Đặc điểm hình ảnh học bất thường tai trong trên bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật cấy ốc tai điện tử

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH HỌC BẤT THƯỜNG TAI TRONG<br /> TRÊN BỆNH NHÂN CÓ CHỈ ĐỊNH PHẪU THUẬT CẤY ỐC TAI ĐIỆN TỬ<br /> Trần Viết Luân*, Dương Anh Vũ *<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm hình ảnh học bất thường tai trong trên bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật cấy<br /> ốc tai điện tử.<br /> Phương pháp nghiên cứu: cắt ngang phân tích, thực hiện trên 158 bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cấy<br /> ốc tai điện tử tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TP. Hồ Chí Minh từ tháng 1 năm 2016 đến tháng 10 năm 2018.<br /> Kết quả: Có 12 trường hợp bất thường giải phẫu tai trong (7,59%): 6 trường hợp phát triển không hoàn<br /> toàn loại 2 (chiếm tỉ lệ cao nhất, 50%), 3 trường hợp cốt hóa ốc tai (25%), 2 trường hợp ốc tai kém phát triển loại<br /> 3 (16,67%) và 1 trường hợp phát triển không hoàn toàn loại 3 (8,33%). Các bất thường tiền đình kèm theo bao<br /> gồm 4 trường hợp ống bán khuyên ngang dạng nang (33,33%), 2 trường hợp giãn rộng cống tiền đình (16,67%)<br /> và 1 trường hợp không có cả ba ống bán khuyên (8,33%).<br /> Khi phẫu thuật cấy ốc tai điện tử với bệnh nhân bất thường giải phẫu tai trong, thời gian phẫu thuật sẽ dài<br /> hơn (trung bình 18,5 phút), phẫu thuật viên sẽ gặp khó khăn hơn trong việc xác định cửa sổ tròn và tỉ lệ chảy<br /> dịch não tủy trong lúc phẫu thuật cao hơn (16,67%).<br /> Kết luận: Các bất thường giải phẫu tai trong hiện nay vẫn là một thử thách đối với các phẫu thuật viên khi<br /> phẫu thuật cấy ốc tai điện tử. Việc nắm vững kiến thức về các bất thường này sẽ giúp phẫu thuật viên lập kế<br /> hoạch cho việc phẫu thuật để đạt được hiệu quả tốt nhất.<br /> Từ khóa: phẫu thuật cấy ốc tai điện tử, bất thường tai trong<br /> ABSTRACT<br /> PREOPERATIVE IMAGING OF THE INNER EAR MALFORMATIONS IN COCHLEAR IMPLANT<br /> CANDIDATES<br /> Tran Viet Luan, Duong Anh Vu<br /> * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 3- 2019: 211-218<br /> Objective: The aim of this study is to determine the preoperative imaging of the inner ear malformations in<br /> cochlear implant candidates.<br /> Methods: This was a cross-sectional study performed at Ear Nose Throat Hospital of Ho Chi Minh City<br /> from January 2016 to October 2018. 158 cochlear implant candidates were included in this study.<br /> Results: There were 12 patients with inner ear malformations (7.59%): 6 patients with incomplete partition<br /> type II (most commonly, 50%), 3 patients with cochlear ossification (25%), 2 patients with cochlear hypoplasia<br /> type III (16.67%) and 1 patient with incomplete partition type III (8.33%). Labyrinthine malformations were<br /> found in 7 cases including: cystic lateral semicircular canal (4 cases, 33.33%), enlarged vestibular aqueduct (2<br /> cases, 16.67%) and semicircular canal aplasia (1 case, 8.33%). Surgeons spent more time for cochlear<br /> implantation in those inner ear malformations cases, about was 18.5 minutes longer on average, partly due to<br /> difficulty in identifying the round window. The risk of intra-operative cerebrospinal fluid leak was higher<br /> (16.67%) as well.