Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh nội soi và mô bệnh học của thực quản barrett

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH NỘI SOI VÀ MÔ BỆNH HỌC<br /> CỦA THỰC QUẢN BARRETT<br /> Lê Đình Quang*, Trần Kiều Miên*, Nguyễn Thuý Oanh**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Thực quản Barrett là tổn thương tiền ung thư. Theo y văn ghi nhận tần suất thực quản Barrett ở<br /> các quốc gia phương Tây cao hơn ở các quốc gia Châu Á. Trong thập niên gần đây, người ta quan sát thấy sự<br /> thay đổi đáng kể trong tần suất bệnh thực quản Barrett và ung thư biểu mô tuyến thực quản. Riêng tại Việt<br /> Nam, thực quản Barrett vẫn chưa được sự quan tâm đúng mức và hầu hết được chẩn đoán dựa trên hình ảnh<br /> nội soi nghi ngờ. Với xu thế hội nhập thế giới về nhiều mặt như kinh tế, văn hoá, xã hội và sự thay đổi lối sống sẽ<br /> làm gia tăng tần suất mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản và chắc hẳn có tác động mạnh đến tần suất thực<br /> quản Barrett trong dân chúng.<br /> Mục tiêu: Khảo sát đặc điểm lâm sàng, nội soi và mô bệnh học của thực quản Barrett.<br /> Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 83 bệnh nhân có tổn thương nghi ngờ thực quản Barrett<br /> qua nội soi. Xác định CSR bằng phương pháp nhuộm Alcian blue pH 2,5.<br /> Kết quả: 54,2% trường hợp chuyển sản biểu mô trụ (trong đó 19,3% CSR, 6% chuyển sản loại tế bào đáy<br /> vị, 28,9% chuyển sản loại tế bào tâm vị). Về lâm sàng: tuổi trung bình 47,5 ± 14,18; nam ưu thế hơn nữ (2,21/1);<br /> bệnh nhân có triệu chứng trào ngược điển hình không cao (31,2% nóng rát sau xương ức, 12,5% cảm giác chua<br /> trong miệng, 12,5% ợ trớ). Về nội soi: Dạng dải chiếm ưu thế (87,5%); Đoạn ngắn chiếm 81,2%; không có thoát<br /> vị hoành; 43,75% viêm thực quản và 50% nhiễm Hp. Về mô bệnh học: tỉ lệ nghịch sản nhẹ chiếm 12,5% và chỉ<br /> ghi nhận nghịch sản ở nhóm thực quản Barrett đoạn ngắn. Nhóm bệnh nhân thực quản Barrett CSR (+) có thói<br /> quen uống rượu và triệu chứng đau sau xương ức nhiều hơn nhóm bệnh nhân thực quản Barrett CSR (-) (với p<br /> lần lượt là 0,015 và 0,047). Không thấy có sự khác biệt về tỉ lệ nghịch sản giữa nhóm thực quản Barrett CSR (+)<br /> và nhóm thực quản Barrett CSR (-).<br /> Kết luận: Thực quản Barrett được chẩn đoán ở độ tuổi trẻ hơn, ưu thế ở nam giới, có triệu chứng điển hình<br /> của trào ngược dạ dày thực quản thấp. Đa phần thực quản Barrett là đoạn ngắn và dạng dải. Tỉ lệ nghịch sản<br /> không khác biệt giữa thực quản Barrett CSR (+) và thực quản Barrett CSR (-).<br /> Từ khoá: thực quản Barrett, CSR, nghịch sản, BTNDDTQ<br /> <br /> ABSTRACT<br /> BARRETT’S ESOPHAGUS: CLINICAL, ENDOSCOPIC AND HISTOLOGICAL CHARACTERISTICS<br /> Le Dinh Quang, Tran Kieu Mien, Nguyen Thuy Oanh<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 30 - 36<br /> Background: Barrett’s esophagus (BE) is premalignant lesion. According to literature, the prevalence of BE<br /> is higher in Western than Asia countries. There has been a crucial change