Đánh giá khả năng nhân giống In Vitro của một số dòng và giống Khoai Tây sạch bênh nhập nội

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong quy trình nhân giống khoai tây tiêu chuẩn chung cho tất cả các cơ sở sản xuất giống khoai tây ở mọi quốc gia, giai đoạn đầu tiên và rất quan trọng là tạo nguồn giống sạch bệnh và nhân nhanh in vitro cây hoặc củ khoai tây trong ống nghiệm để cung cấp nguồn giống sạch bệnh cho các bước tiếp theo của hệ thống (Cay-Dietrich Mentz, 2003). Dự án khoai tây Việt -Đức “Thúc đẩy sản xuất khoai tây ở Việt Nam” từ năm 2000 đến nay đã và đang triển khai theo hướng sản xuất khoai...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đánh giá khả năng nhân giống In Vitro của một số dòng và giống Khoai Tây sạch bênh nhập nội

®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nh©n gièng in vitro cña mét sè dßng vµ gièng khoai t©y s¹ch bÖnh nhËp néi Evaluate in vitro propagation capacity of some import virus free lines, varienties NguyÔn ThÞ Kim Thanh Summary Micropropagation by in vitro fee virus platlets or microtuber is the first steep of seed potato production. We have some lines and varienties from “Promotion of Potato Production” project, have to evaluate in vitro propagation capacity for fist steep of seed potato production. Evaluation on 14 import hight quality lines and varienties. Use free virus platlets for treaments. Nutrial medium is MS (Murashige and Skoog, 1962) + 2,5% sacarose for platlets micropropagation with photoperiod 16light + 8 dark. Nutrial medium MS + 12% sacarose with 24dark for in vitro tuberization. Rapide micropropagation by platlets is arranged varienty groups are the folowing (after 4 weeks) : Be, Mar, Sn, Es, Di, Af are 8-9 times ; Po, Fi, Ag, La, Si, No3 are 7 -
Nguån mÉu nu«i cÊy lµ chåi mÇm cña cñ khoai t©y. Sau khi chåi mÇm ph¸t triÓn thµnh c©y, tiÕn hµnh kiÓm tra virus t¹i Trung t©m kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång vµ lùa chän c¸c mÉu gièng s¹ch virus. C¸c thÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ ngÉu nhiªn víi 3 lÇn nh¾c l¹i, mçi lÇn 5 - 10 b×nh trô, mçi b×nh 4 - 10 chåi cÊy. M«i tr−êng sö dông cho nu«i c©y lµ MS (MurashigeSkoog, 1962) + 25g ®−êng Saccaroza/1lit m«i tr−êng). §iÒu kiÖn nu«i d−ìng c©y lµ ¸nh s¸ng ®Ìn 2000 lux, nhiÖt ®é 25 ± 20C. Khi c©y cã chiÒu cao 7-8 cm, 5- 6 l¸, tr¹ng th¸i c©y mËp, ®−îc sö dông cho c¸c thÝ nghiÖm nh©n cñ siªu bi. M«i tr−êng dinh d−ìng t¹o cñ lµ MS + 120g ®−êng (NguyÔn ThÞ Kim Thanh, 1998). Sau khi chuyÓn c©y vµo m«i tr−êng t¹o cñ, b×nh c©y ®−îc ®Æt trong ®iÒu kiÖn tèi hoµn toµn. 