<br /> *Bộ môn Tai Mũi Họng, Trường Đai học Y khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS. Trần Viết Luân ĐT: 0908137755 Email: luantranviet@gmail.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch 211<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> Conclusion: Inner ear malformations remain a challenge to cochlear implant surgeons. Understanding and<br /> experience about such anomalies will aid surgeons in making surgical strategy to obtain an optimal outcome.<br /> Keywords: cochlear implantation, inner ear malformation<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ cấy ốc tai điện tử được điều trị tại Bệnh viện<br /> Nghe kém mức độ nặng và điếc sâu Tai Mũi Họng TP. Hồ Chí Minh trong thời<br /> thường ít hoặc không đáp ứng với máy trợ gian nghiên cứu.<br /> thính và ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của Bệnh nhân được chụp CT-Scan và MRI<br /> trẻ khiếm thính hay người lớn điếc sau ngôn xương thái dương tại bệnh viện Tai Mũi Họng<br /> ngữ. Phẫu thuật cấy ốc tai điện tử là một trong TP. Hồ Chí Minh và Trung tâm Y khoa Hòa Hảo.<br /> những tiến bộ mang tính cách mạng được Cục Đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ Tiêu chuẩn loại trừ<br /> (FDA) chấp thuận trong điều trị nghe kém Bệnh nhân có chống chỉ định phẫu thuật cấy<br /> mức độ nặng và điếc sâu. ốc tai điện tử.<br /> Hình ảnh học xương thái dương, bao gồm Bệnh nhân không có đủ hỉnh ảnh CT-Scan và<br /> chụp cắt lớp vi tính (CT-Scan) và chụp cộng MRI xương thái dương.<br /> hưởng từ (MRI) đóng một vai trò rất thiết yếu<br /> Không đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> trước phẫu thuật cấy ốc tai điện tử. Ngoài việc<br /> ảnh hưởng đến chỉ định phẫu thuật, hình ảnh Phương pháp nghiên cứu<br /> học xương thái dương còn giúp phẫu thuật viên Bệnh nhân được khảo sát tiền căn, các triệu<br /> xác định các mốc giải phẫu quan trọng (sự rõ chứng lâm sàng và làm các xét nghiệm thính<br /> ràng của cửa sổ tròn, đường đi dây thần kinh học: đo âm ốc tai, thính lực đồ, nhĩ lượng đồ,<br /> mặt, vị trí của lồi tĩnh mạch cảnh,…), khảo sát phản xạ cơ bàn đạp, điện thính giác thân não,<br /> những bất thường bẩm sinh hoặc mắc phải về nội soi tai mũi họng trước mổ xác định và giải<br /> mặt giải phẫu, các bệnh lý ảnh hưởng đến phẫu quyết các bệnh lý vùng tai mũi họng có thể ảnh<br /> thuật, lựa chọn tai để thực hiện phẫu thuật, hưởng đến phẫu thuật: VA, viêm mũi xoang,<br /> đường phẫu thuật để tiếp cận tốt nhất, lựa chọn viêm tai giữa,…<br /> loại điện cực phù hợp để cấy. Bên cạnh đó, nó Bệnh nhân được chụp CT-Scan (với máy<br /> cũng có giá trị trong việc và tiên lượng được EMONTION 16 hoặc AQUILION ONE 640) và<br /> hiệu quả sau phẫu thuật(12). Chúng tôi thực hiện MRI xương thái dương (với máy SIGNA<br /> nghiên cứu này để khảo sát đặc điểm hình ảnh EXPLORER 1,5T). Các hình ảnh được dựng theo<br /> học bất thường tai trong trên bệnh nhân có chỉ các mặt phẳng ngang, đứng ngang và đứng dọc<br /> định phẫu thuật cấy ốc tai điện tử. chếch (với MRI) trên phần mềm eFilm để xác<br /> ĐỐITƯỢNG- PHƯƠNG PHÁPNGHIÊNCỨU định các bất thường giải phẫu tai trong.<br /> Sau khi xác định được các bất thường giải<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> phẫu tai trong, bệnh nhân sẽ được chia thành<br /> Nghiên cứu cắt ngang phân tích.<br /> hai nhóm:<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Nhóm có giải phẫu tai trong bình thường,<br /> 158 bệnh nhân nghe kém tiếp nhận thần kinh<br /> Nhóm có giải phẫu tai trong bất thường.