Chuẩn bị đẻ

Chia sẻ: Romano Romano | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:33

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Theo các nhà chuyên môn, đau khi chuyển dạ sinh là một vấn đề tự nhiên chứ không phải là bệnh lý. Do không phải là bệnh lý nên không có cách gì đó để điều trị. Chính vì vậy mà các thai phụ không nên quá tin vào việc uống một loại thuốc hay ăn một thực phẩm nào đó để giảm quá trình đau này. Năm Đinh Hợi, đi đâu cũng nghe mấy bà bầu rỉ tai nhau: uống nước mía để em bé sinh ra được hồng hào, ăn trứng ngỗng cho em bé thông minh, đi...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuẩn bị đẻ

− èng nghe tim thai − Th−íc d©y PhÇn 2: Qui tr×nh thùc hµnh − Th−íc ®o khung x−¬ng chuÈn bÞ cho mét cuéc ®Î − §ång hå cã kim gi©y − Khay ®ùng dông cô 1. ChuÈn bÞ thai phô 2.2. Dông cô lµm vÖ sinh vµ v« khuÈn cho thai phô − KÑp s¸t khuÈn − VÖ sinh th©n thÓ: NÕu s¶n phô míi chuyÓn d¹, cæ tö cung më d−íi 2cm, khuyªn s¶n phô t¾m géi s¹ch sÏ. − Êm nh«m ®ùng n−¬c chÝn − VÖ sinh bé phËn sinh dôc ngoµi, dïng b¨ng vÖ sinh − Bèc thôt + èng dÉn n−íc b»ng chÊt dÎo + canuyn v« khuÈn. − B«ng cÇu − H−íng dÉn s¶n phô chÕ ®é ¨n: ¡n nhÑ, ¨n thøc ¨n dÔ − Dung dÞch bethadin 10% tiªu (ch¸o, uèng s÷a, uèng n−íc cam...), ¨n Ýt mét, tr¸nh ¨n c¸c thøc ¨n ®· ®Ó l©u. − Kh¨n v¶i v« khuÈn − Khi cæ tö cung ®· më trªn 5cm, kh«ng ®Ó s¶n phô ®i − ¸o, v¸y hÊp, b¨ng vÖ sinh v« khuÈn ®¹i tiÓu tiÖn ë nhµ vÖ sinh ®Ó tr¸nh ®Î r¬i. − Guèc dÐp riªng ®Ó ®i trong phßng ®Î − Khuyªn s¶n phô n»m ®Çu cao, tèt nhÊt lµ n»m nghiªng tr¸i. 2.3. Dông cô v« khuÈn cho ng−êi ®ì ®Î − H¹n chÕ ®i l¹i tr¸nh vì èi sím. − Thïng cã vßi vµ cÇn g¹t ®ùng n−íc chÝn − §éng viªn, gi¶i thÝch ®Ó s¶n phô yªn t©m thùc hiÖn − Xµ phßng chÝn hoÆc dung dÞch röa tay theo h−íng dÉn cña thÇy thuèc: C¸ch thë, t− thÕ n»m, c¸ch rÆn... − Bµn ch¶i ®· v« khuÈn − 2. ChuÈn bÞ dông cô cho cuéc ®Î Dung dÞch ng©m tay (cån 700) − G¨ng tay v« khuÈn 2.1. Dông cô theo dâi thai phô vµ thai nhi trong chuyÓn d¹ − Guèc dÐp riªng ®i trong phßng ®Î − èng nghe tim phæi 245 246
+ Cån iod, cån 700 2.4. Dông cô ®ì ®Î th−êng + − T·, ¸o, mò... Hai hép dông cô ®ì ®Î th−êng, mçi hép gåm: 1 kÐo vµ 2 kÑp kocher. 2.5. Dông cô ®Ò phßng cuéc ®Î khã − Hép dông cô c¾t kh©u tÇng sinh m«n gåm: − Bé Forceps + 2 kÐo − Bé gi¸c hót + − 1 van ©m ®¹o Thuèc håi søc s¬ sinh, thai phô: DÞch truyÒn, thuèc trî tim, oxy, dung dÞch kiÒm… + 1 kÑp mang kim − B¬m tiªm + 2 kÑp phÉu tÝch: 1 cã mÊu, 1 kh«ng mÊu + 2 kim cong: 1 kh©u c¬, 1 kh©u da 3. ChuÈn bÞ phßng ®Î + ChØ kh©u − VÞ trÝ: Phßng ®Î ®Æt ë n¬i cao r¸o, s¹ch sÏ, tr¸nh xa + n¬i l©y nhiÔm nh− nhµ bÕp, nhµ vÖ sinh, khoa truyÒn G¹c trßn vµ g¹c miÕng nhiÔm. + B¬m tiªm − NÒn, t−êng kh«ng thÊm n−íc ®Ó cã thÓ röa ®−îc b»ng + Thuèc g©y tª n−íc vµ xµ phßng, cã hÖ thèng kÝn dÉn n−íc th¶i. − Hép kiÓm tra tÇng sinh m«n: − Trong phßng kh«ng dïng qu¹t trÇn, mµ dïng qu¹t bµn + 2 van ©m ®¹o hoÆc ®iÒu hßa nhiÖt ®é. + − 2 kÑp h×nh tim C¸c cöa sæ ph¶i cã kÝnh mê cao h¬n sµn nhµ 1,5 m, nÕu kh«ng cã kÝnh ph¶i cã l−íi che hoÆc v¶i x« tr¸nh − C¸c ph−¬ng tiÖn kh¸c: ruåi muçi bay vµo. + Kh¨n gi÷ tÇng sinh m«n − Khi kh«ng cã s¶n phô ®Î ph¶i ®ãng kÝn tuyÖt ®èi, + 1 khay men ®ì rau kh«ng lµm viÖc kh¸c trong phßng ®Î. + 1 khay men ®Ó dông cô ch−a v« khuÈn − Bµn ®Î lu«n s¹ch sÏ, cã thÓ n©ng cao hoÆc h¹ thÊp + C¸c hép hÊp ®Ó lÊy bæ sung: Hép kh¨n v¶i hÊp, hép phÇn trªn ®Ó thÝch hîp víi t− thÕ cña s¶n phô trong g¨ng v« khuÈn, hép b«ng hÊp, hép b¨ng g¹c… tõng giai ®o¹n cña cuéc ®Î. − − C¸c ph−¬ng tiÖn ch¨m sãc trÎ s¬ sinh: Sau mçi ca ®Î, ph¶i thay tÊm lãt bµn, lau chïi s¹ch sÏ tÊm tr¶i bµn, råi míi tiÕp tôc sö dông. + B«ng cÇu 247 248