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1 §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ hÖ sè nh©n c©y in vitro cña c¸c dßng, gièng khoai t©y nghiªn cøu Kh¶ n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn c©y khoai t©y in vitro cña c¸c dßng, gièng Sau 4 tuÇn nu«i cÊy, tr¹ng th¸i sinh tr−ëng ph¸t triÓn c©y khoai t©y in vitro ®−îc thÓ hiÖn vÒ chiÒu cao c©y, sè l¸ trung b×nh/c©y, sè chåi trung b×nh/c©y (b¶ng 1). C¸c gièng ®−îc s¾p xÕp theo 3 nhãm chiÒu cao: + C©y cao 8- 9 cm : c¸c gièng Ber, Af, Sn, Sè 3 ( chiÒu cao c©y dao ®éng tõ 8,3 cm ®Õn 8,8 cm. + C©y cao 7 - 8 cm : c¸c gièng Di, Mar, Fi, Si, Es, (chiÒu cao c©y dao ®éng tõ 7,2 ®Õn 7,6 cm). + C©y cao 5 -
HÖ sè nh©n vµ tr¹ng th¸i c©y in vitro cña c¸c dßng, gièng khoai t©y HÖ sè nh©n c©y khoai t©y in vitro lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nh©n gièng b»ng c©y in vitro cña c¸c dßng, gièng nghiªn cøu. HÖ sè nh©n c©y khoai t©y in vitro ®−îc quyÕt ®Þnh bëi sù t¨ng sè ®èt vµ sè chåi cã trªn c©y khoai t©y. Sau 4 tuÇn nu«i cÊy, tõ mÉu cÊy ban ®Çu lµ 1 ®èt víi 1 m¾t ngñ, hÖ sè nh©n t¨ng lªn dao ®éng tõ 5,6 - 8,4 (gièng Ma hÖ sè nh©n thÊp nhÊt ®¹t 5,6; c¸c gièng Mar , Di , Es ®¹t 8,4 ). Dùa vµo hÖ sè nh©n c©y khoai t©y in vitro sau 4 tuÇn nu«i cÊy, cã thÓ ph©n c¸c dßng, gièng nghiªn cøu thµnh 3 nhãm: nhãm cã hÖ sè nh©n tõ 8-9 lÇn, gåm c¸c gièng Be, Mar, Sn, Es, Di, Af; nhãm cã hÖ sè nh©n tõ 7 - 8 lÇn gåm c¸c gièng Po, Fi, Ag, La, Si, sè 3 vµ nhãm cã hÖ sè nh©n tõ 5- 7 gåm c¸c gièng Ma, Ber (b¶ng 2). B¶ng 2. HÖ sè nh©n c©y khoai t©y in vitro cña c¸c dßng, gièng nghiªn cøu STT Tªn gièng Hª sè nh©n c©y Tr¹ng th¸i c©y 1 Ber 6,2 ++ 2 Af 8,0 +++ 3 Sè 3 7,2 ++ 4 Di 8,4 +++ 5 Es 8,4 ++ 6 Si 7,0 ++ 7 Ma 5,6 ++ 8 La 7,2 ++ 9 Ag 7,4 ++ 10 Fi 7,8 ++ 11 Sn 8,0 ++ 12 Mar 8,4 +++ 13 Be 8,0 ++ 14 Po 7,5 ++ LSD 5% 0,3 CV% 5,2 Ghi chó : ++ chåi mËp Tb, l¸ xanh; +++ chåi mËp, l¸ xanh, b¶n l¸ to Sau 4 tuÇn nu«i cÊy, tr¹ng th¸i c©y khoai t©y cña c¸c dßng gièng nghiªn cøu ®Òu ë møc trung b×nh (++) c©y mËp, l¸ xanh. Riªng 3 gièng Di, Mar, Af cã tr¹ng th¸i chåi tèt (+++) c©y mËp l¸ xanh, b¶n l¸ to. 3.2 §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nh©n