Chẩn đoán & điều trị ung thư

Chia sẻ: Nghiem Kinh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Ung thư tế bào gan nguyên phát là gì? Ung thư tế bào gan nguyên phát, thường được gọi tắt là ung thư gan, là ung thư xuất phát từ tế bào gan. Ung thư gan là loại tổn thương thường gặp nhất trong các loại u gan, nằm trong sáu loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và nằm trong ba loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam. Ung thư gan đứng hàng thứ ba trong các nguyên nhân tử vong liên quan đến ung thư trên toàn thế giới. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chẩn đoán & điều trị ung thư

Chẩn đoán & điều trị ung thư tế bào gan nguyên phát Ung thư tế bào gan nguyên phát là gì? Ung thư tế bào gan nguyên phát, thường được gọi tắt là ung thư gan, là ung thư xuất phát từ tế bào gan. Ung thư gan là loại tổn thương thường gặp nhất trong các loại u gan, nằm trong sáu loại ung thư phổ biến nhất trên thế giới và nằm trong ba loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam. Ung thư gan đứng hàng thứ ba trong các nguyên nhân tử vong liên quan đến ung thư trên toàn thế giới.
Những ai có nguy cơ bị ung thư gan? Ung thư gan có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng nhiễm vi-rút viêm gan siêu vi B (HBV), vi-rút viêm gan siêu vi C (HCV) cũng như với bệnh lý xơ gan do rượu. Ngoài ra còn có một số yếu tố nguy cơ khác như nhiễm độc tố alfatoxin, dioxin… Nên tầm soát ung thư gan bằng cách làm siêu âm bụng mỗi 3-6 tháng cho những người có các yếu tố nguy cơ nói trên. Làm gì khi được phát hiện có khối u ở gan? Khi được phát hiện có khối u ở gan, chúng ta nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa (thường là các bệnh viện lớn) để được chẩn đoán chính xác vì khi một khối u xuất hiện ở gan thì chưa chắc nó là ung thư gan.
Những loại u nào khác có thể xuất hiện ở gan ? Khi phát hiện gan có khối u thì ngoài ung thư thì gan còn có thể có các khối u khác nữa như: Các u lành ở gan: u máu (hemangioma), u tuyến - (adenoma), tăng sinh dạng nốt, áp-xe gan, nốt vôi hóa ở gan… Ung thư đường mật trong gan - Khối u từ các ung thư khác (ung thư dạ dày, ung thư đại - trực tràng, ung thư phổi, ung thư vú…) di chuyển vào gan, gọi là di căn gan hay ung thư gan thứ phát. Xác định ung thư gan bằng cách nào?
Khi phát hiện gan có khối u, bệnh nhân sẽ được hỏi để tìm hiểu các yếu tố nguy cơ như: tình trạnh nhiễm HBV hoặc HCV, sử dụng rượu, bia, từng được truyền máu hay từng sử dụng kim tiêm chung với người khác, từng tiếp xúc với các loại độc tố hay hóa chất (loại, thời gian tiếp xúc…), lý do đến khám (đau bụng, vàng da, bụng to, hay chỉ là kiểm tra sức khỏe) và các bệnh lý khác đi kèm. Tìm hiểu những yếu tố nguy cơ này sẽ góp phần giúp bác sĩ tìm nguyên nhân cũng như cách điều trị thích hợp. Sau khi tìm các yếu tố nguy cơ, bác sĩ sẽ khám bệnh nhân, đánh giá tổng trạng, mạch, huyết áp, tình trạng vàng da vàng mắt, khám tổng quát, khám bụng xem có sờ thấy gan to hay không. Để xác định chính xác có phải ung thư gan hay không bệnh nhân
cần được làm một số xét nghiệm cần thiết như: công thức máu, chức năng đông máu, chức năng gan thận, dấu chứng của nhiễm HBV hoặc HCV, dấu chứng ung thư gan (AFP), Chụp X-quang phổi thẳng và siêu âm Doppler mạch máu gan, CT scan bụng có cản quang hay cộng hưởng từ (MRI) bụng có cản từ. Khi nào thì khối u gan được xác định là ung thư gan? Khi có một trong ba tiêu chuẩn sau thì khối u gan được xác định là ung thư gan: Có bằng chứng giải phẫu bệnh lý là ung thư tế bào gan - nguyên phát
Hình ảnh điển hình trên CT scan bụng có cản quang - hoặc MRI bụng có cản từ cùng với lượng AFP lớn hơn 400 ng/ml Hình ảnh điển hình trên CT scan bụng có cản quang - hoặc MRI bụng có cản từ cùng với lượng AFP tăng cao hơn bình thường (nhưng chưa đến 400 ng/ml) và có nhiễm HBV hoặc HCV. Những trường hợp không đủ các tiêu chuẩn nói trên đều phải làm sinh thiết gan để chẩn đoán xác định. Sinh thiết gan là gì?
