Đánh giá việc sử dụng thuốc tự điều trị sốt rét ở Xã Đăk Ơ, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ VIỆC SỬ DỤNG THUỐC TỰ ĐIỀU TRỊ SỐT RÉT<br /> Ở XÃ ĐĂK Ơ, HUYỆN BÙ GIA MẬP, TỈNH BÌNH PHƯỚC<br /> Lê Thành Đồng*, Mai Anh Lợi*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Biện pháp cấp thuốc tự điều trị sốt rét cho đối tượng đi rừng, rẫy đã được thực hiện nhiều năm<br /> nay. Tuy nhiên, việc cấp, đối tượng cấp, việc sử dụng, hiệu quả sử dụng như thế nào còn có nhiều vấn đề cần<br /> phải xem xét lại. Đề tài này nhằm đánh giá tình hình đi rừng, rẫy, việc cấp, sử dụng thuốc tự điều trị.<br /> Đối tượng và phương pháp: Đối tượng là nhân viên chuyên trách sốt rét (y tế xã, y tế thôn bản) và người<br /> thường xuyên đi rừng, rẫy. Phương pháp phỏng vấn trực tiếp đối tượng, đồng thời kiểm tra sổ sách, báo cáo về<br /> công tác cấp phát thuốc tự điều trị tại Trạm Y tế xã Đăk Ơ (Bình Phước).<br /> Kết quả: Phỏng vấn 204 đối tượng tại xã, tỷ lệ mù chữ 20,1%, trong đó ở dân tộc Stieng 82,9% (34/41). Tỷ<br /> lệ biết ít nhất 1 triệu chứng bệnh sốt rét là 74,0%, không biết triệu chứng nào 19,6%. Trong số thường xuyên đi<br /> rừng, rẫy có 31,2% (34/109) từng nhận thuốc tự điều trị sốt rét, trong đó có 26,5% (9/34) có mang theo thuốc<br /> khi ngủ lại trong rừng, rẫy. 27 trường hợp được hướng dẫn cách dùng thuốc bằng lời nói thì có đến 25,9%<br /> (7/27) trả lời sai cách dùng.<br /> Kết luận: Việc cấp thuốc tự điều trị khi bị sốt rét cho người đi rừng, rẫy ở Xã Đăk Ơ không đạt hiệu quả.<br /> Từ khóa: Thuốc tự điều trị khi bị sốt rét, Đăk Ơ.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ASSESSMENT ON DISTRIBUTION AND USING OF ANTI-MALARIA DRUG FOR SELFTREATMENT IN DAK O COMMUNE, BU GIA MAP DISTRICT, BINH PHUOC PROVINCE<br /> Le Thanh Dong, Mai Anh Loi<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 1 - 6<br /> Backgrounds: Over the years, malarial prevention program have applied various measures to prevent<br /> Malaria effectively, including the supply medicines of self-treatment for inhabitant go to sleep in the forest.<br /> However, the use of self-treatment on the side if allocation and use are not fully implemented and seriously, so it is<br /> necessary to evaluate this work.<br /> Subjects and methods: The interviews is conducted with officials in charge of malaria (including staff of<br /> health station and health volunteers) and inhabitants often go to sleep in the forest with two standard<br /> questionnaires, audit and report on the allocation of medicines of self-treatment in Dak O health station, Bu Gia<br /> Map district, Binh Phuoc province.<br /> Result: Representative of 204 households was interviewed in the 8/8 of the village, the high illiteracy rate of<br /> 20.1% (41/204) and the number of illiterate concentrated mainly in Stieng ethnic group 82.9% (34/41).<br /> Percentage of people know at least one of the malaria symptoms was 74.0% (151/204), but some people do not<br /> know any malaria symptoms is high; 19.6% (40/204). Among those who regularly sleep in the forest for<br /> cultivation only 31.2% (34/109) had received anti-malarial medicines for self-treatment, but in only 26.5% (9/34)<br /> of them carrying medicines when go to sleep in the forest. In 27 cases are instructed through oral on how to use<br /> the medicines, up to 25.9% (7/27) gave the wrong answer on how to use the medicine correctly.