Đặc điểm các trường hợp dậy thì sớm trung ương tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 từ năm 2008 đến nay

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM CÁC TRƯỜNG HỢP DẬY THÌ SỚM TRUNG ƯƠNG<br /> TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 1 TỪ NĂM 2008 ĐẾN NAY<br /> Nguyễn Phương Khanh*, Hùynh Thoại Loan*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Dậy thì sớm (DTS) được định nghĩa khi sự phát triển các đặc tính sinh dục trước 8 tuổi ở bé gái<br /> và trước 9 tuổi ở bé trai. Cơ chế DTS chưa được hiểu rõ. Các yếu tố góp phần trong DTS bao gồm: chủng tộc,<br /> tình trạng kinh tế xã hội, yếu tố dinh dưỡng…DTS đang ngày càng được quan tâm nhiều hơn do tỉ lệ bệnh ngày<br /> càng tăng dần và những hậu quả của nó gây giảm chiều cao cũng như rối loạn tâm lý của trẻ.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Báo cáo 36 trường hợp DTS tại bệnh viện trong 5 năm.<br /> Kết quả: Tuổi chẩn đoán trung bình của nghiên cứu là 66,22 ± 29,85 tháng với tuổi nhỏ nhất là 12 tháng,<br /> tuổi lớn nhất 108 tháng. Năm mươi phần trăm bé trai được chẩn đoán trước 6 tuổi trong khi đó 61,6% bé gái<br /> được chẩn đoán sau 6 tuổi. Tỉ lệ nữ gấp 2,6 lần nam. Các triệu chứng DTS ở bé gái bao gồm 100% phát triển<br /> ngực, 80% xuất hiện lông mu và tỉ lệ khá cao bé gái xuất huyết âm đạo (34,6%). Còn ở bé trai, các triệu chứng<br /> DTS xuất hiện khá đầy đủ với 100% phát triển bộ phận sinh dục ngoài, 80% có lông mu, 70% hiện diện mụn<br /> trứng cá và 80% bị khàn giọng, 27,8% trường hợp DTS hiện diện u não với 8 harmatoma, 1 microadenoma và 1<br /> astrocytoma được xem là 1 loại u não hiếm gặp. Tỉ lệ u não ở bé trai là 60%.<br /> Kết luận: Ngày nay, khi tình hình kinh tế xã hội và dinh dưỡng tại Việt Nam đang ngày càng được cải<br /> thiện, DTS nên được quan tâm nhiều hơn. Việc phát hiện sớm bệnh và điều trị sớm sẽ giúp cải thiện chiều cao<br /> của trẻ lúc trưởng thành, và giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.<br /> Từ khóa: dậy thì sớm, Bệnh viện Nhi Đồng 1.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CLINICAL FEATURES OF CENTRAL PRECOCIOUS PUBERTY IN CHILDREN’S HOSPITAL 1<br /> Nguyen Phuong Khanh, Huynh Thoai Loan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 4- 2014: 33 - 40<br /> Objectives: Central precocious puberty (CPP) is more and more increasing and its consequence results in<br /> adult stature and emotional distress. The present was designed to describe clinical features, lab results and causes<br /> of children with CPP in Children’s Hospital 1 (CH1).<br /> Methods: We reviewed the medical records of 36 patients who admitted in CH1 between 2008 and 2013<br /> with ICD code E30.1.