intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Công tác xã hội với người chưa thành niên vi phạm pháp luật - Hồ Diệu Thúy

Chia sẻ: Huynh Thi Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

82
lượt xem
4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Công tác xã hội là gì, công tác xã hội ở Việt Nam, công tác xã hội với người chưa thành niên làm trái pháp luật là những nội dung chính trong bài viết "Công tác xã hội với người chưa thành niên vi phạm pháp luật", mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt nội dung chi tiết.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Công tác xã hội với người chưa thành niên vi phạm pháp luật - Hồ Diệu Thúy

X· héi häc sè 1 (77), 2002 59<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> C«ng t¸c x· héi víi<br /> ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> <br /> Hå DiÖu Thóy<br /> <br /> <br /> Ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt lµ do nhiÒu nguyªn nh©n, nguån<br /> gèc kh¸c nhau. §a sè ®ã lµ nh÷ng trÎ må c«i, lang thang, nghiÖn hót hay cã hoµn<br /> c¶nh khã kh¨n. ViÖc phßng ngõa c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ë ng−êi ch−a thµnh<br /> niªn kh«ng ph¶i chØ cã thÓ gi¶i quyÕt theo luËt ph¸p qua c«ng an, tßa ¸n, tr−êng gi¸o<br /> d−ìng, v.v... mµ cßn ph¶i l−u ý ®Õn viÖc b¶o vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc cho c¸c ®èi t−îng<br /> ®ã ngay tõ tr−íc khi x¶y ra c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt còng nh− t¹o ®iÒu kiÖn t¸i<br /> hßa nhËp céng ®ång ®Ó cho hä khái sa vµo nh÷ng hµnh vi sai tr¸i mét lÇn n÷a. §©y<br /> kh«ng ph¶i chØ lµ c«ng viÖc cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn, mµ cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña<br /> toµn x· héi. CÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt v−¬n lªn<br /> trë thµnh nh÷ng c«ng d©n tèt cã Ých cho x· héi. §Ó lµm viÖc cã kÕt qu¶ víi ng−êi ch−a<br /> thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt, cÇn cã nh÷ng c¸n bé x· héi chuyªn nghiÖp ®−îc trang<br /> bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c x· héi nãi chung, tõ ®ã vËn dông linh ho¹t vµo<br /> c«ng t¸c ch¨m sãc gi¸o dôc cho ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt.<br /> 1. C«ng t¸c x· héi lµ g×?<br /> C«ng t¸c x· héi ®−îc ®Þnh nghÜa võa lµ mét nghÖ thuËt võa lµ mét m«n khoa<br /> häc, lµ mét nghÒ chuyªn m«n gióp con ng−êi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña c¸ nh©n,<br /> nhãm, céng ®ång vµ ®Ó ®¹t ®−îc c¸c mèi quan hÖ tháa ®¸ng vÒ c¸ nh©n, nhãm vµ<br /> céng ®ång th«ng qua c¸c ho¹t ®éng x· héi nh− c«ng t¸c x· héi c¸ nh©n, c«ng t¸c x·<br /> héi nhãm, tæ chøc céng ®ång, qu¶n lý x· héi vµ nghiªn cøu. Träng t©m lµ lµm gi¶m<br /> bít c¸c vÊn ®Ò trong quan hÖ cña con ng−êi, lµ lµm phong phó thªm cho cuéc sèng<br /> th«ng qua mèi quan hÖ t−¬ng t¸c ®· ®−îc c¶i thiÖn, lµm t¨ng chøc n¨ng x· héi cña<br /> c¸c c¸ nh©n, ®¬n lÎ hoÆc trong c¸c nhãm, qua c¸c ho¹t ®éng h−íng vµo mèi quan hÖ<br /> h×nh thµnh sù t−¬ng t¸c gi÷a c¸ nh©n víi m«i tr−êng.<br /> - XÐt ë gãc ®é c¸c ho¹t ®éng x· héi, c«ng t¸c x· héi lµ nh÷ng ho¹t ®éng chuyªn<br /> nghiÖp nh»m môc ®Ých gióp ®ì c¸c c¸ nh©n, nhãm vµ céng ®ång trong hoµn c¶nh khã<br /> kh¨n, ®Ó hä phôc håi chøc n¨ng ho¹t ®éng trong x· héi vµ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi<br /> (vÒ c¸c dÞch vô x· héi) cho hä ®¹t ®−îc c¸c môc ®Ých cña c¸ nh©n.