Các mô hình mạng 10

Chia sẻ: Thi Sms | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'các mô hình mạng 10', công nghệ thông tin, quản trị mạng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các mô hình mạng 10

 2 2 3 −1 4 3 2 6    Do c t 1 là tr i hơn c t 2 nên ma tr n trên ñư c rút g n v d ng  2 3 −1 3 2 6    Kí hi u véc tơ phân ph i xác su t ng v i chi n lư c h n h p c a ngư i chơi A là x = (x1, x2) = (x1, 1 − x1), chúng ta có các kì v ng pay − off c a ngư i chơi A khi ngư i chơi B chơi các chi n lư c (thu n nh t) khác nhau như sau: − N u B chơi chi n lư c 1 (b1) thì kì v ng pay − off c a A là E(X/b1) = 2x1 + 3(1−x1) = −x1 + 3. − N u B chơi chi n lư c 2 (b2) thì kì v ng pay − off c a A là E(X/b2) = x1 + 2. − N u B chơi chi n lư c 3 (b3) thì kì v ng pay − off c a A là E(X/b3) = −7x1 + 6. V ñ th c a các kì v ng pay − off trên (hình VI.5) ta th y ñư ng vi n ñ m nét phía dư i cho bi t Min {E(X/b1), E(X/b2), E(X/b3)} tùy theo x1 ñã ch n. Như v y ph i ∗ ch n x1 ng v i Max {Min {E(X/b1), E(X/b2), E(X/b3)}. V y x1 = 0,5 như ñã ch ra trên ñ th . Do ñó x ∗ = 1 − x1 = 0,5 và giá tr c a trò chơi trên là 5/2. ∗ 2 E 6 §iÓm Maximin E(X/b3) E(X/b2) 3 E(X/b1) • 5/2 2 x 1 0 0.5 Hình VI.5. ð th các kì v ng pay − off E(X/bi) Ð xác ñ nh chi n lư c h n h p (y1, y2, y3) cho ngư i chơi B, ta nh n th y các ba ñư ng kì v ng pay − off ñ u ñi qua ñi m cao nh t (1/2, 5/2) c a ñư ng vi n ñ m nét. Ði u này có nghĩa là B có th xây d ng chi n lư c h n h p d a trên c b1, b2 l n b3. Có ng kì v ng pay − off b t kì v i các h s góc trái d u ñ u th ch ng minh ñư c, hai ñư cho m t chi n lư c h n h p t i ưu c a B. Như v y, ch c n xét hai trư ng h p sau: Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình V n trù h c ………………………………..........190
Trư ng h p 1: Xét hai ñư ng E(X/b1) và E(X/b2). Ði u này có nghĩa r ng y∗ = 0 3 do B không chơi chi n lư c b3. − N u A chơi chi n lư c 1 (a1) thì kì v ng pay − off c a B là E(Y/a1) = 2y1 + 3(1−y1) = −y1 + 3. − N u A chơi chi n lư c 2 (a2) thì kì v ng pay − off c a B là E(Y/a2) = y1 + 2. B ng cách v ñ th các ñư ng kì v ng pay − off E(Y/a1) và E(Y/a2) c a B tùy theo y1 (tương t như v các ñư ng E(X/bi) ), có th xác ñ nh ñư c ñi m Minimax (xem hình ∗ VI.6). Có th th y ngay, y1 tương ng v i ñi m Minimax ñư c xác ñ nh t phương trình: - y1 + 3 = y1 + 2. V y chi n lư c h n h p t i ưu c a B là: y1 = 1/2, y∗ = 1/2 ∗ ∗ ∗ 2 và y∗ = 0. 