<br /> * Viện Sốt rét-Ký sinh trùng- Côn trùng TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: TS. Lê Thành Đồng, ĐT: 0912009217, Email: lethanhdong@gmail.com<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> 1<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Conclusions: Do not use the provision of anti-malarial medicines for self-treatment as a means to malaria<br /> prevention due to the risk of drug resistance from the lack of control in drug use.<br /> Key words: Anti-malaria drug, self-treatment, Dak O.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Trong những năm qua chúng ta đã đạt được<br /> nhiều thành tích quan trọng, đã đẩy lùi được sốt<br /> rét trên phạm vi toàn quốc. Các biện pháp<br /> phòng chống sốt rét được triển khai rất hiệu quả<br /> cho cộng đồng các vùng sốt rét lưu hành, các<br /> đối tượng tại chỗ(1,3,5). Tuy nhiên, đối với các đối<br /> tượng di biến động như đi rừng, rẫy thì biện<br /> pháp nào cho nhóm đối tượng này là thích<br /> hợp(1,4,5), qua nghiên cứu, chúng ta đã đưa biện<br /> pháp cấp thuốc tự điều trị khi bị sốt rét vào<br /> chương trình như là biện pháp bổ sung. Biện<br /> pháp này đã được thực hiện nhiều năm nay.<br /> Tuy nhiên, việc cấp, đối tượng cấp, việc sử<br /> dụng, hiệu quả sử dụng như thế nào còn có<br /> nhiều vấn đề cần phải xem xét lại.<br /> <br /> Thời gian và địa điểm<br /> <br /> Khu vực Nam Bộ - Lâm Đồng trong những<br /> năm qua, tỷ lệ điều trị bệnh nhân sốt rét so với<br /> tổng liều điều trị (trong đó chủ yếu là cấp thuốc<br /> tự điều trị) chiếm tỷ trọng thấp, như năm 2010<br /> chiếm 15,8% (6.924/58.565), năm 2011 là 15,0%<br /> (6.448/42.981) và 5 tháng đầu năm 2012 chiếm<br /> 17,4% (2.599/14.909). Thêm vào đó trước tình<br /> hình sốt rét đã giảm thấp trên phạm vi cả nước,<br /> vấn đề đặt ra cho tương lai là cấp thuốc tự điều<br /> trị như thế nào mang lại hiệu quả cao nhất hoặc<br /> có nên hay không tiếp tục thực hiện biện pháp<br /> cấp thuốc tự điều trị như là một biện pháp<br /> phòng chống sốt rét trong khi chúng ta dần<br /> chuyển sang giai đoạn loại trừ sốt rét như chiến<br /> lược phòng chống sốt rét đến năm 2020 và tầm<br /> nhìn đến năm 2030 mà chương trình mục tiêu<br /> quốc gia phòng chống sốt rét đã đề ra. Chúng<br /> tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá việc<br /> sử dụng thuốc tự điều trị sốt rét ở xã Đăk Ơ,<br /> huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước”.<br /> Mục tiêu của đề tài: Đánh giá tình hình cấp,<br /> sử dụng thuốc sốt rét tự điều trị của một xã có<br /> sốt rét lưu hành nặng và có nhiều đối tượng đi<br /> rừng, rẫy.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thời gian<br /> Từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2012<br /> Địa điểm<br /> Xã Đăk Ơ, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình<br /> Phước.<br /> <br /> Đối tượng và địa điểm nghiên cứu<br /> Đối tượng: Nhân viên y tế chuyên trách về<br /> phòng chống sốt rét (y tễ xã, y tế thôn bản);<br /> Người dân được cấp thuốc sốt rét tự điều trị<br /> trong thời gian từ năm 2010 đến tháng 9 năm<br /> 2012.<br /> Địa điểm xã Đăk Ơ, huyện Bù Gia Mập, tỉnh<br /> Bình Phước.