Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi më ®Çu
Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ c«ng cô quan träng phôc vô cho viÖc qu¶n lý kinh tÕ c¶ vÒ mÆt vi m« vµ vÜ m«. Muèn cã ®îc lîi nhuËn trong c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thêng xuyªn quan t©m ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ lµ c«ng viÖc träng t©m vµ lu«n ®îc xoay quanh tríc c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ tµi chÝnh.
ViÖc doanh nghiÖp cã tån t¹i hay kh«ng phô thuéc vµo viÖc doanh nghiÖp cã b¶o ®¶m bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hay kh«ng. §iÒu dã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng sù tÝnh to¸n Êy. Chi phÝ lµ chØ tiªu chÊt lîng quan träng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm thÊp hay cao, gi¶m hay t¨ng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý, sö dông vËt t lao ®éng tiÒn vèn. ViÖc phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ môc tiªu quan träng kh«ng nh÷ng cña mäi doanh nghiÖp mµ cßn lµ vÊn ®Ò quan t©m cña toµn x· héi. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét kh©u quan trong ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®¸p øng nhu cÇu trong viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý, lµ yÕu tè ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nãi riªng, t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung.
Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Trung t©m líi ®iÖn ph©n phèi cïng víi kiÕn thøc häc ë trêng, em ®· nhËn thøc ®îc phÇn nµo vai trß quan träng cña viÖc qu¶n lý chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh" ®îc chia thµnh 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi.
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt vÒ t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi.
1
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ch¬ng I
Nh÷ng lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c
qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp.
1. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp
1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng
vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a ba yÕu tè : t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng
vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao
cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh vËy ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ngêi lao
®éng ph¶i bá chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V×
thÕ sù h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu
kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña ngêi s¶n xuÊt.
C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, lao vô
dÞch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Gi¸ trÞ s¶n phÈm gåm ba bé phËn lµ :
C,V,m.
Trong ®ã :
- C: Lµ toµn bé gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm
dÞch vô nh : KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, n¨ng lîng...
Bé phËn nµy ®îc gäi lµ hao phÝ vËt chÊt.
- V: Lµ chi phÝ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia qu¸
tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô, ®îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng cÇn thiÕt.
- m : Lµ gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra
gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô.
Do vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh
s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
TiÕp theo sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc viÖc tiªu thô s¶n
phÈm ®Ó thu tiÒn vÒ. §Ó thùc hiÖn ®îc viÖc nµy, doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng
2
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chi phÝ nhÊt ®Þnh ch¼ng h¹n nh chi phÝ ®ãng gãi s¶n phÈm, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì,
b¶o qu¶n s¶n phÈm... H¬n n÷a, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù c¹nh tranh
nh hiÖn nay, ngoµi c¸c chi phÝ tiªu thô trªn, doanh nghiÖp cßn ph¶i bá ra chi phÝ ®Ó
nghiªn cøu thÞ trêng, chi phÝ qu¶ng c¸o ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, chi phÝ b¶o hµnh s¶n
phÈm. Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh trong lÜnh vùc lu th«ng s¶n phÈm nªn ®îc
gäi lµ chi phÝ tiªu thô hay chi phÝ lu th«ng s¶n phÈm.
Ngoµi nh÷ng chi phÝ nªu trªn, doanh nghiÖp cßn ph¶i thùc hiÖn ®îc nghÜa vô cña
m×nh víi Nhµ níc nh nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc
biÖt, thuÕ khai th¸c tµi nguyªn... Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ®Òu diÔn ra trong qu¸ tr×nh
kinh doanh v× thÕ ®ã còng lµ kho¶n chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ
s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c kho¶n tiÒn thuÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá
ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
§Ó qu¶n lý vµ kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, tÝnh to¸n
®îc kÕt qu¶ tiÕt kiÖm chi phÝ ë tõng bé phËn s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp, doanh
nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè chi phÝ :
C¸ch ph©n lo¹i nµy ®Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp qu¶n lý c¸c chi phÝ theo néi dung
kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn ®Þa ®iÓm ph¸t sinh vµ chi phÝ ®îc
dïng cho môc ®Ých g× trong s¶n xuÊt. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ
ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lu ®éng còng nh viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi
phÝ.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t
sinh lÇn ®Çu trong doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè nh:
+ YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi nguyªn vËt liÖu chÝnh,
nguyªn vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô sö dông vµo s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi
nhiªn liÖu ®éng lùc).
+ YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc mua ngoµi sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi).
3
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng : Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l¬ng vµ
phô cÊp mang tÝnh chÊt l¬ng chñ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
chøc.
+ YÕu tè b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo tû lÖ quy
®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng chñ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n
viªn chøc.
+ YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
+ YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
+ YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
cha ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc gi¸ thµnh
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh c«ng xëng s¶n phÈm bao gåm ba kho¶n
môc chi phÝ sau:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu,
nhiªn liÖu vµ ®éng lùc trùc tiÕp dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : gåm c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc
tiÕp s¶n xuÊt (chi phÝ tiÒn l¬ng,tiÒn c«ng) vµ c¸c kho¶n trÝch nép cña c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ cho hä.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c chi phÝ sö dông chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
chÕ biÕn cña ph©n xëng, bé phËn kinh doanh cña doanh nghiÖp trùc tiÕp t¹o ra s¶n
phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm chi phÝ tiÒn l¬ng, phô cÊp tr¶ cho nh©n viªn
ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu, dông cô dïng cho ph©n xëng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
thuéc ph©n xëng (bé phËn s¶n xuÊt), chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn
ph¸t sinh ë ph©n xëng.
Ngoµi ra, khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn
bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi
lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm.
C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc
lao vô s¶n xuÊt trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia lµm hai lo¹i:
4
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
+ Chi phÝ cè ®Þnh (hay chi phÝ bÊt biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng bÞ biÕn ®éng trùc
tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ nµy gåm cã khÊu hao tµi
s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª ®Êt, chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp... Tuy nhiªn trong kú cã thÓ thay ®æi vÒ khèi lîng s¶n phÈm th× c¸c kho¶n chi
phÝ cè ®Þnh nµy chØ mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi cã thÓ khèng ®æi hoÆc biÕn ®æi ngîc
chiÒu. NÕu nh trong kú cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng s¶n phÈm th× c¸c kho¶n chi phÝ cè
®Þnh nµy tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm sÏ biÕn ®éng t¬ng quan tû lÖ nghÞch víi sù biÕn
®éng cña s¶n lîng.
+ Chi phÝ biÕn ®æi (hay cßn gäi lµ chi phÝ kh¶ biÕn): lµ nh÷ng chi phÝ bÞ biÕn ®éng
mét c¸ch trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm c¸c chi phÝ nµy
còng t¨ng theo tû lÖ t¬ng øng. Thuéc vÒ chi phÝ kh¶ biÕn bao gåm chi phÝ vËt liÖu trùc
tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc trªn cã ý nghÜa lín trong c«ng t¸c qu¶n lý
doanh nghiÖp. Nã gióp nhµ qu¶n lý t×m ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch øng víi tõng lo¹i
chi phÝ ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã còng gióp cho viÖc ph©n ®iÓm hoµ vèn ®Ó x¸c
®Þnh ®îc khèi lîng s¶n xuÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
1.3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.3. Kh¸i niÖm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ vËt chÊt vµ hao phÝ søc
lao ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm
nhÊt ®Þnh
1.3.2. Néi dung
* Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm vµ dÞch vô gåm:
- Chi phÝ vËt t trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ nguyªn liÖu, nhiªn liÖu sö dông trùc
tiÕp t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ l¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n trÝch
nép cña c«ng nh©n trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm vµ dÞch vô mµ doanh nghiÖp ph¶i nép theo
quy ®Þnh nh b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm y tÕ cña c«ng nh©n s¶n
xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ c¸c chi phÝ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ
biÕn cña ph©n xëng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. Bao gåm : Chi phÝ vËt
liÖu, c«ng cô lao ®éng nhá, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph©n xëng, tiÒn l¬ng c¸c kho¶n
5
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
trÝch nép theo quy ®Þnh cña nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ
kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh ë ph¹m vi ph©n xëng.
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm = Chi phÝ vËt t trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp + Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
* Gi¸ thµnh tiªu thô cña s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô bao gåm:
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô
- Chi phÝ b¸n hµng : Lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc tiªu thô s¶n phÈm,
dÞch vô, bao gåm c¸c chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm.
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp : Bao gåm c¸c chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu
hµnh doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp nh : Chi phÝ c«ng cô lao ®éng nhá, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho bé
m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch nép theo quy
®Þnh cña bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, chi phÝ mua ngoµi, chi phÝ kh¸c
b»ng tiÒn ph¸t sinh ë doanh nghiÖp nh chi phÝ vÒ tiÕp kh¸ch, giao dÞch, chi c¸c kho¶n
trî cÊp th«i viÖc cho ngêi lao ®éng.
Gi¸ thµnh tiªu thô = gi¸ thµnh s¶n xuÊt + chi phÝ b¸n hµng + chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp.
1.3.3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh x©y
dùng gi¸ c¶ hµng ho¸ cÇn ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau. Cã hai c¸ch ph©n
lo¹i chñ yÕu lµ :
* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn
c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc : Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh
møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n lîng s¶n phÈm hµng n¨m.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ
s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú còng nh s¶n lîng ®· s¶n xuÊt
thùc tÕ trong kú.
* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh:
6
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c hao phÝ vËt
chÊt vµ hao phÝ lao ®éng sèng mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt s¶n
phÈm nhÊt ®Þnh.
