thøc kÐp chñ ng÷ vµ qu¸ khø ph©n tõ cña c¸c ®éng víi c¶ hai trî ®éng tõ tõ cã cÊu t¹o d¹ng thøc kÐp víi trî ®éng tõ nµy. Trong mèi quan hÖ nµy, chñ ng÷ lµ tõ C¸c nhµ ng«n ng÷ ®Òu cã chung mét mèc cã c−¬ng vÞ ®éc lËp víi qu¸ khø ph©n nhËn xÐt lµ nghÜa ng÷ ph¸p cña mét ®éng tõ sÏ kh¸c nhau khi kÕt hîp víi avoir hay tõ lµ c¸i ®−îc ®Þnh vÞ. Nh− vËy, cã thÓ nãi ªtre. R. Martin (1971), sau khi ph©n tÝch sù lµ qu¸ khø ph©n tõ cã vÞ thÕ gièng nh− vÞ thÕ cña ng÷ ®o¹n danh tõ lµm bæ ng÷ (C1) ®èi lËp gi÷a hai trî ®éng tõ trªn ®· kÕt luËn: “Avoir disparu chØ sù kÕt thóc mét trong mèi quan hÖ víi chñ ng÷ (Co) th«ng qua avoir. ho¹t ®éng, cßn ªtre disparu chØ “tr¹ng th¸i kÕt qu¶”. Cïng mét hiÖn thùc kh¸ch Nh×n l¹i c¸c ®éng tõ cã cÊu t¹o d¹ng quan, song ®−îc biÓu thÞ mét c¸ch kh¸c thøc kÐp víi avoir, ta thÊy th«ng th−êng ®ã nhau tuú theo viÖc sö dông trî ®éng tõ lµ lµ c¸c ®éng tõ kh«ng tiÒm Èn kh¶ n¨ng avoir hay ªtre”. chuyÓn ®æi tr¹ng th¸i, cã nghÜa lµ chóng kh«ng biÓu ®¹t c¸c biÕn ®éng ®¹t tíi giíi J. Damourette et E. Pinchon (1936) h¹n tét cïng ®Ó chuyÓn tõ hµnh ®éng sang còng nhËn xÐt t−¬ng tù khi ph©n tÝch c¸c tr¹ng th¸i. Víi trî ®éng tõ avoir, qu¸ khø vÝ dô víi ®éng tõ demeurer lµ ®éng tõ cã ph©n tõ ®−îc nh×n nhËn nh− mét ho¹t thÓ dïng víi c¶ hai trî ®éng tõ. Theo c¸c t¸c gi¶ nµy th× je suis demeurÐ cã nghÜa lµ ®éng ë thêi ®iÓm mµ nã ®−îc hiÖn thùc t«i vÉn tiÕp tôc ë ®ã (j’ai continuÐ µ ªtre lµ); ho¸, chø kh«ng ph¶i lµ mét tr¹ng th¸i. Thêi ®iÓm ®ã lµ mét ®iÓm ti nµo ®ã kh¸c cßn nãi j’ai demeurÐ cã nghÜa lµ t«i ®· tõng víi thêi ®iÓm diÔn ra ph¸t ng«n To. Nãi ë ®ã (j’ai habitÐ lµ). Paul a lu un livre (Paul ®· ®äc mét quyÓn D. Leemann (1994) còng nhËn ®Þnh s¸ch) th× lu un livre ë trong c©u nµy chØ r»ng: “... cã sù t¸ch b¹ch râ rµng gi÷a hai ho¹t ®éng ®äc s¸ch chø kh«ng ph¶i lµ trî ®éng tõ: dïng trî ®éng tõ avoir ®Ó chØ tr¹ng th¸i. Ho¹t ®éng nµy cña Paul diÔn ra sù kiÖn, hµnh ®éng (®−îc coi nh− ®· kÕt ë thêi ®iÓm qu¸ khø (ti) so víi thêi ®iÓm
thóc), vµ ªtre khi nãi vÒ kÕt qu¶ hoÆc (å, «ng bå cña m×nh ch¹y ¸p phe. Cßn tr¹ng th¸i kÕt qu¶ cña hµnh ®éng hoµn «ng nhµ b¹n cã gia ®×nh kh«ng? thµnh” (trang 55) - Kh«ng, may thay lµ chµng đang sèng li h«n) C¸c nhËn xÐt vµ kÕt luËn trªn cho phÐp (Ch. De Rivoye, Les sultans, 1964) kh¼ng ®Þnh thªm c¸c ph©n tÝch cña chóng Trong c¸c vÝ dô nªu trªn, ta thÊy ®éng t«i vÒ hµnh chøc cña hai ®éng tõ trªn trong tõ divorcer kh«ng cã cïng gi¸ trÞ ng÷ vai trß lµ trî ®éng tõ ë môc 2 vµ 3. Sù ®èi nghÜa: ë vÝ dô (1), (2), divorcer lµ sù kiÖn lËp gi÷a avoir vµ ªtre thùc ra lµ sù ®èi xÈy ra ë thêi ®iÓm trong qu¸ khø, thêi träng trªn mét c¸n c©n: c¸n c©n sÏ nghiªng ®iÓm nµy ®−îc x¸c ®Þnh bëi nhãm tõ chØ vÒ ti trong tr−êng hîp dïng trî ®éng tõ thêi gian lµ il y a longtemps (c¸ch ®©y ®· avoir, lóc ®ã thêi qu¸ khø kÐp biÓu thÞ mét l©u), vµ au bout de trois ans (sau ®ã ba hµnh ®éng-sù kiÖn x¶y ra ë thêi ®iÓm nµy. n¨m). Ng−îc l¹i, trong c¸c vÝ dô (3), (4), C¸n c©n sÏ nghiªng vÒ To trong tr−êng divorcer biÓu thÞ t×nh tr¹ng cña chñ thÓ hîp dïng ªtre ®Ó nhÊn m¹nh tr¹ng th¸i chø kh«ng ph¶i lµ hµnh ®éng, do ®ã theo hoµn thµnh cña hµnh ®éng ë To. chóng t«i ph¶i dÞch lµ li h«n. T×nh tr¹ng nµy vÉn tiÕp diÔn ë thêi ®iÓm xÈy ra ph¸t §iÒu nµy ®−îc thÓ hiÖn râ khi chóng t«i ng«n do vËy ®éng tõ ë d¹ng thøc kÐp khã kh¶o s¸t c¸c vÝ dô trÝch tõ ng©n hµng d÷ cã thÓ kÕt hîp víi c¸c tõ chØ thêi gian nh− kiÖn cña Ph¸p vÒ tr−êng hîp ®éng tõ trong c©u (1) vµ (2): divorcer (li dÞ) lµ ®éng tõ cã cÊu t¹o thêi 3a.?? Je suis divorcÐ il y a longtemps qu¸ khø kÐp víi c¶ hai trî ®éng tõ: /?? Je suis divorcÐ au bout de trois ans. (1) Tu as eu beaucoup de bonheur dans ta vie. Tu es veuve? 5. Mét sè suy nghÜ vÒ c¸ch d¹y sö - Non, j’ai divorcÐ il y a longtemps. dông trî ®éng tõ Avoir vµ £tre (CËu ®· tõng rÊt h¹nh phóc trong cuéc Ng−êi ViÖt Nam häc tiÕng Ph¸p, vèn dÜ sèng. CËu go¸ chång µ? - Kh«ng. M×nh li dÞ kh«ng cã thãi quen chia ®éng tõ trong c¸ch ®Êy l©u l¾m råi) (E. Hanska, Les tiÕng mÑ ®Î v× tiÕng ViÖt lµ thø tiÕng amants foudroyÐs, 1984) kh«ng biÕn h×nh, c¸c ®éng tõ trong c©u (2) BÐatrice a ÐtÐ mariÐe trÌs jeune et a kh«ng thay ®æi cho dï chóng ®−îc ®Þnh vÞ ë divorcÐ au bout de trois ans. qu¸ khø, hiÖn t¹i hay t−¬ng lai, l¹i cµng (Beatrice lÊy chång khi cßn trÎ nh−ng ®· li lóng tóng khi ph¶i sö dông ®éng tõ ë thêi dÞ sau ®ã ba n¨m) qu¸ khø kÐp. NÕu nh− ë giai ®o¹n ®Çu cña (M. Droit, Le retour, 1964) qu¸ tr×nh häc tiÕng Ph¸p, hä th−êng m¾c (3) Je suis divorcÐ et non remariÐ, lçi vÒ c¸ch chia ®éng tõ (nhÇm lÉn c¸c qu¸ vous le savez sans doute. khø ph©n tõ, c¸ch chän trî ®éng tõ, kh«ng (T«i sèng li h«n vµ ch−a t¸i gi¸. H¼n sö dông trî ®éng tõ vv…), th× ë giai ®o¹n ngµi còng biÕt ®iÒu ®ã) n©ng cao, hä th−êng gÆp khã kh¨n trong (H. de Montherlant, Celle qu’on prend, 1950) viÖc biÓu thÞ s¾c th¸i nghÜa khi sö dông c¸c (4) - Oh, le mien fait des affaires; il est ®éng tõ chia víi c¶ hai trî ®éng tõ. mariÐ, le v«tre? - Non, heureusement, il est divorcÐ.