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu và kỹ thật thu<br /> thập số liệu<br /> Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp<br /> quan sát mô tả, mô tả thực trạng tình hình cấp,<br /> phát thuốc, việc bảo quản, sử dụng, đồng thời<br /> tìm hiểu kiến thức, thái độ, thực hành sử dụng<br /> thuốc tự điều trị khi bị sốt rét.<br /> Kỹ thuật thu thập số liệu: Phỏng vấn trực<br /> tiếp đối tượng nghiên cứu bằng 02 bộ câu hỏi (in<br /> sẵn), một bộ cho đối tượng là cán bộ y tế và một<br /> bộ cho đối tượng là người dân được cấp thuốc<br /> sốt rét tự điều trị. Quan sát, thu thập số liệu về<br /> danh sách những người được cấp thuốc và sổ<br /> sách báo cáo liên quan việc cấp thuốc tự điều trị.<br /> <br /> Chọn mẫu<br /> Chọn toàn bộ những người được cấp thuốc<br /> sốt rét cho tự điều trị trong khoảng thời gian từ<br /> 2010 đến tháng 9 năm 2012 tại xã Đăk Ơ huyện<br /> Bù Gia Mập tỉnh Bình Phước (theo danh sách<br /> lưu tại cơ sở y tế).<br /> Chọn tất cả các nhân viên y tế chuyên trách<br /> sốt rét của xã và toàn bộ sổ sách, báo cáo liên<br /> quan tới việc cấp thuốc tự điều trị sốt rét tại cơ<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> sở y tế.<br /> <br /> Xử lý dữ liệu<br /> <br /> Nghề nghiệp<br /> <br /> Xử lý số liệu bằng EpiData 3.1, Microsoft<br /> Excel.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Điều tra phỏng vấn hộ gia đình<br /> Phân bố theo đơn vị hành chính<br /> Tổng số chủ hộ/người chủ chốt trong gia<br /> đình có người đi rừng, rẫy được phỏng vấn là<br /> 204. Trong đó, phân bố cụ thể ở các thôn như<br /> sau: (Bảng 1).<br /> Bảng 1. Phân bố số hộ có người đi rừng, rẫy ở các<br /> thôn, xã Bù Gia Mập, năm 2012.<br /> Tên Thôn<br /> Thôn 1<br /> Thôn 2<br /> Thôn 3<br /> Thôn 4<br /> Thôn 6<br /> Thôn 9<br /> Thôn Bù Khơn<br /> Thôn Bù Xia<br /> Thôn Đăk Côn<br /> Thôn Đăk Lim<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Số hộ được điều tra<br /> 1<br /> 5<br /> 1<br /> 46<br /> 35<br /> 61<br /> 1<br /> 20<br /> 1<br /> 33<br /> 204<br /> <br /> Đối tượng đi rừng, rẫy phân bố rải rác trong<br /> 10/10 thôn, nhiều nhất là thôn 9 (61/204), thôn 4<br /> (46/204), thôn 6 (35/204), tuổi trung bình là 34,82<br /> ± 11,21 (18 - 60).<br /> <br /> Phân bố theo dân tộc, giới, học vấn<br /> Bảng 2: Dân tộc, giới tính, trình độ học vấn, nghề<br /> nghiệp ở các đối tượng được phỏng vấn.<br /> Biến số<br /> Kinh<br /> Stiêng<br /> Tày<br /> Khác<br /> Cộng<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Cộng<br /> Trình độ học vấn<br /> Mù chữ<br /> Tiểu học, PTCS<br /> PTTH<br /> Sau PTTH<br /> Dân tộc<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 109 (53,4)<br /> 85 (41,7)<br /> 7 (3,4)<br /> 3 (1,5)<br /> 204 (100,0)<br /> 134 (65,7)<br /> 70 (34,3)<br /> 204 (100,0)<br /> 41 (20,1)<br /> 125 (61,3)<br /> 37 (18,1)<br /> 1 (0,5)<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Biến số<br /> Cộng<br /> Làm rẫy<br /> Thợ rừng<br /> Khác<br /> Cộng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 204 (100,0)<br /> 202 (99,0)<br /> 1 (0,5)<br /> 1 (0,5)<br /> (100,0)<br /> <br /> Trong 204 người được phỏng vấn tuổi từ 18<br /> đến 60, dân tộc Kinh chiếm 53,4%, dân tộc<br /> Stieng 41,7%, dân tộc Tày 3,4%, dân tộc khác<br /> 1,5%. Đa số có trình độ học vấn thấp, trong đó<br /> mù chữ 20,1% (41/204).<br /> <br /> Hiểu biết về các triệu chứng của bệnh sốt rét.