− Bôc lªn xuèng dµnh cho s¶n phô ph¶i ch¾c ch¾n, 2. v« khuÈn trong s¶n khoa tr¸nh ng· cho s¶n phô. − Phßng ®Î ph¶i ®−îc röa hµng tuÇn (nÒn, t−êng) b»ng Dông cô ®· dïng c¸c lo¹i dung dÞch s¸t khuÈn, chiÕu ®Ìn cùc tÝm ®Ó khö trïng. Sau mçi ca ®Î, ph¶i lau s¹ch sÏ b»ng dung dÞch s¸t khuÈn. Khö nhiÔm − Ph¶i cã guèc dÐp ®i riªng trong phßng ®Î: 4. ChuÈn bÞ thuèc cho cuéc ®Î Lµm s¹ch 4.1. Thuèc t¨ng co bãp tö cung − Oxytocin − Ecgometrin TiÖt khuÈn Khö khuÈn cao 4.2. Thuèc gi¶m co bãp tö cung − Papaverin chlohydrat − L¹nh Nãng L¹nh Alverin citrat (Spasmaverin) Nãng − Phloroglucinol (Spasfon) − Salbutamol − Ng©m ho¸ HÊp Atropin sulfat SÊy Luéc 20 Ng©m ho¸ chÊt trªn −ít kh« phót chÊt 20 4.3. Thuèc g©y tª 10 giê phót − Lidocain 4.4. C¸c thuèc kh¸c − Chèng cho¸ng B¶o qu¶n − Thuèc kh¸ng sinh − Vitamin B1, C, K − DÞch truyÒn:Glucose hoÆc dextrose ®¼ng tr−¬ng, −u Sö dông tr−¬ng; ®ung dÞch natri chlorua. 249 250
− Dïng bµn ch¶i, xµ phßng cä röa tay theo thø tù lÇn 2 trong 5 phót. Röa tay - mÆc ¸o - ®I g¨ng − Më vßi n−íc röa s¹ch xµ phßng. − Ng©m tay trong dung dÞch s¸t khuÈn 5 phót. 1. ChuÈn bÞ − Lau kh« tay b»ng kh¨n v« khuÈn. − Thïng ®ùng n−íc chÝn, vßi cã cÇn g¹t. − LÊy ¸o blu tõ trong hép hÊp ra. − Xµ phßng chÝn hoÆc dung dÞch röa tay. − MÆc ¸o: Xá tay tr¸i tr−íc, tay ph¶i sau. − Bµn ch¶i v« khuÈn. − Nhê ng−êi phô buéc d©y khÈu trang vµ d©y ®ai l−ng. − Hép ®ùng kh¨n lau tay v« khuÈn. − LÊy 1 ®«i g¨ng tay v« khuÈn. − Hép ®ùng ¸o blu v« khuÈn. − §i g¨ng tay tr¸i tr−íc, tay ph¶i sau. − Hép ®ùng g¨ng tay hÊp hoÆc g¨ng tay v« khuÈn. − Söa ngãn g¨ng, kÐo cæ g¨ng trïm tay ¸o. − B«ng, cån Iod. − N¾m 2 tay ®Ó cao tr−íc ngùc. − BÊm mãng tay. − Dông cô nËy mãng tay. Lµm s¹ch dông cô sau thñ thuËt 2. Kü thuËt − Th¸o ®å trang søc (®ång hå, nhÉn, vßng). 1. §i g¨ng b¶o vÖ (g¨ng dµy, cæ g¨ng tay dµi), g¨ng − nµy kh«ng ®−îc dïng ®Ó lµm chuyªn m«n. C¾t mãng tay. − X¾n tay ¸o trªn khuyñ tay 10 cm. 2. Röa n−íc. Th¸o rêi dông cô, nÕu cã thÓ. − S¸t khuÈn ®Çu ngãn tay b»ng cån iod. 3. Ng©m n−íc xµ phßng bét. − Më vßi n−íc thÊm −ít 2 bµn tay, c¼ng tay. 4. Dïng bµn ch¶i, tèt nhÊt lo¹i bµn ch¶i nhá cã c¸n nh− bµn ch¶i ®¸nh r¨ng, ®¸nh röa s¹ch c¸c vÕt − LÊy xµ phßng vµo bµn ch¶i. bÈn, c¸c khe kÏ, c¸c chç b¾t khíp cña dông cô. − Cä röa tay theo thø tù: Ngãn tay- bµn tay- c¼ng tay 5. Röa n−íc l¹i 3 lÇn, röa d−íi vßi n−íc ch¶y hay röa trong 5 phót. trong chËu còng ph¶i 3 lÇn. Röa vßi th× s¹ch vµ tiÖn − Më vßi n−íc röa s¹ch xµ phßng. h¬n, nh−ng l¹i sî b¾n tung toÐ chÊt bÈn vµo ng−êi 251 252
9. HÊp ë nhiÖt ®é 1210C trong 15 phót. röa dông cô. NÕu ®eo kÝnh hoÆc tÊm trong ®Ó b¶o vÖ mÆt, g¨ng cã cæ tay dµi, ®eo t¹p dÒ ni l«ng, th× cã 10. Sau khi hÊp b¶o qu¶n ë ®iÒu kiÖn v« khuÈn. thÓ b¶o vÖ ng−êi röa dông cô. HoÆc cho dông cô vµo 11. §ùng trong hép ®Ëy kÝn 1 tuÇn. Sau mét tuÇn ph¶i chËu vµ vÆn vßi cho n−íc ch¶y trµn ®Õn khi n−íc tiÖt khuÈn l¹i. thËt trong, còng cã t¸c dông lµm s¹ch tèt. 6. Lau hoÆc ®Ó kh« trong kh«ng khÝ tr−íc khi xö lý tiÕp. tiÖt khuÈn dông cô b»ng ho¸ chÊt 7. Kh«ng lµm s¹ch dông cô ë trong phßng thñ thuËt. 8. §èi víi ®å v¶i, nªn giÆt trong m¸y giÆt, tèt nhÊt lµ m¸y giÆt cã n−íc nãng. 1. ChuÈn bÞ mét x« b»ng nhùa hoÆc b×nh thuû tinh cã n¾p ®Ëy, ®ùng dung dÞch tiÖt khuÈn sao cho ®é s©u võa ®ñ ngËp dông cô. Lµm s¹ch vµ tiÖt khuÈn g¨ng 2. ChuÈn bÞ mét x« (hoÆc chËu) v« khuÈn cã n¾p ®Ëy, ®ùng n−íc v« khuÈn ®Ó tr¸ng. 1. §eo g¨ng b¶o vÖ 2 tay. 3. Ng©m dông cô ®· ®−îc lµm s¹ch vµo dung dÞch tiÖt 2. Lén tr¸i g¨ng ra vµ ng©m trong dung dÞch tiÖt khuÈn, Ýt nhÊt 10 giê (Cidex 2%). khuÈn 10 phót. 4. LÊy dông cô ra b»ng kÑp v« khuÈn. 3. Röa s¹ch bªn trong vµ bªn ngoµi g¨ng b»ng n−íc xµ 5. Tr¸ng dông cô b»ng n−íc v« khuÈn. phßng. 6. Dïng kÑp v« khuÈn g¾p dông cô sang hép v« 4. Röa s¹ch n−íc xµ phßng b»ng vßi n−íc ch¶y. khuÈn, cã n¾p ®Ëy kÝn. 5. KiÓm tra xem g¨ng cã bÞ thñng kh«ng. 7. D¸n nh·n, ®Ò tªn dông cô, ngµy tiÖt khuÈn trªn n¾p hép. 6. Lau kh« nhÑ nhµng c¶ 2 mÆt g¨ng (cã thÓ ph¬i trªn d©y n¬i kh«ng cã n¾ng). 8. CÊt gi÷ kh«ng qu¸ 1 tuÇn (nÕu hép hÊp kh«ng kÝn, n¬i b¶o qu¶n kh«ng v« khuÈn, th× dïng ngay sau 7. G¨ng tay ®· ®−îc lµm s¹ch, ph¶i ®−îc r¾c bét tale khi tiÖt khuÈn). vµ gÊp xÕp thµnh tõng ®«i, gÊp cæ g¨ng ra ngoµi. (Chó ý: Ng©m dông cô trong 20 phót cã thÓ sö dông 8. XÕp g¨ng ®· gÊp vµo sät s¾t tho¸ng (hoÆc hép hÊp) ®−îc ngay, ®èi víi tr−êng hîp chØ cÇn khö khuÈn ë møc ®é theo chiÒu nghiªng, kh«ng chång lªn nhau, ®Ó cho cao). h¬i n−íc thÊm qua tèt nhÊt. 253 254
