intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đánh giá tổng quan về kinh tế- xã hội vùng bờ liên quan đến hệ thống vũng vịnh ven bờ biển Việt Nam

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:44

76
lượt xem
14
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đất nước ta trải dài hơn 14 độ vĩ tuyến với gần 3.260km bờ biển có hơn 100.000ha đầm phá và vịnh kín, 290.000 ha bãi triều, rừng ngập mặn và hơn 1000 cửa sông. Bờ biển Việt Nam có giá trị quan trọng trong toàn bộ chiến lược phát triển kinh tế của đất nước.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đánh giá tổng quan về kinh tế- xã hội vùng bờ liên quan đến hệ thống vũng vịnh ven bờ biển Việt Nam

  1. ch−¬ng tr×nh ®iÒu tra c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ biÓn - KC.09. ®Ò tµi KC.09.22. ---------- B¸o c¸o chuyªn ®Ò: §¸nh gi¸ tæng quan vÒ kinh tÕ - x∙ héi vïng bê liªn quan ®Õn hÖ thèng vòng - vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam ****** Thùc hiÖn: TS. Tr−¬ng V¨n Tuyªn, ViÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn. 6125-5 26/9/2006 --------- Hµ Néi: 12 / 2004 -----------
  2. môc lôc ------ Trang më ®Çu 2 PhÇn I: TiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña vïng bê biÓn vN. 3 1. Tµi nguyªn h¶i s¶n. 3 1.1. TiÒm n¨ng vÒ khai th¸c. 3 1.2. TiÒm n¨ng vÒ nu«i trång. 5 2. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¶ng vµ vËn t¶i biÓn. 6 3. Tµi nguyªn du lÞch 6 4. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n vïng bê 7 PhÇnII: hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ vïng bê biÓn vN. 9 1. T¨ng tr−ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 1.1. T¨ng tr−ëng kinh tÕ. 9 1.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. 10 2. §ãng gãp cña kinh tÕ vïng bê trong kinh tÕ c¶ n−íc 11 2.1. §ãng gãp vµo GDP vµ thu ng©n s¸ch. 11 2.2. §ãng gãp vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng. 12 2.3. §ãng gãp vµo thu nhËp d©n c−. 12 3. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ chñ yÕu vïng bê 13 3.1. HiÖn tr¹ng ngµnh dÇu khÝ. 13 3.2. HiÖn tr¹ng ngµnh h¶i s¶n. 14 3.3. HiÖn tr¹ng hÖ thèng c¶ng biÓn vµ ngµnh hµng h¶i 18 3.4. HiÖn tr¹ng ngµnh du lÞch vïng bê 21 3.5. HiÖn tr¹ng c«ng nghiÖp vµ TTCN vïng bê 23 3.6. HiÖn tr¹ng ngµnh n«ng l©m nghiÖp vïng bê 24 PhÇn III: hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn x∙ héi vïng bê biÓn vN. 29 1. HiÖn tr¹ng d©n sè 29 2. Thùc tr¹ng nguån nh©nlùc 31 3. HiÖn tr¹ng y tÕ, ch¨m sãc søc kháe céng ®ång 34 4. HiÖn tr¹ng Gi¸o dôc 35 5. HiÖn tr¹ng c¸c lÜnh vùc x· héi kh¸c 35 5.1. Thu nhËp cña d©n c−. 35 5.2. VÒ ®iÒu kiÖn nhµ ë. 36 5.3. VÒ cÊp ®iÖn sinh ho¹t 36 5.4. VÒ cÊp n−íc sinh ho¹t 37 5.5. VÒ tiÕp cËn vµ h−ëng thô v¨n hãa th«ng tin 38 KÕt luËn 39 --------
  3. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Më ®Çu ViÖt Nam lµ mét quèc gia ven biÓn, cã bê biÓn dµi h¬n 3.260 km vµ vïng biÓn réng h¬n 1 triÖu km2 víi h¬n 3.000 h¶i ®¶o ven bê. Däc bê biÓn vµ quanh c¸c h¶i ®¶o cña ViÖt Nam cã hµng tr¨m c¸c vòng vÞnh lín nhá, ®©y lµ hÖ sinh th¸i rÊt ®Æc thï, cã thÓ ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c ngµnh nghÒ kh¸c nhau nªn cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn vµ ven biÓn, nh−ng còng lµ nh÷ng khu vùc rÊt nh¹y c¶m trong qu¸ tr×nh khai th¸c sö dông. Tuy vËy vÊn ®Ò khai th¸c sö dông hîp lý c¸c vòng vÞnh ven bê ë n−íc ta hiÖn nay cßn rÊt Ýt ®−îc nghiªn cøu. V× vËy, viÖc triÓn khai nghiªn cøu ®Ò tµi "§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, dù b¸o biÕn ®éng vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p sö dông hîp lý tµi nguyªn mét sè vòng vÞnh chñ yÕu ven bê biÓn ViÖt Nam" thuéc Ch−¬ng tr×nh §iÒu tra c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ biÓn giai ®o¹n 2001 - 2005 lµ rÊt cÇn thiÕt. VÊn ®Ò khai th¸c sö dông hîp lý c¸c vòng vÞnh ven bê kh«ng chØ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè tù nhiªn, tµi nguyªn, m«i tr−êng cña tõng vòng vÞnh, mµ cßn phô thuéc rÊt lín vµo t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña c¸c khu vùc l©n cËn, nhÊt lµ vÒ: tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, quy m« s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh, d©n sè, lao ®éng vµ tËp qu¸n d©n c− vµ c¸c lÜnh vùc x· héi kh¸c... Víi nhËn thøc ®ã, chuyªn ®Ò “§¸nh gi¸ tæng quan vÒ kinh tÕ - x· héi vïng bê liªn quan ®Õn hÖ thèng vòng vÞnh ven bê biÓn ViÖt Nam” ®−îc thùc hiÖn nh»m cung cÊp thªm luËn cø khoa häc cÇn thiÕt cho viÖc triÓn khai nghiªn cøu §Ò tµi. Ph¹m vi nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò bao gåm toµn bé 126 thµnh phè, huyÖn/thÞ gi¸p biÓn vµ 8 huyÖn ®¶o ven bê (trõ 3 huyÖn ®¶o: B¹ch Long Vü, Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa) víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ 60.764 km2, d©n sè 20,8 triÖu ng−êi, chiÕm 18,5% diÖn tÝch tù nhiªn vµ 25,6% d©n sè c¶ n−íc. Néi dung b¸o c¸o chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn chÝnh: 1. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña vïng bê biÓn ViÖt Nam. 2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ vïng bê biÓn ViÖt Nam. 3. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn x· héi vïng bê biÓn ViÖt Nam. Sau ®©y lµ nh÷ng néi dung cô thÓ. 2
