Các hoạt động công tác thanh thiếu niên và kỹ năng tổ chức: Phần 1

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:152

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cuốn sách cung cấp cho bạn đọc, đặc biệt là cán bộ phụ trách công tác thanh thiếu niên, những kiến thức và kỹ năng thiết yếu, hữu dụng trong triển khai thực hiện công tác thanh thiếu niên như kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng nói trước công chúng, kỹ năng tổ chức các hoạt động gắn kết thanh thiếu niên. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 1 dưới đây!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các hoạt động công tác thanh thiếu niên và kỹ năng tổ chức: Phần 1

HỘI ĐỒNG CHỈ ĐẠO XUẤT BẢN Chủ tịch Hội đồng Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương TRẦN THANH LÂM Phó Chủ tịch Hội đồng Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật PHẠM MINH TUẤN Thành viên NGUYỄN HOÀI ANH PHẠM THỊ THINH NGUYỄN ĐỨC TÀI TỐNG VĂN THANH
4
LỜI NHÀ XUẤT BẢN Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Một năm khởi đầu từ mùa Xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Chỉ bằng hình ảnh mùa Xuân và cuộc đời, Người đã cho chúng ta thấy tầm quan trọng của việc bồi dưỡng thế hệ trẻ, bởi thanh thiếu niên chính là tương lai của xã hội, của đất nước. Thanh thiếu niên Việt Nam chiếm số đông trong dân số cả nước, có mặt ở tất cả các địa bàn, các lĩnh vực kinh tế, văn hóa - xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước. Họ đang trong độ tuổi sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình, là lực lượng có tiềm năng to lớn, đã và đang giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển đất nước hiện nay và tương lai. Vì vậy, giáo dục và rèn luyện thanh thiếu niên được Đảng, Nhà nước ta đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược đào tạo, bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Nhằm giới thiệu những kiến thức, kỹ năng cơ bản về công tác thanh thiếu niên cho cán bộ Đoàn, Hội, Đội, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với 5
Nhà xuất bản Thanh niên xuất bản cuốn sách Kỹ năng tổ chức các hoạt động công tác thanh thiếu niên do TS. Phạm Đình Nghiệp, TS. Lê Văn Cầu biên soạn. Cuốn sách cung cấp cho bạn đọc, đặc biệt là cán bộ phụ trách công tác thanh thiếu niên, những kiến thức và kỹ năng thiết yếu, hữu dụng trong triển khai thực hiện công tác thanh thiếu niên như kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng giao tiếp ứng xử, kỹ năng nói trước công chúng, kỹ năng tổ chức các hoạt động gắn kết thanh thiếu niên... Đặc biệt, cuốn sách có những hướng dẫn rất cụ thể về công tác xã hội đối với những thanh thiếu niên có hoàn cảnh đặc biệt (đội giáo dục đồng đẳng); giới thiệu những kinh nghiệm rút ra từ các phong trào thanh niên đã và đang được triển khai có hiệu quả từ cấp cơ sở đến trung ương... Có thể nói, từ việc hệ thống và cung cấp các kiến thức, kỹ năng công tác thanh thiếu niên, cuốn sách giúp bạn đọc, đặc biệt là cán bộ Đoàn, Hội, Đội rèn luyện năng lực lãnh đạo, quản lý, điều hành, tổ chức hoạt động thanh thiếu niên chuyên nghiệp ở các cấp, các ngành trong xã hội. Xin giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc. Tháng 10 năm 2022 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT 6