<br /> - XÐt ë gãc ®é khoa häc g¾n víi c¸c chÝnh s¸ch x· héi ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu<br /> sèng c¬ b¶n cho c¸c ®èi t−îng x· héi bÞ yÕu thÕ: c«ng t¸c x· héi lµ nh÷ng ho¹t ®éng<br /> ¸p dông c¸c kiÕn thøc, c¸c quan ®iÓm (th¸i ®é) cña x· héi vµ c¸c kü n¨ng thùc hµnh<br /> chuyªn m«n ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch x· héi cña Nhµ n−íc trong viÖc ®¸p øng c¸c dÞch<br /> vô x· héi, ®¶m b¶o cho sù an sinh cña c¸c ®èi t−îng x· héi gÆp hoµn c¶nh khã kh¨n.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 60 C«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> <br /> Dï ®øng ë gãc nh×n nµo th× c«ng t¸c x· héi còng ®Òu h−íng ®Õn mét môc tiªu<br /> rÊt râ rµng lµ v× nh÷ng con ng−êi bÞ yÕu thÕ trong x· héi vµ sù an sinh cña hä. V×<br /> vËy, nh÷ng ho¹t ®éng cña c«ng t¸c x· héi lu«n g¾n víi c¸c quan ®iÓm gi¸ trÞ chung,<br /> c¸c nguyªn t¾c c«ng t¸c x· héi vµ vai trß tr¸ch nhiÖm cña ng−êi lµm c«ng t¸c x· héi.<br /> §iÒu nµy còng rÊt phï hîp víi chñ tr−¬ng ®−êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ta lµ:<br /> "Ch¨m sãc, båi d−ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng−êi v× môc tiªu d©n giÇu n−íc<br /> m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh" 1.<br /> 1.1. Quan ®iÓm c¬ b¶n cña c«ng t¸c x· héi<br /> - C«ng t¸c x· héi ph¶i t¹o m«i tr−êng thuËn lîi gióp ®èi t−îng gi¶m bít hoÆc<br /> lo¹i trõ c¸c khã kh¨n, ®¸p øng c¸c nhu cÇu c¬ b¶n ®Ó c¸ nh©n cã thÓ ph¸t triÓn tiÒm<br /> n¨ng vµ mong muèn mét c¸ch tèi ®a.<br /> - Mçi c¸ nh©n (®èi t−îng) ®Òu ph¶i ®ãng gãp tÝch cùc mäi kh¶ n¨ng cña m×nh<br /> ®Ó ph¸t triÓn an sinh cho chÝnh b¶n th©n vµ cho toµn x· héi.<br /> - Mçi c¸ nh©n cÇn ®−îc ®¶m b¶o nh©n quyÒn vµ ®−îc xö sù mét c¸ch c«ng<br /> b»ng, b×nh ®¼ng.<br /> - C¸ nh©n víi c¸ nh©n, c¸ nh©n víi x· héi ph¶i cã mèi liªn hÖ hîp t¸c chÆt chÏ<br /> ®Ó ph¸t huy cã hiÖu qu¶ søc m¹nh cña tËp thÓ.<br /> - Mçi c¸ nh©n ®Òu ®−îc t«n träng tÝnh tù quyÕt, tù träng, tÝnh c¸ biÖt cña hä.<br /> - X· héi cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi c«ng d©n ®−îc tham gia, ®ãng gãp<br /> vµ thô h−ëng c¸c phóc lîi x· héi.<br /> 1.2. Môc ®Ých cña c«ng t¸c x· héi<br /> - C«ng t¸c x· héi nh»m gióp mäi ng−êi n©ng cao n¨ng lùc, t¨ng kh¶ n¨ng øng<br /> phã vµ kü n¨ng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khã kh¨n cña hä. Môc tiªu nµy ®ßi hái ng−êi lµm<br /> c«ng t¸c x· héi ph¶i cã c¸ch nh×n nhËn vÊn ®Ò kü l−ìng, bao qu¸t, thùc tiÔn, s¸t thùc.<br /> - Gióp mäi ng−êi t×m ®Õn vµ thu thËp c¸c nguån hç trî, qua nh÷ng qu¸ tr×nh<br /> chuyÓn giao, liªn kÕt, ®iÒu ®éng c¸c nguån, lµm c«ng t¸c biÖn hé...<br /> - VËn ®éng ®Ó c¸c tæ chøc vµ hÖ thèng x· héi t¨ng thªm phÇn ®¸p øng thiÕt<br /> thùc víi mçi c¸ nh©n. ë ®©y vai trß cña c¸n bé x· héi lµ thóc ®Èy mäi ho¹t ®éng nh»m<br /> ®¸p øng nhu cÇu cho ®èi t−îng, nhÊt lµ nh÷ng ng−êi trong hoµn c¶nh khã kh¨n.<br /> - Huy ®éng c¸c mèi liªn hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi c¸c yÕu tè m«i tr−êng (nhãm,<br /> tæ chøc x· héi, gia ®×nh, céng ®ång...). Môc tiªu nµy nh»m g©y ¶nh h−ëng cña c¸c<br /> khÝa c¹nh t©m lý x· héi trong cuéc sèng con ng−êi. Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò thùc thÓ, con<br /> ng−êi còng cÇn c¶m thÊy ®−îc liªn hÖ vµ trùc thuéc. C¸n bé x· héi chØ lµ ng−êi t¹o<br /> ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¸ nh©n cã thÓ t¹o mèi quan hÖ tèt h¬n.<br /> Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c tæ chøc, c¬ quan, héi, ®oµn thÓ x· héi, gia ®×nh, céng ®ång<br /> cã t¸c dông g©y ¶nh h−ëng tÝch cùc tíi nh÷ng chÝnh s¸ch an sinh x· héi.<br /> <br /> <br /> 1<br /> §ç M−êi: Ph¸t biÓu khai m¹c Héi nghÞ lÇn thø 4 Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng khãa 7.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> Hå DiÖu Thóy 61<br /> <br /> §Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu trªn, c«ng t¸c x· héi bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng<br /> trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau.<br /> 1.3. C¸c nhiÖm vô cña c«ng t¸c x· héi<br /> - Phßng ngõa: Ph¶i cã c¸c dÞch vô tr−íc khi cã vÊn ®Ò ®Ó ng¨n ngõa vµ ®Ò<br /> phßng tr−êng hîp khã kh¨n cã thÓ x¶y ra víi th©n chñ.<br /> - Ch÷a trÞ: Ph¶i lo¹i trõ, gi¶m bít vµ ch÷a trÞ trong nh÷ng tr−êng hîp ®· vµ<br /> ®ang cã vÊn ®Ò khã kh¨n.<br /> - Phôc håi: Ph¶i phôc håi chøc n¨ng ho¹t ®éng (thùc thÓ, t©m lý, x· héi) cho<br /> nh÷ng tr−êng hîp ®· vµ ®ang bÞ thiÖt thßi.<br /> - Ph¸t triÓn: TriÓn khai c¸c tiÒm n¨ng, n©ng cao ®êi sèng, t¨ng thªm n¨ng lùc<br /> mäi mÆt.<br /> 1.4. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña c«ng t¸c x· héi cÇn ®−îc triÖt ®Ó t«n träng<br /> 1. ChÊp nhËn con ng−êi bÊt kÓ lµ thÕ nµo.<br /> 2. Sù tham gia cña th©n chñ trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.<br /> 3. Tù quyÕt ®Þnh lµ quyÒn cña th©n chñ.<br /> 4. Sù c¸ nh©n hãa cña c¸c th©n chñ.<br /> 5. BÝ mËt.<br /> 6. Ng−êi lµm c«ng t¸c x· héi tù ®¸nh gi¸.<br /> 7. Mèi quan hÖ gi÷a ng−êi lµm c«ng t¸c x· héi vµ th©n chñ.<br /> 1.5. Tr¸ch nhiÖm vµ nguyªn t¾c lµm viÖc cña c¸n bé x· héi<br /> - C¸n bé x· héi ph¶i cã ®ñ phÈm chÊt n¨ng lùc lµm viÖc.<br /> - Cã tinh thÇn phôc vô hÕt søc m×nh.<br /> - Kh«ng l¹m dông vÞ trÝ cña m×nh ®Ó tháa m·n nhu cÇu riªng.<br /> - §¶m b¶o bÝ mËt riªng t− cña ®èi t−îng.<br /> - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®èi t−îng thùc sù tham gia gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña chÝnh m×nh.<br /> - T«n träng quyÒn tù quyÕt cña ®èi t−îng trong giíi h¹n luËt ph¸p vµ sù<br /> tr−ëng thµnh cña ®èi t−îng.<br /> - T«n träng tÝnh chÊt nghÒ nghiÖp trong mèi liªn hÖ víi ®èi t−îng.<br /> - T«n träng tÝnh c¸ biÖt cña mçi ®èi t−îng.<br /> 2. C«ng t¸c x· héi ë ViÖt Nam<br /> Nh×n tæng quan th× c«ng t¸c x· héi trùc thuéc hÖ thèng an sinh x· héi. Nã bao<br /> gåm nhiÒu chÝnh s¸ch, chÕ ®é cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ®−îc ®Ò ra ®Ó gi¶i quyÕt c¸c<br /> nhu cÇu x· héi bøc xóc. ViÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nµy lµ nhiÖm vô c¬ b¶n cña<br /> c«ng t¸c x· héi.<br /> §Êt n−íc ta ®· ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ cña chiÕn tranh qua bao ®êi nay. MÆt<br /> kh¸c, ®Þa h×nh vµ khÝ hËu n−íc ta n»m trong khu vùc th−êng xuyªn cã thiªn tai tµn<br /> ph¸. H¬n thÕ n÷a, nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng n−íc ta ph¸t triÓn theo ®Þnh h−íng x· héi<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 62 C«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> <br /> chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc míi ®−îc chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo<br /> nµn l¹c hËu, tËp trung quan liªu bao cÊp. §ã lµ nh÷ng lý do xuÊt hiÖn nhiÒu rñi ro<br /> vµ nh÷ng tiªu cùc x· héi nh− ®ãi nghÌo, thÊt nghiÖp, n¹n nh©n chiÕn tranh, tai n¹n<br /> do thiªn tai, trÎ må c«i, ng−êi giµ c« ®¬n, ng−êi lang thang vµ nh÷ng tÖ n¹n x· héi.