3 E §iÓm Mimimax 3 • 5/2 E(Y/a2) E(Y/a1) 2 y 1 0 0.5 Hình VI.6. ð th các kì v ng pay − off E(Y/ai) Trư ng h p 2: Xét hai ñư ng E(X/b2) và E(X/b3). Tính toán tương t ta có chi n lư c h n h p t i ưu c a B là: y1 = 0, y∗ = 7/8 và y∗ = 1/8. ∗ 2 3 Ví d 6: Xét trò chơi hai ngư i - t ng không v i ma tr n trò chơi c 4×2 sau 2 4 2 3   3 2    −2 6 Vi c rút g n ma tr n trò chơi l i d ng tính tr i c a hàng hay c t là không b t bu c. Vì v y ñ gi i trò chơi trong ví d này, chúng ta v n gi nguyên ma tr n trên. Hư ng d n: Khi ngư i chơi A chơi các chi n lư c ( các hàng) 1, 2, 3 và 4 thì kì v ng pay - off c a ngư i chơi B tương ng s là: -2y1 + 4, -y1 + 3, y1 + 2, -8y1 + 6,
trong ñó (y1, y2) hay (y1, 1 - y1) là phân ph i xác su t c a chi n lư c h n h p c a B. V các ñư ng kì v ng pay - off trên và xác ñ nh ñi m Minimax thì s tìm ñư c chi n lư c h n h p t i ưu c a B. Sau ñó tìm ñư c chi n lư c h n h p t i ưu c a A b ng cách xác ñ nh ñi m Maximin. ðáp s : Chi n lư c h n h p t i ưu c a B là (y1 , y∗ ) = (2 / 3,1/ 3) còn chi n lư c h n ∗ 2 h p t i ưu c a A là (x1 , x ∗ , x ∗ , x ∗ ) = (1/ 3,0, 2 / 3,0) v i giá tr c a trò chơi là v* = 8/3. ∗ 2 3 4 5.5. Gi i thi u v trò chơi nhi u ngư i Trong các ph n trên chúng ta ñã xem xét mô hình trò chơi hai ngư i có tính ñ i kháng. Tuy nhiên, mô hình này l i không th áp d ng cho các hi n tư ng kinh t − xã h i mà trong ñó quy n l i c a r t nhi u cá nhân ñ ng ch m nhau, m c dù h không nh t thi t là ñ i kháng nhau. Các trư ng h p như v y d n t i vi c nghiên c u lí thuy t trò chơi n ngư i. Trong khuôn kh c a giáo trình chúng ta ch gi i thi u v trò chơi h p tác n ngư i thông qua m t ví d ñơn gi n. Ví d 7: Xét trư ng h p n công ti trong cùng m t ngành công nghi p ñư c ñ ngh kí k t m t h p ñ ng mang l i l i nhu n. Các công ti này ñư c ñánh s theo th t là 1, 2, ..., n. Lúc ñó, N = {1, 2, ..., n} là t p h p các công ti. Gi s giá tr l i nhu n c a h p ñ ng là v(N) ñã bi t. Các công ti c n ñàm phán ñ xem xét cách chia s h p ñ ng theo m t t l h p lí nào ñó. Kí hi u xi là ph n l i nhu n c a công ti i, ta có xi ≥ 0, ∀ i = 1, n n và ∑ x i = v(N) . M t s công ti cũng có th liên k t ñàm phán theo m t liên minh S ⊂ i =1 N. Trong trư ng h p c n thi t, liên minh S có th ph n ñ i vi c kí k t h p ñ ng chung ban ñ u cho toàn b t p N và s kí k t h p ñ ng ch riêng cho t p S v i giá tr l i nhu n v(S) n u ∑ x i ≤ v(S) . Hàm v(.) cũng như các s xi, ∀ i = 1, n , ph i tho mãn hai i∈S ñi u ki n sau: − v(.) là hàm nh n giá tr không âm ∀ S ⊂ N sao cho: v(∅) = 0 và v(S∪T) ≥ v(S) + v(T), m t khi S∩T = ∅. T c là, khi hai liên minh không giao nhau k t h p các n l c ñàm phán c a h l i thì h s ñ t ñư c t ng l i nhu n cao hơn. T ñi u ki n này suy ra: v(N) ≥ v(S), ∀ S ⊂ N. Hàm v(.) ñư c g i là