Đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp kinh tế tư nhân tại thành phố Cần Thơ

Journal of Science – 2015, Vol. 6 (2), 30 – 36<br /> <br /> Part B: Political Sciences, Economics and Law<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP KINH TẾ TƯ NHÂN<br /> TẠI THÀNH PHỐ CẦN THƠ<br /> Huỳnh Thanh Nhã1<br /> TS. Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật Cần Thơ<br /> Thông tin chung:<br /> Ngày nhận bài: 03/09/14<br /> Ngày nhận kết quả bình duyệt:<br /> 27/11/14<br /> Ngày chấp nhận đăng: 06/15<br /> Title:<br /> An evaluation on the<br /> competitiveness of private<br /> enterprises in Can Tho city<br /> Từ khóa:<br /> Năng lực cạnh tranh (NLCT),<br /> doanh nghiệp (DN), kinh tế tư<br /> nhân (KTTN)<br /> Keywords:<br /> Competitiveness, enterprise,<br /> private sector<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The study evaluates the competitiveness of enterprises in the private sector using<br /> data from a sample of 212 enterprises in Can Tho city. Analyzed result based on<br /> described statistical method, comparison method and charts shows that the<br /> competitiveness of enterprises in the private sector is relatively higher than that<br /> of state-owned enterprises, but much lower than that of foreign-invested<br /> enterprises. The study recommends that (1) Private enterprises should be more<br /> active and professional in doing business to better adapt to global business<br /> conditions; (2) The state should enhance support policies to improve the business<br /> environment.<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Nghiên cứu này đánh giá năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp thuộc thành<br /> phần kinh tế tư nhân, với mẫu khảo sát gồm 212 doanh nghiệp kinh tế tư nhân tại<br /> Cần Thơ. Kết quả phân tích dựa trên phương pháp thống kê mô tả, phương pháp<br /> so sánh, biểu đồ cho thấy các doanh nghiệp kinh tế tư nhân có năng lực cạnh<br /> tranh tương đối cao hơn so với các doanh nghiệp nhà nước, nhưng lại thấp hơn<br /> rất nhiều so với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Nghiên cứu đề xuất<br /> hai nhóm giải pháp: (1) Các doanh nghiệp kinh tế tư nhân cần chủ động và<br /> chuyên nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh để thích ứng tốt với điều<br /> kiện kinh doanh toàn cầu, và (2) Nhà nước cần tăng cường các chính sách hỗ trợ<br /> để cải thiện môi trường kinh doanh.<br /> <br /> trong và ngoài nước. Do vậy, các DN KTTN tại<br /> TP Cần Thơ cần tạo dựng các nguồn lực để nhanh<br /> chóng thích ứng với các biến đổi của môi trường<br /> kinh doanh bằng cách tạo ra năng lực cạnh tranh<br /> (NLCT). Vì vậy, việc đánh giá đúng năng lực của<br /> các DN thuộc thành phần KTTN trong môi trường<br /> kinh doanh luôn thay đổi, để từ đó đề xuất giải<br /> pháp giúp các DN này nâng cao NLCT là vấn đề<br /> cấp thiết đối với bản thân các DN và cơ quan<br /> quản lý nhà nước tại TP Cần Thơ trong quá trình<br /> hội nhập toàn cầu.