§Ó gãp phÇn th¸o gì c¸c khã kh¨n nhau vµ v× sè l−îng c¸c ®éng tõ ph¶i chia víi ªtre còng kh«ng nhiÒu. Trong tæng sè trªn, theo chóng t«i nªn ¸p dông c¸ch d¹y riªng cho tõng giai ®o¹n häc tiÕng Ph¸p. kho¶ng 30 ®éng tõ chia víi trî ®éng tõ D−íi ®Êy chóng t«i nªu mét vµi gîi ý mang nµy, chØ cã xÊp xØ 12 ®éng tõ th«ng dông tÝnh chÊt tham kh¶o vÒ c¸ch d¹y thêi qu¸ h¬n c¶ nªn viÖc häc thuéc lßng d¹ng thøc khø kÐp. cña chóng còng kh«ng g©y trë ng¹i lín. ViÖc chän c¸c bµi tËp øng dông phï hîp, 5.1. §èi víi ®èi t−îng míi häc tiÕng nhÊt lµ c¸c bµi tËp lùa chän ®óng trî ®éng Ph¸p: chó träng d¹y vÒ h×nh th¸i, c¸ch tõ, ®iÒn c¸c qu¸ khø ph©n tõ ®óng còng cÊu t¹o d¹ng thøc kÐp ®ãng vai trß quan träng gióp ng−êi häc sö Trong c¸c gi¸o tr×nh d¹y tiÕng hiÖn dông thµnh th¹o thêi qu¸ khø kÐp. nay, thêi qu¸ khø kÐp ®−îc ®−a vµo d¹y Tuy nhiªn, chóng t«i nhËn thÊy khi viÕt, rÊt sím do cã sù tÝnh ®Õn nhu cÇu giao tiÕp ng−êi ViÖt Nam häc tiÕng Ph¸p Ýt m¾c lçi cña ng−êi häc. VÝ dô trong gi¸o tr×nh h¬n khi nãi. Do vËy, ®Ó viÖc sö dông thêi Studio 100, xuÊt b¶n n¨m 2001 (nhµ xuÊt qu¸ khø kÐp trë thµnh kü n¨ng thuÇn b¶n Hachette), thêi qu¸ khø kÐp ®−îc ®−a thôc, tù nhiªn trong giao tiÕp, nªn chó vµo nhËn diÖn ngay tõ bµi 3, tøc lµ sau träng chän c¸c bµi tËp cã t×nh huèng giao kho¶ng h¬n mét chôc giê häc tiÕng. tiÕp ®a d¹ng, c¸c bµi tËp luyÖn kh¶ n¨ng §èi víi ng−êi ViÖt Nam häc tiÕng Ph¸p, øng ®èi nhanh, vÝ dô hái-®¸p vÒ c¸c viÖc ®· ë giai ®o¹n b¾t ®Çu nµy, theo chóng t«i, lµm, hoÆc yªu cÇu kÓ ng¾n gän mét ho¹t sau phÇn nhËn diÖn vÒ c¸ch cÊu t¹o, nªn ®éng, mét sù kiÖn ®· xÈy ra vv… khuyÕn khÝch hä häc thuéc lßng m¸y mãc 5.2. §èi víi ®èi t−îng ®· cã tr×nh ®é tiÕng c¸c d¹ng thøc ®éng tõ ®Ó t¹o cho hä cã thãi Ph¸p t−¬ng ®èi cao: chó träng vÒ ý nghÜa quen chia hai ®éng tõ liÒn nhau. PhÇn lín ng÷ ph¸p cña thêi qu¸ khø kÐp c¸c ®éng tõ tiÕng Ph¸p cã cÊu t¹o thêi qu¸ khø kÐp víi trî ®éng tõ avoir do vËy nªn ë tr×nh ®é nµy, viÖc gi¶ng d¹y c¸c d¹ng chó träng häc thuéc lßng c¸c d¹ng qu¸ khø thøc ®éng tõ ph¶i g¾n liÒn víi ý nghÜa ng÷ ph©n tõ chia víi trî ®éng tõ nµy, nhÊt lµ ph¸p cña thêi qu¸ khø kÐp, c¸c ý nghÜa c¸c qu¸ khø ph©n tõ cña c¸c ®éng tõ thuéc nµy ®−îc thÓ hiÖn mét phÇn th«ng qua viÖc nhãm 3 lµ nhãm chia ®Æc biÖt, nhÊt lµ c¸c sö dông trî ®éng tõ. ®éng tõ cã tÇn sè sö dông cao nh− faire Tõ nh÷ng c©u trong c¶nh huèng cã (lµm), lire (®äc), dire (nãi), Ðcrire (viÕt), cïng mét ®éng tõ nh−ng sö dông hai trî prendre(cÇm), comprendre (hiÓu), avoir ®éng tõ kh¸c nhau, gióp häc viªn ®−a ra (cã), ªtre (th×, lµ) vv... Tuy nhiªn, nªn c¸c nhËn xÐt vÒ ý nghÜa kh¸c nhau cña c©u h−íng dÉn ng−êi häc häc thuéc lßng c¸c ®Ó rót ra kÕt luËn vÒ vai trß cña tõng trî d¹ng thøc cña ®éng