<br /> Results: Mean age at diagnosed time was 66.22 ± 29.85 months (12-108 months); Năm mươi phần trăm<br /> males were diagnosed before the age of six whereas 61.6% females discovered after six years-old. Female: male<br /> ratio was 2.6:1. Clinical characteristics in female were 100% breast development, 80% pubic hair and 34.6%<br /> vaginal bleeding; while the signs and symptoms of PP in male nearly appear with 100% external reproductive<br /> organs development, 80% pubic hair, 70% acne and 80% deep voice existence. 27.8% PP related to brain tumors:<br /> 8 harmatomas, 1 microadenoma and 1 astrocytoma which is rarely seen. The percentage of brain tumor in male<br /> was 60%.<br /> Conclusions: When the socioeconomic and nutritional status in Viet Nam is improved nowadays, we should<br /> be interested in PP. Early PP diagnosis and treatment will improve the adult stature and the quality of life.<br /> Keywords: precocious puberty, children’s hospital 1<br /> * Khoa Thận – Nội Tiết, Bệnh viện Nhi Đồng 1<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS Ng Phương Khanh ĐT:0908.118.400<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Email: drphuongkhanhnguyen@gmail.com<br /> <br /> 33<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> <br /> ĐẠI CƯƠNG<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Dậy thì sớm (DTS) được định nghĩa khi các<br /> đặc tính sinh dục phụ như sự phát triển ngực,<br /> lông mu ở bé gái xuất hiện trước 8 tuổi hoặc<br /> kinh nguyệt xuất hiện trước 9,5 tuổi; và ở bé trai,<br /> sự phát triển tinh hoàn, lông mu xảy ra trước 9<br /> tuổi(8,11,13,15,19). Sự phát triển dậy thì sớm ở nữ gấp<br /> 5 lần ở nam. Tỉ lệ DTS ở bé gái tăng từ 2,5% năm<br /> 1969 lên 10% vào những năm 1990, và chưa có<br /> nghiên cứu nào công bố tần suất ước tính DTS ở<br /> bé trai. Tác giả Ho – Seong – Kim ghi nhận số<br /> bệnh nhi điều trị DTS trung ương ở Hàn Quốc<br /> tăng đáng kể từ 226 năm 2004 lên 1707 năm<br /> 2008(4,8,15). Hậu quả của sự phát triển DTS gây ra<br /> giảm chiều cao của trẻ lúc trưởng thành, mặc dù<br /> có sự phát triển chiều cao vượt trội trước đó.<br /> Ngoài ra sự xuất hiện sớm của tuyến vú và kinh<br /> nguyệt ở bé gái cũng như sự xuất tinh ở bé trai<br /> gây ra những rối loạn tâm lý cho trẻ(17). Cơ chế<br /> DTS vẫn chưa được hiểu rõ. Nhiều yếu tố góp<br /> phần vào sự phát sớm của dậy thì bao gồm: Yếu<br /> tố về gen, yếu tố môi trường như tình trạng kinh<br /> tế xã hội, dinh dưỡng, điều kiện khí hậu, địa lý,<br /> stress...(8,9,10,11).Trên thế giới, nhiều nghiên cứu về<br /> DTS đã được công bố từ rất lâu.Tình trạng dậy<br /> thì sớm tại Việt Nam chỉ mới được quan tâm<br /> những năm gần đây và rất ít nghiên cứu được<br /> thực hiện. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu này<br /> với mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm<br /> sàng và nguyên nhân các trường hợp DTS trung<br /> ương tại bệnh viện Nhi Đồng 1 từ năm 2008.