  4. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- PhÇn I: TiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña vïng bê biÓn ViÖt Nam 1. Tµi nguyªn h¶i s¶n Tµi nguyªn h¶i s¶n (bao gåm c¶ khai th¸c vµ nu«i trång) lµ nguån lùc ph¸t triÓn rÊt quan träng cña d©n c− vïng bê. 1.1. TiÒm n¨ng khai th¸c Vïng biÓn vµ ven bê ViÖt Nam cã tµi nguyªn h¶i s¶n kh¸ phong phó vµ ®a d¹ng, ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ æn ®Þnh ®êi s«ng d©n c− vïng bê. Ngoµi c¸ biÓn lµ nguån lîi chÝnh, t¹i vïng biÓn vµ ven bê n−íc ta cßn cã nhiÒu lo¹i ®Æc s¶n cã gi¸ trÞ kh¸c nh− t«m, cua, mùc, trai ngäc, h¶i s©m, sß huyÕt, yÕn sµo, rong biÓn... Theo thèng kª ch−a ®Çy ®ñ, t¹i vïng biÓn ViÖt Nam ®· ph¸t hiÖn gÇn 2.100 loµi c¸ kh¸c nhau, nh−ng sè loµi cã ý nghÜa khai th¸c kh«ng nhiÒu, chØ kho¶ng 130 loµi, trong ®ã cã h¬n 50 loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Theo ®¸nh gi¸ gÇn ®©y nhÊt (n¨m 2000) cña Bé Thñy s¶n, tæng tr÷ l−îng c¸ biÓn ViÖt Nam (ch−a kÓ vïng gi÷a BiÓn §«ng) lµ 4,18 triÖu tÊn vµ kh¶ n¨ng khai th¸c tèi ®a hµng n¨m kho¶ng 1,67 triÖu tÊn, trong ®ã c¸ ®¸y lµ 856.000 tÊn (chiÕm 51,2%); c¸ næi nhá lµ 694.000 tÊn (chiÕm 41,6%) vµ c¸ næi ®¹i d−¬ng lµ 120.000 tÊn (chiÕm 7,2%). Kh¶ n¨ng khai th¸c lín nhÊt lµ ë khu vùc cã ®é s©u tõ 21 - 50 mÐt, chiÕm 53% kh¶ n¨ng khai th¸c toµn vïng biÓn; Riªng khu vùc gÇn bê, ®é s©u tõ 20 mÐt n−íc trë vµo cã kh¶ n¨ng khai th¸c 300.000 tÊn/n¨m, chiÕm 18% kh¶ n¨ng khai th¸c toµn vïng biÓn. BiÓu 01: Tr÷ l−îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam Tr÷ l−îng Kh¶ n¨ng Tû lÖ Vïng biÓn Loµi c¸ §é s©u khai th¸c TÊn % TÊn % % - C¸ næi nhá 390.000 57.3 156.000 57.3 VÞnh < 50 m 39.204 5.7 15.682 5.7 B¾c Bé - C¸ ®¸y > 50 m 251.962 37.0 100.785 37.0 Céng 291.166 42.7 116.467 42.7 Céng 681.166 100 272.467 100 16.4 - C¸ næi nhá 500.000 82.5 200.000 82.5 MiÒn < 50 m 18.494 3.0 7.398 3.0 Trung - C¸ ®¸y > 50 m 87.905 14.5 35.162 14.5 Céng 106.399 17.5 42.560 17.5 Céng 606.399 100 242.560 100 14.5 3
  5. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - C¸ næi nhá 524.000 25.2 209.600 25.2 §«ng < 50 m 349.154 16.8 139.762 16.8 Nam Bé - C¸ ®¸y > 50 m 1.202.735 58.0 481.094 58.0 Céng 1.551.889 74.8 620.856 74.8 Céng 2.075.889 100 830.456 100 49.7 T©y - C¸ næi nhá 316.000 62.0 126.000 62.0 Nam Bé - C¸ ®¸y 190.670 38.0 76.272 38.0 Céng 506.670 100 202.272 100 12.1 - C¸ næi nhá 10.000 3.2 2.500 2.0 Vïng - C¸ næi ®¹i 300.000 96.8 120.000 98.0 biÓn kh¬i d−¬ng Céng 310.000 100 122.500 100 7.3 - C¸ næi nhá 1.740.000 41.6 694.100 41.6 Toµn vïng - C¸ ®¸y 2.140.133 51.2 855.885 51.2 biÓn VN - C¸ næi §D 300.000 7.2 120.000 7.2 Tæng céng 4.180.133 100 1.669.985 100 100 C¸c lo¹i h¶i s¶n kh¸c ngoµi c¸ kh¸ phong phó, ®Æc biÖt lµ t«m. §©y lµ lo¹i ®Æc s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, tiÒm n¨ng khai th¸c lín vµ lµ ®èi t−îng xuÊt khÈu chñ yÕu cña n−íc ta hiÖn nay. Khu hÖ t«m ë n−íc ta rÊt ®a d¹ng gåm 75 loµi thuéc 6 hä t«m kinh tÕ lµ: t«m he, t«m hïm, t«m rång, t«m gai, t«m vç vµ moi biÓn. Trong ®ã t«m he chiÕm vÞ trÝ cao nhÊt c¶ vÒ sè loµi (h¬n 60 loµi) còng nh− gi¸ trÞ xuÊt khÈu. T«m ph©n bè réng kh¾p ë c¸c khu vùc gÇn bê tõ Qu¶ng Ninh ®Õn Cµ Nau, Kiªn Giang. C¸c khu vùc tËp trung chÝnh lµ ven bê Qu¶ng Ninh - H¶i Phßng, Cöa Ba L¹t, Thanh Ho¸, NghÖ An, Qu¶ng Ng·i, Ninh ThuËn vµ ®Æc biÖt lµ ven bê Nam Bé tõ Vòng Tµu ®Õn R¹ch Gi¸. Theo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña ViÖn Nghiªn cøu h¶i s¶n, Bé Thñy s¶n tr÷ l−îng t«m biÓn n−íc ta kho¶ng 52,6 - 58,1 ngµn tÊn, kh¶ n¨ng khai th¸c hµng n¨m kho¶ng 30 ngµn tÊn, trong ®ã khu vùc ven bê chiÕm 36,5%. Kh¶ n¨ng khai th¸c t«m lín nhÊt lµ ë vïng biÓn T©y Nam Bé (chiÕm 52% toµn vïng biÓn), tiÕp ®Õn lµ vïng biÓn §«ng Nam Bé (chiÕm kho¶ng 34%) vµ thÊp nhÊt lµ ë c¸c vïng biÓn B¾c Bé vµ Trung Bé, chØ chiÕm 14%. Mùc còng lµ mét trong nh÷ng ®èi t−îng khai th¸c vµ xuÊt khÈu chÝnh cña d©n c− vïng bê. Mùc ph©n bè rÊt réng, hÇu nh− kh¾p vïng biÓn tõ B¾c xuèng Nam ®Þa ph−¬ng nµo còng cã, nh−ng tËp trung nhiÒu nhÊt lµ ë vïng biÓn Trung Bé vµ §«ng Nam Bé, ®Æc biÖt lµ vïng biÓn tõ Kh¸nh Hßa ®Õn Vòng TÇu. Tr÷ l−îng mùc −íc tÝnh kho¶ng 123.200 tÊn; hµng n¨m cã thÓ khai th¸c kho¶ng 50.000 tÊn. 4
  6. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- C¸c ®Æc s¶n kh¸c nh− cua, yÕn sµo, h¶i s©m, bµo ng−, trai ngäc, sß huyÕt, rong biÓn... còng kh¸ phong phó, −íc tÝnh hµng n¨m cã thÓ khai th¸c hµng tr¨m ngµn tÊn, nh−ng ®Õn nay vÉn ch−a ®−îc ®iÒu tra nghiªn cøu mét c¸ch ®Çy ®ñ. §©y lµ nguån tµi nguyªn rÊt cã gi¸ trÞ vµ cã nhiÒu triÓn väng vÒ ph¸t triÓn khai th¸c vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu trong t−¬ng lai. 1.2. TiÒm n¨ng nu«i trång Vïng bê biÓn ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng nu«i trång thñy s¶n hÕt søc to lín. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra n¨m 2002 cña Bé Thñy s¶n, toµn vïng cã 1,13 triÖu ha ®Êt triÒu vµ cao triÒu cã kh¶ n¨ng nu«i trång thuû s¶n n−íc lî, trong ®ã tËp trung lín nhÊt ë vïng bê T©y Nam Bé, tiÕp ®Õn lµ vïng bê B¾c Bé vµ B¾c Trung Bé. C¸c ®èi t−îng nu«i rÊt phong phó, ngoµi t«m Só lµ ®èi t−îng nu«i chÝnh hiÖn nay, t¹i vïng bê cßn cã thÓ nu«i h¬n 150 lo¹i t«m, c¸ vµ h¶i s¶n kh¸c, trong ®ã nhiÒu loµi cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao. §Æc biÖt tiÒm n¨ng nu«i trång thuû s¶n ë c¸c vòng vÞnh hÕt søc to lín. T¹i vïng biÓn ven bê n−íc ta cã rÊt nhiÒu vòng vÞnh kÝn vµ c¸c ®Çm ph¸ cã thÓ ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n biÓn víi quy m« vµ ph−¬ng thøc kh¸c nhau. Víi tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ vµ kh¶ n¨ng ®Çu t− hiÖn nay, chóng ta cã thÓ khai th¸c trªn 500.000 ha c¸c vòng vÞnh kÝn ven bê vµ kho¶ng 12.000 ha ®Çm ph¸ vµo nu«i c¸ vµ c¸c ®Æc s¶n biÓn. C¸c tØnh cã tiÒm n¨ng lín lµ: H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, Thõa Thiªn - HuÕ, Phó Yªn, Kh¸nh Hoµ, Bµ RÞa - Vòng TÇu vµ Kiªn Giang. Tuy nhiªn, do n»m trong khu vùc chÞu ¶nh h−ëng trùc tiÕp cña nhiÒu thiªn tai nªn viÖc ph¸t triÓn nu«i thñy s¶n trªn biÓn ë n−íc ta còng gÆp nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá. TiÒm n¨ng nu«i trång thuû s¶n (chñ yÕu nu«i t«m) trªn c¸t còng kh¸ lín, trong ®ã tËp trung chñ yÕu ë vïng bê Trung Bé (tõ Thanh Hãa ®Õn B×nh ThuËn). Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t n¨m 2002 cña Bé Thuû s¶n, Tæ chøc b¶o tån thiªn nhiªn Quèc tÕ (IUCN) vµ ViÖn Quèc tÕ vÒ Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (IISD), t¹i vïng bê Trung Bé cã kho¶ng 111.730 ha b·i c¸t hoang hãa vµ ®Êt c¸t b¹c mÇu cã thÓ khai th¸c sö dông vµo nu«i trång thñy s¶n. Song ®Ó ®¶m b¶o ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng chØ nªn qui ho¹ch kho¶ng 20% tæng diÖn tÝch ®Êt c¸t trong vïng vµo nu«i trång thuû s¶n. Trong ®ã c¸c tØnh cã kh¶ n¨ng lín lµ Hµ TÜnh: 1.300 ha; Qu¶ng B×nh: 4.500 ha; Qu¶ng TrÞ: 4.000 ha; Thõa Thiªn - HuÕ: 800 - 1.000 ha; Qu¶ng Nam: 3.500 - 4.000 ha; Qu¶ng Ng·i: 4.000 ha; B×nh §Þnh: 1.000 - 1.300 ha; Phó Yªn: 1.000 ha; Ninh ThuËn: 1.500 ha; B×nh ThuËn: 1.000 - 1.500ha... 5
