zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Cụ thể hóa hay không cụ thể hóa các quy định của Bộ luật Hình sự để góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

55
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong quá trình sửa đổi Bộ luật Hình sự (BLHS) Việt Nam năm 2015, có hai quan điểm trái ngược nhau về việc cụ thể hóa hay không cụ thể hóa các quy định của BLHS để góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ tốt hơn quyền con người, quyền công dân; bảo đảm phát hiện chính xác và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cụ thể hóa hay không cụ thể hóa các quy định của Bộ luật Hình sự để góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm

BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT CUÅ THÏÍ HOÁA HAY KHÖNG CUÅ THÏÍ HOÁA CAÁC QUY ÀÕNH CUÃA BÖÅ LUÊÅT HÒNH SÛÅ ÀÏÍ GOÁP PHÊÌN NÊNG CAO HIÏåU QUAÃ ÀÊËU TRANH PHOÂNG, CHÖËNG TÖÅI PHAÅM Nguyễn Thị Ngọc Hoa* * TS. Giám đốc Trung tâm khảo thí và đảm bảo chất lượng đào tạo, Học viện Báo chí và Tuyên truyền Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khoá: Bộ luật Hình sự; Trong quá trình sửa đổi Bộ luật Hình sự (BLHS) Việt Nam năm 2015, có hai cụ thể hóa; hiệu quả đấu quan điểm trái ngược nhau về việc cụ thể hóa hay không cụ thể hóa các quy tranh; phòng, chống tội định của BLHS để góp phần nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm; quyền con người phạm, bảo vệ tốt hơn quyền con người, quyền công dân; bảo đảm phát hiện Lịch sử bài viết: chính xác và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội. Nhận bài: 16/01/2017 Biên tập: 10/02/2017 Duyệt bài: 17/02/2017 Article Infomation: Abstract: Keywords: Penal Code; In the process of amending the Vietnam Penal Code of 2015, there have been Concretise; Fighting Effi- two diametrically opposed points of view about whether or not to concretize ciency; Crime Prevention; the provisions of this Criminal Code so that it would be able to improve the Human Rights efficiency of the fight against crime, better protection of human rights and civil rights, ensure the accurate detection and intelligent handling timely Article History: offense. Received: 16 Jan. 2017 Edited: 10 Feb. 2017 Approved: 17 Feb. 2017 1. Quan điểm thứ nhất, Bộ luật Hình sự nguy cơ xảy ra nhiều hơn mà không bị xử lý. càng cụ thể bao nhiêu thì càng làm giảm Ví dụ 1: Nếu khoản 1 Điều 134 BLHS hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội năm 2015 quy định tội cố ý gây thương tích phạm bấy nhiêu hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người Quan điểm này lập luận trên hai khác như sau: “Người nào cố ý gây thương phương diện sau: tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của Thứ nhất, nếu BLHS càng cụ thể bao người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ nhiêu thì người phạm tội càng có điều kiện 11%...” thì người phạm tội sẽ biết và dễ để “lách luật” bấy nhiêu, vì vậy, tội phạm có “lách luật” theo hướng, họ chỉ gây thương NGHIÏN CÛÁU Söë 05(333) T3/2017 LÊÅP PHAÁP 35
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT tích cho sức khoẻ của người khác với tỷ lệ cho xã hội của hành vi phạm tội; không mất tổn thương cơ thể dưới 11% (và không thuộc nhiều công sức để phân tích, đánh giá tính các trường hợp đã được liệt kê tại khoản 1 chất của tình hình tội phạm cũng như Điều 134 này)1. nguyên nhân, điều kiện của tình hình tội Ví dụ 2: Nếu khoản 1 Điều 173 BLHS phạm, qua đó đề xuất giải pháp đấu tranh năm 2015 quy định tội trộm cắp tài sản như phòng, chống tội phạm. sau: “Người nào trộm cắp tài sản của người 2. Quan điểm thứ hai, Bộ luật Hình sự khác trị giá từ 2.000.000 đồng…” thì người càng cụ thể bao nhiêu thì càng nâng cao phạm tội sẽ biết và dễ “lách luật” theo hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội hướng, họ chỉ trộm cắp tài sản của người phạm bấy nhiêu khác trị giá dưới 2.000.000 đồng (và không Quan điểm này lập luận trên 02 thuộc các trường hợp đã được liệt kê tại khoản 1 Điều 173 này)2. phương diện sau đây: Thứ hai, nếu BLHS càng cụ thể bao Thứ nhất, BLHS càng cụ thể bao nhiêu thì người áp dụng các quy định của nhiêu thì mọi cá nhân, doanh nghiệp, tổ BLHS càng “lười” bấy nhiêu, họ không cần chức, đơn vị, cơ quan càng có điều kiện để niềm tin nội tâm, không cần nỗ lực, phấn nhận thức rõ hành vi nào bị coi là tội phạm. đấu, rèn luyện, học tập nâng cao trình độ Vì vậy, họ sẽ tránh không đi vào con đường chuyên môn, nghiệp vụ, vì khi đó tính chất, phạm tội và điều này có tác dụng rất tốt mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Quy