<br /> Bảng 3. Hiểu biết của các đối tượng về bệnh sốt rét<br /> (n=204).<br /> Các triệu chứng<br /> Nóng sốt<br /> Rét run<br /> Vã mồ hôi<br /> Đau đầu<br /> Đau người<br /> Không biết<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 149 (73,0)<br /> 151 (74,0)<br /> 65 (31,9)<br /> 106 (52,0)<br /> 73 (35,8)<br /> 40 (19,6)<br /> <br /> Trong 204 người được hỏi thì có 151 người<br /> (74,0%) trả lời đúng ít nhất 1 triệu chứng của<br /> bệnh sốt rét, có 40 người/204 người (19,6%)<br /> không biết về triệu chứng của bệnh sốt rét.<br /> <br /> Nhận thức về sự nguy hiểm của bệnh sốt<br /> rét<br /> Bảng 4. Nhận thức về sự nguy hiểm của bệnh sốt rét<br /> (n=204).<br /> Sự nguy hiểm của sốt rét<br /> Chết người<br /> Ảnh hưởng sức khỏe<br /> Không ảnh hưởng sức khỏe<br /> Không chắc đã ảnh hưởng sức khỏe<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 184 (90,2)<br /> 16 (7,8)<br /> 3 (1,5)<br /> 1 (0,5)<br /> 204 (100,0)<br /> <br /> Thái độ và thực hành phòng chống sốt rét<br /> và sử dụng thuốc sốt rét<br /> Bảng 5. Tỷ lệ người đi rừng, ngủ rẫy ở các đối<br /> tượng được cấp thuốc tự điều trị sốt rét (n=204).<br /> Các chỉ số<br /> Người thường xuyên đi rừng, rẫy<br /> Người không thường xuyên đi<br /> rừng, rẫy<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 109 (53,4)<br /> 95 (46,6)<br /> 204 (100,0)<br /> <br /> Số thường xuyên đi rừng rẫy chiếm (53,4%),<br /> <br /> 3<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> số còn lại có đi rừng, rẫy nhưng không thường<br /> xuyên (46,6%).<br /> Bảng 6. Tỷ lệ mang màn, kem xua muỗi ở những<br /> người thường xuyên ngủ rừng ngủ rẫy (n=109).<br /> Các chỉ số<br /> Có mang màn chống muỗi khi ngủ<br /> rừng, ngủ rẫy<br /> Có mang kem chống muỗi khi ngủ<br /> rừng, ngủ rẫy<br /> Không mang phương tiện chống muỗi<br /> khi ngủ rừng, ngủ rẫy<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 90 (82,6)<br /> 2 (1,8)<br /> 17 (15,6)<br /> 109 (100,0)<br /> <br /> Trong số những người thường xuyên đi<br /> rừng, rẫy (n=109) thì số người có mang theo<br /> phương tiện phòng chống muỗi đốt (màn hoặc<br /> kem chống muỗi đốt) chiếm 84,4%, số không có<br /> biện pháp nào phòng chống muỗi 15,6%.<br /> Bảng 7. Tỷ lệ ngủ lại ở rừng, ngủ rẫy qua đêm ở<br /> những hộ thường xuyên đi rừng, đi rẫy (n=109).<br /> Các chỉ số<br /> Thường xuyên ngủ trong rừng trong rẫy<br /> Có ngủ rừng, rẫy nhưng đi theo mùa vụ<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 9 (8,3)<br /> 100 (91,7)<br /> 109 (100,0)<br /> <br /> Đi rừng, rẫy thường theo mùa vụ, thời gian<br /> đi và ngủ trong rừng, rẫy khác nhau, 8,3%<br /> (9/109) thường xuyên ngủ lại rẫy, 91,7%<br /> (100/109) đi rừng, rẫy theo mùa vụ.<br /> Bảng 8. Tỷ lệ người nhận thuốc sốt rét tự điều trị ở<br /> những hộ thường xuyên đi rừng, đi rẫy (n=109).<br /> Các chỉ số<br /> Đã từng nhận thuốc sốt rét<br /> Chưa từng nhận thuốc sốt rét<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 34 (31,2)<br /> 75 (68,8)<br /> 109 (100,0)<br /> <br /> Bảng 10. Số người được hướng dẫn cách dùng khi<br /> nhận thuốc (n=34).<br /> Các chỉ số<br /> Được hướng dẫn bằng lời nói<br /> Được hướng dẫn bằng lời đơn thuốc<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 27 (79,4)<br /> 7 (20,6)<br /> 34 (100,0)<br /> <br /> 34 người được nhận thuốc sốt rét đều được<br /> hướng dẫn sử dụng, trong đó bằng lời nói 79%,<br /> bằng đơn thuốc in sẵn trong hộp thuốc 20,6%.