<br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Chính sách mở cửa và quá trình chủ động hội<br /> nhập kinh tế quốc tế về thương mại hàng hóa đã<br /> tạo ra nhiều thách thức đối với các doanh nghiệp<br /> (DN) Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp<br /> kinh tế tư nhân (DN KTTN) nói riêng. Tiến trình<br /> tự do hóa thương mại sẽ có nhiều tác động mạnh<br /> đến hoạt động kinh doanh của các DN và thời hạn<br /> gỡ bỏ hàng rào thuế quan càng đến gần, tính chất<br /> tự do hóa kinh doanh thị trường sẽ đậm nét hơn,<br /> hàng rào kỹ thuật càng trở nên đa dạng, phức tạp<br /> hơn, cao hơn đối với các DN Việt Nam. Từ đó<br /> dẫn đến những thay đổi nhanh chóng và khó<br /> lường của môi trường kinh doanh, cũng như áp<br /> lực cạnh tranh ngày càng gay gắt ở cả thị trường<br /> <br /> 2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu đánh giá NLCT của các DN KTTN so<br /> với các thành phần kinh tế khác, từ đó đề xuất giải<br /> 30<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol. 6 (2), 30 – 36<br /> <br /> Part B: Political Sciences, Economics and Law<br /> <br /> pháp nâng cao NLCT của thành phần kinh tế này<br /> tại TP Cần Thơ.<br /> <br /> lực sáng tạo (Hult, 2004); chất lượng mối quan<br /> hệ, nguồn nhân lực, nguồn lực vật chất (Nguyễn<br /> Thị Mai Trang, 2004); định hướng toàn cầu, hợp<br /> tác quốc tế, tri thức về thị trường quốc tế, khả<br /> năng phản ứng với thị trường quốc tế (Yeniyurt,<br /> Cavusgil & Hult, 2005).<br /> <br /> 3. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 3.1 Phương pháp luận<br /> <br /> Tại Việt Nam, đã có một số nghiên cứu về mức<br /> độ ảnh hưởng của nguồn năng lực động đến<br /> NLCT của các DN. Cụ thể, Hồ Trung Thành<br /> (2012) đã đề xuất các tiêu chí đánh giá NLCT<br /> động của các DN ngành Công thương gồm: năng<br /> lực sáng tạo, định hướng học hỏi, sự hội nhập<br /> toàn diện, năng lực marketing, định hướng kinh<br /> doanh và kết quả kinh doanh. Trong nghiên cứu<br /> của Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang<br /> (2009) về năng lực động đã cho thấy các nhân tố<br /> định hướng kinh doanh, năng lực marketing, kết<br /> quả kinh doanh, năng lực sáng tạo, định hướng<br /> học hỏi, kỳ vọng cơ hội WTO, nguồn lực tài<br /> chính, năng lực nghiên cứu và phát triển có ảnh<br /> hưởng đến NLCT của các DN trên địa bàn TP Hồ<br /> Chí Minh. Huỳnh Thị Thúy Hoa (2009) thực hiện<br /> nghiên cứu về mô hình NLCT động của DN<br /> Siemens Việt Nam đã chứng minh năm nhân tố là<br /> năng lực marketing, định hướng kinh doanh, năng<br /> lực sáng tạo, năng lực tổ chức dịch vụ và danh<br /> tiếng DN có ảnh hưởng đến NLCT động của DN<br /> này.<br /> <br /> 3.1.1 Lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến<br /> NLCT<br /> Có nhiều khung lý thuyết dùng để nghiên cứu và<br /> phân tích NLCT ở cấp độ DN. Trong đó, lý thuyết<br /> nguồn lực cạnh tranh đã được nhiều nhà nghiên<br /> cứu trên thế giới cũng như tại Việt Nam sử dụng,<br /> để phân tích các yếu tố góp phần tạo nên NLCT<br /> của DN trong môi trường kinh doanh có nhiều<br /> thay đổi.