Can thiệp vào quá trình thay đổi chính sách: Kinh nghiệm của các tổ chức nghiên cứu tham vấn chính sách (“think tank”) y tế ở một số nước thu nhập thấp và trung bình

T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> Lêi toµ so¹n<br /> Trong thêi gian võa qua, ®­îc sù quan t©m chØ ®¹o cña L·nh ®¹o Bé Y tÕ vµ sù phèi hîp cña c¸c Côc/Vô liªn<br /> quan, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong cung cÊp c¸c b»ng chøng cho c«ng t¸c ho¹ch<br /> ®Þnh chÝnh s¸ch y tÕ ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ViÖn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc ®Ó tiÕp tôc n©ng cao chÊt<br /> l­îng vµ tÝnh kh¸ch quan trong c«ng t¸c nghiªn cøu vµ tham vÊn chÝnh s¸ch.<br /> Sau ®©y, T¹p chÝ ChÝnh s¸ch Y tÕ xin giíi thiÖu b¶n l­îc dÞch kÕt qu¶ cña mét nghiªn cøu ®¸nh gi¸ n¨ng lùc cña<br /> mét sè tæ chøc nghiªn cøu tham vÊn chÝnh s¸ch y tÕ ë c¸c n­íc thu nhËp thÊp vµ trung b×nh (trong ®ã cã ViÖn ChiÕn<br /> l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ ViÖt Nam) do nhãm chuyªn gia cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi thùc hiÖn.<br /> (B¸o c¸o toµn v¨n cña nghiªn cøu xin tham kh¶o trªn T¹p chÝ Health Policy and Planning sè 10 th¸ng 5, 2011<br /> víi tiªu ®Ò "Influencing Policy Change: The Experience of Health Think Tanks in Low and Middle Income<br /> Countries")<br /> <br /> <br /> Can thiÖp vµo qu¸ tr×nh thay ®æi chÝnh s¸ch:<br /> Kinh nghiÖm cña c¸c tæ chøc nghiªn cøu tham vÊn<br /> chÝnh s¸ch (“think tank”) y tÕ ë mét sè n­íc<br /> thu nhËp thÊp vµ trung b×nh<br /> Sara Bennett1, Adrijana Corluka1, Jane Doherty2, Viroj Tangcharoensathien3, Walaiporn Patcharanarumol3, Amar<br /> Jesani4, Joseph Kyabaggu5, Grace Namaganda5, AMZakir Hussain6 and Amade-Graft Aikins7<br /> <br /> <br /> Tãm t¾t: nhËn ý kiÕn ph¶n håi trong qu¸ tr×nh viÕt b¸o<br /> Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Ó kh¾c phôc c¸o. Mét vµi tæ chøc ®· cã nh÷ng ®ãng gãp lín<br /> nh÷ng h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc ph©n tÝch chÝnh s¸ch trong qu¸ tr×nh x©y dùng chÝnh s¸ch ë ®Êt n­íc<br /> cña chÝnh phñ, sè l­îng c¸c tæ chøc ph©n tÝch hä. TÊt c¶ s¸u tæ chøc nµy ®Òu tÝch cùc lµm<br /> chÝnh s¸ch y tÕ ®éc lËp ë c¸c n­íc thu nhËp thÊp nhiÖm vô t­ vÊn chÝnh s¸ch vµ hÇu hÕt c¸c tæ<br /> vµ trung b×nh ®· t¨ng lªn nhanh chãng. Nghiªn chøc ®Òu tiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu liªn quan ®Õn<br /> cøu nµy nh»m: (i) nghiªn cøu sù ®ãng gãp cña chÝnh s¸ch. Mét sè Ýt tæ chøc thùc hiÖn c¸c cuéc<br /> c¸c tæ chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ cho chu ®èi tho¹i chÝnh s¸ch, c¸c nghiªn cøu tæng quan<br /> tr×nh chÝnh s¸ch y tÕ ë c¸c n­íc thu nhËp thÊp vµ hÖ thèng hoÆc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nghiªn<br /> trung b×nh; (ii) ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè vÒ tæ chøc vµ cøu ®­îc giao. PhÇn lín c«ng viÖc cña c¸c tæ<br /> c¬ cÊu cã ®ãng gãp tÝch cùc trong qu¸ tr×nh<br /> nghiªn cøu tham vÊn chÝnh s¸ch y tÕ cña c¸c tæ<br /> chøc nghiªn cøu tham vÊn chÝnh s¸ch y tÕ ë c¸c 1<br /> John Hopkins School of Public Health, Baltimore, MD, United<br /> n­íc thu nhËp thÊp vµ trung b×nh. S¸u nghiªn States.<br /> cøu tr­êng hîp vÒ c¸c tæ chøc ph©n tÝch chÝnh 2<br /> Independent researcher and part-time lecturer, School of<br /> s¸ch ë Bangladesh, Ghana, Ên §é, Nam Phi, Public Health, University of the Witwatersrand, Johannesburg,<br /> Uganda vµ ViÖt Nam ®­îc tiÕn hµnh, trong ®ã South Africa.<br /> 3<br /> cã hai tæ chøc phi chÝnh phñ (NGO), hai tæ chøc International Health Policy Program, Bangkok, Thailand<br /> 4<br /> thuéc tr­êng ®¹i häc vµ hai tæ chøc ph©n tÝch Anusandhan Trust, Mumbai, India<br /> 5<br /> chÝnh s¸ch thuéc chÝnh phñ. Nghiªn cøu tr­êng African Centre for Global Health and Social Transformation,<br /> hîp ®­îc thùc hiÖn dùa trªn tæng quan tµi liÖu, Kampala, Uganda.