hàm ñ c trưng c a trò chơi h p tác n ngư i. Trò chơi h p tác n ngư i ñư c coi là trò chơi ñ i x ng n u giá tr l i nhu n v(S) c a liên minh S ch ph thu c vào s ph n t c a t p S, ∀ S ⊂ N. n − ∑ x i = v(N) và xi ≥ v({i}), ∀ i = 1, n . T c là, khi tham gia vào trò chơi h p tác n i =1 ngư i, m i công ti ñ u nh n ñư c ph n l i nhu n không ít hơn ph n l i nhu n n u kí k t h p ñ ng riêng cho mình. Véc tơ x = (x1, x2, ..., xn) ñư c g i là véc tơ phân ph i c a trò chơi. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình V n trù h c ………………………………..........192
Vi c gi i trò chơi h p tác n ngư i ñư c hi u là vi c xác ñ nh ñư c t p nghi m S bao g m t t c các véc tơ phân ph i − nghi m c a trò chơi sao cho không m t liên minh nào có th ph n ñ i m t cách có căn c ñ i v i b t kì m t véc tơ phân ph i nào thu c S. T p nghi m R c a trò chơi h p tác n ngư i bao g m các véc t ơ phân ph i x = (x1, x2, ..., xn) tho mãn h ñi u ki n: n ∑ x i = v(N) , i =1 ∑ x i ≥ v(S) , ∀ S ⊂ N, S ≠ ∅ i∈S xi ≥ 0, ∀ i = 1, n . S ð nh lí 3: ði u ki n v(S) ≤ v(N), ∀ S ⊂ N là ñi u ki n ñ ñ trò chơi h p tác n n ngư i có nghi m ( ñây, kí hi u S ñ ch l c lư ng c a S). Trong trư ng h p trò chơi h p tác n ngư i là ñ i x ng thì ñi u ki n trên cũng là ñi u ki n c n ñ trò chơi có nghi m. ð tìm t p nghi m R c a trò chơi h p tác n ngư i, c n thêm m t bi n xn+1 ≥ 0 vào v trái c a ràng bu c ñ u tiên trong h ñi u ki n ràng bu c trên ñây và ñi gi i BTQHTT: Min xn+1 v i h ràng bu c m i. Nên chú ý r ng ñ gi i quy t v n ñ này ph i s d ng thu t toán ñơn hình ba pha ñ tìm t t c các nghi m c a BTQHTT. BÀI T P CHƯƠNG VI 1. Xét ma tr n pay-off (l i nhu n) sau ñây v i ai, i =1, 2, 3, 4, là các phương án hành ñ ng, còn θj, j =1, 2, 3, 4, 5, là các tr ng thái có th x y ra. Xác su t c a các tr ng thái chưa ñư c bi t. Hãy so sánh các l a ch n thu ñư c b ng cách áp d ng các tiêu chu n: Laplace, Maximax, Minimax, Savage và Hurwicz (gi s α = 0,5). θ1 θ2 θ3 θ4 θ5 a1 15 10 0 -6 17 a2 3 14 8 9 2 a3 1 5 14 20 -3 a4 7 19 10 2 0 Hãy áp d ng tiêu chu n kì v ng l i nhu n t i ña ñ l a ch n phương án hàng ñ ng thích h p, bi t xác su t c a các tr ng thái là θi, j = 1, 2, 3, 4, 5, theo th t là 0,1, 0,2, 0,3, 0,25 và 0,15. 2. Xét bài toán ra quy t ñ nh d tr v i b ng pay-off sau: Hành ñ ng ñ t hàng Giá tr l i nhu n a1 a2 a3 15 hòm 10 hòm 5 hòm
