Đánh giá hiệu quả bảo vệ cơ tim của sevoflurane trong phẫu thuật van tim

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ BẢO VỆ CƠ TIM<br /> CỦA SEVOFLURANE TRONG PHẪU THUẬT VAN TIM<br /> Lê Hữu Đạt*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá tính ổn định huyết động trong và sau mổ, hiệu quả bảo vệ cơ tim qua tỉ lệ bệnh nhân<br /> phải sốc điện, thay đổi men tim, sử dụng thuốc vận mạch. Đánh giá kết quả sau mổ qua thời gian rút ống nội khí<br /> quản, thời gian nằm hồi sức, thời gian nằm viện cũng như các biến chứng và tỉ lệ tử vong trên những bệnh nhân<br /> phẫu thuật van tim được gây mê với sevoflurane.<br /> Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng trên 61 bệnh nhân được phẫu thuật van<br /> tim, từ tháng 10/2011 đến tháng 4/2012 tại Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Kết quả: Nhóm bệnh nhân nghiên cứu có tỉ lệ sốc điện, men tim thời điểm 24 giờ sau mổ, nhu cầu sử dụng<br /> thuốc inotrope có tỉ lệ thấp hơn có ý nghĩa so với nhóm sử dụng propofol.<br /> Kết luận: Sevoflurane có hiệu quả bảo vệ bảo vệ cơ tim trong phẫu thuật van tim.<br /> Từ khóa: Sevoflurane, phẫu thuật van tim, nhồi máu cơ tim, bảo vệ cơ tim, men tim, thuốc tăng co bóp<br /> cơ tim.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATING CARDIOPROTECTIVE EFFECTS OF SEVOFLURANE IN VALVE SURGERY<br /> Le Huu Dat * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 442-446<br /> Objective: Evaluating hemodynamic stability, cardioprotection effects based on electric shock, cardiac<br /> enzyme change, inotrope needs. Evaluating postoperation results by extubation time, ICU time, hospital time,<br /> complications and mortality rate in valve surgery with sevoflurane.<br /> Subjects and method: Clinical trial study on 61 patients in valve surgery, from October 2011 to April 2012<br /> at Cho Ray hospital.<br /> Results: The patient group of sevoflurane has electric shock rate, cardiac enzyme at 24 hours after surgery<br /> and inotrope needs is significantly lower than patient group received propofol.<br /> Conclusion: Sevoflurane has cardioprotection effects in valve surgery.<br /> Key words: Sevoflurane, valve surgery, myocardiac infarction, cardiosprotection, cardiac enzyme, inotrope.<br /> lựa thuốc mê, kỹ thuật gây mê phù hợp với tình<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> trạng bệnh lý của bệnh nhân (BN) là một trong<br /> Thiếu máu cục bộ cơ tim (TMCBCT) và nhồi<br /> những biện pháp BVCT đã được đề cập trong y<br /> máu cơ tim (NMCT) chu phẫu luôn là những<br /> văn. Năm 1986 Murry (7) mô tả cơ chế tiền thích<br /> biến chứng (BC) phức tạp và gây ra những hậu<br /> nghi với TMCT, sau đó đã có nhiều tác giả ở các<br /> quả nặng nề, chúng góp phần gia tăng tỉ lệ tử<br /> trung tâm trên thế giới nghiên cứu tác dụng<br /> vong trong những ngày đầu sau phẫu thuật. Vì<br /> BVCT thông qua cơ chế tiền thích nghi của thuốc<br /> vậy đã có nhiều công trình nghiên cứu tìm biện<br /> mê hô hấp. Với đặc điểm BVCT, sevoflurane<br /> pháp bảo vệ cơ tim (BVCT), nhằm phần nào hạn<br /> được nghiên cứu và sử dụng trong phẫu thuật<br /> chế những BC và tử vong sau phẫu thuật. Chọn<br /> van tim ngày càng nhiều hơn. Mục tiêu nghiên<br /> * Khoa Phẫu thuật-Gây mê hồi sức, Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS CKII Lê Hữu Đạt, ĐT: 0913134497, Email: dhtp4961@yahoo.com<br /> <br /> 442<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> cứu của chúng tôi nhằm đánh giá tính ổn định<br /> huyết động trong và sau phẫu thuật, hiệu quả<br /> BVCT qua các đặc điểm của tim tự đập lại sau<br /> khi tháo kẹp động mạch chủ (ĐMC), sự thay đổi<br /> của men tim, tỉ lệ bệnh nhân sử dụng và thời<br /> gian ngừng thuốc vận mạch, đánh giá kết quả<br /> sau mổ qua thời gian rút ống nội khí quản<br /> (NKQ), thời gian nằm hồi sức, thời gian nằm<br /> viện cũng như các BC và tỉ lệ tử vong trên những<br /> BN phẫu thuật van tim.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> BN mổ chương trình bệnh lý van 2 lá, van<br /> ĐMC, van 3 lá và bệnh lý đa van, NYHA: I –IV,<br /> ASA: I – IV. Loại trừ: chống chỉ định với:<br /> sevoflurane, propofol, tiền sử mổ tim, có tai biến<br /> trong lúc gây mê, tuần hoàn ngoài cơ thể<br /> (THNCT) và phẫu thuật, tiền căn gia đình có<br /> người tăng thân nhiệt ác tính trong phẫu thuật.<br /> <br /> Cỡ mẫu và phương pháp lấy mẫu<br /> Theo nghiên cứu của Landoni G.và cs (5),<br /> sevofluranelàm giảm tỉ lệ BN bị NMCT sau phẫu<br /> thuật là 2,4% so với 5,1% nhóm chứng không sử<br /> dụng sevoflurane. Để có 95% tin tưởng nhằm<br /> xác định được tỉ lệ như trên với sai số cho phép<br /> là 10%, cỡ mẫu tối thiểu là 28 trường hợp cho<br /> mỗi nhóm. Phân nhóm BN theo phương pháp<br /> mở phong bì, nhóm P: BN được sử dụng<br /> propofol và fentanyl, nhóm S: BN được sử dụng<br /> sevoflurane và fentanyl. Thời gian nghiên cứu từ<br /> tháng 10/ 2011 đến tháng 4/2012 tại Bệnh viện<br /> Chợ Rẫy.<br /> <br /> Phương pháp thực hiện<br /> Phương pháp vô cảm là gây mê đặt NKQ, cả<br /> hai nhóm P và S đều được tiền mê giống nhau<br /> với midazolam, dẫn mê giống nhau với propofol<br /> và fentanyl, vecuronium để đặt NKQ. Sau khi<br /> dẫn mê, nhóm P tiếp tục dùng propofol trong<br /> suốt cuộc mổ, nhóm S ngừng propofol và<br /> chuyển sang duy trì bằng sevoflurane đến cuối<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> cuộc mổ. Cả 2 nhóm được giảm đau bằng<br /> fentanyl và dãn cơ vecuronium để duy trì tác<br /> dụng.<br /> Heparine được cho vào đường TM trung<br /> tâm, THNCT bắt đầu hoạt động khi thời gian<br /> đông máu được hoạt hóa (ACT) trên 420 giây.<br /> Trong lúc THNCT, sevoflurane được duy trì<br /> bằng bình bốc hơi của máy THNCT, hạ thân<br /> nhiệt về 320C - 340 C. Sau khi ngừng THNCT,<br /> dùng protamine trung hòa heparine theo tỉ lệ<br /> 1:1,2. Trong và sau mổ: ổn định huyết động bằng<br /> các thuốc vận mạch và inotrope, điều chỉnh<br /> lượng máu mất và các yếu tố đông máu, cân<br /> bằng điện giải và lượng dịch xuất nhập.<br /> Theo dõi trong và sau mổ: mạch (M). huyết<br /> áp (HA), CVP và ECG trên monitor, theo dõi các<br /> đặc điểm của tim đập lại sau khi tháo kẹp ĐMC,<br /> đo men tim sau khi dẫn đầu, kết thúc mổ và mỗi<br /> 8 giờ tính từ thời điểm nhập hồi sức. Đo ECG 12<br /> chuyển đạo ngay khi đến phòng hồi sức và sáng<br /> hôm sau để phát hiện dấu hiệu TMCT, NMCT.