LỜI NÓI ĐẦU Để đáp ứng yêu cầu của công tác thanh thiếu niên trong những điều kiện mới, mỗi cán bộ Đoàn, Hội, Đội phải vững vàng ở cả ba vai trò: vừa là người bạn chí tình của tuổi trẻ, vừa là người đồng chí thân thiết, lại vừa là người thủ lĩnh của họ. Vì vậy, bên cạnh việc trau dồi bản lĩnh chính trị trên cơ sở nắm vững phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ nhất thiết phải thông thạo nghiệp vụ công tác Đoàn, Hội, Đội, rèn luyện cho mình phương pháp công tác khoa học và đặc biệt là nắm vững những kỹ năng công tác thanh thiếu niên. Với câu hỏi “Kỹ năng là gì?” thì câu trả lời ngắn gọn nhất là: “Kỹ năng chính là tổng hợp các thao tác đã được quy trình hóa”. Mỗi cán bộ công tác thanh thiếu niên phải rèn luyện để thành thạo ba kỹ năng cơ bản: kỹ năng nói, kỹ năng viết và kỹ năng tổ chức các hoạt động trong thanh thiếu niên. Cuốn sách Kỹ năng tổ chức các hoạt động công tác thanh thiếu niên hữu ích đối với các 7
cán bộ Đoàn, Hội, Đội khi giúp các bạn tiếp cận những kỹ năng cụ thể: kỹ năng lập kế hoạch, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng nói trước công chúng, kỹ năng tổ chức mít tinh, lễ hội, hội trại, hội thao, hội thi, hội diễn, kỹ năng tổ chức trò chơi, kỹ năng tổ chức các phong trào thanh niên..., đồng thời cuốn sách cũng giới thiệu các phong trào hành động cách mạng: “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”, “Thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương”, các chương trình đồng hành với thanh niên: “Đồng hành với thanh niên trong học tập”, “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”, “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần”. Trong quá trình biên soạn cuốn sách khó tránh khỏi những thiếu sót nhất định, chúng tôi mong nhận được các ý kiến đóng góp của bạn đọc để nội dung cuốn sách được hoàn thiện hơn trong lần xuất bản sau. Xin chân thành cảm ơn! NHÓM TÁC GIẢ 8
KỸ NĂNG LẬP KẾ HOẠCH 1. Khái niệm kế hoạch - Theo nghĩa rộng: Kế hoạch là toàn bộ những điều vạch ra một cách có hệ thống về những công việc dự định làm trong một thời gian nhất định, với mục tiêu, cách thức, trình tự, thời gian tiến hành. Kế hoạch hóa là làm cho phát triển một cách có kế hoạch. - Theo nghĩa hẹp: Kế hoạch là bản xác định mục tiêu của công việc, là phương án tổ chức công việc của cơ quan, đơn vị. 2. Các loại kế hoạch - Kế hoạch chiến lược: Là kế hoạch xác định những mục tiêu cơ bản và cách thức tối ưu để đạt được những mục tiêu đó, mang tính lâu dài, tổng quát. Ví dụ: kế hoạch xây dựng và phát triển giao thông đô thị, kế hoạch xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội vùng núi phía Bắc... - Kế hoạch nghiệp vụ: Là kế hoạch nhằm gia tăng hiệu quả hoạt động của cơ quan (về việc gì, ai thực hiện, khi nào hoàn thành, cách thực hiện 9
như thế nào). Ví dụ: kế hoạch sản xuất, kế hoạch hoạt động công đoàn... - Kế hoạch chỉ đạo: Là kế hoạch quy định một số phương châm chung, các trọng điểm cần chú ý chỉ đạo giải quyết, thường là kế hoạch cấp trên hướng dẫn cho cấp dưới thực hiện một công việc, một hoạt động. Ví dụ: kế hoạch chỉ đạo Đại hội Đoàn các cấp, kế hoạch tổ chức học tập Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc... 3. Lập kế hoạch và tác dụng của lập kế hoạch - Lập kế hoạch là đưa ra quyết định về thực hiện và đánh giá trước khi thực hiện, đồng thời là căn cứ để kiểm tra, giám sát và đánh giá. - Lập kế hoạch là chức năng đầu tiên và cơ bản nhất trong công tác quản lý, điều hành. - Lập kế hoạch giúp thực hiện mục tiêu một cách nhất quán, gắn kết các hoạt động một cách có tổ chức, hạn chế hoạt động trùng lặp, sử dụng có hiệu quả nhân lực, vật lực, tài lực. Lập kế hoạch tạo nên sự phối hợp nhịp nhàng giữa mọi người để cùng nhau thực hiện. - Nhờ có lập kế hoạch mà biết được: sẽ làm gì, làm ở đâu, khi nào, do ai thực hiện và kết quả mong muốn của hoạt động đó là gì. Làm việc có kế hoạch giúp chúng ta chủ động trong công việc và lựa chọn được phương án tốt nhất. - Lập kế hoạch giúp định rõ từng bước thực hiện và tạo điều kiện thuận lợi để giám sát, đánh giá, điều khiển các hoạt động. 10