<br /> Bảng 11. Hiểu biết của người được hướng dẫn cách<br /> dùng về số ngày dùng của thuốc (n=347).<br /> Các chỉ số<br /> Dùng đúng liều quy định (3 ngày)<br /> Dùng sai liều quy định (1 ngày)<br /> Dùng sai liều quy định (2 ngày)<br /> Dùng sai liều quy định (4 ngày)<br /> Dùng sai liều quy định (6 ngày)<br /> Dùng sai liều quy định (7 ngày)<br /> Tổng<br /> <br /> Tần suất (%)<br /> 25 (73,5)<br /> 3 (8,8)<br /> 1 (2,9)<br /> 3 (8,8)<br /> 1 (2,9)<br /> 1 (2,9)<br /> 34 (100,0)<br /> <br /> Có 26,5% (9/34) người được hỏi trả lời sai về<br /> số ngày điều trị; 5,9% (2/34) gia đình đang cất<br /> trữ thuốc sốt rét trong nhà.<br /> Bảng 12. Tỷ lệ biết điều trị đúng ở người được<br /> hướng dẫn bằng lời nói về liều dùng của thuốc<br /> (n=27).<br /> Các chỉ số<br /> Tần suất (%)<br /> Dùng đúng về liều lượng của các ngày<br /> 20 (74,1)<br /> điều trị<br /> Dùng sai về liều lượng của các ngày điều<br /> 7 (25,9)<br /> trị<br /> Tổng<br /> (100,0)<br /> <br /> Có 25,9% trả lời sai về liều dùng, 74,1% trả<br /> lời đúng liều dùng của thuốc.<br /> <br /> Trong 109 gia đình có thường xuyên đi<br /> rừng, rẫy có 31,2% (34/109) người đã từng nhận<br /> thuốc sốt rét tự điều trị, 68,8% chưa được cấp<br /> thuốc tự điều trị.<br /> <br /> Kết quả phỏng vấn 9 nhân viên y tế chuyên<br /> trách sốt rét, kết quả thấy:<br /> <br /> Bảng 9 Tỷ lệ người mang thuốc sốt rét theo khi ngủ<br /> rừng, rẫy (n=34).<br /> <br /> Có 08 nhân viên y tế thôn, 3 nam, 6 nữ, tuổi<br /> trung bình 40,9 ± 2,8.<br /> <br /> Các chỉ số<br /> Tần suất (%)<br /> Có mang thuốc sốt rét khi ngủ rừng, rẫy<br /> 9 (26,5)<br /> Không mang thuốc sốt rét khi ngủ rừng, rẫy<br /> 25 (73,5)<br /> Tổng<br /> 34 (100,0)<br /> <br /> Có 9/34 (26,5%) trong có mang theo thuốc<br /> khi đi rừng, rẫy, không mang theo thuốc 73,5%.<br /> <br /> Phỏng vấn cán bộ làm công tác phòng<br /> chống sốt rét<br /> <br /> Có 6 người dân tộc Kinh, 1 dân tộc Nùng, 02<br /> dân tộc Stieng. Có 01 người là bác sỹ (trưởng<br /> trạm).<br /> Có 5 người kiêm nhiệm công tác khác, 4<br /> người chỉ làm chuyên trách sốt rét.<br /> Có 5 người từng cấp thuốc tự điều trị cho<br /> <br /> 4<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> dân, 4/5 có ghi chép, 01 người không ghi chép,<br /> 5/5 người có hướng dẫn cách dùng thuốc cho<br /> người nhận, trong đó hướng dẫn bằng lời nói<br /> 3/5 trường hợp, bằng đơn (có sẵn trong hộp<br /> thuốc) 2/5 trường hợp.<br /> Có 33,3% (3/9) người cho rằng dân sẽ không<br /> dùng thuốc đúng như hướng dẫn.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Việc phỏng vấn các hộ dân đã được thực<br /> hiện tại tất cả 8 thôn/8 thôn của xã, tuy nhiên<br /> phân bố không đều do đặc điểm các thôn có<br /> những đối tượng đi rừng, rẫy nhiều, ít khác<br /> nhau. Trong số 204 hộ được phỏng vấn nằm<br /> trong đối tượng đi rừng, rẫy thì dân tộc kinh<br /> chiếm số đông (53,4%), tiếp đến là dân tộc<br /> Stieng (41,7%) cho thấy mặc dù là dân tộc bản<br /> địa song dân tộc Stieng không còn chiếm số<br /> đông trong đối tượng nguy cơ cao phơi nhiễm<br /> với sốt rét do việc đi rừng, rẫy.