of incidence of BE and esophageal<br /> adenocarcinoma in recent decade. In Vietnam, BE has not been concerned properly yet and diagnosis of BE is also<br /> based on suspected endoscopy. Nowadays, with the trend in the world in many aspects such as economic,<br /> cultural, social and “westernization” in lifestyle might increase incidence of GERD and have certainly strong<br /> <br />  Bộ môn Nội, Đại học Y Dược TP. HCM,  khoa Nội soi BV Đại học Y Dược TPHCM<br /> Tác giả liên lạc: BS.CKI Lê Đình Quang_ ĐT: 0985938040_Email: dinhquangledr@yahoo.com<br /> <br /> 30<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> impact on incidence of BE.<br /> Aim: To describe clinical, endoscopic and histological characteristics of BE.<br /> Method: cross-sectional study of 83 patients with endoscopically suspected esophageal metaplasia. Intestinal<br /> metaplasia (IM) is proven by Alcian blue pH 2.5 solution.<br /> Results: There are 54.2% of patients with columnar epithelium metaplasia including 19.3% IM, 6%<br /> gastric-type metaplasia and 28.9% cardia-type metaplasia. Clinical features: the average age was 47.5 ± 14.18<br /> years old; the male : female ratio was 2.21 : 1; the percent of patiens with typical symptoms for GERD was low<br /> (31.2% heartburn, 12.5% acid reguritation, 12.5 % reguritation). Endoscopic features: the tongue-type BE was<br /> predominant (87.5%); short segment BE was 81.2%; there was no hernie; endoscopic esophagitis was 43.75%<br /> and 50% of patients was infected by Hp. Histological features: patients with low<br /> grade dysplaisa was 12.5% and dysplasia only occurred in patients with short segment BE. Patients BE with<br /> IM (+) had more alcohol drinking and post-sternal pain than patients BE without IM (p = 0.015 and 0.047,<br /> respectively); there was no statistical difference of dysplasia between patients BE with IM and patients BE without<br /> IM.<br /> Conclusions: In Vietnam, the average age of BE is younger; male is predominant; patients with typical<br /> symptoms of GERD are less; most patients had short segment BE and tongue-type BE; there was no statistically<br /> significant difference of dysplasia between patients BE with IM and patients BE without IM.<br /> Key words: Barrett’s esophagus (BE), intestinal metaplasia (IM), dysplasia, GERD.<br /> Trung Quốc trên 4120 trường hợp cho thấy tỉ lệ<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> phát hiện thực quản Barrett qua nội soi ở những<br /> Năm 1950, Norman Barrett lần đầu tiên mô<br /> bệnh nhân có triệu chứng đường tiêu hóa trên<br /> tả tổn thương chuyển sản ruột tại đoạn dưới<br /> khác nhau là 2,44%. Theo dõi 492 bệnh nhân<br /> thực quản và gọi là thực quản Barrett. Đến nay,<br /> trong 2 năm, tỉ lệ mắc ung thư biểu mô tuyến<br /> cơ chế hình thành tổn thương trong thực quản<br /> thực quản là 0,61% bệnh nhân-năm(16).