4. Các yếu tố bảo đảm lập kế hoạch có hiệu quả - Tính cụ thể: Có mục đích, mục tiêu rõ ràng, xuất phát từ yêu cầu công việc và nhu cầu, nguyện vọng của thanh thiếu niên. - Tính thiết thực: Giải quyết được những vấn đề cấp bách đặt ra, không những về hiệu quả công việc mà cả về hiệu quả giáo dục. - Tính kịp thời: Tính thời điểm, tính thời sự... - Tính phù hợp: Kế hoạch đặt ra phù hợp với năng lực cán bộ, mục tiêu hoạt động. - Tính thống nhất giữa các biện pháp: Không đối lập nhau mà thống nhất từ nội dung, biện pháp đến thời gian thực hiện. - Tính khả thi: Có khả năng thực hiện được. 5. Lập kế hoạch phải trả lời được các câu hỏi - Làm cái gì? - Quy mô như thế nào? - Bằng các nguồn lực nào? - Làm ở đâu? - Bao giờ làm? - Ai làm? - Kết quả sẽ ra sao? - Nhằm đạt mục tiêu gì? 6. Phương pháp lập một kế hoạch tổ chức hoạt động Bước 1: Thu thập thông tin, dữ liệu, đưa ra những nhận định ban đầu và xác định các căn cứ để xây dựng kế hoạch: 11
- Chủ trương, nghị quyết của cấp ủy đảng, đoàn cấp trên - Tình hình, đặc điểm, nhiệm vụ của địa phương, đơn vị - Nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên thanh niên - Trình độ cán bộ đoàn viên thanh niên - Điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật - Điều kiện kinh phí cho hoạt động - Quy mô hoạt động, tính chất công việc. Các phương pháp thu thập thông tin: - Lấy thông tin trực tiếp (đối thoại, phỏng vấn, tọa đàm) - Thông qua điều tra, khảo sát - Thông qua các văn bản, báo cáo, hướng dẫn, tài liệu của Đoàn... - Thông qua phương tiện thông tin đại chúng. Bước 2: Họp, tổ chức thảo luận, thống nhất ý kiến. Lấy ý kiến của những người có liên quan, xin ý kiến lãnh đạo cấp ủy đảng, đoàn cấp trên. Xác định mục tiêu, các phương án hành động. Thông qua bản kế hoạch dự thảo (nếu cần thiết). Bước 3: Thông qua kế hoạch chính thức. Kết cấu một bản kế hoạch tổ chức hoạt động gồm: - Mục đích, yêu cầu - Thành phần, đối tượng - Thời gian, địa điểm - Nội dung, hình thức hoạt động 12
- Biện pháp tổ chức thực hiện. Bước 4: Tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch. - Tổ chức triển khai: Thông qua hội nghị, tập huấn, tập dượt... - Tổ chức thực hiện: Phân công nhiệm vụ, chỉ đạo điểm... - Kiểm tra, đôn đốc, động viên, khích lệ... - Phát hiện, điều chỉnh và xử lý các tình huống phát sinh. Bước 5: Đánh giá, tổng kết, đề xuất, kiến nghị. - Tổng kết tổng thể hoặc từng giai đoạn - Khen thưởng, kỷ luật - Kiến nghị và đề xuất kế hoạch mới tiếp theo. 7. Nội dung cơ bản của một kế hoạch tổ chức hoạt động - Xác định mục tiêu, yêu cầu (bao gồm các chỉ số để đánh giá được) - Xác định nội dung và phương thức hoạt động (những hoạt động chính để đạt được mục tiêu) - Địa điểm, thời gian thực hiện và hoàn thành - Những điều kiện cơ bản để thực hiện (con người, tài chính, trang thiết bị) - Người chịu trách nhiệm (có sự phân công cụ thể, thích hợp với yêu cầu công việc) - Kết quả dự kiến cần phải đạt (các chỉ số đầu ra cụ thể của từng hoạt động). 13
Lập bảng kế hoạch với các nội dung cơ bản sau: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ghi chú: Cột 1: Số thứ tự Cột 2: Nội dung công việc Cột 3: Thời gian tiến hành Cột 4: Địa điểm tiến hành Cột 5: Người phụ trách Cột 6: Đơn vị phối kết hợp Cột 7: Kinh phí, cơ sở vật chất Cột 8: Hiệu quả cần đạt được Cột 9: Ghi chú 14
KỸ NĂNG GIAO TIẾP ỨNG XỬ Trong cuộc sống, giao tiếp hằng ngày, con người luôn phải ứng phó với biết bao tình huống, có lúc đơn giản, dễ dàng xử lý, có lúc phức tạp, khó xử. Xã hội càng văn minh thì nhu cầu trong giao tiếp của con người càng cao. Ngày nay, việc ứng xử một cách thông minh, khôn khéo, tế nhị, kịp thời, có hiệu quả, đạt tới mức độ nghệ thuật còn được coi là bí quyết thành công trong cuộc đời, trong công việc. I. NGUYÊN TẮC ỨNG XỬ 1. Hãy tiếp cận con người ở góc độ không ai có thể hoàn toàn tốt hoặc hoàn toàn xấu Không có ai là người hoàn toàn xấu. Khi đánh giá con người cụ thể, chúng ta thường bị cái nhìn chủ quan, định kiến che lấp, ít khi tách ra được, dù chỉ là tương đối, những ưu điểm, nhược điểm của họ và lại càng không xác định được giới hạn, hoàn cảnh, diễn biến tác động, hình thành nên những ưu điểm và nhược điểm đó. Con người cũng dễ bị chi phối bởi quy luật 15