<br /> §¶ng vµ Nhµ n−íc ta ®· cã c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i x· héi vµ b¶o trî x· héi ®èi víi c¸c<br /> ®èi t−îng chÝnh s¸ch vµ c¸c ®èi t−îng x· héi gÆp nhiÒu khã kh¨n rñi ro. §ång thêi<br /> víi viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi, §¶ng vµ Nhµ n−íc ta ®· ban hµnh vµ triÓn<br /> khai c¸c ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng x· héi nh−: ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo, phßng<br /> chèng tÖ n¹n x· héi, ch¨m sãc søc kháe cho trÎ em, xóc tiÕn viÖc lµm, phßng chèng<br /> HIV/AIDS, ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho c¸c gia ®×nh liÖt sÜ, th−¬ng<br /> binh, ng−êi gÆp hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n. Ch−¬ng tr×nh ch¨m sãc vµ b¶o vÖ trÎ<br /> em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ®ang ®−îc §¶ng vµ Nhµ n−íc rÊt quan t©m.<br /> HiÖn nay, m¹ng l−íi ho¹t ®éng cña c«ng t¸c x· héi ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn réng<br /> kh¾p c¶ n−íc. Ngoµi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña ngµnh lao ®éng - th−¬ng binh vµ x·<br /> héi nh»m vµo viÖc gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò x· héi th× c¸c ban ngµnh vµ c¸c tæ chøc<br /> quÇn chóng, c¸c héi ®oµn, c¸c doanh nghiÖp, c¸c céng ®ång d©n c−, c¸c c¸ nh©n tù<br /> nguyÖn, h¶o t©m... ®· cã nh÷ng phèi hîp rÊt chÆt chÏ ®Ó lµm c«ng t¸c x· héi víi c¸c<br /> nhãm ®èi t−îng x· héi t¹i c¸c céng ®ång d©n c−.<br /> C«ng t¸c x· héi víi trÎ - ®Æc biÖt lµ trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n,<br /> trÎ em lµm tr¸i ph¸p luËt - cßn nhiÒu ®iÒu rÊt míi mÎ vµ phøc t¹p; vÊn ®Ò t− ph¸p<br /> víi ng−êi ch−a thµnh niªn ph¶i ®i ®«i víi viÖc thùc hiÖn c¶i c¸ch hÖ thèng t− ph¸p<br /> nh»m lµm hµi hßa gi÷a luËt ph¸p quèc gia vµ quèc tÕ cã liªn quan ®Õn quyÒn vµ<br /> nghÜa vô cña trÎ em. C¸c em lµ nh÷ng ®èi t−îng ®ang rÊt cÇn sù b¶o vÖ, che chë vµ<br /> hç trî ®Æc biÖt cña mäi ng−êi. C«ng t¸c x· héi víi trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt<br /> khã kh¨n vµ ho¹t ®éng t− ph¸p víi ng−êi ch−a thµnh niªn chØ cã ®−îc hiÖu qu¶ tèt<br /> khi cã sù tham gia tÝch cùc vµ ®ång bé cña nhiÒu ban ngµnh nh−: ngµnh lao ®éng -<br /> th−¬ng binh x· héi, ngµnh c«ng an, ngµnh kiÓm s¸t, ngµnh tßa ¸n, c¸c c¬ së gi¸o<br /> d−ìng, c¸c trung t©m b¶o trî x· héi, c¸c tæ chøc x· héi, ®oµn thÓ, céng ®ång, gia<br /> ®×nh, ñy ban B¶o vÖ vµ Ch¨m sãc trÎ em,...<br /> 3. C«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn lµm tr¸i ph¸p luËt<br /> D−íi gãc ®é gi¸o dôc vµ nh©n ®¹o, cã thÓ nhËn thÊy r»ng ng−êi ch−a thµnh niªn<br /> vi ph¹m ph¸p luËt lµ nh÷ng ng−êi bÞ thiÖt thßi do thiÕu sù gi¸o dôc chu ®¸o cña gia<br /> ®×nh, nhµ tr−êng vµ x· héi. MÆt kh¸c, b¶n th©n hä kh«ng tù rÌn luyÖn trong nh÷ng<br /> hoµn c¶nh khã kh¨n nªn dÔ dµng bÞ l«i kÐo vµo nh÷ng tÖ n¹n x· héi vµ téi ph¹m nh−:<br /> trém c¾p, cê b¹c, nghiÖn hót, m·i d©m, b¨ng nhãm... Mét sè ph¹m téi nghiªm träng nh−<br /> giÕt ng−êi, hiÕp d©m, bu«n b¸n ma tóy... buéc ph¶i ®−a vµo tr−êng, tr¹i c¶i t¹o.