Cơ cấu bệnh tật ở bệnh nhân điều trị nội trú khoa nội tiêu hóa Bệnh viện Thống Nhất -TP.HCM

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> CƠ CẤU BỆNH TẬT Ở BỆNH NHÂN ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ<br /> KHOA NỘI TIÊU HÓA BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT –TP.HCM<br /> Ngô Thị Thanh Quýt*, Phạm Thị Hà Giang*, Bùi Thị Hằng*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Xác định mô hình bệnh tật ở bệnh nhân điều trị nội trú tại khoa Nội Tiêu hóa.<br /> Phương pháp nghiên cứu: mô tả, cắt ngang,<br /> Kết quả: Trong thời gian 10 tháng có 1089 bệnh nhân nhập khoa Nội Tiêu hóa bệnh viện Thống Nhất với<br /> 66,57% nam và 33,42% nữ. Độ tuổi trung bình 68,12, mắc trung bình khoảng 2,33 bệnh, càng cao tuổi càng<br /> mắc nhiều bệnh (p 60<br /> <br /> Số lượng bệnh trung bình<br /> <br /> Kết quả TB +/- ĐLC, n (%)<br /> 68,12 ± 7,6<br /> 725 (66,57)<br /> 364 (33,42)<br /> 239(21,94)<br /> 223 (20,47)<br /> 359 (32,96)<br /> 268 (24,60)<br /> 2,34<br /> <br /> Bệnh chính thường gặp là lý do nhập viện<br /> của người bệnh<br /> Bảng 2. Bệnh chính thường gặp là lý do nhập viện.<br /> <br /> Phương pháp tiến hành<br /> Nghiên cứu điều tra trực tiếp qua hồ sơ<br /> lưu trữ các bệnh nhân nhập khoa Nội Tiêu hóa<br /> điều trị.<br /> Các biến số cần thu thập: tuổi, giới, bệnh<br /> chính, bệnh kèm theo.<br /> <br /> Xử lý và phân tích số liệu<br /> Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 11.5. Các<br /> biến số định lượng được mô tả bằng giá trị trung<br /> bình và độ lệch chuẩn – SD (standard deviation).<br /> Các biến số định tính được mô tả bằng tần suất<br /> và tỉ lệ phần trăm.<br /> <br /> 16<br /> <br /> So sánh các biến số giữa các nhóm tuổi dùng<br /> phép kiểm χ2 hoặc phép kiểm chính xác Fisher<br /> (khi tần số trong bất kỳ một ô nào < 5) với các<br /> biến số định tính.<br /> <br /> Bệnh chính<br /> Viêm dạ dày<br /> Xơ gan<br /> Viêm gan mạn<br /> Đái tháo đường týp 2<br /> Viêm trào ngược dạ dày thực quản<br /> Viêm đại tràng<br /> Tăng huyết áp<br /> Ung thư gan<br /> Viêm tụy<br /> Ung thư đại tràng<br /> <br /> Kết quả n (%)<br /> 269 (24,70)<br /> 215 (19,74)<br /> 173 (15,89)<br /> 163 (14,96)<br /> 79 (7,25)<br /> 66 (6,06)<br /> 63 (5,78)<br /> 23 (2,11)<br /> 25 (2,29)<br /> 13 (1,19)<br /> <br /> Nhận xét: viêm loét dạ dày tá tràng là<br /> nguyên nhân thường gặp nhất, tiếp đến xơ gan,<br /> viêm gan mạn…<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 3 * 2014<br /> Mười bệnh kèm theo thường gặp<br /> Bảng 3. Mười bệnh kèm theo thường gặp.