Đại hội cán bộ Thư viện các nước Đông Nam Á lần thứ 14 - Consal XIV

BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THE 14th CONGRESS OF SOUTHEAST ASIAN<br /> LIBRARIANS<br /> ĐẠI HỘI CÁN BỘ THƯ VIỆN CÁC NƯỚC ĐÔNG<br /> NAM Á LẦN THỨ 14 - CONSAL XIV<br /> Hà Nội, 20 - 23/4/2009<br /> <br /> <br /> Ñ ã chín năm trôi qua nhưng<br /> chúng tôi còn nhớ như in vào những<br /> ngày cuối tháng tư năm 2000, tại đảo<br /> (2008), Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> phối hợp với Hội Thư viện và Vụ Thư<br /> viện tổ chức Đại hội Cán bộ Thư viện<br /> quốc xinh đẹp Singapore, Việt Nam các nước Đông Nam Á lần thứ 14 với<br /> chính thức trở thành thành viên của chủ đề “Hướng tới sự năng động của<br /> Hiệp hội Thư viện Đông Nam Á tại các thư viện và trung tâm thông tin ở<br /> Đại hội CONSAL XI. Trước sự kiện các nước Đông Nam Á”. Có thể nói<br /> đó, chúng tôi đã cảm nhận được một chưa bao giờ cán bộ thư viện Việt Nam<br /> tương lai tốt đẹp đang mở ra cho ngành được đón nhận và tham dự một phiên<br /> thư viện và cho tất cả cán bộ thư viện họp toàn thể có số đại biểu lên đến 900<br /> Việt Nam. Với những nỗ lực hoạt động người từ 28 quốc gia và vùng lãnh thổ<br /> của mình, Việt Nam đã chính thức như vậy, chúng tôi là những đại biểu<br /> nhận cờ đăng cai Đại hội CONSAL đến từ Liên chi hội Thư viện Đại học<br /> XIV tại Đại hội CONSAL XIII ở phía Nam (VILASAL) – những người<br /> Philippine vào năm 2006. Sau hai lần có mặt vào CONSAL XI năm 2000 lại<br /> tổ chức Hội nghị ban chấp hành ở Huế càng hân hoan hơn vì giấc mơ năm xưa<br /> (2007) và thành phố Hồ Chí Minh nay đã thành sự thật.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Rước cờ 10 quốc gia hội viên tại Lễ khai mạc CONSAL XIV<br /> <br /> <br /> <br /> 60<br /> BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> Buổi khai mạc đã diễn ra một cách thách thức và giải pháp chiến<br /> trọng thể với lễ đón đoàn đại biểu 10 lược (Akshata Ramchandra<br /> nước thành viên của CONSAL, trong Patkar);<br /> đó nước chủ nhà Việt Nam có trên 500 o Thay đổi khí hậu và bờ biển<br /> đại biểu đến từ mọi miền đất nước. Việt Nam – những thời cơ và<br /> Song, ấn tưởng sâu sắc nhất trong lòng thách thức của việc cung ứng<br /> đại biểu chính là các tham luận được thông tin (Boris Antonio<br /> trình bày trong phiên toàn thể cũng như Fabres);<br /> các cuộc họp song song diễn ra trong o Mở rộng dịch vụ và sản phẩm<br /> hai ngày ở cả ba khu vực. thông tin cho người khiếm thị<br /> • Khu vực 1: dịch vụ thư viện; sự tại Thư viện Khoa học tổng hợp<br /> năng động của các thư viện và trung và hệ thống thư viện công cộng<br /> tâm thông tin với 13 tham luận. tại Việt Nam (Vinh Quốc Bảo);<br /> o Thư viện vững mạnh tạo dựng o Dự án dân chủ hóa việc đọc (Dự<br /> một tương lai vững mạnh – khai án giấc mơ) cho trẻ em ở<br /> thác tiềm năng (Deborah Mindanaoan : các cách tiếp cận<br /> Jacobs); để tạo không gian học tập toàn<br /> o Dịch vụ cung cấp tài liệu thư xã hội (Fraulein Agcambot<br /> viện : một dịch vụ sáng tạo của Oclarit);<br /> Hội đồng thư viện quốc gia o Ba năm hoạt động! Những phát<br /> Singapore dành cho các cơ quan triển thú vị tại thư viện các nước<br /> tổ chức (Hai Sim Seon); Đông Nam Á từ CONSAL XIII<br /> o Các thư viện địa phương trong (John Hickok);<br /> triển vọng toàn cầu hóa. Liên o Vai trò của các trung tâm khoa<br /> kết các thư viện địa phương vào học và công nghệ trong việc<br /> mạng lưới quốc gia và quốc tế hình thành và phát triển thị<br /> (Barbro Thomas); trường công nghệ Việt Nam<br /> o Pusteling : thư viện điện tử lưu (Cao Minh Kiểm);<br /> động ở Indonesia (Wiratna o Báo Sài Gòn giải phóng : giải<br /> Tritawirasta); pháp cải thiện khả năng truy cập<br /> o Chương trình dịch vụ thư viện và lưu trữ cho thư viện (Nguyễn<br /> lưu động của một trường đào tạo Tấn Thanh Trúc).<br /> thư viện : nghiên cứu tại trường • Khu vực 2 : đào tạo thư viện; ứng<br /> đại học Khon Kaen Thailand dụng công nghệ hiện hành trong<br /> (Poranee Sirichote); hoạt động thư viện với 14 tham<br /> o Thay đổi bản chất của dịch vụ luận.<br /> thông tin và tham khảo : tính o Truy cập rộng tới 878 trang về<br /> bền vững, nguyên nhân và kết di sản thế giới tại 145 quốc gia<br /> quả (Haliza Yahaya); sử dụng công nghệ Cutting-<br /> o Thúc đẩy dịch vụ thông tin kinh Edge (Ching-chih Chen);<br /> doanh : dịch vụ thông tin kinh o Triển khai khung chủ đề siêu dữ<br /> doanh EnterpriseOne (EBIS) – liệu cho nguồn tài nguyên số ở<br /> <br /> <br /> 61<br /> BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> trường Đại học Công nghệ thư viện đại học (Zulkefli Mohd<br /> Nanyang (Lena Choon Foong Yusop);<br /> Sam); o Vai trò của công tác đào tạo<br /> o Thư viện ảo GGIAR : khai thác nhân lực ngành thông tin thư<br /> công nghệ mới cho việc truy cập viện trong việc tăng cường năng<br /> thông tin nghiên cứu về lĩnh vực lực cạnh tranh trong nền kinh tế<br /> nông nghiệp (Mila Medina toàn cầu (Endang Fitriyah<br /> Ramos); Mannan);<br /> o Đảm bảo một nền đào tạo o Một số suy nghĩ về mô hình và<br /> chuyên môn liên tục cho các cán giải pháp đào tạo khoa học<br /> bộ thư viện đã đăng ký ở ngành thư viện thông tin có khả<br /> Philippines (Elizabeth năng đáp ứng nhu cầu của thực<br /> Rodriguez Peralejo); tiễn trong bối cảnh hiện nay (Vũ<br /> o Phát triển chiến lược nhằm nâng Dương Thúy Ngà).<br /> cao kiến thức thông tin và triển • Khu vực 3 : quản lý và tiếp thị thư<br /> khai các dịch vụ thư viện năng viện; phát triển hiệp hội thư<br /> động : một số gợi ý cho Lào viện/nghề thư viện với 14 tham luận<br /> (Nicole Marie Gaston); o Xây dựng chương trình phát<br /> o Đào tạo bảo quản số và quản lý triển thư viện : vai trò của Hội<br /> thông tin trong bối cảnh châu Á Thư viện Việt Nam (Michael<br /> (Gary Gorman); Robinson);<br /> o Đào tạo kỹ năng thông tin tại o Tái lập hội thư viện : kinh<br /> bậc đại học : một hình thức cổ nghiệm của Indonesia (Fuad<br /> vũ hoạt động và dịch vụ thư Gani);<br /> viện ở Cam-pu-chia (Wanna o Thư viện nông thôn trong vai trò<br /> Net); là các tác nhân của việc tái cơ<br /> o Nghiên cứu văn hóa thông tin cấu xã hội ở Malaysia (Salbiah<br /> trong các trường đại học công Mohamad Yusof);<br /> lập ở Thái Lan (Pornnapa o Nghiệp vụ Red Plate : phân tích<br /> Sangdee); phê bình về sự phát triển nghiệp<br /> o Nâng cao năng lực nguồn nhân vụ của các cán bộ thư viện ở<br /> lực ở Việt Nam (Đinh Kiều Indonesia (Putu Laxman<br /> Nhung); Pendit);<br /> o Internet – những cơ hội và thách o Tài nguyên điện tử và dịch vụ<br /> thức cho thư viện các nước đông thông tin : kinh nghiệm số hóa<br /> Nam Á (Sharon Koh); tại Học viện công nghệ Brunei<br /> o Hành trình xây dựng thư viện (Pusparaini Thani);<br /> thế hệ mới (Somkiat o Tổ chức bảo quản : chìa khóa<br /> Chatechuenyot); cho sự phát triển thư viện (Akio<br /> o Các ứng dụng Web 2.0 nhằm Yasue);<br /> nâng cao dịch vụ tham khảo ở<br /> <br /> <br /> <br /> 62<br /> BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> o Bảo quản các bộ sưu tập quý nguyên viên nòng cốt ban đầu, sau đó<br /> hiếm của Thư viện Quốc gia là 200 người (năm 2000) và hiện nay là<br /> Việt Nam (Nguyễn Ngọc Anh); 16.000 người. Những lợi ích do các<br /> o Lưu trữ các văn bản viết tay và tình nguyên viên mang lại cho cộng<br /> sách cổ của người Java : kinh đồng cũng như cách thức tiến hành<br /> nghiệm của trường Đại học tuyển chọn và quản lý họ là các bài học<br /> Sanata Dharma với các kho tài kinh nghiệm hết sức bổ ích cho cán bộ<br /> liệu quý hiếm Artati (Pustaka thư viện, đặc biệt là các nhà quản lý<br /> Artati) (Paulus Suparmo); trong việc lập kế hoạch cho sự phát<br /> o Quản lý hội thư viện ở Đức triển một cách bền vững các dịch vụ<br /> (Barbara Lison); thư viện tại các quốc gia Đông Nam Á<br /> o Hiệp hội cán bộ thư viện đại học nói chung và Việt Nam nói riêng.<br /> và viện nghiên cứu Philippines Tuy nhiên, gây xúc động nhất là bài<br /> (PAARL) trong việc phục vụ báo cáo của GS.TS. Ching-chih-Chen<br /> các chuyên gia thông tin thư với đề tài “Truy cập rộng tới 878<br /> viện trong nước; trang về di sản thế giới tại 145 quốc<br /> o Giáo dục khoa học thông tin thư gia sử dụng công nghệ Cutting-<br /> viện cho vai trò đa cực : phương Edge”. Mạng ký ức toàn cầu là nền<br /> pháp sư phạm mới nhằm mục tảng cho việc tạo lập Mạng ký ức di<br /> đích chuyên môn hóa (Sujin sản thế giới (WHMNet-<br /> Butdisuwan); http://www.wh-memorynet.org/) với sự<br /> o Các nguồn thông tin trực tuyến hợp tác giữa trường Đại học Simmons<br /> ở Đông Nam Á (Vernon và Trung tâm di sản thế giới của<br /> Totanes); UNESCO. Bà đã minh họa bằng 5<br /> o Nâng cao giá trị dịch vụ thư trang Di sản thế giới ở Việt Nam, đặc<br /> viện (Nehemias Aguilar biệt là “Quần thể di tích cố đô Huế” –<br /> Pasamba); gợi nhớ một giai đoạn thật nhiều biến<br /> o VILASAL trên đường hội nhập cố trong lịch sử Việt Nam. Mặc dù<br /> (Nguyễn Minh Hiệp). mạng này vẫn chưa công bố cho công<br /> chúng truy cập nhưng một thông điệp<br /> Ở phiên toàn thể, mọi người cảm hết sức quan trọng đã được giáo sư<br /> thấy khá thú vị với báo cáo “Đẩy mạnh chuyển đến cộng đồng thư viện và tất<br /> công tác tình nguyện để phát triển bền cả đại biểu đang tham dự đại hội “ các<br /> vững các dịch vụ thư viện “ do tiến sĩ di sản đang cần được bảo vệ và gìn<br /> N. Varaprasad – giám đốc điều hành giữ, ai sẽ làm điều đó? Nếu không<br /> của Hội đồng Thư viện Quốc gia phải là chúng ta – những cán bộ thư<br /> Singapore trình bày : sự phát triển của viện”.<br /> các dịch vụ thư viện đòi hỏi một nguồn Điển hình của chuyên đề về dịch vụ<br /> nhân lực và chi phí rất lớn, từ đó nảy thư viện là báo cáo “Thay đổi bản chất<br /> sinh sáng kiến sử dụng các tình nguyện của dịch vụ thông tin và tham khảo :<br /> viên để bổ sung vào nguồn nhân lực tính bền vững, nguyên nhân và kết<br /> thư viện. Một quá trình từ 21 tình quả” do Tiến sĩ Haliza Yahaya và các<br /> <br /> <br /> 63<br /> BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Đại biểu trình bày tham luận tại Hội nghị<br /> <br /> cộng sự đến từ Malaysia trình bày. Sự khảo còn phải có tinh thần học tập suốt<br /> phát triển của công nghệ thông tin và đời, họ phải sở hữu kỹ năng giao tiếp<br /> đặc biệt là Internet đã làm thay đổi dịch và truyền thông, khả năng tiếp thu và<br /> vụ tham khảo trong các thư viện, cho sử dụng công nghệ mới,…Trên hết<br /> thấy sự khác biệt giữa tham khảo người cán bộ tham khảo phải luôn có<br /> truyền thống và tham khảo số. Nhóm tinh thần sẳn sàng phục vụ cộng đồng<br /> tác giả đi sâu vào việc phân tích một số thông qua việc sử dụng công nghệ<br /> nội dung cụ thể của dịch vụ tham khảo nhằm đáp ứng mọi nhu cầu về thông<br /> số: tin.<br /> • Hình thức: Thư điện tử, Web, tin Thư viện không thể tách rời đối<br /> nhắn và chat, hội thảo trực tuyến. tượng phục vụ của mình, nếu người sử<br /> • Những yêu cầu mới: công nghệ, dụng không được đào tạo những kỹ<br /> chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn chất năng cần thiết thì dịch vụ thư viện có<br /> lượng và thực hành, phỏng vấn năng động đến mấy cũng sẽ kém hiệu<br /> tham khảo, tính xác thực , dịch vụ quả. Tham luận “Phát triển chiến lược<br /> 24/7, tập huấn và xây dựng nguồn nhằm nâng cao kiến thức thông tin và<br /> nhân lực, quyền riêng tư và kiểm triển khai các dịch vụ thư viện năng<br /> duyệt. động : một số gợi ý cho Lào “ và tham<br /> Qua đó, khẳng định vai trò tích cực luận “Đào tạo kỹ năng thông tin tại<br /> của cán bộ thư viện trong dịch vụ tham bậc đại học : một hình thức cổ vũ<br /> khảo, đòi hỏi các thư viện phải đánh hoạt động và dịch vụ thư viện ở Cam-<br /> giá lại đội ngũ cán bộ thư viện của pu-chia” . Nếu như đại biểu của của<br /> mình để có kế hoạch bồi dưỡng, đào Lào trình bày một số gợi ý trong bản kế<br /> tạo lại nhằm đối phó với các vấn đề và hoạch chiến lược của Thư viện trung<br /> thách thức của dịch vụ tham khảo số. tâm NUOL và sẽ được triển khai trong<br /> Ngoài các kỹ năng cơ bản, cán bộ tham tương lai gần, cụ thể như: điều chỉnh<br /> <br /> <br /> 64<br /> BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> chính sách và thủ tục nhằm đáp ứng chúng ta có thể học tập và áp dụng vào<br /> nhu cầu của người sử dụng một cách thực tế ở thư viện các trường đại học,<br /> hữu hiệu (khảo sát nhu cầu của người nơi mà chương trình kiến thức thông<br /> sử dụng, khuyến khích sự tương tác tin vẫn còn xa lạ với đối với những nhà<br /> giữa cán bộ thư viện với người sử hoạch định chiến lược phát triển nền<br /> dụng, tăng thời gian phục vụ, đơn giản giáo dục đại học cũng như phát triển<br /> hóa thủ tục cấp thẻ cũng như mượn trả thư viện.<br /> ở thư viện, tái tổ chức thư viện, dịch vụ Với vai trò là “keynote speaker”<br /> Internet không dây, hợp nhất hệ thống của khu vực thứ 3, ông Michael<br /> thư viện). Ủng hộ và khuyến khích sự Robinson đã phác họa một cách khá<br /> phát triển nghề nghiệp của nhân viên đầy đủ về bức tranh Hội thư viện Việt<br /> và việc học hỏi của người sử dụng, Nam. Đặc biệt là Hội thảo kế hoạch<br /> biện pháp hữu hiệu nhất để nâng cao chiến lược của Hội Thư viện Việt Nam<br /> kiến thức thông tin là lồng ghép nội và Hội Thư viện Lào tại Hồng Kông<br /> dung kiến thức thông tin vào chương cùng với Hội thảo đánh giá kế hoạch<br /> trình học chính khóa (những khóa đào tại Hà Nội. Kết quả của các kỳ hội thảo<br /> tạo phù hợp cho cán bộ thư viện, chia là bản Dự thảo các kế hoạch chiến lược<br /> sẻ tri thức giữa các cán bộ, chú trọng của Hội Thư viện Việt Nam đã được cơ<br /> kỹ năng dịch vụ khách hàng và kỹ năng quan chủ quản phê chuẩn. Điều này<br /> cung cấp dịch vụ tham khảo, quảng bá cũng có nghĩa là Hội thư viện đã khẳng<br /> cho nghề thư viện, khuyến khích sự định vai trò của mình là một “tổ chức<br /> phối hợp và hợp tác với giảng viên và xã hội nghề nghiệp cấp quốc gia” và<br /> cộng đồng, đào tạo người sử dụng, nâng cao vị thế của Hội trên trường<br /> quảng bá chương trìmh đào tạo kiến quốc tế.<br /> thức thông tin tại các trường học và thư Là nước chủ nhà, Việt Nam có tất<br /> viện). Thì trong tham luận của mình, cả 6 tham luận được được trình bày ở<br /> đại biểu đến từ Cam-pu-chia lại cung cả ba khu vực trong hai ngày đại hội.<br /> cấp cho hội nghị một chương trình đào Tuy nhiên, tham luận được nhiều đại<br /> tạo kiến thức thông tin đã và đang được biểu chú ý nhất, có số lượng người<br /> triển khai đào tạo cho sinh viên năm nghe đông nhất, được thảo luận nhiều<br /> thứ nhất tại Đại học Hoàng gia Phnom nhất là “VILASAL trên đường hội<br /> Penh (RUPP). Qua các nội dung như lý nhập” do diễn giả Nguyễn Minh Hiệp<br /> do cơ bản chủ chương trình (lịch sử, trình bày vào cuối phiên họp sau cùng<br /> hiện trạng thư viện), triển vọng của của ngày 22/4/2009 với hình