<br /> Tỉ lệ sử dụng và thời gian ngừng thuốc vận<br /> mạch, thuốc inotrope, ghi nhận thời gian rút ống<br /> NKQ, thời gian nằm hồi sức, thời gian nằm viện<br /> cũng như các BC và tỉ lệ tử vong.<br /> <br /> Phân tích và xử lý số liệu<br /> Các số liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS<br /> 11.5. Các biến số định tính được mô tả bằng tần<br /> số và tỉ lệ phần trăm. Các biến số định lượng<br /> được mô tả bằng trung bình và độ lệch chuẩn<br /> nếu biến số có phân phối bình thường hoặc<br /> trung vị, giá trị nhỏ nhất, lớn nhất nếu biến số<br /> không có phân phối bình thường. So sánh các<br /> trung bình bằng phép kiểm t (nếu biến số có<br /> phân phối bình thường) hoặc phép kiểm Mann Whitney (nếu biến số không có phân phối bình<br /> thường). So sánh các tỉ lệ bằng phép kiểm χ2<br /> hoặc phép kiểm chính xác Fisher. Các phép kiểm<br /> được tiến hành với khoảng tin cậy 95%, có ý<br /> nghĩa thống kê với p < 0,05.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu có 61 BN được chia làm 2 nhóm:<br /> 30 BN nhóm P và 31 BN nhóm S. Không có sự<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> 443<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> khác biệt về các đặc điểm tuổi, giới tính, BMI,<br /> ASA, EUROSCORE, NYHA, bệnh lý nội khoa<br /> kèm theo, xét nghiệm cận lâm sàng và chẩn đoán<br /> hình ảnh trước mổ, số lượng van tim và các loại<br /> van tim được phẫu thuật, thời gian gây mê, thời<br /> gian THNCT, thời gian kẹp ĐMC và thời gian<br /> phẫu thuật, liều lượng thuốc giảm đau và dãn cơ<br /> được sử dụng trong phẫu thuật cũng như các<br /> biện pháp BVCT.<br /> Huyết động trong và sau phẫu thuật của 2<br /> nhóm BN được ghi nhận tại các thời điểm: dẫn<br /> mê, cưa xương ức, sau tháo kẹp ĐMC, kết thúc<br /> mổ, nhập hồi sức, cai máy thở, rút NKQ và 24<br /> giờ sau phẫu thuật. Kết quả không có khác biệt<br /> về M, HA và CVP giữa hai nhóm.<br /> Bảng 1: Đặc điểm của tim đập lại sau khi tháo kẹp<br /> động mạch chủ<br /> Đặc điểm<br /> Nhóm P<br /> Nhóm S<br /> Tỉ lệ BN có tim đập lại<br /> 12 (40,0)<br /> 21 (67,7)<br /> tự nhiên<br /> Sốc điện sau mở kẹp<br /> 18 (60,0)<br /> 10 (32,3)<br /> động mạch chủ<br /> Thời gian tim đập lại tự 176,2 ±<br /> 100,0 ± 75,8<br /> nhiên (giây)<br /> 104,5<br /> <br /> p<br /> 0,02<br /> 0,03<br /> 0,01<br /> <br /> Bảng 2: Sự thay đổi của men tim troponin I<br /> troponin I (ng/ml)<br /> Nhóm P<br /> Sau khi đặt NKQ<br /> 0,02 ± 0,04<br /> Kết thúc mổ<br /> 0,8 ± 0,5<br /> 8 giờ sau phẫu thuật<br /> 1,2 ± 0,7<br /> 16 giờ sau phẫu thuật 1,2 ± 0,6<br /> 24 giờ sau phẫu thuật 0,9 ± 0,5<br /> <br /> Nhóm S<br /> 0,05 ± 0,1<br /> 1,0 ± 1,3<br /> 0,9 ±0,9<br /> 0,9 ± 0,7<br /> 0,5 ± 0,3<br /> <br /> p<br /> 0,29<br /> 0,60<br /> 0,08<br /> 0,18<br /> 0,00<br /> <br /> Bảng 3: Sử dụng thuốc vận mạch, thuốc tăng co bóp<br /> cơ tim trong và sau mổ<br /> Nhóm P<br /> Nhóm S<br /> Ephedrine<br /> 20 (66,7)<br /> 4 (12,9)<br /> Nicardipine<br /> 12 (40,0)<br /> 5 (16,1)<br /> Thời gian ngưng inotrope<br /> 48,9 ± 41,3 29,0 ± 31,5<br /> (giờ)<br /> <br /> p<br /> 0,00<br /> 0,03<br /> 