<br /> Barrett và khả năng tân sản ác tính của bệnh vẫn<br /> Riêng tại Việt Nam, thực quản Barrett vẫn<br /> là vấn đề đang được nghiên cứu(4). Theo y văn<br /> chưa được sự quan tâm đúng mức và hầu hết<br /> ghi nhận tần suất thực quản Barrett ở các quốc<br /> được chẩn đoán dựa trên hình ảnh nội soi nghi<br /> gia phương Tây cao hơn ở các quốc gia Châu<br /> ngờ. Với xu thế hội nhập thế giới về nhiều mặt<br /> Á(5,13). Tuy nhiên trong thập niên gần đây, người<br /> như kinh tế, văn hoá, xã hội và sự thay đổi lối<br /> ta quan sát thấy sự thay đổi đáng kể trong tần<br /> sống sẽ làm gia tăng tần suất mắc bệnh trào<br /> suất bệnh thực quản Barrett và ung thư biểu mô<br /> ngược dạ dày thực quản và chắc hẳn có tác<br /> tuyến thực quản.<br /> động mạnh đến tần suất thực quản Barrett trong<br /> Tầm quan trọng của thực quản Barrett là<br /> dân chúng. Do vậy, chúng tôi thực hiện đề tài<br /> nguy cơ tiến triển đến ung thư biểu mô tuyến<br /> “Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh nội soi và mô<br /> thực quản. Nguy cơ ung thư tăng 10 – 30 lần so<br /> bệnh học của thực quản Barrett” với mong<br /> với dân số chung(11). Tại các quốc gia trên thế<br /> muốn bước đầu tìm hiểu về đặc điểm thực quản<br /> giới như Hoa Kỳ và các nước phương Tây cũng<br /> Barrett tại Việt Nam, từ đó góp một phần cho<br /> ghi nhận thấy sự gia tăng đáng kể tỉ lệ thực<br /> những nghiên cứu sâu hơn trong việc chẩn<br /> quản Barrett cũng như sự gia tăng báo động tỉ lệ<br /> đoán, phân tầng nguy cơ và xử trí thực quản<br /> ung thư biểu mô tuyến thực quản(6). Tại các quốc<br /> Barrett.<br /> gia Châu Á, vài nghiên cứu cho thấy sự gia tăng<br /> tỉ lệ thực quản Barrett trong dân số. Nghiên cứu<br /> tại Iran ghi nhận tỉ lệ thực quản Barrett chiếm<br /> 5% trong dân số(14). Một nghiên cứu khác tại<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> 31<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu cắt ngang, mô tả<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tiêu chuẩn chọn lựa<br /> Bệnh nhân được nội soi đường tiêu hóa trên<br /> có hình ảnh nghi ngờ thực quản Barrett trong<br /> thời gian từ 01/03/2010 đến 30/07/2010 tại Khoa<br /> nội soi Bệnh viện Đại Học Y Dược Thành phố<br /> Hồ Chí Minh.<br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Bệnh nhân có 1 trong các yếu tố sau: Bệnh<br /> ung thư thực quản đã được chẩn đoán, tiền sử<br /> phẫu thuật thực quản, rối loạn đông cầm máu,<br /> dãn tĩnh mạch thực quản hoặc xơ gan.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Trong thời gian từ 01/03/2010 đến<br /> 30/07/2010, chúng tôi thu thập được 109 trường<br /> hợp có tổn thương nghi ngờ thực quản Barrett<br /> qua nội soi. Trong số đó có 26 mẫu sinh thiết từ<br /> đoạn dưới thực quản cho kết quả mô bệnh học<br /> là biểu mô dạ dày, nên chúng tôi chỉ đưa 83<br /> trường hợp còn lại vào nghiên cứu.<br /> Mô bệnh học của tổn thương thực quản<br /> Barrett nghi ngờ qua nội soi cho kết quả chuyển<br /> sản biểu mô trụ chiếm 54,2%, trong đó CSR<br /> chiếm 19,3%, chuyển sản loại tế bào đáy vị<br /> chiếm 6% và chuyển sản loại tế bào tâm vị<br /> chiếm 28,9%. Trong khi mô bệnh học không cho<br /> kết quả chuyển sản biểu mô trụ chiếm 45,8% bao<br /> gồm 33,7% trường hợp viêm thực quản mạn<br /> tính, 1,2% trường hợp loét thực quản, 2,4%<br /> trường hợp nhú gai thực quản và 8,5% trường<br /> hợp biểu mô gai lành tính.