<br /> Lý thuyết về nguồn lực của DN tập trung phân<br /> tích cạnh tranh dựa vào các yếu tố bên trong được<br /> thể hiện ở nhiều dạng khác nhau. Grant (1991)<br /> chia chúng ra thành hai nhóm: hữu hình và vô<br /> hình, trong đó, nguồn lực hữu hình bao gồm<br /> nguồn lực về tài chính như vốn tự có và khả năng<br /> vay vốn của DN; nguồn vật chất hữu hình bao<br /> gồm những tài sản sản xuất hữu hình của DN có<br /> thể đem lại lợi thế về chi phí sản xuất như qui mô,<br /> vị trí, tinh vi về kỹ thuật, tính linh hoạt của nhà<br /> máy sản xuất, của trang thiết bị, nguyên vật liệu<br /> đầu vào,… Nguồn lực vô hình bao gồm công<br /> nghệ, danh tiếng, và nhân lực của DN. Nguồn lực<br /> về công nghệ bao gồm sở hữu trí tuệ, bằng phát<br /> minh, sáng chế,… Nguồn lực về danh tiếng bao<br /> gồm việc sở hữu nhãn hiệu nổi tiếng về dịch vụ,<br /> chất lượng, độ tin cậy, thiết lập được mối quan hệ<br /> tốt với khách hàng, nhà cung cấp, ngân hàng,<br /> chính quyền,… Nguồn lực về nhân sự bao gồm<br /> kiến thức, kỹ năng của nhân viên, khả năng thích<br /> hợp của nhân viên với tính linh hoạt trong chiến<br /> lược, lòng trung thành của nhân viên,…<br /> <br /> Tóm lại, có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến NLCT<br /> của DN, trong đó các nhân tố: (1) mối quan hệ,<br /> (2) năng lực marketing, (3) danh tiếng doanh<br /> nghiệp, (4) năng lực nghiên cứu và phát triển, (5)<br /> nguồn nhân lực, (6) các nguồn lực vật chất, (7)<br /> năng lực điều hành quản lý, và (8) năng lực tài<br /> chính đã được chứng minh là có ảnh hưởng quan<br /> trọng đến NLCT của các DN Việt Nam. Vì thế,<br /> trong nghiên cứu này 8 nhân tố trên được tác giả<br /> đưa vào mô hình phân tích để đánh giá NLCT<br /> theo các yếu tố thành phần của các DN KTTN tại<br /> TP Cần Thơ.<br /> <br /> Lý thuyết nguồn lực liên tục được phát triển và<br /> được mở rộng trong thị trường động và hình thành<br /> nên lý thuyết năng lực động. Eisenhardt & Martin<br /> (2000) đã chỉ ra rằng nguồn lực có thể trở thành<br /> năng lực động là những nguồn lực thỏa mãn bốn<br /> đặc điểm, đó là: có giá trị, hiếm, khó thay thế, và<br /> khó bị bắt chước, thường gọi tắt là VRIN<br /> (Valuable, Rare, Inimitable, Nonsubstitutable).<br /> <br /> 3.1.2 Các yếu tố so sánh khả năng cạnh tranh so<br /> với đối thủ chính<br /> Bên cạnh việc xác định các nhân tố ảnh hưởng<br /> đến NLCT của các DN KTTN tại Cần Thơ,<br /> nghiên cứu còn đánh giá khả năng cạnh tranh của<br /> các DN này so với đối thủ cạnh tranh chính. Một<br /> phương pháp có thể sử dụng để đánh giá khả năng<br /> cạnh tranh của các DN là đồ thị đa giác cạnh<br /> tranh. Đa giác này mô tả khả năng của DN theo<br /> <br /> Có rất nhiều nghiên cứu về các yếu tố có khả năng<br /> tạo nên nguồn năng lực động của DN và ảnh<br /> hưởng đến NLCT, như: định hướng thị trường và<br /> định hướng học hỏi của DN (Celuch, 2002); năng<br /> 31<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol. 6 (2), 30 – 36<br /> <br /> Part B: Political Sciences, Economics and Law<br /> <br /> các yếu tố trong mối quan hệ so sánh với các đối<br /> thủ cạnh tranh, hoặc một tập hợp các đối thủ cạnh<br /> tranh để xây dựng một phân tích về khả năng cạnh<br /> tranh của DN. Khi chồng sơ đồ này lên nhau ta có<br /> thể thu được nhanh chóng những ưu thế tương đối<br /> của DN so với đối thủ của mình.<br /> <br /> cạnh trạnh của các DN KTTN tại TP Cần Thơ so<br /> với các đối thủ chính.