<br /> 3.1. C«ng t¸c x· héi víi nh÷ng ®èi t−îng nµy lµ hÕt søc khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i<br /> cã nh÷ng kiÕn thøc vµ biÖn ph¸p ®Æc thï<br /> Thø nhÊt, cÇn tËp trung vµo vai trß cña ng−êi ch−a thµnh niªn; hä kh«ng cßn<br /> lµ trÎ con nh−ng ch−a thËt tr−ëng thµnh, ®ang tr¨n trë t×m c¸ch tù kh¼ng ®Þnh<br /> m×nh, rÊt h¨ng h¸i, say mª, nh−ng còng dÔ bi quan, ch¸n n¶n, bu«ng xu«i, v.v...<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> Hå DiÖu Thóy 63<br /> <br /> Thø hai, trong c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn m×nh, ng−êi ch−a thµnh niªn cã kh¶<br /> n¨ng tù tæ chøc mµ kh«ng cÇn sù gióp ®ì nhiÒu cña ng−êi lín. Ng−êi ch−a thµnh<br /> niªn dÔ bÞ tæn th−¬ng nh−ng kh«ng ph¶i lµ thiÕu n¨ng lùc. Sù tham gia cña hä gióp<br /> hä béc lé nh÷ng tiÒm n¨ng cña m×nh. Hä cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph©n tÝch hoµn<br /> c¶nh cña m×nh, lµm thóc ®Èy ®éng c¬ cña hä, gióp hä thay ®æi vµ ph¸t triÓn.<br /> Thø ba, lµm sao cho ng−êi ch−a thµnh niªn tham gia ®Ých thùc vµo c¸c<br /> ch−¬ng tr×nh cã tÝnh ®Þnh h−íng vµ ph¸t triÓn tèt cho nh©n c¸ch cña hä lµ môc tiªu<br /> chñ yÕu ®Æt ra cña c«ng t¸c x· héi.<br /> 3.2. C¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng c«ng t¸c x· héi ®Ó gióp ®ì mét ®èi t−îng<br /> - CÇn chÊp nhËn ®èi t−îng trong mäi t×nh huèng, hoµn c¶nh, t©m tr¹ng; chÊp<br /> nhËn c¸ch suy nghÜ, hµnh vi – dï lµ tiªu cùc; cÇn t«n träng ®èi t−îng – dï hä lµ ai,<br /> nh− thÕ nµo, còng kh«ng phª ph¸n hä.<br /> - CÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho ®èi t−îng tham gia trong toµn bé qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt<br /> vÊn ®Ò, h·y l¾ng nghe vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ®èi t−îng cung cÊp c¸c th«ng tin cã liªn<br /> quan. §èi t−îng cã quyÒn bµn b¹c ®−a ra h−íng gi¶i quyÕt hoÆc quyÕt ®Þnh. Ng−êi lµm<br /> c«ng t¸c x· héi chØ cÇn h−íng cho ®èi t−îng, tham gia tÝch cùc víi ®èi t−îng trong<br /> ch−¬ng tr×nh b»ng c¸c kiÕn thøc, kü n¨ng nh»m gióp ®èi t−îng thÊy ®−îc c¸i ®óng, c¸i<br /> sai, c¸i lîi, c¸i h¹i trong vÊn ®Ò cña ®èi t−îng, tuyÖt ®èi kh«ng ®−îc tù m×nh quyÕt<br /> ®Þnh thay cho ®èi t−îng, kh«ng ®−îc phª ph¸n ®èi t−îng trong bÊt kú t×nh huèng nµo,<br /> v× viÖc phª ph¸n ®¸nh gi¸ sÏ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng trong c«ng t¸c. §èi<br /> t−îng cã thÓ ph¶n øng, khÐp kÝn, kh«ng cëi më bµy tá víi c¸n bé x· héi n÷a.<br /> - §¶m b¶o gi÷ bÝ mËt nh÷ng th«ng tin vÒ ®èi t−îng nh»m b¶o vÖ ®èi t−îng.<br /> Gi÷ bÝ mËt nh÷ng th«ng tin cña ®èi t−îng lµm cho lßng tin cña hä víi c¸n bé c«ng t¸c<br /> x· héi t¨ng lªn, nhê ®ã hä s½n sµng hîp t¸c, chia sÎ vµ tham gia cïng c¸n bé c«ng t¸c<br /> x· héi trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. NÕu ®Ó mÊt lßng tin ë ®èi t−îng, c¸n bé c«ng t¸c<br /> x· héi sÏ gÆp khã kh¨n trong nh÷ng lÇn hîp t¸c sau ®ã.<br /> - C¸n bé c«ng t¸c x· héi ph¶i cã ý thøc vÒ vai trß cña m×nh lµ t¹o ®iÒu kiÖn<br /> cho sù ph¸t triÓn cña ®èi t−îng chø kh«ng ph¶i lµ sö dông quyÒn h¹n ®Ó m−u lîi<br /> hoÆc yªn chuyÖn cho m×nh. CÇn x¸c ®Þnh mèi quan hÖ cña m×nh víi ®èi t−îng lµ kiÓu<br /> quan hÖ nghÒ nghiÖp, kh¸c víi c¸c quan hÖ kh¸c. Mèi quan hÖ nµy cã ®Þnh h−íng râ<br /> rÖt, nã mang tÝnh hç trî vµ lu«n ®−îc kiÓm so¸t bëi c¸c nguyªn t¾c nghÒ nghiÖp.