Đó là một thủ thuật mà bác sĩ sẽ dùng siêu âm xác định vị trí khối u, tiêm thuốc tê dưới da vị trí sẽ chọc kim, sau đó dùng một cây kim đặc biệt xuyên vào để lấy ra một phần của khối u. Phần của khối u này sẽ được xem dưới kính hiển vi để xác định có phải là mô ung thư hay không. Kết quả đó gọi là kết quả giải phẫu bệnh lý. Ung thư gan có điều trị được không? Ung thư gan có thể điều trị được. Việc điều trị nhằm hai mục tiêu: Điều trị (các) khối ung thư gan đã phát hiện - Điều trị bệnh lý nền tảng như: viêm gan siêu vi B hoặc - C, xơ gan…
Ung thư gan có thể xếp thành giai đoạn. Tuy nhiên trên thực tế, các bác sĩ lại ít quan tâm đến giai đoạn mà thường xem xét dưới khía cạnh khác: khối u còn điều trị được không và điều trị bằng phương pháp nào. Những phương pháp nào hiện nay điều trị ung thư gan? Có ba phương pháp chính để điều trị ung thư gan: Phẫu thuật cắt bỏ phần gan có mang khối u hoặc phẫu - thuật ghép gan Phá hủy khối u tại chỗ bằng cách truyền sóng cao tần - (RFA) hay vi sóng (microwave) hoặc tiêm chất đông lạnh (cryotherapy), tiêm cồn (PEI) hay chất phóng xạ vào khối u
Cắt nguồn máu nuôi khối u phối hợp với diệt tế bào ung - thư bằng hóa chất hay chất phóng xạ (TACE hay TOCE). Tùy từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ đề nghị phương pháp điều trị triệt để nhất và phù hợp nhất với từng bệnh nhân. Trong một số trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể phối hợp các phương pháp trên với nhau. Khi nào bác sĩ đề nghị phẫu thuật cắt gan hay ghép gan? Bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân tiến hành phẫu thuật cắt bỏ phần gan có mang khối u khi: Khối u dự kiến cắt bỏ được, thể tích gan còn lại lớn hơn - hay bằng 50% thể tích ban đầu
Tình trạng toàn thân cho phép chịu đựng cuộc mổ, - không có di căn xa. Bệnh nhân sẽ được chỉ định phẫu thuật ghép gan khi : Gan chỉ có 1 khối u, kích thước khối u không quá 5cm - Gan có không quá 3 khối u, kích thước mỗi u không quá - 3cm. Phẫu thuật cắt gan hay ghép gan là cách điều trị triệt để nhất hiện nay. Sau phẫu thuật cắt gan, bệnh nhân có thể hồi phục và xuất viện sau khoảng 01 tuần. Còn sau ghép gan thì bệnh nhân phải chờ đến khi hoàn toàn ổn định mới được xuất viện. Bác sĩ chọn biện pháp phá hủy khối u tại chỗ khi nào?
Bác sĩ có thể chọn biện pháp phá hủy khối u tại chỗ khi: Số lượng khối u không quá 3, kích thước u không quá - 4cm và khối u dễ tiếp cận bằng siêu âm Tình trạng toàn thân cho phép, không có di căn xa hoặc - bệnh lý đi kèm. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ xác định vị trí các khối u bằng siêu âm, tiêm thuốc tê vào dưới da vị trí chọc kim, sau đó xuyên một cây kim đặc biệt vào khối u rồi truyền sóng cao tần hay vi sóng, hoặc tiêm chất đông lạnh, tiêm cồn hay chất phóng xạ qua kim vào khối u để phá hủy khối u. Sau thủ thuật, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân chụp lại CT scan để xác định đã phá hủy hoàn toàn các khối u trong gan hay chưa, nếu cần thì có thể làm thủ
thuật bổ sung. Với phương pháp này, bệnh nhân có thể chỉ thấy đau ít, hồi phục trong ngày và xuất viện sau 1-2 ngày Trường hợp nào bác sĩ đề nghị phương pháp TACE (hay TOCE) để điều trị ung thư gan? TACE (Trans-Arterial Chemo-Embolization) hay TOCE (Transarterial Oily Chemo-Embolization) là một kỹ thuật làm tắc các nhánh mạch máu nuôi khối u kết hợp với bơm hóa chất hoặc chất phóng xạ tiêu diệt tế bào ung thư vào khối u để hủy diệt khối u. Phương pháp này được áp dụng khi: Khối u không cắt được, hoặc có nhiều u ở cả hai thùy -
Tình trạng toàn thân của bệnh nhân không cho phép và - không có di căn xa. Phương pháp này được tiến hành như sau: bác sĩ tiêm thuốc tê vào dưới da vùng bẹn (háng), dùng một kim đặc biệt chọc vào động mạch đùi, qua kim này bác sĩ sẽ luồn một ống thông nhỏ và dài qua động mạch đùi vào động mạch chủ bụng rồi vào động mạch gan, sau đó luồn ống này vào các nhánh động mạch nuôi khối u, bơm hóa chất chống ung thư hay chất phóng xạ vào khối u rồi bơm thuốc làm tắc các nhánh động mạch nuôi khối u. Hóa chất hay chất phóng xạ sẽ diệt một phần khối u, đồng thời khối bị thiếu máu nuôi sẽ chết đi (gọi là hoại tử đông).