<br /> <br /> Nghiên cứu hồi cứu, mô tả các trường hợp<br /> bệnh. Tất cả bệnh nhi được đo chiều cao và cân<br /> nặng được tính theo chỉ số khối cơ thể (theo độ<br /> lệch chuẩn của WHO 2007). Đánh giá dậy thì<br /> theo Marshall và Tanner. Tuổi xương ước tính<br /> theo Greulich và Pyle. Siêu âm bụng. Nghiệm<br /> pháp kích thích GnRH được thực hiện với<br /> Triptorelin 0,1 mg tiêm dưới da, LH và FSH đo ở<br /> các thời điểm 0, 60, 120, 180 phút. Sau khi được<br /> chẩn đoán DTS thực, bệnh nhi được chụp MRI<br /> não để loại trừ khối u não.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Đối tượng<br /> Tất cả các bệnh nhi được chẩn đoán DTS<br /> trung ương từ năm 2008 đến nay với các tiêu<br /> chuẩn chẩn đoán bao gồm: sự phát triển dậy thì<br /> ở bé gái trước 8 tuổi và bé trai trước 9 tuổi, chiều<br /> cao tăng trên 2 độ lệch chuẩn so với tuổi, tuổi<br /> xương tăng trên 1 năm so với tuổi thật,<br /> Testosterone > 10 ng/dl hoặc Estradiol > 10<br /> pg/ml, LH tăng trên 5 mUI/mL (mẫu máu ban<br /> đầu hoặc sau test kích thích GnRH).<br /> <br /> 34<br /> <br /> Phân tích thống kê<br /> Các biến số được thu thập và trình bày trên<br /> bảng biểu bằng số trung bình (với các biến số<br /> định lượng), tỉ lệ phần trăm (với các biến số định<br /> tính) bằng phần mềm SPSS 16.0 và WORD 2013.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Tổng số các trường hợp DTS từ năm 2008 tại<br /> bệnh viện là 36 với tuổi trung bình: 66,22 ± 29,85<br /> tháng, tuổi nhỏ nhất là 12 tháng và lớn nhất là<br /> 108 tháng. Nhóm tuổi thường gặp > 72 tháng<br /> (50%). Tỉ lệ nam:nữ = 1:2,6 (lần lượt là 28,6% và<br /> 71,4%). (Biểu đồ 1 & 2).<br /> [50]%<br /> <br /> [27,8]%<br /> <br /> 8<br /> <br /> [18]<br /> <br /> 10<br /> <br /> < 24 THÁNG 24-72 THÁNG > 72 THÁNG<br /> Số ca<br /> <br /> Tỉ lệ %<br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố theo nhóm tuổi.<br /> Khi phân bố theo giới, nhóm tuổi thường<br /> gặp ở nam là 24-72 tháng (50%), trong khi đó ở<br /> nữ nhóm > 72 tháng chiếm 61,6%.<br /> Đa số các trẻ sanh thường, đủ tháng, cân<br /> nặng lúc sanh > 2500 gr và không bệnh lý gì<br /> trước đó. Tuy nhiên có 1 trường hợp bị viêm<br /> màng não sơ sinh và 1 trường hợp với u thượng<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> thận phải phẫu thuật.Tuổi dậy thì của cha mẹ ><br /> 13 tuổi.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> triệu chứng xuất hiện gần như đầy đủ của<br /> trường hợp DTS trung ương. (Bảng 3 & 4).<br /> XUẤT TINH<br /> DƯƠNG VẬT TO<br /> <br /> > 72 THÁNG<br /> <br /> DỊCH ÂM ĐẠO<br /> 24-72 THÁNG<br /> <br /> XHAD<br /> <br /> < 24 THÁNG<br /> <br /> LÔNG MU<br /> 0<br /> <br /> 20<br /> Nữ<br /> <br /> 40<br /> <br /> 60<br /> <br /> 80<br /> <br /> NGỰC TO<br /> 0<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> Biểu đồ 2: Phân bố theo nhóm tuổi và giới.<br /> Thời gian từ lúc xuất hiện triệu chứng đầu<br /> tiên đến khi đi khám trung bình: 10 ± 9,25 tháng.