<br /> Bảng 1. Đặc điểm lâm sàng<br /> <br /> Tuổi<br /> Giới (n,%)<br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> 32<br /> <br /> Barrett<br /> Barrett CSR (-) Không chuyển<br /> CSR (+) n =<br /> n = 29<br /> sản n = 38<br /> 16<br /> 47,5 ± 14,18 46,17 ± 9,87<br /> 44,18 ± 9,83<br /> 11 (68,8)<br /> 5 (31,2)<br /> <br /> 12 (41,4)<br /> 17 (58,6)<br /> <br /> 24 (63,2)<br /> 14 (36,8)<br /> <br /> Barrett<br /> Barrett CSR (-) Không chuyển<br /> CSR (+) n =<br /> n = 29<br /> sản n = 38<br /> 16<br /> BMI (n,%)<br /> < 18,5<br /> 1 (6,2)<br /> 18,5 – 25<br /> 14 (87,5)<br /> 25 – 30<br /> 1 (6,2)<br /> > 30<br /> 0 (0)<br /> 9,5 (0 Hút thuốc<br /> 17,75)*<br /> lá (góinăm)<br /> Uống rượu (n,%)<br /> Không<br /> 5 (31,2)<br /> Thỉnh<br /> 10 (62,5)<br /> thoảng<br /> Thường<br /> 1 (6,2)<br /> xuyên<br /> TCCN (n,%)<br /> Vướng<br /> 1 (6,2)<br /> nghẹn ở cổ<br /> Cảm giác<br /> chua trong<br /> 2 (12,5)<br /> miệng<br /> Ợ trớ<br /> 2 (12,5)<br /> Buồn nôn,<br /> 4 (25)<br /> nôn<br /> Đau sau<br /> 4 (25)<br /> xương ức<br /> Nóng rát<br /> sau xương<br /> 5 (31,2)<br /> ức<br /> Đầy bụng,<br /> 9 (56,2)<br /> khó tiêu<br /> Nóng rát<br /> 10 (62,5)<br /> thượng vị<br /> Đau thượng<br /> 12 (75)<br /> vị<br /> Không<br /> 0 (0)<br /> TCCN<br /> <br /> 2 (6,9)<br /> 23 (79,3)<br /> 4 (13,8)<br /> 0 (0)<br /> 0 (0 - 16)*<br /> <br /> 4 (10,5)<br /> 29 (76,3)<br /> 5 (13,2)<br /> 0 (0)<br /> 0 (0 – 13,25)*<br /> <br /> 20 (69)<br /> <br /> 19 (50)<br /> <br /> 5 (17,2)<br /> <br /> 13 (34,2)<br /> <br /> 4 (13,8)<br /> <br /> 6 (15,8)<br /> <br /> 2 (6,9)<br /> <br /> 3 (7,9)<br /> <br /> 10 (34,5)<br /> <br /> 9 (23,7)<br /> <br /> 1 (3,4)<br /> <br /> 5 (13,2)<br /> <br /> 6 (20,7)<br /> <br /> 9 (23,7)<br /> <br /> 1 (3,4)<br /> <br /> 3 (7,9)<br /> <br /> 4 (13,8)<br /> <br /> 12 (31,6)<br /> <br /> 15 (51,7)<br /> <br /> 23 (60,5)<br /> <br /> 11 (37,9)<br /> <br /> 15 (39,5)<br /> <br /> 22 (75,9)<br /> <br /> 28 (73,7)<br /> <br /> 2 (6,9)<br /> <br /> 2 (5,3)<br /> <br /> Bảng 2. Đặc điểm nội soi<br /> Barrett Barrett CSR (-)<br /> Không chuyển<br /> CSR (+) n =<br /> sản n = 38<br /> n = 29<br /> 16<br /> Dạng tổn thương thực quản (n,%)<br /> Dạng đảo<br /> 8 (50)<br /> 9 (31)<br /> 17 (44,7)<br /> Dạng dải<br /> 14 (87,5)<br /> 28 (96,6)<br /> 32 (84,2)<br /> Chu vi<br /> 3 (18,8)<br /> 2 (6,9)<br /> 2 (5,3)<br /> Chiều dài tổn thương (n,%)<br /> < 3 cm<br /> 13 (81,2)<br /> 20 (69)<br /> 31 (81,6)<br /> > 3 cm<br /> 2 (12,5)<br /> 8 (27,6)<br /> 3 (7,9)<br /> Dạng đảo<br /> 1 (6,2)<br /> 1 (3,4)<br /> 4 (10,5)<br /> (đơn độc)<br /> Thoát vị<br /> 0 (0)<br /> 1 (3,4)<br /> 0 (0)<br /> hoành (n,%)<br /> Phân loại LA (n,%)<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Barrett<br /> Barrett CSR (-) Không chuyển<br /> CSR (+) n =<br /> sản