Bệnh Bò Có Thể Lây Nhiễm Sang Người

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cơ Quan Y tế Thế giới ước lượng có lối 1/3 dân số thế giới bị nhiễm lao và trong số nầy có khoảng 8-9 triệu ca biến thành bệnh lao mỗi năm. Gần đây, tin tức về bệnh lao ở người được báo chí quốc tế hâm nóng lại nhưng ít người biết được rằng loài thú nhai lại như trâu, bò hươu, nai chẳng hạn cũng có thể bị laọ Ở người, bệnh lao do trực khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, còn tác nhân của bệnh lao bò là trực khuẩn Mycobacterium bovis. Cách gây bệnh và...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh Bò Có Thể Lây Nhiễm Sang Người

Bệnh Bò Có Thể Lây Nhiễm Sang Người Cơ Quan Y tế Thế giới ước lượng có lối 1/3 dân số thế giới bị nhiễm lao và trong số nầy có khoảng 8-9 triệu ca biến thành bệnh lao mỗi năm. Gần đây, tin tức về bệnh lao ở người được báo chí quốc tế hâm nóng lại nhưng ít người biết được rằng loài thú nhai lại như trâu, bò hươu, nai chẳng hạn cũng có thể bị laọ Ở người, bệnh lao do trực khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, còn tác nhân c ủa bệnh lao bò là trực khuẩn Mycobacterium bovis. Cách gây bệnh và triệu chứng của hai loại bệnh lao của bò và bệnh lao của người cũng tương tự như nhau.
Bệnh lao bò là gì? Đây là một bệnh truyền nhiễm do M.bovis gây ra và thường gặp nhất ở loài bò. Bệnh cũng có thể xảy ra ở tất cả loài hữu nhũ khác kể cả loài người. Tiên khởi, trực khuẩn M.bovis bắt đầu tấn công vào các hạch bạch huyết (ganglions lymphatiques,lymph nodes) và gây viêm sưng các hạch nầy. Sau đó theo thời gian trực khuẩn lao lần lần lấn sang các cơ quan khác như phổi chẳng hạn…Tùy theo sức đề kháng của con vật mà biến chuyển của bệnh có thể khác nhau. Trường hợp bệnh nặng, khi mổ bò ra chúng ta có thể thấy những u lao (tubercle) như những abcès nho nhỏ từ 0.5-1.0cm đường kính và thường tập trung dưới dạng kết chùm ở màng phổi (pleura), hoặc ở màng bụng (peritoneum). Ở thú vật, bệnh lao biến chuyển rất chậm. Dấu hiệu chung chung là bò ốm đi, yếu sức, sốt nhiều ít không chừng, biếng ăn, mất cân và thỉnh thoảng hay ho từng c ơn. Đôi khi vi khuẩn ngủ cả đời trong cơ thể mà không bao giờ gây thành bệnh cho con vật. Rất khó biết được là con vật đã mắc bệnh lao lúc nó đang còn sống. Bệnh thường được phát hiện ra lúc con thú bị hạ thịt và được thú y sĩ khám tại lò sát sinh. Bệnh lao bò là một bệnh lây nhiễm từ thú sang cho người (Zoonose). Bệnh lao bò có thể lây sang cho người nên được gọi đó là Zoonotic TB… Cần nói rõ là tại các quốc gia Tây phương, nhờ các chương trình xét
nghiệm thường xuyên tại nông trại (programme d’éradication) bằng test tuberculine (chích ở khấu đuôi bò, pli caudal) để loại bỏ những con nào có dương tính với bệnh lao nên ngày nay bệnh lao bò đã giảm đi rất nhiều tại các quốc gia kỹ nghệ. Riêng Canada thì được xem như không có bò bị nhiễm lao nữa…Tại các lò sát sinh Canada, các quầy thịt bò được khám rất kỹ. Chú trọng đặc biệt nhắm vào các hạch bạch huyết để tìm bệnh tích lésions lymphadénites granulomateuses là dấu hiệu có thể có của bệnh lao bò…Khi cắt các hạch bạch huyết vùng hàm (Submandibular), vùng sau yết hầu (retropharyngeal), vùng cuống phổi (bronchial) và vùng màng ruột (mesenteric), chúng ta thấy hạch có hơi xền xệt (caseous) đôi khi có thêm vài điểm calci hóa. Với các dấu hiệu nầy rất có thể là con vật đã bị laọ Để cho việc chẩn doán được chính xác hơn, quầy thịt bị giam lại trong phòng lạnh để chờ kết quả xét nghiệm của phòng thí nghiệm. Theo kinh nghiệm làm việc của tác giả tại các nhà máy mổ bò ở Canada, thì rất hiếm thấy kết quả dương tính cho biết có sự hiện diện của trực khuẩn lao M. bovis trong bệnh phẩm, nhưng thay vào dó là các loại vi khuẫn nhóm Actinobacillus hoặc Actinomyces, v.v…tức không phải là vi trùng lao. Trong chăn nuôi, nhằm bảo vệ sức khỏe công cộng cho nên người ta không chủ trương chữa trị thú bị nhiễm lao.