<br /> 3.3. Môc ®Ých cña c«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> Môc ®Ých cña c«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt lµ<br /> khuyÕn khÝch sù lµnh m¹nh hãa cña hä, ®Ó phôc håi mét c¸ch c¬ b¶n nh©n c¸ch cho<br /> nh÷ng ®èi t−îng ®· vi ph¹m ph¸p luËt thay v× trõng ph¹t hä.<br /> Môc ®Ých chung nµy ®−îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng ho¹t ®éng nh− sau:<br /> - Gióp t¨ng c−êng lµm râ ®éng c¬ cña ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p<br /> luËt, hiÓu râ t©m tr¹ng vµ hoµn c¶nh cña hä.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 64 C«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> <br /> - T¹o cho c¸c ®èi t−îng ®iÒu kiÖn gi¶i táa t©m tr¹ng, ®Ó cã thÓ chia sÎ t©m t−,<br /> t×nh c¶m.<br /> - Cung cÊp th«ng tin mµ c¸c ®èi t−îng ch−a cã hoÆc ch−a râ.<br /> - Gióp c¸c ®èi t−îng tù ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh, x¸c ®Þnh t×nh thÕ, söa ®æi c¸i sai,<br /> ph¸t huy thÕ m¹nh vµ c¸c n¨ng lùc tèt cña m×nh.<br /> - Gióp c¸c ®èi t−îng nhËn biÕt c¸c kiÓu hµnh vi, hiÓu biÕt vÒ b¶n th©n vµ<br /> ng−êi kh¸c.<br /> - Gióp c¸c ®èi t−îng t¨ng c−êng kh¶ n¨ng x· héi hãa, t¨ng sù tù tin trong giao<br /> tiÕp, häc hái kü n¨ng sèng.<br /> 3.4. C«ng t¸c x· héi nhãm víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> C«ng t¸c x· héi nhãm víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt lµ rÊt cÇn<br /> thiÕt v× nh÷ng lý do sau ®©y:<br /> - Nhãm ®em l¹i nh÷ng t×nh huèng ®êi th−êng thu nhá ®Ó häc hái vµ thay ®æi<br /> hµnh vi, th¸i ®é.<br /> - Trong nhãm, c¸c ®èi t−îng béc lé c¸c kiÓu c¸ch ho¹t ®éng riªng th«ng qua<br /> c¸c t×nh huèng mµ hä häc ®−îc cña nhau c¸ch ®èi phã víi c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n cã thÓ<br /> x¶y ra sau nµy.<br /> - Nhãm lµ n¬i c¸c ®èi t−îng thö nghiÖm c¸c quan ®iÓm, c¸ch øng xö, c¸ch t×m<br /> tßi míi.<br /> - Nh÷ng kü n¨ng míi trong quan hÖ cña c¸c ®èi t−îng cã thÓ ®−îc ph¸t triÓn, vÊn<br /> ®Ò hiÖn t¹i ®−îc gi¶i quyÕt vµ c¸c chuÈn mùc vµ gi¸ trÞ ®−îc xem xÐt l¹i vµ söa ®æi.<br /> - Th«ng qua sinh ho¹t nhãm mµ c¸c ®èi t−îng lÊy l¹i ®−îc th¨ng b»ng vÒ t×nh<br /> c¶m, quan hÖ x· héi, bï ®¾p ®−îc nh÷ng trèng v¾ng t×nh c¶m mµ hä ®ang ph¶i tr¶i qua.<br /> - C«ng t¸c x· héi nhãm cã thÓ lµ mét c¸ch tèt nhÊt cã ®−îc t¹i mét thêi ®iÓm<br /> ®Ó øng phã víi mét t×nh huèng hay vÊn ®Ò.<br /> 3.5. Gi¸o dôc l¹i ng−êi ch−a thµnh niªn cã nguy c¬ lµm tr¸i ph¸p luËt<br /> 3.5.1. Néi dung cña gi¸o dôc l¹i<br /> Gi¸o dôc l¹i lµ ho¹t ®éng nh»m thay ®æi quan ®iÓm, nh÷ng ph¸n ®o¸n, nh÷ng<br /> ®¸nh gi¸ sai, kh«ng ®óng ®¾n, nh»m c¶i biÕn nh÷ng thãi quen hµnh ®éng, nh÷ng ý<br /> nghÜ, hµnh vi tr¸i víi chuÈn mùc x· héi, nh»m gióp c¸c ®èi t−îng ph¸t triÓn trë l¹i<br /> nh− nh÷ng ng−êi b×nh th−êng kh¸c.<br /> Gi¸o dôc l¹i ®ßi hái ph¶i t×m hiÓu kü c¸c nguyªn nh©n lµm cho c¸c ®èi t−îng<br /> bÞ m¾c sai lÇm trong tõng hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn cô thÓ, ®Ó tõ ®ã t×m ra ph−¬ng ph¸p<br /> thÝch hîp cho tõng tr−êng hîp.<br /> Gi¸o dôc l¹i ph¶i g¾n víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn gi÷a c¸c quy ®Þnh<br /> chuÈn mùc cña x· héi víi tõng nhu cÇu riªng cña tõng c¸ nh©n v−ît qu¸ khu«n khæ<br /> cho phÐp, dÉn ®Õn nh÷ng lÖch l¹c vÒ nh©n c¸ch.