<br /> 3.2 Phương pháp nghiên cứu<br /> 3.2.1 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu là NLCT của DN thuộc<br /> thành phần KTTN. Do số lượng công ty hợp danh<br /> rất ít và đa phần các DN tại TP Cần Thơ được tập<br /> trung ở quận Ninh Kiều, nên nghiên cứu chọn<br /> khảo sát các DN KTTN đã được thành lập và đi<br /> vào hoạt động trên 3 năm tính đến thời điểm<br /> nghiên cứu ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ, bao<br /> gồm: doanh nghiệp tư nhân (DNTN), công ty<br /> trách nhiệm hữu hạn (TNHH) và công ty cổ phần<br /> (CTCP).<br /> <br /> Micheal E Porter (1990) cho rằng, DN có NLCT<br /> cao thì có thể có những ưu thế sau so với các DN<br /> cùng ngành khác, như:<br /> (1) Thị phần: được tính bằng giá trị hay số lượng.<br /> Các DN dẫn đầu thường có mức doanh thu và thị<br /> phần cao.<br /> (2) Quy mô hoạt động: được đo lường thường<br /> xuyên để đánh giá mức độ tăng trưởng hay suy<br /> giảm của DN trên thị trường.<br /> (3) Uy tín, hình ảnh doanh nghiệp: được đo lường<br /> bằng độ nhận biết cũng như độ trung thành<br /> thương hiệu.<br /> (4) Chất lượng sản phẩm: tính năng sản phẩm<br /> vượt trội, tốt hơn, đáng tin cậy, vận hành tốt<br /> hơn,…<br /> (5) Đáp ứng yêu cầu khách hàng: dịch vụ hỗ trợ<br /> bán hàng tốt hơn, cách xử lý sự cố hay than phiền<br /> từ khách hàng,…<br /> (6) Giá thành sản phẩm: chi phí sản xuất sản<br /> phẩm thấp hơn, cạnh tranh hơn các DN cùng<br /> ngành.<br /> (7) Hiệu quả mạng lưới bán hàng: tạo ra nhóm<br /> khách hàng và nguồn thông tin mà có thể trực tiếp<br /> làm tăng chất lượng của sản phẩm hay dịch vụ của<br /> DN.<br /> (8) Đầu tư cho chiêu thị: là một chuỗi các hoạt<br /> động với mục đích làm cho khách hàng nhớ đến<br /> thương hiệu, sản phẩm, làm cho khách hàng yêu<br /> thích và sử dụng sản phẩm của DN, do đó làm<br /> tăng khả năng cạnh tranh của DN so với các đối<br /> thủ.<br /> (9) Năng lực nghiên cứu và phát triển: để nhanh<br /> chóng đáp ứng nhu cầu thị trường và sở thích của<br /> người tiêu dùng, đồng thời có thể nhanh chóng<br /> sửa đổi cải tiến sản phẩm theo phản ứng của<br /> khách hàng, không những giảm giá thành, mà còn<br /> đem đến cho người tiêu dùng những sản phẩm tốt<br /> hơn.<br /> (10) Năng lực quản lý và điều hành: để đề ra<br /> những chiến lược hiệu quả đáp ứng sự thay đổi<br /> của môi trường kinh doanh.<br /> Tóm lại, có thể xem 10 yếu tố trên thể hiện rõ nét<br /> những ưu thế của DN trong cùng ngành, nên<br /> nghiên cứu này sử dụng để đánh giá khả năng<br /> <br /> 3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu<br /> Số liệu thứ cấp: được thu thập chủ yếu từ Sở Kế<br /> hoạch và Đầu tư, Sở Công thương, Cục Thống kê<br /> TP Cần Thơ, các bài báo khoa học, kết quả nghiên<br /> cứu khác có liên quan.<br /> Số liệu sơ cấp: Đề tài sử dụng phương pháp chọn<br /> mẫu ngẫu nhiên phân tầng theo loại hình DN,<br /> bằng cách phỏng vấn trực tiếp người đứng đầu<br /> hoặc người được ủy quyền cung cấp thông tin tại<br /> 212 DN KTTN. Trên cơ sở xác định tỉ lệ của từng<br /> loại hình DN từ Cục Thống kê TP Cần Thơ đến<br /> ngày 31/12/2012, nghiên cứu xác định số lượng<br /> từng loại hình DN cần khảo sát và chọn bước<br /> nhảy là 10 trên danh sách 2.138 DN KTTN của<br /> quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ.<br /> Bảng 1. Cơ cấu mẫu khảo sát DN KTTN quận Ninh<br /> Kiều, TP Cần Thơ<br /> Loại hình DN<br /> <br /> Số<br /> lượng<br /> (DN)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Số phiếu<br /> <br /> DN tư nhân<br /> <br /> 577<br /> <br /> 27<br /> <br /> 57<br /> <br /> Công ty TNHH<br /> <br /> 1.283<br /> <br /> 60<br /> <br /> 128<br /> <br /> Công<br /> phần<br /> <br /> 278<br /> <br /> 13<br /> <br /> 27<br /> <br /> 2.138<br /> <br /> 100<br /> <br /> 212<br /> <br /> ty<br /> <br /> Tổng cộng<br /> <br /> cổ<br /> <br /> (Nguồn: Cục Thống kê TP Cần Thơ, 2013)<br /> <br /> 3.2.3 Phương pháp phân tích số liệu<br /> Để đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố,<br /> nghiên cứu sử dụng thang đo Likert 5 cấp độ, từ<br /> (1) hoàn toàn không ảnh hưởng đến (5) rất ảnh<br /> hưởng. Ý nghĩa của từng cấp đánh giá dao động<br /> trên mức khoảng 0,8 với từng giá trị trung bình<br /> 32<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol. 6 (2), 30 – 36<br /> <br /> Part B: Political Sciences, Economics and Law<br /> <br /> của thang đo khoảng mức độ ảnh hưởng của các<br /> yếu tố được xác định như sau:<br /> (1) 1,00 – 1,80: Hoàn toàn không ảnh hưởng<br /> (2) 1,81 – 2,60: Không ảnh hưởng<br /> (3) 2,61 – 3,40: Bình thường<br /> (4) 3,41 – 4,20: Ảnh hưởng<br /> (5) 4,21 – 5,00: Rất ảnh hưởng.<br /> <br /> kết hợp trình bày dữ liệu với các biểu đồ để đánh<br /> giá NLCT theo các yếu tố thành phần của các DN<br /> KTTN và đánh giá khả năng cạnh tranh của DN<br /> KTTN so với đối thủ chính tại TP Cần Thơ.<br /> 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO<br /> LUẬN<br /> 4.1 Tổng quan về DN KTTN tại TP Cần Thơ<br /> <br /> Nghiên cứu sử dụng phương pháp thống kê mô tả,<br /> phương pháp so sánh giá trị trung bình các chỉ số,<br /> <br /> Bảng 2. Số lượng và nguồn vốn sản xuất kinh doanh của DN KTTN tại TP Cần Thơ, 2010 – 2012<br /> Loại hình DN<br /> <br /> 2010<br /> DN<br /> <br /> 2011<br /> DN<br /> <br /> DN TN<br /> <br /> 1.183<br /> <br /> 5.945,7<br /> <br /> 1.229<br /> <br /> 6.373,9<br /> <br /> 1.329<br /> <br /> Công ty TNHH<br /> Công ty cổ phần<br /> Tổng<br /> <br /> 1.823<br /> 368<br /> 3.374<br /> <br /> 29.876,3<br /> 25.526,4<br /> 61.348,4<br /> <br /> 2.530<br /> 529<br /> 4.288<br /> <br /> 36.942,9<br /> 41.902,3<br /> 85.219,1<br /> <br /> 3.246<br /> 620<br /> 5.195<br /> <br /> Vốn<br /> tỷ đồng<br /> <br /> 2012<br /> DN<br /> <br /> Vốn<br /> tỷ đồng<br /> <br /> 2011/2010<br /> DN<br /> Vốn<br /> (%)<br /> (%)<br /> <br /> 2012/2011<br /> DN<br /> Vốn<br /> (%)<br /> (%)<br /> <br /> 6.508,4<br /> <br /> 3,9<br /> <br /> 7,2<br /> <br /> 8,1<br /> <br /> 2,1<br /> <br /> 38.929,9<br /> 46.461,4<br /> 91.899,7<br /> <br /> 38,8<br /> 43,7<br /> 27,1<br /> <br /> 23,6<br /> 64,1<br /> 38,9<br /> <br /> 28,3<br /> 17,2<br /> 21,1<br /> <br /> 5,4<br /> 10,9<br /> 7,8<br /> <br /> Vốn<br /> tỷ đồng<br /> <br /> (Nguồn: Sở Kế hoạch & Đầu tư và Cục Thống kê TP Cần Thơ, 2013)<br /> <br /> Nhìn chung, tốc độ hình thành và phát triển của<br /> các DN KTTN ở TP Cần Thơ trong giai đoạn<br /> 2010-2012 là tương đối nhanh. Cụ thể, số lượng<br /> DN KTTN năm 2011 tăng 27,1% so với năm<br /> 2010 và tiếp tục tăng 21,1% trong năm 2012,<br /> trong đó số lượng DN tăng nhiều nhất là loại hình<br /> công ty TNHH với 28,3% do cơ chế quản lý điều<br /> hành và huy động vốn thuận lợi, kế tiếp là CTCP<br /> với 17,2% do chính sách đẩy nhanh tiến trình cổ<br /> phần hóa DN nhà nước, sau cùng là DNTN với<br /> 8,1% do tình hình kinh tế khó khăn dẫn đến có<br /> nhiều DN phá sản.