<br /> 6<br /> ph©n tÝch th«ng tin tµi chÝnh, pháng vÊn b¸n cÊu Independent consultant, Bangladesh<br /> 7<br /> tróc c¸n bé vµ c¸c bªn liªn quan vµ trao ®æi, University of Ghana, Ghana<br /> <br /> <br /> 3<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> chøc nµy ®­îc thùc hiÖn theo yªu cÇu cña chÝnh  Cã Ýt nhÊt 2 trong nh÷ng chøc n¨ng sau:<br /> phñ hoÆc nhµ tµi trî vµ s¶n phÈm cña nghiªn cøu<br /> - TiÕn hµnh nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c vÊn<br /> lµ mét b¶n b¸o c¸o (viÕt) vÒ kÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> ®Ò liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch;<br /> vµ mét bµi thuyÕt tr×nh tãm t¾t (tr×nh bµy trùc<br /> tiÕp). Nh÷ng yÕu tè cã vai trß quan träng t¸c - Cung cÊp t­ vÊn chÝnh s¸ch vµ hç trî kü<br /> ®éng tíi chÝnh s¸ch bao gåm: sù quan t©m tíi thuËt trong x©y dùng vµ ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch;<br /> chÝnh s¸ch cña nhµ qu¶n lý, sù ®éc lËp ë møc ®é - Tæ chøc c¸c cuéc ®èi tho¹i chÝnh s¸ch ë<br /> t­¬ng ®èi vÒ tµi chÝnh vµ qu¶n lý cña tæ chøc cÊp quèc gia vµ quèc tÕ víi môc ®Ých ®Ó c¸c nhµ<br /> nghiªn cøu vµ mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, céng ®ång vµ c¸c nhµ<br /> ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch - yÕu tè lµm t¨ng sù tÝn nghiªn cøu ngåi l¹i víi nhau th¶o luËn vÒ nh÷ng<br /> nhiÖm vµ t¨ng møc ®é ¶nh h­ëng cña tæ chøc c©u hái chÝnh s¸ch;<br /> nghiªn cøu ®èi víi chÝnh s¸ch. Trong khi mèi - §µo t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc cho c¸c nhµ<br /> quan hÖ gi÷a c¸c tæ chøc nghiªn cøu ®éc lËp vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch.<br /> chÝnh phñ kh«ng cã vÊn ®Ò g× ®¸ng kÓ th× c¸c<br /> ®¬n vÞ nghiªn cøu ngay trong c¬ cÊu bé m¸y cña  Cã møc ®é tù chñ nhÊt ®Þnh, ho¹t ®éng<br /> chÝnh phñ th­êng gÆp mét sè khã kh¨n. kh«ng v× lîi nhuËn;<br /> <br /> Môc tiªu nghiªn cøu  Coi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch lµ ®èi<br /> t­îng phôc vô hµng ®Çu, tuy nhiªn, vÉn phôc vô<br /> Nghiªn cøu nµy nh»m:<br /> c¸c ®èi t­îng kh¸c nh­ c¸c tæ chøc x· héi (bao<br /> (1) Nghiªn cøu sù ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc gåm c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô vµ c¸c nhãm vËn<br /> ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ vµo kÕ ho¹ch x©y dùng ®éng chÝnh s¸ch) vµ c¸c nhµ qu¶n lý trong hÖ<br /> chÝnh s¸ch, vµo qu¸ tr×nh dù th¶o chÝnh s¸ch, thèng y tÕ.<br /> thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ theo dâi, ®¸nh gi¸ chÝnh<br /> s¸ch ë c¸c n­íc thu nhËp thÊp vµ trung b×nh. Do ®ã, c¸c tæ chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ<br /> cã thÓ lµ mét ®¬n vÞ gÇn nh­ trùc thuéc Bé Y tÕ,<br /> (2) X¸c ®Þnh nh÷ng yÕu tè tæ chøc vµ c¬ cÊu hoÆc lµ mét c¬ së cña mét tr­êng ®¹i häc, hoÆc<br /> cã vai trß tÝch cùc ®èi víi c«ng t¸c tham vÊn mét tæ chøc t­ nh©n ®éc lËp hoµn toµn vµ ho¹t<br /> chÝnh s¸ch y tÕ cña c¸c tæ chøc ph©n tÝch chÝnh ®éng kh«ng v× lîi nhuËn.<br /> s¸ch y tÕ vµo qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch y<br /> tÕ ë c¸c n­íc thu nhËp thÊp vµ trung b×nh. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu tr­êng hîp ®­îc<br /> lùa chän ®Ó t×m hiÓu mét c¸ch hÖ thèng c¸c mèi<br /> C¸c kÕt qu¶ tr×nh bµy d­íi ®©y lµ mét phÇn<br /> quan hÖ nh©n qu¶ phøc t¹p th«ng qua nghiªn<br /> cña nghiªn cøu lín, trong ®ã cã nghiªn cøu vÒ<br /> cøu s©u (in depth study) mét sè Ýt tr­êng hîp.<br /> c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng lùc vµ tÝnh bÒn<br /> Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu nµy phï hîp cho viÖc<br /> v÷ng cña c¸c c¬ quan ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ.<br /> nghiªn cøu nhiÒu yÕu tè cã mèi liªn quan víi<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ c¸c yÕu tè nµy ®­îc tr×nh<br /> nhau nh­ng mèi quan hÖ gi÷a chóng kh«ng râ<br /> bµy ë mét b¸o c¸o riªng.<br /> rµng vµ cã thÓ biÕn ®æi theo thêi gian. C¸c<br /> §Þnh nghÜa vµ ph­¬ng ph¸p tr­êng hîp ®­îc lùa chän theo kü thuËt tr­êng<br /> Trong nghiªn cøu nµy, tæ chøc ph©n tÝch hîp kh¸c biÖt (Gerrring, 2007): chóng t«i ®·<br /> chÝnh s¸ch y tÕ lµ tæ chøc: chän c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu kh¸c biÖt vÒ h×nh<br />  Cã môc ®Ých chÝnh lµ hç trî x©y dùng vµ<br /> thøc tæ chøc, trong ®ã cã tæ chøc phi chÝnh phñ,<br /> tr­êng ®¹i häc vµ viÖn ph©n tÝch chÝnh s¸ch<br /> thùc thi chÝnh s¸ch y tÕ th«ng qua c¸c ph©n tÝch<br /> vµ nghiªn cøu; thuéc chÝnh phñ ë Ch©u ¸ vµ Ch©u Phi. Ngoµi<br /> ra, c¸c tæ chøc ®­îc chän ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu<br /> <br /> 4<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> chÝ: (i) ®­îc thµnh lËp Ýt nhÊt 5 n¨m; (ii) ho¹t x©y dùng lÊy tõ nhiÒu nguån, vÝ dô nh­ c¸c b¶n<br /> ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc y tÕ. C¬ së d÷ liÖu b¸o c¸o ®iÖn tö, gì b¨ng c¸c cuéc pháng vÊn vµ<br /> cho c¸c tæ chøc ®¸p øng c¸c tiªu chÝ trªn sÏ ®­îc c¸c th«ng tin s¬ l­îc vÒ nh©n viªn. ViÖc gì b¨ng<br /> thiÕt lËp. C¸c tæ chøc ®­îc chän kh«ng chØ dùa vµ ph©n tÝch c¸c cuéc pháng vÊn s©u ®­îc lµm<br /> trªn c¸c tiªu chÝ trªn mµ cßn dùa trªn møc ®é s½n mét c¸ch thñ c«ng vµ dùa trªn c¸c chñ ®Ò nghiªn<br /> sµng tham gia vµo nghiªn cøu. Tuy Trung t©m cøu. Trong mét sè cuéc pháng vÊn, c¸c b¶n ghi<br /> dÞch vô y tÕ vµ x· héi (Center for Health and chÐp chi tiÕt ®· ®­îc sö dông thay cho viÖc gì<br /> Social Services - CHESS ) cña Ghana ®­îc b¨ng.