<br /> có chỉ định phẫu thuật cấy ốc tai điện tử tại Bệnh<br /> Tất cả bệnh nhân của hai nhóm được phẫu<br /> viện Tai Mũi Họng TP. Hồ Chí Minh từ tháng 1<br /> thuật cấy ốc tai điện tử. Sau phẫu thuật, các bệnh<br /> năm 2016 đến tháng 10 năm 2018.<br /> nhân của hai nhóm được theo dõi trong vòng 7<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu ngày và xuất viện sau đó nếu tình trạng hoàn<br /> Tất cả bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật toàn ổn định.<br /> <br /> <br /> <br /> 212 Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Các biến số thời gian phẫu thuật, những khó Các số liệu được thu thập, xử lý và phân tích<br /> khăn trong quá trình phẫu thuật, biến chứng theo phần mềm Stata 12. Biến số định lượng<br /> trong và sau phẫu thuật được ghi nhận và so được trình bày dưới dạng trung bình ± độ lệch<br /> sánh giữa hai nhóm để tìm sự khác biệt. chuẩn, giá trị nhỏ nhất, giá trị lớn nhất. Biến số<br /> Các bước khảo sát giải phẫu tai trong trên định tính được trình bày dưới dạng tần số, tỉ lệ<br /> CT-Scan xương thái dương: các cấu trúc giải %. Chúng tôi dùng kiểm định Chi bình phương<br /> phẫu tai trong lần lượt được khảo sát ở mặt để tìm mối liên hệ giữa hai biến số định tính.<br /> phẳng ngang và đứng ngang theo thứ tự sau: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Tiền đình: bình thường 4 – 6mm, giãn rộng Đặc điểm chung<br /> khi đường kính này > 6 mm(15). Giới: 82 nam (51,9%) và 76 nữ (48,1%).<br /> Các ống bán khuyên: bình thường khi đường Tuổi: Tuổi trung bình là 7,74 tuổi với độ lệch<br /> kính đảo xương 2,6 – 4,8 mm. Ống bán khuyên chuẩn là 9,5. Tuổi nhỏ nhất là 1 tuổi, tuổi lớn<br /> ngang kém phát triển khi đường kính này < 2,6 nhất là 57 tuổi.<br /> mm. Không có ống bán khuyên khi chỉ có soan<br /> Đặc điểm lâm sàng<br /> nang và cầu nang mà không có sự lồi ra của ống<br /> bán khuyên. Nang ống bán khuyên khi không có Tiền căn: thường gặp nhất là nhiễm Rubella<br /> sự hiện diện của đảo xương(5). thai kì (5,06%), sau đó là bất thường bẩm sinh<br /> khác kèm theo (3,8%), sốt phát ban thai kì (3,8%),<br /> Cống tiền đình: giãn rộng khi có đường kính<br /> điếc đột ngột (2,53%), điều trị tại NICU với<br /> ≥ 1,5 mm hoặc lớn hơn ống bán khuyên sau trên<br /> thông khí hỗ trợ (2,53%), viêm màng não (1,9%),<br /> mặt phẳng ngang(10).<br /> chấn thương đầu (0,63%).<br /> Ốc tai: bình thường 2,5 – 2,75 vòng, gồm trụ<br /> Lâm sàng: các bệnh nhân đến khám vì nghe<br /> ốc, mảnh xoắn xương, vách giữa các thang(10).<br /> kém (96,2%) và chậm nói (3,8%). Không có triệu<br /> Ống tai trong: bình thường khi đường kính<br /> chứng thực thể nào gợi ý các hội chứng có liên<br /> trước sau là 2 – 8 mm. Ống tai trong hẹp khi<br /> quan nghe kém tiếp nhận thần kinh bẩm sinh<br /> đường kính này < 2 mm, rộng khi > 8 mm(1).<br /> (hội chứng CHARGE, Usher…)<br /> Các bước khảo sát giải phẫu tai trong trên<br /> Đặc điểm thính lực<br /> MRI xương thái dương: các cấu trúc của tai<br /> Theo thời điểm khởi phát: 150 bệnh nhân<br /> trong cũng được khảo sát trên các mặt phẳng<br /> nghe kém trước ngôn ngữ (94,94%) và 8 bệnh<br /> theo thứ tự: tiền đình, các ống bán khuyên, cống<br /> nhân nghe kém sau ngôn ngữ (5,06%).