<br /> Đa số các bé trai đến khám sau 6-12 tháng (70%)<br /> từ khi phát hiện bệnh, trong khi đó các bé gái<br /> đến khám sớm hơn < 6 tháng (57,8%) (Bảng 1). Ở<br /> bé gái, ngực to là lý do đến khám chủ yếu<br /> (46,2%) nhưng xuất huyết âm đạo là lý do đến<br /> khám sớm nhất, ngược lại ở bé trai dương vật to<br /> (60%) là lý do đến khám nhiều nhất. (Bảng 2 và<br /> biểu đồ 3).<br /> Bảng 1: Phân bố theo thời gian đến khám bệnh.<br /> < 6 tháng<br /> 6-12 tháng<br /> 12-24 tháng<br /> > 24 tháng<br /> <br /> Nam<br /> 2 (20%)<br /> 7 (70%)<br /> 1 (10%)<br /> 0<br /> <br /> Nữ<br /> 15 (57,8%)<br /> 9 (34,6%)<br /> 1 (3,8%)<br /> 1 (3,8%)<br /> <br /> Tổng<br /> 17<br /> 16<br /> 2<br /> 1<br /> <br /> Bảng 2: Phân bố lý do khám bệnh theo thời gian<br /> khám bệnh<br /> Xuất huyết âm đạo<br /> Ngực to<br /> Dương vật to<br /> Lông mu<br /> Dịch âm đạo<br /> Xuất tinh<br /> <br /> < 6 tháng 6-12 tháng > 12 tháng<br /> 9 (100%)<br /> 0<br /> 0<br /> 5 (41,7%)<br /> 6 (50%)<br /> 1 (8,3%)<br /> 2 (33,3%) 4 (66,7%)<br /> 0<br /> 1 (14,2%) 3 (42,9%) 3 (42,9%)<br /> 1 (100%)<br /> 1 (100%)<br /> <br /> Chiều cao trung bình của nghiên cứu: 121,76<br /> ± 17,66 cm và theo SDS: 2,82 ± 2,49 SD (- 0,62;<br /> 11,55). Cân nặng được tính theo BMI, trung bình<br /> 1,34 ± 0,83 SD (0,05; 3,47). Về triệu chứng thực<br /> thể, 100% bé gái có phát triển ngực nhưng chỉ<br /> 34,5% xuất hiện kinh nguyệt. Ở bé trai, đa số các<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> 20<br /> <br /> 40<br /> <br /> 60<br /> <br /> 80<br /> <br /> Nam<br /> <br /> Biểu đồ 3: Phân bố lý do khám bệnh theo giới<br /> Bảng 3: Đặc điểm các triệu chứng dậy thì ở bé gái:<br /> Ngực to<br /> <br /> Số ca Tỉ lệ %<br /> 26<br /> 100<br /> <br /> Lông mu<br /> <br /> 11<br /> <br /> 44%<br /> <br /> Kinh nguyệt<br /> Mụn trứng cá<br /> <br /> 9<br /> 2<br /> <br /> 34,6<br /> 8<br /> <br /> Đánh giá theo Tanner<br /> Giai đoạn 2: 16 (61,5%)<br /> Giai đoạn 3: 10 (38,5%)<br /> Giai đoạn 2: 9 (81,8%)<br /> Giai đoạn 3: 2 (18,2%)<br /> <br /> Bảng 4: Đặc điểm các triệu chứng dậy thì ở bé trai:<br /> Tinh hoàn to<br /> <br /> Số ca Tỉ lệ %<br /> 10<br /> 100<br /> <br /> Dương vật to<br /> <br /> 10<br /> <br /> 100<br /> <br /> Lông mu<br /> Mụn trứng cá<br /> Khàn giọng<br /> <br /> 8<br /> 7<br /> 8<br /> <br /> 80<br /> 70<br /> 80<br /> <br /> Đánh giá theo Tanner<br /> Giai đoạn 2: 6 (60%)<br /> Giai đoạn 3: 4 (40%)<br /> Giai đoạn 3: (30%)<br /> Giai đoạn 4: (20%)<br /> Giai đoạn 5: 5 (50%)<br /> <br /> Hầu hết các xét nghiệm chức năng tuyến<br /> giáp, 17-OH Progesterone và Prolactine đều<br /> trong giới hạn bình thường. Có 8 bé gái (30,7%)<br /> và 3 bé trai (30%) có tăng LH (> 5 mUI/ml) khi<br /> lấy mẫu máu ban đầu nên không cần thực hiện<br /> test kích thích GnRH với Triptorelin. Khi thực<br /> hiện test kích thích GnRH, mức LH trung bình<br /> của 18 bé gái (69,3%) và 7 bé trai (70%) qua từng<br /> thời điểm và mức Estradiol và Testosterone<br /> trung bình trước và sau test kích thích GnRH<br /> như sau: (biểu đồ 4 & 5).