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> Hå DiÖu Thóy 65<br /> <br /> Trong thùc tÕ, c¸c ®èi t−îng th−êng ®øng tr−íc nh÷ng t×nh huèng b¾t buéc<br /> ph¶i lùa chän: tin hay kh«ng tin, ®óng hay sai, lµm hay kh«ng lµm, nh−ng hä l¹i<br /> thiÕu kinh nghiÖm vµ vèn sèng. Tr−íc hoµn c¶nh ®ã, bÞ xói giôc l«i kÐo bëi kÎ xÊu th×<br /> ®èi t−îng dÔ dµng r¬i vµo con ®−êng ph¹m ph¸p. NÕu gÆp ®−îc lêi khuyªn ®óng ®¾n,<br /> ®èi t−îng sÏ ho¹t ®éng nh− ng−êi b×nh th−êng. V× vËy, b¶n chÊt cña viÖc gi¸o dôc l¹i<br /> lµ gióp cho ®èi t−îng tù lùa chän mét gi¶i ph¸p ®óng ®¾n khi øng xö, nhÊt lµ trong<br /> t×nh huèng cã m©u thuÉn.<br /> Gi¸o dôc l¹i bao giê còng ®ông ch¹m tíi ph¶n x¹ chèng l¹i, khã b¶o, víi mét<br /> lo¹t c¸c sai lÖch, thiÕu sãt ®· kh¸ æn ®Þnh trong ý nghÜ vµ hµnh ®éng cña ®èi t−îng.<br /> TÝnh khã b¶o th−êng ®èi lËp víi nh÷ng tr«ng chê cña gia ®×nh, nhµ tr−êng vµ x· héi.<br /> Do ®ã, cÇn t×m hiÓu thËt kü l−ìng nguyªn nh©n bªn trong vµ bªn ngoµi ®èi t−îng,<br /> cÇn t¸c ®éng b»ng nhiÒu h×nh thøc ®Ó gióp ®èi t−îng tù nhËn ra vÊn ®Ò ®Ó tù thay<br /> ®æi nhËn thøc, th¸i ®é cña chÝnh m×nh, tõ ®ã t¹o ®−îc niÒm tin n¬i b¶n th©n.<br /> C¸c hµnh vi lÖch l¹c cña ®èi t−îng bao giê còng b¾t nguån tõ nh÷ng nguyªn<br /> nh©n s©u xa vµ diÔn ra dÇn dÇn tõ Ýt trÇm träng ®Õn trÇm träng h¬n, tõ th−a thít<br /> ®Õn liªn tôc h¬n. Ph¸t hiÖn sím lÖch l¹c còng cã thÓ gióp phßng ngõa hiÖu qu¶ nh−<br /> ph¸t hiÖn sím bÖnh tËt.<br /> KÕt qu¶ cña gi¸o dôc l¹i còng cßn phô thuéc mét phÇn quan träng vµo tÝnh tù<br /> gi¸c tÝch cùc söa ®æi nÕp sèng, hµnh vi lÖch l¹c cña ®èi t−îng.<br /> Gi¸o dôc l¹i sö dông hai nguån kinh nghiÖm: kinh nghiÖm sèng cña thÕ hÖ<br /> tr−íc truyÒn l¹i cho thÕ hÖ sau vµ kinh nghiÖm sèng cña nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c<br /> x· héi, ®Ó kÝch thÝch nh÷ng t×nh c¶m, phÈm chÊt tèt ®Ñp – dï Ýt ái – cßn l¹i trong c¸c<br /> ®èi t−îng ®Ó phôc håi chóng trë l¹i ®Çy ®ñ nh− tr−íc khi chóng bÞ ®¸nh mÊt.<br /> Tãm l¹i, gi¸o dôc l¹i ®ßi hái nh÷ng ph−¬ng ph¸p vµ néi dung kh¾t khe h¬n<br /> gi¸o dôc b×nh th−êng. Ngoµi chøc n¨ng x©y dùng, gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn, gi¸o dôc l¹i<br /> cßn cã chøc n¨ng phôc håi, bï trõ, kÝch thÝch, chØnh söa c¸c ho¹t ®éng vµ hµnh vi<br /> lÖch l¹c cña ®èi t−îng cho phï hîp víi chuÈn mùc x· héi, gióp ®èi t−îng nhËn thøc<br /> ®−îc nh÷ng lÖch l¹c cña m×nh vµ tù chñ kh¾c phôc, v−¬n lªn.<br /> 3.5.2. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh gi¸o dôc l¹i<br /> - Gi¸o dôc l¹i ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt lµ mét qu¸ tr×nh phøc<br /> t¹p, l©u dµi, khã kh¨n, v× mçi ®èi t−îng th−êng cã nh÷ng c¸ tÝnh riªng biÖt mµ ®iÓm<br /> chung lµ ph¶n øng chèng l¹i c¸c chuÈn mùc x· héi.<br /> - Gi¸o dôc l¹i lµ mét qu¸ tr×nh cã tÝnh phøc hîp, ®ßi hái ph¶i quan t©m ®ång<br /> thêi ®Õn nhiÒu yÕu tè: t×nh c¶m, cuéc sèng, nghÒ nghiÖp, niÒm tin, m«i tr−êng x· héi,<br /> gia ®×nh, bÌ b¹n, ... Do ®ã cÇn cã sù kÕt hîp c¸c ph−¬ng ph¸p, c¸c lùc l−îng x· héi<br /> mét c¸ch ®ång bé.<br /> - Gi¸o dôc l¹i mang tÝnh c¸ biÖt cao: mçi ®èi t−îng cã hoµn c¶nh riªng t− kh¸c<br /> nhau, nguyªn nh©n ph¹m ph¸p kh¸c nhau, do ®ã ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p<br /> gi¸o dôc c¸ biÖt cho phï hîp víi tõng ®èi t−îng.