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm : c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm
(chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt
chung) tÝnh cho s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®· hoµn thµnh.
- Gi¸ thµnh tiªu thô cña s¶n phÈm tiªu thô: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c hao phÝ vËt
chÊt vµ hao phÝ lao ®éng sèng mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm, lao vô nhÊt ®Þnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô bao gåm : Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n
hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé dïng
®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.3.4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Mçi doanh nghiÖp khi ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, th× doanh
nghiÖp ®ã ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm.
Tõ ®ã ta thÊy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt
thiÕt víi nhau, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp phô thuéc vµo chi phÝ cao hay thÊp.
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ®Òu gièng nhau vÒ chÊt : ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn
c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ nhng trong ph¹m vi vµ néi dung cña
chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau.
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ tÝnh toµn bé nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong mét kú
nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). Gi¸ thµnh s¶n phÈm th× giíi h¹n sè chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn
quan ®Õn mét khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh.
II. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm vµ c¸c biÖn ph¸p phÊn ®©ó gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
2.1. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm
2.1.1 Nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ
Sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ viÖc ¸p dông nhanh chãng nh÷ng
thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt lµ nh©n tè cùc kú quan träng cho phÐp
7
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®îc chi phÝ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ thµnh c«ng trong
kinh doanh.
M¸y mãc hiÖn ®¹i dÇn dÇn thay thÕ søc ngêi trong nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng
nÆng nhäc còng nh ®ßi hái sù tinh vi, chÝnh x¸c vµ tõ ®ã lµm thay ®æi ®iÒu kiÖn cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt. Víi tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, tù ®éng ho¸ cao, víi sù ra ®êi cña c¸c c«ng
nghÖ míi, kh«ng chØ cã chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng ®îc h¹ thÊp mµ cßn h¹ thÊp c¶ møc tiªu
hao nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. NhiÒu lo¹i vËt liÖu míi ra ®êi víi tÝnh n¨ng
t¸c dông h¬n, chi phÝ thÊp h¬n còng lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®îc h¹ thÊp.
2.1.2. Tæ chøc s¶n xuÊt vµ sö dông con ngêi
§©y lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m chi phÝ vµ h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao
®éng trong s¶n xuÊt. ViÖc tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt mét c¸ch hîp lý, lo¹i trõ ®îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, cã t¸c
dông rÊt lín thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm - dÞch vô.
2.1.3. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp
Nh©n tè nµy t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm. Bëi lÏ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé lao ®éng
sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ qua ®ã ta thÊy ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i
cã mét lîng vèn tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh, qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lîng vèn tiÒn tÖ nµy sÏ bÞ
tiªu hao nªn viÖc qu¶n lý vµ sö dông chóng tèt lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng tµi chÝnh
chñ yÕu cña doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cã t¸c ®éng lín tíi viÖc h¹ thÊp chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
2.2. C¸c ph¬ng híng biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh
PhÊn ®Êu gi¶m phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh lµ biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó t¨ng lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp. Muèn gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh th× ph¶i thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu
ph¬ng híng, biÖn ph¸p sau:
2.2.1 Gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng lîng trong gi¸ thµnh s¶n
phÈm
Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ó tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, vËt liÖu, n¨ng lîng cÇn ph¶i
c¶i tiÕn kÕt cÊu cña s¶n phÈm, c¶i tiÕn ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ, sö dông tæng hîp
8
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
nguyªn liÖu, lîi dông triÖt ®Ó phÕ liÖu, sö dông vËt liÖu thay thÕ, gi¶m tû lÖ phÕ phÈm,
b¶o qu¶n, vËn chuyÓn.
TiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng lîng sÏ lµm cho chi phÝ nguyªn vËt
liÖu... trong gi¸ thµnh gi¶m vµ sÏ lµm cho gi¸ thµnh gi¶m nhiÒu v× trong kÕt cÊu gi¸
thµnh tû träng nguyªn vËt liÖu chiÕm bé phËn lín nhÊt, cã doanh nghiÖp chiÕm tõ 60-
80%.
2.2.2. Gi¶m chi phÝ tiÒn l¬ng vµ tiÒn c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm
Muèn gi¶m chi phÝ tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn t¨ng nhanh n¨ng suÊt
lao ®éng, b¶o ®¶m cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l¬ng b×nh qu©n vµ tiÒn
c«ng. Nh vËy cÇn : c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt, c¶i tiÕn tæ chøc lao ®éng, ¸p dông tiÕn bé
khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ tù ®éng ho¸, hoµn thiÖn ®Þnh
møc lao ®éng, t¨ng cêng kü thuËt lao ®éng, ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng, tiÒn
thëng vµ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ®Ó kÝch thÝch lao ®éng, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é kü
thuËt c«ng nh©n.
Tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh qu©n vµ
tiÒn c«ng sÏ cho phÐp gi¶m chi phÝ tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm do ®ã kho¶n
môc tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gi¶m theo tû lÖ víi tû träng tiÒn l¬ng trong
gi¸ thµnh.
2.2.3. Gi¶m chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm
Muèn gi¶m chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn phÊn ®Êu t¨ng nhanh,
t¨ng nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra.
Tèc ®é t¨ng vµ quy m« t¨ng s¶n phÈm hµng ho¸ sÏ lµm cho chi phÝ cè ®Þnh trong
gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶m v× tèc ®é t¨ng chi phÝ cè ®Þnh chËm h¬n tèc ®é t¨ng quy m« vµ
s¶n lîng. Nãi c¸ch kh¸c lµ tèc ®é t¨ng chi phÝ cè ®Þnh kh«ng lÖ thuéc víi tèc ®é vµ quy
m« t¨ng cña s¶n lîng. §Ó t¨ng s¶n lîng hµng ho¸ cÇn ph¶i s¶n xuÊt nhiÒu. Muèn s¶n
xuÊt nhiÒu th× ph¶i s¶n xuÊt nhanh trªn c¬ së t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ph¶i më réng quy
m« s¶n xuÊt, tinh gi¶m bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp, gi¶m c¸c hao hôt mÊt m¸t do
ngõng s¶n xuÊt g©y ra.
9
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ch¬ng II
Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi
c«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m.
1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n
phèi.
Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi ®îc thµnh lËp ngµy 30 th¸ng 4 n¨m 1988
t¹i Hµ Néi theo quyÕt ®Þnh sè 553/NL - TCCBL§ cña Bé th¬ng M¹i vµ QuyÕt dÞnh
thµnh lËp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc sè 1170/NL-TCCBL§ ngµy 24.6.1993 theo nghÞ
®Þnh 388/CP cña ChÝnh phñ. Trung t©m ho¹t ®éng díi sù qu¶n lý toµn diÖn cña C«ng ty
s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn vµ chÞu sù qu¶n lý cña Nhµ níc vÒ ho¹t ®éng kinh danh xuÊt nhËp
khÈu cña Bé th¬ng m¹i,
Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi ®Æt trô së t¹i :
Sè 14 Phè BÝch C©u - Phêng Quèc Tö Gi¸m - QuËn §èng §a - HN.
Tªn giao dÞch: VINAELECTRO.
§iÖn tho¹i : 7.320.946
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn cña trung t©m cã thÓ ph©n chia lµm hai giai
®o¹n nh sau:
- Giai ®o¹n I : Tõ khi thµnh lËp ( 1988 ) ®Õn n¨m 1991.
- Giai ®o¹n II : tõ 1991 ®Õn nay.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi trong níc vµ trªn thÕ giíi còng nh
sù thay ®æi vÒ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nªn trong nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña trung t©m
còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau.
1.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña Trung t©m
Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Trung t©m ®îc quy ®Þnh cô thÓ trong ®iÒu lÖ vÒ tæ
chøc vµ ho¹t ®éng cña Trung t©m ®îc thÓ hiÖn ë nh sau:
- TiÕp nhËn vËt t hµng ho¸, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thuéc ch¬ng tr×nh líi ®iÖn
35KV trªn toµn quèc theo hiÖp ®Þnh ngµy 19/5/1987 gi÷a ViÖt Nam vµ Liªn X« cò.
10
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- N¨m 1991 Trung t©m ®îc Bé N¨ng lîng giao nhiÖm vô dÞch vô uû th¸c nhËp
khÈu, cung øng vËt t, nguyªn liÖu thiÕt bÞ ®iÖn vµ tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c ®¬n vÞ
trong C«ng ty.
Ph¹m vi ho¹t ®éng
- XuÊt nhËp khÈu:
+ VËt liÖu vµ thiÕt bÞ phôc vô ph¸t triÓn líi ®iÖn, ph©n phèi vµ truyÒn t¶i ®iÖn tõ
kh©u gia c«ng, chÕ t¹o, l¾p ®Æt vµ söa ch÷a.
+ C¸c dÞch vô, kü thuËt ngµnh söa ch÷a vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ ®iÖn kÓ c¶ nguån líi -
thiÕt bÞ dïng ®iÖn.
+ Hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc vËt liÖu, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, x©y dùng vµ tham
gia c¸c h×nh thøc hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh ®iÖn t¹i ViÖt Nam.
+ Cã quan hÖ hîp t¸c víi trªn 100 doanh nghiÖp, C«ng ty, tæ chøc trong vµ ngoµi
níc ®Ó thùc thi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®iÖn lùc ViÖt Nam.
- Cung øng vËt t - ®iÖn lùc:
+ Thùc hiÖn c¸c dÞch vô lu th«ng vËn t¶i c¸c lo¹i hµng ®Æc chñng cña ngµnh
®iÖn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
+ Qu¶n lý vµ cung øng vËt t - thiÕt bÞ ®iÖn thuéc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn líi
®iÖn 35KV vµ c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn líi ®iÖn n«ng th«n b»ng nguån vèn vay níc
ngoµi.