  7. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¶ng vµ vËn t¶i biÓn §iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i tr−êng thuËn lîi cho ph¸t triÓn c¶ng, vËn t¶i biÓn vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô hµng h¶i lµ mét −u thÕ rÊt lín cña vïng bê ViÖt Nam. Bê biÓn dµi, vïng biÓn réng cã nhiÒu eo vÞnh, cöa s«ng ph©n bè kh¸ dµy tõ B¾c xuèng Nam t¹o nªn kh¶ n¨ng x©y dùng mét hÖ thèng c¶ng biÓn nèi tiÕp nhau víi tæng c«ng suÊt trªn 500 triÖu tÊn/n¨m, t¹o ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i biÓn ®a d¹ng bao gåm c¶ vËn t¶i viÔn d−¬ng, vËn t¶i ven biÓn vµ vËn t¶i pha s«ng biÓn. Däc bê biÓn n−íc ta ®· x¸c ®Þnh nhiÒu khu vùc cã thÓ x©y dùng c¶ng, trong ®ã mét sè n¬i cã kh¶ n¨ng x©y dùng c¶ng n−íc s©u nh−: C¸i L©n vµ mét sè ®iÓm ë khu vùc VÞnh H¹ Long vµ B¸i Tö Long, Nghi S¬n, Hßn La- Vòng ¸ng, Ch©n M©y, §µ N½ng, Dung QuÊt, V¨n Phong, Cam Ranh, Vòng Tµu, ThÞ V¶i... Riªng khu vùc tõ Vòng Tµu ®Õn Hµ Tiªn do biÓn n«ng, nhiÒu s×nh lÇy nªn Ýt cã kh¶ n¨ng x©y dùng c¶ng biÓn lín, nh−ng vÉn cã thÓ x©y dùng c¶ng quy m« võa ë Hßn Ch«ng, Phó Quèc hoÆc c¶ng s«ng CÇn Th¬... MÆt kh¸c, bê biÓn n−íc ta, nhÊt lµ bê biÓn Trung Bé rÊt gÇn c¸c ®−êng hµng h¶i quèc tÕ lín th«ng th−¬ng gi÷a c¸c n−íc ph¸t triÓn Ch©u ¢u víi Trung Quèc, c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ vµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc §«ng Nam ¸. §©y lµ c¬ héi lín thóc ®Èy ngµnh vËn t¶i biÓn vµ dÞch vô hµng h¶i n−íc ta ph¸t triÓn nhanh. Trong t−¬ng lai, viÖc h×nh thµnh mét sè trung t©m c«ng nghiÖp - c¶ng biÓn hiÖn ®¹i, trong ®ã cã c¶ng trung chuyÓn quèc tÕ V¨n Phong vµ mét sè c¶ng n−íc s©u t¹o thµnh c¸c cöa më lín cña ®Êt n−íc, kÕt hîp víi ph¸t triÓn du lÞch biÓn vµ dÞch vô hµng h¶i, th−¬ng m¹i lµ mét triÓn väng rÊt lín. §iÒu kiÖn ®ã còng cho phÐp chóng ta ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp ®ãng vµ söa ch÷a tµu biÓn vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c, phôc vô c¶ kinh tÕ vµ quèc phßng. 4. Tµi nguyªn du lÞch Vïng biÓn vµ bê biÓn n−íc ta cã −u thÕ rÊt lín trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c trung t©m du lÞch lín cña c¶ n−íc. Däc vïng bê ®· x¸c ®Þnh kho¶ng 125 b·i biÓn lín nhá thuËn lîi cho ph¸t triÓn du lÞch, cã dung l−îng chøa kh¸ch cïng mét lóc tõ vµi chôc ®Õn vµi tr¨m ngµn ng−êi, trong ®ã cã kho¶ng 20 b·i biÓn ®¹t quy m« vµ tiªu chuÈn quèc tÕ. C¸c b·i biÓn cña ViÖt Nam kh¸ b»ng ph¼ng, n−íc trong, sãng giã võa ph¶i, kh«ng cã c¸c æ xo¸y vµ c¸ d÷... rÊt thÝch hîp cho t¾m biÓn vµ vui ch¬i gi¶i trÝ trªn biÓn. Sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸c c¶nh quan tù nhiªn víi c¶nh quan v¨n ho¸- x· héi cña biÓn, 6
  8. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- vïng bê biÓn vµ c¸c h¶i ®¶o cïng víi ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ vÞ trÝ, ®Þa h×nh cña vïng bê ®· t¹o cho du lÞch cã lîi thÕ ph¸t triÓn h¬n h¼n so víi nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch kh¸c trªn ®Êt liÒn. Theo ®¸nh gi¸ cña Tæng côc Du lÞch, 5 trong sè 8 khu vùc träng ®iÓm du lÞch cña c¶ n−íc n»m ë vïng bê. Trong ®ã c¸c khu vùc cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch lín lµ VÞnh H¹ Long - Qu¶ng Ninh - H¶i Phßng, HuÕ - §µ N½ng, Nha Trang - V¨n Phong, Vòng Tµu - Long H¶i - C«n §¶o, Hµ Tiªn - Phó Quèc. T¹i c¸c khu vùc nµy cã thÓ h×nh thµnh c¸c quÇn thÓ du lÞch biÓn hiÖn ®¹i tÇm cì quèc tÕ víi nhiÒu lo¹i h×nh ho¹t ®éng hÊp dÉn nh−: tham quan kÕt hîp nghiªn cøu khoa häc, héi nghÞ, giao dÞch th−¬ng m¹i, thÓ thao, nghØ ng¬i gi¶i trÝ vµ ch÷a bÖnh... 5. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n vïng bê Tµi nguyªn kho¸ng s¶n vïng bê ViÖt Nam rÊt ®a d¹ng víi hµng tr¨m má kh¸c nhau. Nh−ng tr÷ l−îng cña c¸c má nh×n chung kh«ng lín, chñ yÕu lµ c¸c ®iÓm quÆng nhá, Ýt cã ý nghÜa khai th¸c. C¸c kho¸ng s¶n quan träng vµ cã tiÒm n¨ng lín ë vïng bê lµ than, s¾t, titan, c¸t thuû tinh vµ c¸c lo¹i vËt liÖu x©y dùng kh¸c. * Than ®¸ ph©n bè däc ven bê Hßn Gai - CÈm Ph¶ vµ kÐo dµi ra c¸c ®¶o. Tr÷ l−îng than ®¸ ven biÓn Qu¶ng Ninh kho¶ng 3 tû tÊn, cho phÐp khai th¸c hµng chôc triÖu tÊn/n¨m, t¹o ra ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc cã t¸c ®éng lín ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng bê §«ng B¾c cña Tæ quèc. T¹i ®¶o KÕ Bµo còng ph¸t hiÖn má than lín víi tr÷ l−îng 120 triÖu tÊn. * Than n©u ph©n bè ë ®é s©u tõ 300 - 1000 mÐt thuéc ®ång b»ng s«ng Hång vµ kÐo dµi ra biÓn víi tr÷ l−îng dù ®o¸n hµng tr¨m tû tÊn. Trong mét vµi thËp kû tíi ta ch−a ®ñ ®iÒu kiÖn khai th¸c, nh−ng ®©y lµ nguån n¨ng l−îng dù tr÷ rÊt lín cña ®Êt n−íc. * Than bïn ph©n bè r¶i r¸c däc ven bê c¸c tØnh Thanh Ho¸, Qu¶ng B×nh, Thõa Thiªn - HuÕ, Qu¶ng Nam - §µ N½ng, Cµ Mau..., ®Æc biÖt tËp trung lín ë vïng U Minh víi tr÷ l−îng trªn 100 triÖu tÊn, nh−ng ®ang bÞ gi¶m sót nghiªm träng do ch¸y rõng vµ khai th¸c bõa b·i. * QuÆng S¾t, t¹i vïng bê ®· ph¸t hiÖn hµng chôc má vµ ®iÓm quÆng cã quy m« kh¸c nhau, trong ®ã quan träng nhÊt lµ má s¾t Th¹ch Khª cã tr÷ l−îng 580 triÖu tÊn, chiÕm 65% tr÷ l−îng quÆng s¾t cña c¶ n−íc, hµm l−îng quÆng ®¹t 60 - 65%, ®¶m b¶o nguyªn liÖu cho c¬ së luyÖn kim quy m« lín. 7