<br /> Bệnh<br /> 1. Tăng huyết áp<br /> 2. Đái tháo đường<br /> 3. Bệnh tim thiếu máu cục bộ<br /> 4. Di chứng TBMMN<br /> 5. Bệnh lý xương khớp<br /> 6. Bệnh thận mạn<br /> 7. Bướu lành tiền liệt tuyến<br /> 8. Viêm dạ dày<br /> 9. Rối loạn nhịp tim<br /> 10. Rối loạn chuyển hóa lipid<br /> <br /> Kết quả n (%)<br /> 624 (57,30)<br /> 344 (31,58)<br /> 294 (26,99)<br /> 167 (15,33)<br /> 260 (23,87)<br /> 152 (13,95)<br /> 151 (13,86)<br /> 247 (22,68)<br /> 57 (5,23)<br /> 234 (21,48)<br /> <br /> Số bệnh phối hợp theo nhóm tuổi<br /> Bảng 5. Số bệnh phối hợp theo nhóm tuổi.<br /> Nhóm tuổi<br /> < 60<br /> 60-69<br /> 70-79<br /> ≥ 80<br /> <br /> Số bệnh trung bình<br /> 1,61<br /> 2,08 ± 1,0<br /> 2,51 ± 1,1<br /> 3,10 ± 1,0<br /> <br /> p<br /> <br /> < 0,001<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, người có<br /> tuổi > 60 là chủ yếu chiếm tỉ lệ 78.% cao hơn so<br /> với các tác giả Trịnh Thị Bích Hà(8), Trần Văn<br /> Thanh Phong(7) và Nguyễn Thành Danh(3) lần<br /> lượt là 37,7%, 35,4% và 34,4%. Tỷ lệ nam giới<br /> chiếm đa số (66,57%), nữ chiếm 33,42% (bảng<br /> 1), tương đương với nghiên cứu của Nguyễn<br /> Thành Danh (65% và 35%), và cao hơn so với<br /> Trần Văn Thanh Phong (52,3%; 47,7%). Điều<br /> này được giải thích là do đặc thù bệnh viện<br /> Thống Nhất, là bệnh viện điều trị cho cán bộ<br /> trung và cao cấp nghỉ hưu, nên tỷ lệ người cao<br /> tuổi nhiều hơn và nam giới chiếm ưu thế hơn<br /> so với nữ. Theo tác giả Trần Anh Tuấn(6), cán<br /> bộ công chức là nữ luôn thấp hơn nam giới,<br /> tổng số cán bộ, công chức từ cấp huyện trở lên,<br /> công chức nữ chiếm 31,9%, trong đó các cơ<br /> quan Nhà nước ở Trung ương, công chức nữ<br /> chiếm 34,5%; các cơ quan Nhà nước ở địa<br /> phương, công chức nữ chiếm 28,7%; ở cấp xã,<br /> công chức nữ chiếm 16,2%.<br /> Tuổi trung bình là 68,12 ± 7,6, nhóm tuổi 7079 chiếm tỉ lệ nhiều nhất (32,96%), kế đến là<br /> nhóm tuổi từ 80 trở lên chiếm 24,60%, và thấp<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nhất là nhóm tuổi 60-69 (20,47 %) (bảng 1) tương<br /> tự nghiên cứu của Phạm Thắng(4), nhóm 70-79<br /> tuổi chiếm đến 44,4%, cũng phù hợp với báo cáo<br /> năm 2010 của Bộ Y tế, tuổi thọ trung bình của<br /> người Việt Nam là 72,8 tuổi (nam 70,2 tuổi và nữ<br /> 75,6 tuổi).<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, số bệnh<br /> trung bình ở nhóm tuổi 60-69 là 2,08 ± 1,0 bệnh,<br /> nhóm 70-79 tuổi là 2,51 ± 1,1 bệnh, và nhóm từ<br /> 80 tuổi trở lên mắc trung bình là 3,10±1,0 bệnh<br /> (Bảng 5). Theo tác giả Trần Văn Thanh Phong(7),<br /> số bệnh trung bình ở nhóm tuổi 60-69 là 1,8<br /> bệnh, 70-79 tuổi là 2,1 bệnh và từ 80 tuổi trở lên<br /> là 2,4 bệnh. Tác giả Harugeri tại Ấn Độ(1) nhận<br /> xét số bệnh mà người cao tuổi mắc từ 2-3 bệnh<br /> chiếm 58,6%, 4 bệnh chiếm 22,4% và 1 bệnh là<br /> 19%. Theo tác giả Hsi-Yen Lin(2), người cao tuổi<br /> mắc 1 bệnh chiếm tỉ lệ 27,8%, 2 bệnh chiếm 46%<br /> và 3 bệnh chiếm 21,2%. Kết quả nghiên cứu của<br /> chúng tôi cũng phù hợp với các nghiên cứu của<br /> các tác giả trong và ngoài nước. Từ đó chúng tôi<br /> nhận thấy rằng đa số người cao tuổi có từ 2-3<br /> bệnh, và tuổi càng cao số bệnh mắc càng nhiều.