3. §ãng cöa tñ sÊy. 4. §èt nãng: §−a nhiÖt ®é tñ sÊy tõ nhiÖt ®é phßng khö khuÈn cao b»ng nhiÖt ®un s«i lªn 1700C. 5. Duy tr× 1 giê ®Ó diÖt hÕt nha bµo uèn v¸n (nÕu 1. Dïng cho b¬m tiªm, dông cô kim lo¹i hoÆc cao su nhiÖt ®é tñ tõ 1600C th× ph¶i duy tr× 2 giê). khi kh«ng cã ®iÒu kiÖn sÊy kh« hÊp −ít. 6. §Ó nguéi: Thêi gian ®Ó nguéi tõ 1 giê – 1 giê 30 2. XÕp dông cô ®· lµm s¹ch vµo nåi luéc, nªn xÕp phót. Kh«ng ®−îc cho ®å v¶i vµo tñ sÊy kh«, v× v¶i chung nh÷ng thø cïng chñng lo¹i. sÏ bÞ ch¸y. 3. Cho n−íc s¹ch vµo nåi ngËp dông cô. §Ëy n¾p kÝn. 7. Ghi ngµy tiÖt khuÈn vµo hép (tèi ®a 07 ngµy, sau 4. §un s«i – duy tr× tõ lóc b¾t ®Çu s«i 20 phót. NÕu ë ph¶i tiÖt khuÈn l¹i). n¬i cao h¬n mÆt biÓn, cø 100m ph¶i thªm 5 phót. 5. Trong qu¸ tr×nh luéc kh«ng ®−îc cho thªm dông cô hÊp −ít kh¸c, nÕu cho thªm ph¶i tÝnh l¹i thêi gian tõ lóc ®ã. 6. Dïng kÑp v« khuÈn hoÆc ®· khö khuÈn cao, lÊy dông cô cho vµo hép ®ùng, hép ®ùng còng ph¶i 1. Chñ yÕu dïng cho ®å v¶i, cao su, thuû tinh, còng cã ®−îc tiÖt khuÈn hoÆc khö khuÈn cao. thÓ dïng cho ®å kim lo¹i. 7. Kh«ng ®Ó ng©m dông cô trong n−íc ®· nguéi. Dïng 2. V¶i, g¨ng...®Òu ®· giÆt s¹ch, ph¬i kh«. ngay hoÆc b¶o qu¶n trong 24 giê. 3. XÕp ®å hÊp vµo hép, thµnh hép hÊp ph¶i cã lç Ghi chó: th«ng, më vµnh ®ai ®Ëy lç. §Æt gãi to ë d−íi, gãi − ë ngoµi c¬ thÓ, HIV rÊt dÔ bÞ tiªu diÖt hoÆc bÞ bÊt nhá ë trªn, cã kho¶ng trèng cho h¬i n−íc ®i qua. ho¹t b»ng c¸c t¸c nh©n. 4. Më n¾p nåi hÊp, ®æ n−íc vµo trong nåi theo quy − ë nhiÖt ®é −ít, HIV rÊt dÔ bÞ ph©n huû ë 560C trong ®Þnh cña h·ng s¶n xuÊt, nªn dïng n−íc cÊt ®Ó 20 phót, ë nhiÖt ®é kh« HIV bÞ huû ë 680C trong 2 giê. tr¸nh ®ãng cÆn. 5. Cho hép hÊp vµo nåi hÊp. sÊy kh« 6. §Ëy kÝn n¾p nåi hÊp, më van x¶ ( t− thÕ ®øng). 1. Dïng ®Ó tiÖt khuÈn dông cô kim lo¹i. 7. §èt nãng: Khi thÊy h¬i n−íc x× m¹nh, ®Ó 4 phót ®Ó h¬i n−íc ®uæi hÕt kh«ng khÝ trong nåi, míi ®ãng 2. Dông cô sau khi ®· khö nhiÔm, lµm s¹ch: Cho tõng van x¶ (t− thÕ ngang), nhê kh«ng cã kh«ng khÝ bªn bé vµo hép ®ùng cã n¾p råi ®Æt vµo tñ sÊy, c¸ch trong, h¬i n−íc nãng sÏ to¶ ®Õn mäi ®iÓm. thµnh tñ Ýt nhÊt 3cm. 255 256
8. Duy tr× ®Õn khi kim ¸p lùc chØ ®Õn 1,5kg/cm2 9. Lau kh« b»ng kh¨n v« khuÈn vµ b¶o qu¶n trong hép v« khuÈn trong 1 tuÇn. (1200C) th× duy tr× 30 phót. 10. §æ n−íc tr¸ng, gi÷ n−íc ng©m theo h¹n dïng. 9. X¶ h¬i: Khi ®· ®¹t ®−îc nhiÖt ®é vµ thêi gian cÇn thiÕt, th× t¾t nguån nhiÖt, më tõ tõ kho¸ x¶ h¬i cho Ghi chó ¸p lùc vÒ sè 0, sau ®ã th¸o láng ngay èc vÆn n¾p, ®Ó − C¸c ho¸ chÊt nh− chlor, hypoclorid, glutaraldehyd tr¸nh hiÖn t−îng ch©n kh«ng trong nåi, khã më bÊt ho¹t HIV trong vµi phót. n¾p. − Cån, hydrogen peroxid, phenol, formaldehyd bÊt ho¹t 10. Lµm kh« vµ lµm nguéi: §îi nåi hÕt nãng h·y lÊy ®å HIV rÊt nhanh. hÊp ra b¶o qu¶n, ghi ngµy tiÖt khuÈn. Víi nåi hÊp − pH d−íi 6 hoÆc trªn 10 còng bÊt ho¹t ®−îc virus. kiÓu tang trèng, ph¶i ®ãng ngay vµnh ®ai. Do ®ã khi khö khuÈn cao b»ng ho¸ chÊt hay tiÖt khuÈn 11. B¶o qu¶n trong 05 ngµy. b»ng ho¸ chÊt ®Òu cã t¸c dông diÖt HIV. khö khuÈn l¹nh theo dâi chuyÓn d¹ (Dïng cho dông cô kh«ng thÓ sÊy kh«, hÊp −ít) 1. ChuÈn bÞ 1. §i g¨ng, mang kÝnh b¶o vÖ m¾t, më tho¸ng cöa sæ. 2. Pha dung dÞch CIDEX 2% n¬i tho¸ng giã. 1.1. Phßng chê ®Î n»m liÒn kÒ phßng ®Î 3. Hép ng©m ph¶i cã n¾p vµ ®ñ kÝch th−íc ®Ó ng©m − Cã c©n vµ th−íc ®o chiÒu cao cho s¶n phô. ngËp dông cô . 1.2. ChuÈn bÞ ph−¬ng tiÖn dông cô 4. ChuÈn bÞ mét hép t−¬ng tù ®ùng n−íc v« khuÈn ®Ó − èng nghe tim thai tr¸ng röa ho¸ chÊt . − §ång hå cã kim gi©y 5. Dông cô ®· qua lµm s¹ch. − NhiÖt kÕ y häc 6. Ng©m Ýt nhÊt 10 giê. − HuyÕt ¸p kÕ 7. LÊy dông cô b»ng kÑp v« khuÈn. − èng nghe tim phæi 8. Tr¸ng röa trong n−íc v« khuÈn (n−íc cÊt, huyÕt thanh). 257 258