  9. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tuy ®iÒu kiÖn hiÖn nay viÖc khai th¸c cßn khã kh¨n, nh−ng trong t−¬ng lai kh«ng xa, víi c¸c kü thuËt - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, viÖc h×nh thµnh khu c«ng nghiÖp khai kho¸ng vµ luyÖn kim lín t¹i Th¹ch Khª sÏ lµ ®éng lùc m¹nh thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ kh¸c, t¹o ra sù thay ®æi lín vÒ kinh tÕ - x· héi cña vïng bê B¾c Trung Bé. * Sa kho¸ng titan ph©n bè rÊt phæ biÕn däc bê biÓn víi tr÷ l−îng dù ®o¸n kho¶ng 13 triÖu tÊn (tr÷ l−îng cÊp C1 + C2 lµ 2,9 triÖu tÊn). C¸c khu vùc tËp trung titan lín lµ B×nh Ngäc, SÇm S¬n, Kú Anh, C¸t Kh¸nh vµ Hµm T©n. HÇu hÕt c¸c má titan ®Òu n»m lé thiªn ë nh÷ng khu vùc kinh tÕ t−¬ng ®èi ph¸t triÓn, nguån lao ®éng dåi dµo, giao th«ng thuËn tiÖn... nªn cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn khai th¸c. Hai má titan lín nhÊt lµ C¸t Kh¸nh vµ Kú Anh cã tr÷ l−îng cÊp C1 + C2 kho¶ng 2,7 triÖu tÊn, ®iÒu kiÖn khai th¸c thuËn lîi, cã kh¶ n¨ng cho hiÖu qu¶ cao. * C¸t thuû tinh lµ mét trong nh÷ng kho¸ng s¶n cã tiÒm n¨ng lín nhÊt ë vïng bê víi tr÷ l−îng dù ®o¸n hµng tr¨m tû tÊn (tr÷ l−îng cÊp C1 lµ 20 triÖu tÊn). C¸c má c¸t thuû tinh lín vµ quan träng lµ V©n H¶i, Ba §ån, Nam ¤, Thuû TriÒu, Hßn Gèm... ChÊt l−îng ë hÇu hÕt c¸c má kh¸ cao, hµm l−îng SiO2 ë mét sè má ®¹t tíi 99,8% cã thÓ sö dông lµm nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt c¸c lo¹i thuû tinh cao cÊp vµ vËt liÖu kh¸c. HÇu hÕt c¸c má c¸t thñy tinh ®Òu tån t¹i d−íi d¹ng c¸c gß c¸t tr¾ng n»m lé thiªn ngay trªn bê biÓn rÊt dÔ khai th¸c b»ng c¸c c«ng cô thñ c«ng ®¬n gi¶n, ®iÒu kiÖn vËn t¶i thuËn tiÖn. Víi tiÒm n¨ng ®ã, cã thÓ h×nh thµnh mét sè c¬ së s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thñy tinh d©n dông vµ kÝnh x©y dùng quy m« lín ë c¶ 3 vïng B¾c, Trung, Nam, ®¸p øng nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. §èi víi c¸c má chÊt l−îng cao nh− V©n H¶i, Hßn Gèm, Thuû TriÒu... cã thÓ x©y dùng c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuû tinh cao cÊp phôc vô nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu. * C¸c kho¸ng s¶n kh¸c nh− ®¸ v«i, ®¸ x©y dùng, ®¸ èp l¸t, cao lanh... ph©n bè ë kh¾p c¸c ®Þa ph−¬ng ven biÓn. §©y còng lµ nguån nguyªn liÖu quan träng phôc vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp xi m¨ng, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng... nªn cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c ®Þa ph−¬ng vïng bê theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. 8
  10. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- PhÇn II: hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn kinh tÕ vïng bê biÓn ViÖt Nam 1. T¨ng tr−ëng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ 1.1. T¨ng tr−ëng kinh tÕ. Trong h¬n mét thËp kû gÇn ®©y, tõ khi n−íc ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña kinh tÕ c¶ n−íc, kinh tÕ vïng bê ViÖt Nam ®· cã b−íc ph¸t triÓn tÝch cùc, lu«n tèc ®é cao, æn ®Þnh vµ ngµy cµng chiÕm tû träng cao trong nÒn kinh tÕ c¶ n−íc. B×nh qu©n thêi kú 1996 - 2003 tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ vïng bê tÝnh theo GDP ®¹t 9,9 %/n¨m, gÊp h¬n 1,4 lÇn tèc ®é t¨ng t−ëng GDP c¶ n−íc (b×nh qu©n c¶ n−íc cïng thêi kú lµ 7,0 %). Trong ®ã c«ng nghiÖp - x©y dùng t¨ng 13,6%/n¨m, gÊp 1,3 lÇn trung b×nh c¶ n−íc; dÞch vô t¨ng 9,1 %/n¨m, gÊp 1,52 lÇn trung b×nh c¶ n−íc. S¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp tuy kh«ng ph¶i lµ lÜnh vùc cã −u thÕ ë vïng bê, nh−ng vÉn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸, b×nh qu©n ®¹t 5,2 %/n¨m, gÊp 1,3 lÇn trung b×nh c¶ n−íc. Riªng ngµnh thñy s¶n cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸, b×nh qu©n ®¹t 8,8%/n¨m. N¨m 2003, tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña vïng bê ®¹t 126.356 tû ®ång (gi¸ cè ®Þnh 1994), gÊp 2,12 lÇn n¨m 1995, n©ng tû träng GDP vïng bê trong GDP c¶ n−íc tõ 30,4% n¨m 1995 lªn 37,6% n¨m 2003. BiÓu 02: So s¸nh tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP vïng bê víi c¶ n−íc §¬n vÞ: tû ®., gi¸ 1994. Tèc ®é %/n¨m ChØ tiªu 1995 2003 Vïng C¶ n−íc Vïng bê/c¶ bê n−íc (lÇn) Tæng GDP 59.524 126.356 9.87 7.00 1.41 Khu vùc I 18.182 29.456 6.22 4.06 1.53 - N«ng nghiÖp 13.396 20.094 5.20 - Thñy s¶n 4.786 9.362 8.75 Khu vùc II 18.045 50.098 13.61 10.40 1.31 - C«ng nghiÖp 15.497 43.736 13.85 - X©y dùng 2.548 6.362 12.12 Khu vùc III 23.297 46.802 9.11 5.96 1.53 - Th−¬ng m¹i 5.691 10.006 7.31 - GTVT - B§ 2.921 6.931 11.40 - DÞch vô kh¸c 14.684 29.864 9.28 9
  11. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- XÐt theo l·nh thæ, vïng bê Nam Bé (tõ Vòng Tµu ®Õn Kiªn Giang) lµ khu vùc tËp trung nhiÒu nguån lùc vµ −u thÕ ph¸t triÓn, nhÊt lµ c«ng nghiÖp, thñy s¶n vµ dÞch vô biÓn... nªn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao nhÊt, ®¹t 11,2 %/n¨m, ®ång thêi còng lµ vïng chiÕm tû träng chñ yÕu, kho¶ng 53,8% GDP vïng bê c¶ n−íc. ChÝnh v× vËy vïng bê Nam Bé cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¶ n−íc nãi chung vµ toµn vïng bê nãi riªng. Vïng vïng bê B¾c Bé (tõ Qu¶ng Ninh ®Õn Qu¶ng trÞ) vµ Trung Bé (tõ Thõa Thiªn - HuÕ ®Õn B×nh ThuËn) ®Òu t¨ng chËm h¬n møc trung b×nh cña vïng bê c¶ n−íc, víi tèc ®é t−¬ng øng lµ 8,8 %/n¨m vµ 8,3 %/n¨m, ®ång thêi chØ chiÕm 22,8% vµ 23,4% GDP vïng bê c¶ n−íc. 1.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ vïng bê thêi gian qua còng chuyÓn dÞch ®¸ng kÓ theo h−íng tiÕn bé, t¨ng nhanh tû träng c«ng nghiÖp, gi¶m dÇn tû träng n«ng l©m nghiÖp. ChØ sau 8 n¨m (tõ 1995 - 2003) tû träng GTGT c«ng nghiÖp - x©y dùng trong tæng GDP vïng bê ®· t¨ng nhanh tõ 30% n¨m 1995 lªn 43.7% n¨m 2003 (t¨ng thªm 13.7%), trong ®ã riªng c«ng nghiÖp t¨ng tõ 24.4% lªn 37.5%. Tû träng ngµnh n«ng l©m nghiÖp gi¶m m¹nh tõ 21.8% xuèng cßn 12.5%, trung b×nh mçi n¨m gi¶m gÇn 1.2%. Riªng thñy s¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt truyÒn thèng ë vïng bê nªn lu«n t¨ng tr−ëng kh¸ (gÇn 9%/n¨m) vµ gi÷ tû träng æn ®Þnh ë møc kho¶ng 7% trong tæng GDP cña vïng bê c¶ n−íc. BiÓu 03: ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng bê thêi kú 1995 - 2003 1995 2003 Tû ®ång % Tû ®ång % Tæng GDP (gi¸ HH) 67.704 100 214.586 100 Khu vùc I 20.001 29.54 41.239 19.22 - N«ng nghiÖp 14.736 21.77 26.822 12.50 - Thñy s¶n 5.265 7.78 14.417 6.72 Khu vùc II 20.282 29.96 93.783 43.70 - C«ng nghiÖp 16.512 24.39 80.357 37.45 - X©y dùng 3.77 5.57 13.426 6.26 Khu vùc III 27.421 40.50 79.564 37.08 - Th−¬ng m¹i 6.159 9.10 21.602 10.07 - GTVT - B§ 4.315 6.37 17.054 7.95 - DÞch vô kh¸c 16.947 25.03 40.908 19.06 10