<br /> <br /> 35<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> 35<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> 30.16<br /> <br /> 30<br /> <br /> 26.17<br /> 23.82<br /> <br /> 25<br /> 20<br /> <br /> 23.01<br /> <br /> 24.9<br /> <br /> 23.32<br /> <br /> 15<br /> 10<br /> 1.61<br /> <br /> 5<br /> <br /> 2.9<br /> <br /> 0<br /> 0 phút<br /> <br /> 60 phút<br /> Bé trai<br /> <br /> 120 phút<br /> <br /> 180 phút<br /> <br /> Bé gái<br /> <br /> Biểu đồ 4: Mức LH trung bình sau test kích thích<br /> GnRH<br /> 800<br /> 600<br /> 400<br /> 200<br /> 0<br /> 0 phút<br /> <br /> 24 giờ<br /> <br /> Testosterone ()<br /> <br /> Estradiol (pg/ml)<br /> <br /> Biểu đồ 5: Testosterone và Estradiol sau test kích<br /> thích GnRH<br /> Tuổi xương tại thời điểm chẩn đoán của bé<br /> gái và bé trai ngang nhau (khoảng 8 tuổi) nhưng<br /> ở bé trai tuổi xương hơn tuổi thực nhiều hơn bé<br /> gái. Tỉ lệ u não chung ở cả hai giới là 27,8%. Kết<br /> quả MRI não ở bé gái đa số là bình thường<br /> (86,4%), ngược lại 60% bé trai có u não.<br /> Harmatoma là tổn thương hệ thần kinh trung<br /> ương thường gặp nhất, ở cả hai giới.Chỉ duy<br /> nhất 1 trường hợp là astrocytoma + glioma, cũng<br /> là một dạng tổn thương hiếm gặp (Bảng 5).<br /> Bảng 5: Đặc điểm xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh<br /> Bé gái (n=26)<br /> 8,17 ± 3,19 tuổi<br /> 24,55 ± 14,7 tháng<br /> <br /> Bé trai (n=10)<br /> Tuổi xương<br /> 8,11 ± 3,2 tuổi<br /> Tuổi xương hơn<br /> 43,33 ± 39,2<br /> tuổi thực<br /> tháng<br /> Siêu âm bụng Tử cung dạng dậy thì: 9 Bình thường<br /> Nang buồng trứng: 2<br /> MRI não<br /> Bình thường: 22<br /> Bình thường: 4<br /> U não: 4 (15,4%)<br /> U não: 6 (60%)<br /> Harmatoma: 2<br /> Harmatoma: 6<br /> Microadenoma: 1<br /> Astrocytoma + Glioma: 1<br /> <br /> 36<br /> <br /> Theo định nghĩa, DTS khi sự phát triển dậy<br /> thì xảy ra trước tuổi theo chuẩn của từng quốc<br /> gia, do sự khác nhau về chủng tộc, điều kiện môi<br /> trường, vị trí địa lý và dinh dưỡng(8,9,10). Ở Châu<br /> Âu, người ta sử dụng mốc 8 tuổi nhưng ở Mỹ lại<br /> sử dụng mốc 7 tuổi cho sự phát triển dậy thì ở bé<br /> gái(11). Tuy nhiên ở Việt Nam chúng ta chưa có<br /> thống kê về tuổi dậy thì trung bình ở cả hai giới<br /> nam và nữ nên chúng tôi dựa vào tiêu chuẩn của<br /> Châu Âu.<br /> Theo Peter A Lee và cộng sự, sự phát triển<br /> tuyến vú và lông mu ở bé gái (từ Tanner 2) thay<br /> đổi theo chủng tộc, 15% và 18% ở trẻ da đen<br /> nhưng chỉ gặp 5% và 3% ở trẻ da trắng. Tương<br /> tự năm 2010, Biro và cộng sự ghi nhận sự phát<br /> triển dậy thì bé gái 7-8 tuổi là 10,4% ở trẻ da<br /> trắng, 23,4% ở trẻ da đen và 14,9% trẻ da<br /> màu(17,19). Tỉ lệ phát triển dậy thì ở các quốc gia<br /> Châu Á rất khác nhau. Những nghiên cứu về sự<br /> phát triển dậy thì ở các quốc gia Châu Á như<br /> Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Ấn Độ cho<br /> thấy tuổi bắt đầu phát triển