1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë Trung t©m
1.3.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý
Bé m¸y qu¶n lý cña Trung t©m ®îc tæ chøc theo c¬ cÊu qu¶n lý trùc tuyÕn chøc
n¨ng vµ ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau :
11
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña Trung t©m
Gi¸m ®èc
Phßng Dù ¸n
Cöa hµng GTSP
Phßng Tæchøc hµnh chÝnh
Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n
Phßng KÕ ho¹ch vËt t
Phßng Kinh doanh- TiÕp thÞ
®Êu thÇu
1.3.2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n
* Trëng phßng:
Phô tr¸ch chung, chÞu sù ®iÒu hµnh, chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp tríc gi¸m ®èc vµ
ph¸p luËt. §iÒu hµnh tæ chøc ho¹t ®éng tµi chÝnh cña Trung t©m.
* KÕ to¸n b¸n hµng :
Theo dâi hµng ho¸ nhËp xuÊt tån, theo dâi thÎ kho chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng
ho¸. ViÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng theo lÖnh xuÊt kho, theo dâi cho ®Õn khi kh¸ch hµng nhËn
®Çy ®ñ hµng ho¸, theo dâi ®«n ®èc thu nî (nÕu cã) chi tiÕt cho tõng kh¸ch hµng.
* KÕ to¸n thanh to¸n
Theo dâi tiÒn göi ng©n hµng, ngo¹i tÖ : c¨n cø chøng tõ, h¹ch to¸n vµo sæ, lu gi÷
chøng tõ theo tr×nh tù thêi gian, c©n ®èi dù b¸o t×nh h×nh vÒ ngo¹i tÖ ®Ó b¸o c¸o l·nh
®¹o. Theo dâi thanh to¸n c¸c hîp ®ång mua b¸n.
* KÕ to¸n quü, tiÒn l¬ng vµ BHXH
KiÓm so¸t chøng tõ thu chi vµo sæ quü, kiÓm quü hµng ngµy. Cuèi th¸ng, quý,
n¨m lËp b¸o c¸o quü, tiÒn l¬ng vµ BHXH.
* KÕ to¸n TSC§
12
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Hµng th¸ng tÝnh khÊu hao TSC§ chi tiÕt cho tõng lo¹i tµi s¶n, theo dâi t¨ng,
gi¶m, theo dâi thÎ kho chi tiÕt cho tõng lo¹i tµi s¶n, vµo b¶ng kª TSCC§.
* Nh©n viªn kinh tÕ cña cöa hµng GTSP: Cã nhiÖm vô thu nhËp chøng tõ ®Þnh kú chuyÓn vÒ phßng TC - KT kiÓm tra vµ ghi sæ kÕ to¸n. Cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o gi¶i tr×nh ®Çy ®ñ vµ trung thùc sè liÖu vÒ phßng ®Ó tæng hîp, lËp b¸o c¸o.
* KÕ to¸n tæng hîp, ThuÕ :
Cuèi quý n¨m c¨n cø vµo c¸c b¸o c¸o chi tiÕt cña c¸c bé phËn, kiÓm so¸t vµ lËp
b¸o c¸o tµi chÝnh. TËp hîp c¸c nhËt ký chøng tõ, b¶ng kª, lªn sæ c¸i, göi b¸o c¸o tµi
chÝnh (theo ph¸p lÖnh kÕ to¸n) ®Þnh kú lªn c¸c c¬ quan chøc n¨ng
1.4. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m
* VÒ thÞ trêng :
NÕu nh trong giai ®o¹n I, thÞ trêng cña Trung t©m chñ yÕu lµ Liªn X« cò vµ c¸c
níc x· héi chñ nghÜa do ®Æc ®iÓm kinh tÕ ®èi ngo¹i níc ta lóc bÊy giê vµ thÞ trêng
b¸n cña Trung t©m chØ duy nhÊt lµ c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh ®iÖn ViÖt Nam th× trong giai
®o¹n ph¸t triÓn thø hai cña Trung t©m cã sù thay ®æi vµ më réng c¶ thÞ trêng mua lÉn
thÞ trêng b¸n. VÒ thÞ trêng nhËp khÈu, hiÖn nay Trung t©m ®· cã quan hÖ giao dÞch víi
nhiÒu b¹n hµng níc ngoµi ë hÇu hÕt c¸c khu vùc trªn thÕ giíi nh : Trung Quèc, §µi
Loan, Anh, §øc.
VÒ thÞ trêng b¸n còng cã nh÷ng thay ®æi ®ã lµ viÖc Trung t©m më réng viÖc
bu«n b¸n kinh doanh víi c¸c ®¬n vÞ ngoµi C«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. Bªn c¹nh
nh÷ng viÖc x¸c ®Þnh thÞ trêng Trung t©m lµ c¸c ®¬n vÞ thuéc C«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ
®iÖn, Trung t©m cßn më réng thÞ trêng b»ng viÖc cung cÊp c¸c vËt t thiÕt bÞ líi ®iÖn
cho c¸c doanh nghiÖp trong c¶ níc.
* VÒ vèn kinh doanh :
HiÖn nay tû träng vèn lu ®éng trªn tæng sè vèn lµ chñ yÕu, chiÕm tû träng 70%.
N¨m 2001, tæng sè vèn kinh doanh cña Trung t©m ®¹t 5.065.000.000 ®ång trong ®ã vèn
lu ®éng chiÕm 70.68% hµng n¨m. Vèn kinh doanh cña Trung t©m thêng xuyªn ®îc
bæ sung tõ hai nguån vèn chÝnh lµ vèn tù bæ sung vµ ng©n s¸ch nhµ níc, ®¹t tèc ®é t¨ng
trëng vèn b×nh qu©n hµng n¨m kh¸ cao. §iÒu nay thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau :
13
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 2 : C¬ cÊu nguån vèn kinh doanh cña Trung t©m
Vèn cè ®Þnh BQ
Vèn lu ®éng BQ
Tæng vèn KDBQ
TT
N¨m
Lîng vèn
Tû träng
Lîng vèn
Tû träng
Lîng vèn
Tû träng
(1000®)
(%)
(1000®)
(%)
(1000®)
(%)
1
1999
702.000
17,76 3.250.000
82,24 3.952.000
100
2
2000
881.000
20,75 3.364.000
79,25 4.245.000
100
3
2001
1.485.000
29,32 3.580.000
70,68 5.065.000
100
Nh×n vµo B¶ng 2, ta thÊy quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Trung t©m ngµy cµng
më réng vµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶. Vèn cè ®Þnh n¨m 2001 t¨ng ®¸ng kÓ so víi n¨m 2000 =
68,58 % ( tøc lµ 604.000 ngµn ®ång) phÇn t¨ng nµy mét phÇn do Trung t©m ®îc ng©n
s¸ch nhµ níc cÊp vµ mét phÇn do Trung t©m vay cña ng©n hµng. Còng trong n¨m 2000
Trung t©m b¾t ®Çu ®a trô së míi vµ sö dông bíc ®Çu ®em l¹i hiÖu qu¶ cho Trung t©m
thÓ hiÖn tæng vèn kinh doanh cña Trung t©m n¨m 2001 t¨ng 19% so víi n¨m 2000. §©y
cã lÏ lµ bíc thuËn lîi cho Trung t©m ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt h¬n trong c¸c
n¨m tíi.
* VÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh :
MÆc dÇu ®øng tríc nh÷ng khã kh¨n do nh÷ng cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu
vùc, trªn thÕ giíi mµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng bÞ ¶nh hëng, tû gi¸ USA t¨ng cao
khiÕn viÖc nhËp khÈu mét sè ngµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n. Cã thÓ nãi nguån ®em l¹i
doanh thu lín hµng n¨m cho Trung t©m chÝnh lµ viÖc xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng cña
Trung t©m ra c¸c ®èi t¸c níc ngoµi mµ chñ yÕu lµ c¸c níc T©y ¢u vµ §«ng ¢u, trong
khi gi¸ thµnh nhËp khÈu vËt t, thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng nghiÖp trao ®æi b»ng ngo¹i tÖ
kh«ng thay ®æi th× gi¸ tiªu thô t¹i thÞ trêng l¹i t¨ng lªn, c¸c kh¸ch hµng trong níc khã
cã kh¶ n¨ng chÊp nhËn sù thay ®æi nay. MÆc dï vËy, b»ng sù cè g¾ng v¬n lªn, Trung
t©m kh«ng nh÷ng duy tr× ®îc ho¹t ®éng cña m×nh mµ cßn ph¸t huy hiÖu qu¶ tÝch cùc
thÓ hiÖn ë b¶ng sau ®©y:
14
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 3 : KÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña Trung t©m tõ 1999 - 2001
N¨m 2000
ChØ tiªu
N¨m 1999
N¨m 2001
TH
2000/1999
2001/2000
TH
TH/KH
TH
%
%
%
Tæng D.Thu
139
30
120
32
107
25
(tû ® )
Kim ngh¹ch
6,1
130
9,1
149
9,2
101
XNK (Tr USD)
Thu nép
137
11
211
6,5
59
5,2
NSNN (tû ®)
Lîi nhuËn
300
128
504
168
704
140
(tr.®)
Thu nhËp
886.463
110
1.081.661
122
1.116.125
103
bqu©n ( ®/ng )
II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm cña Trung t©m mét sè n¨m qua
2.1. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña Trung t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý chi
phÝ
Trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, cïng víi viÖc tËp hîp chi phÝ theo yÕu tè ®óng
theo quy ®Þnh chÕ ®é cña nhµ níc ban hµnh, Trung t©m lu«n lu«n tËp trung nghiªn cøu,
t×m tßi ®Ó ®a ra c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a chi phÝ trong ho¹t ®éng
kinh doanh, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qua ®ã gi¸ b¸n s¶n phÈm cña tõng mÆt hµng ®· h¹
mÆc dï mét sè chi phÝ trong tõng mÆt hµng vÉn cã xu thÕ t¨ng lªn.
Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm mµ Trung t©m ®· ®¹t ®îc trong c«ng t¸c qu¶n lý chi
phÝ, Trung t©m vÉn cßn nh÷ng nhîc ®iÓm cÇn ®îc kh¾c phôc.
C«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cßn s¬ sµi cha ®îc coi
träng trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, cha ®îc vËn dông tèt trong c«ng t¸c qu¶n lý chi
phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm.
15
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Hµng ho¸ cña Trung t©m chñ yÕu lµ nhËp khÈu theo nh÷ng hîp ®ång ®· ký kÕt
s½n, nªn Trung t©m cha thùc sù chñ ®éng trong viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ còng nh gi¸ b¸n
cña s¶n phÈm ®ã.
§èi víi viÖc sö dông c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh th× viÖc ¸p
dông c¸c h×nh thøc thëng ph¹t cha ®îc tèt nªn cha taä ®îc sù thi ®ua c¹nh tranh
nhau trong Trung t©m.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cßn cao cha t¬ng øng víi
kÕt qu¶ ®em l¹i.
§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh b»ng mèi quan hÖ gi÷a doanh thu ®¹t ®îc vµ chi
phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh
Doanh thu HiÖu qu¶ kinh doanh = Chi phÝ
29.893 HiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 2000 = =1,10 27.215
31.903 HiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 2001 = =1,07 29.901
Tõ kÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn ta thÊy hiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 2000 lµ 1,10 tøc lµ mét
®ång chi phÝ bá ra n¨m 2000 t¹o ra doanh thu lín h¬n mét ®ång chi phÝ bá ra n¨m 2001
lµ 1,10 - 1,07 = 0,03 ®ång. Tõ ®ã ta thÊy ®©y còng lµ mét trong nh÷ng nhîc ®iÓm mµ
Trung t©m cÇn kh¾c phôc.
2.2. Kh¸i qu¸t vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m
Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi tËp hîp chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh theo yÕu tè chi phÝ vµ ®îc chia ra n¨m lo¹i:
- YÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu - YÕu tè chi phÝ nh©n c«ng - YÕu tè chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh - YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - YÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
16
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ thùc tr¹ng qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña
Trung t©m ta ®i ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña
Trung t©m trong hai n¨m qua ë b¶ng sau :
B¶ng 4 : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè cña Trung t©m thiÕt
bÞ líi ®iÖn ph©n phèi trong mét sè n¨m qua §¬n vÞ : 1.000 ®
N¨m 2000
N¨m 2001
Chªnh lÖch
YÕu tè chi phÝ
Sè tiÒn
TT
Sè tiÒn
TT
Sè tiÒn
TT
26.903.155
94,08
28.327.538
92,8 1.424.383 5,29
1. Chi phÝ NLVL
442.292
1,16
774.000
2,53
331.708
75
2. Chi phÝ NC
131.423
0,5
81.213
0,3
50.210 -38,2
3. Chi phÝ KHTSC§
526.451
1,84
659.221
2,2
132.770
25
4. Chi phÝ DVMN
593.440
700.909
2,3
107.469
18
2,1
5. Chi phÝ b»ng tiÒn
Tæng chi phÝ
28.596.761
30.542.881
100 1.946.120
6,8
100
* Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu:
Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu lµ kho¶n chi phÝ cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n
phÈm. Nh×n vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë b¶ng trªn ta thÊy chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu cña
Trung t©m chiÕm tû träng lãn nhÊt trong tæng chi phÝ tõ 92,7% - 94%.
N¨m 2001 chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu ®· t¨ng lªn so víi n¨m 2000 víi møc t¨ng
1.424.388 ngµn ®ång t¬ng øng víi tû lÖ t¨ng 5,29% vµ chiÕm tíi 73% trong møc t¨ng
cña tæng chi phÝ.
Trªn gãc ®é lµ mét nhµ qu¶n lý chi phÝ, th× chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu lµ träng
t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ cña Trung t©m. ViÖc tiÕt kiÖm kho¶n chi phÝ nµy lµ
nh©n tè quyÕt ®Þnh viÖc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm.
Nguyªn liÖu vËt liÖu ë Trung t©m chÝnh lµ gi¸ vèn hµng ho¸ mµ Trung t©m nhËp
khÈu vÒ bao gåm c¸c lo¹i chi phÝ nh : gi¸ mua hµng ho¸, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép, chi
phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ qu¶n lý, bao b×,...
C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ nguyªn liÖu : ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn liÖu vËt liÖu
Trung t©m nhËp khÈu vÒ ®Òu tiÕn hµnh nhËp kho, khi cã kh¸ch hµng mua míi xuÊt kho
gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt kho ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt
kho theo gi¸ b×nh qu©n nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt kho
17
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
* Chi phÝ nh©n c«ng :
ë Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi : chi phÝ nh©n c«ng bao gåm toµn bé
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña
nh©n viªn qu¶n lý. TiÒn l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®îc c¨n cø vµo hÖ
sè l¬ng c¬ b¶n cña tõng c¸n bé c«ng nh©n viªn.
C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng bao gåm : b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ
c«ng ®oµn ®îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn
hµnh cña nhµ níc.
- B¶o hiÓm x· héi : 15% tÝnh vµo tiÒn l¬ng c¬ b¶n.
- B¶o hiÓm y tÕ : 2% tÝnh vµo tiÒn l¬ng c¬ b¶n.
- Kinh phÝ c«ng ®oµn : 2% tÝnh theo tiÒn l¬ng thùc tÕ.
Chi phÝ nh©n c«ng cña Trung t©m chiÕm mét tû träng kh¸ lín trong tæng chi phÝ
tõ 1,6% ®Õn 2,53%.
N¨m 2001 chi phÝ nh©n c«ng cña Trung t©m ®· t¨ng lªn so víi n¨m 2000 lµ
331.708 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng t¬ng øng lµ 75%. §iÒu nµy cho thÊy trong n¨m 2001
®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn cña Trung t©m ®· ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ th«ng qua tæng
quü l¬ng t¨ng lªn. Trong khi ®ã tèc ®é t¨ng doanh thu thuÇn n¨m 2001 chØ ®¹t 7,5%,
mµ tæng quü l¬ng cña Trung t©m n¨m 2001 l¹i t¨ng lªn 75%. §iÒu nµy cho thÊy viÖc
t¨ng quü l¬ng cña Trung t©m lµ qu¸ cao so víi doanh thu thuÇn ®¹t ®îc, cha ph¶n
¸nh ®óng thùc chÊt hiÖu qu¶ kinh doanh mang l¹i. Nhng ®iÒu nµy còng dÔ lý gi¶i bëi v×
Trung t©m ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh th× cßn thùc hiÖn cung cÊp hµng cho ch¬ng
tr×nh 35KV cña Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam, nªn sÏ ®îc tr¶ tiÒn l¬ng, ®iÒu nµy cã
thÓ lý gi¶i t¹i sao doanh thu thuÇn chØ t¨ng cã 7,5%, mµ trong khi ®ã tæng quü l¬ng l¹i
t¨ng lªn 75%.
* Chi phÝ khÊu hao :
Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë b¶ng trªn ta thÊy chi phÝ khÊu hao chiÕm mét tû träng
rÊt nhá trong tæng chi phÝ, ®©y còng lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp
th¬ng m¹i - dÞch vô.
18
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
N¨m 2001 chi phÝ khÊu hao lµ 81.213 ngµn ®ång gi¶m 50.210 ngµn ®ång so víi
n¨m 2000 - t¬ng øng víi tû lÖ gi¶m 38,2%.
Qua t×m hiÓu thùc tÕ n¨m 2001, Trung t©m ®· thanh lý mét sè tµi s¶n hÕt thêi h¹n
khÊu hao vµ ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó viÖc tÝnh khÊu hao ®îc chÝnh x¸c h¬n. Nªn
®· lµm chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña Trung t©m trong n¨m 2001 gi¶m ®i so víi
n¨m 2000.
* Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi :
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ kho¶n chi phÝ hÕt søc cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸
tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Trung t©m bao gåm (®iÖn, ®iÖn tho¹i vµ c¸c dÞch vô
kh¸c....). Qua b¶ng so s¸nh cho thÊy chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cña Trung t©m kh«ng
ngõng t¨ng lªn víi møc t¨ng 132.770 ngµn ®ång ®¹t tû lÖ t¨ng 25%, còng theo sè liÖu
chi tiÕt cña chi phÝ vµ sè liÖu cña doanh thu cho thÊy th× tèc ®é t¨ng cña doanh thu qua
so s¸nh cña hai n¨m 2000 vµ 2001 t¬ng øng (tèc ®é t¨ng doanh thu chØ ®¹t 6,7% trong
khi tèc ®é t¨ng chi phÝ dÞch vô mua ngoµi t¨ng víi 25%, t¨ng h¬n ba lÇn tèc ®é t¨ng
doanh thu). Qua t×m hiÓu sè liÖu thùc tÕ cho thÊy chi phÝ dÞch vô mua ngoµi t¨ng lªn chñ
yÕu t¨ng ë hai kho¶n : chi phÝ giao nhËn gi¸m ®Þnh hµng ho¸ vµ chi phÝ thö nghiÖm s¶n
phÈm c«ng t¬ ®iÖn tö, kho¶n chi phÝ nµy tuú theo tõng thêi ®iÓm còng nh theo tõng mÆt
hµng mµ thêi ®iÓm ®ã Trung t©m nhËp khÈu, nÕu nh nhËp khÈu chñng lo¹i m¸y mãc
nhiÒu th× c¸c kho¶n chi phÝ vÒ gi¸m ®Þnh, thö nghiÖm s¶n phÈm sÏ t¨ng lªn.
* Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c :
Chi phÝ b»ng tiÒn kh«ng ph¶i lµ kho¶n chi phÝ trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸
nh : chi phÝ tiÕp kh¸ch, qu¶ng c¸o, c¸c lo¹i thuÕ, c«ng t¸c phÝ, v¨n phßng phÝ... Tuy
nhiªn nã còng lµ mét trong nh÷ng kho¶n chi phÝ t¬ng ®èi lín mµ doanh nghiÖp ph¶i chi
ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh qua b¶ng 4 cho thÊy chi phÝ b»ng tiÒn
n¨m 2001 t¨ng 107.469 ngµn ®ång ®¹t tû lÖ t¨ng 18%, ®em so s¸nh tû lÖ t¨ng doanh thu
chØ ®¹t 6,7%. Cho thÊy tèc ®é t¨ng chi phÝ b»ng tiÒn lín h¬n hai lÇn so víi møc t¨ng cña
doanh thu nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ b»ng tiÒn lµ t¨ng kho¶n tiÒn tiÕp kh¸ch n¨m
2001 t¨ng 75.713 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 48,6% chiÕm tû träng 22,2% tæng chi phÝ
b»ng tiÒn.
VËy còng nh kho¶n chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c, c«ng t¸c
qu¶n lý chi phÝ b»ng tiÒn cßn yÕu kÐm, cha tiÕt kiÖm g©y l·ng phÝ lµm ¶nh hëng tíi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m.
19
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
N¨m 2001 doanh thu cña Trung t©m lµ 31.903.333 ngµn ®ång t¨ng 2.009.725
ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 6,7%.
Nh vËy tèc ®é t¨ng doanh thu n¨m 2001 lµ 6,7% nhá h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ lµ
6,8%, mÆc dï chªnh lÖch gi÷a tèc ®é t¨ng doanh thu vµ chi phÝ lµ kh«ng ®¸ng kÓ,.
Nhng ®iÒu nµy cho thÊy c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña Trung t©m
cha tèt. §©y lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm gi¶m lîi nhuËn cña Trung t©m trong n¨m võa
qua.
2.3. T×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Trung t©m
ë Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu
hµng ho¸ phôc vô cho ngµnh ®iÖn, nªn s¶n phÈm cña nã kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó. Tõ
®ã muèn ®¸nh gi¸ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m ta ®i s©u ph©n tÝch nhiÖm
vô h¹ gi¸ thµnh cña mét sè s¶n phÈm cã thÓ so s¸nh ®îc cña Trung t©m: d©y thÐp m¹
kÏm, nh«m thái.
§©y lµ hai s¶n phÈm chñ yÕu mµ Trung t©m nhËp thêng xuyªn nªn cã thÓ so
s¸nh ®îc ®èi víi viÖc ®¸nh gi¸ c«ng t¸c h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Do viÖc Trung t©m cha thùc sù coi träng c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ c«ng t¸c qu¶n lý
chi phÝ còng nh kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña Trung t©m, nªn ë ®©y ta chØ ®i s©u ph©n tÝch
sù biÕn ®éng c¸c yÕu tè chi phÝ trong gi¸ thµnh cña hai s¶n phÈm thùc hiÖn qua hai n¨m
2000 vµ 2001.
Dùa vµo ®Æc ®iÓm trong viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m, ®Ó cã
®îc nh÷ng ®¸nh gi¸ ®óng thùc tÕ vÒ vÊn ®Ò nµy ta ®i ph©n tÝch sù biÕn ®æi chi phÝ trong
gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõ ®ã ph¸t hiÖn sù t¨ng gi¶m cña c¸c yÕu tè trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm gióp Trung t©m biÕt ®îc sÏ khai th¸c viÖc gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm ë yÕu tè
nµo.
§Çu tiªn ta ®i xem xÐt chi phÝ cña hai s¶n phÈm tiªu thô trong hai n¨m.
20
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 5 : chi phÝ s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm
Chªnh lÖch
YÕu tè chi phÝ
N¨m 2000 N¨m 2001
Sè tiÒn
TL (%)
TT
629.647
834.974 + 205.327
32,60
93,5
1. Chi phÝ NLVL
7.350
8.834
+1.484
20,19
0,67
2. Chi phÝ NC
8.590
10.515
+1.925
22,41
0,87
4. Chi phÝ DVMN
50.299
63.266
+12.967
25,78
5,9
5. Chi phÝ b»ng tiÒn
7.156
5.037
-2.119
-29,61
-0,94
3. Chi phÝ KHTSC§
Tæng chi phÝ
703.042
922.626
219.584
31,23
100
Doanh thu
712.303
869.157
156.854
22,02
B¶ng 6 : chi phÝ s¶n phÈm nh«m thái
Chªnh lÖch
YÕu tè chi phÝ
N¨m 2000 N¨m 2001
Sè tiÒn
TL (%)
TT
8.046.610 7.521.165
-525.445
-6,53
-93,8
1. Chi phÝ NLVL
18.251
20.552
+2.301
+12,61
+0,4
2. Chi phÝ NC
26.392
25.650
-742
-2,81
0,13
4. Chi phÝ DVMN
159.632
121.652
-37.980
-23,79
6,7
5. Chi phÝ b»ng tiÒn
8.174
10.159
1.985
24,28
0,35
3. Chi phÝ KHTSC§
Tæng chi phÝ
8.259.059 7.699.178
-559.881
-6,78
100
Doanh thu
8.292.874 7.732.805
-560.069
-6,7
Qua sè liÖu tÝnh to¸n ë hai b¶ng trªn ta thÊy ®îc chi phÝ cña hai s¶n phÈm d©y
thÐp m¹ kÏm vµ nh«m thái.
§èi víi s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2001 t¨ng
219.584 ngµn ®ång so víi n¨m 2000 víi tû lÖ tÆng 31,23% trong ®ã chØ cã yÕu tè chi phÝ
khÊu hao lµ gi¶m 2.119 ngµn ®ång víi tû lÖ gi¶m lµ 29,61% cßn l¹i c¸c yÕu tè chi phÝ
kh¸c ®Òu t¨ng lªn.
21
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu t¨ng 205.327 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 32,60%
chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng møc t¨ng toµn bé chi phÝ 93,50%.
- Chi phÝ nh©n c«ng t¨ng 1.484 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 20,19% chiÕm tû träng
0,67% trong tæng chi phÝ.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi t¨ng 1.925 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 22,41% chiÕm tû
träng 0,87% trong tæng chi phÝ.
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c t¨ng 12.967 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 25,78% chiÕm tû
träng 5,8% trong tæng chi phÝ.
- Chi phÝ khÊu hao gi¶m 2.119 ngµn ®ång víi tû lÖ gi¶m 29,61% chiÕm tû träng
0,94%.
Doanh thu s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm n¨m 2001 còng t¨ng h¬n so víi n¨m 2000
lµ 156.854 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng 22,02%. Trong khi ®ã tèc ®é t¨ng chi phÝ 31,23%
lín h¬n tèc ®é t¨ng doanh thu. Nh vËy ta thÊy tèc ®é t¨ng chi phÝ cña s¶n phÈm d©y
thÐp m¹ kÏm lµ cha hîp lý.
§èi víi s¶n phÈm nh«m thái th× chØ cã yÕu tè chi phÝ nh©n c«ng lµ t¨ng lªn n¨m
2001 t¨ng lªn 2.301 ngµn ®ång víi tû lÖ tÆng 12,61% chiÕm tû träng 0,4% trong tæng
chi phÝ.
Tæng chi phÝ n¨m 2001 gi¶m so víi n¨m 2000 lµ 559.881 ngµn ®ång víi tû lÖ
gi¶m 6,78%.
Trong ®ã chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu n¨m 2001 gi¶m so víi n¨m 2000 lµ 525.445
ngµn ®ång víi tû lÖ gi¶m 6,53% chiÕm tØ träng 93,80% trong tæng chi phÝ.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi gi¶m 742 ngµn ®ång víi tû lÖ gi¶m 2,81% chiÕm tØ
träng 0,13%.
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c gi¶m 37.980 ngµn ®ång víi tû lÖ gi¶m 23,79% chiÕm tØ
träng 6,7% tæng chi phÝ.
Chi phÝ khÊu hao gi¶m 1.985 ngµn ®ång t¬ng øng víi tû lÖ gi¶m 24,28% chiÕm
0,35% tæng chi phÝ.
Doanh thu n¨m 2001 gi¶m h¬n so víi n¨m 2000 lµ 560.069 ngµn ®ång t¬ng øng
víi tû lÖ gi¶m 6,7%. Trong khi ®ã tèc ®é gi¶m cña chi phÝ 6,78% th× tèc ®é gi¶m doanh
thu lµ 6,7%. Nh vËy viÖc gi¶m chi phÝ cña s¶n phÈm nh«m thái cã thÓ coi nh lµ hîp
lý.