<br /> thµnh lËp ch­a ®Õn 5 n¨m nh­ng do kh«ng t×m KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> ®­îc c¬ quan nµo kh¸c ë Ghana ®¸p øng tèt h¬n,<br /> chóng t«i vÉn chän CHESS. Tæng quan vÒ c¸c tæ chøc ®­îc nghiªn cøu<br /> <br /> §Ó t¹o thuËn lîi cho qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ë Ghana, Ên §é vµ Nam Phi, c¸c tæ chøc nµy<br /> c¸c nghiªn cøu viªn tõ chÝnh c¸c n­íc cã c¸c tæ ®· ®­îc thµnh lËp bëi c¸c c¸ nh©n cã danh tiÕng<br /> chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ nãi trªn ®­îc lùa trong lÜnh vùc, trong khi 3 tæ chøc cßn l¹i do<br /> chän ®Ó thùc hiÖn, nh­ng nh÷ng ng­êi nµy chÝnh phñ thµnh lËp. VÝ dô, ViÖn ChiÕn l­îc vµ<br /> kh«ng ®­îc lµ thµnh viªn cña tæ chøc ®ã. H­íng ChÝnh s¸ch Y tÕ (VCL&CSYT) ViÖt Nam b¾t<br /> dÉn chi tiÕt vµ bé c©u hái b¸n cÊu tróc ®· ®­îc nguån tõ c¸c viÖn tiÒn th©n. C¸c tæ chøc cña<br /> x©y dùng ®Ó h­íng dÉn thu thËp sè liÖu ë c¸c Bangladesh vµ Uganda ®Òu do chÝnh phñ thµnh<br /> n­íc. ViÖc thu thËp ®­îc tiÕn hµnh tõ th¸ng s¸u lËp vµ ®i kÌm víi ®ã lµ sù ñng hé tµi chÝnh m¹nh<br /> n¨m 2009 ®Õn th¸ng giªng n¨m 2010 víi c¸c mÏ.<br /> nguån th«ng tin tõ: Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ khi thµnh lËp cña c¸c<br />  Tæng quan tµi liÖu, bao gåm c¸c tµi liÖu ®· tæ chøc cã nhiÒu biÕn ®éng (thÓ hiÖn trong cét ¸p<br /> ®­îc xuÊt b¶n tõ chÝnh c¸c tæ chøc ®ã (trang chãt trong b¶ng 1). §¬n vÞ Kinh tÕ Y tÕ (HEU)<br /> Web, Ên phÈm nghiªn cøu, b¸o c¸o hµng n¨m, cña Tr­êng §¹i häc Cape Town vÉn gi÷ quy m«<br /> c¸c chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch ®· ®­îc c«ng bè…) ho¹t ®éng nhá nh­ng ®· cã nh÷ng b­íc biÕn ®æi<br /> vµ tõ c¸c nguån kh¸c còng nh­ lµ c¸c tµi liÖu m¹nh mÏ trong chÝnh s¸ch y tÕ vµ m«i tr­êng tµi<br /> ch­a ®­îc xuÊt b¶n (vÝ dô nh­ c¸c tháa thuËn trî, vµ ®· trë thµnh mét viÖn nghiªn cøu lín ë c¶<br /> víi c¸c nhµ tµi trî). cÊp quèc gia vµ quèc tÕ. VCL&CSYT ë ViÖt<br /> Nam tr­íc ®©y Ýt ®­îc thÕ giíi biÕt ®Õn nh­ng<br />  Th«ng tin tµi chÝnh do c¸c tæ chøc cung<br /> ®ang trë thµnh mét viÖn nghiªn cøu ho¹t ®éng<br /> cÊp.<br /> hiÖu qu¶ vµ cã uy tÝn trong n­íc. H¬n n÷a, viÖn<br />  C¸c cuéc pháng vÊn s©u b¸n cÊu tróc víi ®· thiÕt lËp mét m¹ng l­íi c¸c tæ chøc tµi trî<br /> rÊt nhiÒu c¸c c¸ nh©n ®­îc chän cã chñ ®Ých. réng kh¾p cïng ®éi ngò nh©n lùc t­¬ng ®èi lín<br /> Nh÷ng ng­êi nµy cã vai trß kh¸c nhau trong c¸c vµ æn ®Þnh. H×nh ¶nh cña ViÖn HÖ thèng Y tÕ<br /> tæ chøc, vÝ dô nh­ ng­êi s¸ng lËp, c¸c nh©n viªn, (IHS) Ên §é thay ®æi qua c¸c thêi kú. C¸c tæ<br /> nhµ tµi trî, c¸c kh¸ch hµng cña tæ chøc ®ã, trong chøc cña Bangladesh vµ Uganda nhËn ®­îc<br /> ®ã cã c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¸c tæ nguån ®Çu t­ tµi chÝnh khæng lå khi míi thµnh<br /> chøc x· héi d©n sù. lËp, nh­ng khi nh÷ng nguån nµy c¹n dÇn, c¸c tæ<br />  Th¶o luËn vÒ c¸c b¶n dù th¶o b¸o c¸o víi chøc nµy khã t×m ®­îc nguån tµi trî kh¸c thay<br /> nh©n viªn cña c¸c tæ chøc ®ã. thÕ. C¶ hai tæ chøc nµy ®· ký hîp ®ång dµi h¹n<br /> víi mét l­îng c«ng viÖc, nh©n lùc vµ tµi chÝnh<br /> §èi víi mçi tr­êng hîp, c¬ së d÷ liÖu ®­îc<br /> lín.<br /> <br /> <br /> 5<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> B¶ng 1: Tæng quan vÒ c¸c tæ chøc ®­îc nghiªn cøu<br /> <br /> Tªn tæ chøc vµ N¨m Sè ng­êi cung<br /> T×nh tr¹ng ph¸p luËt Thùc tr¹ng<br /> n­íc thµnh lËp cÊp th«ng tin<br /> VCL&CSYT, 1998 (tiÒn Tæ chøc c«ng lËp, trùc Ho¹t ®éng hiÖu qu¶ trong 17<br /> ViÖt Nam th©n n¨m thuéc Bé Y tÕ th¶o luËn x©y dùng chÝnh<br /> 1987) s¸ch dùa trªn b»ng chøng<br /> ë cÊp quèc gia<br /> <br /> Health Economics 1990 ChÝnh thøc thµnh lËp Tæ chøc tèt, cã uy tÝn 15<br /> Unit (HEU), d­íi tªn Tr­êng Y tÕ trong vµ ngoµi n­íc<br /> Nam Phi C«ng céng vµ Søc kháe<br /> Gia ®×nh, Tr­êng §H<br /> Cape Town<br /> Institute for Health 1990 NGO Cã nhiÒu thay ®æi vÒ tæ 17<br /> Systems (IHS), chøc, ®ang tù c¶i tæ l¹i sau<br /> Ên §é nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi<br /> chÝnh vµ ®ang chuÈn bÞ<br /> thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh<br /> ®µo t¹o míi<br /> Health Economics 1998 ChÝnh thøc thµnh lËp ChØ cã nguån tµi trî tèi 13<br /> Institute (HEI), d­íi tªn Khoa Kinh tÕ, thiÓu, vµ ho¹t ®éng ph©n<br /> Bangladesh §¹i häc Dkaha tÝch chÝnh s¸ch bÞ suy<br /> gi¶m. ViÖn ®ang xem xÐt<br /> x©y dùng l¹i chøc n¨ng,<br /> nhiÖm vô<br /> Health Policy 1999 Trùc thuéc Bé Y tÕ Cã nguån tµi trî tèi thiÓu, 13<br /> Analysis Unit vÞ thÕ trong Bé Y tÕ bÞ suy<br /> (HPAU), Uganda gi¶m<br /> <br /> CHESS, Ghana 2008 NGO VÉn trong giai ®o¹n míi 7<br /> thµnh lËp<br /> <br /> T¸c ®éng lªn chÝnh s¸ch y tÕ do sù thiÕu v¾ng mét tæ chøc ph©n tÝch chÝnh<br /> ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt s¸ch cã n¨ng lùc.