− Th−íc d©y (®o cao tö cung vµ vßng bông), th−íc 1.4. ChuÈn bÞ thai phô Beaudeloque. − Gi¶i thÝch diÔn biÕn cña cuéc chuyÓn d¹. − B¶ng tÝnh tuæi thai vµ dù kiÕn ngµy sinh. − Trao ®æi víi thai phô vÒ c«ng viÖc cña ng−êi hé sinh − N−íc s¹ch röa ngoµi, Êm hoÆc bèc ®ùng n−íc röa. s¾p lµm. − KÑp dµi s¸t khuÈn. − H−íng dÉn s¶n phô t− thÕ n»m, thë, rÆn ®Î. Nh¾c − B«ng röa. thai phô uèng n−íc. − Th«ng tiÓu mÒm. 2. Hái, nghe, ghi chÐp vµo hå s¬ vµ biÓu ®å chuyÓn d¹ − G¨ng tay v« khuÈn. − Th«ng tin vÒ nh©n th©n thai phô (hä tªn, tuæi...). − DÇu b«i tr¬n v« khuÈn (tay, dông cô). − DÊu hiÖu ®Çu tiªn cña chuyÓn d¹: − TÊm lãt m«ng s¹ch. + − §au bông: ChÞ b¾t ®Çu ®au khi nµo, c¬n ®au xuÊt Sæ ra – vµo viÖn. hiÖn nh− thÕ nµo? − Hå s¬ s¶n khoa. + Ra dÞch nhÇy hång ©m ®¹o: §ã lµ dÊu hiÖu sím cña − BiÓu ®å chuyÓn d¹. chuyÓn d¹, thai phô cã thÓ ph©n biÖt víi ra m¸u − Bót ghi. tr−íc ®Î ë chç lµ chÊt nhÇy dÝnh vµ cã thÓ c¨ng ra gi÷a 2 ngãn tay. − Ph−¬ng tiÖn thö protein. + Ra n−íc èi: Ra khi nµo, å ¹t hay ra Ýt? 1.3. Thuèc + ChÞ cã ra m¸u ©m ®¹o kh«ng: Ra m¸u ©m ®¹o − B×nh oxy, d©y dÉn, èng thë. trong qu¸ tr×nh chuyÓn d¹ lµ dÊu hiÖu ®¸ng lo ng¹i, − cÇn chuyÓn tuyÕn trªn hoÆc mêi b¸c sü ®Õn kh¸m. Oxytocin 5 ®v/èng. − − Papaverin 0,04g/èng. Hái thai phô ¨n b÷a cuèi khi nµo. ChuyÓn d¹ cã thÓ lµm cho thai phô n«n khi ¨n no. Khuyªn thai phô − Dolosal 0,01g/èng (nÕu cã). kh«ng nªn ¨n qu¸ nhiÒu, gi¶i thÝch ®©u lµ nh÷ng ®å − C¸c dung dÞch truyÒn: Glucose, muèi... ¨n thøc uèng thÝch hîp víi thai phô vµ nªn ¨n tõng Ýt mét. − Bé d©y truyÒn, b¬m, kim tiªm. − − Hái thai phô ®i ®¹i tiÖn lÇn cuèi khi nµo. Trùc trµng Cån 700. rçng lµm cho thai nhi xuèng tèt h¬n. NÕu thai phô − B«ng s¸t khuÈn v« khuÈn. 259 260
− cßn ë pha tiÒm tµng, cã thÓ dïng Microlax, nÕu cæ tö NÕu tim thai bÊt th−êng, nghe tim thai 5 phót / lÇn, cung më trªn 5cm kh«ng ®−îc thôt th¸o, thai phô cã khi: thÓ ®Î r¬i trªn gi−êng hoÆc trong phßng t¾m. + Tim thai > 160 lÇn/ phót hoÆc < 120 lÇn/ phót. − Hái thai phô ®· dïng thuèc g× ch−a? nhÊt lµ ®èi víi + Ph©n su ®Æc. thai phô ®−îc chuyÓn tõ tuyÕn tr−íc ®Õn, xem xÐt + Thai ®¹p nhiÒu. nÕu ®· dïng thuèc th× ®ã lµ lo¹i g×, cã lîi hay kh«ng. − Hái thai phô cã kh¸m thai kh«ng? NÕu cã kh¸m thai 5. Theo dâi ®é më cæ tö cung, èi, ng«i thai, ®é lät xem c¸c th«ng tin trong phiÕu kh¸m thai, nÕu thai phô kh«ng kh¸m thai ë c¬ së y tÕ, ph¶i hái ®Çy ®ñ vÒ − Gi¶i thÝch lý do cÇn th¨m kh¸m ©m ®¹o. nh©n th©n, tiÒn sö s¶n khoa, tiÒn sö bÖnh tËt, t×nh − H−íng dÉn t− thÕ ®Ó thai phô phèi hîp víi nh©n viªn tr¹ng søc kháe trong qu¸ tr×nh mang thai... y tÕ. 3. Theo dâi c¬n co tö cung: Ng−êi hé sinh ®Æt tay lªn − Quan s¸t dÞch ch¶y ra ë ©m hé. bông s¶n phô ®Ó ®o − Röa ngoµi ©m hé cho s¶n phô. − §é dµi − Röa tay, ®i g¨ng v« khuÈn vµo tay kh¸m. Tay kia déi − dÇu b«i tr¬n lªn tay kh¸m. §é m¹nh − − §−a nhÑ nhµng 2 ngãn tay (ngãn 2 vµ 3) vµo trong TÇn sè (Sè c¬n co trong 10 phót) ©m ®¹o. − Pha tiÒm tµng: 1 giê 1 lÇn − Sê cæ tö cung, ®¸nh gi¸ møc dµy, máng, mÒm, cøng, − Pha tÝch cùc: 30 phót 1 lÇn xãa më. − NhËn ®Þnh èi 4. Theo dâi tim thai + NÕu èi cßn: H×nh thï èi, mµng èi dµy hay máng, cã − N¾n t×m ®iÓm nghe tim thai (mám vai víi ng«i chám...). g× l¹ kh«ng (d©y rau, b¸nh rau). − §Æt èng nghe tim thai. + NÕu èi ®· vì: X¸c ®Þnh giê vì èi, l−îng n−íc èi, − B¾t ®Çu nghe tim thai sau khi hÕt c¬n co. mµu, mïi. − §Õm c¶ phót. − X¸c ®Þnh ng«i thai, ®é lät cña ng«i − NÕu tim thai b×nh th−êng, ®Õm tim thai 30 phót/ lÇn. + Ng«i, thÕ, kiÓu thÕ g× 261 262
+ §· quay ®Õn ®©u + Cã chång x−¬ng kh«ng theo dâi nghiÖm ph¸p lät, ®Î chØ huy + Cã b−íu huyÕt thanh kh«ng + Cã sa chi kh«ng + 1. Theo dâi nghiÖm ph¸p lät ng«i chám §¸nh gi¸ ®é lät cña ng«i thai − Th«ng b¸o kÕt qu¶ kh¸m cho thai phô, ®éng viªn thai − Th«ng b¸o cho s¶n phô viÖc s¾p lµm, lý do, ®éng viªn, phô h−íng dÉn s¶n phô cïng phèi hîp. TÇn suÊt: 4 giê/ lÇn hoÆc h¬n khi cÇn thiÕt. − S¶n phô ®i tiÓu tr−íc khi lµm nghiÖm ph¸p. − NghiÖm ph¸p lät ng«i chám chØ lµm khi. 6. Theo dâi c¸c dÊu hiÖu sinh tån cña ng−êi mÑ + §· cã chuyÓn d¹ thËt. − M¹ch: 1 giê mét lÇn + ChØ lµm ë c¬ së y tÕ cã kh¶ n¨ng phÉu thuËt. − HuyÕt ¸p 4 giê mét lÇn + − Theo chØ ®Þnh cña b¸c sü. Th©n nhiÖt 4 giê mét lÇn − S¶n