θ1 = 5 hòm v i pθ(θ1) = 0.2 8 10 12 Nhu c u th θ2 = 10 hòm v i pθ(θ2) = 0.5 12 14 12 trư ng θ3 = 15 hòm v i pθ(θ3) = 0.3 20 14 12 − Hãy áp d ng tiêu chu n kì v ng t i ña ñ l a ch n hành ñ ng ñ t hàng thích h p. − Gi s θj, j = 1, 2, 3, trong b ng trên là kì v ng (có th x y ra) c a nhu c u th trư ng Z v i phân ph i xác su t Poisson có kì v ng θ. Hi n t i, nhu c u th trư ng v a ñư c kh o sát và d báo là Z = 10. Hãy ti n hành phân tích Bayes d a trên xác su t h u nghi m ñ l a ch n phương án ñ t hàng h p lí. 3. M t hãng hàng không xem xét vi c mua m t máy bay dân d ng. Các chuyên gia c a hãng ñã phân tích và thu ñư c hàm th a d ng có d ng sau: u(x1, x2, x3, x4) = w(x1, x2, x3) - 10-6x4, v i x1, x2, x3 là các giá tr d toán v t ng l i nhu n, s lư ng hàng khách và t l % các chuy n bay b nh chuy n trong m t năm, còn x4 là chi phí mua h p ñ ng kh o sát tư v n (b ng 105 USD n u kí h p ñ ng). Hàm w có các giá tr là 1,00, 0,34 và 0,1 n u máy bay mua v ho t ñ ng v i ñ tin c y r t cao, cao và trung bình. Ngoài ra, n u không mua máy bay thì w có giá tr là 0,17. Theo các s li u t ng h p ñư c, khi mua m t máy bay như v y có th x y ra ba trư ng h p: máy bay ho t ñ ng v i ñ tin c y r t cao, cao và trung bình v i các xác su t tương ng là 20%, 30% và 50%. Còn trong s các máy bay ho t ñ ng v i ñ tin c y r t cao ñã có th c hi n h p ñ ng kh o sát tư v n (trư c khi mua), t l máy bay ñư c tư v n ñánh giá nên mua là 90%. Các t l ñó ñ i v i các máy bay ho t ñ ng v i ñ tin c y cao và trung bình là 60% và 10%. Hãy s d ng cây quy t ñ nh d a trên kì v ng th a d ng t i ña ñ ti n hành phân tích Bayes và tìm ra l a ch n thích h p: Có nên th c hi n h p ñ ng kh o sát tư v n trư c khi quy t ñ nh có mua máy bay hay không? Quy t ñ nh cu i cùng c n như th nào: có nên mua máy bay hay không? 4. M t nhà ñ u tư mu n ñ u tư m t s ti n là 25 000 USD vào hai lĩnh v c: mua b t ñ ng s n và mua c phi u ch ng khoán. Theo các phân tích ñánh giá c a các chuyên gia: N u ñ u tư vào lĩnh v c b t ñ ng s n thì nhà ñ u tư có lãi g p hai l n s ti n ñ u tư ho c m t ñi 60% s ti n ñ u tư v i các xác su t là 50% và 50%. Còn n u ñ u tư vào lĩnh v c ch ng khoán thì các xác su t ñó là 30% và 70%. Các m c th a d ng c a nhà ñ u tư ñã ñư c xác ñ nh như sau: 1 n u thu ñư c l i nhu n là 50000 USD, 0,8 n u có l i nhu n là 25000 USD, 0,6 v i l i nhu n 17500USD, 0,4 n u hòa v n, 0,2 n u l 7500 USD và 0 n u l 15000 USD. Hãy giúp nhà ñ u tư tìm ra quy t ñ nh h p lí nh t trong s các l a ch n sau: ñ u tư toàn b s ti n vào m t lĩnh v c, ñ u tư m t n a s Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình V n trù h c ………………………………..........194