  12. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. §ãng gãp cña kinh tÕ vïng bê trong nÒn kinh tÕ c¶ n−íc 2.1. §ãng gãp vµo GDP vµ thu ng©n s¸ch MÆc dï vïng bê cã diÖn tÝch kh«ng réng, chØ chiÕm 18,4 % diÖn tÝch tù nhiªn c¶ n−íc nh−ng hµng n¨m ®ãng gãp mét tû lÖ kh¸ lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ngµy cµng t¨ng. N¨m 1995 møc ®ãng gãp cña kinh tÕ vïng bê trong GDP c¶ n−íc lµ 29,6% (theo gi¸ hiÖn hµnh), ®Õn n¨m 2003 tû lÖ nµy t¨ng lªn 35,4%, trong ®ã riªng c«ng nghiÖp vïng bê ®ãng gãp 15,5% trong tæng GDP vµ 38,6% trong gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh c«ng nghiÖp cña c¶ n−íc. Møc ®ãng gãp t−¬ng øng cña c¸c ngµnh dÞch vô lµ 13,1% vµ 34,4% vµ cña ngµnh n«ng l©m nghiÖp vïng bê lµ 4,4% vµ 23,1%. NÕu kh«ng kÓ c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ ngoµi biÓn th× hµng n¨m kinh tÕ vïng bê còng ®ãng gãp vµo nÒn kinh tÕ c¶ n−íc kho¶ng 30%. Thu ng©n s¸ch trªn ®Þa bµn n¨m 2003 chiÕm 34,2% tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n−íc. Râ rµng kinh tÕ vïng bê ngµy cµng cã vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ c¶ n−íc. Trong phÇn ®ãng gãp cña kinh tÕ vïng bê, khu vùc ®« thÞ ®ãng vai trß chñ yÕu. ChØ tÝnh riªng 7 thµnh phè lín vïng bê lµ: H¹ Long, H¶i Phßng, HuÕ, §µ N½ng, Nha Trang, Vòng Tµu vµ mét phÇn cña thµnh phè Hå ChÝ Minh, chØ chiÕm 9,6% diÖn tÝch tù nhiªn vïng bê, nh−ng hµng n¨m ®ãng gãp kho¶ng 54 - 55% trong tæng GDP toµn vïng bê vµ 18 - 19% GDP cña c¶ n−íc. C¸c khu vùc cßn l¹i chiÕm h¬n 90% diÖn tÝch vïng bê nh−ng hµng n¨m chØ ®ãng gãp cho kinh tÕ c¶ n−íc kho¶ng 16 - 17%. Chøng tá r»ng, c¸c ®« thÞ cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña vïng bê nãi riªng vµ cña c¶ n−íc nãi chung. §Ó n©ng cao vai trß nµy ®ßi hái cÇn tËp trung x¾p xÕp hîp lý vµ ph¸t triÓn m¹nh hÖ thèng ®« thÞ ë vïng bê, lµm ®éng lùc thóc ®Èy kinh tÕ cña toµn d¶i còng nh− cña c¶ n−íc. BiÓu 04: §ãng gãp cña vïng bê trong kinh tÕ c¶ n−íc (gi¸ HH). §¬n vÞ: % Trong tæng Trong GTGT §ãng gãp cña vïng bê GDP c¶ n−íc ngµnh cña c¶ n−íc 1995 2003 1995 2003 1. §ãng gãp vÒ GDP 29.58 35.43 - - - NLN vµ Thñy s¶n 8.74 6.81 32.15 31.20 Tr.®ã: NL nghiÖp 6.44 4.43 26.31 23.07 Thñy s¶n 2.30 2.38 84.73 90.54 11
  13. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- - C«ng nghiÖp - XD 8.86 15.49 30.81 38.76 Tr.®ã: Riªng dÇu khÝ 3.44 5.24 100.0 100.0 - DÞch vô 11.98 13.14 27.19 34.37 2. §ãng gãp vÒ thu NS 34,2 2.2. §ãng gãp vµo t¨ng tr−ëng Do kinh tÕ vïng bê lu«n chiÕm tû träng cao trong tæng GDP cña c¶ n−íc nªn thêi gian qua vïng bê ®· ®ãng gãp mét phÇn hÕt søc quan träng vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng chung cña nÒn kinh tÕ c¶ n−íc. Trong thêi kú 1996 - 2003, riªng vïng bê ®ãng gãp gÇn 50% vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP cña c¶ n−íc, trong ®ã c«ng nghiÖp vïng bê ®ãng gãp kho¶ng 22,8% vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP chung vµ 45,3% trong tèc ®é t¨ng tr−ëng GTGT cña ngµnh c«ng nghiÖp c¶ n−íc. Tû lÖ ®ãng gãp t−¬ng øng cña khèi ngµnh dÞch vô vïng bê lµ 16,7% vµ 46,6% vµ cña khèi ngµnh n«ng l©m nghiÖp vµ thñy s¶n lµ 8,0% vµ 58,5%, trong ®ã riªng ngµnh thñy s¶n vïng bê cã tû lÖ ®ãng gãp lµ 4,5% vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ chung vµ 96,4% vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng GTGT cña ngµnh thñy s¶n c¶ n−íc. Nh− vËy, ®Ó n©ng cao møc ®ãng gãp cña vïng bê trong tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ c¶ n−íc ®ßi hái ph¶i ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, lµ hai ngµnh cã vai trß chñ yÕu ë vïng bê. BiÓu 05: §ãng gãp cña vïng bê vµo tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ c¶ n−íc thêi kú 1996 - 2003 GDP t¨ng GDP t¨ng §ãng gãp §ãng gãp GÝ trÞ t¨ng thªm thªm cña thªm cña c¶ vµo tèc ®é vµo tèc ®é vïng bê n−íc t¨ng GDP t¨ng GDP (tû ®ång) (tû ®ång) c¶ n−íc (%) ngµnh (%) Tæng GDP 66.832 140.431 47.6 - - NLN vµ Thñy s¶n 11.274 19.256 8.0 45.8 Tr.®ã: NL nghiÖp 6.698 14.618 4.8 32.5 Thñy s¶n 4.576 4.748 3.3 96.4 - C«ng nghiÖp - XD 32.053 70.697 22.8 45.3 Tr.®ã: Riªng DK 9.779 7.0 13.8 - DÞch vô 23.505 50.478 16.7 46.6 2.3. §ãng gãp vµo thu nhËp Nh×n chung trong c¶ thêi kú 1996 - 2003, møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña vïng bê lu«n cao h¬n møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña c¶ n−íc 12