<br /> tiền đình, ốc tai. Ngoài ra, cấu trúc giải phẫu<br /> Theo mức độ nghe kém: 155 bệnh nhân điếc<br /> quan trọng nhất trên MRI cần được khảo sát đó<br /> sâu (98,1%) và 3 bệnh nhân nghe kém mức độ<br /> là thần kinh ốc tai. Cách xác định dây thần kinh<br /> nặng (1,9%).<br /> ốc tai:<br /> Đặc điểm hình ảnh học bất thường giải phẫu<br /> Ở mặt phẳng ngang, dây thần kinh nào nhìn<br /> tai trong<br /> thấy đi vào trụ ốc thì đó là thần kinh ốc tai.<br /> Bảng 1: Tỉ lệ các bất thường giải phẫu ốc tai<br /> Ở mặt phẳng đứng dọc chếch, thần kinh ốc<br /> Các bất thường giải phẫu ốc tai Tần số Tỉ lệ (%)<br /> tai nằm ở vị trí trước dưới và gần ốc tai nhất. Phát triển không hoàn toàn loại 2 (IP-2) 6 50<br /> Thần kinh ốc tai kém phát triển khi đường Cốt hóa ốc tai 3 25<br /> kính của thần kinh ốc tai nhỏ hơn đường kính Ốc tai kém phát triển loại 3 2 16,67<br /> Phát triển không hoàn toàn loại 3 (IP-3) 1 8,33<br /> của các thần kinh còn lại trong ống tai trong.<br /> Tổng 12 100<br /> Không có thần kinh ốc tai khi không xác định<br /> được dây thần kinh ốc tai trong ống tai trong Có 12 trường hợp bất thường giải phẫu tai<br /> trong, chiếm tỉ lệ 7,59%. 146 bệnh nhân còn lại có<br /> trên MRI(12).<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch 213<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> giải phẫu tai trong bình thường. Loại IIb: Cốt hóa đến vòng giữa ốc tai.<br /> Theo Wang (2014), cốt hóa ốc tai được chia Loại III: Cốt hóa đến vòng đỉnh ốc tai.<br /> thành 4 loại(16). Trong 3 trường hợp cốt hóa ốc tai, có 2<br /> Loại I: Cốt hóa cửa sổ tròn. trường hợp cốt hóa ốc tai loại IIb sau viêm màng<br /> Loại IIa: Cốt hóa từ cửa sổ tròn đến vòng đáy não và 1 trường hợp cốt hóa ốc tai loại IIa sau<br /> ốc tai. chấn thương đầu.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1: Phát triển không hoàn toàn loại 2 (IP-2) trên CT-Scan và MRI T2-W<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2: Cốt hóa ốc tai loại IIb trên CT-Scan.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3: Ốc tai kém phát triển loại 3 trên CT-Scan<br /> Bảng 2: Tỉ lệ các bất thường giải phẫu tiền đình kèm<br /> theo<br /> Các bất thường giải phẫu tiền đình Tần số Tỉ lệ (%)<br /> kèm theo<br /> Ống bán khuyên ngang dạng nang 4 33,33<br /> Giãn rộng cống tiền đình 2 16,67<br /> Không có cả ba ống bán khuyên 1 8,33<br /> Giải phẫu tiền đình bình thường 5 41,67<br /> Tổng 12 100<br /> <br /> Hình 4: Phát triển không hoàn toàn loại 3 (IP-3) trên<br /> CT-Scan<br /> <br /> <br /> 214 Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5: Ống bán khuyên ngang dạng nang trên CT-Scan và MRI<br /> mở ốc tai ngay sau khi mở ốc tai (16,67%). Đây là<br /> biến chứng nặng (theo Cohen).<br /> BÀN LUẬN<br /> Đặc điểm lâm sàng<br /> Tiền căn: nhiễm Rubella thai kì là yếu tố tiền<br /> căn thường gặp nhất (5,06%).<br /> Lâm sàng: Nghe kém (96,2%) và chậm nói<br /> (3,8%) là 2 lý do đến khám chủ yếu.<br /> Hình 6: Cống tiền đình giãn rộng trên CT-Scan Đặc điểm thính lực<br /> Những ảnh hưởng của bất thường tai trong đối Đa số bệnh nhân thuộc loại nghe kém trước<br /> với phẫu thuật cấy ốc tai điện tử ngôn ngữ (94,94%) và bị điếc sâu (98,1%). Tỉ lệ<br /> Thời gian phẫu thuật này không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê<br /> Nhóm tai trong bình thường (146 bệnh với nghiên cứu của tác giả Lê Trần Quang Minh<br /> nhân): 13 bệnh nhân được phẫu thuật hai bên tai (2015)(8) (p > 0,05).