22
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Nh×n vµo kÕt qu¶ ph©n tÝch chi phÝ trªn ®©y th× ta míi chØ nhËn biÕt ®îc mét
c¸ch tæng qu¸t c¸c yÕu tè chi phÝ vµ doanh thu. Nh vËy, ta cha thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch
chÝnh x¸c c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña
Trung t©m t¨ng hay gi¶m vµ hîp lý hay kh«ng hîp lý vËy chóng ta ®i s©u ph©n tÝch gi¸
thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, tõ ®ã xem xÐt sù biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m, ®Ó
cã ®îc ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò nµy ta dïng ph¬ng ph¸p ph©n tÝch sù biÕn ®æi chi
phÝ trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõ ®ã ph¸t hiÖn ®îc c¸c chi phÝ lµm t¨ng, gi¶m gi¸
thµnh s¶n phÈm gióp Trung t©m biÕt ®îc khai th¸c kh¶ n¨ng gi¶m gi¸ thµnh ë kho¶n
môc chi phÝ nµo. V× c«ng t¸c kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ë Trung t©m cha thùc sù ®îc chó
träng cho nªn ë ®©y cã thÓ thÊy râ ®îc sù biÕn ®éng c¸c kho¶n môc chi phÝ trong gi¸
thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn qua hai n¨m 2000 vµ 2001.
B¶ng 7 : Gi¸ thµnh ®¬n vÞ d©y thÐp m¹ kÏm
§¬n vÞ 1000®
Chªnh lÖch
YÕu tè chi phÝ
N¨m 2000 N¨m 2001
Sè tiÒn
TL (%)
8.061
8.235
174
2,15
1. Chi phÝ NLVLTT
93
86
-7
-7,5
2. Chi phÝ NCTT
745
723
-22
2,95
4. Chi phÝ SXC
Gi¸ thµnh
8.899
9.044
145
1,63
23
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 8 : Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm nh«m thái
§¬n vÞ 1000®
Chªnh lÖch
YÕu tè chi phÝ
N¨m 2000
N¨m 2001
Sè tiÒn
TL (%)
13.053
13.003
-50
0,38
1. Chi phÝ NLVLTT
32
33
1
3,1
2. Chi phÝ NCTT
254
301
47
18,5
4. Chi phÝ SXC
Gi¸ thµnh
13.339
13.337
-2
0,014
Qua sè liÖu cña hai b¶ng tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm vµ
nh«m thái cã thÓ thÊy r»ng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm t¨ng, cßn gi¸ thµnh
s¶n phÈm nh«m thái th× ®· gi¶m song møc gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ.
N¨m 2001 gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm 9.044 ngµn ®ång/1tÊn s¶n
phÈm so víi gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm n¨m 2000 lµ 8.899 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm th×
®· t¨ng 145 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ t¨ng t¬ng ®èi lµ 1,63%. Cßn víi s¶n
phÈm nh«m thái n¨m 2001 gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· gi¶m ®îc 2 ngµn ®ång/tÊn s¶n phÈm
víi tû lÖ gi¶m t¬ng ®èi lµ 0,014%. Còng qua hai b¶ng 7 vµ 8 ë trªn ta thÊy r»ng: sù t¨ng
gi¶m cña tõng môc chi phÝ ®· tæng hîp nªn møc h¹ cña gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§èi víi s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n
chung ®· gi¶m cô thÓ :
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gi¶m 7 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ gi¶m
t¬ng ®èi 7,5%.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung trùc tiÕp gi¶m 22 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ
gi¶m t¬ng ®èi 2,95%.
Song kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu l¹i t¨ng lªn h¬n møc h¹ cña c¸c kho¶n
môc trong gi¸ thµnh, lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm vÉn t¨ng lªn.
Cßn s¶n phÈm nh«m thái chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp gi¶m cßn chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung l¹i t¨ng lªn cô thÓ:
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp gi¶m 50 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ
gi¶m t¬ng ®èi 0,38%.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp t¨ng 1 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ t¨ng t¬ng
øng 3,1%.
24
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung t¨ng 47 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ 18,5%.
§Ó ®¸nh gi¸ ®îc møc ®é ¶nh hëng cña tõng kho¶n môc chi phÝ tíi gi¸ thµnh
s¶n phÈm còng nh c«ng t¸c qu¶n lý c¸c kho¶n môc chi phÝ ®ã cña Trung t©m, ta tiÕn
hµnh ph©n tÝch tõng kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh.
* Kho¶n môc chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n
phÈm
D©y thÐp m¹ kÏm ®îc Trung t©m nhËp khÈu tõ Hµn Quèc nã lµ vËt liÖu phô cho
viÖc s¶n xuÊt d©y ®iÖn cao thÕ. T¸c dông cña nã kh«ng ph¶i lµ dÉn ®iÖn mµ lµ chÞu lùc.
Kho¶n môc nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp trong s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm n¨m
2001 t¨ng 174 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ t¨ng 2,15% so víi n¨m 2000. Chi phÝ
nguyªn liÖu vËt liÖu chiÕm tû träng chñ yÕu trong kÕt cÊu cña gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn
viÖc thay ®æi kho¶n môc nµy cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm.
N¨m 2001 chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp t¨ng h¬n n¨m 2000 lµ do gi¸ c¶ trªn thÞ
trêng cã sù biÕn ®éng hµng ho¸ nhËp khÈu cËp c¶ng qu¸ xa n¬i b¸n lµm cho gi¸ c¶
nguyªn liÖu vËt liÖu Trung t©m nhËp vÒ t¨ng cao.
Cßn ®èi víi s¶n phÈm nh«m thái yÕu tè chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp n¨m
2001 gi¶m so víi n¨m 2000 lµ 50 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ gi¶m 0,38%. S¶n
phÈm nh«m thái Trung t©m nhËp khÈu tõ níc Nga do trong n¨m 2000 níc Nga cã sù
biÕn ®éng vÒ thÞ trêng, tû lÖ l¹m ph¸t, tû lÖ quy ®æi USD cao, nhng sang n¨m 2001 thÞ
trêng níc Nga dÇn trë l¹i b×nh æn l¹m ph¸t gi¶m, gi¸ c¶ trë l¹i b×nh thêng.
* Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm :
N¨m 2001 chi phÝ nh©n c«ng tÝnh cho mét tÊn s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm lµ 86
ngµn ®ång, n¨m 2000 chi phÝ nh©n c«ng 93 ngµn ®ång trªn mét tÊn s¶n phÈm. Nh vËy
chi phÝ nh©n c«ng n¨m 2001 gi¶m 7 ngµn ®ång trªn mét tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ gi¶m
7,5%.
§èi víi s¶n phÈm nh«m thái yÕu tè chi phÝ nh©n c«ng n¨m 2001 so víi n¨m 2000
t¨ng lªn 1 ngµn ®ång trªn mét tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ t¨ng 3,1%.
YÕu tè chi phÝ nh©n c«ng lµ mét kho¶n chi phÝ chiÕm tû träng kh¸ lín trong gi¸
thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m. Qua nghiªn cøu thùc tÕ c¸c kho¶n trÝch nép theo l¬ng
®îc Trung t©m thùc hiÖn theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cña nhµ níc, xem xÐt sè liÖu trªn
sæ kÕ to¸n cho thÊy tæng quü l¬ng n¨m 2001 ®· t¨ng lªn, thu thËp b×nh qu©n ®Çu ngêi
t¨ng lªn ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®· ®îc c¶i thiÖn. Nh vËy cã thÓ kÕt luËn viÖc
25
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
qu¶n lý yÕu tè chi phÝ nh©n c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m t¬ng ®èi tèt,
t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nh»m gi¶m yÕu tè chi phÝ nh©n c«ng trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.
* Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm :
Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm d©y thÐp m¹
kÏm gi¶m cßn trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm nh«m thái l¹i t¨ng lªn cô thÓ:
S¶n phÈm d©y thÐp m· kÏm chi phÝ s¶n xuÊt chung n¨m 2001 lµ 723 ngµn
®ång/`1 tÊn s¶n phÈm cßn n¨m 2000 lµ 745 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm. Nh vËy n¨m
2001 ®· gi¶m ®îc 22 ngµn ®éng/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ gi¶m t¬ng ®èi 2,95%.
Cßn s¶n phÈm nh«m thái chi phÝ s¶n xuÊt chung n¨m 2001 lµ 301 ngµn ®ång/1
tÊn s¶n phÈm vµ n¨m 2000 lµ 254 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm. Nh vËy n¨m 2001 ®· t¨ng
lªn 47 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm víi tû lÖ t¨ng t¬ng ®èi lµ 18,5%.
Kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm nhiÒu kho¶n môc nh chi phÝ khÊu hao
tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu, tiÒn l¬ng nh©n viªn ph©n xëng... §©y lµ
kho¶n chi phÝ chiÕm tû träng kh¸ lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. VËy qu¶n lý sao cho chi
phÝ nµy gi¶m trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ßi hái Trung t©m ph¶i quan t©m nhiÒu vÊn ®Ò,
tøc lµ ph¶i qua t©m tíi c¸c kho¶n môc chi tiÕt trong chi phÝ s¶n xuÊt chung. Cã thÓ thÊy
râ sù biÕn ®éng cho chi phÝ s¶n xuÊt chung trong gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm qua sè liÖu
ë b¶ng sau:
B¶ng 9 : B¶ng chi tiÕt kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung trong
®¬n vÞ s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm §¬n vÞ 1000®
Chi tiÕt kho¶n môc chi phÝ trong chi
N¨m 2000
N¨m 2001
T¨ng gi¶m chi
- Chi phÝ tiÒn l¬ng
189
+6
183
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
52
-34
86
- Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu
48
+5
43
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ b»ng tiÒn
434
+1
433
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung
723
-22
745
26
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
B¶ng 10 : B¶ng chi tiÕt kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung
trong ®¬n vÞ s¶n phÈm nh«m thái §¬n vÞ 1000®
Chi tiÕt kho¶n môc chi phÝ trong chi
N¨m 2000
N¨m 2001
T¨ng gi¶m chi
- Chi phÝ tiÒn l¬ng
57
72
15
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh
43
39
-4
- Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu
33
42
+9
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ b»ng tiÒn
121
148
+27
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung
254
301
+47
Tõ sè liÖu ë b¶ng 9 vµ 10 ë trªn ta thÊy : chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho mét ®¬n
vÞ s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm gi¶m ®i so víi n¨m 2000 lµ do sù gi¶m ®i cña chi phÝ
khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm nh«m
thái t¨ng so víi n¨m 2000 lµ do t¨ng chi phÝ tiÒn l¬ng.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm
lµ gi¶m ®i 34 ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm, cßn s¶n phÈm nh«m thái chi phÝ nµy gi¶m ®i 4
ngµn ®ång/1 tÊn s¶n phÈm. Con sè nµy chøng tá ë Trung t©m, viÖc trang bÞ tµi s¶n cè
®Þnh míi vµ viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®îc chó träng. N¨m 2001, Trung t©m trang bÞ
thªm tµi s¶n cè ®Þnh vµ thanh lý mét sè tµi s¶n cè ®Þnh sö dông kÐm hiÖu qña vµ còng ®·
®¸nh gi¸ l¹i toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh cña Trung t©m cïng víi ý thøc g×n gi÷ cña c¸n bé
c«ng nh©n viªn tèt ®· lµm cho khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña Trung t©m gi¶m ®i.
Tuy nhiªn chi phÝ s¶n xuÊt chung vÉn cßn t¨ng lªn ë c¸c kho¶n môc chi phÝ so
víi n¨m 2000 nh :
Chi phÝ tiÒn l¬ng cho nh©n viªn ph©n xëng cña s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm
t¨ng 6 ngµn ®ång, s¶n phÈm nh«m thái t¨ng 15 ngµn ®ång.
Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu cña s¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm t¨ng 5 ngµn ®ång,
cßn s¶n phÈm nh«m thái t¨ng 9 ngµn ®ång. Do vËy Trung t©m cÇn ph¶i t×m hiÓu râ
nguyªn nh©n lµm t¨ng c¸c kho¶n chi phÝ nµy, ®Ó cã biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp h¬n.
§ãng gãp lín vµo viÖc t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ kho¶n t¨ng vÒ chi phÝ dÞch
vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. S¶n phÈm d©y thÐp m¹ kÏm chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c n¨m 2001 t¨ng lªn 1 ngµn ®ång vµ s¶n phÈm nh«m thái
t¨ng 27 ngµn ®ång. Trung t©m cÇn xem xÐt l¹i kho¶n môc chi phÝ nµy trong gi¸ thµnh
s¶n phÈm, nÕu nh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi t¨ng ë c¸c kho¶n nh chi phÝ tiÕp kh¸ch,
chi phÝ ®iÖn, níc, chi phÝ thö nghiÖm s¶n phÈm th× Trung t©m cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c
phôc nh»m gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cho Trung t©m.
27
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ch¬ng III
Mét sè ý kiÕn vÒ t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn
ph©n phèi - c«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn
Nh÷ng u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm
* ¦u ®iÓm :
Nh×n chung c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Trung t©m lµ t¬ng
®èi vµ hîp lý. Trong c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ Trung t©m ®· x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ theo toµn doanh nghiÖp. Theo c¸ch tËp hîp nµy c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ ®¬n
gi¶n, dÔ lµm, phôc vô kÞp thêi cho c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh. Tõ ®ã dïng ph¬ng ph¸p
hîp lý ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm, thùc hiÖn tèt chiÕn lîc h¹ gi¸ thµnh mµ vÉn
®¶m b¶o cã lîi nhuËn.
Trung t©m ®· tõng bíc më réng m¹ng líi tiªu thô s¶n phÈm, còng nh viÖc t×m
kiÕm nh÷ng ®èi t¸c míi trong viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ sao cho hµng cã chÊt lîng cao
h¬n mµ gi¸ thµnh l¹i h¹. Trung t©m ®· x©y dùng nhiÒu chÝnh s¸ch u ®·i víi kh¸ch
hµng, gãp phÇn t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn cho Trung t©m.
Víi sù nç lùc cè g¾ng cña tÊt c¶ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Trung t©m,
nªn ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tÝch cô thÓ nhng xÐt trªn gãc ®é thùc tÕ th× gi¸ thµnh s¶n
phÈm cña Trung t©m vÉn cha gi¶m. Do ®ã trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng
kinh doanh vÉn cßn nh÷ng tån t¹i mµ Trung t©m cÇn ph¶i ®îc kh¾c phôc.
* Nhîc ®iÓm :
- C«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cha
®îc coi träng nªn viÖc ®¸nh gi¸, còng nh ®Þnh gi¸ s¶n phÈm cßn nhiÒu h¹n chÕ. Tõ ®ã
dÉn ®Õn viÖc kiÓm so¸t sù t¨ng gi¶m cña chi phÝ rÊt khã kh¨n.
- Trung t©m lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh th¬ng m¹i dÞch vô, nªn
chi phÝ b¸n hµng chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng chi phÝ cña Trung t©m. Nhng Trung
t©m l¹i tÝnh chung vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp nªn kh«ng biÕt ®îc chi phÝ b¸n
hµng lµ bao nhiªu, tõ ®ã lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lªn.
- Trong yÕu tè chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chi phÝ tiÒn l¬ng tr¶ cho nh©n viªn
qu¶n lý bao gåm c¶ tiÒn ¨n tra (theo quy ®Þnh tiÒn ¨n tra lµ kho¶n phô cÊp trÝch theo
28
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
l¬ng) hoÆc ®îc trÝch tõ quü phóc lîi cña Trung t©m. Do vËy kh«ng ®îc tÝnh vµo chi
phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- KÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña Trung t©m cßn s¬ sµi, do ®ã viÖc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch vµ
x¸c ®Þnh träng t©m cña c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh cßn nhiÒu
khã kh¨n. KÕ ho¹ch gi¸ thµnh lµ träng t©m cña c«ng t¸c qu¶n lý, v× thÕ ph¸t huy tèt vai
trß cña kÕ ho¹ch gi¸ thµnh sÏ lµm cho c«ng t¸c qu¶n lý ®em l¹i hiÖu qu¶ tèt h¬n
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kü thuËt thÞ trêng hiÖn nay, môc tiªu tån t¹i cña mçi doanh
nghiÖp lµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i t¹o ra thu nhËp tõ tiªu thô s¶n phÈm
hµng ho¸, dÞch vô ®ñ bï ®¾p chi phÝ ®· bá ra cã tÝch luü ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt
vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. Sù ph¸t triÓn tÊt yÕu nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i phÊn
®Êu n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp m×nh tøc lµ ph¶i chó ý
tíi viÖc ngµy cµng n©ng cao kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ gi¶m chi phÝ bá ra.
Lµ sinh viªn thùc tËp t¹i Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi Hµ Néi, em xin
m¹nh d¹n ®a ra mét vµi ý kiÕn nhá hy vßng gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c qu¶n lý
chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Trung t©m.
Thø nhÊt : Chó träng h¬n tíi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ chi phÝ ho¹t ®éng kinh
doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
LËp kÕ ho¹ch chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh lµ viÖc tÝnh to¸n tríc mäi chi
phÝ mµ Trung t©m dù chi trong kÕ ho¹ch ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ tiªu
thô s¶n phÈm. Cßn viÖc lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh lµ viÖc x¸c ®Þnh toµn bé c¸c kho¶n chi
phÝ mµ Trung t©m sÏ chi ra ®Ó cã s¶n phÈm ®ã vµ tiªu thô mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hoÆc mét
lo¹i s¶n phÈm cña Trung t©m trong n¨m kÕ ho¹ch.
LËp chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp Trung t©m cã
môc tiªu ®Ó phÊn ®Êu, cã c¬ së ®Ó t×m tßi vµ khai th¸c mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong
ho¹t ®éng kinh doanh nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ t¨ng lîi nhuËn cho m×nh.
ë Trung t©m, c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ gi¸ thµnh
s¶n phÈm cha ®îc coi träng. V× thÕ nã cha thùc sù ph¸t huy ®îc chøc n¨ng qu¶n lý
chi phÝ. Theo em Trung t©m cÇn quan t©m h¬n tíi c«ng t¸c nµy ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn
h¬n c«ng viÖc qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm cña Trung t©m.
C¨n cø ®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh :
- C¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ n¨m tríc : c¨n cø vµo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh
tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm n¨m tríc ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ sù t¨ng, gi¶m cña tõng
29
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
nh©n tè, x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n vµ ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m tÝnh to¸n c¸c yÕu
tè chi phÝ cho gi¸ thµnh kÕ ho¹ch kú tíi ®îc chÝnh x¸c.
- C¨n cø vµo sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ trêng : hµng kú c¨n cø vµo chi phÝ bá ra
vµ gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ ®Ó tÝnh to¸n chi phÝ trùc tiÕp trong gi¸ b¸n cña s¶n phÈm
kú kÕ ho¹ch.