<br /> <br /> với năm 2011, nhưng vẫn ở mức khá cao (7,8%),<br /> trong đó loại hình CTCP có vốn tăng nhiều nhất<br /> với 10,9%, kế tiếp là công ty TNHH 5,4% và sau<br /> cùng là DNTN chỉ tăng 2,1%, điều này cho thấy<br /> DN KTTN rất dễ tổn thương khi có những biến<br /> động của thị trường, đặc biệt là ảnh hưởng của<br /> khủng hoảng kinh tế giới trong thời gian này.<br /> Bảng 3 trình bày lợi nhuận bình quân trên 1 đồng<br /> doanh thu (ROS) của các thành phần kinh tế ở TP<br /> Cần Thơ qua các năm. Nhìn chung, trong giai<br /> đoạn năm 2008-2011, các DN KTTN luôn có<br /> ROS thấp hơn so với các DN có vốn đầu tư nước<br /> ngoài, nhưng lại cao hơn so với các DN nhà nước.<br /> Điều này cho thấy các DN KTTN có khả năng<br /> kiểm soát chi phí tốt hơn các DN nhà nước trong<br /> giai đoạn này.<br /> <br /> Bảng 3. Lợi nhuận bình quân/1 đồng doanh thu của<br /> DN tại TP Cần Thơ qua các năm<br /> Đơn vị tính: %<br /> Năm<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> DN Nhà<br /> nước<br /> <br /> 1,69<br /> <br /> 2,10<br /> <br /> 1,41<br /> <br /> 1,62<br /> <br /> 1,10<br /> <br /> DN KTTN<br /> <br /> 1,99<br /> <br /> 2,38<br /> <br /> 3,15<br /> <br /> 3,33<br /> <br /> 0,80<br /> <br /> DN có vốn<br /> đầu tư nước<br /> ngoài<br /> <br /> 4,75<br /> <br /> 17,84<br /> <br /> 4,54<br /> <br /> 5,09<br /> <br /> 4,00<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 2,20<br /> <br /> 3,19<br /> <br /> 2,91<br /> <br /> 3,07<br /> <br /> 1,20<br /> <br /> Tuy nhiên, trong năm 2012, tỷ suất lợi nhuận trên<br /> doanh thu của các DN ở TP Cần Thơ đều giảm<br /> đáng kể so với năm 2011. Đáng chú ý là DN<br /> KTTN có hệ số ROS thấp nhất trong 3 thành phần<br /> kinh tế, trong đó có nhiều DN thua lỗ, phá sản.<br /> Mặc dù, lợi nhuận trên 1 đồng doanh thu của các<br /> DN KTTN giảm trong năm 2012, nhưng từ năm<br /> 2008 - 2011 chỉ tiêu ROS của các DN KTTN luôn<br /> có xu hướng tăng (1,99% vào năm 2008 tăng lên<br /> 3,33% vào năm 2011), chứng tỏ các DN này đang<br /> ngày càng nỗ lực trong việc hoàn thiện và nâng<br /> cao khả năng quản lý và kiểm soát hoạt động kinh<br /> doanh, nhưng vẫn còn hạn chế trong việc thích<br /> ứng với biến động của môi trường kinh doanh.<br /> <br /> DN<br /> <br /> (Nguồn: Cục Thống kê TP Cần Thơ, 2013)<br /> <br /> Đối với nguồn vốn, năm 2011 vốn sản xuất kinh<br /> doanh của các DN KTTN cũng tăng rất mạnh đạt<br /> 38,9% so với năm 2010; Năm 2012, mặc dù tốc<br /> độ tăng nguồn vốn của DN KTTN thấp hơn so<br /> 33<br /> <br /> Journal of Science – 2015, Vol. 6 (2), 30 – 36<br /> <br /> Part B: Political Sciences, Economics and Law<br /> <br /> 4.