ti n vào m t lĩnh v c, ñ u tư toàn b s ti n vào c hai lĩnh v c v i t l 50 - 50, không ñ u tư vào lĩnh v c nào. 5. Hãy cho bi t các ma tr n trò chơi sau có ñi m yên ng a không, sau ñó xác ñ nh giá tr c a trò chơi và các chi n lư c t i ưu c a t ng ngư i chơi (áp d ng thu t toán ñơn hình n u th y c n thi t):  4 −4 −5 6  −1 1 1   5 50 50   −3 −4 −9 −2   2 −2 2  ,  1 1 0,1 .  ,     −8 −9  6 7  3 3 −3 10 1 10        −9 5  7 3 6. Gi i các trò chơi sau ñây b ng phương pháp ñ th 1 2 5 T 1 3 −3 7  1 −7 −4 2     ,  8 4 7 .  2 5 4 −6  ,  2 9 3 1    −1 5 −6    7. ð i tá Blotto và phía ñ i th ñ u mu n ñánh chi m hai ñi m cao chi n lư c. Phía Blotto có 2 trung ñoàn còn phía ñ i th có t i 3 trung ñoàn. G i n1 và n2 là s các trung ñoàn ñư c Blotto phân b ñi ñánh chi m hai c di m, còn các s ñó v phía ñ i th là m1 và m2. Các pay-off c a Blotto ñư c tính như sau: N u ni > mi thì ông ta thu ñư c mi + 1 ñi m, còn n u ni < mi thì b m t ni + 1 ñi m. N u ni = mi thì hai phía ñ u nh n 0 ñi m. Hãy phát bi u bài toán dư i d ng trò chơi hai ngư i - t ng không và tìm chi n lư c t i ưu cho hai ñ i th . 8. Hai công ti cùng phát tri n m t lo i s n ph m. Hi n t i th ph n c a hai công ti là 50 - 50. ð c nh tranh th trư ng, hai công ti ñ u tìm cách ti n hành các chi n d ch qu ng cáo (n u không công ti nào ti n hành chi n d ch qu ng cáo thì th ph n v n gi nguyên). Các kh o sát th ng kê cho bi t: 50% các khách hàng ti m năng có th ñ t ñư c thông qua TV, 30% qua báo hay t p chí và 20% qua ñài. Hãy phát bi u bài toán dư i d ng trò chơi hai ngư i - t ng không và cho bi t trò chơi trên có ñi m yên ng a hay không.
Chương VII CÁC MÔ HÌNH QU N LÍ HÀNG D TR 1. CÁC KHÁI NI M CƠ B N 1.1. Các ch c năng c a vi c d tr hàng Bài toán qu n lí hàng d tr (Inventory Manegenent) phát sinh trong trư ng h p khi c n ph i d tr các hàng hóa, v t tư, thi t b d ng này hay d ng khác nh m m c ñích ñáp ng ñư c m t cách k p th i các nhu c u v phát tri n s n xu t hay kinh doanh. ð i v i nhi u công ti, doanh nghi p, hàng d tr (Inventory) chính là tài s n l n nh t, quan tr ng nh t. Vi c d tr hàng thi u h t d n t i s n xu t kinh doanh ng ng tr , k ho ch b phá v , doanh thu gi m. Ngư c l i, vi c d tr hàng th a thãi vư t quá nhu c u c a s n xu t hay kinh doanh l i d n t i các chi phí lưu kho gia tăng, v n b t n ñ ng. Như v y, c n ph i có các phương pháp ki m soát cũng như các kĩ năng qu n lí hàng d tr m t cách khéo léo, có hi u qu nh m ñ t m c tiêu t i ña hóa l i nhu n, n ñ nh và phát tri n các ho t ñ ng c a doanh nghi p. Các ch c năng chính c a vi c d tr hàng ñư c tóm lư c như sau: − Làm cho quan h cung c u n ñ nh trong s n xu t hay kinh doanh, không ñ x y ra tình tr ng kh ng ho ng hàng d tr (do thi u ho c th a). − Làm gi m giá thành s n ph m b ng cách mua hay