phô n»m theo t− thÕ s¶n khoa, tr¸nh ¨n thøc ¨n 7. Theo dâi giê chuyÓn d¹ nhiÒu hoÆc thøc ¨n chËm tiªu. − − Giê tõ khi vµo §¸nh gi¸ chuyÓn d¹ qua biÓu ®å chuyÓn d¹:1 giê/ lÇn. − Giê tõ khi chuyÓn d¹ thËt: c¬n co ≥ 20 gi©y, tÇn suÊt + LÊy m¹ch, nhiÖt ®é, huyÕt ¸p, l−îng n−íc tiÓu c¬n co ≥ 2. (4 giê 1 lÇn). + C¬n co tö cung. 8. Ghi chÐp + Tim thai. − Vµo sæ ra - vµo viÖn + TiÕn triÓn cña ng«i thai. − Hoµn thiÖn hå s¬ s¶n khoa + §é më cæ tö cung. − §¸nh dÊu vµo biÓu ®å chuyÓn d¹ + èi. − Hoµn thiÖn hå s¬ s¶n khoa − NÕu c¬n co tö cung tèt, ®Çu ¸p s¸t cæ tö cung sau khi − §¸nh dÊu vµo s¶n ®å phÇn th¨m kh¸m ®−îc b¾t ®Çu cæ tö cung më ®Õn 4cm, th× cã thÓ bÊm èi, xÐ réng mµng èi ®Ó ng«i thai tú vµo cæ tö cung. tõ giê nhËn s¶n phô. 263 264
− − KiÓm tra l¹i xem cã sa d©y rau kh«ng. S¶n phô n»m trªn bµn ®Î hoÆc gi−êng ®Î. − − Nghe l¹i tim thai, ghi biÓu ®å chuyÓn d¹. KiÓm tra: M¹ch, nhiÖt ®é, huyÕt ¸p, c¬n co tö cung, tim thai, ®é më cæ tö cung, ®é lät cña ng«i thai. Ghi − §¸nh gi¸ l¹i tiÕn triÓn cña chuyÓn d¹ sau mçi giê. kÕt qu¶ kh¸m ®−îc vµo phiÕu theo dâi. − Trong thêi gian lµm nghiÖm ph¸p, nªn cho s¶n phô − BÊm èi, xÐ réng mµng èi. dïng kh¸ng sinh dù phßng. − − TruyÒn oxytocin 2,5®v trong 500ml dung dÞch glucose Thêi gian lµm nghiÖm ph¸p: Sau bÊm èi kh«ng qu¸ 6 5%, tèc ®é 10 giät/ phót. T¨ng tèc ®é truyÒn 30 phót/ giê hoÆc cã thÓ kÕt thóc sím h¬n, nÕu cã bÊt th−êng lÇn ®Õn khi ®¹t ®−îc c¬n co h÷u hiÖu (C¬n co kÐo dµi vÒ tim thai, c¬n co tö cung, ®é më cæ tö cung, ng«i kh«ng tiÕn triÓn, bÊt th−êng vÒ thÓ tr¹ng ng−êi mÑ. trªn 40 gi©y, cã 3 c¬n co trong 10 phót). − Duy tr× tèc ®é truyÒn ®Õn khi sinh xong. 2. §Î chØ huy − Theo dâi c¬n co tö cung, tim thai 30 - 60 phót/ lÇn 2.1. ChØ tiÕn hµnh nghiÖm ph¸p khi cã chØ ®Þnh cña b¸c (NÕu cã monitoring theo dâi lµ tèt nhÊt). sü, ë c¬ së y tÕ cã kh¶ n¨ng phÉu thuËt − Theo dâi ®é më cæ tö cung, ®é lät cña ng«i thai 1 giê/ 2.2. ChuÈn bÞ lÇn. − − C¸c ph−¬ng tiÖn theo dâi chuyÓn d¹ Theo dâi m¹ch, huyÕt ¸p: 2 giê/ lÇn. − Kim bÊm èi 2.4. §¸nh gi¸ − Thuèc: Dung dÞch glucose 5% x 500ml − NÕu c¬n co tö cung t¨ng dÇn, cæ tö cung më dÇn, ng«i Oxytocin 5 ®v thai xuèng dÇn lµ tiÕn triÓn tèt, theo dâi tiÕp ®Õn khi − cæ tö cung më hÕt. D©y truyÒn dÞch − − B«ng, cån 700 NÕu theo dâi c¬n co tö cung kh«ng t¨ng, tim thai b×nh th−êng, t¨ng dÇn dÇn l−îng dÞch truyÒn lªn − Thuèc, ph−¬ng tiÖn håi søc thai 15 - 20 giät/ phót..., tèi ®a kh«ng qu¸ 50 giät/ phót. 2.3. C¸ch tiÕn hµnh − NÕu c¬n co tö cung t¨ng nhanh kh«ng t−¬ng xøng víi − ®é më cæ tö cung vµ ®é lät cña ng«i thai, gi¶m sè giät Th«ng b¸o cho s¶n phô viÖc s¾p lµm, lý do, ®éng viªn, truyÒn hoÆc ngõng truyÒn, mêi b¸c sü. h−íng dÉn s¶n phô cïng phèi hîp. − − NÕu thai suy: Ngõng truyÒn, håi søc thai, mêi b¸c sü. H−íng dÉn s¶n phô ®i tiÓu (hoÆc th«ng tiÓu cho s¶n phô). 265 266
− Ng−êi hé sinh ®øng gi÷a 2 ch©n s¶n phô hoÆc ®øng bªn ph¶i s¶n phô. bÊm èi − Mang g¨ng v« khuÈn. − KiÓm tra l¹i ng«i thai, ®é më cæ tö cung, t×nh tr¹ng 1. ChØ ®Þnh èi, mµng èi. − §èi víi hé sinh: Khi cæ tö cung më hÕt, ®Çu lät, èi − §−a ngãn trá vµ ngãn gi÷a cña tay ph¶i vµo ©m ®¹o, ch−a vì qua cæ tö cung tíi mµng èi, tay kia ®−a kim vµo gi÷a − Thùc hiÖn y lÖnh cña b¸c sü nh−: Mµng èi dµy, ®Çu 2 ngãn tay. èi phång g©y xãa më cæ tö cung chËm, cã chØ ®Þnh ®Î − Khi cã c¬n co tö cung lµm ®Çu èi phång lªn, chäc nhÑ chØ huy, rau tiÒn ®¹o ch¶y m¸u Ýt... mòi kim vµo mµng èi t¹o lç thñng nhá ë mµng èi. (Cã thÓ dïng mÊu cña kÑp kocher ®Ó ph¸ mµng èi). 2. ChuÈn bÞ − Tay ph¶i ®Ó nguyªn trong ©m ®¹o, tay kia rót kim 2.1. ThÇy thuèc: Trang phôc: ¸o, mò, g¨ng tay v« khuÈn. bÊm èi ra. 2.2. S¶n phô: − Dïng ngãn trá cña tay trong ©m ®¹o ®−a vµo lç r¸ch − Gi¶i thÝch cho s¶n phô tr−íc khi lµm thñ thuËt. cña mµng èi ®Ó cho n−íc èi ch¶y ra tõ tõ, tr¸nh sa − d©y rau. N»m trªn bµn ®Î, t− thÕ s¶n khoa, ®· ®i tiÓu hoÆc ®· ®−îc th«ng tiÓu. − Khi n−íc èi ch¶y ra hÕt, kiÓm tra xem cã sa d©y rau − kh«ng, ®é më cæ tö cung, rót tay ra khái ©m ®¹o. VÖ sinh ©m hé. − KiÓm tra tim thai, c¬n co tö cung ngay sau khi bÊm èi. 2.3. Dông cô − Ghi kÕt qu¶ vµo phiÕu theo dâi hoÆc biÓu ®å chuyÓn Mét kim dµi 15-20 cm ®Çu tï, cã nßng, hoÆc mét kÑp kÑp kocher. d¹: Sè l−îng, mµu s¾c n−íc èi, tim thai, c¬n co tö cung. 3. Kü thuËt − Th«ng b¸o víi s¶n phô kÕt qu¶ cña c«ng viÖc. − S¸t khuÈn vïng ©m hé. − Tr¶i v¶i v« khuÈn. 267 268