<br /> với thời gian trung bình là 264,23 phút và 133 Đặc điểm hình ảnh học bất thường giải phẫu<br /> bệnh nhân được phẫu thuật một bên tai với thời tai trong<br /> gian trung bình là 131,92 phút. Bảng 3: So sánh tỉ lệ bất thường giải phẫu tai trong<br /> Nhóm tai trong bất thường (12 bệnh nhân): Nghiên cứu Cỡ mẫu Tỉ lệ (%) Giá trị P<br /> Chúng tôi 158 7,59<br /> tất cả đều được phẫu thuật một bên tai với thời<br /> Lê Trần Quang Minh (2015) 54 3,7 P > 0,05<br /> gian trung bình là 150,42 phút.<br /> Adibelli (2017) 440 9,77<br /> Bất thường cửa sổ tròn<br /> Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận tỉ lệ bất<br /> Trong nhóm tai trong bất thường có: thường giải phẫu tai trong là 7,59%, không có sự<br /> 3 trường hợp cốt hóa ốc tai bị cốt hóa cửa khác biệt có ý nghĩa thống kê so với nghiên cứu<br /> sổ tròn. của tác giả Lê Trần Quang Minh (2015)(8) và<br /> 1 trường hợp ốc tai kém phát triển loại 3 Adibelli (2017)(1) (p > 0,05).<br /> không xác định được cửa sổ tròn sau khi mở<br /> Bảng 4: So sánh tỉ lệ phát triển không hoàn toàn loại<br /> rộng tối đa ngách mặt.<br /> 2 (IP-2)<br /> Biến chứng Nghiên cứu Cỡ mẫu Tỉ lệ IP-2 (%) Giá trị P<br /> Nhóm tai trong bình thường: 2 trường hợp Chúng tôi 12 50<br /> P > 0,05<br /> liệt mặt ngoại biên thoáng qua (1,37%). Đây là Neil (2009) 10 50<br /> <br /> biến chứng nhẹ (theo Cohen). IP-2 là bất thường thường gặp nhất trong<br /> Nhóm tai trong bất thường: 1 trường hợp IP- nghiên cứu của Neil (2009)(2). IP-2 cũng là bất<br /> 2 và 1 trường hợp IP-3 bị chảy dịch não tủy từ lỗ thường thường gặp nhất trong nghiên cứu của<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch 215<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> chúng tôi (6 trường hợp, 50%), tỉ lệ này không có Bất thường cửa sổ tròn<br /> sự khác biệt có ý nghĩa thống kê so với nghiên Bất thường cửa sổ tròn trong nhóm tai trong<br /> cứu của Neil (p > 0,05). bất thường cao hơn nhóm tai trong bình thường,<br /> Viêm màng não là nguyên nhân gây cốt hóa sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê giữa 2<br /> ốc tai thường gặp nhất. Nhiễm trùng sẽ đi vào ốc nhóm (p < 0,0001).<br /> tai từ khoang dưới nhện qua cống ốc tai vào Những khó khăn khi phẫu thuật với các<br /> thang nhĩ gần màng cửa sổ tròn. Nhiễm trùng trường hợp bất thường tai trong<br /> lan từ phần đáy ốc tai về phía đỉnh ốc tai, gây cốt<br /> Với IP-2, ốc tai và tiền đình gần như bình<br /> hóa ốc tai và phá hủy các cấu trúc bên trong ốc<br /> thường. Tuy nhiên, chảy dịch não tủy có thể<br /> tai, quan trọng nhất là cơ quan Corti, dẫn đến<br /> xảy ra trong quá trình phẫu thuật vì trụ ốc bị<br /> tình trạng nghe kém, thường là điếc sâu và<br /> khiếm khuyết ở vòng giữa và vòng đỉnh. Do<br /> không hồi phục(4,9).<br /> đó, tác giả Kaga Kimitaka (2017) đã khuyến<br /> Trong thời kì phôi thai, ống bán khuyên trên cáo rằng lỗ mở ốc tai nên được bít kín một<br /> phát triển đầu tiên trong ba ống bán khuyên, sau cách hiệu quả để tránh nguy cơ viêm màng<br /> đó là ống bán khuyên sau, sau cùng là ống bán não. Vì trụ ốc và ốc tai ở vòng đáy bình<br /> khuyên ngang. Vì vậy, bất thường ống bán thường nên tất cả các loại điện cực (điện cực<br /> khuyên trên và ống bán khuyên sau thường đi cong và thẳng) đều có thể được lựa chọn(7).<br /> kèm với bất thường ống bán khuyên ngang.