<br /> Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy 10 bệnh<br /> thường gặp là: Viêm dạ dày, xơ gan, viêm gan<br /> mạn, viêm tụy cấp, đái tháo đường, tăng huyết<br /> áp, viêm đại tràng (Bảng 4).<br /> Theo nghiên cứu của Nguyễn Thành Danh<br /> ở bệnh viện Củ Chi năm 2012, những bệnh<br /> người cao tuổi thường mắc là: THA 41,3%,<br /> viêm dạ dày 22%, BTTMCB 15,8%, ĐTĐ 14,2%,<br /> TBMMN 9,2%, bệnh lý xương khớp 8,5%,<br /> BPTNMT 6,9%, suy tim 5,9% và bệnh thận mạn<br /> 5,7%. Theo tác giả Trần Văn Thanh Phong<br /> nghiên cứu mô hình bệnh tật tại bệnh viện Chợ<br /> Rẫy năm 2011, người cao tuổi có tỉ lệ mắc bệnh<br /> cao hơn người dưới 60 tuổi ở các bệnh như:<br /> THA là bệnh có tỉ lệ cao nhất 29,8%, ĐTĐ 13%,<br /> TMCBCT 9,4%, TBMMN 8,5%, ung thư gan<br /> 7,3%, ung thư đại tràng 4,9% và ung thư phổi<br /> 4,0% lần lượt là các bệnh trong 10 bệnh hàng<br /> đầu ở người cao tuổi(7). Theo nghiên cứu của<br /> Trịnh Thị Bích Hà năm 2011 về mô hình và đặc<br /> điểm bệnh tật ở người cao tuổi nội trú Bệnh<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br /> 17<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 3 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> viện Nhân Dân Gia Định(8) cho kết quả 10 bệnh<br /> thường gặp ở là: THA (40,3%), BTTMCB<br /> (26,7%), bệnh mạch máu não (17,3%), ĐTĐ<br /> (14,7%), viêm phổi (12,7%), BPTNMT (10,7%),<br /> bệnh thực quản-dạ dày-tá tràng (6,3%), suy tim<br /> (6%), bệnh thận mạn (4,7%) và xơ gan (3,7%).<br /> So sánh kết quả này với kết quả của chúng<br /> tôi cho thấy đều có các bệnh thường gặp như:<br /> THA, ĐTĐ, BTTMCB, TBMMN và ung thư.<br /> Trong nghiên cứu của Michael B(5), bệnh kết<br /> hợp thường gặp là: THA (63%), ĐTĐ (31%),<br /> bệnh phổi mạn (27%), rối loạn điện giải (26%),<br /> thiếu máu (19%), suy tim sung huyết (14%),<br /> nhược giáp (14%), bệnh mạch máu ngoại biên<br /> (10%), trầm cảm (8%), bệnh thận mạn (8%). Theo<br /> nghiên cứu của tác giả Lin Hi-Yen (2) năm 2008,<br /> bệnh thường gặp ở người cao tuổi là: THA<br /> (24,2%), BTTMCB (14,1%), ĐTĐ (11,5%),<br /> TBMMN (5,9%), bệnh lý dạ dày ruột (3,9%).<br /> Tác giả Harugeri (Ấn Độ) (1), nghiên cứu trên<br /> 814 bệnh nhân cao tuổi (≥ 60 tuổi) nhập viện, thì<br /> bệnh THA vẫn đứng hàng đầu (41,5%), kế đến là<br /> bệnh ĐTĐ (34%). Kết quả này cũng phù với<br /> nghiên cứu của chúng tôi.