ngực và lông mu (từ<br /> Tanner 2) sau 9 tuổi. Rất ít nghiên cứu trên thế<br /> giới đưa ra những con số về phát triển dậy thì ở<br /> bé trai. Một nghiên cứu ở Đan Mạch cho thấy<br /> tuổi trung bình phát triển tinh hoàn ở bé trai<br /> giảm từ 11,92 tuổi xuống 11,66 tuổi giữa những<br /> giai đoạn 1991-1993 và 2006-2008. Tương tự, một<br /> nghiên cứu dịch tễ ở Trung Quốc năm 2013 cho<br /> thấy tuổi để phát triển tinh hoàn ở bé trai từ<br /> Tanner 2 là 11,25 tuổi. Như vậy ở Châu Á vẫn<br /> dùng mốc 8 tuổi cho bé gái, và 9 tuổi cho bé trai.<br /> Năm 2013, tác giả Miagqiang Zhu và cộng sự ở<br /> Trung Quốc khi nghiên cứu sự phát triển dậy thì<br /> ở những trẻ em tuổi học đường ở 6 thành phố<br /> lớn đã công bố tần suất dây thì sớm chung cho<br /> cả hai giới là 0,43% (37 nam và 43 nữ tương<br /> đương 1:1,16)(9,16,22).<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, tổng số các<br /> trường hợp DTS trong 5 năm là 36 trường hợp<br /> với tuổi trung bình 66,22 ± 29,85 tháng (5,5 ± 2,48<br /> tuổi) tuổi nhỏ nhất là 12 tháng và tuổi lớn nhất là<br /> 108 tháng, trong đó tỉ lệ nam:nữ là 1:2,6 (lần lượt<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 4 * 2014<br /> là 28,6% và 71,4%). Khác với chúng tôi, tác giả<br /> Bùi Phương Thảo và cộng sự khi nghiên cứu<br /> trên những trẻ DTS thực tại miền Bắc Việt Nam<br /> ghi nhận tỉ lệ nam:nữ là 1:6,5 (lần lượt là 13,4%<br /> và 87,6%), tuổi trung bình của nhóm là 83,5 ±<br /> 29,3 tháng(1). Sự khác nhau này có thể do thời<br /> gian, đối tượng nghiên cứu và tiêu chuẩn chọn<br /> mẫu khác nhau. Tuy nhiên, nhóm tuổi thường<br /> gặp giữa hai nghiên cứu giống nhau, đa số > 72<br /> tháng. Khi phân bố theo giới, nhóm tuổi thường<br /> gặp ở nam trong nghiên cứu của chúng tôi là 2472 tháng (50%) trong khi đó 61,6% bé gái > 72<br /> tháng. Điều này có thể do DTS ở nam thường<br /> liên quan đến u não, trong khi đó ở nữ đa số là<br /> vô căn và DTS có liên quan đến bất thường hệ<br /> thần kinh trung ương thường tiến triển nhanh(15).<br /> Theo Peter A Lee, sự phát triển dậy thì ở cá<br /> thể bình thường là một tiến trình trải qua nhiều<br /> giai đoạn, trung bình khoảng 2 năm. Ở bé gái<br /> khởi đầu là sự phát triển của tuyến vú, sự tăng<br /> vọt về chiều cao, kế đến là sự phát triển của lông<br /> mu và cuối cùng là sự xuất hiện của kinh<br /> nguyệt. Ngược lại, ở bé trai, sự phát triển của<br /> tinh hoàn rồi dương vật, sự xuất hiện của lông<br /> mu và sự tăng vọt về chiều cao(19). Trong nghiên<br /> cứu của chúng tôi, thời gian trung bình từ lúc<br /> xuất hiện triệu chứng đến khi đi khám ở bé trai<br /> thường muộn hơn bé gái (70% bé trai đến khám<br /> sau 6-12 tháng so với 57,8% bé gái đến khám<br /> trước 6 tháng), có thể do biểu hiện triệu chứng<br /> DTS ở bé trai thường kín đáo và ít được cha mẹ<br /> nhận biết. Ngực to ở bé gái là lý do đến khám<br /> nhiều nhất, trong khi đó xuất huyết âm đạo lại là<br /> triệu chứng đến khám sớm nhất. Điều này cũng<br /> dễ hiểu vì so với ngực to, xuất huyết âm đạo<br /> được xem là một biểu hiện khẩn cấp và không<br /> dễ dàng chấp nhận trên một lứa tuổi nhỏ.