1. 2. S¶n phô − ®ì ®Î ng«I chám T− t−ëng, t− thÕ. − KiÓm tra ®iÒu kiÖn rÆn ®Î vµ h−íng dÉn s¶n phô rÆn ®Î . (Sæ kiÓu chÈm – mu) 1.3. ThÇy thuèc 1. ChuÈn bÞ − Mò, ¸o, khÈu trang − 1.1. Dông cô Röa tay v« khuÈn − KÑp s¸t khuÈn dµi 25 cm x 2 chiÕc 2. Kü thuËt ®ì ®Î chÈm - mu − B«ng cÇu 2.1. S¸t khuÈn vïng ©m hé – TSM: Theo h×nh quÇn ®ïi, − Cån iod tõ trªn xuèng d−íi, tõ trong ra ngoµi. Cuèi cïng lau lç − G¨ng tay v« khuÈn x 2 ®«i hËu m«n. − Kh¨n v¶i v« khuÈn x 4 chiÕc 2.2. Tr¶i kh¨n v¶i: D−íi m«ng - §ïi tr¸i - Bông - §ïi ph¶i. − Kh¨n gi÷ tÇng sinh m«n x 1 chiÕc 2.3. §i g¨ng − G¹c lau miÖng s¬ sinh 2.4. Gióp cho ®Çu thai nhi cói hÕt − Bé dông cô ®ì ®Î (1 hép cã 2 kÑp kocher cã mÊu vµ − Tay gi÷ tÇng sinh m«n. mét kÐo th¼ng). − Tay gi÷ chÈm Ên nhÑ nhµng gióp cho ®Çu thai nhi cói − Bé dông cô c¾t kh©u tÇng sinh m«n mét hép cã: thªm. + KÐo th¼ng ®Çu tï: 01 (c¾t TSM) 2.5. Gióp cho ®Çu thai nhi ngöa tõ tõ + KÐo c¾t chØ: 01 − Tay gi÷ tÇng sinh m«n + KÑp phÉu tÝch cã r¨ng: 01 − Tay h−íng cho mÆt ngöa tõ tõ + K×m mang kim: 01 − Nh¾c s¶n phô th«i kh«ng rÆn n÷a. + Kim cong trßn: 01 (kh©u c¬) 2.6. §Ó ®Çu tù quay + Kim cong 3 c¹nh : 01 (kh©u da) − 2.7. Hót nhít (lau miÖng trÎ b»ng g¹c) Th«ng ®¸i cao su x 1 chiÕc 269 270
2.8. KiÓm tra vµ xö trÝ d©y rau quÊn cæ ®ì ®Î ng«I chám 2.9. §ì vai tr−íc: Hai tay ng−êi hé sinh ¸p vïng tai – m¸ thai nhi, ngãn trá vµ ngãn gi÷a «m vµo vïng d−íi hµm vµ (Sæ kiÓu chÈm – cïng) chÈm kÐo nhÑ h−íng xuèng sµn nhµ cho vai tr−íc sæ ®Õn bê d−íi c¬ delta th× dõng l¹i. 1. ChuÈn bÞ 2.10. §ì vai sau 1.1. Dông cô − Tay gi÷ tÇng sinh m«n. − KÑp s¸t khuÈn dµi 25 cm x 2 chiÕc − Tay kia h−íng cho ®Çu cao dÇn lªn trÇn nhµ (tay ®ì − B«ng cÇu g¸y vµ ®Çu thai nhi). − Cån iod 2.11. §ì m«ng vµ ch©n: Mét tay ®ì ®Çu vµ th©n thai nhi − G¨ng tay v« khuÈn x 2 ®«i n»m ngang, tay kia ®ì m«ng, luån ngãn trá vµo gi÷a hai − Kh¨n v¶i v« khuÈn x 4 chiÕc ®ïi, cÇm lu«n hai ch©n thai nhi cho ch¾c ch¾n, ë vÞ trÝ cæ ch©n cho mÑ xem bÐ (hoÆc ®Æt bÐ n»m trªn bông mÑ cã − Kh¨n gi÷ tÇng sinh m«n x 1 chiÕc tr¶i kh¨n v« khuÈn). − G¹c lau miÖng s¬ sinh 2.12. KÑp c¾t rèn − Bé dông cô ®ì ®Î (1 hép cã 2 kÑp kocher cã mÊu vµ mét kÐo th¼ng). − ChuyÓn bÐ ra bµn lµm rèn. − Bé dông cô c¾t kh©u tÇng sinh m«n mét hép cã: 3. Ghi chÐp + KÐo th¼ng ®Çu tï: 01 (c¾t TSM) − Vµo sæ ®Î. + KÐo c¾t chØ: 01 − + Hoµn thiÖn hå s¬ MÑ – Con. KÑp phÉu tÝch cã r¨ng: 01 − + Ghi phiÕu chøng sinh. K×m mang kim: 01 − + Ghi th«ng b¸o ®Î. Kim cong trßn: 01 (kh©u c¬) + Kim cong 3 c¹nh : 01 (kh©u da) − Th«ng ®¸i cao su x 1 chiÕc 271 272
1.2. S¶n phô chÈm kÐo nhÑ h−íng xuèng sµn nhµ cho vai tr−íc sæ ®Õn bê d−íi c¬ delta th× dõng l¹i. − T− t−ëng, t− thÕ. 2.11. §ì vai sau − KiÓm tra ®iÒu kiÖn rÆn ®Î vµ h−íng dÉn s¶n phô rÆn − ®Î. Tay gi÷ tÇng sinh m«n − Tay kia h−íng cho ®Çu cao dÇn lªn trÇn nhµ (tay ®ì 1. 3. ThÇy thuèc g¸y vµ ®Çu thai nhi). − Mò, ¸o, khÈu trang. 2.12. §ì m«ng vµ ch©n: Mét tay ®ì ®Çu vµ th©n thai nhi − Röa tay v« khuÈn. n»m ngang, tay kia ®ì m«ng, luån ngãn trá vµo gi÷a hai ®ïi, cÇm lu«n hai ch©n thai nhi cho ch¾c ch¾n, ë vÞ trÝ cæ 2. Kü thuËt ®ì ®Î chÈm - cïng ch©n cho mÑ xem bÐ (hoÆc ®Æt bÐ n»m trªn bông mÑ cã tr¶i kh¨n v« khuÈn). 2.1. S¸t khuÈn 2.13. KÑp c¾t rèn 2.2. Tr¶i kh¨n v¶i : D−íi m«ng - §ïi tr¸i - Bông - §ïi ph¶i. − ChuyÓn bÐ ra bµn lµm rèn. 2.3. §i g¨ng 3. Ghi chÐp 2.4. Gióp cho mÆt ngöa − − Tay gi÷ tÇng sinh m«n. Vµo sæ ®Î − − Tay kia gióp cho mÆt ngöa ®Õn gèc mòi. Hoµn thiÖn hå s¬ MÑ - Con − 2.5. Gióp cho ®Çu cói hÕt ®Õn khi d−íi chÈm ®Õn bê sau Ghi phiÕu chøng sinh. ©m hé. − Ghi th«ng b¸o ®Î. 2.6. Gióp cho mÆt ngöa nèt: Nh¾c s¶n phô th«i kh«ng rÆn n÷a. Hót nhít trÎ s¬ sinh 2.7. §Ó ®Çu tù quay. 2.8. Hót nhít (lau miÖng trÎ b»ng g¹c). 1. ChØ ®Þnh 2.9. KiÓm tra vµ xö trÝ d©y rau quÊn cæ. − §Ò phßng trÎ hÝt ph¶i dÞch ®−êng miÖng trong lÇn thë 2.10. §ì vai tr−íc: Hai tay ng−êi hé sinh ¸p vïng tai – m¸ ®Çu tiªn (lµm cho mäi ca ®Î sau khi ®Çu sæ). thai nhi, ngãn trá vµ ngãn gi÷a «m vµo vïng d−íi hµm vµ − Lµm th«ng ®−êng h« hÊp (ch÷a ng¹t s¬ sinh). 273 274