n = 38<br /> n = 29<br /> 16<br /> A<br /> 2 (12,5)<br /> 3 (10,3)<br /> 9 (23,7)<br /> B<br /> 5 (31,2)<br /> 2 (6,9)<br /> 6 (15,8)<br /> C<br /> 0 (0)<br /> 1 (3,4)<br /> 0 (0)<br /> D<br /> 0 (0)<br /> 0 (0)<br /> 0 (0)<br /> Xét nghiệm Urease nhanh (n,%)<br /> Âm tính<br /> 8 (50)<br /> 20 (69)<br /> 27 (71,1)<br /> Dương tính<br /> 8 (50)<br /> 9 (31)<br /> 11 (28,9)<br /> <br /> Bảng 3. Đặc điểm mô bệnh học<br /> <br /> Nhẹ<br /> Nặng<br /> Không xác<br /> định<br /> Viêm mạn<br /> tính<br /> <br /> Barrett<br /> Barrett CSR<br /> CSR (+)<br /> (-)<br /> n = 16<br /> n = 29<br /> Nghịch sản (n,%)<br /> 2 (12,5)<br /> 3 (10,3)<br /> 0 (0)<br /> 0 (0)<br /> 0 (0)<br /> <br /> Không<br /> chuyển sản<br /> n = 38<br /> <br /> 0 (0)<br /> <br /> 0 (0)<br /> 0 (0)<br /> 0 (0)<br /> <br /> 16 (100)<br /> <br /> Bảng 4. So sánh nhóm thực quản Barrett CSR (+) và<br /> nhóm thực quản Barrett CSR (-)<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> Barrett CSR<br /> (+) (n = 16)<br /> 47,5 ± 14,18<br /> <br /> Barrett CSR<br /> (-) (n = 29)<br /> 46,17 ± 9,87<br /> <br /> Giới (n,%)<br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> 11 (68,8)<br /> 5 (31,2)<br /> <br /> 12 (41,4)<br /> 17 (58,6)<br /> <br /> Hút thuốc lá<br /> (gói-năm)<br /> <br /> 9,5 (0 17,75)*<br /> <br /> 0 (0 - 16)*<br /> <br /> P<br /> 0,714<br /> 0,079<br /> <br /> Uống rượu<br /> (n,%)<br /> <br /> 0,098<br /> 0,015<br /> <br /> Không<br /> <br /> 5 (31,2)<br /> <br /> 20 (69)<br /> <br /> Thỉnh thoảng<br /> Thường<br /> xuyên<br /> <br /> 10 (62,5)<br /> <br /> 5 (17,2)<br /> <br /> 1 (6,2)<br /> <br /> 4 (13,8)<br /> <br /> Đau sau<br /> xương ức<br /> <br /> 4 (25)<br /> <br /> 1 (3,4)<br /> <br /> 0,047<br /> <br /> NS nhẹ<br /> <br /> 2 (12,5)<br /> <br /> 3 (10,3)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bảng 5. So sánh nhóm thực quản Barrett CSR (+) và<br /> nhóm không có chuyển sản biểu mô trụ<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> Barrett CSR (+) Không chuyển<br /> p<br /> (n = 16)<br /> sản n = 38<br /> 47,5 ± 14,18<br /> 44,18 ± 9,83 0,32<br /> <br /> Giới (n,%)<br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> 11 (68,8)<br /> 24 (63,2)<br /> 5 (31,2)<br /> 14 (36,8)<br /> Hút thuốc lá (gói- 9,5 (0 - 17,75)* 0 (0 – 13,25)*<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br /> 0,69<br /> <br /> 0,18<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Barrett CSR (+) Không chuyển<br /> (n = 16)<br /> sản n = 38<br /> <br /> p<br /> <br /> năm)<br /> 0,21<br /> <br /> Uống rượu (n,%)<br /> Không<br /> <br /> 5 (31,2)<br /> <br /> 19 (50)<br /> <br /> Thỉnh thoảng<br /> Thường xuyên<br /> <br /> 10 (62,5)<br /> 1 (6,2)<br /> <br /> 13 (34,2)<br /> 6 (15,8)<br /> <br /> NS nhẹ<br /> <br /> 2 (12,5)<br /> <br /> 0 (0)<br /> <br /> 0,084<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Trong nghiên cứu chúng tôi thu thập được<br /> 83 trường hợp có tổn thương nghi ngờ thực<br /> quản Barrett qua nội soi. Kết quả mô bệnh học<br /> ghi nhận chuyển