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> 3. Những bệnh nội khoa kèm theo tăng huyết<br /> áp, bệnh tim thiếu máu cục bộ, đái tháo đường,<br /> bệnh thận mạn, rối loạn chuyển hóa lipid.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> Qua nghiên cứu này chúng tôi rút ra được<br /> một số kết luận như sau:<br /> 1. Bệnh nhân vào điều trị nội trú tại khoa nội<br /> Tiêu hóa có độ tuổi cao nhất là 98, tuổi trung<br /> bình là 68,12 tuổi. Tỉ lệ bệnh nhân nam/nữ = 1,99<br /> <br /> 18<br /> <br /> 2. Các bệnh tại khoa tiêu hóa chiếm tỉ lệ cao<br /> nhất lần lượt là: viêm dạ dày, xơ gan, viêm gan,<br /> đái tháo đường type 2, viêm trào ngược dạ dày<br /> thực quản, viêm đại tràng mạn.<br /> <br /> Harugeri A, Joseph J, and P. G (2010), “Potentially inappropriate<br /> medication use in elderly patients: A study of prevalence and<br /> predictors in two teaching hospitals”, J Postgrad Med, vol. 56, pp.<br /> 186-91.<br /> Hi YL, et al. (2008), “Association of Potentially Inappropriate<br /> Medication Use with Adverse Outcomes in Ambulatory Elderly<br /> Patients with Chronic Diseases”, Drugs Aging, vol. 25(1), pp. 4959.<br /> Nguyễn Thành Danh (2012), “Chỉ định thuốc không thích hợp ở<br /> NCT nội trú Bệnh viện Củ Chi năm 2010”, Luận án chuyên khoa<br /> cấp 2, Đại học y dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> Phạm Thắng (2009), “Mô hình bệnh tật của NCT điều trị tại viện<br /> Lão khoa Quốc gia”, Tạp chí Y học thực hành, tập 666(6), tr. 41-44.<br /> Rothberg MB., Pekow PS, Liu Fengjuan et al (2008), “Potentially<br /> Inappropriate Medication Use in Hospitalized Elders”, Journal<br /> of Hospital Medicine, vol. 3(2), pp. 95<br /> Trần Anh Tuấn, Vấn đề bình đẳng giới trong quá trình tiếp tục cải<br /> cách chế độ công vụ, công chức, tại<br /> website<br /> http://www.caicachhanhchinh.gov.vn/<br /> Trần Văn Thanh Phong (2011), “Mô hình và đặc điểm Bệnh tật<br /> ở NCT điều trị nội trú Bệnh viện Chợ Rẫy”, Luận văn Thạc sĩ Y<br /> học, Đại học y dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> Trịnh Thị Bích Hà (2011), “Mô hình và đặc điểm bệnh tật của<br /> người cao tuổi điều trị nội trú Bệnh viện Nhân Dân Gia Định từ<br /> 01/01/2009 đến 31/12/2009”, Luận văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú năm<br /> 2011, Đại học y dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> <br /> Ngày nhận bài báo:<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo:<br /> Ngày bài báo được đăng:<br /> <br /> 03-04-2014<br /> 1-04-2014<br /> 20 – 05 - 2014<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Nội Khoa Toàn Quốc năm 2014<br /> <br />