<br /> Với cốt hóa ốc tai: hiện nay không còn là<br /> Trong khi đó, bất thường duy nhất ống bán<br /> chống chỉ định tuyệt đối của phẫu thuật cấy ốc<br /> khuyên ngang có thể xảy ra và là dạng bất<br /> tai điện tử. Tuy nhiên, phẫu thuật viên cần đánh<br /> thường ống bán khuyên thường gặp nhất(11).<br /> giá mức độ cốt hóa để quyết định hướng điều trị<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, bất thường ống<br /> phù hợp và bệnh nhân cũng nên được chụp lại<br /> bán khuyên ngang cũng là bất thường ống bán<br /> phim CT-Scan xương thái dương ngay trước<br /> khuyên thường gặp nhất.<br /> phẫu thuật, vì diễn tiến của quá trình cốt hóa ốc<br /> Cống tiền đình là một ống nhỏ đi từ tiền tai là không thể dự đoán được(6,17).<br /> đình đến hố sọ sau, chứa túi nội dịch và ống nội Cốt hóa ốc tai loại I, IIa: Zhu (2008) đã<br /> dịch. Trong thời kì phôi thai, cống tiền đình khuyến cáo nên khoan mở ốc tai từ vùng cửa sổ<br /> được hình thành vào tuần thứ 5 thai kì do sự hẹp tròn, cách cửa sổ bầu dục 3,74mm, khoan vào<br /> lại của túi thừa tiền đình. Cống tiền đình giãn vòng đáy ốc tai hướng về vòng giữa đến khi nào<br /> rộng do túi thừa tiền đình không hẹp lại(3). Một thấy được vùng ốc tai không bị cốt hóa và điện<br /> điều cần lưu ý đối với những trường hợp có cực được đặt vào vị trí này.<br /> cống tiền đình giãn rộng là nguy cơ chảy dịch Cốt hóa ốc tai loại IIb: Isaacson (2008) đã<br /> não tủy khi mở vào ốc tai. khuyến cáo nên khoan mở vòng giữa ở vị trí 2-<br /> Những ảnh hưởng của bất thường tai trong đối 3mm trước cửa sổ bầu dục, ngay dưới ống cơ<br /> với phẫu thuật cấy ốc tai điện tử căng màng nhĩ để đặt điện cực.<br /> Thời gian phẫu thuật Cốt hóa ốc tai loại III: chỉ định cấy điện cực<br /> Thời gian phẫu thuật một bên tai của nhóm thân não.<br /> tai trong bất thường dài hơn 18,5 phút so với Theo Sanna (2016), với cốt hóa ốc tai, điện<br /> nhóm tai trong bình thường, sự khác biệt này có cực có đường kính nhỏ và có stylet nên được sử<br /> ý nghĩa thống kê (p < 0,05), do quá trình phẫu dụng để tăng cường lực đẩy vào trong ốc tai và<br /> thuật đối với nhóm tai trong bất thường sẽ gặp giúp cho quá trình đặt điện cực được dễ dàng<br /> khó khăn hơn trong việc tìm đường vào ốc tai và hơn. Ngoài ra, những nguy cơ trong phẫu thuật<br /> đặt điện cực. mà phẫu thuật viên cần chú ý là(9):<br /> <br /> <br /> <br /> 216 Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Chấn thương trụ ốc và mảnh xoắn xương nhiên, có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỉ lệ<br /> trong quá trình khoan mở ốc tai. biến chứng nặng giữa hai nhóm này (p < 0,0001).<br /> Tổn thương động mạch cảnh trong, đây là Bảng 5: So sánh tỉ lệ biến chứng chảy dịch não tủy<br /> một biến chứng nguy hiểm vì động mạch cảnh Số bệnh nhân Biến chứng<br /> Giá trị<br /> Nghiên cứu bất thường giải chảy dịch Tỉ lệ %<br /> trong nằm rất gần phía trước của vòng đáy ốc tai. phẫu tai trong<br /> P<br /> não tủy<br /> Điện cực đặt không đúng vị trí. Chúng tôi 12 2 16,67<br /> Tổn thương dây thần kinh mặt. Neil (2009) 10 5 50 > 0,05<br /> Sun (2017) 96 9 9,38<br /> Nguy cơ viêm màng não do ốc tai bị khoan<br /> rộng đến vòng giữa. Khi so sánh tỉ lệ biến chứng chảy dịch não<br /> tủy đối với những trường hợp có bất thường<br /> Với ốc tai kém phát triển: bất thường giải<br /> giải phẫu tai trong với các nghiên cứu khác<br /> phẫu thần kinh mặt có thể xảy ra và ụ nhô có thể<br /> trên thế giới, chúng tôi ghi nhận không có sự<br /> không nhô ra như bình thường. Các bất thường<br /> khác biệt có ý nghĩa thống kê về tỉ lệ chảy dịch<br /> này làm cho phẫu thuật viên có thể khó xác định<br /> não tủy trong nghiên cứu của chúng tôi so với<br /> được cửa sổ tròn khi mở rộng ngách mặt. Ốc tai<br /> các nghiên cứu của tác giả Neil (2009)(2) và Sun<br /> trong trường hợp này có kích thước nhỏ hơn<br /> (2017)(14) (p > 0,05).