sản biểu mô trụ chiếm 54,2%<br /> (CSR chiếm 19,3%) và không có hiện tượng<br /> chuyển sản biểu mô trụ ở đoạn dưới thực quản<br /> chiếm 45,8%. Theo GOSPE ghi nhận tỉ lệ phát<br /> hiện chuyển sản biểu mô trụ trên mô bệnh học<br /> trong nhóm tổn thương nghi ngờ thực quản<br /> Barrett trên nội soi là 44,2%(7). Nghiên cứu của<br /> Kim và cộng sự ghi nhận CSR trong nhóm tổn<br /> thương biểu mô trụ nghi ngờ qua nội soi là 22%,<br /> thấp hơn so với các nghiên cứu của phương<br /> Tây. Sự khác biệt có thể phần nào hiểu được do<br /> tần suất bệnh ở Châu Á thấp hơn, cũng như sự<br /> khó khăn trong xác định chỗ nối thực quản – dạ<br /> dày, sinh thiết đúng vị trí và mức độ chính xác<br /> của bác sĩ giải phẫu bệnh(5). Như vậy chỉ với<br /> phương pháp nội soi, chúng ta sẽ chẩn đoán<br /> quá mức thực quản Barrett CSR (+).<br /> Thêm nữa nghiên cứu của chúng tôi cho<br /> thấy CSR được khẳng định trong nhóm tổn<br /> thương thực quản đoạn ngắn (20,3%) nhiều hơn<br /> trong nhóm đoạn dài (15,4%). Nghiên cứu của<br /> Hirota và cộng sự ghi nhận kết quả tương tự, tỉ<br /> lệ CSR trong nhóm tổn thương đoạn ngắn (6%)<br /> nhiều hơn trong nhóm tổn thương đoạn dài<br /> (1,6%)(3). Trong nghiên cứu của Padda và cộng<br /> sự cho kết quả ngược lại, tỉ lệ CSR trong nhóm<br /> tổn thương thực quản đoạn ngắn (38,4%) thấp<br /> hơn trong nhóm tổn thương thực quản đoạn dài<br /> (75%)(8).<br /> Nghiên cứu của chúng tôi phát hiện 1/83<br /> trường hợp CSR với nhuộm HE, trong khi với<br /> nhộm Alcian blue pH 2,5 chúng tôi phát hiện<br /> <br /> 33<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> được 16/52 trường hợp CSR. Nandurker và cộng<br /> sự ghi nhận 46/158 trường hợp CSR với kết hợp<br /> nhuộm HE và Alcian blue, trong khi chỉ ghi<br /> nhận 25/158 trường hợp CSR chỉ với nhuộm<br /> HE(3). Như vậy để gia tăng khả năng chẩn đoán<br /> CSR chúng ta cần sử dụng phương pháp nhuộm<br /> Alcian blue pH 2,5. Với phương pháp nhuộm<br /> này, chúng tôi phát hiện được 19,3% trường hợp<br /> CSR, tỉ lệ này cao hơn nghiên cứu của Toruner(8)<br /> 29/395 trường hợp (7,4%) và NasseriMoghaddam (14) 13/269 trường hợp (5%),<br /> nhưng thấp hơn nghiên cứu của Chen (11)<br /> 261/782 trường hợp (33,38%). Sự khác biệt có thể<br /> do đối tượng nghiên cứu khác nhau.<br /> Theo những ghi nhận của y văn, thực quản<br /> Barrett thường được phát hiện ở độ tuổi trung<br /> niên, trung bình khoảng 55 tuổi(13). Trong nghiên<br /> cứu chúng tôi độ tuổi trung bình phát hiện thực<br /> quản Barrett qua nội soi là 47,5 tuổi hơi thấp<br /> hơn so với nghiên cứu của, Carton (3), Kim(5),<br /> Toruner(8) và Massimo Conio(9). Tại Châu Âu,<br /> tuổi trung bình khoảng 60 tuổi(16). Như vậy so về<br /> độ tuổi chẩn đoán thực quản Barrett CSR (+) dân<br /> số chúng tôi trẻ hơn dân số của các nước<br /> phương Tây và trong khu vực.