<br /> Chiều cao trung bình của nghiên cứu là<br /> 121,76 ± 17,66 cm và theo SDS: 2,82 ± 2,49 SD,<br /> phù hợp y văn (chiều cao trẻ DTS thường tăng ><br /> 2SD)(10,11,19). Cân nặng tính theo BMI ở mức trung<br /> bình (1,34 ± 0,83 SD) mặc dù người ta cho rằng<br /> DTS có thể chịu ảnh hưởng của yếu tố dinh<br /> dưỡng đặc biệt trên những trẻ béo phì. Sự tích tụ<br /> <br /> Chuyên Đề Nhi Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> nhiều của mô mỡ ở vú có thể bị nhầm lẫn với sự<br /> phát triển của tuyến vú trên những trẻ này.<br /> Ngoài ra người ta ghi nhận tuổi xương có thể<br /> tiến triển nhanh ở những trẻ béo phì(12). Theo tác<br /> giả Bùi Phương Thảo và cộng sự, các biểu hiện<br /> dậy thì sớm ở bé gái bao gồm sự phát triển tuyến<br /> vú 99,4%, lông mu 40,1% và kinh nguyệt 19,1%.<br /> Trong khi đó ở bé trai thể tích trung bình của<br /> tinh hoàn là 6,8 ± 3,2 ml, chiều dài dương vật<br /> trung bình 6,9 ± 1 cm, sự xuất hiện lông mu<br /> chiếm 80,9%(1). Tương tự trong nghiên cứu của<br /> chúng tôi, 100% bé gái có ngực to và 44% có lông<br /> mu, chủ yếu ở giai đoạn 2 theo Tanner; tuy<br /> nhiên, 34,6% bé gái bị xuất huyết âm đạo, nhiều<br /> hơn trong nghiên cứu của Bùi Phương Thảo và<br /> cộng sự. Ở bé trai, 100% có sự phát triển tinh<br /> hoàn (chủ yếu giai đoạn 2) và dương vật (chủ<br /> yếu giai đoạn 4-5), sự phát triển lông mu (chủ<br /> yếu giai đoạn 2) chiếm 80%. Ngoài ra, chúng tôi<br /> còn ghi nhận 70% bé trai có mụn trứng cá và<br /> 80% bị khàn giọng, tương tự nghiên cứu của tác<br /> giả Bùi Phương Thảo. Tất cả các trường hợp DTS<br /> trung ương trong nghiên cứu chúng tôi đều<br /> không có triệu chứng thần kinh trung ương cả<br /> về cơ năng lẫn thực thể.<br /> Theo phân nhóm, DTS được chia thành<br /> trung ương và ngoại biên. DTS trung ương do<br /> sự trưởng thành của trục hạ đồi tuyến yên gây<br /> sự tăng tiết hormone hướng sinh dục của tuyến<br /> yên, kích thích tuyến sinh dục tiết hormone sinh<br /> dục. Ngược lại, DTS ngoại biên là kết quả của sự<br /> kích thích hormone sinh dục, có thể là suy tuyến<br /> giáp nguyên phát lâu dài không được phát hiện,<br /> tăng sinh tuyến thượng thận bẩm sinh, các khối<br /> u thượng thận hoặc u tiết hCG (human chorionic<br /> gonadotropin), LH (luteizing hormone)…(19).<br /> Hầu hết các xét nghiệm về chức năng tuyến<br /> giáp, 17-OH Progesterone, hCG và Prolactine<br /> trong nghiên cứu chúng tôi đều trong giới hạn<br /> bình thường, loại trừ DTS do các nguyên nhân<br /> ngoại biên. Trong chẩn đoán DTS trung ương,<br /> LH được xem là có giá trị chẩn đoán nhất so với<br /> FSH, Estradiol và Testosteron. Theo Peter A Lee,<br /> khi sử dụng mốc LH trên mức tiền dậy thì (0,2<br /> <br /> 37<br /> <br />