cảm xúc “yêu nên tốt, ghét nên xấu”. Kết quả là dễ mắc sai lầm trong giao tiếp. Do vậy nguyên tắc đầu tiên trong nghệ thuật ứng xử là hãy tiếp cận con người ở góc độ không ai có thể hoàn toàn tốt hoặc hoàn toàn xấu. Với nguyên tắc này, mỗi người có thể tự tìm cho mình một cách ứng xử phù hợp, tạm chia thành các bước sau: - Bước 1: Hãy thừa nhận (chấp nhận). - Bước 2: Biết lắng nghe ý kiến, tìm ra chỗ mạnh, chỗ yếu của người đối diện. Thấy cái mạnh, lợi thế của bản thân (cái bản thân có mà người khác không có). - Bước 3: Tạo ra sự đồng cảm, gây niềm tin (hiểu biết lẫn nhau, gây sự tin tưởng). - Bước 4: Tìm điểm chung, mỗi bên đều thấy được cái lợi, cái vui và cách cộng tác, tương lai của sự cộng tác đó. - Bước 5: Tạo dư luận ủng hộ, xây dựng mối quan hệ thân tình. 2. Xem xét mọi điều, tính đến mọi khả năng với nhiều phương án Nếu trong mỗi con người đều có những giá trị dương (+) (những đức tính tốt, những mặt mạnh, những ưu điểm...) và có cả những giá trị âm (-) (những tính xấu, những mặt yếu, những khuyết điểm...) thì với người này có thể tới 90 (+), có 10 (-) hoặc ở người khác có thể đạt 99 (+) chỉ có 1 (-). 16
Vấn đề là cần biết nhìn ra “dấu cộng” trong cả khối “dấu trừ” và phát hiện kịp thời “dấu trừ” ngay khi nó chỉ là một chấm nhỏ rất mờ nhạt trong cả khối “dấu cộng” để có thể dự đoán được tác động có hại của “dấu trừ”. Điều quan trọng hơn trong phép ứng xử là tìm ra những chất xúc tác để kích thích phản ứng đổi dấu tích cực xảy ra theo hướng 1 (+) trở thành n (+) và n (-) giảm xuống còn 1 (-). 3. Nắm bắt nghệ thuật theo nhu cầu Điều khó nhất trong giao tiếp và ứng xử là đối tượng thờ ơ, không có nhu cầu. Bạn sẽ ứng xử như thế nào khi đối tượng không muốn nói chuyện, không muốn nghe bạn can ngăn, không muốn hợp tác với bạn...? - Hãy gợi trí tò mò hoặc cho họ thấy cái lợi, cái vui mà bạn đang có, còn người ấy đang thiếu, đang cần. - Chỉ cho họ, bằng cách nào đó, thấy tia hy vọng vào kết quả, gây thiện cảm, tạo sự tin tưởng. - Giao trách nhiệm một cách công khai, tạo ra tình huống chỉ có tiến chứ không có lùi, ràng buộc bằng những sợi dây vô hình về quan hệ nào đó đã được hình thành. - Gây niềm say mê, tìm được ý nghĩa trong cuộc sống, công việc đang tiến hành. - Củng cố niềm tin, thuyết phục về một kết cục tốt đẹp. 17
- Phải tạo ra sự an toàn, biết cách chống đỡ dư luận, tạo dư luận mới ủng hộ. - Tính đến nhiều phương án, chọn phương án hợp với mình nhất, có thể tạo ra những vấp ngã nhỏ để luyện tập bản lĩnh, chủ động đề phòng tính tự kiêu. Trong những trường hợp cụ thể đòi hỏi mọi người phải biết ứng biến và điều quan trọng hơn là hãy tìm cho được cách thức đi tới thành công riêng của mình. II. MỘT SỐ CÁCH ỨNG XỬ 1. Thủ thuật “ném đá thăm đường” Nếu muốn làm quen, bắt chuyện, có lẽ trước tiên bạn nên bắt đầu bằng một hứng thú chung. Chẳng hạn có thể từ một bức tranh, một bản nhạc, một ca khúc mới được nhiều người yêu thích, hay một bộ phim mới, một quyển sách mới, một xu hướng thời trang mới... là những điều đối phương biết rõ và có phản ứng tích cực, hoặc có thể từ một điểm chung nào đó về học tập, việc làm... Bắt đầu từ những câu chuyện không quan trọng lắm để làm mất đi sự căng thẳng và ngăn cách giữa hai người và qua đó bạn có thể hiểu thêm về người mà bạn muốn làm quen (những sở thích, thói quen, cá tính...). Bạn có thể thực hiện theo các bước sau đây: a. Giai đoạn trước khi giao tiếp: - Xác định mục đích, làm quen đối tượng và gây ấn tượng tốt. 18