<br /> bình thường và có ít hơn 2,5 vòng. Vì vậy, Kaga<br /> Kimitaka (2017) đã khuyến cáo phẫu thuật viên Những bệnh nhân có bất thường giải phẫu<br /> nên lựa chọn loại điện cực ngắn với đường kính tai trong sẽ có nguy cơ bị chảy dịch não tủy cao<br /> nhỏ để đặt được hết vào trong ốc tai(7). hơn những bệnh nhân có giải phẫu tai trong<br /> bình thường. Chảy dịch não tủy được cho là do<br /> Với IP-3, vì không có trụ ốc nên tác giả Kaga<br /> sự khiếm khuyết mảnh xương ở phần ngoài ống<br /> Kimitaka (2017) đã lưu ý 2 vấn đề mà phẫu thuật<br /> tai trong ngăn cách ống tai trong và ốc tai. Ngoài<br /> viên có thể gặp trong quá trình phẫu thuật cấy<br /> ra, chảy dịch não tủy còn có thể do điện cực<br /> ốc tai điện tử là(7):<br /> được đặt vào ống tai trong.<br /> Chảy dịch não tủy: rất thường xảy ra vì có sự<br /> thông thương giữa ốc tai và ống tai trong. Nếu Khi gặp biến chứng chảy dịch não tủy,<br /> không được bít kín hiệu quả, tình trạng chảy Sennaroglu (2010) đã khuyến cáo phẫu thuật<br /> dịch não tủy rất dễ tiếp tục xảy ra sau phẫu viên nên nâng đầu bệnh nhân, khoan rộng lỗ<br /> thuật và làm tăng nguy cơ viêm màng não. mở ốc tai hơn, dùng một tay đặt ống hút cạnh<br /> Điện cực đi vào ống tai trong: vì không có lỗ mở ốc tai, tay còn lại đặt điện cực vào ốc tai<br /> trụ ốc và có sự thông thương giữa ốc tai với ống và bịt kín lỗ mở ốc tai bằng cân cơ thái dương<br /> tai trong, điện cực được đặt vào ốc tai có thể đi hoặc keo sinh học(13). Hiếm khi gặp trường hợp<br /> vào ống tai trong. Loại điện cực dài sẽ dễ đi vào chảy dịch não tủy nhiều đến mức cần phải đặt<br /> ống tai trong hơn loại điện cực ngắn. Vì vậy, dẫn lưu thắt lưng.<br /> điện cực thẳng với chiều dài ngắn nên được lựa KẾT LUẬN<br /> chọn đối với những trường hợp IP-3. Ngoài ra,<br /> Các bất thường giải phẫu tai trong hiện nay<br /> vị trí của điện cực nên được kiểm tra bằng X-<br /> vẫn là một thử thách đối với các phẫu thuật viên<br /> quang trong lúc phẫu thuật, nếu điện cực đi vào<br /> khi phẫu thuật cấy ốc tai điện tử. Nghiên cứu<br /> ống tai trong thì phẫu thuật viên sẽ chỉnh lại vị<br /> của chúng tôi ghi nhận có 12 trường hợp bất<br /> trí của điện cực ngay trong lúc phẫu thuật. thường giải phẫu tai trong (7,59%), trong đó,<br /> Biến chứng phát triển không hoàn toàn loại 2 là bất thường<br /> Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về thường gặp nhất (6 trường hợp, 50%). Đối với<br /> tỉ lệ biến chứng nhẹ giữa hai nhóm tai trong bình các trường hợp bất thường giải phẫu tai trong,<br /> thường và tai trong bất thường (p > 0,05). Tuy thời gian phẫu thuật sẽ dài hơn (trung bình 18,5<br /> <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch 217<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 3 * 2019<br /> <br /> phút), phẫu thuật viên sẽ gặp khó khăn hơn 9. Mario S, Rolien F, Paul M et al (2016). “Cochlear Implantation in<br /> Cochlear Ossification, Surgery for Cochlear and Other Auditory<br /> trong việc xác định cửa sổ tròn và tỉ lệ chảy dịch Implants”. Thieme, pp.179-194.