<br /> Trình độ học vấn của người được phỏng vấn<br /> cũng rất khác nhau; 61,3% có trình độ trung học<br /> cơ sở và tiểu học, 18,1% có trình độ phổ thông<br /> trung học, 0,5% trình độ sau phổ thông trung<br /> học, tuy nhiên con số mù chữ khá cao 20,1%<br /> (41/204) và con số mù chữ tập trung chủ yếu ở<br /> dân tộc Sieng 82,9% (34/41) cho thấy đây vẫn là<br /> đối tượng có nhận thức còn hạn chế cần có biện<br /> pháp phù hợp trong truyền thông phòng chống<br /> sốt rét nói chung.<br /> Trong 204 người được hỏi thì có tới 74,0%<br /> trả lời đúng ít nhất 1 triệu chứng của bệnh sốt<br /> rét cho thấy nhận biết về triệu chứng bệnh sốt<br /> rét trong các đối tượng đi rừng, rẫy khá cao,<br /> tuy hiên cũng còn 19,6% nói họ không biết bất<br /> kỳ triệu chứng nào của bệnh sốt rét là điều<br /> đáng lo ngại.<br /> Trong 109 người nói thường đi rừng, rẫy thì<br /> 84,4% nói rằng mang màn hoặc mang kem<br /> chống muỗi để sử dụng, tuy nhiên 15,6% trả lời<br /> không mang theo phương tiện gì chống muỗi<br /> đốt là điều đáng lo ngại.<br /> Trong số 109 gia đình có đi rừng, rẫy chỉ có<br /> 31,2% (34/109) gia đình nói họ từng nhận thuốc<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> sốt rét cho tự điều trị cho thấy việc nhận thuốc<br /> sốt rét cho việc tự điều trị còn thấp, tuy nhiên 34<br /> hộ gia đình có nhận thuốc tự điều trị thì chỉ có<br /> 26,5% (9/34) trong số họ nói có mang theo thuốc<br /> khi có ngủ lại trong rừng-rẫy, điều này cho thấy<br /> nếu người dân bị sốt trong rừng thì việc cấp<br /> phát thuốc cho tự điều trị chưa phát huy được<br /> vai trò như mong muốn.<br /> Qua kiểm tra thực tế kiến thức về cách dùng<br /> thuốc đối với những trường hợp được hướng<br /> dẫn bằng lời nói thì có đến 25,9% (7/27) trả lời<br /> sai về liều dùng của thuốc cho thấy khả năng<br /> dùng đúng liều của người được hướng dẫn là<br /> rất hạn chế nếu hướng dẫn bằng lời nói, trong<br /> khi 26,5% (9/34) người được nhận thuốc trả lời<br /> sai về số ngày điều trị cũng là tỷ lệ cao đáng lo<br /> ngại.<br /> Trong 9 người được phỏng vấn là cán bộ<br /> chuyên trách sốt rét thì 8/9 là y tế thôn bản, còn<br /> lại là cán bộ của trạm Y tế, trong số đó có 5/9 trả<br /> lời phải kiêm nhiệm công tác khác ngoài công<br /> tác phòng chống sốt rét, số còn lại 4/9 người chỉ<br /> có làm chuyên trách sốt rét. Trong đó 5/9 người<br /> nói họ có trong tay tài liệu hướng dẫn chẩn<br /> đoán và điều trị sốt rét do Bộ Y tế ban hành năm<br /> 2009 và 8/9 trong số họ được tập huấn điều trị<br /> sốt rét là điều đáng mừng vì công tác này đã<br /> triển khai mạnh xuống đến Y tế thôn bản.<br /> Khi hỏi về khả năng tăng nguy cơ sốt rét<br /> kháng thuốc từ việc cấp thuốc tự điều trị thì<br /> 88,9% (8/9) người cho rằng nguy cơ đó là có thật<br /> và 100% cho rằng nếu cấp thuốc tự điều trị thì<br /> cấp thẳng cho đối tượng đi rừng, rẫy mà không<br /> nên cấp cho bất cứ ai trong hộ gia đình có người<br /> đi rừng, rẫy là những ý kiến mang tính thực tế.<br /> Về công tác tổ chức thực hiện nhằm tăng<br /> tính hiệu quả trong cấp phát thuốc tự điều trị thì<br /> 8/9 cán bộ chuyên trách sốt rét cho rằng việc cấp<br /> phát nên giao cho Trạm y tế xã là phù hợp với<br /> chủ trương của chương trình quốc gia phòng<br /> chống sốt rét và 9/9 người (100%) cán bộ chuyên<br /> trách sốt rét cho rằng cần duy trì việc cấp phát<br /> thuốc tự điều trị vì 8/9 trong số họ cho rằng việc<br /> cấp phát thuốc hiện nay không bị lạm dụng.<br /> <br /> 5<br /> <br />