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br /> 66 C«ng t¸c x· héi víi ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt<br /> <br /> - ChØ cã x©y dùng ®−îc lßng tin lÉn nhau gi÷a ng−êi lµm c«ng t¸c x· héi víi<br /> ®èi t−îng (ng−êi ch−a thµnh niªn vi ph¹m ph¸p luËt) th× míi mong nhËn ®−îc sù hîp<br /> t¸c cña ®èi t−îng, biÓu hiÖn ë chç béc lé t×nh c¶m ch©n thùc, cã sù mong muèn h−íng<br /> thiÖn. V× vËy, gi¸o dôc l¹i lµ mét qu¸ tr×nh kiªn nhÉn, nh©n ¸i, ®é l−îng, l¹c quan vµ<br /> tin t−ëng vµo c¸i thiÖn thÇm kÝn cßn tiÒm Èn trong mçi con ng−êi ®èi t−îng.<br /> - Qu¸ tr×nh gi¸o dôc l¹i thèng nhÊt víi qu¸ tr×nh gi¸o dôc b×nh th−êng. Môc<br /> ®Ých cuèi cïng cña gi¸o dôc l¹i lµ tr¶ l¹i cuéc sèng b×nh th−êng cho ®èi t−îng, gióp<br /> ®èi t−îng trë l¹i sinh ho¹t b×nh th−êng nh− mäi ng−êi kh¸c, kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi<br /> xö, kh«ng cßn mÆc c¶m.<br /> 3.5.3. Mét sè nguyªn t¾c khi vËn dông ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc l¹i<br /> - Nguyªn t¾c bao trïm lµ ng−êi lµm c«ng t¸c x· héi ph¶i xuÊt ph¸t tõ t×nh<br /> th−¬ng yªu thËt sù ®èi víi ®èi t−îng, tin vµo sù tiÕn bé cña hä, t¹o ®−îc lßng tin cña<br /> ®èi t−îng ®èi víi m×nh, víi tËp thÓ, víi mäi ng−êi xung quanh.<br /> - Mçi ®èi t−îng m¾c sai ph¹m ®Òu xuÊt ph¸t tõ hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn riªng, vµ<br /> mçi ng−êi cã nh÷ng t©m t− riªng. Kh«ng hiÓu biÕt cÆn kÏ nh÷ng c¸i ®ã th× sÏ kh«ng<br /> thÓ t×m ra ®−îc ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc thÝch hîp cho tõng ®èi t−îng.<br /> - BiÕt râ vÒ qu¸ khø, hoµn c¶nh cña ®èi t−îng kh«ng ®−îc lµm n¶y sinh ®Þnh<br /> kiÕn ë ng−êi gi¸o dôc; vµ khi uèn n¾n hµnh vi sai ph¹m cña ®èi t−îng, nÕu kh«ng<br /> thËt cÇn thiÕt th× kh«ng nªn nh¾c l¹i lçi lÇm cò cña hä.<br /> - CÇn dùa vµo ®Æc ®iÓm t©m lý løa tuæi, khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng −u ®iÓm, së<br /> tr−êng cßn cã ë ®èi t−îng, nh»m phôc håi l¹i nh÷ng phÈm chÊt tèt tr−íc ®©y mµ hä<br /> ®· tõng lµm mÊt ®i trong qu¸ tr×nh sai ph¹m.<br /> - CÇn ph©n tÝch, phª ph¸n nh÷ng hµnh vi lÖch l¹c cña ®èi t−îng, nh−ng tr¸nh<br /> lªn ¸n hoÆc ®¸nh gi¸ cã tÝnh xóc ph¹m ®Õn nh©n c¸ch cña ®èi t−îng.<br /> - Lùa chän, t¹o t×nh huèng gi¸o dôc, vËn dông nh÷ng t×nh huèng trong ®êi<br /> sèng riªng cña ®èi t−îng ®Ó t¸c ®éng ®óng lóc, t¹o ra nh÷ng c¶m xóc tÝch cùc, nh÷ng<br /> t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù di chuyÓn h−íng ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña ®èi t−îng.<br /> - Kh«ng ¸p dông trµn lan mét biÖn ph¸p gi¸o dôc víi nhiÒu ng−êi hoÆc nhiÒu<br /> lÇn ®èi víi mét ng−êi.<br /> KÕt luËn<br /> §Ó ®−a ®−îc nh÷ng con ng−êi lÇm lçi trë vÒ víi con ®−êng ngay th¼ng tr−íc<br /> kia cña hä, cã rÊt nhiÒu ph−¬ng ph¸p. Mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p Êy lµ c«ng t¸c<br /> x· héi. Tuy cßn lµ mét thø c«ng viÖc míi mÎ ë ta, song ë ®©u ®· b¾t ®Çu sö dông<br /> ph−¬ng ph¸p nµy ®Òu thÊy cã hiÖu qu¶ kh¸ râ rÖt. C«ng t¸c x· héi lµ mét sù bæ trî<br /> ®¾c lùc cho c¸c c¬ quan thi hµnh ph¸p luËt. Song, c«ng viÖc ®µo t¹o nªn mét ®éi ngò<br /> nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c x· héi ®ñ ®Ó ®¸p øng ®−îc nhu cÇu x· héi lµ mét c«ng viÖc<br /> l©u dµi, v× c«ng t¸c x· héi lµ mét ngµnh chuyªn m«n còng ®ßi hái mét qu¸ tr×nh ®µo<br /> t¹o kh«ng kh¸c bÊt kú mét ngµnh häc nµo kh¸c. Hy väng trong t−¬ng lai, ngµnh häc<br /> nµy sÏ cã mÆt ngµy mét nhiÒu h¬n ë c¸c tr−êng ®¹i häc.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2