0,04<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Nghiên cứu không có sự khác biệt về các đặc<br /> điểm trước mổ giữa 2 nhóm BN. Theo dõi huyết<br /> động trong quá trình mổ, không có sự khác biệt<br /> về sự thay đổi mạch, huyết áp và CVP giữa 2<br /> nhóm BN. Chúng tôi cũng nhận thấy M của cả 2<br /> nhóm đều tăng nhẹ vào thời điểm cưa xương ức<br /> so với giá trị cơ bản ban đầu lúc dẫn mê rồi dần<br /> <br /> 444<br /> <br /> dần ổn định lại vào giai đoạn cuối cuộc mổ, có lẽ<br /> cưa xương ức là một thao tác gây đau nhiều nhất<br /> trong phẫu thuật mổ tim dẫn đến việc gia tăng<br /> M của BN. Cả 2 nhóm có HA, CVP giảm dần vào<br /> giai đoạn cưa xương ức cho đến sau khi tháo kẹp<br /> ĐMC và tăng hơn vào giai đoạn kết thúc cuộc<br /> mổ. Điều này có thể liên quan đến tình trạng dãn<br /> mạch dưới tác dụng thuốc mê, các thao tác bóc<br /> tách, đặt chỉ cố định và đặt các ống dẫn máu trên<br /> các mạch máu lớn trong tim... rồi sau khi tháo<br /> kẹp ĐMC và THNCT chấm dứt, tim đã hoạt<br /> động trở lại cũng như BN được bồi hoàn máu,<br /> dịch đầy đủ hơn thì HA, CVP được hồi phục<br /> dần. Cũng như trong mổ, sự thay đổi M, HA,<br /> CVP thời kỳ hậu phẫu của 2 nhóm đều cải thiện<br /> dần và ổn định liên tục tại các thời điểm cai máy<br /> thở cho đến khi rút NKQ và 24 giờ sau mổ.<br /> Riêng M của 2 nhóm đều tăng khi vừa chuyển<br /> đến HS, có lẽ do sự thức tỉnh khi chấm dứt thuốc<br /> mê, các kích thích do sự thay đổi tư thế khi di<br /> chuyển BN. Chúng tôi nhận xét sự thay đổi<br /> huyết động trong và sau mổ của 2 nhóm không<br /> có khác biệt, tương tự như các nghiên cứu khác<br /> (4,3,1,2). Chúng tôi sử dụng liều fentanyl, propofol<br /> và vecuronium cho 2 nhóm giống nhau, do đó<br /> không có sự khác biệt về hiệu quả tác dụng của<br /> các thuốc, để loại trừ các yếu tố gây nhiễu trong<br /> nghiên cứu.<br /> Phân tích các đặc điểm thời gian gây mê, thời<br /> gian phẫu thuật, thời gian kẹp ĐMC ở cả hai<br /> nhóm không khác biệt, do đó nguy cơ cơ tim bị<br /> thiếu máu ở cả hai nhóm giống nhau. Các biện<br /> pháp BVCT trong lúc THNCT ở 2 nhóm hoàn<br /> toàn giống nhau, đó là thành phần của dung<br /> dịch liệt tim, hạ thân nhiệt và liều lượng máu ấm<br /> bơm rửa MV trước khi tháo kẹp ĐMC. Tuy<br /> nhiên, kết quả thu nhận được về tính chất, đặc<br /> điểm của tim đập lại sau khi tháo kẹp ĐMC rất<br /> khác nhau, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Với<br /> kết quả này, chúng tôi nhận xét BN được gây mê<br /> với sevoflurane có tim tự đập lại nhiều hơn, ít<br /> phải sốc điện hơn và thời gian để tim tự đập lại<br /> ngắn hơn so với BN được gây mê với propofol.<br /> Điều này chứng tỏ sevoflurane có vai trò BVCT<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> trong phẫu thuật tim dưới THNCT. Kết quả của<br /> chúng tôi tương tự một nghiên cứu trên 65 BN<br /> phẫu thuật MV (4), tỉ lệ BN cần sốc điện phá rung<br /> sau khi tháo kẹp ĐMC khác biệt có ý nghĩa<br /> thống kê.