Sau thủ thuật, bệnh nhân có thể bị ói, mệt mỏi, sốt, đau, rụng tóc. Mức độ và thời gian của các tác dụng phụ này tùy thuộc vào từng người. Kết quả của TACE (hay TOCE) chỉ có thể đánh giá sau 4- 6 tuần và tùy kết quả đó mà bác sĩ sẽ quyết định bệnh nhân có nên làm một lần nữa hay không. Xạ trị, hóa trị có điều trị được ung thư gan hay không? Xạ trị ít có hiệu quả trong điều trị ung thư gan và dễ gây tổn thương mô gan lành xung quanh khối u. Một số phương pháp xạ mới có thể có hiệu quả phần nào nhưng vẫn còn đang được nghiên cứu. Hóa trị toàn thân (truyền hóa chất qua đường tĩnh mạch) ít có giá trị, và chỉ áp dụng cho các trường hợp ung thư gan đã quá chỉ
định điều trị (với điều kiện chức năng gan còn khá). Các phác đồ hóa trị hiện nay có thuốc chủ yếu là Doxorubicin. Hóa chất được xem là có hiệu quả làm chậm phần nào sự phát triển của khối u là Sorafenib, một loại thuốc viên uống liên tục hàng ngày, hiện được chỉ định dùng cho các trường hợp đã quá chỉ định điều trị. Thế nào là ung thư gan quá chỉ định điều trị? Ung thư gan quá chỉ định điều trị là tình trạng: Tổng thể tích các khối u vượt quá 50% thể tích gan - Có huyết khối tĩnh mạch cửa, tĩnh mạch gan, tĩnh mạch - chủ dưới, … (tức là tế bào ung thư đã vào trong các mạch máu chính của gan hoặc của cơ thể)
Có di căn hạch trong ổ bụng hay di căn xa (phổi, xương) - Tình trạng toàn thân kém. - Đối với các trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị triệu chứng: cho thuốc giảm đau, thuốc hỗ trợ chức năng gan, thuốc bổ, truyền dịch nuôi dưỡng. Theo dõi và tái khám như thế nào? Bệnh nhân sẽ được yêu cầu theo dõi định kỳ cho đến khi không thể tiếp tục được theo dõi nữa (tử vong, đi xa, mất liên lạc…). Và tùy phương pháp điều trị, hiệu quả điều trị, thời gian bệnh ổn định hay tiến triển mà bác sĩ sẽ hẹn bệnh nhân tái khám mỗi tháng, mỗi hai tháng, mỗi ba tháng hay mỗi sáu tháng.
Ngoài việc giải quyết khối u, bác sĩ sẽ tư vấn và điều trị bệnh nền tảng (hay là các yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan) của bệnh nhân như: viêm gan siêu vi B hay C, xơ gan… Bên cạnh đó, bệnh nhân cần ăn uống đầy đủ, tập vận động, tránh tuyệt đối việc sử dụng bia, rượu và hạn chế các thức ăn quá béo. Tóm lại, ung thư gan có thể điều trị được với sự phát triển của các phương pháp điều trị hiện nay. Phát hiện bệnh càng sớm thì khả năng điều trị khỏi bệnh càng cao. Và trong quá trình điều trị, bệnh nhân nên tuân thủ theo lời khuyên và lịch tái khám của các bác sĩ chuyên khoa.