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh của DN<br /> KTTN tại TP Cần Thơ<br /> 4.2.1 Đánh giá năng lực cạnh tranh theo các yếu<br /> tố thành phần<br /> <br /> Hình 2. Đánh giá khả năng cạnh tranh của DN KTTN<br /> tại TP Cần Thơ so với các đối thủ chính<br /> (Nguồn: Kết quả điều tra thực tế, 2013)<br /> <br /> Trên cơ sở lý thuyết được trình bày ở mục 3.1.2<br /> và kết quả khảo sát cho thấy, nhìn chung so với<br /> các đối thủ cạnh tranh chính, các DN KTTN có<br /> năng lực tương đối mạnh hơn ở các yếu tố, như:<br /> Đáp ứng yêu cầu khách hàng (3,63), Chất lượng<br /> sản phẩm dịch vụ (3,62), Uy tín hình ảnh doanh<br /> nghiệp (3,57), Năng lực quản lý điều hành (3,49),<br /> Hiệu quả mạng lưới bán hàng (3,27). Điều này<br /> cho thấy DN KTTN có khả năng thích nghi tốt<br /> với môi trường kinh doanh thông qua phát huy<br /> hiệu quả quản lý điều hành, hiệu quả mạng lưới<br /> bán hàng, để cải tiến nâng cao chất lượng sản<br /> phẩm dịch vụ, chất lượng mạng lưới bán hàng,<br /> nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của<br /> khách hàng, góp phần nâng cao uy tín và hình ảnh<br /> của DN. Tuy nhiên, đối với các yếu tố Đầu tư cho<br /> chiêu thị (2,84), Thị phần (2,90), Quy mô hoạt<br /> động (3,09), Năng lực nghiên cứu và phát triển<br /> (3,13), và Giá sản phẩm dịch vụ (3,22) thì các DN<br /> KTTN không mạnh hơn so với các đối thủ của<br /> mình. Nguyên nhân chủ yếu là do hạn chế về yếu<br /> tố vốn nên mức độ đầu tư cho chiêu thị, nghiên<br /> cứu và phát triển vẫn còn ở mức thấp, dẫn đến khả<br /> năng cạnh tranh về giá thành, mở rộng thị phần và<br /> quy mô hoạt động vẫn còn hạn chế. Mặt khác,<br /> chất lượng nguồn nhân lực vẫn chưa theo kịp<br /> được nhu cầu phát triển trong quá trình hội nhập.<br /> <br /> Hình 1. Đánh giá NLCT của các DN KTTN tại TP Cần<br /> Thơ theo các yếu tố thành phần<br /> (Nguồn: Kết quả điều tra thực tế, 2013)<br /> <br /> Trên cơ sở lý thuyết được trình bày ở mục 3.1.1<br /> và kết quả khảo sát 212 DN KTTN tại TP Cần<br /> Thơ năm 2013 cho thấy, NLCT của các DN<br /> KTTN là tương đối mạnh và có khả năng cạnh<br /> tranh tốt trong nước, nhưng khả năng cạnh tranh<br /> quốc tế thì vẫn còn hạn chế với điểm trung bình<br /> cho 8 yếu tố thành phần là 3,24. Yếu tố có điểm<br /> trung bình lớn nhất là Nguồn nhân lực (3,66) thể<br /> hiện rằng các DN KTTN tại TP Cần Thơ có<br /> nguồn nhân lực khá mạnh, phát triển tốt. Các yếu<br /> tố Mối quan hệ, Năng lực Marketing, Năng lực<br /> điều hành quản lý, Danh tiếng của DN và Các<br /> nguồn lực vật chất có điểm trung bình khá cao<br /> (trên 3,0), cho thấy các DN KTTN đã và đang có<br /> những cải thiện đáng kể nhằm nâng cao năng lực<br /> quản lý, tận dụng cơ hội hợp tác, hỗ trợ và đáp<br /> ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.<br /> Tuy nhiên, Năng lực tài chính và Năng lực nghiên<br /> cứu và phát triển của các DN KTTN được đánh<br /> giá chưa cao, đặc biệt là yếu tố Năng lực tài chính<br /> (2,90), vì hầu hết các DN này có quy mô về vốn ở<br /> mức siêu nhỏ, nhỏ và vừa chiếm tỷ lệ rất cao trên<br /> 97,9%. Đây cũng là hạn chế hơn nhất, cùng với<br /> điều kiện về kết cấu hạ tầng đã ảnh hưởng đến<br /> việc xây dựng chiến lược dài hạn cho đầu tư và<br /> phát triển đối với các DN KTTN tại TP Cần Thơ.<br /> <br /> 5. GIẢI PHÁP KHUYẾN NGHỊ<br /> Việc nâng cao NLCT của DN KTTN phụ thuộc<br /> rất lớn vào việc nâng cao các năng lực nội tại của<br /> bản thân các DN và các chính sách hỗ trợ từ phía<br /> nhà nước. Dựa vào kết quả phân tích trên, nghiên<br /> cứu đề xuất hai nhóm giải pháp như sau:<br /> <br /> 4.2.2 Đánh giá khả năng cạnh tranh so với đối<br /> thủ chính<br /> <br /> 34<br /> <br />