  14. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- tõ 35% - 40%, nh−ng cã sù chªnh lÖch rÊt lín gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ khu vùc n«ng th«n. §èi víi khu vùc thµnh thÞ vïng bê, do cã sù ®ãng gãp lín cña c«ng nghiÖp, nhÊt lµ c«ng nghiÖp dÇu khÝ nªn møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®¹t rÊt cao, h¬n 20 triÖu ®ång/ng−êi, cao gÊp h¬n 5 lÇn møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña khu vùc n«ng th«n vïng bê vµ gÊp gÇn 3 lÇn møc GDP b×nh qu©n cña c¶ n−íc. Ng−îc l¹i, ë c¸c khu vùc n«ng th«n vïng bê (c¸c huyÖn vïng bê), møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi chØ ®¹t kho¶ng 4 triÖu ®ång, b»ng 60 - 65% møc GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi cña c¶ n−íc. Tãm l¹i: vïng bê lµ khu vùc cã nhiÒu lîi thÕ h¬n h¼n c¸c vïng kh¸c trong néi ®Þa, lµ n¬i héi tô nhiÒu yÕu tè quan träng ®Ó ph¸t triÓn nhanh, do vËy kinh tÕ vïng bê ®· vµ ®ang ph¸t huy vai trß ngµy cµng to lín cña m×nh trong sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n−íc, tõng b−íc trë thµnh ®éng lùc m¹nh thóc ®Èy kinh tÕ c¸c vïng kh¸c cïng ph¸t triÓn. 3. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ chñ yÕu ë vïng bê 3.1. HiÖn tr¹ng ngµnh dÇu khÝ DÇu khÝ lµ ngµnh kinh tÕ quan träng nhÊt ë vïng bê ViÖt Nam. Tuy míi ho¹t ®éng ®−îc gÇn 20 n¨m (tõ n¨m 1986), nh−ng dÇu khÝ ®· trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän, cã tèc ®é t¨ng tr−ëng nhanh vµ æn ®Þnh, cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao, ®ång thêi cã tiÒm lùc vËt chÊt kü thuËt lín vµ hiÖn ®¹i nhÊt trong c¸c ngµnh khai th¸c vïng bê n−íc ta. N¨m 1986 chóng ta míi khai th¸c tÊn dÇu th« ®Çu tiªn tõ má B¹ch Hæ, ®Õn nay ®· khai th¸c ®−îc h¬n 150 triÖu tÊn tõ gÇn mét chôc má kh¸c nhau ë thÒm lôc ®Þa phÝa Nam, trë thµnh n−íc khai th¸c dÇu khÝ lín thø 3 trong khu vùc (sau In®«nexia vµ Malayxia). N¨m 2003 s¶n l−îng khai th¸c dÇu khÝ cña ViÖt Nam ®¹t 17,32 triÖu tÊn dÇu th« vµ h¬n 2 tû m3 khÝ, cung cÊp cho ph¸t ®iÖn vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c phôc vô kinh tÕ vµ d©n sinh; kim ng¹ch xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t 3,7 tû USD, ®øng ®Çu trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña c¶ n−íc BiÓu 06: HiÖn tr¹ng khai th¸c vµ xuÊt khÈu dÇu khÝ ViÖt Nam §¬n vÞ: Tr.tÊn; Tr.USD. 1995 2000 2001 2002 2003 - SL dÇu th« khai th¸c. 7,62 16,29 16,83 16,86 17,60 - SL dÇu th« xuÊt khÈu. 7,65 15,42 16,73 16,88 17,14 13
  15. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- HiÖn nay, ngoµi C«ng ty liªn doanh Vietxopetro, chóng ta ®· thu hót kho¶ng 50 dù ¸n hîp t¸c ®Çu t− víi c¸c c«ng ty dÇu khÝ n−íc ngoµi (bao gåm c¶ mét sè c«ng ty dÇu khÝ lín cña thÕ giíi) trong lÜnh vùc th¨m dß, khai th¸c vµ chÕ biÕn dÇu khÝ víi tæng vèn ®Çu t− hµng chôc tû USD, trong ®ã tû lÖ ®ãng gãp cña phÝa ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng. N¨ng lùc néi sinh cña ngµnh dÇu khÝ còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn. §Õn nay chóng ta ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trong c¸c lÜnh vùc nh−: tù lùc t×m kiÕm th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ, nghiªn cøu khoa häc - c«ng nghÖ vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô dÇu khÝ... T¹i Vòng TÇu ®· h×nh thµnh trung t©m dÞch vô dÇu khÝ kh¸ ®ång bé vµ hoµn chØnh bao gåm hÖ thèng c¶ng biÓn cïng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt phôc vô cho c«ng t¸c th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ trªn biÓn nh−: c¸c c«ng tr×nh x©y l¾p giµn khoan; c¸c c¬ së c¬ khÝ söa ch÷a, b¶o d−ìng, gia c«ng, chÕ t¹o thiÕt bÞ; ph©n tÝch mÉu; xö lý c¸c tµi liÖu ®Þa chÊn vµ ®Þa vËt lý giÕng khoan; cung øng vËt t−, thiÕt bÞ; ®µo t¹o vµ cung øng lao ®éng... Ngoµi ra t¹i Vòng TÇu vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh cßn cã c¸c c¬ së khai th¸c chÕ biÕn ®Êt sÐt, bét barits, c¸c lo¹i hãa chÊt phôc vô khai th¸c vµ nghiªn cøu thö nghiÖm..., ®¸p øng yªu cÇu th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ trªn biÓn hiÖn nay. §Æc biÖt chóng ta ®· ®µo t¹o ®−îc mét ®éi ngò c¸n bé khoa häc, c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n kü thuËt dÇu khÝ lín m¹nh, ®ñ søc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kü thuËt phøc t¹p ë tÇm quèc tÕ, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn nhanh cña ngµnh dÇu khÝ trong t−¬ng lai. MÆc dï vËy, hiÖn nay ngµnh dÇu khÝ n−íc ta cßn mét sè h¹n chÕ, ®ã lµ: (1) Ch−a ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ tiÒm n¨ng d©ï khÝ ®Ó cã ®ñ c¨n cø khoa häc cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t− khai th¸c dÇu khÝ mét c¸ch chñ ®éng; (2) Ngµnh dÇu khÝ n−íc ta míi ph¸t triÓn ë lÜnh vùc th¨m dß vµ khai th¸c, cßn lÜnh vùc läc ho¸ dÇu vµ chÕ biÕn khÝ ch−a ph¸t triÓn t−¬ng xøng. §Õn nay, trªn vïng bê míi chØ cã 1 nhµ m¸y läc dÇu mini c«ng suÊt 350.000 tÊn/n¨m (nhµ m¸y läc dÇu C¸t L¸i). Mét sè dù ¸n chÕ biÕn dÇu khÝ kh¸c cßn ®ang trong giai ®o¹n chuÈn bÞ. Riªng nhµ m¸y läc dÇu sè 1 ë Dung QuÊt (Qu¶ng Ng·i) c«ng suÊt 6,5 tr.T/n¨m ®· ®−îc triÓn khai x©y dùng tõ gÇn chôc n¨m nay nh−ng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nªn tiÕn ®é bÞ kÐo dµi, dù kiÕn ®Õn n¨m 2008 míi cã thÓ ®−a vµo ho¹t ®éng. 3.2. HiÖn tr¹ng ngµnh h¶i s¶n H¶i s¶n lµ ngµnh nghÒ truyÒn thèng cña ng− d©n vïng bê, ®ãng vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ æn ®Þnh ®êi sèng d©n c− vïng bê. Tõ 14
  16. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- n¨m 1995 trë l¹i ®©y, ngµnh h¶i s¶n ®· cã b−íc ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ vÒ khai th¸c, nu«i trång vµ chÕ biÕn, ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n 8,8%/n¨m. N¨m 2003 gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh h¶i s¶n vïng bê ®¹t 14.400 tû ®ång (theo gi¸ hiÖn hµnh); S¶n l−îng h¶i s¶n (kÓ c¶ khai th¸c vµ nu«i trång) ®¹t gÇn 2 triÖu tÊn, trong ®ã khai th¸c ®¹t h¬n 1,5 triÖu tÊn, nu«i trång ®¹t h¬n 400.000 tÊn, gi¶i quyÕt viÖc lµm trùc tiÕp cho gÇn 1,3 triÖu lao ®éng. §Æc biÖt xuÊt khÈu thñy s¶n ph¸t triÓn m¹nh, ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n h¬n 20%/n¨m. N¨m 2000 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n ®¹t 1,48 tû USD vµ n¨m 2003 ®¹t gÇn 2,3 tû USD, ®øng hµng thø 3 trong sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña c¶ n−íc (sau dÇu th« vµ hµng dÖt may). BiÓu 07: HiÖn tr¹ng ngµnh h¶i s¶n vïng bê ChØ tiªu §¬n vÞ 1995 2000 2003 1. GTSX ngµnh Thñy s¶n - Theo gi¸ 1994. Tû ®. 14.269 21.753 27.846 - Theo gi¸ hiÖn hµnh " 16.659 29.834 41.620 2. Khai th¸c h¶i s¶n a) Tæng sè tµu thuyÒn ChiÕc 84763 86240 92242 - Sè thuyÒn thñ c«ng " 21353 14652 14356 - Sè tµu thuyÒn m¸y " 63410 71966 77886 - Tæng c«ng suÊt CV 1561201 3214940 3609047 Tr.®ã: tµu 76 - 140 cv ChiÕc 2157 4372 8039 tµu > 140 cv " 1203 4852 8978 b) SL khai th¸c h¶i s¶n TÊn 868890 1276498 1502355 Tr.®ã: - C¸ " 314970 885473 1047409 - T«m " 33746 69139 89295 - H¶i s¶n kh¸c " 520174 321886 361054 c) Tæng sè lao ®éng Ng−êi 351686 528470 621209 3. Nu«i trång thñy s¶n - DT nu«i trång TS ha 158283 424503 569453 - Sè lång bÌ nu«i TS ChiÕc 3439 19155 50124 - SL h¶i s¶n nu«i trång TÊn 49480 2606991 429678 4. ChÕ biÕn thñy s¶n - Sè c¬ së chÕ biÕn XK C¬ së 87 172 208 - Tæng CS thiÕt kÕ T./n¨m 48597 208304 288078 7.5. C¬ së h¹ tÇng nghÒ c¸ - Sè c¶ng c¸ C¶ng 21 48 60 - ChiÒu dµi cÇu c¶ng m 2385 6182 8728 - Sè bÕn c¸ BÕn 95 96 96 - Khu vùc tr¸nh giã b·o Khu vùc 41 43 43 15