phạm tội đã quá cụ thể, quá rõ ràng, cho nên định cụ thể trong BLHS giống như đèn đỏ họ không phải mất nhiều công sức để phân giao thông, nếu nó càng rõ thì người tham tích, đánh giá tính chất, mức độ nguy hiểm gia giao thông càng dễ nhận biết để dừng lại 1 Các trường hợp được quy định liệt kê tại khoản 1 Điều 134: a) Dùng hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn gây nguy hại cho từ 02 người trở lên; b) Dùng a-xít sunfuric (H2SO4) hoặc hóa chất nguy hiểm khác gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; c) Gây cố tật nhẹ cho nạn nhân; d) Phạm tội 02 lần trở lên; đ) Phạm tội đối với 02 người trở lên; e) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ; g) Đối với ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng mình, thầy giáo, cô giáo của mình; h) Có tổ chức; i) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; k) Phạm tội trong thời gian đang bị tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù hoặc đang bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở cai nghiện bắt buộc; l) Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe do được thuê; m) Có tính chất côn đồ; n)Tái phạm nguy hiểm; o) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân. 2 Các trường hợp được quy định liệt kê tại khoản 1 Điều 173: a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm; b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 174, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm; c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội; d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại. NGHIÏN CÛÁU 36 LÊÅP PHAÁP Söë 05(333) T3/2017
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT kịp thời, không vi phạm pháp luật và không thứ nhất đưa ra là không đúng và không phù gây hậu quả xấu cho xã hội. hợp với quan điểm “BLHS càng cụ thể bao Thứ hai, BLHS càng cụ thể bao nhiêu nhiêu thì… tội phạm có nguy cơ xảy ra thì mọi cá nhân, doanh nghiệp, mọi tổ chức, nhiều hơn mà không bị xử lý” vì những ví đơn vị, cơ quan càng có điều kiện để nhắc dụ này là những trường hợp không bị coi là nhở, giáo dục, ngăn chặn người thân của tội phạm do không thỏa mãn bốn yếu tố cấu mình và những cá nhân khác trong xã hội; thành tội phạm (tội cố ý gây thương tích ngăn chặn những thành viên trong doanh hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người nghiệp, tổ chức, đơn vị, cơ quan mình tránh khác và tội trộm cắp tài sản, nhất là chưa đi vào con đường phạm tội. thỏa mãn dấu hiệu hậu quả của hành vi 3. Nên ủng hộ quan điểm nào? phạm tội). Các trường hợp này chỉ bị coi là Chúng tôi ủng hộ quan điểm thứ hai, vi phạm hành chính và người vi phạm sẽ bị đó là: “BLHS càng cụ thể bao nhiêu thì càng xử lý theo quy định của Luật Xử lý vi phạm nâng cao hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội hành chính năm 2012, Luật Phòng, chống phạm bấy nhiêu” vì bốn lý do cơ bản sau đây: bạo lực gia đình năm 2007 và các văn bản Thứ nhất, chúng tôi hoàn toàn nhất trí hướng dẫn thi hành3. Do đó, kết luận như với hai lý do trên hai phương diện mà quan quan điểm thứ nhất rằng “BLHS càng cụ thể điểm thứ hai đã nêu trên. bao nhiêu thì… tội phạm có nguy cơ xảy ra Thứ hai, chúng tôi bác bỏ hai lý do nhiều hơn mà không bị xử lý” là không trên hai phương diện mà quan điểm thứ nhất chính xác. đã đưa ra; cụ thể là: - Nếu quan điểm thứ nhất cho rằng: - Nếu quan điểm thứ nhất cho rằng: “BLHS càng cụ thể bao nhiêu thì người áp “BLHS càng cụ thể bao nhiêu thì người dụng các quy định của BLHS càng “lười” phạm tội càng có điều kiện để “lách luật” bấy nhiêu, họ không cần niềm tin nội tâm, bấy nhiêu, vì vậy, tội phạm có nguy cơ xảy không cần nỗ lực, phấn đấu, rèn luyện, học ra nhiều hơn mà không bị xử lý” và để tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp chứng minh cho nhận định này, quan điểm vụ, vì khi đó họ không phải mất nhiều công thứ nhất đã đưa ra hai ví dụ. Tuy nhiên, sức để phân tích, đánh giá tính chất, mức độ chúng tôi cho rằng, hai ví dụ mà quan điểm nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội; 3- Điểm a khoản 3 Điều 5 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình quy định xử phạt vi phạm quy định về trật tự công cộng như sau: “3. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: a) Tàng trữ, cất giấu trong người, đồ vật, phương tiện giao thông các loại dao, búa, các loại công cụ, phương tiện khác thường dùng trong lao động, sinh hoạt hàng ngày nhằm mục đích cố ý gây thương tích cho người khác;” (Nghị định này hiện nay vẫn thiếu quy định về ranh giới tội phạm cố ý gây thương tích và vi phạm cố ý gây thương tích). - Khoản 1 và điểm a khoản 2 Điều 49 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình quy định xử phạt hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình như sau: “1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên gia đình. 2. Phạt tiền từ 1.500.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: a) Sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho thành viên gia đình;…”. - Điểm a khoản 1 Điều 15 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình quy định xử phạt vi phạm quy định về gây thiệt hại đến tài sản của người khác như sau: “1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: a) Trộm cắp tài sản;…”. NGHIÏN CÛÁU Söë 05(333) T3/2017 LÊÅP PHAÁP 37
BAÂN VÏÌ DÛÅ AÁN LUÊÅT cũng không mất nhiều công sức để phân dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ tích, đánh giá tính chất của tình hình tội nghĩa xã hội, kế thừa Hiến pháp năm 1946, phạm cũng như nguyên nhân, điều kiện của Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp năm 1980, tình hình tội phạm để qua đó đề xuất giải Hiến pháp năm 1992 và đặc biệt là yêu cầu pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm” thể chế hóa Điều 14 Hiến pháp năm 2013: cũng không chính xác. Bởi lẽ, Điều 50 “1. Ở nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, các BLHS đã quy định về căn cứ quyết định quyền con người, quyền công dân về chính hình phạt như sau: “1. Khi quyết định hình trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được phạt, Tòa án căn cứ vào quy định của Bộ công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo luật này, cân nhắc tính chất và mức độ nguy Hiến pháp và pháp luật. 2. Quyền con người, hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo thân người phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ quy định của luật trong trường hợp cần thiết và tăng nặng trách nhiệm hình sự. 2. Khi vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật quyết định áp dụng hình phạt tiền, ngoài căn tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe cứ quy định tại khoản 1 Điều này, Tòa án của cộng đồng”. căn cứ vào tình hình tài sản, khả năng thi Thứ tư, BLHS càng cụ thể bao nhiêu hành của người phạm tội”. thì càng chống oan sai tốt bấy nhiêu và nhờ Quy định này cho thấy, cho dù BLHS vậy, càng nâng cao hiệu quả đấu tranh có cụ thể bao nhiêu thì người áp dụng các phòng, chống tội phạm. Nhận định này hoàn quy định của BLHS vẫn phải “… căn cứ vào toàn phù hợp với đánh giá của Ủy ban quy định của BLHS, cân nhắc tính chất và thường vụ Quốc hội khóa XIII về nguyên mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi nhân dẫn đến tình hình oan, sai trong việc phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình áp dụng pháp luật về hình sự: “Một số quy tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình định của BLHS còn bất cập, thiếu hướng sự; tình hình tài sản, khả năng thi hành của dẫn các tình tiết định tính như: hậu quả người phạm tội” và khi đó, họ càng cần hơn nghiêm trọng, rất nghiêm trọng; số lượng niềm tin nội tâm, cần nỗ lực, phấn đấu, rèn lớn, rất lớn, đặc biệt lớn; quy mô thương luyện, học tập nâng cao trình độ chuyên mại, động vật được ưu tiên bảo vệ...; vấn đề môn, nghiệp vụ hơn, vì có như vậy họ mới định lượng tài sản trong một số tội phạm”4 có khả năng phân hóa rõ hơn từng trường chính là nguyên nhân của tình hình oan sai hợp phạm tội đã được quy định rất cụ thể trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử trong BLHS. trong thời gian qua5. Thứ ba, chúng tôi ủng hộ quan điểm Chính vì bốn lý do cơ bản như đã nêu thứ hai còn vì yêu cầu ngày càng cao của trên, chúng tôi khẳng định rằng, BLHS càng việc bảo đảm quyền con người, quyền công cụ thể bao nhiêu thì càng nâng cao hiệu quả dân, trên cơ sở thể chế hóa Cương lĩnh xây đấu tranh phòng, chống tội phạm bấy nhiêun 4 Đoạn 1 khoản 2 Mục III Báo cáo số 870/BC-UBTVQH13 ngày 20/5/2015 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về kết quả giám sát “Tình hình oan, sai trong việc áp dụng pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật”. 5 Xem cụ thể tại Mục I Báo cáo số 870/BC-UBTVQH13 ngày 20/5/2015 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về kết quả giám sát “Tình hình oan, sai trong việc áp dụng pháp luật về hình sự, tố tụng hình sự và việc bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của pháp luật”… NGHIÏN CÛÁU 38 LÊÅP PHAÁP Söë 05(333) T3/2017

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.