<br /> Xét về giới tính, thực quản Barrett CSR (+)<br /> thường gặp ở nam nhiều hơn nữ(13). Trong<br /> nghiên cứu chúng tôi cũng cho thấy thực quản<br /> Barrett CSR (+) ưu thế ở nam, và điều này cũng<br /> thấy trong những nghiên cứu của các tác giả<br /> khác(3,5,9,10,16). Uống rượu bia và hút thuốc lá được<br /> ghi nhận là yếu tố nguy cơ cho sự phát triển<br /> thực quản Barrett CSR (+). Hirota và cộng sự ghi<br /> nhận tỉ lệ hút thuốc lá ở nhóm thực quản Barrett<br /> cao hơn nhóm không CSR. Tiền sử uống rượu<br /> cũng ghi nhận tỉ lệ cao trong nhóm CSR. Trong<br /> nghiên cứu Massimo Conio cho thấy uống rượu<br /> và hút thuốc lá ở nhóm thực quản Barrett và<br /> nhóm viêm thực quản cao hơn nhóm người<br /> khỏe mạnh(9). Nghiên cứu của chúng tôi cho<br /> thấy số bệnh nhân hút thuốc lá và uống rượu<br /> chiếm hơn phân nửa dân số. Và có sự khác biệt<br /> có ý nghĩa thống kê giữa 2 nhóm nam và nữ.<br /> Nghiên cứu của Kim cho thấy sự khác biệt ý<br /> nghĩa về tình trạng hút thuốc lá giữa nhóm<br /> <br /> 34<br /> <br /> Barrett CSR (+) và nhóm chuyển sản biểu mô trụ<br /> trên nội soi với CSR (-)(5).<br /> Bằng chứng cho thấy BMI cũng được xem<br /> như là một yếu tố nguy cơ phát triển thực quản<br /> Barrett. Hơn 10 nghiên cứu bệnh chứng đánh<br /> giá sự kết hợp giữa BMI và thực quản Barrett.<br /> Tuy nhiên kết quả này không hằng định, một số<br /> nghiên cứu cho thấy với BMI = 30 và >= 35 có sự<br /> gia tăng nguy cơ phát triển thực quản Barrett,<br /> trong khi một số khác thì không thấy sự kết hợp<br /> giữa BMI và nguy cơ phát triển thực quản<br /> Barrett(2). Bằng chứng khác cho thấy thực quản<br /> Barrett có liên quan với tình trạng béo phì vùng<br /> bụng và không có liên hệ với BMI(13). Trong<br /> nghiên cứu của chúng tôi, bệnh nhân có BMI = 30 và không ghi nhận sự khác biệt BMI<br /> giữa nhóm Barrett CSR (+) và nhóm không<br /> chuyển sản biểu mô trụ. Như vậy có thể nói<br /> hiện tại BMI chưa thấy có sự ảnh hưởng trên<br /> thực quản Barrett tại Việt Nam và một yếu tố<br /> cần đánh giá thêm đó là chỉ số béo phì vùng<br /> bụng.<br /> Các triệu chứng được xem là điển hình của<br /> BTNDDTQ bao gồm cảm giác nóng rát sau<br /> xương ức, cảm giác chua trong miệng, và ợ trớ.<br /> Massimo Conio cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê giữa nhóm bệnh nhân thực quản<br /> Barrett CSR (+) và nhóm chứng về triệu chứng<br /> BTNDDTQ (cảm giác nóng rát sau xương ức với<br /> p < 0,0001, ợ trớ với p < 0,0001 và khó nuốt với p<br /> < 0,0001)(9). Martínez de Haro cũng ghi nhận cảm<br /> giác nóng rát sau xương ức 91,1%, nuốt nghẹn<br /> 51,4%(10). Nghiên cứu chúng tôi ghi nhận triệu<br /> chứng ợ nóng chiếm 1/3 trường hợp và chưa<br /> thấy có sự khác biệt với nhóm không chuyển<br /> sản biểu mô trụ. So với nghiên cứu Kim thì triệu<br /> chứng ợ nóng chỉ 8,9% thấp hơn so với nghiên<br /> cứu chúng tôi. Sự khác biệt này có thể liên quan<br /> đến việc dịch thuật ngữ “heartburn” sang tiếng<br /> Hàn(5). Tuy nhiên không phải tất cả bệnh nhân<br /> BTNDDTQ đều phát triển thực quản Barrett mà<br /> còn do ảnh hưởng của các yếu tố môi trường(9).<br /> Nghiên cứu của Toruner cho thấy chỉ 10,3% có<br /> <br /> Chuyên Đề Nội Khoa I<br /> <br />