<br /> Trong thực hành lâm sàng thường không có<br /> triệu chứng và dấu hiệu ECG điển hình, việc<br /> chẩn đoán NMCT sau phẫu thuật chủ yếu vẫn<br /> dựa vào sự thay đổi men troponin I. Troponin I<br /> của cả 2 nhóm từ giá trị cơ bản ban đầu tăng dần<br /> lên để đạt giá trị đỉnh vào thời điểm 16 giờ sau<br /> mổ, không có sự khác biệt nhưng vẫn có thể thấy<br /> rằng sự phóng thích troponin I của nhóm S thấp<br /> hơn nhóm P. Sau khi đạt giá trị đỉnh tại 24 giờ<br /> sau phẫu thuật, troponin I cả 2 nhóm đều giảm<br /> nhiều, đặc biệt là troponin I nhóm S giảm đáng<br /> kể so với nhóm P (p=0,00). Điều này tương ứng<br /> với xu hướng hồi phục sớm của cơ tim, hồi phục<br /> nhanh chóng chức năng của cơ tim sau THNCT.<br /> Nó phù hợp với sự phục hồi về mặt huyết động<br /> cũng như giảm liều lượng thuốc inotrope. Ở<br /> những BN được phẫu thuật van tim, tác giả<br /> Cromheecke S.và cs (2) trong nghiên cứu năm<br /> 2006 ở những BN được thay van ĐMC dưới<br /> THNCT đã nhận thấy rằng nồng độ của<br /> troponin I được phóng thích trong thời kỳ hậu<br /> phẫu thấp hơn đáng kể ở những BN được gây<br /> mê bằng sevoflurane, những dữ liệu của tác giả<br /> cho thấy việc sử dụng thuốc mê hô hấp trong<br /> thay van ĐMC có hiệu quả bảo vệ cơ tim tốt hơn<br /> và giảm sự phóng thích troponin I thời kỳ hậu<br /> phẫu. Tác giả Zangrillo A.(8) báo cáo ở 72 BN<br /> phẫu thuật van 2 lá, khi nồng độ troponin I cao ở<br /> thời kỳ hậu phẫu sẽ kèm theo gia tăng nguy cơ<br /> tử vong trong thời kỳ hậu phẫu ngắn hạn cũng<br /> như hậu phẫu xa.<br /> Kết quả nghiên cứu của chúng tôi, trong lúc<br /> phẫu thuật nhóm P sử dụng thuốc co mạch<br /> ephedrine là 20 BN (66,7%) có tỉ lệ sử dụng<br /> nhiều hơn hẳn nhóm S là 4 BN (12,9%), sự khác<br /> biệt có ý nghĩa thống kê (p=0,00). Với thuốc<br /> nicardipine, nhóm P là 12 BN (40,0%) cũng có tỉ<br /> lệ sử dụng nhiều hơn hẳn nhóm S là 5 BN<br /> (16,1%), sự khác biệt có ý nghĩa thống kê<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> (p=0,03). Thời gian ngừng inotrope của nhóm S<br /> là 29,08 ± 31,55 giờ sớm hơn so với nhóm P là<br /> 43,58 ± 23,60 giờ, sự khác biệt có ý nghĩa thống<br /> kê (p=0.04). Kết quả của chúng tôi cũng tương tự<br /> với nghiên cứu của Ndoko S.K. và cs (6) trên 280<br /> BN phẫu thuật van tim, bắc cầu MV hoặc phối<br /> hợp, tác giả đã nhận xét nhóm thuốc mê hô hấp<br /> có thời gian ngừng inotrope sớm hơn nhóm<br /> thuốc mê tĩnh mạch. Với những chứng cứ trên,<br /> cho thấy nhóm S cải thiện, hồi phục và ổn định<br /> huyết động nhanh hơn nhiều so với nhóm P,<br /> nhu cầu cần hỗ trợ inotrope ít hơn, do đó mà<br /> thời gian ngừng inotrope cũng sớm hơn. Như<br /> vậy, sevoflurane làm giảm nhu cầu sử dụng<br /> thuốc vận mạch cũng như thuốc inotrope, do cải<br /> thiện sớm chức năng co bóp của cơ tim tốt hơn<br /> so với propofol.<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi không có sự<br /> khác biệt giữa 2 nhóm về thời gian rút nội khí<br /> quản, thời gian nằm hồi sức và thời gian nằm.<br /> Các BC loạn nhịp tim, viêm phổi, suy thận,<br /> nhiễm trùng huyết, truyền máu và các chế<br /> phẩm do chảy máu ở nhóm P có tỉ lệ nhiều<br /> hơn so với nhóm S, không có BN nào bị<br /> NMCT hoặc tử vong trong nghiên cứu. Tuy<br /> nhóm P có tỉ lệ BC nhiều hơn so với nhóm S,<br /> nhưng số liệu của 2 nhóm không có sự khác<br /> biệt. Các BC sau phẫu thuật trong nghiên cứu<br /> của chúng tôi có tỉ lệ thấp ở cả 2 nhóm và<br /> không có sự khác biệt do cở mẫu nghiên cứu<br /> không lớn, theo dõi các BC trong thời gian<br /> ngắn, chỉ trong thời gian nằm viện.