- C¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm tiªu thô : ®©y lµ c¨n cø rÊt quan träng ®Ó lËp kÕ
ho¹ch gi¸ thµnh. Gi¸ b¸n cña s¶n phÈm còng nh tæng chi phÝ phô thuéc nhiÒu vµo sè
lîng s¶n phÈm tiªu thô trong n¨m. NÕu sè lîng s¶n phÈm tiªu thô trong n¨m t¨ng th×
doanh thu sÏ t¨ng vµ ngîc l¹i.
- C¨n cø vµo h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý : t×nh h×nh tæ chøc, x¾p xÕp bè trÝ c¸n bé
qu¶n lý vµ sù t¨ng hay gi¶m c¸n bé qu¶n lý còng lµ c¨n cø ®Ó Trung t©m tÝnh chi phÝ
gi¸n tiÕp vµo gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm : ra quyÕt ®Þnh vÒ hu, mÊt søc víi CBCNV giµ,
yÕu hoÆc cha ®ñ tuæi nhng lµ viÖc kÐm hiÖu qu¶, gi¶m biªn chÕ c¸n bé phßng ban,
cuèi n¨m khen thëng cho CBCNV trÎ, lµm viÖc nhiÖt t×nh tõ 01 th¸ng l¬ng /N¨m.
Thø hai : TiÕt kiÖm tèi ®a c¸c chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn
kh¸c.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cña Trung t©m bao gåm nhiÒu kho¶n trong ®ã chñ yÕu
lµ chi phÝ vËn chuyÓn, thö nghiÖm s¶n phÈm, th«ng tin liªn l¹c, thuÕ, phÝ lÖ phÝ vµ c¸c
kho¶n ph¶i nép cho ng©n s¸ch nhµ níc... C¸c kho¶n chi phÝ nµy rÊt dÔ bÞ l·ng phÝ vµ bÞ
sö dông thiÕu ý thøc tiÕt kiÖm.
- Gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn tõ c¶ng vÒ kho Trung t©m b»ng c¸ch liªn kÕt víi DNo
kh¸c cã nhu cÇu vËn chuyÓn ®Õn C¶ng, Trung t©m vËn chuyÓn hµng vÒ kho cßn DNo b¹n
chë hµng ra C¶ng, nh vËy, gi¶m ®îc chi phÝ thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i.
- B¶ng 5 – N¨m 2002, cã thÓ gi¶m Chi phÝ D©y thÐp m¹ kÏm t¨ng h¬n so víi
doanh thu b»ng c¸ch gi¶m chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : nªn ký
Hîp ®ång vËn chuyÓn nguyªn t¾c c¶ n¨m víi mét ®¬n vÞ dÞch vô cè ®Þnh nh»m tiÕt kiÖm
chi phÝ X¨ng dÇu, söa ch÷a, chi phÝ bèc xÕp, vËn chuyÓn chuyÕn lÎ...
- Xö lý nhanh lîng hµng tån kho : tËn dông lîng vËt t hµng ho¸ tån thuéc
Ctr35KV cã thÓ dïng ®Ó s¶n xuÊt, thóc ®Èy qu¸ tr×nh thanh lý lîng hµng nµy cã th«ng
b¸o réng r·i trªn nhiÒu ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Ó c¸c DNo, c¸ nh©n ®îc biÕt,
tõ ®ã gi¶m ®îc chi phÝ b¶o qu¶n, tr¸nh ø ®äng vèn, gi¶m sót chÊt lîng hµng ho¸ g©y
¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh, tr¸nh thÊt thu cho NSNN.
30
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thø ba : X©y dùng ®Þnh møc chi tiªu, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ
hµnh chÝnh.
Nh ®· tr×nh bµy ë trªn chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ë Trung t©m t¨ng kh¸ cao
trong ®ã chñ yÕu lµ chi phÝ hµnh chÝnh. §ã lµ c¸c kho¶n chi tiÕp kh¸ch, giao dÞch, ®èi
ngo¹i, chi phÝ vÒ mua s¾m ®å dïng v¨n phßng, b¸o chÝ... Trong ®iÒu kiÖn Trung t©m
ngµy cµng më réng ho¹t ®éng kinh doanh vµ quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c kinh doanh, c¸c
kho¶n chi nµy t¨ng lªn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Song còng nh chi phÝ dÞch vô mua
ngoµi, chi phÝ nµy rÊt dÔ bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng tuú tiÖn vµ l·ng phÝ bÊt hîp lý .
- C¨n cø vµo kÕ ho¹ch kinh doanh n¨m nay vµ n¨m tíi ®Ó tù ®Ò ra ®Þnh møc tõng
kho¶n môc chi phÝ trªn doanh thu b¸n hµng ®¹t ®îc : ch¼ng h¹n, nªn ph©n lo¹i râ
kho¶n môc chi tiÕp kh¸ch ra lµm c¸c kho¶n nhá nh : Chi tiÕp kh¸ch níc ngoµi, DNo
liªn doanh, liªn kÕt, cÊp trªn, tæng c«ng ty, c¸c c¬ quan Bé...tõ ®ã, so s¸nh ®îc víi n¨m
tríc mµ cã quyÕt ®Þnh chi hîp lý.
- Ban hµnh néi quy sö dông thiÕt bÞ v¨n phßng, n©ng cao h¬n ý thøc tiÕt kiÖm cho
c¸n bé c«ng nh©n viªn trong qu¸ tr×nh sö dông hÖ thèng chiÕu s¸ng ®Ó tr¸nh hao tæn
®iÖn n¨ng, b¸o cho bu ®iÖn c¾t toµn bé liªn l¹c ®iÖn tho¹i ®êng dµi chØ ®Ó l¹i 01 m¸y
thËt cÇn thiÕt v× kh¸ch hµng cña ®¬n vÞ chñ yÕu trong ngµnh ®iÖn mµ doanh nghiÖp ®· cã
Sæ ®iÖn tho¹i liªn l¹c ngµnh ®iÖn riªng rÊt thuËn tiÖn.....
Thø t : Trung t©m nªn t¸ch chi phÝ b¸n hµng ra khái chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp
Trung t©m lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc th¬ng m¹i dÞch vô nªn
kho¶n chi phÝ b¸n hµng t¬ng ®èi lín, muèn qu¶n lý tèt kho¶n chi phÝ nµy em ®Ò nghÞ
Trung t©m nªn tËp hîp chi phÝ b¸n hµng riªng, kh«ng nªn tËp hîp chung vµo cïng víi
chi phÝ qu¶n lý. Theo em lµm nh vËy Trung t©m kh«ng biÕt râ ®îc chi phÝ b¸n hµng
t¨ng bao nhiªu vµ t¨ng ë nh÷ng kho¶n môc nµo, nªn khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý chi phÝ
®îc chÝnh x¸c. Khi t¸ch chi phÝ b¸n hµng ra khái chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp th×
Trung t©m qu¶n lý tèt ®îc c¶ hai kho¶n chi phÝ nµy, cã nh vËy th× Trung t©m míi biÕt
®îc c¶ hai kho¶n chi phÝ nµy t¨ng bao nhiªu vµ t¨ng ë nh÷ng kho¶n môc nµo ®Ó kÞp
thêi cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp nh»m gi¶m chi phÝ t¨ng lîi nhuËn cho Trung t©m.
31
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thø n¨m : Thêng xuyªn båi dìng, n©ng cao tay nghÒ cho ®éi ngò CBCNV
nh»m tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ, sö dông MMTB cã hiÖu qu¶ h¬n.
YÕu tè con ngêi t¹i mét DNo v« cïng quan träng, hµng n¨m, Trung t©m nªn tæ
chøc cho CBCNV häc tËp t¹i chç vÒ PCCC, mêi gi¶ng viªn bæ sung kiÕn thøc tin häc
cho mäi ngêi, cö c¸n bé theo häc c¸c líp n©ng cao vÒ qu¶n trÞ kinh doanh, s¶n xuÊt,
b¸n hµng...c¶ ë trong níc vµ níc ngoµi.
§Æc biÖt, Trung t©m nªn cö c¸n bé nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ HÖ thèng qu¶n lý chÊt
lîng ISO 9000, dÇn dÇn ¸p dông, thùc hiÖn råi xin cÊp chøng chØ nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, theo kÞp víi xu thÕ cña thÞ trêng trªn thÕ giíi.
32
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
KÕt luËn
Thêi gian thùc tËp t¹i Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n phèi ®· thùc sù gióp Em
rÊt nhiÒu trong c«ng viÖc cñng cè kiÕn thøc ®· ®îc häc vµ viÖc vËn dông lý thuyÕt vµo
thùc tÕ. Qua ®ã Em cµng nhËn thøc râ vÒ tÇm quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh vµ viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.
Nhê sù híng dÉn tËn t×nh cña TS. TrÇn C«ng B¶y, sù chØ b¶o gióp ®ì cña l·nh
®¹o Trung t©m ®Æc biÖt lµ Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n, trªn c¬ së nh÷ng sè liÖu thu thËp
®îc kÕt hîp víi kiÕn thøc ®· häc, Em ®· hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
Tuy ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu nhng v× ®iÒu kiÖn cßn h¹n chÕ nªn luËn v¨n ch¾c ch¾n
kh«ng tr¸nh khái sai sãt trong nhËn thøc vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh vèn lµ vÊn ®Ò rÊt phøc
t¹p vµ sinh ®éng. V× vËy, Em rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸n bé
c«ng nh©n viªn Trung t©m, c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ.
Mét lÇn n÷a Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù quan t©m cña TS TrÇn C«ng B¶y,
Ban l·nh ®¹o cïng toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn t¹i Trung t©m thiÕt bÞ líi ®iÖn ph©n
phèi ®· gióp Em hoµn thµnh luËn v¨n nµy.