s n xu t theo lô hàng, theo ñ t (gi m chi phí ñ t hàng, mua hàng và ña d ng hóa ho t ñ ng s n xu t và kinh doanh). − Cho phép d tr và b o qu n ñư c các m t hàng d h ng, ch có th thu mua theo mùa thu ho ch (hoa qu , th c ph m, th y s n...). − T ch c h p lí l c lư ng lao ñ ng dư th a t i m t s th i ñi m ñ t o ra các s n ph m hàng hóa d tr (ñây chính là khái ni m d tr lao ñ ng), nh m ñáp ng nhu c u th trư ng t i các ñi m c c ñ i có nhu c u gia tăng ñ t xu t. Các quy t ñ nh cơ b n v vi c d tr m t m t hàng là: − Khi nào c n b sung hàng (vào kho d tr ), − M i khi c n b sung hàng c n ñ t lư ng hàng là bao nhiêu. 1.2. H th ng qu n lí hàng d tr theo phân lo i giá tr ABC Ví d 1: Phân tích ABC v giá tr hàng hoá. Trong nhi u tình hu ng th c t , hàng d tr trong kho, còn g i là hàng lưu kho, có th bao g m r t nhi u ch ng lo i, t lo i c p th p r ti n, c ng k nh t i lo i hàng cao c p ñ t ti n nhưng có kích thư c bé. Vì hàng lưu kho chính là v n “ñ ng”, nên c n Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình V n trù h c ………………………………..........196
ki m soát và qu n lí th t t t các m t hàng cao c p. H th ng qu n lí hàng d tr theo phân lo i ABC chính là m t h th ng phân lo i hàng theo các m c ki m soát. B ng VII.1. Phân tích ABC theo giá tr hàng d tr Phân lo i hàng % s lư ng hàng % giá tr hàng M c v n ñ ng A 20 80 nhi u B 30 15 trung bình C 50 5 ít Trong b ng VII.1 và hình VII.1, lo i hàng A chi m s lư ng ít trong hàng lưu kho nhưng l i có giá tr r t cao. B i v y c n ki m soát lo i hàng này m t cách nghiêm ng t nh t (tránh hư h ng, m t mát, tăng cư ng vi c quay vòng v n “ñ ng” lo i này). Lo i hàng B cũng c n ñư c chú tr ng qu n lí trong khi ñó m c ưu tiên v qu n lí th p nh t ñư c dành cho lo i hàng C. 100% 95% C B 80% A % giá tr hàng 20% 50% 100% O % s lư ng hàng Hình VII.1. ð th phân lo i ABC hàng d tr 1.3. Mô hình qu n lí hàng d tr t ng quát M c ñích cu i cùng c a b t c m t mô hình qu n lí hàng d tr nào cũng nh m tr l i hai câu h i: khi vào c n ñ t mua thêm hàng d tr , nói v n t t là khi nào ñ t và m i l n ñ t hàng thì c n ñ t lư ng hàng là bao nhiêu, nói v n t t là ñ t bao nhiêu. ð tr l i câu h i “khi nào ñ t”, có th phân lo i các h th ng qu n lí hàng d tr theo m t trong hai trư ng h p sau: − Ch ñ báo cáo theo dõi ñ nh kì, t c là ñ t hàng sau m t kho ng th i gian nh t ñ nh. − Ch ñ báo cáo theo dõi thư ng xuyên, t c là m i khi lư ng d tr m t m t hàng nào ñó rơi ñ n ngư ng t i thi u (ñư c g i là ngư ng ñ t l i hàng) thì chúng ta ph i kí m t h p ñ ng ñ t mua hàng v i m t lư ng ñ t hàng ñư c d tính m t cách h p lí.