2. Ph−¬ng tiÖn 13 TiÕp tôc nh− môc 12 víi lç mòi bªn kia 14 Cho èng hót vµo chai n−íc muèi, hót röa trong 1- èng hót sè 6 (®· tiÖt khuÈn). èng vµ d©y hót 2- M¸y hót (®¹p ch©n, ch¹y ®iÖn), d©y hót, ®Çu nèi 15 KiÓm tra dÞch ®· hót ra trong b×nh d©y hót víi èng hót. 16 Lµm ®éng t¸c hót l¹i trong häng hÇu (Kh«ng cã m¸y hót cã thÓ dïng qu¶ bãp hoÆc dông cô hót b»ng miÖng). 17 KiÓm tra thÊy kh«ng cßn dÞch hót ra khi t¾t m¸y 3- Chai n−íc muèi 0.9% ®Ó hót röa èng vµ d©y trong 18 §Æt trÎ ®Çu nghiªng - mÆc ¸o quÊn t·, ñ Êm lóc vËn hµnh (khi cã hiÖn t−îng t¾c dÞch). 19 Xö lý dông cô hót ngay sau khi dïng, ®Ó khi cÇn l¹i cã ®Ó sö dông ngay 3. Kü thuËt TT Néi dung C¾t rèn 1 C¾m ®iÖn - vËn hµnh thö m¸y hót 2 Röa tay - ®i g¨ng 1. Ph−¬ng tiÖn 3 §Æt trÎ n»m ngöa (nÕu hót sau sæ mÆt th× ®Çu ®· quay ngang) − KÑp th¼ng: 2 chiÕc (nªn cã mÊu ®Ó kÑp ch¾c d©y rèn). 4 Chän èng hót sè 6 − KÐo th¼ng hai ®Çu tï: 1 chiÕc. 5 Qua ®Çu nèi, l¾p èng hót vµo d©y hót − Trong gãi ®Î s¹ch (®Ó chñ yÕu ®ì ®Î r¬i): thay thÕ 2 6 §o èng tõ d¸i tai ®Õn mÐp trÎ ®Ó ®Þnh ®é s©u khi kÑp th¼ng lµ 2 sîi chØ, thay thÕ kÐo lµ mét l−ìi dao cho vµo máng. − 7 Kh«ng bÞt ngãn tay vµo lç t¹o ¸p lùc NÕu cã dïng kÑp rèn nhùa thay cho chØ. 8 §−a èng hót vµo miÖng trÎ (víi ®é s©u ®· ®o) 2. Kü thuËt 9 BÞt ngãn tay vµo lç t¹o ¸p lùc 1. Thêi ®iÓm c¾t: C¾t rèn ngay sau khi thai sæ hoÆc 10 §−a ¸p lùc ©m 50 -100cm n−íc chê d©y rèn hÕt ®Ëp ®Ó thªm m¸u tõ tuÇn hoµn rau 11 Khi rót vÉn bÞt lç t¹o ¸p lùc (hoµn thµnh hót ë ®Õn thai nhi. miÖng) 2. N¬i c¾t: C¸ch rèn trÎ 25 - 20 cm, nh− thÕ kh«ng sî 12 Hót mét lç mòi - èng hót vµo s©u 2cm, còng víi d©y rèn trïng xuèng m¸ng høng vµ tiÖn theo dâi sæ ¸p lùc ©m 50-100cm n−íc rau, ®ì rau theo ph−¬ng ph¸p tÝch cùc. 275 276
− Lau ®Çu, g¸y 3. C¸ch c¾t: KÑp sè mét lµ kÑp quay vÒ phÝa con, kÑp sè 2 ®Æt s¸t kÑp 1 ë phÝa ngoµi (phÝa ng−êi mÑ), − Lau ngùc vuèt ra ngoµi 2cm råi cÆp l¹i. Dïng kÐo th¼ng c¾t − Lau bông gi÷a hai kÑp. − Lau l−ng 4. Ng−êi ®ì: Dïng ngãn ót cña bµn tay ®ì ch©n, luån − vµo mét vßng cña kÑp vÒ phÝa con n©ng d©y rèn lªn Lau hai c¸nh tay ®Õn bµn, ngãn tay vµ ®−a bÐ ra ngoµi lµm rèn, kh«ng ®Ó d©y rèn lßng − Lau hai ®ïi xuèng hai bµn ch©n thßng vµ tr¸nh lùc tõ kÑp rèn t¸c ®éng lªn gèc rèn. − KÕt thóc lau ë m«ng, bé phËn sinh dôc − Thay kh¨n míi kh« s¹ch, tiÕp tôc ñ Êm Kü thuËt lau kh« trÎ s¬ sinh − §¸nh gi¸ t×nh tr¹ng bÐ, lµm rèn − MÆc ¸o, quÇn lãt Lau kh« khi ®−îc tiÕn hµnh gi÷a hai th× c¾t rèn vµ lµm − rèn. Thu dän dông cô. 1. Ph−¬ng tiÖn Kü thuËt lµm rèn 1. Bµn ch¨m sãc ®Ó ®Æt bÐ n»m. 2. Kh¨n mÒm, kh«, s¹ch. 1. Ph−¬ng tiÖn 3. Ph−¬ng tiÖn ñ Êm, s−ëi Êm. 1. Bµn lµm rèn vµ ph−¬ng tiÖn s−ëi Êm. 2. Kü thuËt 2. Bé dông cô lµm rèn (xem dông cô s¶n khoa). 1. Röa tay b»ng xµ phßng vµ n−íc s¹ch. 3. Cån iod 1%. 2. Lau kh« tay b»ng kh¨n s¹ch. 4. Mò ¸o, t· lãt s¬ sinh. 3. Lau bÐ b»ng kh¨n kh«, s¹ch, mÒm theo tr×nh tù: 5. G¨ng tay v« khuÈn: 1 ®«i. §Æt bÐ vµo gi÷a tÊm kh¨n, kÐo kh¨n hai bªn ng−êi bÐ phñ kÝn th©n, ch©n bÐ. Hai tay ng−êi ch¨m sãc «m vµo bÐ 2. Kü thuËt bªn ngoµi kh¨n, lau tuÇn tù: 1. ChuÈn bÞ s½n dông cô, ®Ó theo thø tù sö dông. − Lau mÆt 2. Röa tay, ®i g¨ng v« khuÈn. 277 278