  17. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Tuy nhiªn s¶n l−îng khai th¸c hiÖn nay chñ yÕu lµ ë khu vùc ven bê. H¬n 70% s¶n l−îng khai th¸c hiÖn nay thuéc khu vùc cã ®é s©u tõ 30 mÐt n−íc trë vµo, n¬i chØ chiÕm gÇn 10% diÖn tÝch vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ cña n−íc ta. Riªng khu vùc gÇn bê (®é s©u d−íi 20 mÐt n−íc) lµ khu vùc tËp trung chñ yÕu cña c¸c lo¹i c¸ con vµ lµ b·i ®Î chÝnh cña nhiÒu loµi c¸ vµ ®Æc s¶n nh−ng c−êng ®é khai th¸c qu¸ lín, nhiÒu n¬i ®· v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp, g©y gi¶m sót nguån lîi. T×nh tr¹ng khai th¸c mang tÝnh hñy diÖt nguån lîi nh− dïng m×n, kÝch ®iÖn... vÉn cßn x¶y ra ë mét sè ®Þa ph−¬ng vïng bê. C¬ së hËu cÇn phôc vô nghÒ c¸ cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thiÕu ®ång bé, ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh, nhÊt lµ ph¸t triÓn khai th¸c xa bê. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thùc hiÖn ChØ thÞ 20 CT/TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ biÓn theo h−íng CNH, H§H, c¸c ®Þa ph−¬ng vïng bê ®· tÝch cùc chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt theo h−íng tæ chøc khai th¸c hîp lý khu vùc gÇn bê, më réng khai th¸c vïng kh¬i nh»m b¶o vÖ nguån lîi, ®¶m b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Trong nh÷ng n¨m 1997 - 2000, cïng víi sù hç trî ng©n s¸ch cña Nhµ n−íc, ng− d©n vïng bê ®· vay hµng ngµn tû ®ång tõ nguån vèn tÝn dông −u ®·i ®Ó c¶i ho¸n vµ ®ãng míi tÇu thuyÒn cã c«ng suÊt lín ®Ó v−¬n ra khai th¸c xa bê. §Õn nay, toµn vïng bê cã kho¶ng 17.000 chiÕc tÇu c«ng suÊt trªn 75 CV cã thÓ khai th¸c xa bê víi tæng c«ng suÊt h¬n 1,6 triÖu CV, t¨ng gÊp 4,5 lÇn n¨m 1995. Riªng tÇu c«ng suÊt trªn 140 CV cã gÇn 9.000 chiÕc, t¨ng 7,3 lÇn so víi n¨m 1995. Tuy nhiªn do ®Çu t− thiÕu ®ång bé nªn hiÖu qu¶ khai th¸c thÊp, hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng bÞ thua lç lín kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. §Õn nay tû lÖ thu håi vèn cña Ch−¬ng tr×nh nghÒ c¸ xa bê c¶ n−íc chØ ®¹t kho¶ng 15%. NghÒ nu«i trång h¶i s¶n ®−îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ ë kh¾p c¸c ®Þa ph−¬ng vïng bê ®· vµ ®ang trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng hãa chÝnh, cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ë vïng bê. ChØ sau 8 n¨m (tõ n¨m 1995 - 2003), diÖn tÝch nu«i trång thñy s¶n vïng bê ®· t¨ng 3,6 lÇn; s¶n l−îng nu«i t¨ng gÇn 8,7 lÇn. N¨m 2003 toµn vïng bê cã kho¶ng 569.500 ha nu«i trång h¶i s¶n mÆn lî, trong ®ã diªn tÝch nu«i t«m n−íc lî lµ 446.000 ha, s¶n l−îng nu«i trång mÆn lî ®¹t 429.700 tÊn, trong ®ã s¶n l−îng t«m nu«i ®¹t gÇn 180.000 tÊn cung cÊp nguån nguyªn liÖu lín vµ æn ®Þnh cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu. B×nh qu©n thêi kú 1996 - 2003, diÖn tÝch nu«i trång h¶i s¶n vïng bê t¨ng h¬n 15 %/n¨m vµ s¶n l−îng t¨ng h¬n 30 %/n¨m. §Æc biÖt 5 n¨m trë l¹i ®©y, nghÒ nu«i c¸ vµ ®Æc s¶n biÓn theo h×nh thøc lång bÌ ph¸t triÓn nhanh chãng t¹i nhiÒu ®Þa ph−¬ng vïng bê, nhÊt lµ 16
  18. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- c¸c khu vùc: VÞnh H¹ Long, B¸i Tö Long (Qu¶ng Ninh), quanh ®¶o C¸t Bµ (H¶i Phßng), S«ng CÇu (Phó Yªn), vÞnh V¨n Phong (Kh¸nh Hoµ), Bµ RÞa - Vòng Tµu... vµ ®ang trë thµnh h−íng ph¸t triÓn cã nhiÒu triÓn väng . N¨m 1995 toµn vïng bê chØ cã 3.400 chiÕc lång bÌ nu«i thñy s¶n trªn biÓn, n¨m 2000 ®· t¨ng lªn 19.200 chiÕc vµ n¨m 2003 lµ 50.100 chiÕc, t¨ng gÊp gÇn 15 lÇn so víi n¨m 1995. Riªng tØnh Phó Yªn hiÖn cã h¬n 10.000 chiÕc lång nu«i t«m Hïm, tØnh Kh¸ch Hßa cã 12.500 chiÕc vµ Bµ RÞa - Vòng TÇu cã kho¶ng 5.000 chiÕc lång nu«i c¸ trªn biÓn... NghÒ nu«i nhuyÔn thÓ nh− nghªu, ngao, trai ngäc, sß, vÑm, ®iÖp... còng ph¸t triÓn m¹nh ë vïng bê c¸c tØnh BÕn Tre, TiÒn Giang, TP Hå ChÝ Minh, Kiªn Giang, Kh¸nh Hoµ, Cµ Mau, Nam §Þnh, Th¸i B×nh, Qu¶ng Ninh... N¨m 2003 toµn vïng bê cã kho¶ng 15.000 ha nu«i nhuyÔn thÓ, s¶n l−îng ®¹t h¬n 100.000 tÊn. Cã thÓ nãi, hiÖn nay nh©n d©n vïng bê ®· tiÕp thu ®−îc nhiÒu c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong nu«i trång h¶i s¶n mÆn, lî t¹i c¸c khu vùc b·i triÒu vµ mét sè eo vÞnh kÝn vïng bê, nhÊt lµ nu«i t«m xuÊt khÈu. C¸c m« h×nh nu«i t«m n−íc lî vµ nu«i trång ®Æc s¶n trªn biÓn theo h×nh thøc th©m canh vµ b¸n th©m canh n¨ng suÊt cao ®· vµ ®ang cã xu h−íng ph¸t triÓn nhanh ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng vïng bê vµ quanh c¸c h¶i ®¶o. M« h×nh nu«i thuû s¶n kÕt hîp (lóa - c¸) còng ®ang ph¸t triÓn m¹nh gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ t¨ng thu nhËp ®¸ng kÓ cho kinh tÕ hé ë c¸c vïng n«ng th«n vïng bê, nhÊt lµ vïng bê Nam Bé. Tuy vËy, cho ®Õn nay chóng ta míi khai th¸c h¬n 50% tiÒm n¨ng diÖn tÝch mÆt n−íc cã kh¶ n¨ng ®Ó nu«i trång h¶i s¶n, chñ yÕu lµ nu«i t«m n−íc lî. Tû lÖ nµy cßn thÊp so víi nhiÒu n−íc trong khu vùc. TiÒm n¨ng nu«i trång h¶i s¶n to lín ë c¸c vòng vÞnh ven bê vµ ven c¸c ®¶o ch−a ®−îc khai th¸c ®óng møc. MÆt kh¸c, h×nh thøc nu«i hiÖn nay chñ yÕu vÉn lµ qu¶ng canh n¨ng suÊt thÊp. DiÖn tÝch nu«i th©m canh vµ b¸n th©m canh ch−a nhiÒu, n¨m 2003 míi cã 22.760 ha nu«i th©m canh, chØ chiÕm kho¶ng 4% tæng diÖn tÝch nu«i trång h¶i s¶n toµn vïng bê. §Õn nay ta vÉn ch−a x©y dùng ®−îc nh÷ng m« h×nh nu«i trång h¶i s¶n hiÖu qu¶, phï hîp víi tõng khu vùc, tõng lo¹i h×nh mÆt n−íc vµ tõng hÖ sinh th¸i ë biÓn vµ vïng bê. Ngµnh chÕ biÓn h¶i s¶n nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng ®−îc ®Çu t− ph¸t triÓn c¶ vÒ chÊt l−îng vµ chñng lo¹i mÆt hµng phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng trong vµ ngoµi n−íc. §Æc biÖt chÕ biÕn h¶i s¶n xuÊt khÈu ph¸t triÓn m¹nh. N¨m 1995 toµn vïng bê chØ cã 153 xÝ nghiÖp chÕ biÕn h¶i s¶n ®«ng l¹nh víi tæng c«ng suÊt 760 tÊn/ngµy, ®Õn nay ®· cã h¬n 250 c¬ së víi tæng c«ng suÊt 17