Tại Canada, bò có dương tính lúc làm test thử nghiệm sẽ bị giết bỏ và Cơ quan kiểm tra thực phẩm CFIA sẽ đền bồi thiệt hại cho nhà chăn nuôi. Bò truyền bệnh bằng cách nào? - Lúc bò ho, vi khuẩn Mycobacterium bovis được phun bắn ra ngoài theo bụi nước aérosol gây nhiễm cho môi sinh, cho những con vật khác cũng như cho những người đang làm việc xung quanh con vật bệnh...Ngõ hô hấp là cách lây nhiễm chính. Vi khuẩn cũng có thể nhiễm qua ngõ tiêu hóa như khi chúng ta uống sữa vắt từ bò bị lao mà không được nấu kỹ trước đó. Uống sữa mua trong chợ an toàn hơn vì luật tại các quốc gia Tây phương bắt buộc sữa phải được hấp khử trùng pasteurisé tại nhà máy trước khi đem bán cho người tiêu thụ. Bệnh lao bò, một vấn đề y tế công cộng! - Ở người bị nhiễm bệnh lao bò thì dấu hiệu xảy ra thường nằm ngoài phổi (extra pulmonaire). Những nơi thường gặp triệu chứng lao là ở các hạch bạch huyết vùng cổ (cervical lymphanodepathy), vùng ruột và một loại bệnh ngoài da mãn tính (chronic skin disease hay Lupus vulgaris). Ngày nay bệnh lao bò không phải là bệnh đáng quan tâm của các quốc gia kỹ nghệ giàu có nhưng nó vẫn còn là một vấn đề sức khỏe quan trọng tại
phần lớn các quốc gia đang phát triển ở những vùng Đông Nam Á, Phi Châu, Châu Mỹ La Tinh cũng như tại một số nước Đông Âu thuộc khối liên bang Sô viết ngày xưa…Tại các quốc gia Tây phương, bệnh lao nhiễm từ bò chỉ chiếm lối 1% trong tất cả trường hợp lao ở người. Bệnh lao tái xuất hiện! - Trước đây bệnh lao người (TB) cũng hoành hành dữ dội tại các quốc gia Âu Mỹ, nhưng nhờ vào các tiến bộ y học cũng như về mức sống được nâng cao lên nên hầu như bệnh lao lần lần biến mất đi…Bệnh lao chỉ còn tồn tại tại các xứ nghèo khó mà thôi nhưng từ hơn một chục năm nay tình hình có thay đổi. Gần đây bệnh lao có mòi tái xuất hiện trở lại tại các quốc gia Tây phương nhưng lần nầy với những chủng vi trùng dữ hơn và kháng được với nhiều loại thuốc đặc trị bệnh lao. Người ta nghĩ rằng tình trạng nầy có lẽ do các người di dân và người tị nạn đến từ các xứ quốc gia đang phát triển mang theo mầm bệnh lao lúc đi định cư...Sự lạm dụng và sử dụng không đúng cách thuốc men đã làm nẩy sinh ra hiện tượng kháng kháng sinh (antibiorésistance) và gây rất nhiều khó khăn trong việc chữa trị bệnh lao. Nếu kháng cùng một lúc với 2 loại thuốc kháng sinh chính dùng để trị lao như thuốc Rifampicin và Isoniazid thì gọi là Multidrug-resistant-TB, MDR-TB...Còn trầm trọng hơn nữa nghĩa là kháng cùng một lúc trên 3 loại
thuốc kháng sinh thì người ta gọi là Extensivelydrug resistant-TB, XDR- TB…Đây quả thật là một vấn đề nan giải cho y tế thế giới và cũng là một tai ương khác của nhân loại nói chung. Phải chăng ngày nay bệnh lao không còn phải là bệnh chỉ dành riêng cho xứ nghèo thôi? Một vấn đề khác cũng đáng được quan tâm là một tỉ lệ khá quan trọng người bị SIDA/AIDS có sức miễn dịch quá yếu nên họ cũng rất dễ bị nhiễm lao do Mycobacterium tuberculosis hoặc Mycobacterium bovis. Kết luận Thú rừng nói chung có thể bị nhiễm lao. Các nhà khoa học nghĩ rằng, tiên khởi lao là bệnh của loài bò và sau đó bệnh lây nhiễm sang cho các loài gia súc khác và cho thú rừng để chúng trở thành những ổ chứa (réservoir) trực khuẩn M.bovis và chờ dịp thuận lợi để lây nhiễm trở lại cho bò. Các loài động vật rừng như con possum ở Úc, Tân Tây Lan và con badger ở Anh quốc được xemlà những ổ chứa trực khuẩn M.bovis của bệnh lao bò. Tại Canada, xét nghiệm cho thấy một số bò rừng bison, wapiti (một loại nai) tại tỉnh bang Alberta đôi khi có chứa trực khuẩn Mycobacterium bovis. Ngừa bệnh lao ở bò đồng nghĩa với việc kiểm soát thú rừng. Đây là một vấn đề rất khó thực hiện.
Việc nuôi quá nhiều bò trên một diện tích quá chật hẹp cũng như việc sống gần gũi quá với bò bệnh sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm Mycobacterim bovis ở thú vật cũng như ở người. Các người nuôi bò, công nhân lò sát sinh và thú y sĩ là những đối tượng dễ bị nhiễm lao bò nhất. Cách phòng ngừa bệnh lao bò tốt nhất là tránh uống sữa vừa mới vắt xong nhưng không được nấu chín hoặc không được hấp khử trùng. Chỉ nên uống sữa đã được hấp khử trùng. Theo luật Loi sur la santé des animaux của cơ quan kiểm tra thực phẩm Canada (CFIA) bệnh lao bò tuberculose bovine là một bệnh phải được chủ trại hoặc thú y sĩ khai báo (maladie à déclaration obligatoire) cho CFIA. Cơ quan nầy sẽ gởi thú y sĩ đến trại bò để điều tra tình hình và làm các loại tests xét nghiệm cho cả đàn bò cũng như ấn định những biện pháp thú y thích ứng để bảo vệ sức khỏe công cộng./. Tham khảo: