Dàn ý liên hệ hình tượng cây xà nu- Rừng xà nu và cái lò gạch cũ- Chí Phèo

Đề bài: Dàn ý liên hệ hình tượng cây xà nu­ Rừng xà nu và cái lò gạch cũ­ Chí Phèo<br /> <br /> I. Mở bài<br /> <br /> ­ Giới thiệu tác giả và tác phẩm: Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, Chí Phèo của Nam Cao<br /> <br /> ­ Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Phân tích hai hình ảnh rừng xà nu và cái lò gạch cũ để  thấy sự <br /> khác nhau trong tư tưởng của mỗi nhà văn.<br /> <br /> II. Thân bài<br /> <br />  Cảm nhận về hai hình ảnh rừng xà nu và cái lò gạch cũ<br /> <br /> 1. Giống nhau<br /> <br /> – Cả hai hình ảnh đều tạo nên kết cấu đặc sắc đầu cuối tương xứng.<br /> <br /> – Cả hai đều được hiểu theo hai nghĩa, tả thực và ẩn dụ tượng trưng.<br /> <br /> – Cả hai đều rất ấn tượng, ám ảnh, là dụng ý nghệ thuật của nhà văn, có ý nghĩa sâu sắc, góp phần  <br /> thể hiện nội dung tư tưởng chủ đề tác phẩm.<br /> <br /> 2. Khác nhau<br /> <br /> * Hình ảnh cái lò gạch cũ<br /> <br /> ­ Nghĩa tả thực: Cái lò nung gạch đã cũ, không còn sử dụng, bỏ không, trước đây xuất hiện nhiều ở <br /> những vùng quê.<br /> <br /> ­ Nghĩa ẩn dụ tượng trưng:<br /> <br /> + Hình ảnh cái lò gạch cũ xuất hiện ở phần đầu tác phẩm khi một anh đi thả ống lươn nhặt được  <br /> Chí Phèo trần truồng và xám ngắt trong một cái váy đụp để bên cái lò gạch bỏ không và xuất hiện  <br /> ở  phần cuối tác phẩm khi Chí Phèo chết, thị  Nở  nhớ  lại những lúc ăn nằm với hắn… rồi nhìn <br /> nhanh xuống bụng và đột nhiên thị thấy thoáng hiện ra một cái lò gạch cũ bỏ không, xa nhà cửa và  <br /> vắng người lại qua… ẩn dụ cho cái vòng luẩn quẩn của những kiếp Chí Phèo. Chí Phèo bố chết đi  <br /> rất có thể sẽ lại có một Chí Phèo con ra đời và cuộc đời, số phận của nó cũng sẽ giống như bố nó,  <br /> cũng sẽ lại rơi vào con đường lưu manh tha hoá… Từ đó, tác giả muốn khẳng định: Chí Phèo không  <br /> phải là hiện tượng cá biệt mà đây là hiện tượng có tính phổ biến, qui luật trong xã hội cũ. Khi nào <br /> còn tồn tại chế  độ  áp bức bóc lột của thực dân phong kiến thì khi đó còn tồn tại những kiếp Chí <br /> Phèo.<br /> <br /> + Hình ảnh thể hiện cái nhìn bi quan, bế tắc của Nam Cao đối với số phận người nông dân.<br /> <br /> + Hình ảnh cái lò gạch cũ tập trung thể hiện giá trị  hiện thực tố  cáo của tác phẩm và bộc lộ  hạn  <br /> chế của Nam Cao.<br /> * Hình ảnh rừng xà nu <br /> <br /> ­ Ý nghĩa tả thực:<br /> <br /> + Đoạn văn mở đầu tác phẩm giới thiệu với người đọc gần như đầy đủ  các thông tin về  một loài <br /> cây ở Tây Nguyên, đó là cây xà nu:<br /> <br /> + Hình dáng: Khi còn nhỏ hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời; khi đã trưởng thành cành lá sum  <br /> sê như những con chim đã đủ lông mao, lông vũ. <br /> <br /> + Đặc điểm: Sinh trưởng rất khoẻ, một cây ngã xuống có bốn năm cây con mọc lên để  thay thế <br /> (cấp số  nhân);  ưa ánh sáng mặt trời đến kì lạ, phóng lên rất nhanh để  tiếp lấy ánh nắng, thứ  ánh <br /> nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thẳng tắp; có nhựa, tràn trề, thơm ngào ngạt, <br /> long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn.<br /> <br /> + Rải rác trong suốt tác phẩm, hình tượng cây xà nu trở đi trở lại với ý nghĩa tả thực tác dụng của <br /> nó đối với đời sống con người: Gỗ xà nu làm củi ở  mỗi bếp; khói xà nu làm đen bảng để  trẻ  con <br /> học chữ; nhựa xà nu làm đuốc để thắp sáng…<br /> <br /> + Cây xà nu gắn bó thân thiết với đời sống dân làng Xô Man.<br /> <br /> ­ Ý nghĩa ẩn dụ tượng trưng:<br /> <br /> + Rừng xà nu như một nhân vật tham gia vào kết cấu câu truyện:<br /> <br />  Mở đầu tác phẩm là đoạn văn miêu tả rừng xà nu trong bom đạn của kẻ thù. Kết thúc đoạn văn  <br /> là hình ảnh: Những đồi xà nu nối tiếp tới chân trời.<br /> <br />  Kết thúc tác phẩm là hình ảnh: Những rừng xà nu nối tiếp chạy đến chân trời.<br /> <br /> => Như  vậy, rừng xà nu tạo nên kết cấu vòng tròn đầu cuối tương xứng. Đây cũng là lí do giải  <br /> thích vì sao tác phẩm có tên là Rừng xà nu.<br /> <br /> + Rừng xà nu như một nhân vật tham gia, chứng kiến những sự kiện có ý nghĩa trọng đại của dân  <br /> làng Xô Man:<br /> <br />  Đêm đêm người dân Xô Man thức mài vũ khí dưới ánh lửa xà nu. Hoạt động này đánh dấu giai <br /> đoạn chuẩn bị nổi dậy.<br /> <br />  Giặc đốt mười đầu ngón tay của Tnú bằng nhựa xà nu. Hành động này làm bùng lên ngọn lửa  <br /> căm thù của dân làng Xô Man vốn âm  ỉ  đã từ lâu, đánh dấu giai đoạn mình phải cầm giáo (vũ <br /> khí) như cách nói của cụ Mết.<br /> <br />  Xác mười tên giặc nằm ngổn ngang quanh đống lửa xà nu. Đó là chiến công đầu tiên của dân <br /> làng Xô Man khi đã cầm giáo, đánh dấu bước ngoặt trong lịch sử đấu tranh vũ trang của người <br /> dân Tây Nguyên.<br />  Dân làng tập trung đông đủ quanh đống lửa xà nu để nghe cụ Mết kể về cuộc đời Tnú. Xà nu <br /> như  chứng kiến ngày vui của cả  cộng đồng và một tương lai đầy hứa hẹn đang mở  ra trước  <br /> mắt người dân Tây Nguyên.<br /> <br /> + Rừng xà nu được miêu tả bằng bút pháp nhân hoá và luôn trong thế đối sánh với con người:<br /> <br />  Rừng xà nu được nhân hoá ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho làng. Rừng xà nu lúc này <br /> đúng là người anh hùng của Tây Nguyên, là một nhân vật trong câu truyện.<br /> <br />  Nhiều lần trong tác phẩm, xà nu được đặt trong thế đối sánh với con người : Máu Tnú được ví <br /> như nhựa xà nu; ngực cụ Mết căng như một cây xà nu lớn…<br /> <br />  Nếu nói tập thể dân làng Xô Man như một cánh rừng xà nu thì ở đó có đầy đủ các thế hệ cây xà <br /> nu: Cụ Mết là cây xà nu cổ thụ, tượng trưng cho lịch sử, truyền thống của cả cánh rừng; Tnú  <br /> tượng trưng cho những cây xà nu trên mình mang đầy thương tích nhưng vẫn vươn lên, vẫn <br /> chiến thắng bom đạn của kẻ thù; Dít tượng trưng cho những cây xà nu đã trưởng thành, đang  <br /> bảo vệ dân làng; bé Heng tượng trưng cho thế hệ cây non, đầy hứa hẹn cho những rừng xà nu  <br /> nối tiếp chạy đến chân trời sau này.