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Qua nghiên cứu này chúng tôi nhận thấy<br /> Sevoflurane có các ưu điểm như tỷ lệ bệnh nhân<br /> có tim tự đập lại sau khi tháo kẹp ĐMC cao hơn,<br /> nồng độ tropomin I vào thời điểm 24 giờ sau mổ<br /> thấp hơn có ý nghĩa so với nhóm propofol. BN<br /> nhóm sevoflurane có tỉ lệ sử dụng thuốc vận<br /> mạch thấp hơn và thời gian ngừng thuốc<br /> inotrope sớm hơn đáng kể so với BN sử dụng<br /> propofol. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi<br /> tương tự với nhiều tác giả trên thế giới,<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br /> 445<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> sevoflurane nên được lựa chọn sử dụng trong<br /> phẫu thuật van tim cũng như các phẫu thuật tim<br /> mạch với đặc điểm bảo vệ cơ tim của nó.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Bharti N., Chari P., Thingnam S.K.S., et al (2008). "Comparison<br /> of<br /> Cromheecke S., Pepermans V., Hendrickx E., et al (2006).<br /> "Cardioprotective properties of sevoflurane in patients<br /> undergoing aortic valve replacement with cardiopulmonary<br /> bypass". Anesth Analg, 103(2), pp.292-295.<br /> De Hert S.G., Cromheecke S., Broecke P.W.T., et al (2003).<br /> "Effects of propofol, desflurane, and sevoflurane on recovery of<br /> myocardial function after coronary surgery in elderly high-risk<br /> patients". Anesthesiology, 99 (2), pp.316-322.<br /> Hồ Thị Xuân Nga (2011). "Đánh giá hiệu quả bảo vệ cơ tim của<br /> sevoflurane trong phẫu thuật bắc cầu động mạch vành". Luận<br /> văn thạc sỹ y học, Đại học Y Dược TP.HCM, tr.60-71.<br /> Landoni G., Biondi-Zoccai G.G.L., Zangrillo A., et al (2007).<br /> "Desflurane and sevoflurane in cardiac surgery: A meta-analysis<br /> <br /> 446<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> of randomized clinical trials". J Cardiothorac Vasc Anesth, 21 (4),<br /> pp.502-511.<br /> Ndoko S.K., Tual L., Mamar B.A., et al (2007). "Isoflurane, 0.5<br /> minimum alveolar concentration administered through the<br /> precardiopulmonary bypass period, reduces posoperative<br /> dobutamine requirements of cardiac surgery patients: A<br /> randomized study". J Cardiothorac Vasc Anesth, 21 (5), pp.683698.<br /> Nguyễn Thị Quý (2011). "Bảo vệ cơ tim: thuốc và thuốc mê hô<br /> hấp", Chuyên đề tim mạch học tháng 5/2011. Nxb Y Học, chi nhánh<br /> TP.Hồ Chí Minh, tr.9-20.<br /> Zangrillo A., Crescenzi G., Landoni G., et al (2005). "The effect of<br /> concomitant radiofrequency ablation and surgical technique<br /> (repair versus replacement) on release of cardiac biomarkers<br /> during mitral valve surgery". Anesth Analg, 101, pp.24-29.<br /> <br /> Ngày nhận bài:<br /> <br /> 12/03/2013<br /> <br /> Ngày phản biện đánh giá bài báo:<br /> <br /> 20/08/2013<br /> <br /> Ngày bài báo được đăng:<br /> <br /> 30/05/2014<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Chợ Rẫy 2013<br /> <br />