gièng b»ng cñ siªu bi in vitro cña c¸c dßng, gièng khoai t©y Cñ khoai t©y siªu bi in vitro ®ãng vai trß quan träng trong hÖ thèng nh©n gièng khoai t©y s¹ch bÖnh v× cñ cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc quanh n¨m mµ kh«ng bÞ phô thuéc vµo thêi vô. Cñ cã kÝch th−íc nhá nªn dÔ dµng b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn, ®ång thêi cñ siªu bi ®−îc s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn in vitro nªn ®¶m b¶o hoµn toµn s¹ch bÖnh. Trong m«i tr−êng t¹o cñ vµ ®Æt trong ®iÒu kiÖn tèi th× tÊt c¶ c¸c dßng gièng nghiªn cøu ®Òu cã kh¶ n¨ng ra cñ. Tuy nhiªn gi÷a c¸c gièng cã sù kh¸c nhau vÒ thêi gian ra cñ, sè cñ/ c©y vµ khèi l−îng trung b×nh cñ. Dùa vµo thêi gian xuÊt hiÖn cñ, cã thÓ chia thµnh c¸c nhãm sau : - Ra cñ sím (sau 3-7 ngµy): c¸c gièng Mar, sè 3, Di - Ra cñ trung b×nh (sau >7 - 15 ngµy): gièng Po, Ber, Sn, Si, Af, Be, Fi, Ag, La, Ma - Ra cñ muén (sau >15 ngµy): gièng Es C¸c dßng gièng nghiªn cøu ®a sè thuéc nhãm ra cñ trung b×nh. Riªng gièng Es thuéc nhãm ra cñ muén (20 ngµy). C¸c gièng ra cñ sím lµ Mar, sè 3 vµ Di. PhÇn lín c¸c dßng gièng cã sè cñ/c©y tõ 1,0 ®Õn 1,8 cñ/ c©y. Riªng gièng Fi vµ Be, La th× sè cñ/ c©y Ýt h¬n ®¹t 0,5- 0,8 cñ/ c©y. C¸c gièng Ma. La, Ag, Es, Si, sè 3, Be cã khèi l−îng cñ trung b×nh < 0,20 g vµ c¸c gièng Mar, Di, Fi, Po, Sn, Ag, Af cã khèi l−îng cñ trung b×nh > 0,20 g. - - 2
B¶ng 3. Kh¶ n¨ng nh©n cñ khoai t©y in vitro (sau 8 tuÇn) STT Tªn gièng Thêi gian xuÊt Sè cñ Khèi l−îng hiÖn cñ (ngµy) Tb/c©y Tb/cñ (g) 1 Sè 3 5 1,0 0,05 2 Po 12 1,5 0,27 3 Ber 11 1,8 0,37 4 Di 5 1,5 0,32 5 Mar 3 1,8 0,35 6 Sn 10 1,7 0,34 7 Si 11 1,2 0,13 8 Af 9 1,8 0,35 9 Es 20 1,2 0,17 10 Be 10 0,7 0,08 11 Fi 12 0,5 0,20 12 Ag 9 1,0 0,11 13 La 11 0,8 0,10 14 Ma 12 1,0 0,08 LSD 5% 0,1 CV% 6,7 B¶ng 4. Ph©n lo¹i kÝch th−íc cñ in vitro sau thu ho¹ch STT Tªn gièng Ph©n lo¹i kÝch th−íc cñ (mm) 5-6mm 1 Sè 3 96,19 3,81 0,00 2 Po 43,55 11,29 45,16 3 Ber 7,74 14,52 67,14 4 Di 16,14 36,36 47,50 5 Mar 20,04 15,55 64,41 6 Sn 25,00 25,78 49,24 7 Si 21,22 44,95 33,83 8 Af 20,19 25,72 54,09 9 Es 46,15 20,50 33,34 10 Be 79,10 20,90 0,00 11 Fi 50,22 40,41 9,37 12 Ag 44,30 50,21 4,49 13 La 72,40 27,60 0,00 14 Ma 90,50 9,50 0,00 Sau khi thu ho¹ch cñ chóng t«i tiÕn hµnh ph©n lo¹i cñ khoai t©y in vitro theo 3 nhãm kÝch th−íc < 4 mm, 4 - 5 mm, > 5 mm (b¶ng 4). Theo kÕt qu¶ cña nhiÒu nghiªn cøu cho thÊy cñ cã kÝch th−íc cµng lín th× ®¶m b¶o chÊt l−îng cña cñ gièng cµng cao. Cñ cã kÝch th−íc 4mm theo c¸c nhãm sau : + Kh¶ n¨ng t¹o cñ tèt (cñ cã kÝch th−íc > 4mm ®¹t tû lÖ >70%): Af, Mar, Di, Ber, Si, Sn + Kh¶ n¨ng t¹o cñ trung b×nh (cñ cã kÝch th−íc > 4mm ®¹t tû lÖ 50% - 70% ): Ag, Es, Po + Kh¶ n¨ng t¹o cñ kÐm (cñ cã kÝch th−íc > 4mm ®¹t tû lÖ < 50%): Ma, La, Be, sè 3, Fi Kh¶ n¨ng t¹o cñ cña c¸c gièng trong cïng mét nhãm kÝch th−íc kh«ng cã sù kh¸c nhau lín vÒ tû lÖ t¹o cñ. 4. KÕt luËn C¸c dßng, gièng khoai t©y nghiªn cøu ®Òu cã kh¶ n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn in vitro, sau 4 tuÇn nu«i cÊy ®¹t chiÒu cao c©y dao ®éng tõ 5,6 cm - 8,8 cm víi sè l¸ tõ 4,9 - 7,4 vµ ph¸t sinh tõ 1,5 - 3,2 chåi. Tr¹ng th¸i chåi ®Òu ®¹t møc tõ trung b×nh ®Õn tèt. - - 3
Trong ®ã, gièng Mar, Af, Di, Ber, Sn, sè 3 lµ nh÷ng gièng cã tr¹ng th¸i sinh tr−ëng ph¸t triÓn tèt h¬n c¸c gièng kh¸c ë c¸c chØ tiªu theo dâi chiÒu cao, sè l¸, sè chåi vµ tr¹ng th¸i c©y C¸c dßng gièng nghiªn cøu ®Òu cho hÖ sè nh©n gièng cao ®¹t tõ 5,6 - 8,4 lÇn sau 4 tuÇn nu«i cÊy. HÖ sè nh©n c©y in vitro s¾p xÕp theo c¸c nhãm: Tõ 8-9 lÇn: gièng Be, Mar, Sn, Es, Di, Af; Tõ 7 -8 lÇn: gièng Po, Fi, Ag, La, Si, sè 3; Tõ 5- 7 lÇn: gièng Ma, Ber C¸c dßng gièng khoai t©y nghiªn cøu ®Òu cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh cñ siªu bi in vitro trong m«i tr−êng t¹o cñ. HÖ sè nh©n cñ siªu bi in vitro ®−îc s¾p xÕp theo c¸c nhãm: Nhãm kh¶ n¨ng nh©n cñ siªu bi cao: Af, Mar, Di, Ber, Si, Sn cã sè cñ/ c©y 1,2-1,8 víi tû lÖ cñ lµm gièng ®¹t >70%. Nhãm cã kh¶ n¨ng nh©n cñ siªu bi trung b×nh: Ag, Po, Es cã sè cñ/c©y tõ 1,0 - 1,7, tû lÖ cñ lµm gièng tõ 50% - 70%. Nhãm kh«ng cã kh¶ n¨ng nh©n cñ siªu bi hoÆc nh©n cñ kÐm: Ma, La, Be, sè 3, Fi t¹o tõ 0,5 -1,0 cñ/c©y nh−ng tû lÖ cñ lµm gièng rÊt thÊp dao ®éng tõ 0% - 50% cñ cã kh¶ n¨ng lµm gièng. Tµi liÖu tham kh¶o Cay-Dietrich Mentz (2004). HÖ thèng nh©n gièng khoai t©y ®ang h×nh thµnh t¹i miÒn B¾c ViÖt nam: tõ nu«i cÊy m« ®Õn ®¹i trµ (Héi th¶o vÒ kinh nghiÖm nh©n gièng khoai t©y ë ViÖt Nam, th¸ng 1/2004) NguyÔn C«ng Chøc vµ cs (2003). Dù ¸n khoai t©y ViÖt-§øc, mét sè kÕt qu¶ ban ®Çu. Nxb N«ng nghiÖp NguyÔn ThÞ Kim Thanh (1998). X©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt cñ gièng khoai t©y kÝch th−íc nhá s¹ch bÖnh b¾t nguån tõ nu«i cÊy m«. LuËn ¸n tiÕn sÜ - - 4