<br /> <br /> + Rừng xà nu là hình ảnh tượng trưng cho phẩm chất và cuộc sống của con người Tây Nguyên:<br /> <br />  Rừng xà nu trong bom đạn của kẻ thù với hình ảnh hàng vạn cây xà nu không cây nào không bị <br /> thương, tượng trưng cho đau thương, uất hận của dân làng Xô Man nói riêng và đồng bào Tây <br /> Nguyên nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.<br /> <br />  Sức sống mãnh liệt của rừng xà nu tượng trưng cho sức sống mãnh liệt của con người Tây  <br /> Nguyên, không bom đạn nào, không kẻ thù nào có thể tiêu diệt được. Đây cũng là sức sống bất <br /> diệt của con người Việt Nam nói chung.<br /> <br />  Những cây xà nu không chịu khuất mình trong bóng râm, luôn vươn lên tiếp lấy ánh sáng mặt  <br /> trời như  tượng trưng cho khát vọng tự  do, tinh thần phóng khoáng, cho ý chí vươn lên vì lí <br /> tưởng cao đẹp của con người Tây Nguyên.<br /> <br />  Các thế  hệ  cây xà nu nối tiếp, thay thế nhau trong mưa bom bão đạn tượng trưng cho những  <br /> thế hệ người Tây Nguyên nối tiếp nhau cầm súng đứng lên chống lại kẻ thù.<br /> <br /> => Rừng xà nu là một hình ảnh đẹp, đầy ấn tượng, đầy ám ảnh và rất giàu ý nghĩa.<br /> <br /> * Lí giải nguyên nhân <br /> <br /> ­ Giống: Xây dựng những hình ảnh ấn tượng, ám ảnh, giàu ý nghĩa là một dụng ý nghệ  thuật của <br /> các nhà văn.<br /> <br /> ­ Khác:<br /> + Do hoàn cảnh sáng tác và hoàn cảnh lịch sử:<br /> <br />  Chí Phèo: Nam Cao sáng tác trước Cách mạng tháng Tám 1945 trong hoàn cảnh đen tối của xã <br /> hội Việt Nam đương thời.<br /> <br />  Rừng xà nu: Nguyễn Trung Thành sáng tác năm 1965, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ đang  ở <br /> giai đoạn ác liệt.<br /> <br /> + Do khuynh hướng sáng tác:<br /> <br />  Chí Phèo: Thuộc khuynh hướng văn học hiện thực phê phán, chưa nhìn thấy lối thoát của người <br /> nông dân.<br /> <br />  Rừng xà nu: Thuộc nền văn học Cách mạng 1945 ­ 1975, có khả  năng và cần thiết phải chỉ ra <br /> chiều hướng phát triển tích cực của đời sống xã hội.<br /> <br /> III. Kết bài<br /> <br /> Đánh giá khái quát:<br /> <br /> – Cả hai hình ảnh rừng xà nu và cái lò gạch cũ  với những nét giống và khác, đều hết sức đặc sắc, <br /> giúp nhà văn thể  hiện được ý đồ  nghệ  thuật và góp phần làm sáng lên nội dung tư  tưởng chủ  đề <br /> của tác phẩm.<br /> <br /> – Cả  hai góp phần làm phong phú thêm hệ  thống hình  ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng trong văn học <br /> dân tộc và nhân loại.<br /> <br /> ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­<br /> <br /> VnDoc xin giới thiệu tới các em Dàn ý liên hệ hình tượng cây xà nu và cái lò gạch cũ. Hi vọng đây  <br /> sẽ là tài liệu hữu ích hỗ trợ các em ôn tập và làm bài đạt hiệu quả cao. Mời các em tham khảo thêm <br /> các tài liệu khác tại mục Tài liệu học tập lớp 12 <br />