3. §Æt 1 miÕng g¹c lãt ë gèc rèn. 4. S¸t khuÈn b»ng cån iod 1% tõ ch©n rèn ra ngoµi Ýt MÆc ¸o, quÊn t· lãt nhÊt 6cm. 5. Dïng chØ kh«ng tiªu buéc chÆt cuèng rèn, c¸ch gèc 1. Môc ®Ých rèn 2cm. Ph¶i buéc chÆt ®Ó tr¸nh ch¶y m¸u. Nªn − buéc lÇn 2 c¸ch nót buéc lÇn 1 lµ 0,5 cm. Gi÷ Êm − 6. C¾t phÇn d©y rèn ngoµi sîi chØ buéc kho¶ng 1cm Gi÷ s¹ch (®Ó m¸u ë phÇn d©y rèn c¾t bá kh«ng ch¶y ra vµ ®Ó dÔ c¾t nªn dïng mét kÑp th¼ng kÑp ngoµi ®−êng sÏ 2. Ph−¬ng tiÖn c¾t 1cm). − Mò: 1 7. Dïng sîi chØ buéc rèn n©ng mám c¾t rèn lªn. LÊy − ¸o: 1 g¹c v« khuÈn nÆn hÕt m¸u vµ kiÓm tra kh«ng ch¶y − m¸u mám c¾t. T· chÐo: 1 − 8. S¸t khuÈn mám c¾t b»ng cån iod 1%. T· x« hoÆc t· giÊy : 1 − T· vu«ng: 1 9. Dïng g¹c v« khuÈn bäc mám c¾t. − Kh¨n b«ng réng: 1 10. C¾t chØ buéc rèn. − Ch¨n chuyªn dïng: 1 11. B¨ng rèn b»ng b¨ng máng, kh«ng b¨ng chÆt qu¸ lµm trÎ khã thë, kh«ng b¨ng láng qu¸ dÔ tuét. 3. Kü thuËt Chó ý: Thao t¸c nhÑ nhµng, kh«ng ch¹m vµo mám c¾t 1. N¬i mÆc ¸o quÇn lãt: bµn ch¨m sãc bÐ. Ng−êi mÆc cña rèn. ¸o quÇn lãt cho bÐ cã thÓ lµm ë t− thÕ ®øng. Ghi chó: NÕu dïng kÑp rèn nhùa (1, 2, 3, 4 nh− ®· m« t¶). 2. XÕp s½n theo thø tù dïng tr−íc ®Ó trªn, dïng sau Th× 5: KÑp rèn b»ng kÑp nhùa c¸ch gèc rèn 2cm cïng ®Ó d−íi cïng (xem liÖt kª ph−¬ng tiÖn: mò ®Ó trªn, ch¨n d−íi cïng). Th× 6: C¾t rèn s¸t mÆt ngoµi kÑp nhùa 3. C©n tr−íc ¸o, mò, t· lãt ®Ó tÝnh c©n nÆng cña trÎ Th× 7: S¸t khuÈn mám c¾t sau khi ®· mÆc ¸o, quÊn t· ®−îc chÝnh x¸c. Th× 8: Dïng g¹c v« khuÈn bäc 4. Trêi l¹nh, nÕu cã ®iÒu kiÖn nªn lµm Êm ph−¬ng Th× 9: B¨ng rèn. tiÖn tr−íc khi mÆc. 279 280
− Th−íc d©y. 5. §éi mò. − C©n. 6. MÆc ¸o (nªn tranh thñ gi÷ Êm ®Çu, ngùc tr−íc khi lµm rèn). 1.2. S¶n phô 7. §Æt t· x« hoÆc t· giÊy kÝn lç tiÓu vµ hËu m«n. VÖ sinh, s¸t khuÈn ©m hé. 8. QuÊn t· chÐo phÇn d−íi th©n vµ 2 ch©n. 1.3. ThÇy thuèc 9. QuÊn t· vu«ng quanh ng−êi bÐ, phÇn v¶i d− phÝa − Mò, ¸o, khÈu trang. d−íi gÊp lªn ®Ó kÝn thªm ch©n. − Röa tay v« khuÈn, ®i g¨ng. 10. QuÊn kh¨n b«ng gi÷ Êm thªm. 2. Lµm nghiÖm ph¸p bong rau 11. Trêi l¹nh thªm mét líp ch¨n phÝa ngoµi. − 12. C©n bÐ (trõ ®i träng l−îng ®å v¶i ®· mÆc). §¬n vÞ ®o Mét tay cÇm kÑp ®Çu cuèng rau n©ng lªn. träng l−îng theo gam, ghi hå s¬. − Tay kia ®Æt ë bê trªn x−¬ng mu, võa Ên xuèng, võa 13. Nhá m¾t cho trÎ b»ng dung dÞch argyrol 1% hoÆc ®Èy nhÑ vÒ phÝa ®¸y tö cung. natriclorid 0,9%. Khi nhá dïng b«ng chÆn ë ®u«i m¾t bÐ ®Ó thuèc kh«ng ch¶y vµo tai bÐ. 3. §ì rau 14. Tiªm hoÆc cho trÎ uèng vitamin K. − ChØnh tö cung vÒ t− thÕ trung gian. − Mét tay cÇm kÑp ®Çu cuèng rau kÐo nhÑ xuèng. ®ì rau theo kiÓu cæ ®iÓn − Tay kia Ên trªn x−¬ng mu, ®Èy ®¸y tö cung xuèng. − Khi rau ra ®Õn ©m hé, ®ì rau b»ng 2 tay, v÷a ®ì võa 1. ChuÈn bÞ xoay trßn nhÑ b¸nh rau ®Ó mµng rau ®o¹n d−íi bong ra vµ sæ hÕt. 1.1. Dông cô − KÑp s¸t khuÈn dµi 25 cm x 1 chiÕc. §ì rau theo ph−¬ng ph¸p tÝch cùc − G¨ng tay ®· hÊp x 1 ®«i. − B«ng, cån iod. − ¦u ®iÓm cña ®ì rau theo ph−¬ng ph¸p tÝch cùc Kh¨n v¶i hÊp x 4 chiÕc. − Khay ®ì rau ®· ®−îc c©n x 1 chiÕc. 1. Rót ng¾n thêi gian sæ rau. 281 282
2. Gi¶m sè l−îng mÊt m¸u khi sæ rau. 3. Gi¶m ®−îc tû lÖ kiÓm so¸t tö cung. KiÓm tra rau 4. Gi¶m nguy c¬ lén tö cung. 1. KiÓm tra d©y rau Ph−¬ng tiÖn ®Ó ®ì rau theo ph−¬ng ph¸p tÝch cùc 1. Nh©n lùc: ngoµi ng−êi ®ì ph¶i cã ng−êi phô ®Ó tiªm 1.1. Mµng d©y rau thuèc. − B×nh th−êng: mµu xanh 2. Lu«n s½n b¬m, kim tiªm, trong b¬m tiªm ®· n¹p − Mµu vµng: cã suy thai, nhiÔm khuÈn èi s½n 5 ®¬n vÞ oxytocin, khi vai tr−íc sæ lµ tiªm ngay. − TÝm bÇm: thai chÕt Kü thuËt 1.2. §é lín (®−êng kÝnh mÆt c¾t) 1. Khi vai tr−íc ®· sæ, ng−êi phô tiªm 5 ®¬n vÞ − B×nh th−êng: 1-1,5cm oxytocin vµo b¾p. − Qu¸ to (> 1,5cm): cã thÓ lµ thai non, bÖnh lý. 2. Sau sæ thai 5 phót, b¾t ®Çu ®ì rau, ng−êi ®ì rau 1.3. §é dµi (®Ýnh c¶ ë b¸nh rau vµ thai nhi) ®øng bªn ph¶i s¶n phô. − B×nh th−êng: 40 - 60cm. 3. Tay tr¸i tõ trªn mu, vuèt ®Èy th©n tö cung lªn (c¸c − D−íi 30cm: ng¾n tuyÖt ®èi. nÕp gÊp phÝa ®o¹n d−íi sÏ ®−îc gi¶i to¶). Gi÷ th©n − tö cung ë vÞ trÝ ®· ®−îc n©ng. D©y rau cã ®é dµi b×nh th−êng nh−ng cuèn cæ: ng¾n t−¬ng ®èi. 4. Tay ph¶i cuén ng¾n d©y rèn vµ qua kÑp rèn kÐo 1.4. M¹ch m¸u b¸nh rau ra b»ng mét lùc võa ph¶i (lùc cã kiÓm so¸t; nÕu qu¸ m¹nh cã thÓ lµm lén tö cung, nÕu qu¸ − B×nh th−êng: 3 m¹ch. yÕu sÏ kh«ng t¸c dông). − BÊt th−êng: 2 m¹ch. 5. §ì mµng nh− cæ ®iÓn. 1.5. BÊt th−êng kh¸c: d©y rau th¾t nót 6. KiÓm tra b¸nh rau. 2. KiÓm tra mµng rau 7. KiÓm tra co håi tö cung, ra m¸u. CÇm d©y rau n©ng lªn. Theo träng l−îng mµng rau sÏ 8. Ghi hå s¬. rñ xuèng. 283 284