Lư ng ñ t hàng cũng như ngư ng ñ t l i hàng thông thư ng ñư c l a ch n sao cho t ng chi phí d tr hàng là nh nh t. Công th c t ng quát sau ñây cho phép bi u th t ng chi phí d tr hàng thông qua các chi phí thành ph n: T ng chi phí d tr hàng = (Chi phí mua hàng) + (Chi phí ñ t hàng ) + (Chi phí lưu kho) + (Chi phí phát sinh do n hàng). Chi phí mua hàng: ðây là y u t quan tr ng khi giá mua hàng thư ng ph thu c vào lư ng ñ t hàng. Nhi u nhà cung c p thư ng có chính sách gi m giá, hoa h ng, chi t kh u... ñ i v i lư ng ñ t hàng l n, mua theo lô hay theo ñ t. Chi phí ñ t hàng: Chi phí này bao g m các chi phí văn phòng, hành chính cho vi c làm h p ñ ng mua (bàn giao) hàng, chi phí v n chuy n và x p hàng vào kho. Thông thư ng, vi c ti n hành ñ t mua hàng quá thư ng xuyên d n t i chi phí ñ t hàng gia tăng. Chi phí lưu kho: Chi phí này bao g m chi phí thuê ñ a ñi m kho hàng, b o qu n, b o hi m, kh u hao v n “ñ ng”, m t giá do l i th i... t c là các chi phí phát sinh do vi c lưu gi hàng trong kho. Chi phí phát sinh do n hàng: ðây là chi phí phát sinh do lư ng hàng lưu kho không ñáp ng ñư c nhu c u mua c a khách hàng d n t i làm gi m doanh thu hay m t uy tín ñ i v i khách hàng. Các mô hình qu n lí hàng d tr có th ñơn gi n ho c ph c t p ph thu c ch y u vào vi c nhu c u ñ i v i lo i hàng d tr thu c d ng nào: nhu c u là t t ñ nh hay nhu c u ng u nhiên. Nhu c u t t ñ nh là nhu c u ñư c xác ñ nh ch c ch n l i ñư c chia thành: nhu c u tĩnh hay nhu c u ñ ng, tùy thu c vào t c ñ tiêu th hàng là không ñ i hay bi n thiên. Còn nhu c u ng u nhiên là bi n nh u nhiên có hàm m t ñ xác su t nh t ñ nh: n u hàm m t ñ xác su t không thay ñ i theo th i gian thì ta có nhu c u d ng, n u trái l i thì có nhu c u không d ng. Theo th t li t kê trên ñây, nhu c u tĩnh là là lo i ñơn gi n nh t, còn nhu c u không d ng là ph c t p nh t (m c dù nó bi u di n chính xác nh t các nhu c u thư ng x y ra trong th c t , nhưng ít khi ñư c áp d ng trong các mô hình qu n lí hàng d tr ). Khi phát bi u m t mô hình qu n lí hàng d tr còn c n chú ý t i các y u t sau ñây: − Th i gian d n hàng: ðây là th i gian tính t khi h p ñ ng ñ t hàng ñã ñư c g i ñi cho t i khi hàng m i v ñư c s p x p vào trong kho lưu gi . Th i gian d n hàng ñư c coi là t c th i (n u ñư c coi là không ñáng k ) ho c không t c th i (n u nó là ñáng k ). Th i gian d n hàng cũng có th là t t ñ nh ho c ng u nhiên. Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình V n trù h c ………………………………..........198
− B sung hàng d tr : Vi c b sung hàng vào kho có th là b sung t c th i (trong trư ng h p c n mua hàng t m t nhà cung c p khác) ho c b sung ñ u ñ n (trong trư ng h p m t hàng c n b sung là do doanh nghi p t s n xu t). − Ph m vi th i gian: ðó là kho ng th i gian mà m c hàng d tr còn có th ki m soát ñư c. Ph m vi th i gian có th là h u h n ho c vô h n tùy thu c vào vi c nhu c u tiêu th hàng có còn ñư c d báo m t cách ñáng tin c y hay không. − S lư ng các ñi m cung c p hàng: M t h th ng qu n lí hàng d tr có th có nhi u ñi m d tr hàng, m i ñi m l i có th ñóng vai trò ñi m cung c p hàng cho các ñi m d tr khác. − S lư ng danh m c hàng d tr : Rõ ràng r ng trong các h th ng qu n lí hàng d tr th c t thư ng có nhi u m t hàng ñư c d tr ñ ng th i. Chính vì