thức một<br /> chương trình, hiện trạng của chương “Câu chuyện về Câu lạc bộ Thư viện”<br /> trình, ảnh hưởng và duy trì chương khá dí dỏm. Từ những ý tưởng ban đầu<br /> trình, tất cả đều phục vụ cho mục tiêu “Một khi thư viện phát triển thì nhu<br /> cuối cùng để thư viện thực sự trở thành cầu hợp tác liên thông để trao đổi<br /> “trung tâm học tập suốt đời”. nghiệp vụ và chia sẻ nguồn lực nhằm<br /> Đây là hai quốc gia gần gũi nhất và tăng cường hiệu quả phục vụ là rất<br /> sự phát triển của ngành thư viện cũng quan trọng”, Thư viện Cao học đã<br /> khá tương đồng với Việt Nam. Vì vậy, cùng các đồng nghiệp của mình hoạch<br /> <br /> <br /> 65<br /> BẢN TIN THƯ VIỆN - CÔNG NGHỆ THÔNG TIN THÁNG 7/2009<br /> <br /> <br /> <br /> định hướng phát triển chung là phát triển của Liên hiệp thư viện các<br /> “CHUẨN HÓA – HỘI NHẬP”. Câu trường đại học phía Nam (FESAL) sau<br /> lạc bộ thư viện với hoạt động mang đó và Liên chi hội thư viện đại học<br /> tính tự phát đã “gặt hái những kết quả phía Nam (VILASAL) trực thuộc Hội<br /> bất ngờ và là mối gắn kết giữa các thư Thư viện Việt Nam hiện nay. Phát huy<br /> viện đại học trên địa bàn TP. HCM và truyền thống tốt đẹp đã có, VILASAL<br /> vùng phụ cận đồng thời cũng góp phần tiếp tục mở rộng hoạt động của mình:<br /> thay đổi cách nhìn của xã hội đối với • Quy mô và chất lượng các khóa tập<br /> vai trò của thư viện, đặc biệt trong huấn được không ngừng nâng cao,<br /> công tác giáo dục”. Hàng loạt các khóa có các khóa tập huấn do chuyên gia<br /> tập huấn về nghiệp vụ thư viện hiện thư viện nước ngoài đảm trách;<br /> đại, góp phần đào tạo kỹ năng thực • Thu hút thêm nhiều hội viện trong<br /> hành các chuẩn quốc tế cho hàng ngàn và ngoài Liên chi hội;<br /> cán bộ thư viện. Hiện nay các chuẩn • Liên kết với Liên hiệp thư viện đại<br /> này đã và đang được áp dụng trên học phía Bắc;<br /> phạm vi cả nước: phân loại Dewey, • Hỗ trợ, thiết kế, và tham gia giảng<br /> biên mục mô tả AACR2, Tiêu đề đề dạy một “Chương trình đào tạo<br /> mục, MARC 21. Thành quả của câu lạc thư viện thông tin hoàn toàn đổi<br /> bộ thư viện chính là nền tảng cho sự mới” tại trường Đại học Sài Gòn.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Lễ bế mạc CONSAL XIV<br /> <br /> Hai ngày đại hội trôi qua một cách nhanh chóng, song dấu ấn của một lễ bế<br /> mạc “hoành tráng” vẫn còn đọng mãi trong lòng mỗi cán bộ thư viện tham dự đại<br /> hội. Bên cạnh sự thành công rực rỡ về mặt tổ chức với cương vị chủ nhà, lần đầu<br /> tiên ngành Thư viện Việt Nam có một đại biểu được nhận giải bạc của giải thưởng<br /> “Cán bộ thư viện tiêu biểu của CONSAL – Outstanding CONSAL Librarian”, đó<br /> chính là Thạc sĩ Nguyễn Minh Hiệp, Giám đốc Thư viện trường Đại học Khoa học<br /> Tự nhiên TP. HCM đồng thời là Chủ tịch VILASAL. Điều này khẳng định rằng<br /> những nỗ lực đóng góp của Ông cho Thư viện Việt Nam đã được đánh giá cao.<br /> THÚY HƯƠNG ghi<br /> <br /> <br /> 66<br />