<br /> Nam) vµ HEU (Nam Phi) ®Òu cã nh÷ng ®ãng ë ViÖt Nam, ng­êi cung cÊp th«ng tin cho<br /> gãp quan träng vµo qu¸ tr×nh x©y dùng chÝnh r»ng ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt<br /> s¸ch ë n­íc hä. IHS, Ên §é còng cã nh÷ng ®ãng Nam) ®· cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng cho mét<br /> gãp ë møc ®é quèc gia. CHESS, Ghana cßn qu¸ sè chÝnh s¸ch, trong ®ã cã ChÝnh s¸ch quèc gia<br /> míi ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng ®ãng gãp t­¬ng tù mÆc vÒ phßng ngõa tai n¹n th­¬ng tÝch (2002), ChiÕn<br /> dï ng­êi cung cÊp th«ng tin cña tæ chøc nµy nãi l­îc quèc gia vÒ y tÕ dù phßng (®ang tiÕn hµnh)<br /> r»ng hä rÊt cã tiÒm lùc. ¶nh h­ëng cña ViÖn vµ Dù th¶o LuËt vÒ B¶o hiÓm Y tÕ (2007) còng<br /> Kinh tÕ Y tÕ (HEI), Bangladesh vµ §¬n vÞ Ph©n nh­ x©y dùng quy ho¹ch y tÕ mét sè tØnh/thµnh<br /> tÝch ChÝnh s¸ch (HPAU), Uganda ®· gÇn nh­ phè. Ng­êi cung cÊp th«ng tin cña ChÝnh phñ<br /> biÕn mÊt khi nguån tµi chÝnh c¹n kiÖt. Ng­êi Nam Phi nªu mét sè lÜnh vùc mµ §¬n vÞ Kinh tÕ<br /> cung cÊp th«ng tin ë Uganda ®· nªu mét sè c¬ Y tÕ (HEU) ®· cã ®ãng gãp trong x©y dùng<br /> héi nghiªn cøu cung cÊp b»ng chøng bÞ bá qua chÝnh s¸ch. Nh÷ng lÜnh vùc ®­îc ®Ò cËp nhiÒu<br /> <br /> 6<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> ®Õn lµ c«ng b»ng y tÕ, tµi chÝnh y tÕ, chÝnh s¸ch tÕ do Bé tr­ëng chñ tr×, cïng nh÷ng trao ®æi<br /> thuèc, ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu vµ hÖ thèng y kh«ng chÝnh thøc víi l·nh ®¹o Bé Y tÕ ®­îc xem<br /> tÕ huyÖn. lµ nh÷ng kªnh quan träng ®Ó t¸c ®éng ®Õn chÝnh<br /> s¸ch. Nh÷ng mèi quan hÖ trùc tiÕp nh­ vËy ®­îc<br /> ViÖn HÖ thèng Y tÕ (IHS), Ên §é ®· h­íng<br /> cho lµ ®Æc biÖt quan träng cho viÖc truyÒn t¶i ý<br /> ®­îc sù quan t©m cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh<br /> t­ëng chÝnh s¸ch, thu hót sù chó ý vµ duy tr× vÞ<br /> s¸ch kÕt qu¶ thèng kª vÒ nguyªn nh©n tö vong<br /> thÕ cña tæ chøc nghiªn cøu.<br /> vµ lµ mét trong nh÷ng tæ chøc ë Ên §é ®­a ra<br /> kh¸i niÖm cho chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ gia ®×nh. Trong 6 tæ chøc ®­îc kh¶o s¸t, chØ cã §¬n vÞ<br /> Kinh tÕ Y tÕ (Nam Phi) vµ ViÖn HÖ thèng Y tÕ<br /> Ngoµi ra, IHS, Ên §é cã nh÷ng ®ãng gãp vµo nç<br /> lùc c¶i thiÖn hÖ thèng y tÕ cña chÝnh phñ. (Ên §é) thùc hiÖn ®­îc viÖc xuÊt b¶n c¸c Ên<br /> phÈm trong c¸c t¹p chÝ “ph¶n biÖn ®éc lËp”<br /> NhiÒu tæ chøc trong mÉu ®iÒu tra ®· tiÕn<br /> (peer-review), xuÊt b¶n s¸ch hoÆc mét vµi<br /> hµnh c¸c nghiªn cøu ph©n tÝch vÒ c¸c chñ ®Ò liªn<br /> ch­¬ng s¸ch. Ng­êi cung cÊp th«ng tin ë c¶<br /> quan ®Õn tµi chÝnh y tÕ (b¶o hiÓm y tÕ vµ phÝ dÞch<br /> HEU, Nam Phi vµ VCLCSYT, ViÖt Nam ®Òu<br /> vô), vai trß cña y tÕ t­ nh©n, hç trî ph¸t triÓn<br /> nhÊn m¹nh sù thiÕu hôt thêi gian vµ khèi l­îng<br /> (SWAP vµ sù hiÖu qu¶ cña tµi trî) vµ tù chñ bÖnh<br /> c«ng viÖc qu¸ nhiÒu ®· lµm c¶n trë viÖc c«ng bè<br /> viÖn. Sù trïng hîp ng¹c nhiªn vÒ ®Ò tµi nghiªn<br /> c¸c nghiªn cøu, ®Æc biÖt lµ trªn c¸c t¹p chÝ “ph¶n<br /> cøu ë c¸c quèc gia kh¸c nhau cho thÊy ®ã lµ<br /> biÖn ®éc lËp” quèc tÕ. Trong bèi c¶nh thiÕu hôt<br /> nh÷ng vÊn ®Ò mµ Bé Y tÕ quan t©m nh­ng ch­a<br /> nh©n lùc th× viÖc ­u tiªn cho c«ng t¸c cung cÊp<br /> ®ñ n¨ng lùc ®Ó tù ph©n tÝch. §iÒu nµy còng cho<br /> th«ng tin vµ t¸c ®éng ®Õn chÝnh s¸ch y tÕ lµ ®iÒu<br /> thÊy c¸c c¬ héi ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc nghiªn<br /> cøu ë mçi n­íc kh¸c nhau. dÔ hiÓu.<br /> <br /> S¶n phÈm nghiªn cøu C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù tham gia ho¹ch<br /> ®Þnh chÝnh s¸ch<br /> PhÇn lín c«ng viÖc cña c¸c tæ chøc xuÊt ph¸t<br /> tõ yªu cÇu cña nhµ n­íc vµ c¸c nhµ tµi trî. ViÖn Nghiªn cøu chØ ra mét lo¹t c¸c yÕu tè cã tÝnh<br /> ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch y tÕ (ViÖt Nam) còng quyÕt ®Þnh tíi kh¶ n¨ng nghiªn cøu tham gia cã<br /> ®­îc Bé Y tÕ giao nhiÖm vô tham m­u, t­ vÊn hiÖu qu¶ vµo c¸c th¶o luËn chÝnh s¸ch. Nh÷ng<br /> vÒ chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch y tÕ vµ ®¸nh gi¸ t¸c yÕu tè bao gåm:<br /> ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch trong t­¬ng lai.  