v y các m t hàng này thư ng có m i liên quan nh t ñ nh, d tr m t m t hàng quá nhi u v m t s lư ng hay t ng giá tr ti n t t nhiên làm nh hư ng t i vi c d tr h p lí các m t hàng khác. T các phân tích trên ñây, có th nh n th y r ng ph n l n các mô hình qu n lí hàng d tr ñ u hàm ch a y u t ng u nhiên (hay y u t r i ro). Trong các trư ng h p như v y chúng ta có các mô hình xác su t. Tuy nhiên, m t s mô hình trong qu n lí hàng d tr là các mô hình t t ñ nh, trong ñó các y u t ng u nhiên ñã ñư c thay th “g n ñúng” b i các y u t ch c ch n nh m m c ñích làm cho mô hình ñơn gi n hơn và có tính gi i ñư c (Solvability). 2. M T S MÔ HÌNH T T ð NH TRONG QU N LÍ HÀNG D TR 2.1. Mô hình tĩnh Wilson v i m t m t hàng ðây là lo i mô hình ñơn gi n nh t v i các y u t và tham s sau: − Nhu c u hàng là nhu c u tĩnh, t c là t c ñ tiêu th hàng là ñ u (kí hi u là β). − B sung hàng có tính t c th i. − M c hàng lưu kho cao nh t là y (khi lư ng ñ t hàng y v a ñư c nh p vào kho). − Th i gian d n hàng là m t h ng s . − Tình tr ng n hàng (so v i nhu c u tiêu th hàng) không x y ra. Hình VII.2 minh h a s bi n thiên c a m c hàng lưu kho. Th i ñi m hàng vào kho y Th i ñi m ñ t l i h àng M c hàng t0 = y/β Th i gian L
Hình VII.2. ð th hàng lưu kho trong mô hình tĩnh Wilson Trên hình VII.2, t0 = y/β ñư c g i là chu kì hàng, chính là kho ng th i gian t lúc lư ng ñ t hàng ñư c nh p vào kho cho t i khi ñư c tiêu th h t. Do y là m c hàng lưu kho cao nh t và do t c ñ tiêu th hàng là không ñ i nên y/2 là m c hàng lưu kho trung bình. Các kí hi u sau ñư c s d ng: − K là chi phí ñ t hàng (trong h th ng mua bán - kinh doanh) hay chi phí kh i ñ ng l i (trong h th ng s n xu t - kinh doanh, chi phí này bao g m các chi phí văn phòng, hành chính cho vi c kh i ñ ng l i dây chuy n s n xu t, làm h p ñ ng bàn giao hàng, chi phí v n chuy n và x p hàng vào kho). − h là chi phí lưu kho/ñơn v hàng/ñơn v th i gian. − TCU(y) là t ng chi phí/ñơn v th i gian, ph thu c vào y. TCU(y) bao g m chi phí ñ t hàng và chi phí kưu kho. Lúc ñó, chúng ta có mô hình sau: TCU(y) = chi phí ñ t hàng/ñơn v th i gian + chi phí lưu kho/ñơn v th i gian K  y + h   → Min = y/β 2 Gi s y là bi n liên t c, giá tr t i ưu y* ñư c tìm t ñi u ki n c n (ñ o hàm b c nh t b ng 0): 2Kβ Kβ h dTCU(y) = − 2 + = 0 ⇒ y* = . (*) h dy 2 y Có th ki m tra r ng y* cũng th a mãn ñi u ki n ñ (ñ o hàm b c hai dương). y* ñư c g i là lư ng ñ t hàng t i ưu (trong các h th ng mua bán - kinh doanh) hay dung lư ng lô hàng t i ưu (trong các h th ng s n xu t - kinh doanh). Như v y, chính sách t i ưu c a mô hình này là: ch n lư ng ñ t hàng m i l n y* sau m t kho ng th i gian t ∗ = y*/β nh m ñ t TCU(y*) = 2Kβ h . Ngoài ra, n u th i gian 0 d n hàng là L thì ngư ng ñ t l i hàng là βL và th i ñi m ñ t l i hàng là th i ñi m khi m c hàng là βL (mô hình rơi vào trư ng h p báo cáo theo dõi thư ng xuyên). C n chú ý r ng th i gian d n hàng luôn có th ñư c gi s là nh hơn chu kì hàng m t khi h th ng ñã ñư c coi là “ n ñ nh”. Ví d 1: Nhu c u hàng ngày v m t m t hàng là 100 ñơn v . Chi phí ñ t hàng là 100 USD cho m i l n ñ t hàng. Th i gian nh p b sung hàng vào kho là không ñáng k . Chi Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Giáo trình V n trù h c ………………………………..........200