tõ trong m«i tr−êng ®éng tõ trong viÖc t¹o dùng ý nghÜa cña c©u vµ ph¶i chó ý sö dông ®ång thêi c¶ bèn ph¸t ng«n. Cñng cè c¸c kÕt luËn b»ng c¸c gi¸c quan: tay viÕt, miÖng nãi, tai nghe, bµi tËp øng dông trong ®ã mçi ph¸t ng«n m¾t nh×n. ®−îc dÆt trong t×nh huèng cô thÓ ®Ó dÔ ViÖc häc thuéc lßng c¸c ®éng tõ chia víi dµng nhËn ra ý nghÜa cña chóng. Nªn ®−a trî ®éng tõ ªtre sÏ ®¬n gi¶n h¬n v× ng−êi c¸c bµi tËp dÞch ViÖt-Ph¸p, Ph¸p-ViÖt v× häc ®· cã thãi quen chia hai ®éng tõ liÒn lo¹i h×nh bµi tËp nµy gióp häc viªn nhanh
®ã kh¸c víi To. Cßn ªtre ®−îc dïng ®Ó chØ chãng n¾m b¾t c¸c s¾c th¸i nghÜa kh¸c tr¹ng th¸i kÕt qu¶ cña hµnh ®éng ë To. nhau do viÖc sö dông c¸c trî ®éng tõ kh¸c ®Ó t¹o ra c¸c hiÖu qu¶ ng÷ dông ®a d¹ng Cã lÏ v× c¸c s¾c th¸i nghÜa nªu trªn mµ trong giao tiÕp. nhiÒu nhµ ng«n ng÷ häc cho lµ thêi qu¸ 6. KÕt luËn khø kÐp lµ thêi lËp lê, hai mÆt: khi th× mang ý nghÜa qu¸ khø, khi th× mang ý C¸c ph©n tÝch trong môc 2, 3 vµ 4 cho nghÜa hiÖn t¹i. Song thùc ra, c¸c ý nghÜa thÊy kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ tiÕng Ph¸p ph¶i dïng ®Õn hai trî ®éng tõ ®Ó cÊu cña thêi nµy lµ kÕt qu¶ cña sù t −¬ng t¸c t¹o c¸c d¹ng thøc kÐp. Do ®Æc tÝnh hµnh gi÷a c¸c yÕu tè c¶nh huèng trong ®ã cã chøc cña m×nh, mçi trî ®éng tõ ®¶m nhiÖm sù gãp phÇn ®¸ng kÓ cña a voir vµ ªtre mét vai trß riªng trong viÖc t¹o dùng ý v íi t− c¸ch lµ mét trong nh÷ng yÕu tè nghÜa ng÷ ph¸p cña c¸c ®éng tõ chia ë thêi c¶nh ng÷ chÝnh. qu¸ khø kÐp. Avoir ®−îc dïng lµm trî ®éng ViÖc d¹y thêi qu¸ khø kÐp nªn ®i tõ tõ cho c¸c ®éng tõ biÓu thÞ nh÷ng ho¹t h×nh th¸i ®Õn ý nghÜa ng÷ ph¸p do ®Æc ®éng hoÆc sù kiÖn diÔn ra ë thêi ®iÓm nµo ®iÓm vÒ cÊu t¹o vµ sù phøc t¹p vÒ ý nghÜa mµ d¹ng thøc nµy biÓu ®¹t. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Benveniste, E., ProblÌmes de linguistique gÐnÐrale, tome 1, NRF, Galimard, Paris, 1966. 2. Benveniste, E., ProblÌmes de linguistique gÐnÐrale, tome 1I, NRF, Galimard, Paris, 1974. 3. Culioli, A., Pour une linguistique de l’Ðnonciation, OpÐrations et reprÐsentations, tome 1, Ophrys, Paris, 1990. 4. Damourette, J et Pichon, E., Des mots µ la pensÐe, Grammaire de la langue francaise, tv, D’Atrey, Paris, 1936. 5. Leemann, D., “Si j’aurais su, j’aurais pas venu- Remarques sur les auxiliaires, la transitivitÐ et l’intransitivitÐ”, in Le GrÐ des Langues, No7, 1994, pp.101-113. 6. M artin, R., TemporalitÐ et “classes de verbe”, in L’information grammaticale, No39 , octobre, 1998. 7. Vu Thi Ngan, SystÐmatique des valeurs du passÐ composÐ en francais contemporain, ThÌse de Doctorat, UniversitÐ de Paris, T.VII, 1998. 8. W agner, R-L. et Pinchon, E., G rammaire du francais classique et moderne , Hachette, Paris, 1968.