  19. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- kho¶ng 1.350 tÊn/ngµy, t¨ng b×nh qu©n 10%/n¨m vÒ sè c¬ së vµ 16 %/n¨m vÒ n¨ng lùc chÕ biÕn. N¨m 2003 s¶n l−îng h¶i s¶n chÕ biÕn xuÊt khÈu ®¹t 410.000 tÊn, gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t gÇn 2.3 tû USD, t¨ng 3,2 lÇn vÒ s¶n l−îng vµ gÇn 5 lÇn vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu so víi n¨m 1995. Nh×n chung thêi gian qua ngµnh chÕ biÕn h¶i s¶n ë n−íc ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng, tõng b−íc h×nh thµnh mét nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao, tiÕp cËn víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn hiÖn nay cßn kh¸ ®¬n ®iÖu nªn søc c¹nh tranh ch−a m¹nh. MÆt kh¸c c¸c mÆt hµng chÕ biÕn néi ®Þa truyÒn thèng cßn Ýt ®−îc chó ý nªn ph¸t triÓn chËm, ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ cña vïng bê. 3.3. HiÖn tr¹ng hÖ thèng c¶ng biÓn vµ ngµnh hµng h¶i Trong h¬n 10 n¨m ®æi míi, ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn kh¸ ®ång bé c¶ vÒ hÖ thèng c¶ng biÓn, vÒ ®éi tÇu vµ ho¹t ®éng vËn t¶i, gãp phÇn rÊt quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ vïng bê nãi riªng vµ kinh tÕ c¶ n−íc nãi chung theo h−íng më cöa, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn, nhÊt lµ kinh tÕ ®èi ngo¹i. * VÒ hÖ thèng c¶ng biÓn: T¹i vïng bê ®· h×nh thµnh h¬n 80 c¶ng biÓn lín nhá (trõ c¶ng c¸) víi tæng n¨ng lùc hµng hãa th«ng qua h¬n 100 triÖu tÊn/n¨m, trong ®ã hÇu hÕt c¸c c¶ng lín tËp trung ë 2 khu vùc vïng bê B¾c Bé vµ Nam Bé. C¸c c¶ng tæng hîp quan träng do Trung −¬ng qu¶n lý gåm cã: C¸i L©n, H¶i Phßng, Cöa Lß, §µ N½ng, Quy Nh¬n, Nha Trang, Vòng Tµu, Sµi Gßn vµ CÇn Th¬ víi tæng n¨ng lùc th«ng qua kho¶ng 30 triÖu tÊn/n¨m; C¸c c¶ng chuyªn dïng tiÕp nhËn x¨ng dÇu gåm cã: c¶ng B12, c¶ng Mü Khª vµ c¶ng Nhµ BÌ víi tæng n¨ng lùc th«ng qua h¬n 6 triÖu tÊn/n¨m, cã thÓ tiÕp nhËn tÇu 2 - 3 v¹n tÊn (riªng khu chuyÓn t¶i dÇu V¨n Phong cã thÓ tiÕp nhËn tµu 30 v¹n tÊn); c¸c c¶ng than c«ng suÊt gÇn 10 triÖu tÊn/n¨m, cã thÓ tiÕp nhËn tÇu ®Õn 5 v¹n tÊn... Nh÷ng n¨m qua, hÖ thèng c¶ng biÓn ®· ®¶m nhiÖm viÖc bèc xÕp, th«ng qua hÇu hÕt khèi l−îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña ta, mét phÇn hµng giao l−u néi ®Þa B¾c - Nam vµ bèc xÕp th«ng qua mét phÇn hµng qu¸ c¶nh cña Lµo. Ngoµi ra, mét sè c¶ng biÓn cßn tham gia vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, phôc vô kh¸ch tham quan, du lÞch b»ng ®−êng biÓn, hç trî sù ph¸t triÓn cña c¸c 18
  20. Chuyªn ®Ò §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng KTXH vïng bê §Ò tµi: KC.09.22 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ngµnh kinh tÕ kh¸c. N¨m 2001 khèi l−îng hµng hãa th«ng qua c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam ®¹t gÇn 91,8 triÖu tÊn vµ n¨m 2003 ®¹t h¬n 100 triÖu tÊn, trong ®ã hµng container chiÕm 14,3%; hµng láng: 36%; hµng kh«: 38,9% vµ hµng qu¸ c¶nh chiÕm 10,8%. Tèc ®é t¨ng tr−ëng khèi l−îng hµng hãa th«ng qua c¶ng thêi kú 1996 - 2003 ®¹t 13,8%/n¨m. Cïng víi sù t¨ng nhanh khèi l−îng hµng hãa th«ng qua hÖ thèng c¶ng, khèi l−îng hµng container còng t¨ng m¹nh phï hîp víi xu thÕ container hãa trong vËn t¶i biÓn cña thÕ giíi. BiÓu 08: Khèi l−îng hµng ho¸ th«ng qua c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam §¬n vÞ : 1.000 tÊn Tªn c¶ng 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Tæng c¶ n−íc 43.775 49.702 56.921 62.525 71.093 83.321 91.774 I C¸c c¶ng do Bé 14.487 15.434 15.067 17.227 19.514 23.306 24.776 GTVT qu¶n lý 1 C¶ng H¶i Phßng 4.515 4.809 4.600 5.442 6.380 7.646 8.576 2 C¶ng C¸i L©n 704 813 820 1.011 1.050 1.533 1.526 3 C¶ng Cöa Lß 310 462 480 474 527 648 748 4 C¶ng §µ N½ng 830 847 882 829 1.200 1.411 1.710 5 C¶ng Quy Nh¬n 447 554 838 954 1.070 1.461 1.306 6 C¶ng NhaTrang 343 426 424 485 537 542 564 7 C¶ng Sµi Gßn 7.212 7.340 6.821 7.700 8.300 9.701 10.022 8 C¶ng CÇn Th¬ 126 183 202 332 450 364 324 II C¸c c¶ng kh¸c 29.858 34.268 41.854 46.121 52.526 61.827 66.998 Nh×n chung hÖ thèng c¶ng biÓn n−íc ta, nhÊt lµ c¸c c¶ng lín ®· vµ ®ang ®ãng vai trß to lín vµ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng bê nãi riªng vµ c¶ n−íc nãi chung. C¸c c¶ng biÓn thùc sù ®ang trë thµnh nh÷ng cöa ngâ giao l−u chÝnh, lµ cÇu nèi quan träng ®−a nÒn kinh tÕ n−íc ta tõng b−íc tiÕp cËn vµ hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi. Mét sè c¶ng biÓn lín nh−: c¶ng Sµi Gßn, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, §µ N½ng, Quy Nh¬n... ®· vµ ®ang ®−îc n©ng cÊp nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt tõng b−íc ®−îc hiÖn ®¹i hãa, ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu ph¸t triÓn cña vïng bê vµ c¶ n−íc. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¶ng thêi gian qua còng cßn mét sè tån t¹i. §ã lµ: - Sù ph©n bè cña c¸c c¶ng biÓn ch−a thËt hîp lý. Do ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ ®Þa h×nh bê biÓn nªn sù ph©n bè c¶ng biÓn ch−a phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tõng vïng. Vïng bê biÓn B¾c Bé vµ Nam Bé cã d©n c− ®«ng ®óc vµ kinh tÕ ph¸t triÓn nh−ng rÊt Ýt c¶ng; 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2