M«i tr­êng chÝnh s¸ch chung;<br /> S¶n phÈm nghiªn cøu th­êng lµ c¸c b¶n b¸o  Chñ së h÷u vµ hiÖn tr¹ng cña tæ chøc<br /> c¸o nghiªn cøu, kÕt hîp víi thuyÕt tr×nh tãm t¾t nghiªn cøu;<br /> tr­íc c¸c viªn chøc chÝnh phñ. C¸c b¸o c¸o m«<br />  C¬ chÕ qu¶n trÞ vµ c¬ chÕ tµi chÝnh cña tæ<br /> t¶ chi tiÕt c¸c b­íc nghiªn cøu ph©n tÝch ®· ®­îc<br /> chøc nghiªn cøu;<br /> tiÕn hµnh. H×nh thøc c«ng bè kÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> th­êng lµm nhÊt cña §¬n vÞ Kinh tÕ Y tÕ (Nam  Sù ®iÒu hµnh cña tæ chøc nghiªn cøu.<br /> Phi) vµ ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ Sau ®©y, chóng ta sÏ lÇn l­ît xem xÐt c¸c yÕu<br /> (ViÖt Nam) lµ phæ biÕn trùc tiÕp tíi c¸c nhµ tè nµy.<br /> ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¸c nhµ qu¶n lý cao<br /> M«i tr­êng chÝnh s¸ch<br /> cÊp th«ng qua c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn dù ¸n<br /> (vÝ dô nh­ c¸c cuéc häp dù ¸n vµ c¸c héi th¶o kÕt Cã lÏ yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh h­ëng lªn<br /> qu¶ nghiªn cøu) hay th«ng qua c¸c buæi häp cña sù ph¸t triÓn thµnh c«ng cña mét tæ chøc lµ ®­îc<br /> Héi ®ång T­ vÊn ChÝnh s¸ch. VÝ dô, viÖc tham sù ñng hé, ®Æc biÖt lµ khi chÝnh phñ cã nhu cÇu<br /> dù cña ViÖn ChiÕn l­îc ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt ph©n tÝch chÝnh s¸ch mét c¸ch ®éc lËp. ë ViÖt<br /> Nam) t¹i c¸c buæi giao ban hµng tuÇn cña Bé Y Nam, ®©y lµ mét yÕu tè tÝch cùc ñng hé sù ph¸t<br /> <br /> 7<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> triÓn cña ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ. ë chøc ®­îc nghiªn cøu, HPAU ë Uganda vµ ViÖn<br /> Ên §é, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ë c¸c ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt Nam) ®Òu<br /> bang nhÊn m¹nh nhu cÇu b»ng chøng khoa häc cã nh÷ng mèi quan hÖ mËt thiÕt víi chÝnh phñ.<br /> cho quy tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. §èi víi HPAU, mèi quan hÖ mËt thiÕt nµy cã vÎ<br /> l¹i mang ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ ©m tÝnh. KÓ c¶ khi<br /> “Chóng ta ®ang sèng trong kû nguyªn cña tæ chøc nµy ®­îc tµi trî ®Çy ®ñ th× vÞ trÝ cña hä<br /> ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch dùa trªn b»ng chøng. trong hÖ thèng nhµ n­íc vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp:<br /> C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ngµy nay cÇn mÆc dï tæ chøc nµy cã thÕ m¹nh lµ cã thÓ t­ vÊn<br /> nhiÒu th«ng tin vµ b»ng chøng h¬n n÷a ®Ó hç trî trùc tiÕp cho thø tr­ëng th­êng trùc nh­ng v¨n<br /> qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh, chø kh«ng chØ b»ng ho¸ thø bËc trong c¬ chÕ ra quyÕt ®Þnh cña Bé l¹i<br /> quan ®iÓm cña hä. §©y lµ mét m«i tr­êng míi kh«ng gióp ph¸t huy hiÖu qu¶ cña thÕ m¹nh nµy.<br /> kh«ng chØ ®èi víi ngµnh y tÕ mµ c¶ nh÷ng lÜnh Ng­îc l¹i, vÞ trÝ tæ chøc cña ViÖn ChiÕn l­îc<br /> vùc kh¸c, hay nãi c¸ch kh¸c, nã ¸p dông cho tÊt vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt Nam) l¹i tá ra t­¬ng ®èi<br /> c¶ lÜnh vùc ë ViÖt Nam” (Mét c¸n bé chÝnh phñ, hiÖu qu¶. Trong khi mèi quan hÖ trùc tiÕp gi÷a<br /> ViÖt Nam) ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt Nam)<br /> Ng­îc l¹i, ë Uganda vµ Bangladesh, c¸c vµ Bé Y tÕ cã thÓ g©y ra nh÷ng b¨n kho¨n tõ bªn<br /> khã kh¨n tµi chÝnh lµ yÕu tè bÒ ngoµi dÔ nhËn ngoµi vÒ tÝnh ®éc lËp trong ho¹t ®éng nghiªn<br /> thÊy nhÊt dÉn ®Õn suy gi¶m chøc n¨ng cña c¸c cøu vµ ho¹t ®éng t­ vÊn cña ViÖn th× ViÖn nµy<br /> tæ chøc nghiªn cøu, nh­ng theo nh÷ng ng­êi vÉn cã ®­îc nh÷ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ lªn chÝnh<br /> cung cÊp th«ng tin th× nguyªn nh©n gèc rÔ lµ do s¸ch. Trong mét m«i tr­êng ho¹ch ®Þnh chÝnh<br /> thiÕu hç trî cña chÝnh phñ. Tr­êng hîp cña s¸ch t­¬ng ®èi khÐp kÝn cña ViÖt Nam, rÊt khã<br /> Bangladesh còng nh­ vËy. ®Ó h×nh dung mét tæ chøc hoµn toµn ®éc lËp bªn<br /> ngoµi nhµ n­íc cã thÓ cã nh÷ng t¸c ®éng nh­<br /> ë Nam Phi, §¬n vÞ Kinh tÕ Y tÕ (HEU) ®­îc vËy ®Õn chÝnh s¸ch. Mét ng­êi tr¶ lêi pháng vÊn<br /> thµnh lËp 4 n¨m tr­íc cuéc bÇu cö d©n chñ ®Çu ®· nãi r»ng mét phÇn lý do v× sao ViÖn ChiÕn<br /> tiªn cña Nam Phi n¨m 1994, thêi ®iÓm b¾t ®Çu l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt Nam) ®­îc Bé Y<br /> c¸c chÝnh s¸ch cëi më, ®Æc biÖt lµ cëi më cho sù tÕ tin t­ëng nh­ vËy lµ do mèi liªn hÖ chÆt chÏ<br /> phª ph¸n hÖ thèng ch¨m sãc søc khoÎ ph©n biÖt gi÷a hai tæ chøc:<br /> chñng téc. Tuy nhiªn, trong thêi gian qua chÝnh<br /> phñ ®· thay ®æi møc ®é chÊp nhËn ý kiÕn t­ vÊn “Chóng t«i tin t­ëng ViÖn ChiÕn l­îc vµ<br /> cña HEU; cã nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch HEU ChÝnh s¸ch Y tÕ nh­ hä lµ mét phÇn cña Bé Y tÕ.