Tham khảo bài thuyết trình 'bệnh và sự xuất hiện dịch - dịch tễ học cơ bản', y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bệnh và sự xuất hiện dịch - Dịch tễ học cơ bản
- BEÄNH VAØ
SÖÏ XUAÁT HIEÄN DÒCH
Boä moân Dòch teã
Khoa Y teá Coâng coäng
Ñaïi hoïc Y Döôïc TP. HCM
1
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Muïc Tieâu Baøi Giaûng
Sau khi hoïc xong baøi naøy, hoïc vieân coù theå:
1. Lieät keâ ñöôïc 4 giai ñoaïn trong quaù trình
phaùt trieån cuûa moät beänh.
2. Lieät keâ ñöôïc 3 thaønh phaàn cuûa daây chuyeàn
laây.
3. Moâ taû ñöôïc nhöõng öùng duïng cuûa lòch söõ töï
nhieân vaø daây chuyeàn laây trong lónh vöïc
phoøng ngöøa.
4. Lieät keâ ñöôïc caùc hình thöùc cuûa 1 vuï dòch,
vaø caùch xaùc ñònh moät tröôøng hôïp beänh. 2
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Söùc khoûe - Beänh
Söùc khoûe laø gì?
“Moät tình traïng hoaøn toaøn thoaûi maùi veà theå
chaát, tinh thaàn vaø xaõ hoäi chöù khoâng chæ ñôn
thuaàn laø khoâng coù beänh hay taøn taät
(WHO,1948)
Hieän töôïng söùc khoûe laø gì?
Beänh vaø nhöõng hieän töôïng lieân quan ñeán beänh
(huùt thuoác laù, maïi daâm, ma tuùy..) 3
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Nguyeân nhaân gaây beänh
Beänh thöôøng do nhieàu yeáu toá gaây neân,
hieám khi do 1 nguyeân nhaân taïo thaønh.
Yeáu toá quyeát ñònh söùc khoûe: yeáu toá xaõ hoäi,
kinh teá, vaên hoùa, moâi tröôøng
4
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Nguyeân nhaân gaây beänh
Yeáu toá Ví duï
Taâm lyù Stress, thaát nghieäp, moái quan heä
Sinh hoïc Vi khuaån, vi ruùt, vaät kí sinh
Moâi tröôøng beân ngoaøi Khí haäu, tieáng oàn, böùc xa cöïc tím,
Tai naïn ergonomics
Hoùa chaát Söï kieän baát ngôø, taùc duïng cuûa röôïu, ma tuùy
Thuoác laù, buïi, chaát phuï gia trong thöïc phaåm
Duøng thuoác noäi tieát ñeå döôõng thai ôû phuï nöõ hay xaûy thai
->taêng nguy cô K aâm ñaïo ôû beù gaùi
Duøng thuoác noäi tieát ngöøa maõn kinh vaø phoøng loaõng xöông
5
-> K noäi maïc töû cung
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Nguyeân nhaân gaây beänh
Beänh lao Vi truøng lao? Ngheøo ñoùi?
Moâi tröôøng soáng chaät troäi?
Nghieän röôïu? HIV/AIDS?
6
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh
Dieãn tieán töï nhieân cuûa beänh treân moät caù nhaân
theo thôøi gian maø khoâng coù baát kì söï can
thieäp naøo.
Baét ñaàu: tieáp xuùc/phôi nhieãm yeáu toá nguy cô,
tích tuï taùc nhaân gaây beänh trong tuùc chuû
Keát thuùc: hoài phuïc, taøn taät hay töû vong.
7
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh
Haäu quaû söùc khoûe khoâng daãn ñeán töû vong (ICF) – (WHO,1980)
Beänh Khieám khuyeát Giaûm khaû naêng Taøn taät
Toån haïi/khoâng bình Haïn cheá, thieáu huït khaû Söï thieät thoøi baét nguoàn töø
thöôøng veà caáu truùc, naêng thöïc hieän hoaït ñoäng khieám khuyeát, giaûm giaû
chöùc naêng taâm lyù, maø bình thöôøng vôùi ngöôøi naêng->haïn cheá, caûn trôû
sinh lyù khaùc hoaøn thaønh vai troø bình
thöôøng
Baïi lieät Lieät chaân Khoâng coù khaû naêng ñi laïi Thaát nghieäp, khoù tìm vieäc
Toån thöông naõo Trí oùc chaäm Khoù khaên trong hoïc taäp Coâ laäp xaõ hoäi
International classification of impairments, disabilities and handicaps. A manual of classification relating to the 8
consequence of disease. Geneva, World Health Organization, 1980
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh
Thôøi ñieåm thoâng thöôøng
cuûa chaån ñoaùn
Trieäu chöùng
baét ñaàu
Nhöõng bieán
Tieáp ñoåi beänh lyù
xuùc
CAÛM BEÄNH BAÙN BEÄNH HOÀI PHUÏC,
NHIEÃM LAÂM SAØNG LAÂM TAØN PHEÁ,
SAØNG CHEÁT
9
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh
Giai ñoaïn caûm nhieãm
Coù söï tích tuï cuûa taùc nhaân gaây beänh hay tuùc
chuû tieáp xuùc vôùi yeáu toá taïo thuaän lôïi cho söï
xuaát hieän beänh
Moät ngöôøi cholesterol cao, uoáng röôïu bia, huùt
thuoác laù, coù loái soáng tónh taïi,, tuoåi cao, giôùi,
tieàn söû gia ñình coù nguy cô maéc beänh tim
maïch.