<br /> não tủy trong lúc phẫu thuật cao hơn (16,67%). 10. Mario S, Rolien F, Paul M et al (2016). “Radiology in Auditory<br /> Implantation, Surgery for Cochlear and Other Auditory<br /> Nắm vững kiến thức về các bất thường này sẽ<br /> Implants”. Thieme, pp. 28-42.<br /> giúp các phẫu thuật viên lập kế hoạch cho việc 11. Michel G, Espitalier F, Delemazure AS et al (2016). "Isolated<br /> phẫu thuật để đạt được hiệu quả tốt nhất. lateral semicircular canal aplasia: Functional consequences". Eur<br /> Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis, 133(3):pp.199-201.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO 12. Peng KA, Kuan EC, Hagan S et al (2017). "Cochlear Nerve<br /> 1. Adibelli ZH, Isayeva L, Koc AM et al (2017). "The new Aplasia and Hypoplasia: Predictors of Cochlear Implant<br /> classification system for inner ear malformations: the INCAV Success". Otolaryngol Head Neck Surg, 157(3):pp. 392-400.<br /> system". Acta Otolaryngol, 137(3):pp.246-252. 13. Sennaroglu L (2010). "Cochlear implantation in inner ear<br /> 2. Chadha NK, James AL, Gordon KA et al (2009). "Bilateral malformations--a review article". Cochlear Implants Int,<br /> cochlear implantation in children with anomalous 11(1):pp.4-41.<br /> cochleovestibular anatomy". Arch Otolaryngol Head Neck Surg, 14. Sun SP, Lu W, Men XM et al (2017). "Possible reasons for<br /> 135(9):pp.903-9. cerebrospinal fluid gusher in cochlear implantation with inner<br /> 3. Claros P, Fokouo JV, Claros A (2017). "Cochlear implantation in ear abnormality". Zhonghua Er Bi Yan Hou Tou Jing Wai Ke Za<br /> patients with enlarged vestibular aqueduct. A case series with Zhi, 52(4):pp.283-286.<br /> literature review". Cochlear Implants Int, 18(3):pp.125-129. 15. Swartz JD, Loevner LA (2009). “The Inner Ear and<br /> 4. Đặng Xuân Hùng, Huỳnh Khắc Cường (2018). “Hình ảnh giải Otodystrophies, Imaging of the Temporal Bone”. Thieme,<br /> phẫu xương thái dương, Hình ảnh tai xương chũm”. Nhà xuất pp.298-411.<br /> bản Y học, pp.10-26. 16. Wang L, Zhang D (2014). "Surgical methods and postoperative<br /> 5. Huang BY, Zdanski C, Castillo M (2012). "Pediatric results of cochlear implantation in 79 cases of ossified cochlea".<br /> sensorineural hearing loss, part 1: Practical aspects for Acta Otolaryngol, 134(12):pp. 1219-24.<br /> neuroradiologists". AJNR Am J Neuroradiol, 33(2):pp.211-7. 17. Zhu Y, Tong B, Xu S et al (2008). "Applied anatomy of operation<br /> 6. Isaacson B, Roland PS., Wright CG (2008). "Anatomy of the through posterior tympanum approach". Lin Chung Er Bi Yan<br /> middle-turn cochleostomy". Laryngoscope, 118(12):pp.2200-4. Hou Tou Jing Wai Ke Za Zhi, 22(19):pp.867-70.<br /> 7. Kimitaka K (2017). “Classifcation of Inner Ear Malformations,<br /> Cochlear Implantation in Children with Inner Ear Malformation Ngày nhận bài báo: 14/01/2019<br /> and Cochlear Nerve Deficiency, Levent Sennaroglu, Münir Ngày phản biện nhận xét bài báo: 27/02/2019<br /> Demir Bajin, Editors”. Springer, pp.61-86.<br /> 8. Lê Trần Quang Minh (2015). "Nghiên cứu phẫu thuật cấy ốc tai Ngày bài báo được đăng: 20/04/2019<br /> điện tử loại đa kênh". Đại học Y dược thành phố Hồ Chí Minh.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 218 Hội Nghị Khoa Học Công Nghệ Trường ĐH Y Khoa Phạm Ngọc Thạch<br />