<br /> ®ãng vai trß vËn ®éng nhiÒu h¬n lµ t¸c ®éng Hä rÊt m¹nh trong nghiªn cøu, ®Æc biÖt lµ<br /> chÝnh s¸ch trùc tiÕp. Kh¶ n¨ng dÞch chuyÓn gi÷a nghiªn cøu vÒ hÖ thèng y tÕ vµ chÝnh s¸ch y tÕ.<br /> hai vai trß nµy chøng tá tÝnh ®éc lËp vµ n¨ng lùc Ngoµi ra, ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ<br /> cña HEU, ®ång thêi cho thÊy HEU cã mét c¬ lu«n cã tr¸ch nhiÖm víi t¸c ®éng cña nh÷ng<br /> chÕ tµi chÝnh ®a d¹ng h¬n nhiÒu tæ chøc kh¸c.. khuyÕn nghÞ mµ hä ®­a ra… Cßn ®èi víi … (tªn<br /> Kinh nghiÖm cña HEU còng cho thÊy tÇm quan 1 c¬ quan kh¸c), t«i kh«ng tin t­ëng hä: hä ®Õn<br /> träng cña mét m«i tr­êng chÝnh s¸ch chung, bao råi l¹i ®i th«i.” (Mét c¸n bé chÝnh phñ, ViÖt<br /> gåm c¸c tæ chøc x· héi d©n sù vµ c¸c m¹ng l­íi Nam)<br /> khu vùc vµ quèc tÕ. Ng­êi ta gi¶ thiÕt r»ng nÕu ®Æt trong mét m«i<br /> Chñ së h÷u cña tæ chøc nghiªn cøu tr­êng hµn l©m, th× mét viÖn nghiªn cøu sÏ khã<br /> cã thÓ tiÕn hµnh ®­îc c¸c c«ng viÖc liªn quan<br /> Tæng quan vÒ c¸c tæ chøc nghiªn cøu tham<br /> nhiÒu tíi chÝnh s¸ch (Nathan Associates, 2004).<br /> vÊn chÝnh s¸ch cho thÊy tÇm quan träng cña<br /> nh÷ng tæ chøc n»m ngoµi nhµ n­íc trong viÖc Nam Phi lµ mét tr­êng hîp kh¸c. C¸c c¸n bé<br /> duy tr× mét vÞ thÕ nhÊt ®Þnh. Hai trong sè c¸c tæ cña §¬n vÞ Kinh tÕ Y tÕ Nam Phi ®Òu nãi r»ng<br /> <br /> 8<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> trong bèi c¶nh cña Nam Phi, b¹n nªn lµ mét ®¬n ngoµi chÝnh phñ ®Ó ph¸t triÓn thµnh mét tæ chøc<br /> vÞ n»m trong mét tr­êng ®¹i häc sÏ tèt h¬n lµ tù chñ hoµn toµn.<br /> mét tæ chøc ®­îc ®Æt trong nhµ n­íc hay lµ mét C¬ cÊu bé m¸y qu¶n trÞ, cô thÓ lµ héi ®ång<br /> NGO ®éc lËp. Mét ng­êi tr¶ lêi pháng vÊn nãi vÒ qu¶n trÞ, cã thÓ cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc<br /> mét chÝnh s¸ch cña Bé Y tÕ vÒ HIV/AIDS r»ng b¶o vÖ tÝnh ®éc lËp, trong khi vÉn t¨ng c­êng<br /> nÕu tæ chøc ®ã ®­îc ®Æt trong nhµ n­íc, “chóng ®­îc mèi liªn quan víi chÝnh s¸ch trong c«ng<br /> t«i sÏ kh«ng thÓ tån t¹i”. Lîi thÕ lín nhÊt cña viÖc. Ba trong s¸u tr­êng hîp nghiªn cøu (CHESS<br /> mét tr­êng ®¹i häc lµ ®­îc b¶o vÖ bëi sù tù do - Ghana, IHS - Ên §é vµ IHS Bangladesh) ®Òu cã<br /> chuyªn m«n, ®Æc biÖt khi nhµ n­íc cÇn nh÷ng Héi ®ång Qu¶n trÞ cña riªng hä. Th«ng th­êng<br /> chuyªn m«n ®ã. ë tr­êng ®¹i häc, “kh«ng thùc c¸c Héi ®ång nµy th­êng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c<br /> sù cã mét ¸p lùc nµo ®èi víi mét ý t­ëng hay mèi quan hÖ víi chÝnh phñ: vÝ dô, Héi ®ång cña<br /> chÝnh s¸ch cô thÓ, miÔn lµ chóng t«i tu©n theo IHS - Ên §é ®ang cã 13 thµnh viªn, vµ trong khi<br /> c¸c nguyªn t¾c khoa häc”. §iÒu nµy ®Æc biÖt kh«ng ai ®­îc bæ nhiÖm chÝnh thøc bëi chÝnh phñ<br /> quan träng trong chÕ ®é ph©n biÖt chñng téc, th× chÝnh phñ vÉn gi÷ mét sè vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong<br /> nh­ng lµ mét thùc tÕ. héi ®ång ®ã, do ®iÒu lÖ cña viÖn quy ®Þnh cã ®¹i<br /> Qu¶n trÞ vµ c¸c yÕu tè tµi chÝnh diÖn cña chÝnh phñ trong Héi ®ång qu¶n trÞ.<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy sù kh¸c biÖt T­¬ng tù ®èi víi HEI, Bangladesh, Héi ®ång cã<br /> ®¸ng kÓ gi÷a c¸c tæ chøc nghiªn cøu ph©n tÝch 15 thµnh viªn, trong ®ã 2 vÞ trÝ lµ cña Bé Y tÕ.<br /> chÝnh s¸ch trong quy tr×nh x©y dùng kÕ ho¹ch ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt Nam)<br /> ho¹t ®éng vµ trong møc ®é t¸c ®éng cña c¬ chÕ kh«ng cã Héi ®ång qu¶n trÞ chÝnh thøc, nh­ng tæ<br /> qu¶n trÞ, c¬ chÕ tµi chÝnh; sù qu¶n lý ®èi víi kÕt chøc nµy vÉn cã mét Héi ®ång Khoa häc (chÞu<br /> qu¶ thùc hiÖn nhiÖm vô ®­îc giao. Nguån thu tr¸ch nhiÖm duy tr× c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng) vµ<br /> chñ yÕu cña mét sè tæ chøc trong mÉu nghiªn mét Héi ®ång T­ vÊn chÞu tr¸ch nhiÖm ®Þnh<br /> cøu, vÝ dô nh­ CHESS, Ghana phô thuéc phÇn h­íng chiÕn l­îc chung. Tuy nhiªn, c¸c nhµ phª<br /> lín vµo c¸c dù ¸n ng¾n h¹n tµi trî bëi c¸c ®èi t¸c b×nh cho r»ng ®a sè thµnh viªn cña hai héi ®ång<br /> ph¸t triÓn. Do ®ã, hä ph¶i cã tÝnh ®¸p øng cao, nµy ®Òu lµ c«ng chøc nhµ n­íc, vµ do vËy, mÆc dï<br /> nh­ng møc ®é ®¸p øng cña hä ®èi víi nhu cÇu VCL&CSYT ViÖt Nam lµ tæ chøc tù chñ mét<br /> ph©n tÝch chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc phô thuéc rÊt phÇn, tæ chøc nµy vÉn cã nh÷ng trë ng¹i trong<br /> nhiÒu vµo c¸c nhµ tµi trî. C¸c tæ chøc cña viÖc ph¶n biÖn c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc.<br /> Bangladesh, ViÖt Nam vµ Uganda ®Òu cã (hay Kh¶ n¨ng l·nh ®¹o cña tæ chøc<br /> ®· tõng cã) nh÷ng cam kÕt dµi h¹n vÒ tµi chÝnh, C¸c mèi quan hÖ c¸ nh©n gi÷a thµnh viªn cña<br /> do ®ã hä cã ®ñ kho¶ng trèng ®Ó x©y dùng mét c¸c tæ chøc vµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cã<br /> ch­¬ng tr×nh tù chñ trong c«ng viÖc. Tuy nhiªn, thÓ ®ãng mét vai trß thiÕt yÕu trong qu¸ tr×nh<br /> vÞ trÝ tæ chøc cña c¸c tæ chøc ë Uganda vµ ViÖt t¨ng c­êng uy tÝn vµ ¶nh h­ëng cña tæ chøc ph©n<br /> Nam, cïng víi sù phô thuéc vµo nguån tµi chÝnh tÝch chÝnh s¸ch. Nh÷ng ng­êi cung cÊp th«ng<br /> cña chÝnh phñ cho thÊy thùc tÕ ch­¬ng tr×nh ho¹t tin cña ChÝnh phñ th­êng ®Ò cËp ®Õn ®ãng gãp<br /> ®éng cña hä ®Òu chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña cña c¸c c¸ nh©n cô thÓ mµ hä tin t­ëng (thËm chÝ<br /> chÝnh phñ. IHS, Bangladesh lµ sù kÕt hîp may ngay c¶ khi c«ng viÖc ph©n tÝch lu«n do mét<br /> m¾n gi÷a nguån tµi trî dµi h¹n vµ kho¶ng c¸ch nhãm thùc hiÖn):<br /> nhÊt ®Þnh víi chÝnh phñ, vµ nguån tµi chÝnh cña<br /> “... T¸c ®éng chÝnh s¸ch mµ bµ X cã thÓ thùc<br /> hä ®­îc chuyÓn th«ng qua mét tæ chøc thø ba.<br /> hiÖn lµ rÊt ®¸ng kÓ, thùc sù v× mèi quan hÖ l©u<br /> Tuy nhiªn, hä ®· kh«ng tËn dông ®­îc hÕt<br /> n¨m víi ANC vµ n¨ng lùc cña bµ, vµ còng nhê<br /> nh÷ng lîi thÕ nµy. ChØ cã HEU, Nam Phi kÕt hîp<br /> ®Çy ®ñ ®­îc nguån tµi trî dµi h¹n vµ vÞ trÝ bªn c¸c mèi quan hÖ cña bµ Êy. T«i nghÜ ®iÒu nµy<br /> <br /> <br /> 9<br /> Nghiªn cøu chÝnh s¸ch<br /> <br /> <br /> <br /> cho thÊy bµ Êy lu«n cã ng­êi s½n sµng l¾ng tank vµ “thÝnh gi¶”. Kh«ng gian chÝnh s¸ch, bèi<br /> nghe.” (mét bªn liªn quan bªn ngoµi, Nam Phi) c¶nh chÝnh trÞ, c¸c h×nh thøc tµi trî, c¸c ®Æc<br /> “VÞ viÖn tr­ëng nµy cã tÇm nh×n râ rµng vÒ ®iÓm vÒ tæ chøc vµ nh©n sù, tÝnh chÊt c¸c mèi<br /> nh÷ng chÝnh s¸ch cÇn t¸c ®éng. ¤ng còng liªn quan hÖ chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc lµ<br /> nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng tíi uy tÝn cña tæ chøc<br /> hÖ rÊt chÆt chÏ víi Bé tr­ëng Bé Y tÕ. ¤ng tham<br /> nghiªn cøu tham vÊn chÝnh s¸ch vµ ¶nh h­ëng<br /> gia c¸c cuéc häp giao ban cña BYT vµo thø s¸u<br /> cña tæ chøc nµy ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh<br /> hµng tuÇn. Bé tr­ëng còng th­êng chÝnh thøc vµ<br /> trùc tiÕp giao nhiÖm vô cña BYT cho c¬ quan chÝnh s¸ch. ë mét sè n­íc thu nhËp thÊp vµ<br /> trung b×nh, c¸c tæ chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ<br /> cña «ng Êy. ¤ng cã nhiÒu c¬ héi ®Ó gÆp gì vµ<br /> ®· ­u tiªn x©y dùng uy tÝn cña m×nh th«ng qua<br /> trao ®æi c«ng viÖc víi Bé tr­ëng.” (Mét c¸n bé<br /> mèi quan hÖ víi c¸c c¬ quan, tæ chøc quan t©m<br /> ChÝnh phñ, ViÖt Nam)<br /> ®Õn chÝnh s¸ch (bao gåm c¶ c¬ quan truyÒn<br /> Nh÷ng kÕt qu¶ vµ kÕt luËn chÝnh th«ng ®¹i chóng vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ).<br /> C¸c b¸o c¸o nghiªn cøu trong lÜnh vùc nµy ChiÕn l­îc nµy cã thÓ hiÖu qu¶ trong mét<br /> nhÊn m¹nh c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ c¬ quan kho¶ng thêi gian dµi, nh­ng nã vÉn khiÕn c¸c c¬<br /> phi chÝnh phñ cÇn cã n¨ng lùc nghiªn cøu ph©n quan ph©n tÝch chÝnh s¸ch dÔ bÞ tæn th­¬ng khi<br /> tÝch chÝnh s¸ch tèt (Yaron vµ Shaxson 2008). cã c¸c biÕn ®æi chÝnh trÞ, vµ trong chiÕn l­îc l©u<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu tr­êng hîp nµy cho thÊy ë dµi, c¸c tæ chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ cÇn<br /> ViÖt Nam vµ Nam Phi, c¸c tæ chøc nghiªn cøu x©y dùng c¸c mèi quan hÖ réng h¬n n÷a.<br /> cã thÓ ®ãng mét vai trß tÝch cùc trong c«ng t¸c T­¬ng tù, tÇm ¶nh h­ëng qu¸ lín cña mét sè<br /> ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch dùa trªn b»ng chøng. c¸ nh©n ®èi víi ho¹t ®éng cña tæ chøc nghiªn<br /> Ngoµi ra, nghiªn cøu cßn cho thÊy vai trß cña cøu ph©n tÝch chÝnh s¸ch cã thÓ lµ con dao hai<br /> c¸c yÕu tè vÒ bèi c¶nh vµ tæ chøc cña c¸c c¬ l­ìi: nÕu mét hoÆc hai ng­êi chÝnh rêi tæ chøc<br /> quan ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ ®èi víi hiÖu qu¶ ®ã th× vai trß cña tæ chøc ®ã cã thÓ sÏ kÐm ®i.<br /> cña ho¹t ®éng ph©n tÝch chÝnh s¸ch. Mét trong nh÷ng kÕt luËn quan träng rót ra tõ<br /> KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, ®éng lùc vµ tr­êng hîp cña ViÖt Nam lµ sù cÇn thiÕt chuyÓn<br /> n¨ng lùc cña chÝnh phñ trong xö lý vµ sö dông ý ®æi tõ m« h×nh dùa vµo mét c¸ nh©n xuÊt chóng<br /> kiÕn tham vÊn chÝnh s¸ch cña tæ chøc ph©n tÝch (“an individual policy champion”) sang mét m«<br /> chÝnh s¸ch y tÕ lµ yÕu tè hµng ®Çu dÉn tíi thµnh h×nh dùa trªn n¨ng lùc tham vÊn chÝnh s¸ch cña<br /> c«ng cña tæ chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ. tËp thÓ toµn viÖn. §iÒu nµy ®ßi hái thÓ chÕ hãa<br /> Ngoµi ra, nhu cÇu tham vÊn chÝnh s¸ch cña vµ ®a d¹ng hãa c¸c mèi quan hÖ víi c¸c nhµ tµi<br /> chÝnh phñ cã thÓ dÉn tíi mét nguån tµi chÝnh an trî, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¸c nhµ<br /> toµn vµ æn ®Þnh cho tæ chøc nghiªn cøu ph©n ho¹t ®éng chÝnh s¸ch kh¸c.<br /> tÝch chÝnh s¸ch, mÆc dï trong sè c¸c tr­êng hîp Tr­êng hîp cña ViÖt Nam còng cho thÊy<br /> nghiªn cøu, h×nh thøc nµy míi chØ tån t¹i ë ViÖt ViÖn ChiÕn l­îc vµ ChÝnh s¸ch Y tÕ (ViÖt Nam)<br /> Nam. vµ c¸c tæ chøc t­¬ng tù kh¸c cÇn c¶i thiÖn c¸c c¬<br /> C¸c tæ chøc nghiªn cøu ®­îc lùa chän ®Ó chÕ ho¹t ®éng (vÝ dô tæ chøc héi ®ång qu¶n lý,<br /> ph¶n ¸nh nh÷ng h×nh thøc tæ chøc kh¸c nhau, vµ héi ®ång t­ vÊn) ®Ó b¶o vÖ tÝnh trung lËp vµ tÝnh<br /> do ®ã còng kh¸c nhau vÒ c¸c mèi quan hÖ víi ®éc lËp. NÕu cã mét mèi quan hÖ tµi chÝnh vµ<br /> chÝnh phñ. MÆc dï cã mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ qu¶n lý chÆt chÏ gi÷a chÝnh phñ vµ tæ chøc ph©n<br /> mét mèi quan hÖ trong “tÇm víi” gi÷a tæ chøc tÝch chÝnh s¸ch y tÕ, cÇn ph¶i ®¶m b¶o r»ng tæ<br /> nghiªn cøu tham vÊn chÝnh s¸ch (think tank) vµ chøc ®ã cã nh÷ng c¬ chÕ phï hîp ®Ó phßng ngõa<br /> chÝnh phñ lµ phï hîp nhÊt nh­ng kh«ng cã nh÷ng m©u thuÉn lîi Ých vµ ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp<br /> kho¶ng c¸ch nµo ®­îc coi lµ lý t­ëng gi÷a think trong ph©n tÝch. Mét c¬ chÕ kh¸c gióp duy tr× sù<br /> <br /> 10<br />  T¹p chÝ<br /> <br /> <br /> ChÝnh s¸ch Y tÕ - Sè 8/2011<br /> <br /> <br /> <br /> s¸ng t¹o khoa häc vµ thÓ hiÖn chÊt l­îng kü nµy. §©y cã thÓ lµ mét lÜnh vùc mµ b¶n th©n c¸c<br /> thuËt cao lµ xuÊt b¶n nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu tæ chøc ph©n tÝch chÝnh s¸ch y tÕ vµ c¸c nhµ tµi<br /> trong c¸c t¹p chÝ ph¶n biÖn ®éc lËp. Tuy nhiªn, trî cÇn thö nghiÖm.<br /> víi quü thêi gian lµm viÖc cã h¹n cña nh©n viªn, Tãm l¹i, c¶i thiÖn hÖ thèng y tÕ cÇn ®Çu t­ vµo<br /> sÏ rÊt khã ®Ó võa ®¸p øng nhu cÇu cña chÝnh phñ c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c c«ng nghÖ y tÕ, ®µo t¹o vµ<br /> vµ võa xuÊt b¶n ®­îc c¸c Ên phÈm. MÆc dï vËy, bæ sung c¸c nguån nh©n lùc, c¸c c¬ chÕ tµi chÝnh<br /> Ýt nhÊt c¸c viÖn ph¶i cã ch­¬ng tr×nh riªng ®Ó y tÕ phï hîp vµ c«ng b»ng. Tuy nhiªn, ch×a khãa<br /> n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé vµ h×nh thøc kiÓm tra cho thµnh c«ng l©u dµi cña nh÷ng ®Çu t­ nh­ vËy<br /> gi÷a c¸c ®ång nghiÖp ®Ó n©ng cao chÊt l­îng lµ tÝnh s½n cã cña c¸c tæ chøc nghiªn cøu chÝnh<br /> nghiªn cøu vµ c¸c s¶n phÈm cña nghiªn cøu. s¸ch ®­îc tæ chøc tèt, cã ®é tin cËy vÒ khoa häc,<br /> MÆc dï c¸c b¸o c¸o nghiªn cøu kh¸c cho cã møc ®é tù chñ nhÊt ®Þnh ®Ó cã thÓ liªn tôc hç<br /> thÊy c¸c tæ chøc nghiªn cøu tham vÊn chÝnh trî kü thuËt vµ tham vÊn cho chÝnh phñ vµ c¸c<br /> s¸ch cã thÓ ®ãng mét vai trß quan träng trong nhµ ho¹t ®éng chÝnh s¸ch kh¸c trong qu¸ tr×nh<br /> huy ®éng sù tham gia cña céng ®ång vµ mang ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch y tÕ. C¸c tæ chøc nghiªn<br /> ®Õn nh÷ng c¸i nh×n míi cho chÝnh s¸ch, kÕt qu¶ cøu chÝnh s¸ch cã chøc n¨ng nµy cã thÓ bÞ c¹n<br /> nghiªn cøu tr­êng hîp nµy cho thÊy c¸c tæ chøc kiÖt vÒ tµi chÝnh vµ nh©n lùc còng nh­ ph¶i ®èi<br /> trong mÉu nghiªn cøu míi g¾n sù tham gia cña mÆt víi nh÷ng thö th¸ch vÒ chÝnh trÞ. C¸c chÝnh<br /> céng ®ång ë mét møc ®é rÊt h¹n chÕ, vµ chøc phñ vµ c¸c nhµ tµi trî nªn t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p<br /> n¨ng nµy kh«ng ®­îc thÓ hiÖn râ rµng trong tµi n©ng cao n¨ng lùc vµ tÝnh bÒn v÷ng cña nh÷ng tæ<br /> liÖu m« t¶ chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c tæ chøc chøc nh­ vËy.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11<br />