10
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Lòch Söõ Töï Nhieân Cuûa Beänh
Giai ñoaïn beänh baùn laâm saøng
Laø giai ñoaïn nhöõng thay ñoåi beänh lyù baét ñaàu
nhöng khoâng coù daáu hieäu hay trieäu chöùng.
Hieän töôïng xô vöõa ñoäng maïch vaønh xaûy ra
tröôùc khi coù DHLS cuûa BMV
Beänh laây: thôøi kyø uû beänh (incubation period)
Beänh khoâng laây: thôøi kyø tieàm taøng (latency
period) 11
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Lòch Söû Töï Nhieân Cuûa Beänh
Giai ñoaïn beänh laâm saøng
Caùc trieäu chöùng hay daáu hieäu xuaát hieän roõ reät
Khoù thôû, ñau ngöïc,…
Giai ñoaïn hoài phuïc, taøn pheá, hoaëc cheát
Beänh nhaân coù theå hoài phuïc, taøn pheá hoaëc
cheát.
12
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Caùc Möùc Ñoä Phoøng Ngöøa
Ñònh nghóa cuûa DTH bao goàm vieäc phoøng
ngöøa vaø kieåm soaùt beänh treân con ngöôøi.
4 caáp ñoä döï phoøng töông öùng vôùi caùc
giai ñoaïn phaùt trieån beänh khaùc nhau.
Muïc ñích: nhaèm duy trì, naâng cao vaø
giaûm toái ña nhöõng aûnh höôûng cuûa beänh
taät 13
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Caùc Möùc Ñoä Phoøng Ngöøa
Baäc 0
Baäc 1
Baäc 2 Baäc 3
CAÛM BEÄNH BAÙN BEÄNH HOÀI PHUÏC,
NHIEÃM LAÂM SAØNG LAÂM TAØN PHEÁ,
SAØNG CHEÁT
14
- Caáp ñoä Giai ñoaïn beänh Muïc ñích Haønh ñoäng Ñoái töôïng ñích
Caáp 0 Ñieàu kieän kinh teá xaõ Thieát laäp, duy trì tình Caùc chính saùch coâng coäng, Toaøn boä quaàn theå,
(caên nguyeân) hoäi, moâi tröôøng daãn
traïng laøm giaûm ñe doïa
tôùi söùc khoûe
Beächính vaøh y teá Xuaát Hieäcnnhoùm choïn loïc
nh saùc Söï caù
Dòch
Caùc Möùc Ñoä Phoøng Ngöøa
ñeán nguyeân nhaân
Caáp 1 Caùc yeáu toá caên Giaûm soá môùi maéc Taêng cöôøng dinh döôõng, Toaøn boä quaàn theå,caù
nguyeân ñaëc hieäu tieâm chuûng, loaïi boû yeáu toá theå coù nguy cô cao
nguy cô (phaùt bao cao su,
nhoùm choïn loïc,
kim tieâm, giaùo duïc taêng
cöôøng nhaän thöùc)
Caáp 2 Giai ñoaïn sôùm cuûa Giaûm thôøi gian maéc Caùc ño löôøng nhaèm phaùt Caù theå môùi coù beänh,
beänh beänh hieän sôùm (saøng loïc chaån
ñoaùn vaø ñieàu trò sôùm)
Caáp 3 Giai ñoaïn muoän cuûa Giaûm soá löôïng vaø/hoaëc Phuïc hoài chöùc naêng Caùc beänh nhaân
beänh taùc ñoäng cuûa caùc bieán
chöùng, giaûm nheï taùc
ñoäng laâu daøi cuûa
beänh/taøn taät, toái ña naêm 15
tieàm naêng soáng coù ích
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Hieän Töôïng Taûng Baêng
16
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Hieän Töôïng Taûng Baêng
Hieän töôïng taûng baêng cuûa beänh cho moät böùc
tranh cuûa söï phaân boá beänh trong coäng ñoàng.
Phaàn thaáy ñöôïc laø nhöõng ca roõ raøng, deã chaån
ñoaùn.
Phaàn khoâng thaáy ñöôïc bao goàm nhöõng ca
tieàm taøng, khoâng ñöôïc chaån ñoaùn, ngöôøi mang
maàm beänh laø phaàn quan troïng
17
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Hieän Töôïng Taûng Baêng
1 ca SXHD coù soác
9 ca SXHD naèm vieän
80 ca khaùm SXHD/caùc PKKV
500 ca SXHD ñieàu trò taïi
nhaø , chöa keå theå aån
18
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Tam Giaùc Dòch Teã Hoïc
Taùc nhaân
Tuùc chuû Moâi tröôøng
19
- Beänh vaø Söï Xuaát Hieän Dòch
Tam Giaùc Dòch Teã Hoïc
Taùc nhaân bao goàm caùc yeáu toá sinh hoïc, vaät
lyù, hoùa hoïc maø söï hieän dieän hay vaéng maët
cuûa noù laø caàn thieát cho beänh xuaát hieän
Tuùc chuû bao goàm nhöõng ñaëc tính, haønh vi cuûa
con ngöôøi, gen, söï mieãn dòch vaø tính caûm thu
ï(tuoåi, giôùi, ngheà nghieäp, hoân nhaân)
Moâi tröôøng nhöõng yeáu toá beân ngoaøi ñoùng goùp
ñeán dieãn tieán beänh (nhieät ñoä, ñoä aåm, ñoä cao,
tieáng oàn)
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
